MỤC LỤC LỜI MỞ ĐẦU 4 CHƯƠNG I. TỔNG QUAN VỀ KFC 5 1. Giới thiệu chung 5 1.1. Khái quát chung 5 1.2. Lịch sử hình thành và phát triển 5 1.3. Tầm nhìn và sứ mệnh toàn cầu 5 2. Hoạt động kinh doanh quốc tế của KFC 6 3. Tổng quan về KFC tại thị trường Trung Quốc 6 CHƯƠNG II. PHÂN TÍCH MÔI TRƯỜNG VĂN HÓA CỦA TRUNG QUỐC VÀ NHỮNG ẢNH HƯỞNG ĐẾN HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA KFC 8 1. Giá trị và thái độ 8 2. Phong tục tập quán và chuẩn mực đạo đức 9 2.1. Phong tục tập quán 9 2.2. Chuẩn mực đạo đức 13 3. Mỹ học 15 4. Giáo dục 15 5. Cơ cấu xã hội 18 5.1. Chủ nghĩa tập thể 19 5.2. Phân tầng xã hội 19 CHƯƠNG III. THÀNH TỰU VÀ BÀI HỌC TỪ TÁC ĐỘNG MÔI TRƯỜNG VĂN HÓA ĐẾN HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA KFC 21 1. Thành tựu 21 2. Bài học 22 KẾT LUẬN 24 TÀI LIỆU THAM KHẢO 25 LỜI MỞ ĐẦU Tiếp theo thế kỷ XX, thế kỷ XXI đang được chứng kiến một sự kiện quan trọng xảy ra trong nền kinh tế thế giới, đó là sự toàn cầu hóa trong tiêu dùng và sản xuất. Tại mỗi một quốc gia, người tiêu dùng có thể lựa chọn không chỉ sản phẩm của các nhà sản xuất trong nước, mà còn của cả vô số các nhà sản xuất nổi tiếng nước ngoài. Xu thế này đã đặt các công ty khi muốn thâm nhập vào quốc gia khác vào sự cạnh tranh gay gắt với các đối thủ từ khắp nơi trên thế giới. Nhu cầu của người tiêu dùng cũng ngày càng cao hơn. Họ không chỉ đòi hỏi sản phẩm có chất lượng cao, đáp ứng được thị hiếu và sở thích của họ trong tiêu dùng, mà còn đòi hỏi sản phẩm phải thỏa mãn cả các yêu cầu về tôn trọng thuần phong mỹ tục, tức là phù hợp với văn hóa của họ. Xu thế toàn cầu hóa cũng buộc các doanh nghiệp phải tiếp xúc với những con người, những tổ chức và các thể chế hình thành trong những nền văn hóa khác nhau. Các nhà kinh doanh nói chung và các thương nhân nói riêng chỉ có thể thành công một cách bền vững khi hiểu được sự khác biệt văn hóa tại từng thị trường có ảnh hưởng như thế nào đến công việc kinh doanh của họ tại thị trường đó. Có thể nói sự khác biệt về văn hóa có ảnh hưởng nhất định tới cách thức các nhà quản trị vận hành doanh nghiệp, những sự khác biệt này dù ít hay nhiều đều gây ra những ảnh hưởng tích cực lẫn tiêu cực đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp. Vì vậy việc thấu hiểu được những ảnh hưởng của sự khác biệt văn hóa mang lại sẽ giúp các nhà quản trị có định hướng, cách thức thực hiện quản trị phù hợp khi làm việc ở các quốc gia khác nhau, với đội ngũ nhân viên dưới quyền hay đối tác đến từ các nền văn hóa khác nhau. Như vậy, sự khác biệt văn hóa có ảnh hưởng trực tiếp đến các hoạt động: hoạch định, tổ chức, và kiểm soát trong các doanh nghiệp. Chính vì thế, nhóm em quyết định chọn đề tài nghiên cứu là “Phân tích môi trường văn hóa của Trung Quốc và những ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của KFC”. Nhóm xin cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của ThS. Nguyễn Hồng Hạnh trong suốt quá trình hoàn thành bài nghiên cứu. Với nguồn tri thức còn hạn hẹp, thời gian nghiên cứu chưa nhiều, nhóm chúng em có thể sẽ gặp nhiều sai sót. Chúng em mong cô có thể cùng góp ý để bài tiểu luận trở nên hoàn thiện hơn. CHƯƠNG I. TỔNG QUAN VỀ KFC 1. Giới thiệu chung 1.1. Khái quát chung KFC (Kentucky Fried Chicken) là một chuỗi cửa hàng đồ ăn nhanh ở Mỹ chuyên về các sản phẩm gà rán có trụ sở đặt tại Louisville, Kentucky. Đây là một trong những thương hiệu trực thuộc tập đoàn Yum Brands nơi sở hữu chuỗi nhà hàng Pizza Hut và Taco Bell. KFC là một trong những chuỗi cửa hàng đồ ăn nhanh đầu tiên mở rộng thị phần quốc tế. Hiện nay KFC có khoảng hơn 25.000 nhà hàng tại 145 quốc gia và vùng lãnh thổ trên toàn thế giới. Xét về doanh thu của các chuỗi cửa hàng đồ ăn nhanh, KFC đứng thứ 2 sau McDonald’s với giá trị năm 2020 lần lượt là 2.27 và 19.21 tỷ đô la Mỹ. 1.2. Lịch sử hình thành và phát triển KFC được thành lập bởi doanh nhân Harland Sanders (18901980). Ông bắt đầu công việc bán gà rán từ một nhà hàng nhỏ tại Corbin, Kentucky năm 1939. Tuy nhiên do ảnh hưởng của cuộc đại khủng hoảng năm 1930, ông phải bán lại cơ nghiệp vào năm 1950 và bắt đầu đi bán các gói gia vị và công thức cho các chủ nhà hàng độc lập trên khắp nước Mỹ. • Năm 1952: Sanders bắt đầu thương vụ nhượng quyền KFC đầu tiên tại Utah. • Năm 1964, ông bán lại công ty cho một nhóm nhà đầu tư giá 2 triệu USD. Họ thành lập Kentucky Fried Chicken Corporation và mời ông Sanders làm đại sứ thiện chí. • Năm 1986: PepsiCo mua lại KFC • Năm 1991: Ra mắt logo mới, thay thế “Kentucky Fried Chicken” thành KFC • Năm 1997: PepsiCo tách 3 nhãn hiệu KFC, Pizza Hut và Taco Bell thành một công ty độc lập Tricon Global Restaurant, sau này mua lại vài nhãn hiệu khác và lập nên Yum Brands • Năm 20042005: chiến lược Soul Food đã giúp KFC tạo được một hệ thống nhận diện thương hiệu hoàn chỉnh và xây dựng được mối quan hệ tốt đẹp với khách hàng và phát triển vượt bậc từ đó đến nay. 1.3. Tầm nhìn và sứ mệnh toàn cầu Tầm nhìn KFC: Trở thành chuỗi dịch vụ cung cấp thực phẩm thức ăn nhanh hàng đầu trên toàn thế giới, đem đến chất lượng tuyệt hảo, nhất quán và các dịch vụ khách hàng tốt nhất. Sứ mệnh KFC: Đem đến các món ăn ngon, nhanh, thân thiện với môi trường, thu hút người tiêu dùng có ý thức và quan tâm đến sức khỏe dinh dưỡng. 2. Hoạt động kinh doanh quốc tế của KFC KFC là một trong những chuỗi cửa hàng thức ăn nhanh đầu tiên mở rộng thị phần quốc tế bằng phương thức nhượng quyền, với nhiều cửa hàng ở Canada, Vương quốc Anh, Mexico và Jamaica vào giữa những năm 60. Điều đó giúp KFC nhanh chóng chiếm lĩnh được thị phần khi thị trường còn mới. KFC có triết lý kinh doanh rất rõ ràng: “Trở thành người dẫn đầu trong lĩnh vực phục vụ thức ăn nhanh kiểu phương Tây thông qua dịch vụ thân thiện, thức ăn ngon và không gian trong lành, thoáng mát”. Với mục tiêu trở thành người dẫn đầu, KFC không ngừng nỗ lực xây dựng tổ chức với sự tận tâm vượt trội. KFC hiện có mặt tại hơn 145 quốc gia và vùng lãnh thổ trên toàn thế giới. Các thị trường nổi bật của KFC có thể có đến như: Trung Quốc, Mỹ, Nhật Bản, Anh, Canada, Úc, Malaysia, Thái Lan,.... Tuy nhiên, một trong những thất bại nặng nề của KFC có thể kể đến là thị trường Israel. Năm 1980, KFC bắt đầu tìm kiếm thị phần tại quốc gia Trung Đông này, nơi có tới hơn 60% người Do Thái chia làm 2 nhóm, trong đó một bên phần đông là những người tuân thủ nghiêm ngặt quy tắc tôn giáo, một bên là những người sống tự do nhưng chiếm tỷ lệ rất ít. Do những sai lầm trong quá trình tìm hiểu văn hóa địa phương và quy định ăn uống nên KFC đã phạm phải nguyên tắc Kosher của hầu hết người dân Israel. Dù đã cố gắng thay đổi một vài món ăn để thu hút khách hàng với nỗ lực không phạm tới tôn giáo, KFC vẫn khiến khách hàng thất vọng với hương vị của các món mới. Với việc đi sai chiến lược này, KFC đã phải rút lui khỏi thị trường Israel sau 3 lần thâm nhập. 3. Tổng quan về KFC tại thị trường Trung Quốc KFC là chuỗi cửa hàng đồ ăn nhanh phương Tây đầu tiên xuất hiện tại Trung Quốc sau khi mở chi nhánh đầu tiên tại Bắc Kinh năm 1987. • Năm 1992: chi nhánh thứ 10 tại Trung Quốc ra đời • Tháng 11 2000: khai trương nhà hàng thứ 400 tại Trung Quốc • Tháng 22002: số lượng nhà hàng KFC lên tới 600 • Tháng 12003: nhà hàng KFC thứ 800 được khai trương tại Trung Quốc • Tháng 32021, KFC có khoảng 7.300 nhà hàng trên hơn 1.500 thành phố tại Trung Quốc. Năm 1987, khi KFC Trung Quốc đầu tiên khai trương tại Quảng trường Thiên An Môn, các nhà hàng thức ăn nhanh kiểu phương Tây chưa được biết đến ở Trung Quốc. KFC đến đây là một sự mới lạ, một hương vị của nước Mỹ. Đó là một nơi mà những cư dân có tiền tiêu xài có thể đến thưởng thức nhân một dịp đặc biệt. Năm 1992, sau khi chính phủ Trung Quốc cho phép các công ty nước ngoài tiếp cận thị trường nhiều hơn, các nhà quản lý của KFC Trung Quốc đã dần phát triển kế hoạch chi tiết để chuyển đổi chuỗi. Giống như mọi công ty đa quốc gia khác ở Trung Quốc, KFC đã đi lên bằng cách thử và sai. Những chiến lược xuất hiện rất rõ ràng và thể hiện năm yếu tố thực sự cấp tiến: biến KFC thành một thương hiệu được coi là một phần của Trung Quốc; mở rộng nhanh chóng vào các thành phố vừa và nhỏ; phát triển logistics và chuỗi cung ứng rộng lớn; đào tạo rộng rãi nhân viên về dịch vụ khách hàng; và sở hữu hơn là nhượng quyền các nhà hàng. Khi vào thị trường Trung Quốc, KFC đã hỗ trợ quá trình hiện đại hóa toàn cầu tại đây bằng cách kết nối trải nghiệm ăn uống của người Mỹ với khách hàng Trung Quốc. Trung Quốc cũng dần chấp nhận những ảnh hưởng của phương Tây trong thời đại mới. Sự sạch sẽ của KFC đã nâng cao tiêu chuẩn cho các nhà hàng địa phương ở Trung Quốc, buộc họ phải cải thiện để bắt kịp KFC. Khách hàng ở Trung Quốc bị thu hút bởi dịch vụ và tòa nhà chất lượng cao mà KFC cung cấp. Theo nghiên cứu của hãng Millward Brown, KFC là thương hiệu nước ngoài mạnh nhất tại Trung Quốc năm 2013 và cho đến nay nó vẫn giữ được vị trí số 1 trong bảng xếp hạng các thương hiệu đồ ăn nhanh tại đây (số liệu được thực hiện bởi CCA Hiệp hội người tiêu dùng Trung Quốc). Năm 2017, KFC nắm giữ hơn 31% thị phần và có thể coi Trung Quốc là thị trường thành công nhất của mình khi doanh thu tại đất nước này chiếm hơn ¼ doanh thu KFC toàn cầu. Lý giải sự thành công của KFC tại Trung Quốc có thể kể đến nhiều yếu tố. Khi xuất hiện lần đầu năm 1987, KFC nhận được sự quan tâm đặc biệt vì là đại diện của thức ăn nhanh và nền ẩm thực phương Tây. Liên tục nghiên cứu và thay đổi để phù hợp với thị trường Trung Quốc, đặc biệt là nghiên cứu kỹ càng môi trường văn hóa tại đây đã giúp KFC củng cố thương hiệu và ngày càng phát triển. CHƯƠNG II. PHÂN TÍCH MÔI TRƯỜNG VĂN HÓA CỦA TRUNG QUỐC VÀ NHỮNG ẢNH HƯỞNG ĐẾN HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA KFC 1. Giá trị và thái độ Văn hóa Trung Quốc là một đề tài nghiên cứu phức tạp. Đây là một nền văn hóa với bản sắc phong phú đến từ nhiều vùng lãnh thổ rộng lớn, mỗi vùng lãnh thổ lại có một lịch sử riêng, ngôn ngữ riêng, các chuẩn mực giá trị riêng,... Song, qua nhiều quá trình nghiên cứu, các học giả đều đồng thuận rằng xuyên suốt sự đa dạng của cộng đồng người Hoa, vẫn có nhiều đặc điểm chung tồn tại. Những điều này phần lớn được tạo thành từ sự lan tỏa của triết học Nho giáo. Đây cũng chính là cốt lõi trong những giá trị chuẩn mực của người Trung Quốc. Các giá trị quan trọng nhất của văn hóa Trung Quốc bao gồm: trọng gia đình, thứ bậc, tu dưỡng đạo đức và tự kiềm chế, công danh và đặc biệt trọng “chủ nghĩa dân tộc” Trung Quốc đã từng trải qua một thời kỳ lịch sử với cái tên Thế kỷ sỉ nhục hay Trăm năm quốc phục một dấu mốc không thể phai mờ khi phải chịu sự áp bức và buộc phải nhượng bộ trước các cường quốc phương Tây và Nhật Bản. Thuật ngữ này xuất hiện vào năm 1915 trong bầu không khí trỗi dậy của chủ nghĩa dân tộc và để lại một lối suy nghĩ hiện hữu trong lòng người dân Trung Hoa, được thể hiện rõ ràng ở thái độ chống Phương Tây. Người Trung Quốc tin rằng sự xuất hiện của phương Tây trên quốc gia của mình gây nên những tổn thất về nhiều mặt, điều này tạo nên một rào cản vô hình cho các doanh nghiệp đa quốc gia muốn tiếp cận với thị trường này. Ở Trung Quốc xảy ra hai làn sóng đối lập mạnh mẽ giữa những quan điểm về Chủ nghĩa dân tộc. Một bộ phận ủng hộ quan điểm bài ngoại với chủ nghĩa dân tộc cực đoan, phản đối những người nước ngoài, cho rằng Trung Quốc là nạn nhân của toàn cầu hóa. Chính sự bảo thủ và tư tưởng coi quốc gia mình là trung tâm khiến cho quá trình mở cửa của Trung Quốc còn hạn chế. Trong khi đó, phe đối lập thể hiện quan điểm rõ ràng, phản đối gay gắt và cho rằng chính chủ nghĩa dân tộc cực đoan đã trở thành rào cản, mối lo ngại cho sự phát triển của quốc gia. Đây là tầng lớp có những chuẩn mực giá trị tiên tiến và khách quan hơn. Ngày nay, mặc dù Trung Quốc đã mở cửa, “chủ nghĩa dân tộc” cực đoan không hoàn toàn được ủng hộ trong xã hội, song, chủ nghĩa dân tộc vẫn được coi trọng và là một giá trị cốt lõi trong văn hóa của người dân Trung Quốc. Giá trị sẽ được thể hiện ở thái độ. Chính vì vậy, người dân Trung Quốc thể hiện thái độ mạnh mẽ đối với những thương hiệu nước ngoài có liên quan đến các vấn đề tranh chấp chính trị. Điển hình là sự kiện Bông vải Tân Cương đã gây nên làn sóng dư luận mạnh mẽ vừa qua tại nhiều quốc gia, với sự tham gia của nhiều nhà chức trách lớn. Nhưng, điều đáng nói ở đây là thái độ của người dân Trung Quốc, và sự ảnh hưởng tới hai nhãn hiệu nổi tiếng là Nike và HM, khi hai doanh nghiệp này có những tuyên bố quan ngại về cáo buộc lao động người Duy Ngô Nhĩ bị cưỡng bức sản xuất bông vải và lên tiếng tẩy chay nguồn nguyên liệu sản xuất từ khu vực này. Phong trào tẩy chay đối với tiêu dùng 2 nhãn hàng trên gây ra sự thiệt hại lớn cho doanh nghiệp. Mới đây, Trung Quốc đã thông qua luật liên quan đến các lệnh trừng phạt áp dụng đối với các tổ chức, cá nhân, các bên tham gia đàn áp Trung Quốc hoặc can thiệp vào chuyện nội bộ của Bắc Kinh. Điều này đã dẫn đến mối lo ngại cho các doanh nghiệp nước ngoài đang hoạt động tại Trung Quốc về tác động mà luật gây ra. Cũng giống với Trung Quốc, chủ nghĩa dân tộc ở Hoa Kỳ cũng là một vấn đề phức tạp trong những năm gần đây. Trong vài năm qua, người Mỹ hướng tới một chính sách đối ngoại cô lập hơn, với 49% người tin rằng Tham gia kinh tế toàn cầu là một điều tồi tệ và 46% người tin rằng hiệp định thương mại tự do Bắc Mỹ (NAFTA) đã gây bất lợi cho nền kinh tế Mỹ. Nhập cư cũng có tác động đáng kể đến sự trỗi dậy của chủ nghĩa dân tộc ở Hoa Kỳ, mặc dù 57% người dân cho biết Không hài lòng với mức độ nhập cư vào Hoa Kỳ, 77% nói rằng Nhập cư là một điều tốt cho đất nước. Sự đắc cử của tổng thống Trump năm 2017 với phát ngôn được xem như là mang tính chủ nghĩa dân tộc mạnh mẽ tạo ảnh hưởng sâu sắc đến làn sóng dư luận.Chủ nghĩa dân tộc trong chính sách đối ngoại dưới thời Tổng thống Donald Trump được thể hiện qua ba trụ cột là nước Mỹ trên hết, chống Trung Quốc và rút khỏi các tổ chức đa phương. Tuy nhiên so với Trung Quốc, tác động của Chủ nghĩa dân tộc đến vấn đề mở rộng quan hệ thương mại ở Mỹ chịu ảnh hưởng nhỏ hơn. Điều này rõ ràng được nhận thấy qua việc không có quá nhiều rào cản liên quan đến thái độ của người dân Mỹ đối với các doanh nghiệp nước ngoài khi tham gia vào thị trường này. Đứng trước những rào cản khó khăn về giá trị và thái độ của người dân Trung Quốc đối với các doanh nghiệp nước ngoài, KFC đã tạo ra những hướng đi riêng cho mình để đứng vững trên thị trường này. Doanh nghiệp liên tục nghiên cứu và thay đổi cho phù hợp với thị trường, ra sức điều chỉnh thực đơn, củng cố thương hiệu và chiều lòng khách hàng Trung Quốc. KFC đã làm hết sức để biến mình thành một doanh nghiệp Trung Quốc và củng cố lòng tin của người dân. KFC của Trung Quốc được biết đến là nơi cung cấp các thực đơn siêu bản địa hóa nhưng cũng được quốc tế hóa, đặc biệt phù hợp với các vùng khác nhau của Trung Quốc và phục vụ cho chủ nghĩa chuyên chính đang phát triển. KFC Trung Quốc còn liên tục nghe lời khách hàng khi tổ chức nhiều cuộc trưng cầu dân ý. Đi sâu hơn vào thị trường, KFC Trung Quốc còn điều chỉnh thực đơn của mình theo hướng địa phương hóa cho phù hợp với khẩu vị khách hàng của từng vùng cụ thể, chẳng hạn như một số món có vị cay hơn được phục vụ tại khu vực Tây Nam và Ngọt hơn tại khu vực Đông Nam. Trong định hướng phát triển của mình, KFC cũng có những kế hoạch sẽ dùng toàn bộ nguồn nguyên liệu từ Trung Quốc và sử dụng luôn lực lượng lao động tại nước này. Có thể nói, KFC đã và đang tiếp tục đạt được những thành công và không ngừng thay đổi để giữ vững chỗ đứng tại thị trường Trung Quốc. 2. Phong tục tập quán và chuẩn mực đạo đức 2.1. Phong tục tập quán Vẻ bề ngoài, trang phục: Việc chú ý đến vẻ ngoài, trang phục rất có ý nghĩa. Để công ty có thể hoạt động thì nhất thiết phải có những đối tác ở nước bản địa. Việc lựa chọn trang phục phù hợp sẽ giúp tạo thiện cảm với các đối tác. Không chỉ có vậy, hoạt động kinh doanh còn gắn liền với những sự kiện tiếp xúc với công chúng như khai trương cửa hàng, tiếp xúc khách hàng. Do đó cần phải có một vẻ bề ngoài thiện chí với đám đông. Ngoài ra, KFC là hoạt động trong một lĩnh vực phải thường xuyên tiếp xúc với khách hàng. Việc thiết kế đồng phục phù hợp cho nhân viên có ý nghĩa vô cùng quan trọng đến hình ảnh của công ty trong mắt người tiêu dùng. Ở Trung Quốc, vẻ bề ngoài rất được chú ý, đặc biệt là trong những sự kiện trang trọng. Những quy tắc đối với nam giới có phần thoải mái hơn, khi chỉ cần những trang phục với màu sắc tối hoặc trung tính phù hợp trong những cuộc gặp trang trọng. Tuy nhiên, trang phục với phụ nữ là rất khắt khe. Những bộ trang phục cổ thấp, bó hay áo ngắn tay đều bị coi là không lịch sự. Thậm chí, ngay cả việc đi giày cao gót đối với phụ nữ cũng cần phải tránh trong các tình huống trang trọng. Ngoài ra, quần jeans cũng được cho là không phù hợp với những cuộc gặp quan trọng. Trong khi đó, với người Mỹ trang phục lại tương đối cởi mở hơn. Họ thường quan tâm đến màu sắc nhiều hơn là trang phục. Một chiếc váy màu trắng có thể được coi là lịch sự hơn so với một chiếc áo màu xanh lam. Quần jeans cũng thường được sử dụng trong các buổi giới thiệu sản phẩm, tiếp xúc khách hàng,… ở Mỹ. Việc lựa chọn trang phục này không chỉ có ý nghĩa trong các cuộc gặp với đối tác, với khách hàng mà còn có ảnh hưởng đến hình ảnh của công ty trong mắt công chúng. Lựa chọn trang phục phù hợp và thống nhất từ cấp quản lý đến nhân viên sẽ tạo ra một hình ảnh chuyên nghiệp của công ty trong mắt người tiêu dùng. Phong cách giao tiếp: Trong kinh doanh, việc hiểu được phong cách giao tiếp của đối phương là rất quan trọng. Sự khác biệt về văn hóa có thể ảnh hưởng đến ý nghĩa của hành động. Do đó, những hành động này sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến những mối quan hệ với đối tác, với khách hàng. Không chỉ có vậy, việc nhà quản lý không nắm được phong cách giao tiếp có thể dẫn đến những mâu thuẫn với nhân viên. Điều này ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động kinh doanh của công ty. Trong văn hóa Mỹ, việc các nhân viên giao tiếp, tương tác với nhau để tăng sự thiện cảm, gắn kết là một điều phổ biến. Tuy nhiên, tại Trung Quốc, việc một người nam giới tiếp xúc trực tiếp đến một người nữ giới khác tại nơi công cộng được cho là không phù hợp. Tại Mỹ, nhiều công ty thường tổ chức một số hoạt động khởi động trước giờ làm việc hoặc sau giờ làm việc giữa nhân viên để tiếp thêm năng lượng đồng thời tạo ra sự thân thiện, trong đó bao gồm cả việc tiếp xúc giữa nam giới và nữ giới. Tại Trung Quốc, những hoạt động như thế không nên có và đặc biệt là không nên diễn ra trước sự chứng kiến của khách hàng. Trong văn hóa giao tiếp của Trung Quốc, việc chỉ tay khi nói chuyện là điều cấm kỵ. Nếu muốn chỉ định đồ vật nào đó, người nói phải sử dụng lòng bàn tay để định hướng. Những hành động liên quan đến miệng như cho tay vào miệng cũng được coi là không phù hợp tại Trung Quốc. Sẽ thật tai hại nếu một nhà quản lý người Mỹ không biết đến những quy tắc này và thực hiện chúng trước mặt khách hàng. Điều này sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến danh tiếng của KFC. Việc huýt sáo vào một ai đó cũng cần tránh ở Trung Quốc. Việc làm này được xem là bất lịch sự tại đây mặc dù tại Mỹ, đây là một việc làm phổ biến để thể hiện sự bất ngờ.
TỔNG QUAN VỀ KFC
Giới thiệu chung
KFC (Kentucky Fried Chicken) là chuỗi cửa hàng đồ ăn nhanh nổi tiếng tại Mỹ, chuyên cung cấp các món gà rán, với trụ sở chính đặt tại Louisville, Kentucky Thương hiệu này thuộc tập đoàn Yum! Brands, cùng với Pizza Hut và Taco Bell.
KFC là một trong những chuỗi cửa hàng đồ ăn nhanh tiên phong mở rộng ra thị trường quốc tế, hiện sở hữu hơn 25.000 nhà hàng tại 145 quốc gia và vùng lãnh thổ Về doanh thu, KFC đứng thứ hai trong ngành đồ ăn nhanh, chỉ sau McDonald's, với doanh thu năm 2020 lần lượt đạt 2.27 tỷ USD và 19.21 tỷ USD.
1.2 Lịch sử hình thành và phát triển
KFC được sáng lập bởi Harland Sanders, một doanh nhân nổi tiếng, vào năm 1939 tại Corbin, Kentucky, nơi ông bắt đầu bán gà rán từ một nhà hàng nhỏ Tuy nhiên, do tác động của cuộc đại khủng hoảng kinh tế vào những năm 1930, ông đã phải bán lại cơ sở kinh doanh của mình.
1950 và bắt đầu đi bán các gói gia vị và công thức cho các chủ nhà hàng độc lập trên khắp nước Mỹ.
• Năm 1952: Sanders bắt đầu thương vụ nhượng quyền KFC đầu tiên tại Utah.
Năm 1964, ông Sanders đã bán công ty của mình cho một nhóm nhà đầu tư với giá 2 triệu USD, từ đó họ thành lập Kentucky Fried Chicken Corporation và mời ông làm đại sứ thiện chí cho thương hiệu này.
• Năm 1986: PepsiCo mua lại KFC
• Năm 1991: Ra mắt logo mới, thay thế “Kentucky Fried Chicken” thành KFC
Năm 1997, PepsiCo đã tách ba thương hiệu KFC, Pizza Hut và Taco Bell thành một công ty độc lập mang tên Tricon Global Restaurants Sau đó, Tricon đã mua lại một số thương hiệu khác và thành lập Yum! Brands.
Chiến lược Soul Food của KFC trong năm 2004-2005 đã tạo ra một hệ thống nhận diện thương hiệu mạnh mẽ, giúp xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với khách hàng và dẫn đến sự phát triển vượt bậc của thương hiệu này cho đến nay.
1.3 Tầm nhìn và sứ mệnh toàn cầu
KFC hướng tới việc trở thành chuỗi cung cấp thực phẩm nhanh hàng đầu toàn cầu, cam kết mang đến chất lượng sản phẩm tuyệt hảo, sự nhất quán và dịch vụ khách hàng xuất sắc.
Sứ mệnh của KFC là cung cấp các món ăn ngon, nhanh chóng, và thân thiện với môi trường, nhằm thu hút những người tiêu dùng có ý thức và quan tâm đến sức khỏe dinh dưỡng.
Hoạt động kinh doanh quốc tế của KFC
KFC là một trong những chuỗi thức ăn nhanh tiên phong trong việc mở rộng thị trường quốc tế qua hình thức nhượng quyền, với sự hiện diện mạnh mẽ tại Canada, Vương quốc Anh, Mexico và Jamaica vào giữa những năm 60 Chiến lược này đã giúp KFC nhanh chóng chiếm lĩnh thị trường khi còn ở giai đoạn mới mẻ.
KFC theo đuổi triết lý kinh doanh rõ ràng nhằm trở thành người dẫn đầu trong lĩnh vực phục vụ thức ăn nhanh kiểu phương Tây, với cam kết cung cấp dịch vụ thân thiện, thức ăn ngon và không gian sạch sẽ, thoáng mát Để đạt được mục tiêu này, KFC không ngừng nỗ lực xây dựng tổ chức với sự tận tâm vượt trội Hiện tại, KFC đã có mặt tại hơn 145 quốc gia và vùng lãnh thổ, với các thị trường nổi bật như Trung Quốc, Mỹ, Nhật Bản, Anh, Canada, Úc, Malaysia và Thái Lan.
KFC đã gặp thất bại nặng nề tại thị trường Israel khi bắt đầu thâm nhập vào năm 1980 Quốc gia này có hơn 60% người Do Thái, chia thành hai nhóm: một bên tuân thủ nghiêm ngặt quy tắc tôn giáo và bên còn lại sống tự do nhưng chiếm tỷ lệ nhỏ Do không hiểu rõ văn hóa địa phương và quy định ăn uống, KFC đã vi phạm nguyên tắc Kosher của đa số người dân Mặc dù đã nỗ lực điều chỉnh một số món ăn để phù hợp với tôn giáo, hương vị của các món mới vẫn khiến khách hàng thất vọng Kết quả là KFC đã phải rút lui khỏi thị trường Israel sau ba lần thâm nhập không thành công.
Tổng quan về KFC tại thị trường Trung Quốc
KFC là chuỗi cửa hàng đồ ăn nhanh phương Tây đầu tiên xuất hiện tại Trung Quốc sau khi mở chi nhánh đầu tiên tại Bắc Kinh năm 1987.
• Năm 1992: chi nhánh thứ 10 tại Trung Quốc ra đời
• Tháng 11/ 2000: khai trương nhà hàng thứ 400 tại Trung Quốc
• Tháng 2/2002: số lượng nhà hàng KFC lên tới 600
• Tháng 1/2003: nhà hàng KFC thứ 800 được khai trương tại Trung Quốc
• Tháng 3/2021, KFC có khoảng 7.300 nhà hàng trên hơn 1.500 thành phố tại Trung Quốc.
Năm 1987, KFC mở cửa hàng đầu tiên tại Quảng trường Thiên An Môn, đánh dấu sự xuất hiện của thức ăn nhanh phương Tây tại Trung Quốc Sự ra đời của KFC mang đến một trải nghiệm ẩm thực mới lạ, mang hương vị đặc trưng của nước Mỹ, trở thành địa điểm lý tưởng cho những cư dân có điều kiện thưởng thức vào các dịp đặc biệt.
Năm 1992, sau khi chính phủ Trung Quốc mở cửa thị trường cho các công ty nước ngoài, KFC đã phát triển kế hoạch chuyển đổi chuỗi thông qua thử nghiệm và sai sót Công ty đã thực hiện năm chiến lược quan trọng: biến KFC thành một thương hiệu gắn liền với văn hóa Trung Quốc, mở rộng nhanh chóng vào các thành phố vừa và nhỏ, phát triển hệ thống logistics và chuỗi cung ứng mạnh mẽ, đào tạo nhân viên về dịch vụ khách hàng, và ưu tiên sở hữu nhà hàng thay vì nhượng quyền.
Khi KFC gia nhập thị trường Trung Quốc, họ đã góp phần vào quá trình hiện đại hóa toàn cầu bằng cách kết nối trải nghiệm ẩm thực Mỹ với thị hiếu của người tiêu dùng Trung Quốc Đồng thời, Trung Quốc cũng đang dần tiếp nhận các ảnh hưởng văn hóa phương Tây trong thời đại hiện nay.
Sự sạch sẽ của KFC đã đặt ra tiêu chuẩn mới cho các nhà hàng địa phương tại Trung Quốc, buộc họ phải cải thiện chất lượng để theo kịp Khách hàng Trung Quốc ngày càng bị thu hút bởi dịch vụ tận tâm và cơ sở vật chất hiện đại mà KFC mang lại.
Theo nghiên cứu của Millward Brown, KFC là thương hiệu nước ngoài mạnh nhất tại Trung Quốc năm 2013 và vẫn giữ vị trí số 1 trong bảng xếp hạng các thương hiệu đồ ăn nhanh tại đây Đến năm 2017, KFC chiếm hơn 31% thị phần và coi Trung Quốc là thị trường thành công nhất, khi doanh thu tại đây chiếm hơn một nửa doanh thu toàn cầu của KFC.
Sự thành công của KFC tại Trung Quốc bắt nguồn từ nhiều yếu tố quan trọng Xuất hiện lần đầu vào năm 1987, KFC nhanh chóng thu hút sự chú ý nhờ là biểu tượng của thức ăn nhanh và ẩm thực phương Tây Đặc biệt, việc nghiên cứu và điều chỉnh thực đơn để phù hợp với văn hóa địa phương đã giúp KFC củng cố thương hiệu và phát triển mạnh mẽ trên thị trường Trung Quốc.
PHÂN TÍCH MÔI TRƯỜNG VĂN HÓA CỦA TRUNG QUỐC VÀ NHỮNG ẢNH HƯỞNG ĐẾN HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA KFC
Giá trị và thái độ
Văn hóa Trung Quốc là một chủ đề nghiên cứu phức tạp, phản ánh sự đa dạng từ nhiều vùng lãnh thổ với lịch sử, ngôn ngữ và chuẩn mực giá trị riêng Dù có sự khác biệt, các học giả nhận thấy vẫn tồn tại nhiều đặc điểm chung trong cộng đồng người Hoa, chủ yếu do ảnh hưởng của triết học Nho giáo Những giá trị cốt lõi của văn hóa Trung Quốc bao gồm trọng gia đình, thứ bậc, tu dưỡng đạo đức, tự kiềm chế, và sự coi trọng công danh.
Trung Quốc đã từng trải qua một thời kỳ lịch sử với cái tên "Thế kỷ sỉ nhục" hay
"Trăm năm quốc phục" đánh dấu một giai đoạn quan trọng trong lịch sử Trung Quốc, khi đất nước phải đối mặt với áp bức từ các cường quốc phương Tây và Nhật Bản Thuật ngữ này ra đời vào năm 1915, trong bối cảnh trỗi dậy của chủ nghĩa dân tộc, phản ánh thái độ chống phương Tây của người dân Trung Hoa Họ tin rằng sự hiện diện của phương Tây đã gây ra nhiều tổn thất, tạo ra rào cản cho các doanh nghiệp đa quốc gia muốn gia nhập thị trường Trung Quốc Trong xã hội Trung Quốc, có hai làn sóng đối lập về chủ nghĩa dân tộc: một bên ủng hộ tư tưởng bài ngoại và xem Trung Quốc là nạn nhân của toàn cầu hóa, trong khi bên còn lại chỉ trích chủ nghĩa dân tộc cực đoan, cho rằng nó cản trở sự phát triển của đất nước Những người này thường có quan điểm tiến bộ và khách quan hơn.
Ngày nay, mặc dù Trung Quốc đã mở cửa, chủ nghĩa dân tộc vẫn được coi trọng và là giá trị cốt lõi trong văn hóa của người dân Thái độ mạnh mẽ của người dân Trung Quốc đối với các thương hiệu nước ngoài liên quan đến vấn đề chính trị, như sự kiện bông vải Tân Cương, đã gây ra làn sóng dư luận mạnh mẽ Hai nhãn hiệu nổi tiếng, Nike và HM, đã gặp phải sự tẩy chay nghiêm trọng khi họ bày tỏ lo ngại về cáo buộc lao động cưỡng bức tại khu vực này Hệ quả là phong trào tẩy chay đã gây thiệt hại lớn cho các doanh nghiệp này Gần đây, Trung Quốc đã thông qua luật áp dụng các lệnh trừng phạt đối với những tổ chức và cá nhân can thiệp vào nội bộ của Bắc Kinh, tạo ra mối lo ngại cho các doanh nghiệp nước ngoài hoạt động tại Trung Quốc.
Chủ nghĩa dân tộc ở Hoa Kỳ đã trở thành một vấn đề phức tạp trong những năm gần đây, với 49% người Mỹ tin rằng tham gia kinh tế toàn cầu là tiêu cực và 46% cho rằng NAFTA gây bất lợi cho nền kinh tế Mặc dù 57% không hài lòng với mức độ nhập cư, 77% vẫn cho rằng nhập cư mang lại lợi ích cho đất nước Sự đắc cử của Tổng thống Trump vào năm 2017 đã thúc đẩy chủ nghĩa dân tộc trong chính sách đối ngoại, thể hiện qua ba trụ cột: nước Mỹ trên hết, chống Trung Quốc và rút khỏi các tổ chức đa phương Tuy nhiên, chủ nghĩa dân tộc ở Mỹ ít ảnh hưởng đến quan hệ thương mại với nước ngoài hơn so với Trung Quốc KFC đã điều chỉnh chiến lược để thích nghi với thị trường Trung Quốc, nghiên cứu và thay đổi thực đơn phù hợp với khẩu vị địa phương, từ món cay ở Tây Nam đến món ngọt ở Đông Nam Họ cũng lên kế hoạch sử dụng nguyên liệu và lao động nội địa, giúp KFC tiếp tục thành công và củng cố vị thế tại thị trường Trung Quốc.
Phong tục tập quán và chuẩn mực đạo đức
- Vẻ bề ngoài, trang phục:
Chú trọng đến vẻ ngoài và trang phục là rất quan trọng trong môi trường kinh doanh, đặc biệt khi công ty cần xây dựng mối quan hệ với các đối tác địa phương Lựa chọn trang phục phù hợp không chỉ tạo thiện cảm mà còn giúp công ty thể hiện hình ảnh chuyên nghiệp trong các sự kiện tiếp xúc công chúng Đối với KFC, việc thiết kế đồng phục cho nhân viên có ảnh hưởng lớn đến hình ảnh thương hiệu trong mắt người tiêu dùng Ở Trung Quốc, quy tắc trang phục rất nghiêm ngặt, đặc biệt với phụ nữ, khi những trang phục như áo cổ thấp hay quần jeans thường bị coi là không phù hợp trong các cuộc gặp quan trọng Ngược lại, tại Mỹ, trang phục có phần thoải mái hơn, với sự chú trọng vào màu sắc và sự linh hoạt trong việc lựa chọn trang phục Việc thống nhất trang phục từ cấp quản lý đến nhân viên sẽ góp phần tạo ra một hình ảnh chuyên nghiệp và nhất quán cho công ty trong mắt công chúng.
Trong kinh doanh, việc nắm rõ phong cách giao tiếp của đối tác là rất quan trọng, vì sự khác biệt văn hóa có thể làm thay đổi ý nghĩa của hành động Những hành động này ảnh hưởng lớn đến mối quan hệ với khách hàng và đối tác Hơn nữa, nếu nhà quản lý không hiểu phong cách giao tiếp, điều này có thể dẫn đến mâu thuẫn với nhân viên, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động kinh doanh của công ty.
Trong văn hóa Mỹ, việc nhân viên giao tiếp và tương tác để tăng sự gắn kết là phổ biến, với nhiều công ty tổ chức hoạt động khởi động trước hoặc sau giờ làm việc Ngược lại, tại Trung Quốc, việc nam giới tiếp xúc trực tiếp với nữ giới nơi công cộng được coi là không phù hợp, và các hoạt động tương tự nên tránh, đặc biệt là trước sự chứng kiến của khách hàng.
Trong văn hóa giao tiếp của Trung Quốc, việc chỉ tay khi nói chuyện là điều cấm kỵ; thay vào đó, người nói nên sử dụng lòng bàn tay để định hướng Các hành động liên quan đến miệng, như cho tay vào miệng, cũng bị coi là không phù hợp Nếu một nhà quản lý người Mỹ không nắm rõ những quy tắc này, điều đó có thể ảnh hưởng xấu đến danh tiếng của KFC Việc huýt sáo vào ai đó cũng cần tránh, vì đây được xem là bất lịch sự tại Trung Quốc, mặc dù ở Mỹ lại phổ biến Trong khi bắt tay là hành động phổ biến trong kinh doanh ở Mỹ, thể hiện thiện cảm và giao tiếp ban đầu, người Trung Quốc thường cúi đầu hoặc gật đầu chào Bắt tay cũng được chấp nhận, nhưng cần đợi người Trung Quốc chủ động, nếu không thì nên cúi đầu hoặc gật đầu chào lại.
Khoảng cách trong giao tiếp giữa người Trung Quốc và người Mỹ có sự khác biệt rõ rệt Người Trung Quốc thường cảm thấy thoải mái khi đứng cách nhau từ một cánh tay đến 2 feet, trong khi người Mỹ chỉ thoải mái ở khoảng cách 2-3 feet Sự khác biệt này có thể ảnh hưởng đến mối quan hệ nội bộ và quan hệ với khách hàng Người Trung Quốc có thể cảm thấy người Mỹ xa cách và không thiện chí, dẫn đến hiểu lầm trong giao tiếp và kinh doanh Vì vậy, các nhà quản lý người Mỹ cần điều chỉnh khoảng cách giao tiếp khi làm việc với người Trung Quốc, đặc biệt là trong các tình huống gặp gỡ khách hàng.
Cách giao tiếp và sử dụng từ ngữ của người Trung Quốc khác biệt rõ rệt so với người Mỹ Người Mỹ thường giao tiếp cởi mở, thân thiện và trực tiếp, trong khi người Trung Quốc ưa chuộng lối nói gián tiếp với những từ ngữ mang ý nghĩa sâu xa Sự khác biệt này đặc biệt quan trọng trong giao tiếp với đối tác và khách hàng; hiểu hàm ý trong lời nói của đối tác có thể quyết định thành công trong thương thảo, trong khi cách đánh giá của khách hàng về sản phẩm có thể bị ảnh hưởng bởi những câu nói mang ý nghĩa thâm thúy Do đó, một từ đơn giản để đánh giá món ăn có thể mang ý nghĩa hoàn toàn khác trong bối cảnh giao tiếp.
Một sự khác biệt nổi bật giữa người Mỹ và người Trung Quốc là phong cách làm việc Người Mỹ chú trọng vào thời gian và năng suất, thường yêu cầu hoàn thành công việc nhanh chóng và hiệu quả Ngược lại, người Trung Quốc tập trung vào sự chính xác và tỉ mỉ, mặc dù quá trình làm việc có thể diễn ra chậm hơn nhưng đòi hỏi sự cẩn thận và tính chính xác cao Nếu các nhà quản lý Mỹ không hiểu rõ điều này, có thể dẫn đến mâu thuẫn khi làm việc với người Trung Quốc, cũng như với các đối tác và khách hàng của công ty.
Trong văn hóa Trung Quốc, có những quy tắc đặc biệt trong giao tiếp công việc mà người Mỹ cần lưu ý Tất cả các cuộc hẹn liên quan đến công việc đều phải được sắp xếp trước, và việc trao đổi danh thiếp là một phần quan trọng của văn hóa kinh doanh Khi trao danh thiếp, người Trung Quốc thường sử dụng cả hai tay để thể hiện sự tôn trọng Ngoài ra, danh thiếp phải được in ấn chứ không được viết tay, và không nên để trong túi quần hay ví mà phải được cất giữ trong một hộp đựng danh thiếp riêng.
Trong văn hóa của Mỹ và Trung Quốc, giao tiếp bằng mắt được coi trọng, thể hiện sự lịch sự ở Trung Quốc và sự tôn trọng tại Mỹ Tuy nhiên, đối với người lớn tuổi, cúi đầu chào lại được xem là cách thể hiện tôn trọng hơn.
Văn hóa tặng quà trong kinh doanh đóng vai trò quan trọng, thể hiện sự tri ân đối với khách hàng và là một phần trong chiến lược phát triển của công ty KFC, ví dụ, đã từng áp dụng chiến lược tặng quà kèm theo sản phẩm để thu hút khách hàng Tuy nhiên, cần lưu ý rằng văn hóa tặng quà khác nhau giữa các quốc gia; việc tặng quà không phù hợp với phong tục địa phương có thể dẫn đến những hiểu lầm và tác dụng ngược.
Trong văn hóa Mỹ, tặng quà thường được coi là nhạy cảm và có thể bị hiểu lầm là hối lộ, trong khi ở Trung Quốc, việc này được xem là thiện chí, mặc dù ít phổ biến trong các cuộc gặp đầu tiên Tặng quà cho cơ quan chính phủ cũng không được khuyến khích do nguy cơ bị coi là hối lộ Người Trung Quốc và nhiều nước châu Á khác thường tặng quà bằng hai tay để thể hiện sự tôn trọng, và việc nhận quà cũng nên được thực hiện trong không gian riêng tư hoặc đại diện cho tập thể Quà tặng cần được chọn lựa cẩn thận, tránh những vật liên quan đến cái chết và các món quà có số lượng bốn, nhằm tạo thiện cảm và xây dựng danh tiếng tốt cho công ty.
Văn hóa ăn uống của người Trung Quốc đóng vai trò quan trọng trong hoạt động kinh doanh của KFC tại thị trường này Nó không chỉ ảnh hưởng đến quy trình chế biến sản phẩm mà còn quyết định cách bày trí nhà hàng sao cho phù hợp với thói quen ẩm thực địa phương Do đó, việc hiểu rõ văn hóa ẩm thực của một quốc gia là yếu tố then chốt để đạt được thành công cho bất kỳ thương hiệu đồ ăn nào.
Khẩu vị trong văn hóa ẩm thực Trung Quốc rất đa dạng và phụ thuộc vào từng vùng miền, với khu vực trung tâm ưa thích vị cay, khu vực duyên hải và phía bắc chuộng vị mặn, trong khi khu vực phía tây thích vị ngọt và các dân tộc thiểu số phía nam lại ưa món chua Đặc biệt, nhiều người còn yêu thích vị đắng do liên quan đến hương vị của thuốc cổ truyền Khẩu vị của người Trung Quốc không có đặc điểm nào nổi bật hơn so với người Mỹ, vì vậy KFC cần chú ý đến xu hướng ẩm thực của từng vùng để phát triển công thức phù hợp Bên cạnh đó, ẩm thực Trung Quốc còn bị ảnh hưởng bởi lý thuyết âm dương của Lão Tử, yêu cầu sự cân bằng giữa các loại thực phẩm Các món ăn có vị cay, ngọt hoặc hăng được xem là dương, trong khi những món mặn hoặc đắng thuộc về âm Do đó, KFC cần thiết kế thực đơn cân bằng theo nguyên tắc này để phù hợp hơn với khẩu vị của người tiêu dùng Trung Quốc, điều này thể hiện sự khác biệt rõ rệt so với thói quen ăn uống khoa học của người Mỹ.
Đạo Khổng có ảnh hưởng sâu sắc đến thói quen ăn uống của người Trung Quốc, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc ăn uống cùng gia đình và bạn bè như một cách để giao tiếp và củng cố mối quan hệ xã hội Người Trung Quốc thường xuyên đi nhà hàng với gia đình, đặc biệt là những gia đình nhiều thế hệ Họ cũng rất tôn trọng người cao tuổi, vì vậy ý kiến của người lớn tuổi nhất trong gia đình có trọng lượng lớn trong các bữa ăn Điều này đòi hỏi các suất ăn của KFC cần phải đáp ứng sở thích của người lớn tuổi, tạo nên sự khác biệt trong văn hóa ẩm thực.
Mỹ là nơi mà mọi người có thể tự do bày tỏ ý kiến mà không phải phụ thuộc vào người lớn tuổi nhất trong gia đình Trong khi đó, các bữa ăn gia đình của người Trung Quốc thường có đông người và họ thích ngồi thành vòng tròn, điều này yêu cầu thiết kế bàn tại KFC ở Trung Quốc phải lớn hơn so với bàn tại Mỹ.
Mỹ học
Mỹ học là một bộ môn khoa học nghiên cứu về cái đẹp, bao gồm thơ ca, âm nhạc, điêu khắc và hội họa Trong bối cảnh nghiên cứu mỹ học Trung Quốc phục vụ cho kinh doanh quốc tế, đặc biệt trong quản trị nhà hàng và dịch vụ ăn uống, các khía cạnh mỹ học quan trọng cần chú ý bao gồm kiến trúc và các yếu tố thiết kế hình ảnh nhà hàng như hình ảnh và màu sắc.
Kiến trúc Trung Quốc đã trải qua nhiều biến đổi qua các thời kỳ lịch sử, với những đặc trưng nổi bật như trang trí màu sắc, mái quét, bình phong và cột gỗ cao Các hình tượng như rồng và nghệ thuật điêu khắc đã tạo nên vẻ đẹp hài hòa cho kiến trúc truyền thống, điều này vẫn giữ vị trí thiêng liêng trong tâm thức người Trung Quốc Tuy nhiên, từ giữa thế kỷ XIX, đặc biệt sau cuộc Chiến tranh nha phiến, các kiến trúc sư Trung Quốc đã bắt đầu tích hợp nhiều yếu tố kiến trúc phương Tây vào thiết kế của họ, đánh dấu một bước chuyển mình trong phong cách kiến trúc.
Người Trung Quốc hiện nay ưa chuộng phong cách kiến trúc bóng bẩy và hiện đại, với thiết kế không gian mở và rộng rãi Một ví dụ tiêu biểu là Nhà hát lớn Quốc gia Trung Quốc ở Bắc Kinh, thường được gọi là Quả trứng khổng lồ, thể hiện rõ nét xu hướng này Màu sắc trong kiến trúc hiện đại không còn chỉ gói gọn trong tone màu trầm mà trở nên sáng tạo và phong phú hơn, với màu đỏ, xanh lá và vàng được coi là may mắn Dù vậy, người Trung Quốc vẫn giữ gìn và trân trọng những thiết kế lấy cảm hứng từ mỹ học truyền thống.
Thị trường Mỹ với nhịp sống nhanh chóng yêu cầu các cửa hàng thức ăn nhanh thiết kế đơn giản, chủ yếu phục vụ đồ “take-away”, trong khi đó, KFC tại Trung Quốc lại mang đến không gian thoáng đãng, ấm áp và náo nhiệt hơn Các cửa hàng KFC ở Trung Quốc được thiết kế lộng lẫy với cửa kính và không gian rộng rãi, thậm chí có những cửa hàng cao tới 2-3 tầng Đặc biệt, vào dịp lễ và sự kiện, khách hàng thường thấy hình ảnh linh vật dân gian Trung Quốc như thỏ, khỉ, rồng xuất hiện cả bên ngoài lẫn bên trong nhà hàng Ngoài ra, nhiều mẫu thiết kế của KFC cũng được lấy cảm hứng từ phong cách dân gian Trung Hoa, tạo nên sự kết nối văn hóa độc đáo.
Giáo dục
Giáo dục được xem là vũ khí kinh tế quan trọng nhất của Trung Quốc và là phương tiện nâng cao giá trị của con người theo văn hóa truyền thống Hiện nay, Trung Quốc sở hữu hệ thống giáo dục lớn nhất thế giới với 10,78 triệu học sinh tham gia Kỳ thi Gaokao vào tháng 6 năm 2021 Đầu tư cho giáo dục chiếm khoảng 4% tổng GDP, và từ năm 1986, chính phủ đã quy định 9 năm giáo dục bắt buộc cho tất cả trẻ em.
Bộ Giáo dục Việt Nam cho biết hơn 99% trẻ em trong độ tuổi học đường đã hoàn thành chương trình giáo dục cơ bản 9 năm Tại các thành phố phát triển như Bắc Kinh và Thượng Hải, nơi được xem là thị trường tiềm năng cho các doanh nghiệp nước ngoài, tỷ lệ biết chữ cao được ghi nhận.
Năm 2019, tỷ lệ biết chữ tại Trung Quốc đạt 98,28% và 97,51%, tương đương với các nước phát triển, trong khi các thành phố như Quảng Châu và Vũ Hán có tỷ lệ biết chữ trên 90% Tỷ lệ nhập học phổ thông vào giáo dục đại học đã tăng lên hơn 51% trong các nhóm tuổi tương ứng Số lượng sinh viên đại học tại Trung Quốc lên đến 40 triệu và tiếp tục gia tăng Đến tháng 4 năm 2020, Bộ Giáo dục Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa cho biết có gần 500.000 sinh viên quốc tế đang theo học tại hơn 1004 cơ sở giáo dục đại học trên toàn quốc.
Giáo dục luôn được coi trọng ở Trung Quốc từ thời cổ đại, với triết lý truyền thống nhấn mạnh vai trò của học vấn Ngày nay, sự chú trọng vào giáo dục vẫn tồn tại mạnh mẽ, khi mà tiêu chuẩn giáo dục cao thường đi kèm với địa vị xã hội cao hơn Hầu hết các bậc phụ huynh đặt kỳ vọng lớn vào thành tích học tập của con cái, dẫn đến việc họ sẵn sàng hy sinh nhiều thứ để đảm bảo con cái nhận được nền giáo dục tốt nhất Tại nhiều thành phố, cha mẹ chi đến 1/3 thu nhập cho việc học của con, và ở một số nơi, con số này có thể lên tới 1/2 Trẻ em Trung Quốc ý thức rõ ràng về trách nhiệm của mình và tầm quan trọng của việc học trong việc đạt được thành công.
Thế kỷ của sự tủi nhục đã tạo ra định kiến tiêu cực và thái độ bài trừ phương Tây, đặc biệt là Mỹ, gây khó khăn cho doanh nghiệp nước ngoài khi gia nhập thị trường Trung Quốc Tuy nhiên, sự thay đổi trong nhận thức của người dân, nhờ vào chính sách giáo dục hiệu quả, có thể giúp xóa bỏ định kiến này Trung Quốc đã xây dựng một nền giáo dục khắc nghiệt, tạo ra một xã hội coi trọng tri thức, từ đó hình thành các thế hệ trí thức đông đảo tại các thành phố lớn Việc nâng cao chất lượng giáo dục đã giúp người dân tiếp nhận và thừa nhận sự đa dạng văn hóa Bên cạnh đó, môi trường giáo dục quốc tế và số lượng sinh viên nước ngoài đông đảo đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc du nhập các nền văn hóa phong phú Nhờ sự phát triển của giáo dục, người dân Trung Quốc ngày càng cởi mở hơn, mở ra nhiều cơ hội cho doanh nghiệp nước ngoài trong việc chinh phục thị trường tỷ dân này.
Sự đề cao giáo dục của người dân Trung Quốc là một cơ hội tiềm năng cho các doanh nghiệp trong hoạt động kinh doanh quốc tế Đặc biệt, mối quan hệ giữa trình độ học vấn của người trưởng thành và mô hình tiêu thụ thực phẩm trong các hộ gia đình cần được xem xét Nghiên cứu của Rajika Bhandari và Frank Smith (NCSU) cho thấy rằng, với mỗi năm tăng thêm trình độ học vấn ở người trưởng thành Trung Quốc, đặc biệt là nữ, sẽ dẫn đến sự gia tăng tiêu dùng ở hai nhóm thực phẩm: thức ăn nhanh và thực phẩm dinh dưỡng lành mạnh Cần chú ý đến cột hàng ngang thứ ba trong bảng nghiên cứu, nơi mỗi con số thể hiện sự tăng lên trong tiêu thụ loại thực phẩm tương ứng với một năm trình độ học vấn.
Nghiên cứu cho thấy người có học vấn cao thường hiểu biết hơn về dinh dưỡng và có xu hướng tiêu thụ thực phẩm đắt tiền hơn, nhờ vào thu nhập hộ gia đình cao hơn Hiện đại hóa, với sự gia tăng chất lượng giáo dục, thu nhập và đô thị hóa, cũng ảnh hưởng đến thói quen tiêu dùng, dẫn đến việc tiêu thụ thuốc lá, đồ uống có cồn và thực phẩm chế biến sẵn Mặc dù người tiêu dùng có trình độ học vấn cao thường chọn lựa thực phẩm lành mạnh hơn, nhưng họ cũng dễ bị tác động tiêu cực từ hiện đại hóa Tại Trung Quốc, sự gia tăng thu nhập và trình độ học vấn đồng thời thúc đẩy xu hướng chuyển sang chế độ ăn uống phương Tây với nhiều thực phẩm béo và chế biến sẵn, một mô hình cũng được thấy ở các nước đang phát triển khác như Brazil, Hàn Quốc, Đài Loan và Malaysia Để đáp ứng hai xu hướng này, KFC đã triển khai chiến lược cung cấp cả thực phẩm nhanh truyền thống và các sản phẩm phong phú, giàu đạm như gà rán, hamburger và khoai tây chiên.
KPRO, chuỗi nhà hàng thức ăn lành mạnh cao cấp của KFC, đã ra mắt nhằm phục vụ nhu cầu tiêu dùng thực phẩm hiện đại của người dân Trung Quốc Nhà sáng lập Joey Wat cho biết, KPRO được thiết kế để đáp ứng thị hiếu của dân số thành thị ngày càng tăng, với thực đơn sáng tạo, hiện đại và theo mùa Chuỗi nhà hàng này sẽ chỉ hoạt động tại các thành phố lớn như Hàng Châu, Bắc Kinh và Thượng Hải, nơi người tiêu dùng có trình độ học vấn cao và sẵn sàng chi trả cho các món ăn đắt tiền, phù hợp với xu hướng sống lành mạnh.
Cơ cấu xã hội
Cấu trúc xã hội là cơ sở của một xã hội, bao gồm nhiều khía cạnh khác nhau, trong đó có hai yếu tố chính giúp giải thích sự khác biệt văn hóa Thứ nhất, mức độ nhìn nhận cá nhân như đơn vị cơ bản của tổ chức xã hội so với tập thể; xã hội phương Tây thường chú trọng vào cá nhân, trong khi xã hội phương Đông lại ưu tiên tập thể Thứ hai, mức độ phân tầng xã hội thành các giai cấp hay đẳng cấp; một số xã hội có sự phân chia giai cấp cao và tính chuyển đổi thấp, trong khi những xã hội khác lại có phân cấp thấp và tính chuyển đổi cao.
Phân tích cơ cấu xã hội ở Trung Quốc là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh, đặc biệt đối với các doanh nghiệp quốc tế Hiểu rõ bản chất xã hội của Trung Quốc giúp doanh nghiệp điều chỉnh chiến lược kinh doanh một cách hiệu quả hơn.
Trung Quốc, một quốc gia xã hội chủ nghĩa do Đảng Cộng sản lãnh đạo, thể hiện rõ nét chủ nghĩa tập thể trong đời sống của người dân Người dân thường sống theo các hộ gia đình và làm việc theo nhóm, từ ăn uống đến lao động sản xuất Mỗi cá nhân gắn bó chặt chẽ với gia đình, tập thể làm việc và các nhóm xã hội, giải trí, với việc đề cao thành tích tập thể hơn thành tích cá nhân.
Tại Trung Quốc, thói quen ăn uống của các hộ gia đình thường là cùng nhau thưởng thức bữa ăn, thường nấu tại nhà hoặc đi đến các quán ăn, nhà hàng khi có dịp Điều này tạo nên một nét văn hóa đặc sắc và khác biệt so với nhiều quốc gia khác, vì vậy các doanh nghiệp quốc tế cần chú trọng nghiên cứu tập tính ăn uống của người dân Trung Quốc.
Về phía của KFC, điều này ảnh hưởng không nhỏ tới chiến lược bán hàng của họ.
KFC đã phát triển các gói combo gia đình để phù hợp với thói quen ăn uống tập thể của người Trung Quốc, đồng thời khai thác xu hướng sống theo gia đình Sự yêu thương dành cho trẻ em, đặc biệt sau chính sách một con, tạo cơ hội cho KFC thu hút các bậc phụ huynh Câu nói nổi tiếng ở Trung Quốc cho rằng việc hiểu tâm lý trẻ em sẽ giúp nắm bắt ví tiền của cha mẹ Vì vậy, KFC chú trọng cải thiện combo trẻ em, khuyến khích bữa ăn đi kèm rau, nước trái cây, và cho phép thay thế khoai tây chiên và nước ngọt theo yêu cầu Thảm trải khay đồ ăn truyền tải thông điệp giáo dục, và thông tin dinh dưỡng được in trên mỗi gói, trong khi nhân viên sẵn sàng cung cấp thông tin về giá trị dinh dưỡng cho phụ huynh và trẻ em khi cần.
Mọi xã hội đều có sự phân tầng thành các tầng lớp xã hội dựa trên yếu tố như nguồn gốc gia đình, nghề nghiệp và thu nhập Những cá nhân sinh ra trong tầng lớp cao hơn thường có cơ hội sống tốt hơn, bao gồm giáo dục, chăm sóc sức khỏe và mức sống Mặc dù sự phân tầng tồn tại ở mọi xã hội, chúng khác nhau về mức độ dịch chuyển giữa các tầng lớp và tầm quan trọng của tầng lớp trong bối cảnh kinh doanh Tại Trung Quốc, sự phân chia giai cấp đã tạo ra sự khác biệt lớn về cơ hội sống giữa nông dân nông thôn và cư dân thành thị Hệ thống đăng ký hộ tịch cứng nhắc đã ràng buộc người dân vào nơi sinh, dẫn đến việc nông dân thiếu cơ hội tiếp cận giáo dục và chăm sóc sức khỏe, sống trong nghèo khổ và hạn chế dịch chuyển xã hội Sau các cuộc cải cách vào cuối những năm 1970, nhiều người lao động nông thôn đã di cư vào thành phố tìm kiếm việc làm, dẫn đến sự hình thành một hệ thống giai cấp mới tại Trung Quốc, ít phụ thuộc vào sự phân chia khu vực mà chủ yếu dựa vào nghề nghiệp đô thị.
Sự phân cấp trong xã hội có ảnh hưởng lớn đến hoạt động kinh doanh, và KFC đã khéo léo áp dụng điều này khi gia nhập thị trường Trung Quốc vào năm 1987 Lúc bấy giờ, KFC được xem là chuỗi cửa hàng ăn nhanh sang trọng với mức giá khoảng 40 NDT, cao hơn so với thu nhập bình quân hàng ngày của người dân Tuy nhiên, thương hiệu đã định vị mình là một lựa chọn cho tầng lớp trung lưu, giúp KFC thu hút sự quan tâm của nhiều đối tượng khách hàng Ngày nay, giá cả tại KFC đã trở nên phù hợp hơn với cả tầng lớp trung lưu và bình dân, cho thấy chiến lược kinh doanh của họ đã thành công trong việc xóa nhòa ranh giới đẳng cấp trong xã hội Trung Quốc KFC đã duy trì được vị thế của mình trong một nền văn hóa ẩm thực phong phú và phát triển, trở thành thương hiệu phổ biến trong lòng người tiêu dùng Trung Quốc.
THÀNH TỰU VÀ BÀI HỌC TỪ TÁC ĐỘNG MÔI TRƯỜNG VĂN HÓA ĐẾN HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA KFC
Thành tựu
Trong một nghiên cứu được công bố gần đây, KFC được xếp hạng là thương hiệu quốc tế mạnh mẽ nhất tại Trung Quốc.
KFC hiện là một trong những thương hiệu thức ăn nhanh được ưa chuộng nhất tại Trung Quốc, với doanh thu đạt 5 tỷ USD vào năm 2017 và hơn 5.200 cửa hàng, giúp Trung Quốc trở thành quốc gia có số lượng cửa hàng KFC nhiều nhất thế giới Trong khi đó, McDonald's chỉ có khoảng 2.500 cửa hàng, chưa đến một nửa so với KFC Thị trường thức ăn nhanh tại Trung Quốc đã tăng trưởng 13% vào năm 2018, đóng góp 27% doanh số toàn cầu cho thương hiệu này Đến năm 2019, doanh thu của KFC đã chạm mốc 6 tỷ USD, và đến tháng 3 năm 2021, KFC đã mở khoảng 7.300 nhà hàng tại 1.500 thành phố, khẳng định Trung Quốc là thị trường thành công nhất của thương hiệu này.
• Về chiến lược thu hút khách hàng:
Tiệm ăn đầu tiên của KFC tọa lạc gần Quảng trường Thiên An Môn, với 3 tầng và sức chứa 500 người, đã khéo léo tận dụng lượng khách du lịch đông đảo và người dân địa phương Theo cựu nhân viên Warren Liu, KFC nhanh chóng chiếm được cảm tình của người Trung Quốc nhờ vào sở thích ăn gà của họ Thương hiệu này đã thành công trong việc xây dựng hình ảnh khác biệt so với quê hương Mỹ, nhờ vào việc linh hoạt điều chỉnh thực đơn theo khẩu vị địa phương, cung cấp các món ăn như sườn lợn, bánh trứng và cháo Ngoài ra, việc áp dụng công nghệ tiên tiến, như nhận diện khuôn mặt tại các cửa hàng, cũng góp phần nâng cao trải nghiệm khách hàng và thúc đẩy sự tò mò, giúp KFC thu hút một lượng lớn người hâm mộ tại thị trường Trung Quốc.
• Về hoạt động công ích :
Trong 22 năm hoạt động tại thị trường Trung Quốc, KFC đã chú trọng đến các hoạt động công ích với tôn chỉ “đền ơn xã hội”, đặc biệt quan tâm đến trẻ em và thanh thiếu niên Trong 10 năm qua, KFC đã quyên góp hơn 65 triệu Nhân dân tệ cho các hoạt động từ thiện Năm 2002, KFC hợp tác với Quỹ Phát triển thanh thiếu niên Trung Quốc để thành lập “Quỹ ánh bình minh KFC Trung Quốc” với số tiền 38 triệu Nhân dân tệ, hỗ trợ các sinh viên nghèo học giỏi Hiện tại, gần 860 sinh viên tại 42 trường đại học, cao đẳng ở Trung Quốc đang được quỹ hỗ trợ Qua các hoạt động này, KFC đã xây dựng hình ảnh thương hiệu tích cực trong lòng người dân Trung Quốc.
Trung Quốc hiện đang trở thành thị trường hấp dẫn nhất cho các thương hiệu đồ ăn nhanh Tuy nhiên, việc chiếm lĩnh thị trường này không hề dễ dàng, đặc biệt đối với các thương hiệu nước ngoài.
Bài học
Văn hóa đóng vai trò quan trọng trong sự thành công của KFC tại thị trường Trung Quốc Khi thâm nhập vào thị trường nước ngoài, các doanh nghiệp phải thích ứng với những khác biệt văn hóa để đạt được hiệu quả kinh doanh.
Các doanh nghiệp cần nhận thức rõ tầm quan trọng của văn hóa thị trường mà họ muốn thâm nhập và xác định đúng quy mô cùng chiến lược phù hợp Ví dụ, KFC tại Trung Quốc đã nhận ra rằng mô hình kinh doanh của họ tại Mỹ không đủ để đạt được thành công mong muốn ở thị trường Trung Quốc Họ hiểu rằng thực phẩm không chỉ là món ăn mà còn là trung tâm của xã hội, gắn liền với văn hóa quốc gia và khu vực, do đó cần đa dạng hóa hương vị và tạo không gian hấp dẫn để thu hút người tiêu dùng.
Doanh nghiệp cần nghiên cứu văn hóa trong môi trường kinh doanh quốc tế, đặc biệt là văn hóa của quốc gia mà họ muốn thâm nhập, để tận dụng cơ hội mở rộng và tăng trưởng Hiểu biết về ngôn ngữ, giá trị, chuẩn mực, cấu trúc xã hội, phong tục tập quán, giao tiếp và giáo dục của quốc gia mục tiêu là rất quan trọng Ví dụ, KFC không chỉ phát triển menu và phương thức bán hàng mà còn cải thiện phong cách thiết kế cửa hàng, trang trí nội thất và trang thiết bị, nhằm nâng cao sự hài lòng của khách hàng.
Doanh nghiệp cần cải biến sản phẩm để đáp ứng yêu cầu của thị trường nước ngoài và đảm bảo sự chấp nhận từ khách hàng Việc kiểm tra và đánh giá sản phẩm kỹ lưỡng trước khi ra mắt là rất quan trọng Doanh nghiệp nên xác định những điểm mạnh và yếu của sản phẩm để thực hiện các điều chỉnh phù hợp Chẳng hạn, KFC đã thay đổi thực đơn tại Trung Quốc bằng cách bổ sung sữa đậu nành và giò cháo quẩy cho bữa sáng, đồng thời tổ chức trưng cầu ý kiến khách hàng để điều chỉnh menu theo từng vùng, như món cay hơn ở Tây Nam và ngọt hơn ở Đông Nam.
Để thâm nhập vào thị trường mới, cần phân tích cấu trúc xã hội của thị trường đó nhằm xây dựng các chiến lược xúc tiến sản phẩm phù hợp Cấu trúc xã hội bao gồm nhiều khía cạnh, trong đó hai đặc điểm quan trọng nhất là mức độ coi trọng tính cá nhân hay tính tập thể và sự phân cấp xã hội Các xã hội phương Tây thường nhấn mạnh tính cá nhân, trong khi nhiều xã hội phương Đông lại ưu tiên tính tập thể Về sự phân cấp xã hội, một số xã hội có khoảng cách phân cấp cao và ít linh hoạt trong việc chuyển đổi giai cấp, trong khi những xã hội khác, như Hoa Kỳ, có khoảng cách phân cấp thấp hơn nhưng linh hoạt hơn Đối với KFC, việc duy trì hình ảnh sang trọng với tường kính, máy lạnh và nhân viên đồng phục chỉn chu đã tạo ra sự hấp dẫn và kích thích tâm lý đố kỵ, khiến việc "ăn tại KFC" trở thành một hoạt động thu hút tại Trung Quốc.
"đẳng cấp" mà bất kỳ ai cũng muốn trải nghiệm một lần.
Để thâm nhập vào thị trường quốc tế, các doanh nghiệp Việt Nam và toàn cầu cần nhận thức rõ tầm quan trọng của văn hóa và sự khác biệt văn hóa Việc hiểu rõ những yếu tố này sẽ giúp họ đưa ra các quyết định chiến lược phù hợp, từ đó mang lại trải nghiệm tuyệt vời cho khách hàng và đạt được thành công bền vững cho công ty.