- 1 - PHẦN 1. TÓM TẮT ĐỀ TÀI 1. Lý do chọn đề tài: Trong thời gian vừa qua, lãi suất là một vấn đề nhức nhối không chỉ đối với ngƣời đi vay, ngƣời gởi tiền, các định chế tài chính mà còn cả Ngân hàng nhà nƣớc. Nhiều ngân hàng huy động vốn vƣợt trần lãi suất 14% lên đến 17%, 18% một năm cũng nhƣ hiện tƣợng các doanh nghiệp khó tiếp cận nguồn vốn vay do lãi suất quá cao. Vì vậy, để điều chỉnh những xáo trộn trên và góp phần ổn định tình hình kinh tế, ngân hàng nhà nƣớc đã đƣa ra những biện pháp nhằm cải thiện tình hình nhƣ điều chỉnh lãi suất cơ bản, lãi suất tái cấp vốn, lãi suất tái chiết khấu, mà mới đây nhất là điều chỉnh trần lãi suất huy động từ 14% xuống còn 12%. Dễ dàng nhận ra rằng, lãi suất không chỉ là một công cụ điều tiết thị trƣờng mà còn là động thái phát tín hiệu của chỉnh phủ về phƣơng thức điều hành chính sách tiền tệ. Hơn nữa, lãi suất đã và đang là một chỉ số kinh tế quan trọng đƣợc các nhà làm chính sách, các tỗ chức, cá nhân trong và ngoài nƣớc quân tâm, theo dõi, giám sát chặt chẽ. Chính vì tầm quan trọng của biến lãi suất đối với sự ổn định kinh tế vĩ mô, đã có khá nhiều báo cáo phân tích về chỉ số này và cụ thể hơn ở đây là vấn đề dẫn truyền từ lãi suất chính sách sang lãi suất bán lẻ và tính minh bạch của chính sách tiền tệ. Rõ ràng, hiệu lực trong việc điều hành chính sách tiền tệ của Ngân hàng nhà nƣớc phụ thuộc rất nhiều vào sự dẫn truyền này, nếu mức dẫn truyền là nhỏ và không tƣơng xứng với những thay đổi của NHNN thì những hành động của Ngân hàng nhà nƣớc tác động tới thị trƣờng sẽ không còn hiệu quả. Vì vậy, nhóm chúng tôi đã tìm hiểu về sự dẫn truyền của lãi suất và các yếu tố tác động đến nó cụ thể là tính cạnh tranh của hệ thống ngân hàng, tính minh bạch của chính sách tiền tệ và cấu trúc tài chính cũng nhƣ tốc độ điều chỉnh lãi suất là nhanh hay chậm ở Việt Nam để đánh giá hiệu quả của chính sách tiền tệ. 2. Mục tiêu nghiên cứu: Bài nghiên cứu này cho ta thấy đƣợc sự dẫn truyền căn bản của lãi suất gồm hai giai đoạn, giai đoạn một từ lãi suất chính sách (lãi suất tái chiết khấu và lãi suất tái cấp vốn) sang lãi suất thị trƣờng (lãi suất trái phiếu và lãi suất liên ngân hàng) và giai - 2 - đoạn hai từ lãi suất thị trƣờng sang lãi suất bán lẻ (lãi suất huy động và lãi suất cho vay). Bên cạnh đó, qua sự phân tích cả về mặt định tính và định lƣợng nhóm nghiên cứu đã đƣa ra đƣợc các yếu tố tác động đến quá trình dẫn truyền và tốc độ điều chỉnh. Thông qua bài nghiên cứu, nhóm nghiên cứu hƣớng ngƣời đọc đến một số vấn đề chính sau: Thứ nhất, liệu có sự khác biệt trong dẫn truyền các loại lãi suất ở Việt Nam? Thứ hai, thông qua các yếu tố tác động nhƣ vậy, liệu rằng NHNN có thể dựa vào các mối liên hệ này để phân tích và điểu chỉnh dẫn truyền theo ý muốn đƣợc hay không? Và cuối cùng, lãi suất nào sẽ dẫn truyền nhanh hơn, hay nói cách khác là làm tăng hiệu quả chính sách tiền tệ hơn? 3. Phƣơng pháp nghiên cứu: Bài nghiên cứu sử dụng chủ yếu mô hình VECM (mô hình hiệu chỉnh sai số) để kiểm tra mức dẫn truyền và tốc độ điều chỉnh về trạng thái cân bằng của lãi suất bán lẻ để phản ứng với sự thay đổi trong lãi suất thị trƣờng ở Việt. Ngoài ra, chúng tôi còn sử dụng phƣơng pháp thống kê, kiểm định nghiệm đơn vị mà cụ thể là sử dụng phƣơng pháp Phillips-Perron và phƣơng pháp ADF và kiểm định đồng liên kết (kiểm định tính dừng của phần dƣ) để có điều kiện hợp lý chạy mô hình VECM. Ngoài ra, nhóm cũng sử dụng hồi quy OLS nhằm tính toán sự dẫn truyền trong dài hạn và mối quan hệ đồng lien kết giữa các biến lãi suất này. 4. Nội dung nghiên cứu: Nội dung bài viết chủ yếu xoay quanh các vấn đề sau: Sự dẫn truyền từ lãi suất chính sách sang lãi suất bán lẻ. Quá trình này gồm hai giai đoạn, từ lãi suất chính sách sang lãi suất thị trƣờng tiền tệ và từ lãi suất thị trƣờng tiền tệ sang lãi suất bán lẻ. Các yếu tố ảnh hƣởng đến sự dẫn truyền gồm: tính minh bạch của chính sách tiền tệ, tính cạnh tranh của ngân hàng và cấu trúc tài chính của quốc gia hay hệ thống ngân hàng. Tốc độ điều chỉnh của các loại lãi suất bán lẻ để đáp ứng sự thay đổi trong lãi suất chính sách. Những yếu tố ảnh hƣởng đến tốc độ điều chỉnh bao gồm: chi phí thực đơn, chi phí chuyển dổi, bất cân xứng thông tin và cạnh tranh không hoàn hảo. - 3 - 5. Đóng góp của đề tài: Thực hiện đề tài này, nhóm nghiên cứu đã phân tích các yếu tố tác động đến sự dẫn truyền bao gồm tính cạnh tranh của hệ thống ngân hàng, tính minh bạch của chính sách tiền tệ và cấu trúc tài chính và các yếu tố tác động đến tốc độ điều chỉnh bao gồm chi phí thực đơn, chi phí chuyển đổi, cạnh tranh không hoàn hảo, bất cân xứng thông tin và một số lý thuyết khác. Từ kết quả định lƣợng lãi suất dẫn truyền không hoàn toàn trong cả hai giai đoạn của cơ cấu dẫn truyền từ lãi suất chính sách sang lãi suất bán lẻ ở Việt Nam, nhóm nghiên cứu muốn định hƣớng những phƣơng thức mà NHNN có thể sử dụng để làm gia tăng sự dẫn truyển hay nói cách khác chính là tăng hiệu quả của chính sách tiền tệ. 6. Hƣớng phát triển của đề tài Do còn nhiều khó khăn trong công tác tiếp cận số liệu nên kết quả kiểm định tốc độ dẫn truyền là cân xứng hay bất cân xứng của lãi suất bán lẻ từ lãi suất liên ngân hàng là thiếu ý nghĩa thống kê. Tuy nhiên, chúng tôi nhận định rằng, đây là một trong những vấn đề thực nghiệm quan trọng và cần đƣợc quan tâm khi nghiên cứu về sự dẫn truyền lãi suất ở Việt Nam. Rõ ràng, dƣới những yếu tố tác động mà chúng tôi đã nêu ra trong bài thì có khả năng sự điều chỉnh có thể là bất cân xứng, nhƣng điều này vẫn chƣa đƣợc kiểm định cụ thể và đây có thể là một trong những hƣớng để phát triển đề tài hoàn thiện hơn nữa. - 4 - DANH MỤC BẢNG BIỂU DANH MỤC BẢNG …………………………………………………… Trang Bảng 1. Kiểm định nghiệm đơn vị phƣơng pháp Phillips-Perron (giai đoạn một) . 35 Bảng 2. Kiểm định nghiệm đơn vị phƣơng pháp ADF (giai đoạn một) . 36 Bảng 3. Sự dẫn truyền trong dài hạn lãi suất chính sách sang lãi suất thị trƣờng 36 Bảng 4. Kiểm định tính dừng của phần dƣ trong phƣơng trình dẫn truyền dài hạn (giai đoạn một) 37 Bảng 5. Kiểm định nghiệm đơn vị phƣơng pháp Phillips-Perron (giai đoạn hai) 38 Bảng 6. Kiểm định nghiệm đơn vị phƣơng pháp ADF (giai đoạn hai) 38 Bảng 7. Sự dẫn truyền dài hạn lãi suất liên ngân hàng đến lãi suất bán lẻ . 39 Bảng 8. Kiểm định tính dừng của phần dƣ trong phƣơng trình dẫn truyền dài hạn (giai đoạn hai) . 39 Bảng 9. Sự dẫn truyền ngắn hạn và tốc độ điều chỉnh của lãi suất bán lẻ theo sự thay đổi lãi suất liên ngân hàng . 39 - 5 - MỤC LỤC: PHẦN 1. TÓM TẮT ĐỀ TÀI . - 1 - 1. Lý do chọn đề tài: - 1 - 2. Mục tiêu nghiên cứu: . - 1 - 3. Phƣơng pháp nghiên cứu: - 2 - 4. Nội dung nghiên cứu: . - 2 - 5. Đóng góp của đề tài: - 3 - 6. Hƣớng phát triển của đề tài - 3 - DANH MỤC BẢNG BIỂU . - 4 - MỤC LỤC: - 5 - PHẦN 2. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU - 6 - TÓM TẮT - 6 - I.GIỚI THIỆU - 6 - TỔNG QUAN TÀI LIỆU - 8 - Tính minh bạch của chính sách tiền tệ . - 8 - Sự dẫn truyền từ lãi suất chính sách sang lãi suất thị trƣờng và lãi suất bán lẻ . - 8 - Phân tích định lƣợng - 13 - II.CÁC YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN SỰ DẪN TRUYỀN LÃI SUẤT: - 14 - Tính minh bạch của chính sách tiền tệ . - 14 - Tính cạnh tranh trong hệ thống ngân hàng - 17 - Cấu trúc tài chính của ngân hàng . - 19 - Bài học kinh nghiệm từ thực trạng New Zealand - 22 - III.SỰ CỨNG NHẮC TRONG TIẾN TRÌNH ĐIỀU CHỈNH LÃI SUẤT . - 25 - IV. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU . - 30 - V.DỮ LIỆU VÀ KẾT QUẢ PHÂN TÍCH - 34 - Kiểm định tính dừng và kiểm định đồng liên kết - 35 - Thực trạng tính cạnh tranh hệ thống ngân hàng, tính minh bạch trong chính sách tiền tệ và cấu trúc tài chính Việt Nam: . - 40 - VI. KẾT LUẬN - 45 - Danh mục tài liệu tham khảo . - 46 - - 6 - PHẦN 2. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU TÓM TẮT Bài viết kiểm tra mức độ dẫn truyền và tốc độ điều chỉnh lãi suất thông qua hai giai đoạn, giai đoạn một từ lãi suất chính sách sang lãi suất thị trƣờng, giai đoạn hai là từ lãi suất thị trƣờng sang lãi suất bán lẻ (là lãi suất tiền gởi mà các ngân hàng thƣơng mại trả cho ngƣời gửi tiết kiệm và lãi suất cho vay mà ngân hàng tính cho cho ngƣời đi vay) đối với Việt Nam. Ở đây chúng tôi xem xét các lý thuyết nền tảng về tính minh bạch của chính sách tiền tệ, tính cạnh tranh trong hệ thống ngân hàng và cấu trúc tài chính tác động nhƣ thế nào đến sự dẫn truyền cũng nhƣ các lý thuyết chứng minh cho tốc độ điều chỉnh lãi suất là cân xứng hay bất cân xứng. Hơn nữa, chúng tôi có đề cập đến New Zealand và những bài học kinh nghiệm của nƣớc này trong quá trình làm tăng tính minh bạch chính sách (từ việc chuyển đổi từ mục tiêu số lƣợng sang mục tiêu lãi suất năm 1999) và cấu trúc tài chính làm hạn chế hiệu quả của mức độ dẫn truyền nhƣ thế nào để rút ra những bằng chứng thực nghiệm chứng tỏ cho lý thuyết của mình. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng chạy mô hình định lƣợng nhằm hai mục đích. Thứ nhất, xem xét sự dẫn truyền ở giai đoạn một đối với lãi suất liên ngân hàng và lãi suất trái phiếu, công cụ nào sẽ đem lại hiệu quả chính sách lớn hơn. Thứ hai, ở giai đoạn hai, lãi suất cho vay hay lãi suất huy động sẽ dẫn truyền tốt hơn? Từ những kết quả trên, chúng tôi rút ra nhận xét về tình hình dẫn truyền lãi suất ở Việt Nam và đƣa ra tình hình cạnh tranh của hệ thống ngân hàng, cấu trúc tài chính và tính minh bạch chính sách tiền tệ ở nƣớc ta hiện nay nhƣ thế nào để có thể phối hợp làm tăng mức độ dẫn truyền và tốc độ điều chỉnh nhƣ mong muốn của nhà làm chính sách. Tuy nhiên, chúng tôi chỉ nêu các nhận định, còn việc phối hợp chúng nhƣ thế nào thì đó còn là một nghệ thuật của nhà làm chính sách muốn hƣớng đến. I.GIỚI THIỆU Chính sách tiền tệ là công cụ chủ yếu để điều tiết nền kinh tế vĩ mô tại hầu hết các nƣớc công nghiệp. Khi chính sách tiền tệ cần đƣợc thắt chặt (nới lỏng), ngân hàng trung ƣơng hoặc cơ quan có thẩm quyền tiền tệ sẽ tăng (giảm) lãi suất chính thức, ngân hàng và các tổ chức tài chính khác sẽ theo đó tăng (giảm) lãi suất tiền gửi - 7 - và lãi suất cho vay. Đối mặt với chi phí tài trợ cao hơn (hay thấp hơn), ngƣời tiêu dùng và các công ty sẽ điều chỉnh tiêu dùng và chi tiêu của họ cho phù hợp, từ đó ảnh hƣởng đến sản lƣợng và lạm phát. Do đó, hiệu quả của chính sách tiền tệ phụ thuộc vào tốc độ và mức độ các tổ chức tài chính dẫn truyền những thay đổi trong lãi suất chính thức tới khách hàng của họ. Trong khi có nhiều nghiện cứu về sự dẫn truyền của chính sách tiền tệ thì sự dẫn truyền của lại suất bán lẻ dƣờng nhƣ chƣa đƣợc tìm hiểu, ít nhất là cho đến gần đây. Hầu hết các nghiện cứu về cơ chế truyền dẫn chính sách tiền tệ giả định rằng sự thay đổi của lãi suất chính thức dẫn truyền ngay lập tức và hoàn toàn đến lãi suất bán lẻ ngân hàng. (ví dụ nhƣ: Bernanke và Gertler, 1995; Kashyap và Stein, 2000; Altunbas, 2002). Tuy nhiên, những nghiên cứu gần đây cho thấy sự dẫn truyền có thể là không hoàn toàn và tốc độ điều chỉnh có thể bị chậm lại. Sự dẫn truyền và tốc độ điều chỉnh cũng khác nhau giữa các định chế tài chính và sản phẩm tài chính khác nhau, ám chỉ rằng tốc độ của sự dẫn truyền tiền tệ khác nhau giữa các phân khúc khác nhau của khu vực ngân hàng. Hơn nữa, một số nghiên cứu cũng tìm thấy rằng tốc độ điều chỉnh là khác nhau tùy thuộc vào lãi suất cao hơn hay thấp hơn mức cân bằng dài hạn. (Chong và các cộng sự, 2005; Kleimeier và Sander, 2005). Trong bài nghiên cứu này, chúng tôi nghiên cứu kiến thức nền về các yếu tố tác động đến sự dẫn truyền lãi suất. Có thể kể đến nhiều yếu tố, nhƣng ở đây chúng tôi tập trung vào tính minh bạch của chính sách tiền tệ và cấu trúc tài chính và tính cạnh tranh trong hệ thống ngân hàng,. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng tìm hiểu các lý thuyết tác động đến tốc độ điều chỉnh nhƣ lý thuyết hành vi của khách hàng, sự bất cân xứng thông tin, chi phí thực đơn, chi phí chuyển đổi và cạnh tranh không hoàn hảo. Bài nghiên cứu này đƣợc thực hiện với các mục đích sau đây. Thứ nhất, đƣa ra các kiến thức nền cho các yếu tố tác động đến sự dẫn truyền và tốc độ điều chỉnh lãi suất. Thứ hai, chúng tôi xem xét sự dẫn truyền dài hạn của lãi suất chính sách đến các lãi suất thị trƣờng khác nhau (lãi suất trái phiếu và lãi suất liên ngân hàng) để xem công cụ nào dẫn truyền tốt hơn hiệu quả chính sách tiền tệ. Thứ ba, chúng tôi kiểm tra sự dẫn truyền ngắn hạn và dài hạn của sự dẫn truyền lãi suất ở giai đoạn hai, từ lãi suất liên ngân hàng sang lãi suất bán lẻ bằng mô hình hiệu chỉnh sai số - 8 - (ECM) và đƣa ra mô hình để kiểm tra liệu tốc độ điều chỉnh là đối xứng hay không đối xứng. Tuy nhiên, kết quả này là không có ý nghĩa thống kê ở thị trƣờng Việt Nam nên chúng tôi không đề cập đến trong phần chạy định lƣợng cho thị trƣờng Việt Nam. Cuối cùng, từ kết quả định lƣợng và kiến thức nền trên, chúng tôi rút ra một số ý kiến về thị trƣờng Việt Nam hiện nay với mong muốn tạo đƣa ra đƣợc một hƣớng nhìn mới cho việc nâng cao hiệu quả chính sách tiền tệ ở Việt Nam. TỔNG QUAN TÀI LIỆU Tính minh bạch của chính sách tiền tệ Malcolm Edey and Andrew Stone (2004) đã làm rõ nhận thức về chính sách tiền tệ cũng nhƣ sự minh bạch và truyền thông của chính sách tiền tệ. Theo tác giả, minh bạch trong chính sách tiền tệ là một khái niệm với nhiều khía cạnh. Nghiên cứu của Geraats (2001) đã phân loại các khía cạnh khác nhau của minh bạch thành năm loại chính: chính trị, kinh tế, thủ tục, chính sách và hoạt động. Hơn nữa, do các loại hình này có mức độ thay thế nhau nhất định nên chúng đã đƣợc Hahn (2002) chia thành ba loại đó là : minh bạch về mục tiêu, minh bạch về thông tin và minh bạch trong hoạt động. . Guthrie và Wright (2000) đã tìm hiểu về hoạt động “Open mouth operations”. Bài viết đã trình bày một mô hình thực hiện chính sách tiền tệ mà trong đó một khi lãi suất đi lệch ra khỏi yêu cầu của cơ quan tiền tệ, một hoạt động “Open mouth operations” là tất cả những gì cần thiết để khôi phục lại chúng. Sau thông báo thắt chặt của RBNZ (Ngân hàng dự trữ New Zealand), lãi suất của tất cả các kì hạn tăng. Những sự thay đổi này không phải do hoạt động của thị trƣờng mở. Ông lập luận rằng thông báo thắt chặt không hạ thấp mục tiêu lạm phát của RBNZ, hay gây ra lạm phát cao hơn trong dài hạn. Thay vào đó, ông cho rằng lãi suất tăng sau thông báo thắt chặt chủ yếu là bởi vì chúng báo hiệu rằng RBZN mong muốn một lãi suất cao hơn so với lãi suất trong thị trƣờng lúc bấy giờ. Sự dẫn truyền từ lãi suất chính sách sang lãi suất thị trƣờng và lãi suất bán lẻ Sarno, L., Thornton, D.L., (2003) đã tìm thấy có sự ổn định đáng kể trong mối quan hệ dài hạn giữa lãi suất quỹ liên bang (lãi suất chính sách) và lãi suất tín phiếu kho bạc (lãi suất thị trƣờng tiền tệ) trong suốt giai đoạn nghiên cứu mặc dù trải qua các - 9 - thay đổi trong quy trình hoạt động chính sách tiền tệ. Các tác giả cũng lý luận sự hợp lý của mô hình cân bằng hiệu chỉnh VECM phi tuyến và bất cân xứng và sử dụng nó để định lƣợng cho mối quan hệ dài hạn ổn định giữa lãi suất quỹ liên bang và lãi suất tín phiếu kho bạn 3 tháng đồng thời tìm hiểu tốc độ điều chỉnh về trạng thái cân bằng thông qua lãi suất quỹ liên bang, sự điều chỉnh về trạng thái cân bằng của lãi suất ở dƣới mức cân bằng là nhanh hơn so với lãi suất ở trên mức cân bằng. Dan Chirleşan Marius Constantin Apostoaie (2011) đã tìm hiểu sự dẫn truyền từ lãi suất chính sách sang lãi suất liên ngân hàng ở Romani. Theo các tác giả này, sự phản ứng của lãi suất liên ngân hàng đối với sự thay đổi trong chính sách tiền tệ là chậm trong giai đoạn 2003-2008 và mạnh từ sau 10/2008. Những nguyên nhân chính ảnh hƣởng đến sự dẫn truyền này là: sự thay đổi vị trí của ngân hàng quốc gia Romani trong mối quan hệ với hệ thống ngân hàng, làm tăng sự không tin cậy giữa các tổ chức tín dụng, gia tăng nhận thức về rủi ro, kỳ vọng về việc suy giảm giá trị ngân hàng liên quan đến sự phát triển của lãi suất chính sách tiền tệ, sự thiếu hụt nguồn tài chính, sự giảm giá trị chỉ số kinh tế vĩ mô,… Altunbas, Fazylov và Molyneux (2002) đã nghiên cứu bằng chứng về các kênh cho vay ở ngân hàng châu Âu. Ông cho rằng, các ngân hàng thiếu vốn có xu hƣớng dẫn truyền nhiều hơn những thay đổi trong chính sách tiền tệ tại các nƣớc nhỏ trong một hệ thống liên minh kinh tế tiền tệ (EMU). Kashyap và Stein (2000) cho rằng hệ thống các ngân hàng nhỏ có những thay đổi nhiều hơn đối với việc cho vay khi nội dung chính sách tiền tệ thay đổi. Bài viết cũng một lần nữa khẳng định lại vai trò của các ngân hàng trong sự truyền dẫn của chính sách tiền tệ. Cottarelli và Kourelis (1994) là những ngƣời đầu tiên nghiên cứu sự dẫn truyền đến lãi suất cho vay. Họ thấy rằng sự dẫn truyền lãi suất khác nhau giữa các nƣớc và tính cứng lãi suất cho vay này có thể giảm xuống nhờ một vài nhân tố: sự tồn tại của thị trƣờng đối với thƣơng phiếu, lãi suất thị trƣờng tiền tệ ít biến động và rào cản khá yếu để cạnh tranh hay gia nhập ngành. Paisley (1994) và Heffernan (1997) kiểm tra mối quan hệ giữa lãi suất thị trƣờng và lãi suất bán lẻ ở Anh thông qua mô hình hiệu chỉnh lỗi. Bài nghiên cứu cũng cho - 10 - thấy thị trƣờng ngân hàng bán lẻ là một trong những thị trƣờng cạnh tranh không hoàn hảo phức tạp. Whilst Paisley (1994) không tìm thấy sự dẫn truyền hoàn toàn trong lãi suất thế chấp ở tổ chức xây dựng Anh. Heffernan (1997) tìm thấy sự dẫn truyền hoàn toàn trong việc hoàn trả thế chấp nhƣng sự dẫn truyền không hoàn toàn cho tài khoản tiết kiệm và tài khoản vãng lai của ngân hàng Anh và tổ chức xây dựng. Hofmann và Mizen (2004) nghiên cứu 13 sản phẩm huy động và thế chấp của định chế tài chính tƣ nhân Anh sử dụng mô hình phi tuyến và tìm thấy sự dẫn truyền hoàn toàn cho lãi suất huy động nhƣng không hoàn toàn cho lãi suất thế chấp. Mojon (2000) kiểm tra sự dẫn truyền ngắn hạn đến lãi suất cho vay và huy động ở 5 nƣớc khu vực đồng tiền chung châu Âu (Bỉ, Đức, Pháp, Tây Ban Nha và Hà Lan), giả định rằng có sự dẫn truyền hoàn toàn trong dài hạn. Ông thấy rằng lãi suất bán lẻ phản ứng chậm đối với thay đổi trong lãi suất thị trƣờng tiền tệ; lãi suất dài hạn phản ánh chậm hơn so với lãi suất ngắn hạn, và có sự bất cân xứng trong mức độ dẫn truyền. Sự dẫn truyền đến lãi suất cho vay cao hơn khi lãi suất thị trƣờng đang tăng hơn là khi nó đang giảm xuống, nhƣng điều ngƣợc lại là đúng cho lãi suất tiền gởi. Bondt (2002) kiểm tra mối quan hệ giữa lãi suất trái phiếu chính phủ và lãi suất huy động cũng nhƣ lãi suất cho vay trên cơ sở kỳ hạn phù hợp cho khu vực Euro. Ông ta tìm thấy rằng sự dẫn truyền là hoàn toàn cho hầu hết lãi suất cho vay nhƣng không hoàn toàn lên tác động của cả lãi suất tiền gởi và một số lãi suất cho vay. Kleimeier và Sander (2005) kiểm tra sự dẫn truyền trong thị trƣờng bán lẻ của ngân hàng đối với khu vực đồng Euro và thấy rằng lãi suất cho vay phản ánh nhanh hơn đối với sự thay đổi trong chính sách tiền tệ dự đoán. Bài này cũng đã rút ra đƣợc một số kết luận nhƣ sau: lãi suất ngân hàng có “tính cứng” và có sự khác nhau cần xem xét trong sự dẫn truyền giữa lãi suất cho vay và lãi suất tiền gởi ở các ngân hàng khác nhau, cụ thể là lãi suất cho vay sẽ dẫn truyền nhanh hơn. Dẫn truyền là hoàn chỉnh nhất trong cho vay ngắn hạn doanh nghiệp và có sự khác nhau trong cơ chế dẫn truyền của các nƣớc trong khu vực đồng tiền chung châu Âu. . kiến thức nền cho các yếu tố tác động đến sự dẫn truyền và tốc độ điều chỉnh lãi suất. Thứ hai, chúng tôi xem xét sự dẫn truyền dài hạn của lãi suất chính. đoạn hai từ lãi suất thị trƣờng sang lãi suất bán lẻ (lãi suất huy động và lãi suất cho vay). Bên cạnh đó, qua sự phân tích cả về mặt định tính và định lƣợng