NGUYỄN THANH BÌNH GIÁO TRÌNH CHUYÊN ĐỀ GlAO p ụ c Kĩ NĂNG SỐNG NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC sư PHẠM I ■' PGS.TS NGUYỄN THANH BÌNH GIÁO TRÌNH CHUYÊN ĐỂ GIÁO DỊỊC Kỉ NÂNG SỐNG (In lần thứ ba) NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC sư PHẠM LỎI N Ó I Đ Ẩ U Lí luận giáo dục với tư cách hợp phần lí luận giáo dục học theo quan niệm trước bao gồm: giáo dục đạo đức, tư tưỏng trị, pháp luật, giáo dục thẩm mĩ, giáo dục thể chất, giáo dục lao động - kĩ thuật tổng hợp, hướng nghiệp dạy nghề, Quan niệm đâ trở nên chật hẹp so với yêu cầu chuẩn bị cho hệ trẻ đáp ứng yêu cầu sống xã hội Xã hội đại nảy sinh nhiều vấn đề chưa có khứ đại dịch HIV/AIDS, mơi trường có vấn đề đâ có chưa trỏ thành thách thức Đổng thời cách tiếp cận màt q trình đào tạo, giáo dục người, coi trinh truyền thụ kiến thức cho người học lấy mục tiêu trang bị kiến thức trở nên bất cập, đòi hỏi phải chuyển sang cách tiếp cận tổng hợp trọng tâm hình thành nâng lực cho người học Vi giáo trinh muốn đề cập đến cách tiếp cận q trình giáo dục (theo nghĩa hẹp) nói riêng trình sư phạm, trình đào tạo nói chung Đó giáo dục kĩ sống, tiếp cận kĩ sống giáo dục Cách tiếp cận giúp cho người làm công tác giáo dục tiến hành trình đào tạo, giáo dục cách phức hợp, có kết hợp hài hòa kiến thức, thái độ, giá trị, hành vi để có lực đáp ứng thách thức xã hội đại bất định cách tích cực, hiệu mang tinh xây dựng Tài liệu viết chủ yếu dựa kết nghiên cứu tác giả hợp tác với UNESCO Hà Nội giáo dục kĩ sống ỏ Việt Nam chu kì đề tài cấp giáo dục kĩ nàng sống cho học sinh THPT Ngoài ra, tài liệu tham khảo tư liệu UNESCO, Tổ chức Y tế giới, UNICEF hội thảo giáo dục Kĩ sống ỏ nước khu vực Tài liệu sử dụng cho đào tạo sinh viên, học viên sau đại học tự học, Tài liệu giúp người đọc đạt được: - Về nhận thức: + Hiểu nội dung giáo dục mang ý nghĩa thực tế cao quan trọng bổ trợ cho chương trinh lí luận GDH nói chung lí luận giáo dục nói riêng + Hiểu vé tẩm quan trọng việc giáo dục kĩ sống cho người học Thay đổi nhận thức cách làm giáo dục + Hiểu rõ kĩ sống Hiểu giáo dục kĩ sống cho người học qua đường nào? Những kĩ nàng sống cần giáo dục cho người học cách thức tổ chức giáo dục kĩ sống cho họ + Nắm mục tiêu chung chưong trình giáo dục kĩ sống cho người học nói chung, chủ đề hoạt động chủ để nól riêng - Về thái độ: + Thấy trách nhiệm người làm công tác giáo dục việc tiến hành giáo dục kĩ sống cho người học, - Về k ĩ năng: + Có kĩ sống cần thiết cho thân + Biết khai thác tiềm giáo dục kĩ sống qua chng trình giáo dục đổi thơng qua việc tiếp cận kĩ nâng sống nội dung môn hc)c, hoạt động giáo dục + Biết vận dụng cách tiếp cận kĩ sống theo trụ cột "Học để biết, học để làm, Học để tự khẳng định, Học để chung sống với người" giáo dục kỉ XXI nội dung giáo dục + Biết tổ chức hoạt động giáo dục kĩ sống theo chủ để theo cách tiếp cận “hướng vào người học", “giáo dục dựa vào trải nghiệm", "cùng tham gia” + Biết vận dụng hiểu biết KNS để xác định nội dung biện pháp giáo dục kĩ sống phù hợp vối đối tượng giáo dục Cấu trúc tài liệu bao gồm phần lớn: Phần A: trình bày vấn đề chung kĩ sống giáo dục kĩ sống Bên cạnh đó, tác giả cịn trình bày tình hình giáo dục kĩ sống ỏ Việt Nam sô' nước khu vực để giúp học viên có nhìn tổng quan hiểu kĩ sống giáo dục kĩ sống cụ thể Phần B: vào nhữhg nội dung cụ thể giáo dục kĩ sống cho người học Trong phần gổm chủ đề hướng dẫn cách tổ chức hoạt động giáo dục nhằm hình thành kĩ sống cốt lõi cho học sinh THPT Trên sở họ cố thể vận dụng vào giải có hiệu tình cụ thể sống Sử dụng tài liệu cẩn lưu ý: - Phần A: nâng cao nhận thức cho người học vé kĩ sống, ý nghĩa nó; cán thiết phải giáo dục kĩ sống cho người học đường; cách tiếp cận phương pháp giáo dục kĩ sống để họ quán triệt trinh tổ chức hoạt động thực tiễn - Phấn B: hướng dẫn học viên cách tổ chức chủ đề giáo dục kĩ sống để xây dựng thay đổi hành vi cho người học Học viên cấn nắm được: + Cách tổ chức hoạt động nhằm thay đổi hành vi khác với cách truyền thụ tri thức nhằm nâng cao nhận thức + Người tổ chức hoạt động người dạy người học + Những hướng dẫn phấn mang tính gợi ý, người tổ chức thay đổ phương pháp tình cho phù hợp với đối tượng điều kiện thực tế Vì lĩnh vực mới, chắn cịn nhiều thiếu xót Rất mong nhận góp ý người sử dụng để chúng tơi tiếp tục hoàn thiện Tác giả - P hần A 9IỘ T SỐ VAST Đ Ề CHOIỈG T Ề k ỉ A ấA G S ố A G VÀ GIÁO DỤC K Ỉ ỈKẤVG H Ồ ĩỉG m Giáo dục xu hưống không hướng vào mục tiêu tạo nguồn n h ân lực đáp ứ ng yêu cầu p h t triể n kinh tê xã hội, mà hưống đến mục tiêu p h t triể n đầy đủ tự giá trị cá n h ân giúp cho người có năn g lực để cơng hiến, đồng thịi có n ăng lực đế sơng sống có ch ất lượng h n h phúc Xè hội đại nảy sinh vấn đề phức tạ p vấn đê bất định người Nếu người khơng có n ăn g lực để ứng phó vượt qua nhữ ng th ách thách h n h động theo cảm tín h th ì r ấ t dễ gặp rủi ro C hính tro n g Diễn đàn th ê giới giáo dục cho người họp Senegan (2000) Chương trìn h h n h động D ak ar đê mục tiêu, mục tiêu nói rằn g “Mot quốc gia p h ả i đảm bảo cho người học tiếp cận chương trin h giáo dục k ĩ sống p h ù hỢp" “người học" hiểu từ trẻ em đến người lớn tuổi, “phù hỢp” hiểu phù hỢp vối v ù n g , Iiiiổn, đ ịa p h u ii g p h ù liựp vúi lứ a Luối Cùn t r o n g m ụ c Liêu G y ê u c ầ u K hi đ n h giá chất lượng giáo dục cần p h ả i d n h giá k ĩ sông người học N hư vậy, học kĩ n ăn g sông trở th n h quyền người học ch ấ t lượng giáo dục p h ải th ê kĩ sống người học Cho nên, giáo dục kĩ sốíig cho người học trở thành nhiệm vụ quan trọng đối vổi giáo dục nước Giáo dục phải m ang lại cho ngitời không kiến thức m kĩ sống để sông xã hội dựa vào lực (Competence-based societies) Nhu cầu vận dụng kĩ sổng cách trực tiếp, hay gián tiếp nhấn m ạnh nhiều khuyến nghị m ang tính quốc tế bao gồm việc thực Công ước Quyền trẻ em; Hội nghị quốc tê vê dân sô’ p hát triển Trong Tuyên bô’ Cam kết Tiểu ban Đặc biệt thuộc Liên hỢp quốc Hrv/AID (tháng năm 2001), nước đồng ý “Đến 2005 đảm bảo có 90% vào năm 2010 có 95% niên phụ nữ tuổi từ 15 đến 24 tiếp cận thông tin giáo dục dịch vụ cần thiết để phát triển kĩ sống để giảm tổn thương lây nhiễm Hrv” (Nguồn: Unicef life skills) N hững nghiên cứu kĩ sống quan tâm nưóc khu vực, chưa có định nghĩa rõ ràn g đầy đủ kĩ sống chưa có chu ẩn tiêu chí đồng cho việc hoạch định chương trìn h giáo dục kĩ n ăng sốhg ỏ nước Hơn nữa, lâu tô chức quốc tế thường đưa định nghĩa ấn định mục tiêu không phù hỢp áp dụng cách có hiệu tạ i nước Vì th ế UNESCO tiến hành dự án nước Đông N am Á nhằm vấn đề khác liên quan đến kĩ sống K ết dự án tranh tổng nhận thức, quan niệm kĩ sông m nưóc th am gia dự án áp dụng dự kiến áp dụng T rên sở đưa khái niệm chung để nưốc tham khảo sử dụng cho p h ù hỢp với hoàn cảnh nước D ự án chia làm hai giai đoạn với hai nhóm vấn đề nghiên cứu: Giai đoạn 1: Xác định quan niệm nước kĩ sống việc làm Câu hỏi đ ặ t ỏ giai đọan cho nước là: Q uan niệm kĩ sốhg th ế nào? P h át triển quan niệm bối cảnh giáo dục cho người đến đâu? K ết thực chương trìn h kĩ sống th ế nào? Trong khuôn khổ hỢp tác UNESCO với Viện Chiến lược Chương trìn h giáo dục (2003) Việt Nam tham gia chia sẻ vói nưóc vấn đề qua ấn phẩm Life skills M apping in Việt N am in tiếng Việt tiếng Anh [7] G ia i đ o n 2: Đ a r a n h ữ n g c h ỉ d ẫ n đ o đ ạc, đ n h g iá v x â y d ự n g g cụ kiểm tra (có tiến h àn h thử nghiệm) 10 - C hăm học hỏi: MuôVi trở th n h kiểm tốn viên giỏi bạn khơng thể tự lịng với kiến thức m ình có cần phải ln tìm tịi, học hỏi kiến thức kê toán, kiểm toán luật kinh tế tấ t nước th ê giới Giỏi tinh toán, u thích sơ' Nghĩa bạn phải có niềm sav mê khám phá sô tướng chừng r ấ t khô khan báo cáo Tự th â n bạn thấy phép tính, phương pháp đối chiếu, cân đối kiểm tốn th ú vị khơng câu thơ bay bổng - Khả chịu dựng áp lực cơng việc: Kiem tốn nghê nhiêu khó khăn thử thách, Niềm tin khách hàng với định bạn áp lực lớn Lúc bạn phải suy nghĩ xem tìm cách giải đắn n hất chưa, liệu chứng tìm có xác đáng khơng? Và bạn chưa tìm lời giải đáp, bạn m ệt N h ữ n g đ iê u c ả n tr b a n th n h k iể m toán viên tà i g iỏ i? - Bạn ghét sô khô k h an chi muốn thả hồn theo cảm xúc lãng mạn - Bạn thường hay bị phụ thuộc vào lịi nói người khác - Bạn chịu tín h kỉ lu ậ t ln mn làm theo ý thích - Bạn thường gặp khó k hản phải làm cơng viêc tỉ m ẩn, bị bô mẹ bạn bè chê n h an h n hẩu đoảng - Bạn m uốn cơng việc n hàn nhã, phải chịu áp lực - Bạn rấ t vô tư Mọi thứ đời trôi qua mà không đọng lại ch ú t đê bạn phân tích, tìm hiểu sâu - Bạn khơng giữ bí m ật kể bí mặt tài khách hàng, N gh ề y - Lóng nhân hậu, thương người: Làm nghê y, bạn p h ải tiếp xúc với nỗi đau thê xác lẫn tin h th ầ n đồng loại N ếu bạn khơng có lịng thư ơng người, bạn khơng đặt m ình vào hồn cảnh bệnh nhân, cảm n h ận nỗi đau họ để h ết lòng cứu chữa Một bác sĩ b iết vêu thương bệnh n h ân b iết cách giúp họ nhiều n h ấ t theo k h ả năn g - S ự kiên tri nhẫn nại: Đây (lức tính thứ hai phải có thầy thuốc Địi hỏi cịn lớn lao bạn trực tiếp đơi diện với bệnh nhân đau đớn, mâ’t m át th ể chất tinh thần họ N hưng chắn bạn có lịng nhản hậu thương người bạn kiên trì nhẫn nại 185 - S ự can đảm (không yếu hóng vía, khơng sỢ máu, khơng sợ bẩn): Lịng can đảm người thầy thuốc trước h ế t thể chiến thắng nỗi sỢ hãi Cơng việc hàng ngày bạn phải tiếp xúc vói máu, với phận th ể người thi - Tính cẩn thận, tỉ mỉ, trung thực: Công việc bạn m ang tính sốhg cịn định b ạn có th ể liên quan đến sống chết m ạng người Nếu bạn không cân nhắc cẩn th ận , đưa định vội vàng không kịp thời, th iếu th ậ n trọng khơng tru n g thực có th ể bạn phải ân h ận suốt đòi - Biết cách tạo tin cậy, cảm thông chia sẻ với bệnh nhân: Người bệnh tìm đến bạn nỗi đau đổn, m ệt mỏi thể xác lẫn tinh thần Và bạn niềm hi vọng, ngUòi an ủi, vị cứu tinh họ Một bác sĩ có tài có tâm biết cách tạo bệnh n h ân tin tưởng, khơng tay nghề trìn h độ mà lịng người thầy thuốc Vì th ế lương y th iết phải luôn trỏ th n h chỗ dựa đáng tin cậy, nguồn an ủi cho nhửng bệnh nhân đến với - Khả quan sát, p h n đốn tối, nhạy bén Thầy thuốc giỏi người có khả quan sát, p h án đốn tốt, hưóng tới chuẩn đoán nhạy bén trUớc trường hỢp bệnh khó người ta gọi “nhạy cảm nghê nghiệp” - Đôi bàn tay khéo léo Đôi bàn tay khéo léo đặc biệt quan trọng bác sĩ khoa ngoại, sản phụ, m răn g hàm m ặt, ta i mũi họng Có người nói rằn g đơi bàn tay, “gia tài” quý báu n h ất bác sĩ ngoại khoa - Sức khoẻ Nghề cần sức khỏe đơi với nghề y sức khỏe đặc biệt quan trọng Muốn đem lại sức khỏe cho ngiíời khác trước hết bạn phải có sức khoẻ N h ữ n g đ iề u có t h ể c ả n tr ỏ b a n tro n g nghé' y - Bạn sỢ máu, sợ m a hay bị thi vị hố dề sơng - Bạn dễ nóng, chóng chán, bồng bột, it nhắc kĩ định diều - Bạn khơng th ể cảm thơng, chia sẻ với người bệnh Có th ế bạn người lí trí cứng rắn khơ khan S ự cứng nhắc bạn có th ể làm người bệnh không tin tưởng tim đến bác sĩ khác - Bạn không th ể chịu lúc p h ả i tiếp xúc với người ốm yếu, bệnh tật 186 - B n thấy m in h rát vụng - B ạn gặp khó khăn với m ơn học dịi hỏi có tn í nhớ óc logic tốt như: giả i phẫu, sinh hố, dược lí N ghề dược - Phải có lực, thiên hướng khoa học tự nhiên, đặc biệt hóa học sinh học Mỗi loại thuốc sàng lọc từ h àn g ngàn chất hoá học nên bạn khơng thê khơng có kiến thức hố rộng phong phú N goài n h ữ ng nghiên cứu cịn địi hỏi bạn phải có tư logic đê dự đốn có bàn tay khéo léo, thực nghiệm có độ xác cao M ặt khác h ầ u hết công việc sản xuất, kiểm nghiệm thuốc cần kiến thức sau hoá học Bên cạnh đó, thuốc dùng cho người - thực thê sinh vật Khi thuôc vào th ể yếu tố thê làm th ay đổi thuốc th a y đổi ỏ phận khác n h au khác Vì thê với dược sĩ kiến thức v4 sinh học cần thiết Khơng vậy, sinh v ật cịn nguồn cung cấp dưỢc phẩm Thuốc làm từ cỏ, động v ật ngày ứng dụng nhiều trị bện h độ an toàn cao thuốc có nguồn gốc hố chất P hải kiên trì, cẩn thận vá ngăn nắp: Tính kiên trì, n h ẫ n lại rấ t cần với nghề dược cơng việc địi hỏi tính xác cao, thời gian lâu dài Trong bào chê thuốc đế đảm bảo chê phẩm thc có hiệu lực điểu trị cao cần nhiêu cơng đoạn nghiên cứu thực xác, tỉ mỉ vê nhiều lĩnh vực động dược học (hấp thu, p hân bố, th ả i trừ), sinh dượic học (ảnh hưởng thê đến thuốc) - Phải ham đọc sách thích kh m phá: Xu hưóng clhvmg ngành dược thê giói nghiên cứu không ngừng dược phàm niốii v/ốii mục đích cải thiện dạc điểm tạo hiẹu diểu trị cao, an toằn tỉn h đậc trị, tiện dụng, hương vị dễ chịu, tuổi thọ cao, gọn n h ẹ Trong ví k h u ẩ n virus ln có xu hưống biến đổi linh hoạt, chống lại tác dụng th u ố c nên bệnh nhiễm trù n g cần thay đổi thuốc Bởi nhà Ikhoa học thường xuyên phải nghiên cứu tìm loại thuốc diệt vi khuẩn Như cầu k h ả thuốc mói vơ hạn, đ ặ t yêu cầu ham học hỏi, say m ê khám phá người dược sĩ chân - Cần có đầu óc kin h doanh: Phẩm chất đậc biệt th íc h hỢp bạn chọn lĩnh vực sản xuất kinh doanh phân phối thuốc Cơmg việc địi hỏi bạn phải nhạy cảm, biết nắm thòi cơ, nắm nhu cầu thíc k h i bệnh p h t sinh, quy lu ậ t p h t sinh bệnh 187 ii - Giỏi ngoại ngữ, đặc biệt vốn từ chuyên ngành phong phú: Trong trình học tập, việc bạn phải tiếp xúc với tài liệu nước ngồi chưa qua chuyển dịch thường xun Chính bạn buộc phải có vốn ngoại ngữ phong phú để nhanh chóng tiếp thu th àn h tựu y dược học th ế giỏi - Có hồi bão nghề nghiệp N hữ ng đ iề u c ả n trở b a n tro n g n g h ề dược? - N ăng lực khoa học tự nhiên yếu - Hấp tấp, vội vàng khó làm dược việc từ đầu đến cuối - Thích vận động, khơng ngồi n chỗ N ghề th iế t k ế - N ăng khiếu thiên hẩm hội họa, tạo hình: Trước hết bạn phải có “con m ắt” đầu đặc biệt nhạy cảm, đến đơi tay trịi phú giúp bạn có khả th ể ý tưởng th àn h sản phẩm cụ thể hình vẽ, hình n ặn Tuy nhiên, khiếu “nguyên liệu” ban đầu th àn h cơng cịn phụ thuộc rấ t nhiều vào nỗ lực rèn luyện th ân bạn - Oc sáng tạo thực tế: Tuy nhiên sáng tạo th ậ t phải dựa sở hiểu biết sâu sắc, vững vàng tư thực tiễn cao Là nhà thiết kế, bạn khơng có tạo sản phẩm theo ý thích riêng m ln phải ý đến nhu cầu, lợi ích, sỏ thích người sử dụng sản xuất điều kiện hạn chê nguyên vật liệu, máy móc th iế t bị Vì thế, tố chất khơng “trời ban” mà cịn kết trìn h phấn đấu m iệt mài - S ự cầu thị: Những người có đầu óc sáng tạo lại thường rơi vào tư cực đoan, tự tin cho rằn g m ình ln Đây điều tối kị với nhà thiết kế Bạn phải ln biết lắng nghe từ phía, từ nhà chuyên môn, nhà sản xuất đến người sử dụng bình thường Chính họ người đánh giá sản phẩm bạn - Tính kiên trì: Cơng việc th iết k ế đòi hỏi ỏ bạn nhẫn nại khả tập tru n g cao độ Đôi tiểu tiết rấ t nhỏ lại tiêu tốn bạn thời gian - Khả sử dụng vi tính - Khả ngoại ngữ N h ữ n g đ iề u cản tr ỏ b n tro n g n gh ê th iế t kế; - Khả n ăn g tư logic không cao 188 - Bạn thường nóng vội - Bạn khơng tự tin vể óc tưởng tượng - Bạn gặp khó k hăn th u ý êt phục người khác - Bạn dễ n ản chí - Bạn ưa vận động, khó ngồi yên chỗ - Bạn ghét mạo nói chúng thav đổi - Bạn độc đốn bảo th ủ ngược lại, phụ thuộc N gà n h đ iệ n tử v iễ n th ô n g - Thông m in h động: Điện tử viễn thông n g àn h cơng nghệ địi hỏi bạn phải có tư ch ất thơng minh, động niềm đam mê tìm hiểu cơng nghệ Có khả này, bạn dễ dàng tiếp th u cơng nghệ mói th ê giỏi áp dụng vào thực tê Việt N am - Kiên tri, n h ẫ n nại: N ếu bạn tính kiên trì n h ẫ n nại th ì hệ thống gặp khó khăn, bạn giải cô’ xảy - Có m ục tiêu dam mê: Trước hết cần phải có niềm đam mê th ậ t sự, tâm theo đuổi cơng việc - T im tịi, học hỏi, khả ngoại ngữ: Ngành điện tử viễn thơng thường xun th ay đổi, địi hỏi kĩ sư lĩnh vực p h ải đọc, tìm kiếm cơng nghệ đưa th ế giới học tậ p qua nghiên cứu thực tê tạ i nước có ngành điện tử viễn thông p h t triển - K m việc theo nhóm : Điện tử viễn thông ng àn h công nghệ cao Khối lượng công việc phức tạp địi hỏi chung sức râ’t nhiêu người N hững người tham gia, bên cạnh lực làm việc nghiên cứu độc lập, phải có khả n ăn g làm việc theo nhóm, thưc tố t phần cơng việc m ình, góp p hần vào hồn th n h cơng việc chung N h ữ n g d iẻu c ả n trờ b a n k h i th a m g ia vào n gàn h đ iệ n tử viên thõng- - Bạn khơng có khả nưng tìm tỏi khám phá - Bạn khơng đảm bảo tín h xác cơng việc - Bạn khơng có tín h kỉ luật - Bạn khơng n ăng động, khơng tự tìm hiểu vấn đê xung quanh - Bạn khơng có khả năn g đọc, hiểu ngoại ngữ N g n h cô n g n g h ệ th n g tin - Thịng m inh có óc sáng tạo: Cơng nghệ thơng tin ngành tập tru n g đưỢc óc vĩ loại Nếu bạn người thông m inh có óc sáng tạo bạn dễ th n h công lĩnh vực công nghệ thông tin 189 - Khả m việc áp lực lớn: Nếu b ạn người ghét sức ép công việc, cẩn trọng chọn công nghệ thông tin Công việc người làm ngành công nghệ thông tin rấ t th ú vị ng đầy vất vả căng thẳng Nó đặc biệt đòi hỏi b ạn khả làm việc dưối áp lực cơng việc lân, thịi gian g gao - Kiên tri, n h ẫ n nại: Kiên trì phẩm ch ất đáng q cần có ngành công nghệ thông tin Làm việc lĩnh vực công nghệ thông tin phải đối m ặt với nhữ ng tốn hóc búa Từ m ột rắc rỗi nhỏ linh kiện, lỗi dòng lệnh lập trìn h đến giải th u ậ t chưa tối ưu phân tích tốn Tính kiên trì, n h ẫ n nại giúp bạn giải tốt khúc mắc vấn đê' gặt hái th n h công công việc - Tính xác cơng việc: Khoa học ln địi hỏi tính xác cơng’ nghệ thơng tin tấ t nhiên ngoại lệ Chỉ cần bất cẩn dịng m ã lệnh lập trìn h , phân tích vấn để khơng hỢp lí hay sơ xuất nhỏ có th ể làm cho ứng dụng, chương trìn h hay hệ thống, công ti sụp đổ - H am học hỏi, trau dồi kiến thức: Ngày công nghệ thông tin liên tục p h t triể n biến đổi giờ, p h ú t Theo định lu ật Moore tiếng, sau 18 th án g m ậ t độ chip vi xử lí tă n g gấp đơi (tương ứng vối năn g lực xử lí m áy tính tăng gấp đơi) Chỉ xét phương diện thơi, nhữ ng kiến thức hơm có th ể ngày mai trở th àn h lỗi thịi Nếu bạn khơng liên tục tra u dồi kiến thức, nâng cao trìn h độ bạn bị tụ t hậu so vói th ế giới - Khả làm việc theo nhóm (team-work): Cơng nghệ thơng tin ngành đặc biệt để cao k h ả làm việc theo nhóm(team_work) Làm việc theo n h ó m k h ô n g n h ữ n g g iú p b n g iả m bớt g n h n ặ n g v độ p h ứ c tạ p công việc mà thế, cịn giúp bạn hồn thành cơng việc n h a n h hơn, hiệu - Trinh độ ngoại ngữ: Đe trỏ th àn h chuyên gia công nghệ thông tin giỏi bạn phải k h th n h thạo ngoại ngữ, đặc biệt kĩ n ăn g đọc hiểu - N iềm d a m mê công nghệ thông tin: Dưổi áp lực căng th ẳn g công việc tính cạnh tra n h gay gắt, khơng có niềm dam mê, bạn ngã ngục nghề đầy thử th ách N h ữ n g đ iê u c ả n tr ỏ b a n tro n g n gh ê c ô n g n g h ê th ô n g tin: - Khơng có k h ă n ăng kiên trì làm cơng việc - Khơng chịu áp lực công việc - Không đảm bảo tín h xác cơng việc 190 - Khơng có tín h kỉ luật - Chỉ m n m ột công việc đơn giản vận dụng đầu óc - Không có k h ả n ăng đọc, hiểu ngoại ngữ đặc biệt tiếng Anh Nghề sư phạm - Giàu tin h yêu thương, đặc biệt yêu lớp người trẻ N ghề sư p h ạm r ấ t bạc bẽo với biết thích bạn tiền d a n h vọng, nhữ ng sông vị kỉ ham tỏ rõ quyền uy (cho dù quyền uy trước trẻ nhỏ) Bởi b ấ t m ột công việc khác, với nghê sư phạm , ph ải giàu tình u thương người có th ê yêu nghề Điểu qu an trọng đối tưỢng b ạn hướng tói chủ yếu lốp người trẻ tuổi, cách bạn vài thê hệ với m ột lôi q u an niệm khác suy nghĩ khác T h àn h đ t nghê làm th ầ y giáo thê đến với nhữ ng người mh hồ vui đám học trò tươi tắn , tro n g sáng, trẻ trung, m uốn chúng tin cậy, coi người b ạn lón, trơ n g th chúng trưởng thành đến m ột lúc sung sướng n h ậ n chúng vượt - Thích g iú p người khác hiểu hết: T hầy giáo ch ân p hải người thích dạy, thích giúp người khác hiểu biết, thích giáo dục lớp trẻ tuổi N hiều say mê cần th iế t tro n g b ấ t nghề nghiệp nào, lại cần tro n g phạm Sức chinh phục đích thực bạn làm lên chủ yếu từ lòng người thầy, tu y ệ t n h iên không p hải từ xảo thuật bề giả tạo - B iết cách truyền đạt: Trong nghề sư phạm , b n phải quan tâm tới vấn đề "th an h sắc” Vì có đôi c h ú t giống n h au người th ầy giáo d iễ n vip n : r ả h n i, dềii p h ả i r h in h p h ụ c đáni dơng b ă n g tồn ro n n gitờ i m ình, từ giọng nói, án h m ắ t đến cử chỉ, điệu T rên m ột phương diện khác, b ạn lại cần phẩm c h ấ t nhà hùng biện B ạn biết cách lôi cuô’n đầu đan g “bay bổng” vào m ột chủ đề T hậm chí bạn phải nhà h ù n g biện có tài trước m b ạn khơng phải “cơng chúng” bình thường mà bạn nhữ ng đầu cịn r ấ t trẻ phóng khống, bướng binh T hu h ú t ý th ậ t họ không dễ - Biết tạo khơng k h í thoải m ái, d ễ chịu: Ngay n h ữ ng giảng rấ t hay mà diễn khơng khí q tra n g nghiêm mơ phạm khơng có nhiều giá trị 191 Chúng ta thường thích th ầy giáo hài hước vui tính, biết làm cho “mớ lí th u y ết khô k h a n ’ trở nên sinh động dễ hiếu N hưng đe làm điều nghệ th u ật - Giàu lòng bao dung, độ lượng: Lòng bao dung điều q uan trọng hết người thầy Bạn có thê trà n đầy nhiệt huyết, say mê tri thức thiếu trá i tim nh ân từ độ lượng, người, tha thứ cho lỗi lầm nơng học trị chẳng bao giị người th ầy tốt Đây phần “cái tâm ” người thầy, gốc tạo nên tình thầy trị C hính lịng bao dung ấy, b ất lời lẽ hoa mĩ dạy em học sinh biết n hân hơn, tin tưởng sống tình người MỔI quan hệ th ầy trị đích thực có th ể xây dựng tảng chân th n h lòng n h ân - H am học hỏi: Ngoài lĩnh vực chuyên sâu, nghề giáo đòi hỏi kiến thức tổng hợp, vốn văn hoá sâu rộng n h ấ t học hỏi không ngừng Bởi bạn người đưỢc xã hội giao trọng trách truyền đ t tri thức, đào tạo người Vói p h t triến liên tục m ạnh mẽ ngành khoa học nay, tri thức nhân loại “làm mới” giây, phút Ngừng đào sâu, tìm hiểu cập n h ật tri thức mới, nghĩa bạn tụ t hậu nghê' nghiệp - Luôn d ặ t m in h vào vị trí học trị: Đế th àn h công nghê sư phạm , người thầy cịn phải có khả thói quen đ ặt m ình vào vị trí học trị, biết nhìn công việc học tập bàng m học trị Vê m ặt đó, nghề dạy học giống vối phép cầm quân, m uốn thắng lợi th ì vừa phải “biôt m ình” lại vừa phải “biôt người” Khơng hiếu học sinh, khơng thể có đồng cảm thầy - trò, trạ n g th “cộng hưởng” trí tuệ cảm xúc kì diệu bậc n h ất mà phải người nghề th ậ t thấm thìa Đ ạt tới đồng cảm khơng dễ dàng, n h ấ t xã hội biến đổi rấ t nhanh thòi bạn ngày rời xa tuổi cắp sách tới trường C hính vậy, người thầy chăn thường lấy chinh học trò làm chuẩn m ực cho dạy cuả m inh, thay vi coi m ình chuẩn mực cho học trò N h ữ n g đ iề u có th ể c ả n trở ban tr o n g n g h ề g iá o : - Thiếu kiên nhẫn, không ưa trẻ - Khó th a thứ 192 - Có vẻ m ặt cau có, khó gần khơng muốn hồ đồng vói người khác - Giọng nói khơng rõ ràng, khúc triết - Thích cạnh tra n h nơn nóng thê trước người - Bạn cho rằn g công d anh điều cua thành công, đê cao địa vị danh vọng Tuy nhiên, có thê khắc phục nhược điếm thực có tâm huyết vối nghề N g o i g ia o - Lòng yêu nước nhiệt thành, lĩnh chinh trị vững vàng, tinh thần trách nhiệm cao: Nhà ngoại giao chân trưdc hết phải có lịng u nước, phẩm ch ất trị vững vàng, hết lịng phục vụ đ ất nước, ln đặt quyên lợi đ ất nưổc lên - Trinh độ cao kiến thức nghiệp vụ: Nhà ngoại giao phải cố gắng đ ạt tới trìn h độ cao vê kiến thức nghiệp vụ, hiêu biết sâu sắc vê vàn hố, lịch sử, ngơn ngữ nưốc mà m ình phụ trách đe k ết hỢp hiệu lợi m ình vối quyền lợi họ - T rinh độ diễn dạt xác, thuyết phục có dun: Đây phẩm ch ất th iế t yếu với nhà ngoại giao tài Bởi trỏ th n h n h ngoại giao, bạn thường phải thay m ặt nưàc m ình trìn h bày rõ quan điếm vê vấn đê n h ấ t định, cảnh cáo đối phương tra n h thủ đồng tìn h đơì phương N hiều n h ngoại giao vừa phải biết dùng lời nói che giấu bí m ật quổc gia, vừa phải làm cho đơi phương tin điều m ình nói Nhà ngoại giao phải người lịch thiệp, nhã nhặn - N hạy bén, tinh tế, chủ động, linh hoạt: Cán ngoại giao đòi hỏi phải có đầu óc nhạy bén, quan tâm tìm hiểu diễn biên tình hình, chủ động đối phó với Linh bất ngờ - D ũng cảm: Phẩm ch ất thực cần nghê ngoại giao T rên h ết cán ngoại giao phải tru n g thực vối đ ấ t nưóc mình, quyền lợi đ ất nước mà ln nói th ậ t quan điểm, nhận xét, kiến giải m ình trước vấn đê quổíc tê nước, dù việc nói th ậ t có thê b ất lợi cho th ân N g h ề báo - Có khiếu p h t thơng tin: Năng khiếu th ế việc quan tâm tới kiện sống mẻ dù góc quen thuộc n hất Bạn nh an h nhạy tháo vát người việc tiếp n h ận xử lí thơng tin N hà báo phải có khả nhìn thấy thơng tin kh ắp nơi đời sông xã hội 193 - Có khiếu truyền tin: P h t h iện thơng tin chưa đủ, bạn cịn phải định thơng tin có nên đưa tói cơng chúng không đưa tới ỏ mức độ Phẩm chất rấ t quan trọng tro n g nghê báo Bạn cần biết cách chọn lọc thông tin, chi tiết, biết cách khiến trở nên sinh động, hấp dẫn, dễ hiểu thực cần th iết với cơng chúng - Đam mê nghê thơng tin: Dịng chảy b ấ t tận thông tin đầy m a lực dễ v kiệt sức lực bạn Làm nghề báo, bạn r ấ t dễ bị căng thẳng th ần kinh trưóc áp lực cơng việc kiện ATghề báo cịn nghề nặng nhọc, nguy hiểm Chính phải có khiếu riêng phải th ậ t dam mê thông tin Đâv n h ấ t th iết phải dam mê có soi xét, can thiệp lí tính đê có thè gìn giữ suốt địi Có lập trường tư tưởng vững vàng, p h ẩ m chất trị sáng: Báo chí nghề hoạt động chinh trị-xã hội nên lập trường tư tưởng vững vàng, p h ẩ m chất trị sáng g iữ vai trò tiên với người làm báo Trái với nghề sư phạm , thường khuôn m*ột môi trường m ẫu mực, nghề báo phải đối m ặt với cám dỗ hiểm nguy Cần phải giữ đưỢc ngòi bút tru n g thực, th a n thắn, bình tĩnh để đưa đến công chúng thông tin đắn - N ăng bồi dưỡng cho m ình vốn văn hố, vốn sơng phong phú: Vđi nghề báo, bạn phải tiếp cận với lĩnh vực đòi sống xã hội Chính thế, bạn cần có vốn văn hố vững chắc, ln ln bồi dưỡng, cập n h ậ t với vốn sông thực tế phong phú - Có trình độ ngoại ngữ tin học: Trong môi trường giao lưu quốc tê rộng rãi nay, ngoại ngữ tin học cần cho tấ t ngành xã hội Với nghề báo yếu tố đặc biệt q uan trọng - a thích vận động: Vói nghề báo, bạn-thưịng phải bơn ba nhiều nơi Chảng có th ể ngồi chõ để làm báo Bởi vậy, thích di biết cách lầ yếu tố quan trọng nhà báo N h ữ n g đ iề u n tr ỏ n g h ề báo: - Khơng thích học m ơn văn, ln gặp khó khăn với làm văn, đặc biệt văn nghị luận xã hội Khả p h â n tích, tổng hỢp vấn đề khơng cao - Dễ nản lịng trước khó khăn, kh i có dó cản trở - R ất ngại tranh chấp khơng thích làm m ất lịng người khác - Khơng khéo léo giao tiếp, ứng xử - R ụ t rè n h ú t nhát, hay m ất binh tĩnh trước đám dông - Ghét vấn đ ề dính dáng dến trị 194 - Sơng hướng nội ưa m ột sơng bình n, tĩnh lặng - Thích cơng việc an nhàn - Sức khỏe không tốt, đặc biệt thần kin h yếu - Thường m ặc cảm, tự ti vẻ "khơng ưa n h ìn ’ N gh ề n g â n h n g - B ạn có khiếu m ơn khoa học tự nhiên, dặc biệt giỏi toán học Điều r ấ t dễ hiểu làm ngành ngân hàng nghĩa bạn tiếp xúc với nhữ ng sơ phép tính Khả tính tốn, tư logic trí nhd tơ’t giúp bạn r ấ t nhiều thực công việc - B ả n tinh trung thực: T ính tru n g thực ngành ngân hàng đòi hỏi yêu cầu tiên Bởi vì, hoạt động ngân hàng, bạn phải tiếp xúc hàn g ngày với khách hàng, vói tiền bạc.vởi đốí tác (đặc biệt ỏ ngành ngân h thương mại) T ấ t nhiên có khơng nhữ ng “lịi đề nghị riên g tư ” gửi tói bạn kèm theo khoản thoả thuận hấp dẫn - Đức tin h cần cù, cẩn trọng tỉ mỉ: cẩ n trọng, tỉ mỉ, xác tuyệt đối ln phải tôn hoạt động người làm việc lĩnh vực tài chính, ngân hàng - S d ụ n g m áy tinh thành thạo: B ất kì nghiệp vụ ngành ngân hàn g đòi hỏi biết sử dụng th n h thạo m áy tính Khơng có khả này, bạn gặp nhiều khó k h ăn tro n g cơng việc Thậm chí sơ’ nghiệp vụ, khơng sử dụng máy tín h khơng làm việc - K ngoại ngữ: T rong điều kiện hội nhập kinh tê m ạnh mẽ ngân h àng nghĩa bạn thường xuyên có khả phải tiếp xúc vói người nưóc ngồi kèm với hỢp đồng, kí kết T ất nhiên sử dụng ngoại ngữ tiếng Anh chủ yếu - N ă n g lực giao tiếp: N ăng lực giao tiếp đặc biệt coi trọng vói n h ân viên ngân h àng giỏi giang N ăng lực giao tiế|) nh ân viên ngân hàng khả th ể m ình, biết tiến, lui lúc trìn h giao dịch, đàm ph án với đôi tác, nhạy cảm, nắm b nhanh ý đồ đối tác, nhẹ nhàng, mềm mỏng kiên cầh th iế t đề thu y ết phục đốĩ tác - K sức khỏe: Cũng ngành y sức khoẻ đòi hỏi th iế t yếu với người làm việc ngành ngân hàng Bạn cần có sức bền bỉ, khả chịu đựng dẻo dai m ột thần kinh tuyệt vời Công việc ngành ngân h àn g thường căng th ẳ n g vê thời gian phải chịu áp lực lớn, đặc biệt nhữ ng đợt “cao điếm ” đầu cuòi năm 195 N ghề lu ậ t - Công bằng, khách quan uà trung thực: M uốn làm người bảo vệ cơng lí trước tiên bạn phải yêu lẽ phải, tôn trọng th ậ t chuộng lẽ công Đây tô chất r ấ t quan trọng người hành nghê luật Tính trung thực cần với nghê' vối nghê lu ậ t th ì lại q uan trọng Pháp lu ật lĩnh vực rộng lớn phức tạp mà người d ân hiểu Nếu người làm nghề lu ậ t không tru n g thực, khơng có lương tâm nghề nghiệp dễ lợi dụng hiểu biết người dân để thu nỢ cho cá n h ân - Có m ẫn cảm nghề nghiệp, khả ph â n tích tổng hỢp cao: Sự mẫn cảm nghề nghiệp tô' chất quan trọng người làm nghề luật Khi giải vụ liên quan đến lu ậ t pháp hết cần linh cảm th ậ t nằm đâu, đúng, sai Nhiều người làm nghề luật xuất phát từ niềm tin nội tâm tìm chứng gỡ tội minh oan cho người vô tội Từ linh cảm ban đầu, người làm nghê' luật phải tìm chứng phân tích dự kiện vào quy định pháp lu ật để lập luận, thuyết phục người khác - Có lĩnh vững vàng: Nghê' lu ậ t m ột nghề v ất vả Có thể bạn thường xuyên phải tiếp xúc vói m ặt trá i xã hội N hiều bạn bị kẻ xấu đe doạ N ếu khơng có lĩnh vững vàng dũng cảm nữa, bạn dễ chán nản đến th ấ t bại Bản lĩnh vững vàng giúp bạn chiến thắng cám dỗ v ật chất, giữ lịng m ình th ậ t cơng tâm - Có kh ả diễn dạt tốt: Đây tơ' chất không th ể thiếu người làm nghê' luật Bạn phải biết cách trìn h bày vấn đề cách rành mạch, rõ ràng với lập luận chặt chẽ để thu y ết phục người nghe N ghề p h iê n d ịc h - N ăng khiếu ngoại ngữ: Đây nhữ ng tơ' ch ất quan trọng n h ất vói n g h ề p h iê n d ịch Nơ'u có n ă n g khiơu h ọ c n g o i n g ữ , b n tiếp thu r ấ t n h an h r ấ t yêu ngôn ngữ m ình học N ăng khiếu giúp bạn nhanh chóng tiến vào sở đào tạo ngoại ngữ tốt Khi bạn vào nghề, n ăng khiếu ngoại ngữ lại khiến bạn dễ dàng việc cập n h ật từ vựng, k hái niệm, th u ậ t ngữ sau g iú p b n đ ê n - Trí nhớ tốt, kh ả diễn đạt lưu loát, gọn ghẽ: Học ngoại ngữ bạn học thêm kho từ vựng, cấu trú c ngữ pháp khổng lồ Trí nhớ tốt giúp bạn lưu giữ kho tà n g - Giỏi tiếng Việt: M uốn trở th n h phiên dịch giỏi, bạn phải sử dụng nhuần nhuyễn tiếng Việt để diễn đ ạt th ậ t sáng dịch xuôi truyền đạt th ậ t xác “hồn Việt” dịch ngưỢc 196 - Kiên tri chăm chí: B ạn cần kiên trì học tập ln tìm tịi học hỏi đế nâng cao nghiệp vụ N hiều để có dịch tốt, bạn phải tham khảo r ấ t nhiều từ điển, tư liệu, th ậm chí phải bứt đầu bứt tóc tìm cách dịch đúng, phù hỢp - Biết tổ chức công việc: Đê trở th àn h phiên dịch viên giỏi, bạn cần biết tổ chức công việc tra u dồi k h ả m ình cách khoa học - N h a n h nhẹn, dộng, tự tin: N hững phcâm chất nàv điếm cộng cho bạn nêu m uốn trở th n h phiên dịch viên thực thụ Người phiên dịch thường phải đứng trUớc m ột đám đông với người chị nghe m ình nói Nếu khơng tự tin, trở nên lúng túng, m ất tập tru n g truyền đ ạt khơng xác Còn n h an h nhẹn, động, bạn xoay xở rấ t n h an h đê th o át hiểm n h ữ ng tìn h hng “ngàn cân treo sỢi tóc” Đ iều n tr n g h ê p h iê n d ich : - R ất khó diễn đ ạt nhữ ng suy nghĩ râ’t khó nhớ từ mói, cấu trú c ngữ pháp phức tạp ngôn ngữ - R ất lười đọc sách vể ván hoá, lịch sử, khoa học - Có thói quen, khơng ch u ẩn bị tìm hiểu trc vấn đề - Bị tậ t vê p h t âm nói ngọng nói láp - Nói viết tiếng Việt sai nhiều khơng có ý thức sửa điều - Khơng có ý thức phân tích, tìm hiểu sâu vấn đề sống - í t truyền đ t lại lời nói người khác đèn 30% L Ờ I KẾT T rên số chủ đề cần th iế t đê giáo dục kĩ năn g sống cho ngi học Ngồi chủ đê cịn th iế t kê nhiều chủ ctề theo hướng tích hỢp kĩ sống vào nội dung giáo dục khác Trong vấn đề giáo dục kĩ sốhg chưa đuợc th ể ch ế hóa chương trình trường phổ thơng, chủ đê vê giáo dục kĩ n ăn g sống có thè sử dụng ngân hàng chủ đề, mà người làm công tác giáo dục có th ế lựa chọn để tơ chức đá|) ứng nhu cầu rèn luyện kĩ sông người học Giáo dục kĩ n àng sông cho người học tấ t yêu người làm công tác giáo dục cần biết kĩ sống biết cách giáo dục kĩ sông qho người học 197 T À I L IỆ U T H A M K H ẢO 1) Baron J.B , Sternberg R.J (2000), Dạy k ĩ tư L í luận thực tiễn, Dự án Việt - Bỉ.(l 1) 2) B inh đắng giới kĩ sống, Bộ tài liệu đào tạo cho nữ nam niên Việt Nam (GENPROM, ILO Hà Nội, Bộ LĐ - TB - XH) Hà Nội Geneva 2/2004 3) Bộ Giáo dục Đào tạo Dự án VIE/98/018, Thiết k ế mẫu sơ' mơ-dun giáo dục mơi trường ngồi lên lớp, Hà Nội, 2004 4) Nguyễn T hanh Bình, Báo cáo tổng kết đề tài "Giáo dục sô' k ĩ sông cho học sinh THPT", Mã số B 2005-75-126 5) Nguyễn T hanh Bình, Báo cáo tổng kết đề tài "Xây dựng thực nghiệm sô k ĩ sông cho học sinh THPT", Mã sơ B 2007-17-57 6) Nguyễn T hanh Bình, Giáo dục k ĩ sống, giáo trình cao đẳng sư phạm, NXB Đại học Sư phạm, 2007 7) Nguyễn T hanh Bình, Giáo dục k ĩ sống Việt N am / Life Skills M apping in Việt Nam , N hà in Thống n h ấ t 2006 8) Chu Shiu-K ee - U nderstanding Life skills, Báo cáo hội thảo "Chất lượng giáo dục vá k ĩ sống", Hà Nội 23 - 25/10/2003 9) C h n g tr ìn h th ự c n g h iệ m g iá o d ụ c số n g k h o ẻ m n h k l n ă n g sO’n g cho học sinh THCS Bộ Giáo dục Đào tạo hỢp tác với UNICEF, 2003 10) Trung tâm Nghiên cứu chiến lược Chương trình giáo dục mầm non Việc Chiến lược Chương trìn h giáo dục năm 2004 11) D akar Fram ew ork for Action World Education Forum Senegan, 2000 12) Đề án đổi giáo dục phổ thông Bộ Giáo dục Đào tạo năm 1999 (Dự thảo) 13) Edgar Morlin, Bảy tri thức tất yếu cho giáo dục tương lai (bản tiếng Việt) NXB Tri thức, 2008 198 14) G uidelines for a Life Skills - Based Learning Approach to Develop H ealthy Behavior R elated to and Pandem ic Influenza 15) ĐỖ Đ ình Hoan, Một sơ'vấn dề chương trinh tiểu học NXB Giáo dục 2002 16) http://unicef.org/program m e/lifeskills/w hatw hv/define.htm l 17) Life skills The bridge to h u m a n capabilities UNESCO education sector position paper D raft 13 UNESCO 6/2003 18) LibraryXUNICEF-Teacher Talk, UCF - LSKL ,\p p , lifeskil.htm , 4/22/05 19) N âng cao ch ất lượng giáo dục, Giáo dục hịa bình, quyền người dân chủ, giáo dục p h t triển bền vững; chương trinh, công cụ giáo dục đào tạo giáo viên, (166 EX/INF.6) UNESCO, 2003 20) Đào Thị Oanh, M ột sơ sở tâm lí học việc giáo dục k ĩ sông cho học sinh Bài viết cho đề tài "Xây dựng thực nghiệm số kĩ sống cho học sinh THPT", Mã số B 2007-17-57 21) Lưu Thu Thủy cộng sự, Tài liệu hướng dẫn giáo dục k ĩ sơng cho trẻ em có hồn cảnh khó khăn tru n g tâm học tập cộng đồng, NXB Chính trị Quốc gia 2006 22) Tài liệu Hội thảo giáo dục k ĩ sông nước khu vực, Họp Bàng Cốc, T hái Lan th án g 9/2003 23) Tài liệu Hội thảo vê giáo dục kĩ sống lình vực p h i chinh quy cac nươc kh u vực, Họp BaLi, Indonesia tháng 12/2003 24) Tủ sách hướng nghiệp /M ột sô' nghề /NXB Kim Đồng năm 2006? 199 ... III GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG VÀ T IẾ P CẬN KĨ NĂNG SỐNG Nâng cao toàn m ặt chất lượng giáo dục đảm bảo nhận rõ đo kết vê' kĩ kĩ sống. ' Giáo dục kĩ sông a Quan niệm Từ phân tích kĩ sống mục đích giáo. .. A: trình bày vấn đề chung kĩ sống giáo dục kĩ sống Bên cạnh đó, tác giả cịn trình bày tình hình giáo dục kĩ sống ỏ Việt Nam sô' nước khu vực để giúp học viên có nhìn tổng quan hiểu kĩ sống giáo. .. nhận thức cách làm giáo dục + Hiểu rõ kĩ sống Hiểu giáo dục kĩ sống cho người học qua đường nào? Những kĩ nàng sống cần giáo dục cho người học cách thức tổ chức giáo dục kĩ sống cho họ + Nắm mục