Khoá luận tốt nghiệp Trần Thị Nguyệt - A8K37 Chơng I: Khái quát chung bCTC doanh nghiệp phân tích BCTC doanh nghiệp đầu t chứng khoán I Báo cáo tài doanh nghiệp Cho đến kỷ 19 quy mô doanh nghiệp nhỏ hầu nh tài trợ vốn từ đối tợng khác chủ sở hữu doanh nghiệp Khi cách mạng công nghiệp bùng nổ, quy mô doanh nghiệp ngày đợc mở rộng với xuất nhiều tập đoàn lớn Các cổ đông, chủ ngân hàng nhà cho vay tín dụng đà tài trợ vốn cho doanh nghiệp yêu cầu doanh nghiệp phải cung cấp thông tin để họ đánh giá tình hình tài doanh nghiệp Đó thời điểm BCTC doanh nghiệp đời BCTC doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng hoạt động SXKD Nó diễn giải nghiệp vụ kinh tế vô phong phú dới dạng số liệu nhằm cung cấp thông tin tình hình hoạt động, rủi ro triển vọng doanh nghiệp chơng xem xét khái quát chung BCTC doanh nghiệp phân tích BCTC doanh nghiệp để có thông tin phục vụ cho việc định đầu t TTCK Khái niệm Theo giáo trình "Lập, đọc, kiểm tra phân tích BCTC" TS Nguyễn Năng Phúc-Nguyễn Văn Công-Trần Quý Liên, NXB Tài Chính năm 2001, "BCTC doanh nghiệp báo cáo tổng hợp tình hình tài sản, vốn công nợ nh tình hình tài chính, kết kinh doanh kỳ doanh nghiệp" -1- Khoá luận tốt nghiệp Trần Thị Nguyệt - A8K37 Khái niệm đà nêu cách xác nội hàm khái niệm "BCTC doanh nghiệp" BCTC doanh nghiệp (sau gọi BCTC) báo cáo đợc lập dựa vào phơng pháp tổng hợp số liƯu tõ c¸c sỉ s¸ch kÕ to¸n theo c¸c chØ tiêu tài phát sinh thời điểm thời kỳ định Chính thế, BCTC phản ánh cách hệ thống, đồng bộ, trung thực, xác tình hình tài sản đơn vị thời điểm; kết hoạt động kinh doanh tình hình sử dụng vốn thời kỳ định Đồng thời BCTC đợc giải trình, giúp cho đối tợng sử dụng thông tin nhận biết đợc thực trạng tài chính, tình hình SXKD doanh nghiệp để định phù hợp Các loại BCTC BCTC bao gồm loại phổ biến bảng cân đối kế toán, báo cáo kết hoạt động kinh doanh báo cáo lu chuyển tiền tệ 2.1 Bảng cân đối kế toán "Bảng cân đối kế toán BCTC tổng hợp, phản ánh toàn giá trị tài sản có nguồn hình thành tài sản doanh nghiệp thời điểm định (thời điểm lập báo cáo)".1 Nh vậy, số liệu bảng cân đối kế toán cho biết toàn giá trị tài sản có doanh nghiệp theo cấu tài sản nguồn hình thành tài sản Bảng cân đối kế toán đợc trình bày làm phần: phần tài sản phần nguồn vốn - Phần tài sản: Phần tài sản phản ánh toàn giá trị tài sản có doanh nghiệp thời điểm báo cáo theo cấu tài sản hình thức tồn tài sản trình hoạt động SXKD doanh nghiệp Tài sản đợc phân chia thành tài sản lu động đầu t ngắn hạn (TSLĐ&ĐTNH) tài sản cố định đầu t dài hạn (TSCĐ&ĐTDH) Trong đó: Trích từ giáo trình "Lập, đọc, kiểm tra phân tích báo cáo tài chính" TS Nguyễn Năng Phúc- Nguyễn Văn Công-Trần Quý Liên, NXB Tài Chính năm 2001 -2- Khoá luận tốt nghiệp Trần Thị Nguyệt - A8K37 o Tài sản lu động đầu t ngắn hạn (gọi chung vốn lu động): bao gồm tiền, đầu t tài ngắn hạn, khoản phải thu, hàng tồn kho TSLĐ khác hình thành nên vốn lu động doanh nghiệp Do tài sản đợc sử dụng hay chuyển thành tiền tơng lai gần nên chúng đợc gọi TSLĐ Các tài sản thuộc TSLĐ đợc xếp theo tính khoản (khả chuyển đổi thành tiền mặt) giảm dần o Tài sản cố định đầu t dài hạn (gọi chung vốn cố định): bao gồm TSCĐ nh nhà xởng, thiết bị, khoản đầu t tài dài hạn Tuy nhiên toàn TSCĐ doanh nghiệp số tài sản đáng giá tài sản vô hình, ví dụ nh sáng chế, nhÃn hiệu hàng hoá, danh tiếng doanh nghiệp, khả quản lý chuyên nghiệp lực lợng lao động có trình độ cao Những loại tài sản thờng không đợc đa vào bảng cân đối kế toán chúng đợc xác định rõ mặt giá trị Ngoài ra, vốn cố định bao gồm chi phí xây dựng dở dang khoản ký quỹ, ký cợc dài hạn - Phần nguồn vốn: Phần nguồn vốn phản ánh nguồn hình thành tài sản có doanh nghiệp thời điểm lập báo cáo Các tiêu nguồn vốn thể trách nhiệm pháp lý doanh nghiệp tài sản quản lý sử dụng doanh nghiệp Nguồn vốn đợc chia thành nợ phải trả nguồn vốn chủ sở hữu Trong đó: o Nợ phải trả: bao gồm nợ ngắn hạn, nợ dài hạn nợ khác Nợ ngắn hạn bao gồm khoản vay khoản phải trả đợc toán vòng năm Chênh lệch vốn lu động nợ ngắn hạn vốn lu động ròng - đợc coi nguồn dự trữ tiền mặt tiềm doanh nghiệp Nợ dài hạn bao gồm khoản nợ đáo hạn sau năm o Nguồn vốn chủ sở hữu: phần chênh lệch tổng nguồn vốn nợ phải trả Nguồn vốn chủ sở hữu bao gồm giá trị mệnh giá cổ phiếu thờng lu hành, thặng d vốn góp thu nhập giữ lại tích luỹ từ phần lợi nhuận mà doanh nghiệp thu đợc trớc -3- Khoá luận tốt nghiệp Trần Thị Nguyệt - A8K37 Bảng cân đối kế toán cho phép đối tợng sử dụng đánh giá khái quát thực trạng tài doanh nghiệp, lực trình độ sử dụng vốn triển vọng kinh tế tài doanh nghiệp 2.2 báo cáo kết hoạt động kinh doanh "Báo cáo kết hoạt động kinh doanh BCTC tổng hợp, phản ánh tổng quát tình hình kết kinh doanh kỳ kế toán doanh nghiệp" Báo cáo kết hoạt động kinh doanh đợc chi tiết theo hoá theo hoạt động SXKD chính, hoạt động tài hoạt động bất thờng; tình hình thực nghĩa vụ với Nhà nớc thuế GTGT đợc khấu trừ, đợc hoàn lại đợc giảm Loại báo cáo gồm phần chính, nhiên theo mục đích nghiên cứu đề tài nên đề cập đến phần lÃi lỗ Phần phản ánh tình hình kết hoạt động SXKD doanh nghiệp, bao gồm tiêu chủ yếu sau: Tổng doanh thu, Doanh thu thuần, Lợi nhuận gộp, Lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh, Lợi nhuận từ hoạt động tài chính, Lợi nhuận bất thêng, Tỉng lỵi nhn tríc th, Lỵi nhn sau th 2.3 B¸o c¸o lu chun tiỊn tƯ "B¸o c¸o lu chuyển tiền tệ BCTC tổng hợp phản ánh việc hình thành sử dụng lợng tiền phát sinh kú b¸o c¸o cđa doanh nghiƯp."3 B¸o c¸o lu chun tiỊn tƯ gåm phÇn: - PhÇn I: Lu chun tiền tệ từ hoạt động SXKD - Phần II: Lu chuyển tiền tệ từ hoạt động đầu t - Phần III: Lu chuyển tiền tệ từ hoạt động tài Dựa vào báo cáo lu chuyển tiền tệ ngời sử dụng đánh giá đợc khả tạo tiền, biến động tài sản doanh nghiệp, khả toán doanh nghiệp dự đoán đợc luồng tiền kỳ Trích từ giáo trình "Lập, đọc, kiểm tra phân tích báo cáo tài chính" TS Nguyễn Năng Phúc- Nguyễn Văn Công-Trần Quý Liên, NXB Tài Chính năm 2001 Trích từ giáo trình "Lập, đọc, kiểm tra phân tích báo cáo tài chính" TS Nguyễn Năng Phúc- Nguyễn Văn Công-Trần Quý Liên, NXB Tài Chính năm 2001 -4- Khoá luận tốt nghiệp Trần Thị Nguyệt - A8K37 ChÕ ®é BCTC doanh nghiƯp ChÕ ®é BCTC doanh nghiƯp ban hành theo Quyết định số 167/2000/QĐBTC ngày 25/10/2000 Bộ trởng Bộ Tài Chính áp dụng cho tất doanh nghiệp thuộc lĩnh vực, thành phần kinh tÕ c¶ níc, bao gåm biĨu mÉu báo cáo: Bảng cân đối kế toán, Kết hoạt ®éng kinh doanh, Lu chun tiỊn tƯ vµ Thut minh BCTC Ngoài ra, để phục vụ yêu cầu quản lý kinh tế tài chính, yêu cầu đạo điều hành, ngành, tổng công ty, tập đoàn sản xuất, liên hiệp xí nghiệp, công ty liên doanh quy định thêm báo cáo chi tiÕt kh¸c cã tÝnh chÊt híng dÉn nh: B¸o cáo giá thành sản phẩm, dịch vụ; Báo cáo chi tiết kết kinh doanh; Báo cáo chi tiết chi phí sản xuất; Báo cáo chi tiết chi phí bảo hành; Báo cáo chi tiết chi phí quản lý doanh nghiệp; Báo cáo chi tiết công nợ Nội dung, phơng pháp tính toán, hình thức trình bày tiêu báo cáo quy định chế độ đợc áp dụng thống phạm vi nớc Trong trình áp dụng thấy cần thiết sửa đổi bổ sung chi tiết tiêu cho phù hợp với đặc điểm hoạt động SXKD doanh nghiệp nhng phải đợc Bộ Tài Chính chấp thuận văn Các tổ chức niêm yết TTCK chủ thể kinh tế nên phải tuân thủ nghiêm chỉnh quy định nêu Bộ Tài Chính Bên cạnh Uỷ ban chứng khoán Nhà nớc (UBCKNN) có quy định riêng chế độ BCTC chủ thể Một yêu cầu bắt buộc quan quản lý TTCK cđa bÊt kú qc gia nµo nãi chung UBCKNN Việt Nam nói riêng tổ chức có chứng khoán đà niêm yết phát hành phải công khai tài hàng năm số định kỳ khác Việc công khai tài định kỳ đợc thực qua BCTC doanh nghiệp, nguồn thông tin quan trọng đối tợng sử dụng BCTC Theo Nghị định số 48/1998/NĐ-CP, Thông t 02/2001/TT-UBCK Quyết định 79/2000/QĐ-UBCK, vấn đề công khai hoá thông tin tài đợc quy định nh sau: Trong khoá luận, thuật ngữ tổ chức niêm yết, doanh nghiệp niêm yết công ty niêm yết đợc sử dụng với ý nghĩa nh -5- Khoá luận tốt nghiệp Trần Thị Nguyệt - A8K37 - Hàng năm tổ chức niêm yết phải gửi UBCKNN BCTC, bao gồm bảng cân đối kế toán, báo cáo kết hoạt động kinh doanh, báo cáo lu chuyển tiền tệ, thuyết minh BCTC theo mẫu quy định hành BCTC phải đợc công bố trụ sở tổ chức phát hành để ngời đầu t tham khảo - Yêu cầu BCTC: o phải tuân thủ chế độ kế toán hành Nhà nớc o BCTC năm phải có xác nhận tổ chức kiểm toán đợc chấp thuận o BCTC năm đợc lập gửi cho UBCKNN chậm 90 ngày kể từ kết thúc niên độ kế toán o Trờng hợp tổ chức phát hành sở hữu từ 50% cổ phần trở lên tổ chức khác tổ chức phát hành phải gửi kèm theo BCTC tổ chức Ngoài ra, tổ chức niêm yết phải báo cáo Trung tâm giao dịch chứng khoán (TTGDCK), UBCKNN kết hoạt động kinh doanh, vốn, tài sản, doanh thu, lợi nhuận, thuế hàng quý tháng vòng 15 ngày đầu quý, tháng Nh vậy, văn nghĩa vụ công bố thông tin đợc quy định rõ ràng chi tiết tổ chức niêm yết Việc xác lập nghĩa vụ công khai tài tổ chức nhằm đảm bảo thông tin mặt hoạt động tổ chức trớc sau niêm yết phải đợc cung cấp cách thờng xuyên, liên tục tức thời đến cổ đông doanh nghiệp công chúng đầu t Khác với doanh nghiệp cha niêm yết, doanh nghiệp niêm yết phải công khai hoá tài thông tin ảnh hởng đến giá cổ phiếu, thông tin xung đột lợi ích thành viên Hội đồng quản trị, thành viên Ban giám đốc, cổ đông lớn với lợi ích tổng thể doanh nghiệp Đồng thời văn pháp quy TTCK đà có quy định nhằm nâng cao chất lợng BCTC tổ chức niêm yết Đó BCTC phải đợc kiểm toán trớc đợc công bố công chúng Các công ty kiểm toán kiểm toán viên -6- Khoá luận tốt nghiệp Trần Thị Nguyệt - A8K37 độc lập thực kiểm toán cho tổ chức niêm yết phải đợc UBCKNN chấp thuận trớc thực công tác kiểm toán Phần sâu vào phân tích vai trò BCTC số đối tợng sử dụng nhóm đối tợng bên doanh nghiệp nhóm đối tợng bên doanh nghiệp Vai trò BCTC doanh nghiệp BCTC cho biết tình hình tài doanh nghiệp thời điểm báo cáo mà cho thấy kết hoạt động mà doanh nghiệp đạt đợc hoàn cảnh Chính thế, BCTC phơng tiện cung cấp thông tin cần thiết cho đối tợng sử dụng thông tin tài để định phù hợp Trong kinh tế thị trờng, đối tợng sử dụng thông tin tài rộng Căn vào mức độ liên quan trực tiếp đến doanh nghiƯp, cã thĨ ph©n chia nh sau: - Nhãm đối tợng bên doanh nghiệp (Internal users): nhà quản lý doanh nghiệp (ban giám đốc), hội đồng quản trị doanh nghiệp, ngời lao động - Nhóm đối tợng bên doanh nghiệp (External users) quan quản lý Nhà nớc, cổ đông nhỏ, chủ nợ, khách hàng chính, nhân viên Ngân hàng, quan bảo hiểm, đại lý Đối với nhóm đối tợng BCTC nguồn chủ yếu cung cấp cho họ thông tin tình hình hoạt động tài doanh nghiệp Dới sÏ xem xÐt thĨ vai trß cđa BCTC đối tợng cụ thể sau: 4.1 Đối với nhà quản lý doanh nghiệp Mối quan tâm hàng đầu nhà quản lý doanh nghiệp tối đa hoá lợi nhuận khả trả nợ Cho dù doanh nghiệp có nhiều mục tiêu khác nh tạo công ăn việc làm, nâng cao chất lợng sản phẩm, đóng góp phúc lợi xà hội, bảo vệ môi trờng nhng doanh nghiệp đạt mục tiêu đáp ứng đợc hai thử thách sống kinh doanh có lÃi toán đợc nợ Một doanh nghiệp -7- Khoá luận tốt nghiệp Trần Thị Nguyệt - A8K37 thua lỗ liên miên rút bị cạn kiệt nguồn lực buộc phải đóng cửa Mặt khác, doanh nghiệp khả toán nợ đến hạn dẫn đến bị phá sản Nh hết nhà quản trị doanh nghiệp cần có đầy đủ thông tin hiểu rõ doanh nghiệp nhằm đánh giá tình hình tài đà qua, thực cân tài chính, khả toán, sinh lợi, rủi ro dự đoán tình hình tài nhằm đề định đúng, thực có hiệu mục tiêu doanh nghiệp 4.2 Đối với quan quản lý Nhà nớc BCTC sở để quan quản lý Nhà nớc phân tích, đánh giá, kiểm tra kiểm soát hoạt động kinh doanh, hoạt động tài tiền tệ doanh nghiệp có với sách, chế độ luật pháp không; tình hình hạch toán chi phí, giá thành; tình hình thực nghĩa vụ Nhà nớc khách hàng 4.3 Đối với chủ ngân hàng nhà cho vay tín dụng Mối quan tâm nhóm đối tợng sử dụng BCTC chủ yếu hớng vào khả trả nợ tơng lai doanh nghiệp Ngoài ra, họ quan tâm đến số lợng vốn chủ sở hữu khoản bảo hiểm cho họ trờng hợp doanh nghiệp gặp rủi ro, nói cách khác sở việc hoàn trả vốn lÃi vay BCTC phơng tiện đắc lực giúp chủ ngân hàng nhà cho vay tín dụng có đợc thông tin 4.4 Đối với nhà đầu t chứng khoán Các nhà đầu t chứng khoán (sau gọi tắt nhà đầu t) bao gồm nhà đầu t hay tơng lai doanh nghiệp Các nhà đầu t cần BCTC để định xem có nên tiếp tục đầu t vào doanh nghiệp hay bán cổ phiếu thị trờng Còn nhà đầu t chứng khoán tơng lai cần thông tin để lựa chọn mua loại cổ phiếu doanh nghiệp Tuy vậy, mối quan tâm chung nhóm đối tợng hớng vào lợi nhuận doanh nghiệp tạo tơng lai an toàn vốn Vì vậy, họ cần thông tin điều kiện tài chính, tình hình hoạt động, kết kinh doanh, rủi ro tiềm tăng trởng doanh nghiệp Đồng thời, họ quan tâm tới việc điều hành hoạt động tính hiệu công tác quản lý -8- Khoá luận tốt nghiệp Trần Thị Nguyệt - A8K37 nhằm đảm bảo tính hiệu an toàn cho khoản đầu t Cụ thể, BCTC cung cấp cho họ thông tin vấn đề sau: - Thành tích hoạt động doanh nghiệp khứ, kỳ vọng tơng lai doanh nghiệp sao? Trong trình kinh doanh, doanh nghiệp có ổn định thu nhập mức tăng trởng không? Dòng tiền tệ hoạt động kinh doanh doanh nghiệp nh nào? - Mức độ rủi ro tiềm ẩn cấu vốn doanh nghiệp? Mức độ thu nhập mong đợi điều kiện hoạt động tới doanh nghiệp? - Doanh nghiệp đà cạnh tranh nh thị trờng ngành hàng mình? Trong tơng lai doanh nghiệp có vị trí sức cạnh tranh thị trờng? Các nhà đầu t sử dụng liệu tài kỳ đà qua để dự đoán xu hớng tơng lai doanh nghiệp định xem mục tiêu đề doanh nghiệp có vững khả thi không? Một điều cần nhấn mạnh theo quy định nớc trªn thÕ giíi cịng nh cđa ViƯt Nam, BCTC cđa tổ chức niêm yết đợc kiểm toán doanh nghiệp kiểm toán đợc chấp thuận Cơ quan kiểm toán có vai trò đa ý kiến chất lợng thông tin BCTC dựa việc phân tích, kiểm tra lại nguồn gốc thông tin đà đợc trình bày nhằm đảm bảo lợi ích cho tất bên sử dụng BCTC Chính lí này, BCTC doanh nghiệp niêm yết cung cấp có độ tin cậy cao Hơn nữa, quan kiểm toán hoạt động phạm vi vĩ mô toàn ngành, toàn kinh tế, cung cấp thông tin đầu vào có chất lợng tốt, từ có tác dụng tích cực việc xử lý thông tin để hình thành định nhà đầu t chứng khoán II Phân tích BCTC doanh nghiệp Phân tích BCTC trọng tâm phân tích bản, nhằm vào việc phân tích cụ thể hoạt động kinh doanh tổ chức niêm yết Thờng công ty chứng khoán bao giê cịng cã mét bé phËn riªng biƯt theo dõi số liệu thống kê -9- Khoá luận tốt nghiệp Trần Thị Nguyệt - A8K37 tổ chức niêm yết Họ tiến hành phân tích tài để đánh giá triển vọng tổ chức sở BCTC mà tổ chức cung cấp Từ đó, họ định giá đợc xác giá cổ phiếu tổ chức niêm yết Cơ quan quản lý TTCK thu thập số liệu tài phân tích tài tổ chức niêm yết để đánh giá thực trạng tổ chức niêm yết nhằm đa thông tin cần thiết giúp công chúng hiểu thực chất cổ phiếu nắm giữ Dới nghiên cứu cụ thể khái niệm, phơng pháp, nội dung mối quan hệ phân tích BCTC đầu t chứng khoán Khái niệm "Phân tích BCTC trình xem xét, kiểm tra, đối chiếu so sánh số liệu hành với khứ nhằm đánh giá tiềm năng, hiệu kinh doanh nh rủi ro tơng lai".5 Phân tích BCTC thông qua hệ thống phơng pháp, công cụ kỹ thuật giúp ngời sử dụng thông tin từ góc độ khác vừa đánh giá toàn diện, tổng hợp khái quát, vừa xem xét cách chi tiết hoạt động tài doanh nghiệp để nhận biết, phán đoán, dự báo đa định tài chính, tài trợ đầu t phù hợp Phơng pháp phân tích Phơng pháp phân tích bao gồm hệ thống công cụ, biện pháp nhằm tiếp cận, nghiên cứu kiện, tợng, mối quan hệ bên bên ngoài, luồng dịch chuyển biến đổi tài chính, tiêu tài tổng hợp chi tiết nhằm đánh giá tình hình tài doanh nghiệp Về lý thuyết có nhiều phơng pháp phân tích BCTC nhng thực tế ngời ta thờng sử dụng phơng pháp so sánh phơng pháp phân tích hệ số nh sau: 2.1 Phơng pháp so sánh Trích từ giáo trình "Lập, đọc, kiểm tra phân tích báo cáo tài chính" TS Nguyễn Năng Phúc- Nguyễn Văn Công-Trần Quý Liên, NXB Tài Chính năm 2001 - 10 - Khoá luận tốt nghiệp Trần Thị Nguyệt - A8K37 thông tin xác, đầy đủ kịp thời doanh nghiệp đón nhận phản ứng tích cực từ phía nhà đầu t, hiệu việc công bố thông tin ảnh hởng tốt đến chất lợng cổ phiếu doanh nghiệp thị trờng Việc bng bít, giấu giếm hay cố tình công bố thông tin chậm để điều chỉnh, cân đối lại số liệu đờng ngắn đa doanh nghiệp đến chỗ niềm tin nhà đầu t xu hớng thị trờng trình độ nhà đầu t ngày đợc chuyên nghiệp hoá 2.1.2 Thông tin ngành hạn chế Để đánh giá công ty niêm yết, nhà đầu t không cần thông tin công ty mà cần thông tin liên quan đến ngành nghề, lĩnh vực mà công ty hoạt động Tuy nhiên việc định vị ngành nghề công ty niêm yết dễ dàng Năm 1993, hệ thống tài khoản quốc gia phân ngành kinh tế Việt Nam đợc xây dựng dựa hệ thống tài khoản quốc gia Liên Hiệp Quốc công bố Trong phân ngành kinh tế cấp (rất quan trọng việc phân tích so sánh ngành) hệ thống Việt Nam chi tiết cha hợp lý Cụ thể nhóm ngành bị lẫn vào giỏ mà lẽ phải đợc tách riêng Chính thế, việc định vị xác ngành nghề kinh doanh công ty niêm yết hoàn toàn không dễ dàng Đồng thời, công tác tổ chức thống kê nhiều bất cập dẫn tới nhà đầu t thiếu yếu tố khách quan hỗ trợ, mà cụ thể thống kê tài chính, dự báo rủi ro hội ngành nghề Đánh giá so sánh ngành không đơn giản xác phạm vi cách thức hạch toán doanh nghiệp không thống Hơn nữa, vấn đề thông tin đợc quyền chia sẻ không đợc quyền chia sẻ Việt Nam cha quy định rõ, nh việc doanh nghiệp dè dặt công khai tài nên việc tìm kiếm thông tin bình quân ngành đối thủ cạnh tranh khó khăn Thậm chí vài số liệu ngành có sai lệch, đặc biệt số liệu trung bình ngành có tính đến nhiều doanh nghiệp nhỏ, yếu tài Chính lí thông tin ngành doanh nghiệp lại hạn chế nh đà phân tích nên nhà đầu t muốn đánh giá doanh nghiệp - 61 - Khoá luận tốt nghiệp Trần Thị Nguyệt - A8K37 khó đánh giá đợc Vì vậy, phân tích doanh nghiệp dừng lại việc đa tiêu tài đơn lẻ, cha có tính hệ thống hay so sánh Tóm lại, nhà đầu t cha đợc đáp ứng đầy đủ nhu cầu thông tin để đánh giá công ty niêm yết Đây hạn chế lớn dẫn tới hiệu sử dụng phân tích BCTC cha cao Bên cạnh yếu tố thông tin phải thừa nhận tính chuyên nghiệp nhà đầu t Việt Nam cha cao Đây yếu tố không phần quan trọng dẫn tới thực trạng nh đà phân tích thị trờng 2.2 Tính chuyên nghiệp nhà đầu t cha cao 2.2.1 Trình độ kiến thức, kinh nghiệm hạn chế TTCK, thân sản phÈm bËc cao cđa nỊn kinh tÕ thÞ trêng ViƯt Nam bớc vào kinh tế thị trờng theo định hớng xà hội chủ nghĩa, hiểu biết ngời dân kinh tế thị trờng, phơng thức tài sử dụng kinh tế thị trờng hạn chế Tuyệt đại phận dân c, trừ số tỉnh, thành phố lớn nh Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, mơ hồ hoạt động tài sử dụng công cụ tài hoạt động kinh doanh đời sống hàng ngày Thói quen sử dụng thẻ tín dụng, mở tài khoản ngân hàng cha phổ cập ngời dân, viƯc thiÕu hiĨu biÕt vỊ TTCK lµ u tè tÊt nhiên Chính vậy, kỹ phân tích đầu t chứng khoán mà cụ thể phân tích BCTC xa lạ nhà đầu t 2.2.2 Nhà đầu t thiếu tầm nhìn chiến lợc Một điều tra 200 nhà đầu t năm 2001 UBCKNN đà cho thấy công chúng đầu t tham gia vào TTCK mục đích lợi nhuận thu đợc chênh lệch giá thị trờng thu nhập cổ tức Hơn nữa, nhà đầu t cá nhân thiếu tầm nhìn dài hạn, chủ yếu đầu t theo tâm lý Họ dễ bị tác động biến động thị trờng nh đổ xô bán cổ phiếu có dấu hiệu giảm không tìm hiểu kỹ nguyên nhân Họ mong muốn trở thành cổ đông dài hạn (chỉ chiếm 40,5%) hay chủ nợ ngắn hạn (24%) Đây xu tâm lý chung nhà đầu t tham gia kinh doanh TTCK - 62 - Khoá luận tốt nghiệp Trần Thị Nguyệt - A8K37 Chính lí nên thực nhà đầu t Việt Nam cha quan tâm mức tới tầm quan trọng BCTC để đánh giá công ty niêm yết, sở thực ý định đầu t lâu dài 2.2.3 Số lợng nhà đầu t có tổ chức tham gia thị trờng hạn chế Bên cạnh đó, số lợng tổ chức ®Çu t chiÕm tû lƯ rÊt nhá HiƯn sè tài khoản tổ chức đầu t chiếm 1% số tài khoản đợc mở Trung tâm giao dịch Một thị trờng mà sở hữu loÃng thị trờng tất yếu biến động nhiều Do đó, xét mặt quản lý, thị trờng không ổn định thiếu vắng nhà đầu t có tổ chức điều đà tác ®éng ®Õn TTCK ViÖt Nam thêi gian võa qua Các nhà đầu t có tính chuyên nghiệp cao có vai trò lớn định hớng đầu t công chúng Sự thiếu vắng nhà đầu t có tổ chức nguyên nhân làm cho nhà đầu t cá nhân hầu nh đầu t theo yếu tố cảm tính tâm lý Mua bán chứng khoán theo phong trào nên diễn biến giá nhìn chung không phản ánh chất công ty niêm yết Trong trình đa định đầu t, nhân tố thông tin đầu vào nhân tố nhà đầu t - nhân tố tạo nên thành công hay thất bại TTCK bị hạn chế, tất yếu dẫn tới việc xử lý thông tin không tốt hiệu định đầu t không cao Dới đây, xem xét vấn đề tồn dẫn tới hạn chế việc áp dụng phân tích BCTC đầu t chứng khoán TTCK Những vấn đề tồn Những hạn chế nêu rào cản không nhỏ để nhà đầu t vận dụng kỹ phân tích BCTC việc định đầu t Những hạn chế xuất phát chủ yếu từ vấn đề tồn dới đây: - 63 - Khoá luận tốt nghiệp Trần Thị Nguyệt - A8K37 3.1 Hệ thống pháp luật kinh tế tài Việt Nam cha hoàn thiện Hệ thống pháp luật kinh tế tài Việt Nam cha hoàn thiện xét nhiều khía cạnh Trong phạm vi đề tài xin đề cập đến không thống hƯ thèng kÕ to¸n, kiĨm to¸n cđa ViƯt Nam víi chuẩn mực kế toán, kiểm toán quốc tế Đây bất cập lớn ảnh hởng đến chất lợng thông tin đầu vào nhà đầu t chứng khoán 3.1.1 Về vấn đề kế toán Trong thời gian gần đây, công tác kế toán Việt Nam có nhiều cải thiện đáng kể Hệ thống chế độ kế toán Việt Nam (HTCĐKTVN) đà tơng đối đầy đủ xét phơng diện văn chế độ nh Pháp lệnh kế toán thống kê, Điều lệ kế toán Nhà nớc, Điều lệ kế toán trởng Hệ thống biểu mẫu BCTC đợc ban hành với Bảng cân đối kế toán, Báo cáo kết kinh doanh, Báo cáo lu chuyển tiền tệ, Thuyết minh BCTC Hệ thống biểu mẫu đa tiêu chí tơng đối đầy đủ, phản ánh đợc toàn diện hoạt động doanh nghiệp Gần Bé Tµi ChÝnh võa míi ban hµnh chn mùc kế toán Việt Nam, bao gồm chuẩn mực 02-Hàng tồn kho; 03-TSCĐ hữu hình; 04TSCĐ vô hình 14-Doanh thu thu nhập khác Tuy đà có tiến nh vậy, nhng thực tế, HTCĐKTVN cha phù hợp với thông lệ chuẩn mực kế toán quốc tế (CMKTQT) HTCĐKTVN trình hoàn thiện, cha đợc ban hành đầy đủ, dẫn đến việc áp dụng chế độ kế toán thống kê cha thống doanh nghiệp thuộc ngành nghề thành phần kinh tế khác Nếu so sánh HTCĐKT hành Việt Nam với CMKTQT, thấy chế độ kế toán Việt Nam có nhiều điểm cần đợc cải tiến Điều nhận thấy chế độ kế toán Việt Nam nghiêng khía cạnh phục vụ công tác quản lý Nhà nớc phục vụ cổ đông công ty Các công ty cổ phần phải áp dụng chế độ kế toán đợc thiết kế dành cho công ty Nhà nớc Sự khác biệt làm cho việc đánh giá so sánh hoạt động SXKD công ty cổ phần Việt Nam gặp nhiều khó khăn Thông thờng, điểm khác - 64 - Khoá luận tốt nghiệp Trần Thị Nguyệt - A8K37 biệt làm cho lợi nhuận BCTC đợc lập theo HTCĐKT Việt Nam cao nhiều so với BCTC đợc lập theo CMKTQT Do mà nhà đầu t nhiều lầm tởng họ đợc nhận toàn lợi nhuận nh báo cáo kết hoạt ®éng kinh doanh mét phÇn rÊt lín khoản lợi nhuận đà đợc trả cho cán quản lý, khoản thởng, phúc lợi cho nhân viên hay trả thuế Sự khác biệt HTCĐKTVN CMKTQT gây khó khăn lớn nhà đầu t nớc muốn tham gia đầu t vào TTCK Việt Nam Đồng thời, nhà đầu t khó so sánh, đánh giá kết hoạt động, SXKD doanh nghiệp nớc doanh nghiệp có vốn đầu t nớc doanh nghiệp có vốn đầu t nớc tham gia niªm t trªn TTCK ViƯt Nam 3.1.2 VỊ vÊn đề kiểm toán Nhà nớc đà ban hành loạt văn pháp quy lĩnh vực kiểm toán Bộ Tài Chính đà ban hành 10 chuẩn mực kiểm toán theo kế hoạch, đến năm 2003 ban hành khoảng 30 chuẩn mực kiểm toán Tuy nhiên, cịng gièng nh hƯ thèng kÕ to¸n, hƯ thèng kiĨm toán Việt Nam cha thực phù hợp với thông lệ kiểm toán quốc tế Ngoài ra, vấn đề tồn lớn chế độ kiểm toán việc thiếu vắng chế kiểm soát chất lợng hoạt động kiểm toán, ®é tin cËy cđa c¸c b¸o c¸o kiĨm to¸n cha cao Trong chất lợng kiểm toán rõ ràng vấn đề hệ trọng, có liên quan đến tợng "sức khoẻ" doanh nghiệp đợc kiểm toán ảnh hởng đến định nhà đầu t Điển hình tháng 11 vừa qua, Công ty T Vấn Tài chính, Kế toán Kiểm toán (AASC) công ty kiểm toán bị xử phạt sai phạm đơn vị việc kiểm toán sổ sách tài Công ty cổ phần đồ hộp Hạ Long (Halong Canfoco) Việc AASC không phát ngăn chặn gian lận tài Công ty Halong Canfoco AASC kiểm toán, dù với lý gì, chứng cho thấy chất lợng kiểm toán yếu đơn vị Vậy mà BCTC Công ty "bình yên" lu hành tay nhà đầu t Vậy nhà đầu t - 65 - Khoá luận tốt nghiệp Trần Thị Nguyệt - A8K37 đến sàn, đọc BCTC đa định mua cổ phiếu CAN chịu trách nhiệm rủi ro từ "phần mờ" hoạt động Halong Canfoco? Những nhà đầu t chuyên nghiệp thờng dựa vào số tài (đà đợc kiểm toán) doanh nghiệp để thực định đầu t Trong đó, thân công ty kiểm toán pháp nhân đợc pháp luật công nhận, hoạt động theo chuẩn mực kiểm toán đợc quy định dựa tín nhiệm khách hàng Thế nhng có "sự cố" xảy ra, nhà đầu t lại ngời chịu thua thiệt công ty kiểm toán Những bất cập chế độ kế toán, kiểm toán nêu yếu tố gây cản trở cho việc lập BCTC minh bạch công khai hoá thông tin Vấn đề lẩn tránh công khai tài phổ biến Pháp lệnh kế toán thống kê không quy định bắt buộc tất công ty cổ phần phải công khai BCTC thực kiểm toán độc lập báo cáo Mặt khác Pháp lệnh không quy định BCTC phải bao gồm b¸o c¸o lu chun tiỊn tƯ HiƯn ë níc ta có gần 800 doanh nghiệp đà thực cổ phần hoá, có 19 doanh nghiệp niêm yết cổ phiếu TTCK Nh vậy, cổ phiếu cha niêm yết trôi thị trờng Chính lí đó, khó phân tích đợc BCTC doanh nghiệp cha niêm yết TTCK (vì có công ty niêm yết TTCK có nghĩa vụ công khai BCTC) Đồng thời, có BCTC báo cáo cha đợc kiểm toán, dựa vào thông tin bảng cân đối kế toán báo cáo hoạt động kinh doanh nhà đầu t cha thể chắn tình hình tài công ty Tóm lại, đặc điểm hệ thống pháp luật kinh tế tài Việt Nam cha hoàn thiện, nhà đầu t TTCK khó sử dụng kĩ phân tích BCTC để định đầu t vào cổ phiếu dù đà niêm yết hay cha niêm yết 3.2 Cơ quan quản lý cha bao quát hết vấn đề quản lý công bố thông tin tuyên truyền phổ biến thông tin - 66 - Khoá luận tốt nghiệp Trần Thị Nguyệt - A8K37 Vì TTCK Việt Nam giai đoạn đầu hình thành nên quan quản lý, cụ thể UBCKNN "non nớt" việc quản lý vấn đề công bố thông tin tuyên truyền phổ biến thông tin Trong Vụ quản lý UBCKNN cha có Vụ chuyên trách quản lý công ty niêm yết, vấn đề quản lý công bố thông tin tuyên truyền phổ biến thông tin công ty niêm yết nhiều bất cập đây, xin đa hai ví dụ Vụ gian lận tài Halong Canfoco đợc giới đầu t bình chọn vụ "xì căng đan" gây hoang mang "lịch sử" TTCK Tuy thế, quan quản lý lại lúng túng việc xử lý công khai vụ việc Nhiều đánh giá cho định UBCKNN cho cổ phiếu CAN đợc giao dịch lại vội, việc cha rõ "trắng đen" nhng riêng việc gian lận đợc tỷ đồng tiền hoàn thuế khống doanh thu khống Công ty tỷ đồng! Vậy nhng BCTC Halong Canfoco lời cảnh báo kèm theo quan quản lý Bên cạnh đó, quan sát chặt chẽ thị trờng thấy có số thông tin công ty niêm yết, cha đợc công bố thức, nhng thị trờng đà có biến động Điều cho thấy, đà xuất kênh thông tin từ công ty niêm yết "chạy trớc" hệ thống công bố thông tin thức TTCK Hậu việc thu nhận thông tin "không thức" có lợng lớn nhà đầu t nhỏ dao động, chí phơng hớng đầu t đà đa định mua bán chạy theo "tâm lí chung thị trờng" Điều tất yếu dẫn đến thua lỗ hội hởng mức tăng giá chứng khoán, đồng thời gây biến động giả tạo thị trờng UBCKNN quan trung tâm việc quản lý vấn đề thông tin công ty niêm yết Chính thời gian tới cần có biện pháp khắc phục để đảm bảo tính công khai, minh bạch hiệu hoạt động thị trờng 3.3 Công ty chứng khoán cha làm tốt trách nhiệm phân tích đầu t chứng khoán định hớng đầu t Khi nói đến TTCK không nhắc tới vai trò thành viên quan trọng, có mặt thờng xuyên thị trờng công ty chøng kho¸n Së dÜ - 67 - Kho¸ luËn tèt nghiệp Trần Thị Nguyệt - A8K37 công ty chứng khoán có vai trò quan trọng công ty chứng khoán hoạt động nguyên tắc TTCK nguyên tắc trung gian Nghiệp vụ môi giới chứng khoán hoạt động công ty chứng khoán, góp phần vào trình luân chuyển vốn tổ chức, cá nhân nhà đầu t định tính khoản thị trờng Nhiệm vụ công ty chứng khoán không đơn nhận chuyển lệnh giao dịch khách hàng vào hệ thống giao dịch TTGDCK Các công ty chứng khoán có nhiệm vụ quan trọng đa phân tích ý kiến t vấn giúp khách hàng định việc mua bán chứng khoán Các công ty chứng khoán thực chuyển ý kiến phân tích, nhận xét văn thông qua tin thị trờng hàng ngày thông qua t vấn trực tiếp cán Quản lý tài khoản (Cán môi giới) Đối với TTCK phát triển mà kỹ t vấn, phân tích chứng khoán có vai trò quan trọng t vấn đầu t hoạt động môi giới chứng khoán trở nên thiếu TTCK phát triển cho thấy vai trò quan trọng công ty chứng khoán Với chức trung gian, công ty chứng khoán đà giải đợc vấn đề đầu đầu vào thị trờng, đem lại lợi ích cho nhà đầu t cho tổ chức phát hành, từ tạo động lực khuyến khích công chúng đầu t tham gia vào thị trờng, thúc đẩy TTCK nói riêng toàn bé nỊn kinh tÕ nãi chung ph¸t triĨn Tuy vËy, bối cảnh TTCK non yếu, nh trình độ nhà đầu t hạn chế công ty chứng khoán lại cha làm tốt nhiệm vụ phân tích đầu t chứng khoán định hớng đầu t Nh đà phân tích trên, trình độ kiến thức, kinh nghiệm hạn chế cộng với "nghèo nàn" thông tin, nhìn chung nhà đầu t cha đủ khả tự phân tích BCTC Họ cần có hỗ trợ tổ chức tài trung gian, phổ biến công ty chứng khoán Nhng thực tế hầu nh công ty chứng khoán không làm tốt đợc việc Dờng nh cha có công ty chứng khoán đáp ứng đợc nhu cầu t vấn nhà đầu t đạt đợc tín nhiệm họ Thực tế nhiều nhân viên t vấn giới thiệu qua loa tình hình thị trờng, cung - 68 - Khoá luận tốt nghiệp Trần Thị Nguyệt - A8K37 cấp vài cáo bạch, BCTC với lời giải thích sơ sài tất nhà đầu t muốn đợc t vấn cách sử dụng hiệu đồng vốn Cha có công ty chứng khoán có khả t vấn cho khách hàng xây dựng đợc danh mục đầu t chứng khoán tối u giúp nhà đầu t có định hớng cách bản, khoa học Cha có công ty chứng khoán đa đợc đánh giá ngành nghề, đánh giá cụ thể loại cổ phiếu, cách phân loại xếp hạng cổ phiếu nh lợng hoá khả tăng giảm giá tơng lai Thậm chí có công ty chứng khoán tung phân tích tài công ty niêm yết chữ ký ngời phân tích Đó thông tin tuỳ tiện, có dụng ý khích giá lên, vi phạm nguyên tắc thống bình đẳng cung cấp nhận thông tin Trong số công ty chứng khoán có Công ty chứng khoán Đệ Nhất (FSC) Công ty chứng khoán Bảo Việt (BVSC) tích cực đa phân tích tài công ty niêm yết lên trang Web công ty Tuy nhiên phân tích sơ sài không thờng xuyên, TTCK lại biến động không ngừng Bên cạnh đó, đội ngũ nhân viên công ty chứng khoán hạn chế kinh nghiệm kiến thức, khả giao tiếp với khách hàng, nên hầu nh không thực đợc hay thực không hiệu nghiệp vụ t vấn đầu t, thông qua giúp định hớng nhà đầu t lựa chọn cổ phiếu có chất lợng cao Thực tế, nhiều đợt biến động thị trờng, công ty chứng khoán lại hoàn toàn thụ động mặc cho thị trờng diễn theo cảnh "nớc bèo nổi'", dẫn tới tâm lý hoang mang hoài nghi giới đầu t Nhiều nhà đầu t cho TTCK canh bạc may rủi giá trị cổ phiếu giá trị ảo Điều mà nhà đầu t đòi hỏi công ty chứng khoán lúc không dịch vụ mang tính chất thao tác kỹ thuật mà cao tiện ích, dịch vụ mang tính chuyên nghiệp, hàm chứa lợng trí tuệ cao để t vấn hỗ trợ cho họ việc lựa chọn đầu t thị trờng bậc cao 3.4 Công ty niêm yết bỡ ngỡ với chế độ công khai tài TTCK - 69 - Khoá luận tốt nghiệp Trần Thị Nguyệt - A8K37 Niêm yết chứng khoán trình không đơn giản, doanh nghiệp thực hiểu biết có chuẩn bị tốt tham gia niêm yết thành công đạt đợc tối đa lợi ích mà việc niêm yết chứng khoán mang lại Đây lĩnh vực mẻ Việt Nam nên không doanh nghiƯp cßn rÊt nhiỊu bì ngì triĨn khai thực Về bản, công ty niêm yết cố gắng đáp ứng quy định UBCKNN đề ra, máy Quản lý công tác tài kế toán công ty niêm yết đà đợc trọng, chất lợng BCTC Tuy nhiên, TTCK vừa vào hoạt động đợc hai năm, công ty niêm yết cha quen với chế độ công khai tài Các tổ chức niêm yết cha thấy đợc hết tầm quan trọng việc công bố thông tin TTCK, trọng việc cung cấp thông tin tốt, thông tin gây bất lợi không muốn công bố thị trờng Một số công ty niêm yết thụ động việc công bố thông tin, hầu hết công ty trọng vào thông tin định kỳ thông tin phải cung cấp theo yêu cầu, cha chủ động cung cấp kịp thời thông tin liên quan tới hoạt ®éng cđa c«ng ty Mét sè c«ng ty cha ®đ lực lập BCTC Luật doanh nghiệp không quy định ràng buộc ngời đứng thành lập doanh nghiệp phải hiểu biết tài kế toán Mặt khác, doanh nghiệp cha có thói quen thuê công ty t vấn tài kế toán thực nghĩa vụ lập BCTC Bên cạnh đó, tổ chức niêm yết cha có nhân viên chuyên trách việc công bố thông tin Hoặc có nhân viên công bố thông tin cha chủ động việc thực cung cấp thông tin, cha nắm vững qui định chế độ công bố thông tin UBCKNN TTGDCK Hiện nay, tổ chức niêm yết chủ yếu cung cấp thông tin theo yêu cầu UBCKNN TTGDCK mà không nhận thức đợc tầm quan trọng việc chủ động cung cấp thông tin Đây rào cản lớn để nhà đầu t tiếp cận thông tin từ công ty niêm yết kịp thời, xác đầy đủ Trong điều kiện thông tin không đầy đủ nh cộng với trình độ kiến thức kinh nghiệm yếu nhà đầu t, tất yếu dẫn tới thực tế thời gian qua hiệu việc áp dụng thông tin từ phân tích BCTC thấp Chỉ số - 70 - Khoá luận tốt nghiệp Trần Thị Nguyệt - A8K37 nhà đầu t có kiến thức, kinh nghiệm có ý thức đủ khả sử dụng kỹ phân tích BCTC doanh nghiệp định lựa chọn loại cổ phiếu để đầu t Đây thực rào cản nhà đầu t đến với TTCK Việt Nam 3.5 Cơ sở vật chất kỹ thuật nghèo nàn Một vấn đề tồn TTCK Việt Nam sở vật chất kỹ thuật nghèo nàn Đây trở ngại không nhỏ nhà đầu t Điều thể qua hệ thống giao dịch bán thủ công, cha có hệ thống giao dịch tự động, nối mạng với công ty chứng khoán đặt lệnh từ trụ sở chứng khoán Hệ thống đăng ký, lu ký, toán bù trừ thô sơ, cha có trung tâm lu ký chứng khoán hoạt động tách biệt với trung tâm giao dịch chứng khoán Hệ thống giám sát tự động hệ thống công bố thông tin qua mạng cha có, hạn chế việc công khai hoá thông tin cho nhà đầu t giám sát thị trờng cách hiệu Vì vậy, hoạt động giám sát công bố thông tin TTGDCK nhiều bất cập * * * Những vấn đề bất cập đề cập rào cản không nhỏ nhà đầu t việc áp dụng phân tích BCTC để định đầu t TTCK Trớc bất cập cần có giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn cho nhà đầu t, giúp họ vận dụng tốt kỹ phân tích BCTC để định đầu t vào TTCK - 71 - Khoá luận tốt nghiệp Trần Thị Nguyệt - A8K37 Chơng III: Một số kiến nghị nhằm nâng cao hiệu Quả Phân tích BCTC doanh nghiệp để định đầu t chứng khoán Thị trờng chứng khoán Việt Nam Để hoạt động có hiệu quả, thị trờng dựa sở thông tin đáng tin cậy đợc phổ biến rộng rÃi Khi có điều kiện này, môi trờng kinh doanh đợc coi có tính thị trờng Thị trờng tài TTCK nói riêng môi trờng phức tạp, đòi hỏi khối lợng thông tin lớn cho ngời sử dụng phải đợc công bố đầy đủ Nhà đầu t - ngời sử dụng thông tin, bên cạnh trình độ kiến thức kinh nghiệm, cần đợc đảm bảo độ tin cậy thông tin đợc cung cấp, để thông qua biết đợc tình hình hoạt động công ty có minh bạch không Do đó, có ba yếu tố cần đáp ứng để đạt đợc tính toàn vẹn thị trờng, thông qua nhà đầu t dựa kiến thức phân tích tài doanh nghiệp để đa định đúng: o nhà quản lý điều hành thị trờng cần thiết lập tiêu chuẩn cao việc công bố thông tin kịp thời, xác đáng tin cậy o thành viên thị trờng (đặc biệt công ty niêm yết) phải đáp ứng đợc tiêu chuẩn o lòng tin nhà đầu t đợc củng cố Những ngời tham gia vào thị trờng phải đợc đảm bảo thị trờng minh bạch, công mở cửa Trên sở phân tích trên, dới xin nêu kiến nghị nhằm đảm bảo tính hiệu TTCK Việt Nam, sở nhà đầu t sử dụng thông tin có đợc từ phân tích BCTC để định đầu t - 72 - Khoá luận tốt nghiệp Trần Thị Nguyệt - A8K37 i Kiến nghị tầm vĩ mô Đối với Nhà nớc 1.1 Xây dựng Luật kế toán, Luật kiểm toán ban hành đầy đủ Chuẩn mực kế toán, kiểm toán Kế toán kiểm toán công cụ quản lí tài thiếu công tác quản lí tài Đây công cụ có vai trò tích cực quản lí, điều hành, kiểm soát hoạt động kinh doanh cđa mét tỉ chøc kinh tÕ 1.1.1 VỊ chÕ độ kế toán Hiện sở pháp lý lĩnh vc kế toán Pháp lệnh kế toán thống kê năm 1988 Quyết định 1141/QĐ-CĐKT ngày 11/12/1995 Bộ Tài Chính ban hành chế độ kế toán doanh nghiệp Cho dù đà đợc sửa đổi, bổ sung nhiều lần nhng có nhiều điểm cha phù hợp khác biệt hệ thống kế toán Việt Nam chn mùc qc tÕ Tríc TTCK ViƯt Nam ®i vào hoạt động, Bộ Tài Chính đà phối hợp với UBCKNN xây dựng chế độ kế toán áp dụng cho TTGDCKTPHCM chế độ kế toán áp dụng cho công ty chứng khoán Đây bớc trớc, đón đầu công tác quản lý Nhà nớc Chúng ta đà ban hành đợc chuẩn mực kế toán, bớc đầu tạo thống hệ thống chế độ kế toán Việt Nam chuẩn mực qc tÕ Tuy nhiªn, cho tíi nay, chóng ta cha có Luật kế toán, sở xây dựng chuẩn mực kế toán Chỉ có Luật Chuẩn mực kế toán, việc ghi chép, sử dụng cung cấp thông tin doanh nghiệp có pháp lý vững phù hợp với thông lệ quốc tế Nh đà đề cập, thông tin tài minh bạch điều kiện tiên để có đợc chế độ quản trị công ty tốt phục vụ lợi ích cổ đông thu hút đợc quan tâm cổ đông tơng lai Do vậy, thời gian tới cần thiết phải thực số công việc sau: - 73 - Khoá luận tốt nghiệp Trần Thị Nguyệt - A8K37 Một là, để tăng cờng tính pháp lý tạo môi trờng thuận lợi cho Việt Nam hội nhập kế toán quốc tế khu vực, Pháp lệnh kế toán cần đợc nâng cấp thành Luật kế toán, nội dung văn cần đợc xây dựng phù hợp với tiến trình hội nhập; phù hợp với chuẩn mực, nguyên tắc thông lệ tập quán quốc tế chế độ kế toán Hai là, để nâng cao chất lợng nh tính chất chuyên nghiệp lĩnh vực kế toán, văn cần coi hoạt động kế toán nghiệp vụ độc lập, theo ngời hành nghề, tổ chức dịch vụ hành nghề phải tuân theo quy định hành nghề kế toán Ba là, để nâng cao trách nhiệm việc công khai hoá tài chính, điều đặc biệt quan trọng văn cần quy định bắt buộc tất loại hình doanh nghiệp phải công khai BCTC với xác nhận kiểm toán độc lập; quy định BCTC cần phải chặt chẽ nội dung, thời gian, cứ, yêu cầu, nguyên tắc trách nhiệm lập báo cáo Bốn là, quy định cách thức hình thức lập BCTC chế độ kế toán Việt Nam nhiều điểm cần phải đợc cải tiến Các khoản mục bảng cân đối kế toán, báo cáo kết sản xuất kinh doah, báo cáo luồng tiền mặt thuyết minh BCTC cần phải đợc quy định chi tiết Bộ Tài Chính UBCKNN phối hợp để soạn thảo áp dụng thí điểm việc thay đổi số vấn đề liên quan đến chế độ hạch toán kế toán công ty niêm yết để mang lại cho nhà đầu t thị trờng thông tin xác Năm là, giảm bớt yêu cầu báo cáo thông tin kế toán không cần thiết nhằm đơn giản hoá thủ tục lập BCTC tạo điều kiện dễ dàng cho công ty cổ phần thực thi trách nhiệm báo cáo 1.1.2 Về chế độ kiểm toán Hiện Bộ Tài Chính cha xây dựng ban hành đầy đủ chuẩn mực kiểm toán Căn pháp lý cao lĩnh vực kiểm toán Nghị định sè 07/CP ngµy 29/1/1994 cđa ChÝnh phđ ban hµnh Quy chế kiểm toán độc lập - 74 - Khoá luận tốt nghiệp Trần Thị Nguyệt - A8K37 kinh tế quốc dân Do vậy, hiệu lực pháp lý công tác kiểm toán cha cao Chúng ta ban hành chuẩn mực kiểm toán Hoạt động kiĨm to¸n BCTC doanh nghiƯp ë níc ta hiƯn đợc coi nhân tố quan trọng tạo môi trờng lành mạnh cho phát triển kinh tế vững đất nớc nói chung TTCK nói riêng Tuy nhiên, hoạt động cha đáp ứng đợc yêu cầu, cha tạo đợc niềm tin cho ngời sử dụng thông tin BCTC doanh nghiệp Việc công bố thông tin tài doanh nghiệp phụ thuộc phần lớn vào quy định Luật kiểm toán chuẩn mực kiểm toán Hiện nay, cha có Luật kiểm toán nên công tác kiểm toán định kỳ doanh nghiệp cha đợc quy định chặt chẽ Việc doanh nghiệp có kiểm toán hay không điều kiện không bắt buộc ngoại trừ doanh nghiệp cổ phần niêm yết TTGDCK Đây thua thiệt cho công ty niêm yết Mặt khác, dẫn tới bình đẳng quy định quản lý Nhà nớc doanh nghiệp Chính vậy, thời gian tới cần tiến hành biện pháp cụ thể sau: Một là, cần sớm ban hành Luật kiểm toán, hệ thống chuẩn mực kiểm toán đầy đủ phù hợp với thông lệ quốc tế, đồng thời đảm bảo công hoạt động tài doanh nghiệp niêm yết doanh nghiệp cha niêm yết Hai là, thiết lập chế kiểm soát chặt chẽ chất lợng hoạt động kiểm toán thông qua hình thức nội kiểm ngoại kiểm Đối với hoạt động kiểm toán BCTC doanh nghiệp, việc phát triển hƯ thèng kiĨm so¸t néi bé doanh nghiƯp sÏ giúp nâng cao hiệu kiểm toán, giảm rủi ro kiểm toán Đặc biệt điều kiện tin học hoá công tác kế toán diễn nhanh chóng nh nay, cần có qui định riêng kiểm soát néi bé m«i trêng xư lÝ th«ng tin b»ng máy tính Điều giúp cho kiểm toán viên có sở để đánh giá mức độ đạt đợc thủ tục kiểm soát nội đơn vị so với yêu cầu, từ xác ®Þnh møc ®é tin cËy ®Ĩ ®i ®Õn lùa chän cách tiếp cận kiểm toán thông qua máy tính nhằm nâng cao hiệu kiểm toán Ba là, tăng cờng tính độc lập tổ chức kiểm toán - 75 - ... tin đầu vào có chất lợng tốt, từ có tác dụng tích cực việc xử lý thông tin để hình thành định nhà đầu t chứng khoán II Phân tích BCTC doanh nghiệp Phân tích BCTC trọng tâm phân tích bản, nhằm. .. hệ phân tích BCTC doanh nghiệp đầu t chứng khoán Để hình thành định đầu t, nhà đầu t chứng khoán cần có thông tin mức khác nhau: thông tin kinh tế, thông tin ngành hoạt động nội doanh nghiệp BCTC. .. phân tích BCTC việc định đầu t chứng khoán Mặc dù phân tích BCTC có ý nghĩa quan trọng việc định kinh tế nói chung đầu t chứng khoán nói riêng nhng phơng pháp có số hạn chế sau: o Phân tích BCTC