Bắt đầu từ các ca nghi nhiễm đầu tiên ở Vũ Hán được báo cáo vào ngày 31 tháng 12 năm 2019, cho đến nay đại dịch Covid-19 vẫn còn tiếp tục diễn biến căng thẳng trên toàn cầu. Việt Nam chúng ta đang trải qua đợt dịch thứ tư, với tốc độ, phạm vi lây lan nhanh và diễn biến phức tạp hơn nhiều so với các đợt dịch trước. Hai phái cực về đạo đức kinh doanh và trách nhiệm xã hội của các doanh nghiệp, những hành động biểu hiện của họ sẽ được chia sẻ phần nội dung dưới đây của bài tiểu luận.
Cơ sở lý thuyết
Đạo đức kinh doanh
1.2.1 Khái niệm Đạo đức kinh doanh là một tập hợp các nguyên tắc, chuẩn mực có tác dụng điều chỉnh, đánh giá, hướng dẫn và kiểm soát hành vi của các chủ thể kinh doanh Đạo đức kinh doanh chính là đạo đức được vận dụng vào trong hoạt động kinh doanh Đạo đức kinh doanh là một dạng đạo đức nghề nghiệp Đạo đức kinh doanh có tính đặc thù của hoạt động kinh doanh – do kinh doanh là hoạt động gắn liền với các lợi ích kinh tế, do vậy khía cạnh thể hiện trong ứng xử về đạo đức không hoàn toàn giống các hoạt động khác: Tính thực dụng, sự coi trọng hiệu quả kinh tế là những đức tính tốt của giới kinh doanh nhưng nếu áp dụng sang các lĩnh vực khác như giáo dục, y tế hoặc sang các quan hệ xã hội khác như vợ chồng, cha mẹ, con cái thì đó lại là những thói xấu bị xã hội phê phán Song cần lưu ý rằng đạo đức, kinh doanh vẫn luôn phải chịu sự chi phối bởi một hệ giá trị và chuẩn mực đạo đức xã hội chung
1.2.2 Các nguyên tắc và chuẩn mực đạo đức
Tính trung thực trong kinh doanh là việc không sử dụng thủ đoạn gian dối để kiếm lời, giữ lời hứa và chữ tín Điều này bao gồm việc tuân thủ pháp luật, không tham gia vào các hoạt động phi pháp như trốn thuế hay sản xuất hàng cấm Doanh nghiệp cần thực hiện giao dịch minh bạch, không làm hàng giả hay quảng cáo sai sự thật, đồng thời tôn trọng bản quyền và thương hiệu nổi tiếng Trung thực còn thể hiện ở việc không tham nhũng, hối lộ và luôn giữ thái độ ngay thẳng với chính bản thân.
Tôn trọng con người là yếu tố then chốt trong môi trường làm việc, bao gồm việc tôn trọng phẩm giá, quyền lợi chính đáng và hạnh phúc của nhân viên, cũng như tiềm năng phát triển của họ Đối với khách hàng, việc tôn trọng nhu cầu, sở thích và tâm lý của họ là vô cùng quan trọng Hơn nữa, tôn trọng lợi ích của đối thủ cạnh tranh cũng là một phần không thể thiếu trong việc xây dựng mối quan hệ kinh doanh bền vững.
Gắn lợi ích của doanh nghiệp với lợi ích của khách hàng và xã hội, coi trọng hiệu quả gắn với trách nhiệm xã hội
Bí mật và trung thành với các trách nhiệm đặc biệt
1.2.3 Vai trò Đạo đức kinh doanh giúp điều chỉnh hành vi của chủ thể kinh doanh Đạo đức kinh doanh là tổng hợp những quy tắc, luật lệ có tác dụng điều chỉnh, kiểm soát hành vi của con người mà cụ thể ở đây là các chủ thể kinh doanh Chính vì vậy, đạo đức kinh doanh có vai trò quan trọng giúp định hướng con người không làm những việc sai trái, vi phạm pháp luật cũng như làm trái với chuẩn mực đạo đức của con người Đạo đức kinh doanh ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng của doanh nghiệp Một doanh nghiệp có chất lượng sẽ tạo được sự tin tưởng cho khách hàng cũng như các đối tác làm việc Bởi lẽ, khách hàng thường có xu hướng lựa chọn những công ty có uy tín, chất lượng hơn là những công ty làm ăn không rõ ràng cho dù chất lượng cũng như giá cả của sản phẩm, dịch vụ công ty bạn có thể cũng chỉ ngang bằng so với các đối thủ khác trong cùng ngành Đối với các nhà đầu tư, họ cũng sẽ ưu tiên hợp tác, làm việc với các công ty có đạo đức kinh doanh Bởi lẽ, các nhà đầu tư tin rằng, đạo đức kinh doanh quyết định trực tiếp đến hiệu quả và lợi nhuận kinh doanh của doanh nghiệp Đạo đức kinh doanh ảnh hưởng đến sự tận tâm làm việc của nhân viên Một nhân viên luôn có xu hướng gắn bó, tận tâm với công ty hơn khi họ tin rằng lợi ích của họ gắn liền với lợi ích của doanh nghiệp đồng thời nhận được sự tin tưởng, quan tâm đối đãi phù hợp từ cấp trên Những sự quan tâm đó được thể hiện ở việc tạo môi trường làm việc năng động, an toàn; trả thù lao hợp lý cũng như thực hiện đúng theo những điều đã ghi trong hợp đồng lao động Khi mà môi trường đạo đức trong công ty được thực hiện cũng sẽ thúc đẩy đội ngũ công nhân viên làm việc hăng say, tăng năng suất lao động Chính vì vậy, đạo đức kinh doanh là sợi dây liên kết vững chắc nhất giữa nhà quản lý và người lao động, thúc đẩy tinh thần làm việc và tăng năng suất Đạo đức kinh doanh ảnh hưởng đến lợi nhuận của công ty Một công ty có đạo đức kinh doanh sẽ tạo được lòng tin đối với khách hàng nên sẽ bán được nhiều sản phẩm, dịch vụ hơn, từ đó thu về lợi nhuận cũng sẽ tốt hơn Mặt khác, đối với các công ty đã niêm yết trên thị trường chứng khoán, đạo đức kinh doanh cũng ảnh hưởng trực tiếp đến giá trị cổ phiếu Trong trường hợp thị trường có biến động thì những công ty có đạo đức kinh doanh cũng có thể thu về lợi nhuận tốt do đạt được sự tín nhiệm từ phía khách hàng và các nhà đầu tư Đạo đức kinh doanh ảnh hưởng đến sự vững mạnh của quốc gia Tại sao đạo đức kinh doanh lại ảnh hưởng đến sự vững mạnh của quốc gia? Tại sao các nhà đầu tư lại có xu hướng đầu tư vào nền kinh tế của nước này thay vì nước khác? Một trong những lý do quan trọng ảnh hưởng đến quyết định đó chính là đạo đức kinh doanh Một nền kinh tế có thể chế chính trị rõ ràng, trung thực, sự phát triển về kinh tế đem lại những lợi ích về xã hội, không có tham nhũng tạo niềm tin cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước Từ đó mà nền kinh tế chung của đất nước cũng ngày càng phát triển vững mạnh.
Trách nhiệm xã hội
Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp (CSR) được định nghĩa bởi Ngân hàng Thế giới là cam kết của doanh nghiệp trong việc đóng góp cho sự phát triển kinh tế bền vững Điều này bao gồm việc tuân thủ các tiêu chuẩn về bảo vệ môi trường, bình đẳng giới, an toàn lao động, quyền lợi người lao động, trả lương công bằng, đào tạo và phát triển nhân viên, cũng như phát triển cộng đồng Mục tiêu là mang lại lợi ích cho cả doanh nghiệp và sự phát triển chung của xã hội.
Doanh nghiệp có thể thực hiện trách nhiệm xã hội thông qua việc đạt chứng chỉ quốc tế hoặc áp dụng bộ quy tắc ứng xử (Code of Conduct - COC) Trách nhiệm xã hội là nghĩa vụ của doanh nghiệp đối với cộng đồng, nhằm tối đa hóa các tác động tích cực và giảm thiểu các hậu quả tiêu cực đối với xã hội.
1.3.2 Các khía cạnh của trách nhiệm xã hội
Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp không chỉ đơn thuần là tham gia vào các chương trình hỗ trợ cộng đồng như giúp đỡ người tàn tật hay trẻ mồ côi, mà còn bao gồm việc dự đoán và đo lường tác động xã hội và môi trường từ hoạt động của mình Doanh nghiệp cần phát triển các chính sách nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực và cam kết đóng góp vào sự phát triển kinh tế bền vững Điều này bao gồm việc hợp tác với người lao động và cộng đồng để cải thiện chất lượng cuộc sống, đồng thời đảm bảo lợi ích cho cả doanh nghiệp và xã hội Ví dụ, doanh nghiệp sản xuất ô tô cần tính toán lượng năng lượng tiêu thụ và tìm cách cải thiện, trong khi doanh nghiệp sản xuất giấy cần xem xét và xử lý lượng chất thải phát sinh.
Ngày nay, trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp liên quan đến tất cả các khía cạnh trong hoạt động của doanh nghiệp Trách nhiệm xã hội bao gồm bốn yếu tố chính: kinh tế, pháp lý, đạo đức và lòng bác ái.
Hình 1: Tháp trách nhiệm xã hội Khía cạnh kinh tế
Khía cạnh kinh tế trong trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp bao gồm việc sản xuất hàng hóa và dịch vụ đáp ứng nhu cầu của xã hội với mức giá bền vững, đồng thời thỏa mãn nghĩa vụ với các nhà đầu tư Doanh nghiệp cần tìm kiếm nguồn cung ứng lao động, phát hiện tài nguyên mới, thúc đẩy tiến bộ công nghệ và phát triển sản phẩm, đồng thời phân phối hàng hóa và dịch vụ một cách hiệu quả trong hệ thống xã hội.
Các doanh nghiệp không chỉ đảm bảo sự tồn tại và phát triển của mình mà còn góp phần tăng cường phúc lợi xã hội Đối với người lao động, doanh nghiệp tạo ra cơ hội việc làm với mức thù lao xứng đáng, môi trường làm việc an toàn và cơ hội phát triển nghề nghiệp Đối với người tiêu dùng, trách nhiệm của doanh nghiệp bao gồm việc cung cấp hàng hóa và dịch vụ chất lượng, an toàn, cùng với thông tin minh bạch về sản phẩm Chủ sở hữu doanh nghiệp có trách nhiệm bảo tồn và phát triển các giá trị, tài sản mà xã hội hoặc cá nhân giao phó Cuối cùng, doanh nghiệp cần đảm bảo lợi ích công bằng cho các bên liên quan thông qua việc cung cấp hàng hóa, việc làm và lợi nhuận đầu tư hợp lý.
Khía cạnh kinh tế trong trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp là nền tảng cho mọi hoạt động của họ Hầu hết các nghĩa vụ kinh tế trong kinh doanh đã được chuyển thành các nghĩa vụ pháp lý rõ ràng.
Khía cạnh pháp lý trong trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp yêu cầu các công ty tuân thủ đầy đủ các quy định pháp luật liên quan đến các bên hữu quan Những điều luật này không chỉ điều tiết cạnh tranh mà còn bảo vệ khách hàng, bảo vệ môi trường, thúc đẩy sự công bằng và an toàn, đồng thời cung cấp các sáng kiến chống lại hành vi sai trái Các nghĩa vụ pháp lý này được thể hiện qua luật dân sự và hình sự.
Về cơ bản, nghĩa vụ pháp lý bao gồm năm khía cạnh: (1) điều tiết cạnh tranh;
(2) bảo vệ người tiêu dùng; (3) bảo vệ môi trường; (4) an toàn và bình đẳng và (5) khuyến khích phát hiện và ngăn chặn hành vi sai trái
Trách nhiệm pháp lý là yếu tố quan trọng buộc các thành viên trong xã hội thực hiện các hành vi chấp nhận được Các tổ chức cần tuân thủ trách nhiệm pháp lý để đảm bảo sự tồn tại và phát triển bền vững của mình.
Khía cạnh đạo đức trong trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp đề cập đến những hành vi và hoạt động mà xã hội kỳ vọng từ các công ty, mặc dù không được quy định trong luật pháp Điều này liên quan đến việc các doanh nghiệp xác định những gì là đúng và công bằng, vượt ra ngoài các yêu cầu pháp lý Các hành vi này phản ánh mong đợi của tổ chức, cộng đồng và xã hội đối với doanh nghiệp, ngay cả khi chúng không được ghi thành luật.
Các công ty cần đối xử với cổ đông và những người có liên quan một cách có đạo đức, vì việc tuân thủ các tiêu chuẩn xã hội và chuẩn mực đạo đức là rất quan trọng Đạo đức không chỉ là một phần của trách nhiệm xã hội mà còn phải được phản ánh trong chiến lược kinh doanh, thể hiện sự hiểu biết về giá trị của các thành viên trong tổ chức và cổ đông, cũng như nhận thức về bản chất đạo đức của các lựa chọn chiến lược.
Khía cạnh đạo đức của một doanh nghiệp được thể hiện qua các nguyên tắc và giá trị đạo đức, được trình bày trong bản sứ mệnh và chiến lược của công ty Những công bố này giúp định hướng hành động của từng thành viên trong doanh nghiệp và mối quan hệ với các bên hữu quan.
Khía cạnh nhân văn (lòng bác ái)
Khía cạnh nhân văn trong trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp thể hiện qua các hành động và hoạt động nhằm đóng góp cho cộng đồng Các doanh nghiệp thường thành lập tổ chức từ thiện và hỗ trợ dự án cộng đồng, thể hiện lòng bác ái và tinh thần tự nguyện trong việc phát triển xã hội.
Các doanh nghiệp có thể đóng góp cho xã hội qua bốn phương diện: nâng cao chất lượng cuộc sống, giảm bớt gánh nặng cho chính phủ, nâng cao năng lực lãnh đạo của nhân viên và phát triển nhân cách đạo đức của người lao động Những đóng góp này không chỉ bao gồm tài chính mà còn cả nguồn nhân lực, nhằm cải thiện đời sống cộng đồng Trách nhiệm pháp lý của doanh nghiệp còn liên quan đến cấu trúc xã hội và các vấn đề chất lượng cuộc sống mà xã hội quan tâm Do đó, doanh nghiệp được kỳ vọng sẽ tích cực tham gia vào các hoạt động vì cộng đồng và phúc lợi xã hội, như hỗ trợ giáo dục, nghệ thuật, bảo vệ môi trường và giúp đỡ người khuyết tật.
Các công ty không chỉ hỗ trợ các tổ chức từ thiện mà còn góp phần vào việc đào tạo người thất nghiệp, thể hiện lòng nhân ái mang tính chiến lược kết nối doanh nghiệp với nhu cầu cộng đồng Trách nhiệm này xuất phát từ lương tâm, không ai có thể ép buộc doanh nghiệp phải đóng góp, nhưng đạo lý "thương người như thể thương thân" là điều mọi thành viên trong xã hội, bao gồm cả doanh nhân, cần tuân thủ Một xã hội nhân bản và bác ái rất quan trọng cho hoạt động kinh doanh, vì trong môi trường như vậy, sự giàu có sẽ được chấp nhận và động lực kinh doanh sẽ được duy trì.
1.3.3 Đạo đức kinh doanh và trách nhiệm xã hội
Đạo đức kinh doanh và Trách nhiệm xã hội: Hai thái cực trong đại dịch Covid-19
Thời dịch: Khi đạo đức kinh doanh bị lãng quên
2.1.1 Trục lợi từ sản xuất hàng giả
Trường hợp sản xuất trang phục phòng dịch giả từ công ty Đức Anh
Trong bối cảnh dịch Covid-19 bùng phát lần đầu, khi cả nước đang nỗ lực chống dịch, VKSND Hà Nội đã quyết định truy tố Trương Thị Bình, Phó Giám đốc Công ty Đức Anh, cùng các đồng phạm và điều dưỡng Khoa Khám bệnh, Bệnh viện Bạch Mai về tội "Sản xuất, buôn bán hàng giả" theo khoản 3, Điều
192, Bộ luật Hình sự 2015 đã khiến dư luận đặc biệt quan tâm
Công ty Đức Anh chuyên cung cấp trang thiết bị y tế đã lợi dụng tình hình dịch Covid-19 vào đầu năm 2020 để sản xuất và buôn bán quần áo bảo hộ y tế giả với số lượng lớn, thu lợi bất chính Hành động này đã khiến VKSND Hà Nội phải truy tố các đối tượng liên quan, gây ra sự phẫn nộ trong dư luận xã hội Đây được xem là minh chứng rõ ràng cho việc lợi dụng dịch bệnh để trục lợi, thể hiện sự tham lam và vô cảm không thể chấp nhận.
Vào ngày 8/4/2020, Viện Kiểm sát nhân dân Thành phố Hà Nội đã cáo trạng về việc Cơ quan Cảnh sát điều tra - Công an Thành phố Hà Nội phối hợp với Cục Quản lý thị trường Hà Nội tiến hành kiểm tra Công ty Đức Anh về việc chấp hành pháp luật trong kinh doanh vật tư y tế Tại thời điểm kiểm tra, lực lượng chức năng phát hiện nhân viên Công ty Đức Anh đang đóng gói bộ trang phục phòng dịch có dấu hiệu làm giả sản phẩm của Công ty Cổ phần Dược và thiết bị y tế Phúc Hà cùng Công ty TNHH In và dịch vụ thương mại Quang Trung.
Cơ quan chức năng đã xác minh rằng Trương Thị Bình cùng các đồng phạm đã vi phạm nghiêm trọng quy định về sản xuất và buôn bán hàng hóa giả mạo tại Việt Nam Từ tháng 1/2020 đến 8/4/2020, họ đã mua các bộ trang phục bảo hộ rời, in nhãn mác giả của Công ty Phúc Hà và Công ty Quang Trung, sau đó đóng gói và bán ra thị trường với tổng số lượng 14.587 bộ trang phục phòng dịch giả, trị giá thực tế hơn 1 tỷ đồng Trong đó, 4.285 bộ mang nhãn mác Công ty Phúc Hà (trị giá gần 720 triệu đồng) và 10.302 bộ mang nhãn mác Công ty Quang Trung (trị giá 365 triệu đồng) Trương Thị Bình cùng đồng phạm đã bán 2.970 bộ cho 7 cá nhân, tổ chức, trong khi 1.315 bộ còn lại đã bị phát hiện và thu giữ.
Hình 2: Công an làm việc tại công ty Đức Anh về trang phục phòng dịch giả
Tại phiên tòa, Hội đồng xét xử xác định Trương Thị Bình là chủ mưu chính, trực tiếp thực hiện hành vi phạm tội, trong khi Hoàng Văn Tới giữ vai trò thứ hai, bán 4.000 bộ hàng hóa với giá trị tương đương 672 triệu đồng cho Bình để kiếm lời từ việc bán lại.
Các bị cáo La Văn Thi và Nguyễn Đức Việt Anh đã đồng phạm với Trương Thị Bình trong việc sản xuất và buôn bán hàng giả Họ đã hỗ trợ Bình trong việc đặt in tem nhãn giả của Công ty Phúc Hà và trực tiếp tham gia vào việc làm giả bộ trang phục bảo hộ y tế.
Tòa án nhân dân TP Hà Nội đã tuyên phạt Trương Thị Bình, Phó Giám đốc Công ty TNHH Thương mại và dịch vụ y tế Đức Anh, 4 năm 6 tháng tù về tội "Sản xuất, buôn bán hàng giả" theo Điều 192 - Bộ luật Hình sự năm 2015.
La Văn Thi, Giám đốc kinh doanh Công ty Đức Anh, bị tuyên phạt 36 tháng tù; Nguyễn Đức Việt Anh, nhân viên kinh doanh của công ty, nhận án 30 tháng tù; và Hoàng Văn Tới, nhân viên một bệnh viện tại Hà Nội, bị phạt 42 tháng tù.
Hình 3: Các bị cáo tại phiên toà xét xử
Công ty TNHH Việt Hàn: giấy vệ sinh cũng có thể sản xuất thành khẩu trang
Ngày 13-2-2020, Tổng cục Quản lý thị trường (Bộ Công thương) cho biết đoàn kiểm tra của tổng cục cùng Cục Quản lý thị trường Hà Nội phối hợp với lực lượng chức năng đã tiến hành kiểm tra xưởng sản xuất khẩu trang y tế của Công ty TNHH Việt Hàn, trụ sở tại thôn Khôn Thôn, xã Minh Cường, huyện Thường Tín (Hà Nội)
Cơ quan quản lý thị trường đã phát hiện một lô khẩu trang y tế được gắn mác là có lớp kháng khuẩn, nhưng thực tế lõi của chúng lại được làm từ giấy vệ sinh Cụ thể, các khẩu trang này được sản xuất từ nguyên liệu là các cuộn giấy mềm, loại thường dùng để làm giấy vệ sinh.
Hình 4: Quy trình sản xuất khẩu trang từ giấy vệ sinh của công ty TNHH Việt
Lớp giấy vệ sinh được sử dụng làm lớp lót giữa khẩu trang y tế, giúp tăng cường khả năng kháng khuẩn mà không bị tan trong nước Nguyên liệu này được lưu trữ trong các thùng đặt khắp sàn xưởng.
Kiểm tra tại hiện trường cho thấy Công ty TNHH Việt Hàn không đăng ký ngành nghề kinh doanh thiết bị y tế và khẩu trang y tế Công ty chỉ hoạt động trong các lĩnh vực như in ấn và các dịch vụ liên quan, sản xuất và kinh doanh khăn giấy, giấy vệ sinh, bông băng vệ sinh, tã lót, các sản phẩm từ giấy và bông, chế biến thực phẩm, đại lý, ký gửi hàng hóa, cùng với xuất nhập khẩu thiết bị máy móc phục vụ ngành công nghiệp chế biến.
Lực lượng chức năng đã lập biên bản và tạm giữ toàn bộ số khẩu trang này để điều tra xử lý theo quy định
Hình 5: Cơ quan chức năng thu giữ lô hàng khẩu trang giả
Công ty Đức Anh và công ty TNHH Việt Hàn là hai trong số nhiều doanh nghiệp lợi dụng dịch bệnh để trục lợi, vi phạm nghiêm trọng đạo đức kinh doanh Trong bối cảnh toàn xã hội đang dốc sức chống dịch với tinh thần "chống dịch như chống giặc", hành vi trục lợi của các đối tượng này là không thể chấp nhận Kiếm tiền trên nỗi sợ hãi của cộng đồng không chỉ thể hiện sự tham lam mà còn cho thấy sự vô cảm, coi thường sức khỏe và tính mạng của khách hàng.
2.1.2 Đầu cơ, găm hàng và tăng giá hàng hoá
Trong bối cảnh dịch viêm phổi cấp do virus Covid-19 bùng phát, nhiều hộ kinh doanh và cá nhân đã lợi dụng tình hình để đầu cơ, tích trữ hàng hóa, thậm chí sản xuất hàng giả nhằm thu lợi bất chính.
Vào đầu mùa xuân năm Canh Tý 2020, dịch bệnh đã tạo ra cơn sốt khẩu trang, khiến giá bán tăng gấp 5 - 7 lần so với ngày thường, nhưng vẫn trong tình trạng khan hiếm Tại các hiệu thuốc, khẩu trang được bán với giá 10 ngàn đồng/chiếc, trong khi giá bình thường chỉ 50 ngàn đồng cho 50 chiếc Tình trạng tương tự cũng diễn ra tại chợ thuốc Hapulico, lớn nhất Hà Nội Sau khi bị xử phạt vì tăng giá, nhiều cửa hàng đã treo biển “không có khẩu trang, nước rửa tay miễn hỏi”, nhưng khi kiểm tra, lực lượng chức năng phát hiện hàng hóa vẫn có trong kho.
Đại dịch Covid-19: Khi trách nghiệm xã hội của doanh nghiệp được lan toả
Xung quanh chúng ta vẫn tồn tại nhiều việc tử tế, cho thấy rằng không phải tất cả doanh nghiệp đều vi phạm đạo đức kinh doanh Mặc dù có những trường hợp tiêu cực, vẫn có nhiều doanh nghiệp tuân thủ đạo đức và trách nhiệm xã hội Đặc biệt, trong bối cảnh đại dịch Covid-19, tinh thần nhân văn và lòng nhân ái đã được lan tỏa mạnh mẽ, góp phần giúp cả nước vượt qua khó khăn Việt Nam sẽ cùng nhau chiến thắng.
2.2.1 ATM: Ấm áp – Tương trợ- Một Việt Nam
Trước đây, máy ATM chủ yếu được liên kết với các giao dịch tài chính và tiền mặt giữa người dùng và ngân hàng Tuy nhiên, hiện nay, máy ATM đã mở rộng chức năng, cung cấp những nhu yếu phẩm thiết yếu như khẩu trang và gạo, nhằm hỗ trợ người nghèo và những người gặp khó khăn do dịch bệnh Covid-19.
19 Đây là hành động ấm áp, tương trợ lẫn nhau cùng vượt qua khó khăn, một chất riêng, một truyền thống rất Việt Nam
Máy ATM gạo được phát minh bởi Hoàng Tuấn Anh, CEO của PHG Lock, chuyên cung cấp khóa thông minh và khóa điện tử Trước khi ra mắt ATM gạo, anh đã đóng góp hàng trăm chuông cửa và camera cho các bệnh viện dã chiến.
Củ Chi, Cần Giờ, Viện Pasteur và hàng ngàn chai nước rửa tay, khẩu trang cho các nhân viên vệ sinh của các công ty dịch vụ công ích
Anh Hoàng Tuấn Anh chia sẻ rằng việc phát minh ra máy "ATM gạo" diễn ra một cách ngẫu nhiên, xuất phát từ ý tưởng về chiếc ATM thông thường Máy ATM gạo được thiết kế nhằm cung cấp gạo cho những người có hoàn cảnh khó khăn, giúp họ vượt qua giai đoạn khó khăn trong cuộc sống.
Máy "ATM gạo" cho phép người dân nhận gạo thay vì rút tiền từ thẻ ATM Anh Tuấn Anh đã thiết kế một hệ thống ống nối để chuyển gạo từ kho ra bên ngoài Người điều khiển máy sử dụng camera để nhận diện người đến lấy gạo, đảm bảo việc phân phát gạo đúng người và hiệu quả cho nhiều người cùng lúc.
Và từ đó, mô hình ATM gạo được nhân rộng
Sau khi phát triển thành công ATM gạo, anh Hoàng Tuấn Anh đã chế tạo máy ATM khẩu trang miễn phí nhằm hỗ trợ người dân phòng dịch Covid-19 Vào sáng ngày 6/8, ATM khẩu trang miễn phí đầu tiên tại Việt Nam đã chính thức hoạt động tại số 204B đường Vườn Lài, Q Tân Phú, TP.HCM Sáng chế này, do Công ty PHGLock thực hiện, hoạt động tương tự như ATM gạo, cung cấp khẩu trang miễn phí cho những người vô gia cư, bán vé số, ve chai và những hoàn cảnh khó khăn, giúp họ vượt qua giai đoạn khó khăn trong mùa dịch.
Khi nhận khẩu trang, người dân xếp hàng theo các vạch màu xanh hình bàn chân, sau đó di chuyển đến bàn rửa tay khô để khử khuẩn Sau khi hoàn thành bước này, họ sẽ đến “ATM khẩu trang” để bấm nút nhận diện khuôn mặt và nhận khẩu trang.
Theo anh Hoàng Tuấn Anh, CEO Công ty PHGLock và người sáng lập “ATM khẩu trang”, máy sản xuất khẩu trang phức tạp hơn “ATM gạo” do có nhiều loại bao bì và nhãn hiệu khác nhau, dẫn đến quy trình lập trình và lắp ráp cũng phức tạp hơn để đảm bảo máy hoạt động hiệu quả.
Theo anh Tuấn Anh, máy phát khẩu trang này có nhiều loại khẩu trang được tài trợ bởi các công ty sản xuất Khẩu trang vải có thể sử dụng trên 30 lần, vì vậy mỗi người dân chỉ nhận được một cái mỗi lần Trong khi đó, khẩu trang dùng được 3-4 lần sẽ được phát nhiều hơn, đủ cho người dân sử dụng trong một tuần.
2.2.2 Sự hỗ trợ từ các tập đoàn lớn
Trong đợt dịch Covid-19 vào tháng 7 năm ngoái tại Đà Nẵng, Vingroup đã hỗ trợ bằng cách tặng 1.700 máy thở xâm nhập và tài trợ hoá chất cho 56.000 xét nghiệm virus SARS-CoV-2 Vào ngày 7/8/2020, Tập đoàn Vingroup đã chính thức bàn giao lô máy thở đầu tiên cho Bộ Y tế và cung cấp hóa chất cần thiết cho việc thực hiện các xét nghiệm.
Bệnh viện Vinmec Đà Nẵng, thuộc Vingroup, đã cam kết tiếp nhận mẫu xét nghiệm virus SARS-CoV-2 từ CDC Đà Nẵng và thực hiện xét nghiệm miễn phí với công suất tối đa 500 test mỗi ngày cho các địa phương như Đà Nẵng, Hải Phòng và Bắc Ninh.
Hình 6: Lễ tiếp nhận ủng hộ từ tập đoàn Vingroup
Vào ngày 3/4/2020, Tập đoàn Vingroup đã công bố kế hoạch tặng 5.000 máy thở không xâm nhập VFS-310 cho Bộ Y tế Tuy nhiên, dựa trên tình hình thực tế và nhu cầu từ Bộ Y tế, Vingroup đã quyết định điều chỉnh gói tài trợ, chuyển đổi 5.000 máy thở không xâm nhập thành 3.000 máy thở xâm nhập VFS-410.
Cùng với việc chuyển đổi sang máy VFS-410, Vingroup quyết định tặng thêm
200 máy thở xâm nhập VFS-510 cho Bộ Y tế nhằm tăng cường khả năng chống dịch Covid 19
Theo kế hoạch, trong vòng 1 tuần kể từ ngày 7/8/2020, Vingroup sẽ bàn giao 1.700 máy thở xâm nhập cho Bộ Y tế, bao gồm 1.500 máy VFS-410 và 200 máy VFS-510 Các mẫu máy thở Vsmart VFS-410 và VFS-510 được thiết kế để đáp ứng nhu cầu cấp cứu y tế.
Sản phẩm "made in Việt Nam" được phát triển và sản xuất hoàn toàn từ hệ sinh thái Vingroup với tỷ lệ nội địa hóa lên đến 70% Trong đó, VFS-410 là mẫu máy thở do Vingroup phát triển dựa trên công nghệ tạo khí bằng turbin, có tính năng tương đương với các máy thở xâm nhập lưu động cao cấp VFS-510 được phát triển từ mẫu máy PB560 của Medtronic, đang được sử dụng phổ biến tại các cơ sở y tế Cả hai mẫu máy đều đạt tiêu chuẩn chất lượng quốc tế và đã được Bộ Y tế cấp số đăng ký lưu hành tại Việt Nam Với công năng và chất lượng tiêu chuẩn quốc tế, VFS-410 và VFS-510 không chỉ đáp ứng nhu cầu điều trị COVID-19 mà còn có thể sử dụng trong các khoa hồi sức cấp cứu (ICU), mang lại giá trị dài hạn Đặc biệt, VFS-410 nhỏ gọn, thích hợp cho các xe cấp cứu và tình huống khẩn cấp Ngoài ra, Vingroup đã đề xuất tặng hóa chất để thực hiện 56.000 xét nghiệm phát hiện virus SARS-CoV-2 bằng kỹ thuật sinh học phân tử.
Hóa chất cho 50.000 xét nghiệm Real Time - PCR sẽ được chuyển nhanh chóng đến Đà Nẵng, trong khi Hải Phòng và Bắc Ninh sẽ nhận hóa chất cho 6.000 xét nghiệm mỗi nơi Tổng giá trị tài trợ cho hóa chất xét nghiệm lên tới gần 35 tỷ đồng.
Đánh giá và bình luận
Sự xuất hiện của Covid-19 đã làm nổi bật tầm quan trọng của đạo đức kinh doanh và trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp Hành động của các công ty không chỉ phản ánh giá trị của họ mà còn bị xã hội đánh giá Khách hàng và cộng đồng là những yếu tố then chốt ảnh hưởng đến hoạt động của doanh nghiệp Trong khi một số công ty chỉ chú trọng vào lợi nhuận và có hành vi vi phạm đạo đức, vẫn có nhiều doanh nghiệp tích cực hỗ trợ cộng đồng vượt qua khó khăn do Covid-19 gây ra.
Doanh nghiệp muốn phát triển bền vững đều phải dựa trên những giá trị cốt lõi, những giá trị thật mà khách hàng có thể cảm nhận được
Các doanh nghiệp lợi dụng dịch bệnh để trục lợi sẽ không tồn tại lâu, vì khi sự thật được phơi bày, họ sẽ phải chịu trách nhiệm pháp lý và mất đi một lượng lớn khách hàng, dẫn đến thiệt hại kinh tế đáng kể Người tiêu dùng ngày càng biết chọn lọc và đấu tranh chống lại những hành vi xấu bằng cách tẩy chay sản phẩm của những doanh nghiệp này, góp phần loại bỏ gian thương khỏi thị trường Ngược lại, các doanh nghiệp thực hiện tốt trách nhiệm xã hội sẽ nhận được những giá trị vô hình như sự ủng hộ, niềm tin và khách hàng mới, từ những hoạt động tích cực mà họ đã thực hiện.
Nhóm tác giả đã tiến hành khảo sát để thu thập ý kiến về đạo đức kinh doanh và trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp trong bối cảnh đại dịch Covid-19, nhằm chứng minh các luận điểm liên quan.
Nhóm tác giả thực hiện khảo sát trên phạm vi quy mô nhỏ, với độ tuổi từ 18 đến 50, trong đó có cả ý kiến từ các thương nhân
Đạo đức kinh doanh và trách nhiệm xã hội được coi là yếu tố vô cùng quan trọng và không thể thiếu đối với doanh nghiệp, với 100% ý kiến đồng thuận về tầm quan trọng của chúng.
Biểu đồ 1: Tầm quan trọng của đạo đức kinh doanh và trách nhiệm xã hội đối với doanh nghiệp ( với mức độ quan trọng tăng dần từ 1 đến 4)
Theo một khảo sát, 85,7% người tham gia cho rằng yếu tố đạo đức kinh doanh ảnh hưởng đến quyết định mua hàng, trong khi chỉ có 4 trong 28 câu trả lời thể hiện quan điểm trung lập.
Biểu đồ 2: Ảnh hưởng của đạo đức kinh doanh đến quyết định mua hàng (1-
Trong bối cảnh dịch Covid-19, vấn nạn kinh doanh vi phạm đạo đức đã trở thành một thực trạng nghiêm trọng, với nhiều người tham gia khảo sát là nạn nhân của hành vi này Các thương nhân cũng xác nhận rằng, khi nhu cầu mua sắm các mặt hàng thiết yếu như mì tôm và gạo tăng cao, nhiều nhà phân phối đã tự ý nâng giá mặc dù hàng hóa trong kho vẫn dồi dào và không có tình trạng "cháy hàng".
Về cảm nhận đối với những hành vi đó, 100% người tham gia khảo sát cảm thấy phẫn nộ và bất bình
Biểu đồ 3: Cảm nhận về hành vi kinh doanh vi phạm đạo đức (Từ 1-5 mức độ tăng dần từ “Hoàn toàn thoải mái” đến “Cực kỳ phẫn nộ”)
Cuối cùng, hai biểu đồ cho thấy quyết định của khách hàng đối với các doanh nghiệp vi phạm đạo đức kinh doanh Gần 80% khách hàng sẽ ngừng sử dụng sản phẩm của những doanh nghiệp này, mặc dù trước đó họ từng là khách hàng tiềm năng hoặc trung thành.
Biểu đồ 4 cho thấy quyết định mua hàng của khách hàng đối với các doanh nghiệp vi phạm đạo đức kinh doanh Cụ thể, 25/28 khách hàng, tương đương gần 90%, sẽ ủng hộ sản phẩm của những doanh nghiệp thực hiện tốt trách nhiệm xã hội và có các hoạt động từ thiện cứu trợ cộng đồng khi có nhu cầu.
Biểu đồ 5: Quyết định mua hàng đối với doanh nghiệp thực hiện tốt trách nhiệm xã hội (1-Không; 2-Trung lập; 3-Có)
Dưới đây là bảng so sánh giữa hai thái cực đạo đức kinh doanh của các doanh nghiệp:
Doanh nghiệp trục lợi Doanh nghiệp thực hiện tốt ĐĐKD&TNXH
• Đem về lợi nhuận ngay tức thời
• Phải chịu trách nhiệm pháp lý, thiệt hại về kinh tế-xã hội khi những hành vi được “đưa ra ánh sáng”
• Khả năng lớn mất đi lượng khách hàng trung thành, tiềm năng vốn có của doanh nghiệp
• Không bền vững, sẽ tự động bị đào thải khỏi thị trường
• Chia sẻ một phần lợi ích ở thời điểm hiện tại
• Danh tiếng của công ty được lan rộng theo chiều hướng tích cực tới cộng đồng
• Cơ hội mở rộng thị trường, thu được về thêm nhóm khách hàng tiềm năng khi họ biết đến những hoạt động của doanh nghiệp
Đạo đức là yếu tố thiết yếu cho sự tồn tại và phát triển của xã hội, đặc biệt trong lĩnh vực kinh doanh Đạo đức kinh doanh không chỉ giúp doanh nghiệp phát triển bền vững mà còn tạo dựng vị thế vững chắc trên thị trường Thực hiện tốt trách nhiệm xã hội cũng là một yếu tố quan trọng góp phần vào thành công của doanh nghiệp Trong khi trách nhiệm xã hội thể hiện cam kết của doanh nghiệp đối với cộng đồng, thì đạo đức kinh doanh quy định các phẩm chất đạo đức cần thiết, hướng dẫn quá trình ra quyết định Đạo đức kinh doanh tập trung vào nguyên tắc và quy định, trong khi trách nhiệm xã hội chú trọng đến tác động của những quyết định đó đối với xã hội.
Khi toàn xã hội đều đang trải qua khoảng thời gian khó khăn, đại dịch Covid-
Trong bối cảnh hiện tại, nhiều doanh nghiệp đã quên đi đạo đức kinh doanh mà họ từng được dạy dỗ, dẫn đến những hành vi như sản xuất hàng giả, đầu cơ, găm hàng và tăng giá Những hành động này phản ánh sự mờ mắt vì lợi nhuận, khiến họ trục lợi từ nỗi đau của cộng đồng Tuy nhiên, lợi nhuận ngắn hạn này có thể phải trả giá bằng sự sụp đổ của chính doanh nghiệp trong tương lai.
Dù gặp khó khăn, nhiều doanh nghiệp vẫn tận tâm hỗ trợ cộng đồng trong đại dịch, thể hiện sự tử tế qua những hoạt động như cây ATM gạo và phát khẩu trang Những hành động này không chỉ mang lại ấm áp và tương trợ mà còn thể hiện bản sắc riêng của Việt Nam Sự chung tay từ các doanh nghiệp và hộ kinh doanh, dù lớn hay nhỏ, sẽ tạo ra niềm tin và ủng hộ từ khách hàng, đồng thời góp phần xây dựng giá trị bền vững cho công ty trong tương lai.
Để phát triển bền vững, doanh nghiệp cần chú trọng đến đạo đức kinh doanh và trách nhiệm xã hội Quyết định của doanh nghiệp nên hướng đến lợi ích chung, đồng thời khuyến khích khách hàng trở thành những người tiêu dùng thông minh Hợp tác với nhà nước và cơ quan chức năng là cách hiệu quả để loại bỏ các hành vi kinh doanh trái đạo đức và vi phạm pháp luật.