Gồm 4 chương Chương 1: Cơ sở lí luận và thực tiễn của việc hình thành và phát triển kỹ năng thực hành cho học sinh trong dạy học Tin học ở trường THPT Chương 2: Xây dựng hệ thống các bà
Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu tổ chức dạy học các bài thực hành Tin học nhằm rèn luyện kỹ năng thực hành cho học sinh lớp 12 THPT.
Khách thể và đối tượng nghiên cứu
Quá trình tổ chức dạy học các bài thực hành Tin học 12 để rèn luyện kỹ năng thực hành
Giả thuyết khoa học
Việc tổ chức dạy học các bài thực hành Tin học theo hướng đổi mới và đảm bảo yêu cầu sư phạm sẽ giúp hình thành, rèn luyện và phát triển kỹ năng lập trình cho học sinh, từ đó nâng cao chất lượng giảng dạy bộ môn này.
Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu tổng hợp cơ sở lí luận về hình thành và phát triển kỹ năng trong giảng dạy thực hành Tin học ở trường THPT
- Xác định cơ sở và hệ thống các kỹ năng thực hành cơ bản cần rèn luyện cho học sinh
- Nghiên cứu cách tổ chức dạy học các bài thực hành Tin học để rèn luyện và phát triển kỹ năng thực hành cho học sinh
- Dùng mã nguồn mở Joomla để thiết kế Website hỗ trợ dạy các bài thực hành Tin học 12
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu các văn kiện của Đảng, nhà nước và Bộ Giáo dục và Đào tạo cho thấy sự quan tâm đến việc nâng cao chất lượng giáo dục, đặc biệt là trong việc tích hợp Tin học vào chương trình giảng dạy ở các trường phổ thông Việc đưa Tin học vào giáo dục không chỉ giúp học sinh nắm bắt kiến thức cơ bản mà còn phát triển kỹ năng cần thiết cho thế kỷ 21.
- Nghiên cứu các tài liệu, bài giảng về phương pháp dạy học Tin học
Nghiên cứu tài liệu giáo dục học, tâm lý học và phương pháp dạy học các môn như Toán, Vật lý sẽ giúp áp dụng hiệu quả vào giảng dạy môn Tin học.
Tiếp xúc với giáo viên và học sinh trường THPT nhằm trao đổi về các vấn đề liên quan đến việc dạy học và truyền thụ tri thức Tin học, đặc biệt là trong lĩnh vực dạy lập trình cho học sinh THPT.
- Xử lí số liệu thu được bằng phương pháp thống kê toán học
Những đóng góp mới của đề tài
Khoá luận nghiên cứu về việc tổ chức giảng dạy các bài thực hành Tin học nhằm rèn luyện kỹ năng thực hành cho học sinh Đề tài này đóng góp những ý tưởng mới trong việc cải thiện phương pháp giảng dạy và nâng cao hiệu quả học tập của học sinh trong lĩnh vực Tin học.
- Xác định được hệ thống kỹ năng thực hành cần rèn luyện cho học sinh lớp 12 THPT
- Bước đầu xác định quy trình rèn luyện kỹ năng thực hành
- Xác định cách tổ chức dạy học các bài thực hành để rèn luyện kỹ năng thực hành cho học sinh
- Xây dựng Website dạy học
8 Cấu trúc của khoá luận
Chương 1: Cơ sở lí luận và thực tiễn của việc hình thành và phát triển kỹ năng thực hành cho học sinh trong dạy học Tin học ở trường THPT
Chương 2 trình bày phương pháp xây dựng hệ thống bài tập và thực hành nhằm rèn luyện kỹ năng thực hành trong giảng dạy chương II về ‘Hệ quản trị cơ sở dữ liệu Microsoft Access’ Việc thiết kế các bài tập này không chỉ giúp học viên nắm vững kiến thức lý thuyết mà còn phát triển khả năng áp dụng thực tế, từ đó nâng cao hiệu quả học tập và sự tự tin khi làm việc với Microsoft Access.
Chương 3: Dùng mã nguồn mở Joomla để thiết kế website hỗ trợ việc rèn luyện kỹ năng thực hành
Chương 4: Thực nghiệm sư phạm
CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN KỸ NĂNG THỰC HÀNH CHO HỌC
Cơ sở lí luận của việc rèn luyện kỹ năng thực hành
1.1.1 Khái niệm kỹ năng thực hành
Kỹ năng là một chủ đề được nhiều nhà tâm lý học và giáo dục học nghiên cứu Có nhiều định nghĩa khác nhau về khái niệm kỹ năng Theo tác giả Bùi Văn Huệ, kỹ năng được hiểu là khả năng áp dụng tri thức, khái niệm, định nghĩa và định luật vào thực tiễn.
Theo tác giả Lưu Xuân Mới trong cuốn "Lý luận dạy học Đại học", kỹ năng được định nghĩa là sự biểu hiện kết quả của hành động dựa trên kiến thức đã có, đồng thời là tri thức được áp dụng trong thực tiễn.
Theo từ điển Việt Nam thì “Kĩ năng là khả năng vận dụng những kiến thức thu nhận được vào thực tế”
Kỹ năng được định nghĩa là khả năng thực hiện hiệu quả một hành động hoặc hoạt động nhất định, thông qua việc lựa chọn và áp dụng kiến thức hiện có để giải quyết nhiệm vụ hoặc thực hiện công việc ở mức độ tiêu chuẩn đã xác định.
Theo từ điển Tiếng Việt phổ thông “Thực hành là làm để áp dụng lý thuyết vào thực tế”
Kỹ năng thực hành trong dạy học là khả năng của học sinh trong việc áp dụng tri thức đã học vào thực tế một cách hiệu quả Đặc điểm nổi bật của kỹ năng thực hành là khả năng thực hiện các thao tác hành động một cách thành thạo, giúp học sinh chuyển hóa lý thuyết thành thực tiễn.
- Có kiến thức vững chắc về lí thuyết
- Khả năng thực hiện các thao tác hành động theo một quy định
- Khả năng vận dụng khám phá biến đổi các quy trình, các vấn đề lí thuyết đã biết vào thực tiễn
- Kết quả thực hiện phải đạt được mục tiêu đề ra
Khả năng thực hành không chỉ là khái niệm trừu tượng mà còn là những hành động cụ thể của học sinh, nhằm đạt được kết quả theo mục tiêu dạy học Điều này liên quan đến việc áp dụng kiến thức đã học vào các tình huống mới có ý nghĩa.
1.1.2 Vai trò của kỹ năng thực hành trong dạy học Tin học
Mục tiêu của nền giáo dục Việt Nam hiện nay là nâng cao năng lực sản xuất thông qua giáo dục toàn diện, nhằm phát triển con người có kiến thức hiện đại, phẩm chất đạo đức, tư duy sáng tạo và năng lực thực hành tốt Người lao động trong thời đại công nghiệp hóa không chỉ cần kiến thức mà còn phải có kỷ luật, kỹ năng thực hành và đam mê nghề nghiệp Những phẩm chất này được hình thành từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường, vì vậy việc rèn luyện kỹ năng cho học sinh trong quá trình dạy học là bước quan trọng để đạt được mục tiêu giáo dục.
Nhiệm vụ dạy học bao gồm ba mặt: kiến thức, kỹ năng và thái độ, trong đó việc trang bị kiến thức là nền tảng cho hai nhiệm vụ còn lại Dạy học không chỉ cung cấp kiến thức mà còn rèn luyện kỹ năng thực hành cơ bản, vì ba nhiệm vụ này có mối liên hệ chặt chẽ và tác động lẫn nhau Sự phát triển trí tuệ và hình thành nhân cách phụ thuộc vào việc có được kiến thức và phương pháp nhận thức đúng đắn Đồng thời, việc hình thành kỹ năng là kết quả của việc nắm vững kiến thức, đồng thời cũng tạo điều kiện cho việc tiếp thu tri thức và kỹ năng mới Nhân cách được hình thành không chỉ là kết quả của quá trình dạy học mà còn là mục tiêu cuối cùng, đồng thời là động lực thúc đẩy việc tiếp thu kiến thức và phát triển kỹ năng.
Trong quá trình dạy học, giáo viên cần hoàn thành đồng thời ba nhiệm vụ quan trọng, trong đó nhiệm vụ hình thành và phát triển kỹ năng là rất cần thiết Đây là một nhiệm vụ đầy thách thức, vì năng lực được hình thành từ sự tổng hợp kiến thức và kỹ năng, đòi hỏi một quá trình xây dựng liên tục và kiên nhẫn.
Tin học là một môn học liên quan đến máy tính, nhưng việc học kỹ năng ở đây không chỉ đơn thuần là học nghề sử dụng máy tính Trước tiên, học sinh cần hiểu rõ các vấn đề trong chuẩn kiến thức để có thể áp dụng kỹ năng vào những công việc đơn giản phục vụ cho việc học tập Bên cạnh việc trang bị cho học sinh một lượng lớn kiến thức lý thuyết, việc rèn luyện kỹ năng thực hành cũng rất quan trọng Kỹ năng thực hành sẽ giúp học sinh tự lực nghiên cứu Tin học và áp dụng các thành tựu của môn học này vào đời sống thực tiễn.
Mọi hành động của con người đều mang tính chất có ý thức, với mục đích và ý định rõ ràng ngay từ đầu Tuy nhiên, không phải lúc nào ý thức cũng hiện diện trong toàn bộ quá trình thực hiện hành động Trong chuỗi hành động, có những giai đoạn mà sự tham gia của ý thức là ít hoặc không có, và những thành phần này được gọi là kỹ xảo tự động hóa.
Vậy, kỹ xảo là hành động đã được củng cố và tự động hoá
Kỹ xảo có các đặc điểm như sau:
Kỹ xảo không thể tách rời khỏi hành động có ý thức phức tạp, vì ý thức luôn hiện diện và phản ứng ngay khi có vấn đề Điều này giúp tập trung vào khía cạnh phức tạp và sáng tạo của hành động, mở rộng phạm vi nhận thức.
Để tối ưu hóa hiệu quả công việc, cần loại bỏ các động tác thừa, tập trung vào những động tác cần thiết với độ chính xác cao và tốc độ nhanh Điều này giúp tiết kiệm năng lượng, tăng tốc độ hoàn thành nhiệm vụ, nâng cao năng suất và đảm bảo chất lượng công việc đồng đều.
Sự thống nhất giữa tính ổn định và tính linh hoạt cho thấy rằng kỹ xảo không chỉ gắn liền với một đối tượng hay tình huống cụ thể Thay vào đó, kỹ xảo có khả năng di chuyển linh hoạt, phù hợp với mục đích và tính chất chung của hành động.
Trong các buổi thực hành, học sinh sẽ thực hiện hành động để kiểm tra kết quả, từ đó xác định tính chính xác của định hướng và phương pháp hành động Nếu hành động mang lại kết quả tích cực, điều này chứng tỏ rằng định hướng và phương pháp là đúng đắn, và cần được củng cố qua việc thực hiện nhiều lần Ngược lại, nếu không có kết quả, cần điều chỉnh hoặc loại bỏ những phương pháp không hiệu quả Quá trình này là liên tục, với mỗi lần thực hành đều rút ra bài học kinh nghiệm, lựa chọn phương pháp tốt hơn và loại bỏ những yếu tố không cần thiết.
Từ đó sẽ hình thành kỹ xảo cho học sinh.
Cơ sở thực tiễn của việc rèn luyện kỹ năng thực hành
1.2.1 Mục tiêu và nhiệm vụ của môn Tin học trong nhà trường phổ thông
Bộ môn Tin học cần phối hợp với các môn học khác để thực hiện mục tiêu giáo dục của nhà trường, nhằm đào tạo thế hệ trẻ có kiến thức vững chắc, nhân cách toàn diện và khả năng xây dựng đất nước Là một phần của lĩnh vực khoa học tự nhiên kỹ thuật, Tin học cung cấp kiến thức cơ bản cho học sinh, tạo nền tảng tiếp thu công nghệ tiên tiến, đặc biệt là trong lĩnh vực CNTT Để đạt được mục tiêu giáo dục chung, bộ môn Tin học cần xác định các nhiệm vụ cụ thể phù hợp với đặc điểm và vị trí của môn học trong chương trình giáo dục phổ thông.
Bài học Tin học trang bị cho học sinh những kiến thức và kỹ năng cơ bản, từ nền tảng đến phương pháp lập trình, giúp họ giải quyết các bài toán bằng ngôn ngữ lập trình Điều này không chỉ nâng cao khả năng khai thác thành tựu mới của khoa học Tin học mà còn tạo điều kiện cho học sinh áp dụng Tin học vào thực tiễn Hơn nữa, môn Tin học cần cung cấp cho học sinh hiểu biết về ứng dụng của Tin học trong các lĩnh vực công nghệ, thông tin liên lạc, sản xuất và quản lý kinh tế - xã hội.
Bộ môn Tin học không chỉ cung cấp tri thức cơ bản mà còn rèn luyện cho học sinh các năng lực trí tuệ chung, bao gồm kỹ năng tư duy trừu tượng và thực hành Cần phát triển các thao tác tư duy như tư duy logic, phân tích, so sánh, tổng hợp, khái quát hóa và trừu tượng hóa Đồng thời, kỹ năng sử dụng máy tính và ứng dụng Tin học vào thực tiễn cũng rất quan trọng Học sinh cần hình thành thói quen kết hợp các thao tác tư duy với kỹ năng thực hành, tạo thành một thể thống nhất trong quá trình nhận thức.
Việc dạy Tin học giúp học sinh hình thành những quan niệm và phương thức tư duy đúng đắn, phù hợp với quan điểm của chủ nghĩa duy vật biện chứng.
Bộ môn Tin học phải đảm bảo chất lượng phổ cập đồng thời phải có nhiệm vụ phát hiện và bồi dưỡng học sinh giỏi Tin học
1.2.2 Đặc điểm năng lực nhận thức và năng lực thực hành của học sinh THPT
Lứa tuổi THPT đánh dấu sự trưởng thành về thể lực và sự phát triển quan trọng của hệ thần kinh, giúp nâng cao khả năng học tập và phân tích của học sinh Hoạt động học tập của các em mang tính độc lập, sáng tạo và trách nhiệm hơn so với lứa tuổi thiếu niên Nội dung học tập trở nên sâu sắc và năng động hơn, yêu cầu phát triển tư duy lý luận cùng với vốn kinh nghiệm sống phong phú Thái độ và ý thức của học sinh đối với việc học ngày càng được nâng cao, đồng thời hứng thú học tập cũng gắn liền với định hướng nghề nghiệp trong tương lai.
Lứa tuổi học sinh THPT là giai đoạn quan trọng trong việc phát triển khả năng nhận thức và tri giác có mục đích Quá trình quan sát của các em trở nên có hệ thống và toàn diện hơn, nhưng vẫn cần sự chỉ đạo từ giáo viên để đạt hiệu quả cao Giáo viên cần hướng dẫn học sinh tập trung vào nhiệm vụ cụ thể, giúp các em tránh việc vội vàng kết luận khi chưa đủ thông tin cần thiết.
Ghi nhớ có chủ định đóng vai trò quan trọng trong hoạt động trí tuệ, đặc biệt là ghi nhớ logic trừu tượng và ghi nhớ ý nghĩa, ngày càng trở nên nổi bật trong việc cải thiện khả năng tư duy và học tập.
Cấu trúc và chức năng não bộ phát triển giúp tư duy của học sinh trở nên chặt chẽ, có căn cứ và nhất quán hơn Ở lứa tuổi thiếu niên, năng lực thực hành thường mang tính cảm tính và có nhiều động tác thừa, trong khi học sinh THPT đã gần như hoàn thiện năng lực thực hành của mình.
Quy trình thao tác thực hành giúp học sinh nắm vững kỹ năng và áp dụng lý thuyết hiệu quả Học sinh THPT có năng lực thực hành cao hơn so với học sinh THCS nhờ vào việc ghi nhớ và thực hiện các thao tác hành động gần như hoàn thiện.
Ở lứa tuổi học sinh THPT, khả năng độc lập suy nghĩ của các em chưa được phát huy tối đa, dẫn đến việc thường xuyên đưa ra những kết luận vội vàng Do đó, việc phát triển khả năng nhận thức cho học sinh trở thành nhiệm vụ quan trọng của giáo viên trong quá trình thực hiện các nội dung thực hành.
1.2.3 Thực trạng của việc rèn luyện kỹ năng thực hành Tin học ở trường THPT
Môn Tin học hiện nay đã trở thành môn học bắt buộc tại các trường THPT và thời lượng học cũng đã được tăng cường Qua quá trình thực tập sư phạm tại trường THPT Ngô Thì Nhậm - Ninh Bình, tôi đã tìm hiểu về thực trạng dạy học thực hành Tin học của lớp 12 và nhận thấy rằng việc rèn luyện kỹ năng thực hành cho học sinh còn gặp nhiều hạn chế do một số nguyên nhân nhất định.
Việc tổ chức các buổi thực hành trong trường gặp khó khăn do số lượng phòng máy hạn chế và quá tải Mỗi tiết thực hành kéo dài 45 phút, nếu không được tổ chức hiệu quả, nhiều học sinh sẽ không có cơ hội tham gia hoạt động thực hành.
Thứ hai, giáo viên chưa quan tâm đến việc học sinh đạt được những kỹ năng gì qua các giờ thực hành
Hiện nay, mục tiêu chính của học sinh là vào đại học, dẫn đến việc nghiên cứu môn Tin học không được chú trọng Thêm vào đó, không phải gia đình nào cũng có máy vi tính riêng cho con, và nhiều học sinh chỉ sử dụng máy tính để chơi game.
Định hướng đổi mới phương pháp dạy học
Điều 24, chương 1 của Luật Giáo dục nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam nhấn mạnh rằng phương pháp giáo dục phổ thông cần phát huy tính tích cực, chủ động và tư duy sáng tạo của học sinh Phương pháp này phải phù hợp với đặc điểm của từng lớp học và môn học, đồng thời bồi dưỡng kỹ năng tự học và khả năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn Ngoài ra, nó cũng cần tác động tích cực đến tình cảm của học sinh, mang lại niềm vui và hứng thú trong học tập.
Quy định này nhấn mạnh sự cần thiết phải đổi mới phương pháp dạy học nhằm giải quyết mâu thuẫn giữa yêu cầu đào tạo con người mới và thực trạng lạc hậu hiện nay Sự phát triển xã hội và đổi mới đất nước đang đặt ra yêu cầu cấp bách nâng cao chất lượng giáo dục Khi nền kinh tế chuyển từ cơ chế kế hoạch hóa tập trung sang cơ chế thị trường, hệ thống giáo dục cũng cần có những thay đổi căn bản về phương pháp giảng dạy Tuy nhiên, hiện nay phương pháp thuyết trình vẫn phổ biến, nhiều giáo viên chưa từ bỏ lối dạy cũ, dẫn đến việc học sinh trở nên thụ động và phụ thuộc vào giáo viên.
Phương pháp dạy học hiện đại cần tập trung vào việc tổ chức cho người học tham gia vào các hoạt động học tập một cách tự giác và tích cực Hướng tiếp cận này, được gọi là "hoạt động hóa người học", nhấn mạnh tầm quan trọng của việc học tập thông qua các hoạt động thực tiễn và sáng tạo.
Vai trò của CNTT trong việc rèn luyện kỹ năng thực hành cho học
Thế giới đang trải qua những thay đổi cách mạng trong các hoạt động kinh tế – xã hội nhờ vào những thành tựu của công nghệ thông tin (CNTT) CNTT đã tạo ra những nhân tố năng động mới, góp phần hình thành nền kinh tế tri thức và xã hội thông tin Tại Việt Nam, việc nghiên cứu và ứng dụng CNTT trong giáo dục đang thu hút sự quan tâm của các nhà khoa học và quản lý giáo dục.
Công nghệ thông tin (CNTT) đang mở ra nhiều cơ hội mới cho việc đổi mới phương pháp và hình thức dạy học Các phương pháp dạy học theo hướng tiếp cận kiến tạo, dự án và giải quyết vấn đề ngày càng được ứng dụng rộng rãi Hình thức dạy học đồng loạt, dạy học nhóm và cá nhân cũng đang có sự đổi mới nhờ vào CNTT Việc ứng dụng CNTT cho phép học sinh học qua mạng và sử dụng các phần mềm học tập, từ đó phát triển phương pháp dạy học chủ động, khả năng tự tìm tòi kiến thức mới, giúp học sinh nhớ lâu và dễ hiểu hơn.
Sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ và thông tin yêu cầu các trường học phải đào tạo những người lao động thông minh và sáng tạo Việc áp dụng các phương tiện kỹ thuật hiện đại trong giảng dạy là đặc điểm nổi bật của nhà trường hiện đại Sử dụng công nghệ thông tin trong dạy học không chỉ làm cho bài học trở nên sinh động hơn mà còn kích thích sự tích cực trong việc học tập và tư duy sáng tạo, đồng thời giúp tiết kiệm thời gian cho người học.
Sự thành công của công cuộc đổi mới đất nước đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) trong giáo dục Môn Tin học đã được đưa vào giảng dạy tại các trường phổ thông, với nhiều trường được trang bị máy vi tính và thiết bị hỗ trợ giảng dạy Internet đã trở thành công cụ quen thuộc cho giáo viên và học sinh trong việc tìm kiếm thông tin học tập Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ phần mềm, đặc biệt là phần mềm giáo dục, đã dẫn đến sự ra đời của sách giáo khoa điện tử, giáo án điện tử và các phần mềm học tập, làm phong phú thêm nguồn tài liệu tham khảo và phương thức học tập cho học sinh.
Việc ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) trong dạy học đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc nâng cao chất lượng học tập của học sinh Nó tạo ra một môi trường giáo dục tương tác, khác biệt với phương pháp truyền thống "thầy đọc, trò chép" Học sinh được khuyến khích chủ động tìm kiếm tri thức, sắp xếp hợp lý quá trình học tập và tự rèn luyện bản thân, từ đó phát triển kỹ năng cần thiết cho tương lai.
Nghiên cứu lý luận và thực tiễn cho thấy việc ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) vào dạy học, đặc biệt trong dạy học thực hành, là cần thiết để hoàn thành nhiệm vụ giáo dục phổ thông và đạt được mục tiêu của nền giáo dục Việt Nam, nhằm rèn luyện kỹ năng thực hành Tin học cho học sinh.
Chương 2 XÂY DỰNG HỆ THỐNG CÁC BÀI TẬP VÀ THỰC HÀNH
HỖ TRỢ VIỆC RÈN LUYỆN KỸ NĂNG THỰC HÀNH KHI DẠY CHƯƠNG II “HỆ QUẢN TRỊ CƠ SỞ DỮ LIỆU
Những nội dung chủ yếu của chương ‘Hệ quản trị cơ sở dữ liệu
2.1 Những nội dung chủ yếu của chương ‘Hệ quản trị cơ sở dữ liệu Microsoft Access ‘
Khi giới thiệu về Microsoft Access ta nên yêu cầu học sinh nắm được:
- Khả năng chung nhất của Access như một hệ quản trị cơ sở dữ liệu (khai báo, lưu trữ, xử lí dữ liệu)
- Bốn đối tượng cơ bản trong Access: bảng (Table), mẫu hỏi (Query), biểu mẫu (Form), báo cáo (Report);
- Liên hệ được một bài toán quản lí gần gũi với học sinh cùng các công cụ quản lí tương ứng trong Access;
Để sử dụng Access hiệu quả, người dùng cần nắm vững một số thao tác cơ bản như khởi động và kết thúc ứng dụng, tạo một cơ sở dữ liệu (CSDL) mới hoặc mở một CSDL đã có, cũng như tạo và mở các đối tượng mới trong CSDL.
- Biết có hai chế độ làm việc với các đối tượng: Chế độ thiết kế ( Design View) và chế độ trang dữ liệu ( Datasheet View);
- Biết các cách tạo đối tượng: dùng thuật sĩ (Wizard) và tự thiết kế (Design)
2.1.2 Cấu trúc bảng Đối với bài này chỉ yêu cầu học sinh nắm được:
- Hiểu được các khái niệm chính trong cấu trúc bảng gồm trường, bản ghi, kiểu dữ liệu;
- Biết khái niệm khóa chính;
- Biết cách tạo, sửa và lưu cấu trúc bảng, nạp dữ liệu vào bảng, cập nhật dữ liệu;
- Thực hiện được việc chỉ định khóa chính đơn giản là một trường
2.1.3 Các thao tác cơ bản trên bảng
Học sinh cần nắm được các thao tác cơ bản sau:
- Mở ở chế độ trang dữ liệu;
- Cập nhật dữ liệu: thêm bản ghi mới, chỉnh sửa, xóa bản ghi
- Sắp xếp và lọc dữ liệu;
- Tìm kiếm dữ liệu đơn giản;
2.1.4 Biểu mẫu Đối với bài này chỉ yêu cầu học sinh nắm được:
- Hiểu khái niệm biểu mẫu, công dụng của biểu mẫu;
- Biết cách tạo biểu mẫu đơn giản và dùng chế độ thiết kế để chỉnh sửa thiết kế biểu mẫu;
- Biết các chế độ làm việc với biểu mẫu: chế độ trang dữ liệu, chế độ thiết kế, chế độ biểu mẫu;
- Biết sử dụng biểu mẫu để cập nhật dữ liệu;
2.1.5 Liên kết giữa các bảng Đối với bài này chỉ yêu cầu học sinh nắm được:
- Biết khái niệm liên kết giữa các bảng, sự cần thiết và ý nghĩa của việc tạo liên kết;
- Biết cách tạo liên kết trong Access
2.1.6 Truy vấn dữ liệu Đối với bài này chỉ yêu cầu học sinh nắm được:
Khái niệm mẫu hỏi là rất quan trọng trong việc thu thập thông tin Để xây dựng mẫu hỏi hiệu quả, cần biết cách tận dụng các hàm và phép toán nhằm tạo ra các biểu thức số học, điều kiện và logic Việc này giúp tối ưu hóa quá trình thu thập dữ liệu và nâng cao chất lượng thông tin nhận được.
- Biết các bước chính để tạo một mẫu hỏi;
- Tạo một mẫu hỏi đơn giản;
- Biết sử dụng 2 chế độ làm việc với mẫu hỏi: chế độ thiết kế cà chế độ trang dữ liệu
2.1.7 Báo cáo và kết xuất báo cáo Đối với bài này chỉ yêu cầu học sinh nắm được:
- Thấy lợi ích của báo cáo trong công việc quản lí;
- Biết các thao tác tạo báo cáo đơn giản;
- Tạo được báo cáo bằng thuật sĩ;
- Thực hiện được lưu trữ và in báo cáo.
SỬ DỤNG MÃ NGUỒN MỞ JOOMLA ĐỂ THIẾT KẾ
Giới thiệu về Joomla
Joomla là hệ thống quản trị nội dung mã nguồn mở hàng đầu thế giới, nổi bật với tính linh hoạt, đơn giản và thanh nhã Với khả năng tùy biến cao và sức mạnh vượt trội, Joomla được sử dụng rộng rãi cho cả trang web đơn giản và ứng dụng phức tạp Việc cài đặt và quản lý Joomla rất dễ dàng và đáng tin cậy.
Joomla là một hệ quản trị nội dung mã nguồn mở được phát triển bằng ngôn ngữ PHP và sử dụng cơ sở dữ liệu MySQL, giúp người dùng dễ dàng xuất bản nội dung lên Internet hoặc Intranet.
Joomla là một hệ thống quản lý nội dung mạnh mẽ với nhiều tính năng nổi bật, bao gồm bộ đệm trang để cải thiện tốc độ hiển thị, khả năng lập chỉ mục, hỗ trợ đọc tin RSS, trang in, bản tin nhanh, blog, diễn đàn, bình chọn, lịch biểu, tìm kiếm trong site và hỗ trợ đa ngôn ngữ.
Joomla, phát âm theo tiếng Swahili là "jumla" có nghĩa là "đồng tâm hiệp lực", được sử dụng rộng rãi trên toàn cầu, từ website cá nhân đến các hệ thống doanh nghiệp phức tạp Với tính năng dễ cài đặt, dễ quản lý và độ tin cậy cao, Joomla là mã nguồn mở và hoàn toàn miễn phí cho mọi người Quá trình cài đặt Joomla rất đơn giản, ngay cả với lập trình viên nghiệp dư Cộng đồng người dùng và phát triển Joomla đang không ngừng lớn mạnh, với hơn 40.000 thành viên nhiệt tình sẵn sàng hỗ trợ người dùng khi gặp khó khăn.
Sau khi cài đặt Joomla, người dùng có thể dễ dàng thêm, chỉnh sửa và cập nhật nội dung cũng như hình ảnh để quản lý dữ liệu cho tổ chức hoặc công ty Với giao diện web trực quan, Joomla cho phép người dùng tạo nội dung mới, quản lý các phòng ban, danh mục nghề nghiệp và hình ảnh sản phẩm một cách thuận tiện Hệ thống này hỗ trợ tạo không giới hạn số phần, mục, chuyên mục và nội dung cho website.
Thiết kế Website bằng Joomla - cài đặt Joomla
Bước 1: Dowload bộ cài Xampp, Joomla 1.5
Khi bạn gặp cửa sổ cmd Hãy nhấn Enter và đóng cửa sổ cmd lại
Bạn đã hoàn thành việc cài đặt Xampp
Hãy giải nén File: Joomla_1.5.22-Stable-Full_Package của bạn
Copy File vừa giải nén được
Bạn click chuột phải vào biểu tượng XAMPP Control Panel ngoài màn hình Desktop
Bạn chọn vào thư mục htdocs
Bạn Pase bản Joomla vừa Copy vào trong thư mục ” htdocs ”
Bước 4: Khởi động chương trình Xampp
Bạn Click Double vào biểu tượng XAMPP Control Panel ngoài màn hình Desktop
Click vào biểu tượng XAMPP trên thanh Taskbar
Click Start của 2 mục Apache, MySql
Click vào Admin của mục Apache
Bạn đang trong giao diện cài đặt của joomla1.5
Bạn nhập Hostname: localhost / Usename: root / DataBase Name localhost
To set up your website, enter your site name, email address, and the administrator password for Joomla 1.5 Make sure to confirm your administrator password by re-entering it for verification.
Bạn Click vào Install Sample Data và chọn Next Đến đây bạn vào trong ” htdocs ”
Bạn chọn vào mục ” Joomla_1.5.22-Stable-Full_Package ”
Bạn xóa bỏ mục Installation để hoàn tất việc cài đặt
3.2.2 Cài đặt một thành phần mở rộng cho Joomla
Bước 1: Download thành phần mở rộng
Truy cập vào website http://extensions.joomla.org/
Sử dụng công cụ tìm kiếm hoặc dựa theo danh mục liệt kê chức năng để tìm extension thỏa mãn yêu cầu của bạn
Xác định loại thành phần mở rộng bao gồm gói ngôn ngữ, giao diện, component, mô-đun, mambot/plugin, hoặc một gói tổng hợp chứa cả component, module và mambot/plugin Đừng quên đọc hướng dẫn cài đặt đi kèm để đảm bảo quá trình cài đặt diễn ra suôn sẻ.
Download thành phần mở rộng đó
Bước 2: Cài đặt extension Để cài đặt một thành phần mở rộng bạn có 3 lựa chọn:
Cài đặt thông qua file nén (ZIP)Cài đặt thông qua một danh sách các file đã được upload lên Server
Cài đặt từ một địa chỉ URL
3.2.3 Cài đặt thông qua file nén (ZIP)
Trong ô "Upload Package File" nhấn nút "Browse " và chọn file nén chứa extension
Nhấn nút "Upload file and Install"
Chờ Joomla thông báo kết quả cài đặt
3.2.4 Quản trị Joomla - Quản lý bài viết
Khái niệm section, category và content
Các bài viết trong trang web được quản lý theo dạng section và category Đầu tiên chúng ta nên phân biệt được section và category là gì
- Section hay còn gọi là thể loại hoặc chủ đề cha
- Category là con của section hay chủ đề con
Một section có một hoặc nhiều category Ví dụ như văn học được gọi là
1 section nó mang ý nghĩa chung nhất cho một thể loại bài viết
Một category chỉ phụ thuộc vào một section duy nhất Ví dụ như thơ ca, truyện ngắn là con của section văn học
- Content: là nội dung bài viết Một bài viết có thể phụ thuộc vào một section và một category nào đó hoặc dạng bài viết không phân loại
Chúng ta cùng xem "Cấu trúc nội dung của một Website" được thể hiện thông qua hình vẽ dưới đây:
Tạo một section Đầu tiên chúng ta phải tạo section trước, tiếp sau đó là category Để tạo section, vào menu Content > Section manager
Trên thành công cụ, chúng ta có các biểu tượng sau:
New: Tạo mới một section
Edit: sửa lại một section đã tạo
Delete: Xóa bỏ một section Trước khi xóa cần phải chọn tên section muốn xóa
Copy: tạo bản sao của một section
Unpublish: không sử dụng section đã tạo
Publish: sử dụng section đã tạo
Chọn New để tạo mới một section:
Title: tiêu đề của section, bắt buộc phải có
Alias là bí danh, có thể tương tự như tiêu đề nhưng không sử dụng dấu tiếng Việt Bạn có thể để khoảng trống giữa các từ, Joomla sẽ tự động chèn dấu trừ (-) vào giữa các từ đó.
Published: Cho phép sử dụng section này hay không Yes là có, No là không
Cấp độ truy cập bao gồm Public, cho phép tất cả mọi người truy cập; Registered, chỉ dành cho thành viên đã đăng ký; và Special, chỉ cho phép những thành viên có quyền từ manager trở lên xem Phần mô tả (Description) được sử dụng để giải thích ý nghĩa của section sẽ được tạo và có thể được cấu hình để hiển thị hoặc không hiển thị trên trang web.
THỰC NGHỆM SƯ PHẠM
Mục đích thực nghiệm
Mục đích của thực nghiệm là kiểm tra tính đúng đắn của giả thuyết khoa học và đánh giá tính khả thi của đề tài trong việc rèn luyện kỹ năng thực hành cho học sinh theo quy trình đã được đề ra.
Đối tượng thực nghiệm
Thực nghiệm sư phạm được tiến hành trên đối tượng là học sinh lớp 12 của trường THPT Ngô Thì Nhậm – T.x Tam Điệp – Ninh Bình.
Nội dung thực nghiệm
- Xác định hiệu quả của quy trình rèn luyện kỹ năng đã xây dựng
- Sử dụng các bài thực hành để rèn luyện kỹ năng thực hành cho học sinh lớp 12
- Tiến hành soạn giáo án và giảng dạy các bài thực hành
Giáo viên đã tổ chức cho học sinh thực hành bài tập và thực hành 3 Do đó, tôi đã tiến hành dạy 2 tiết gồm bài tập và thực hành 4 cùng với bài tập và thực hành 5.
Phương pháp thực nghiệm
Thực nghiệm sư phạm diễn ra từ ngày 06/02/2012 đến 01/04/2012 trong thời gian thực tập sư phạm Tôi đã thực hiện nghiên cứu trên một lớp thực nghiệm và một lớp đối chứng tại trường THPT Ngô Thì Nhậm.
- Các lớp được lựa chọn làm thực nghiệm đều có trình độ nhận thức ngang nhau
+ Lớp TN: Dạy theo giáo án do tôi xây dựng theo quy trình rèn luyện kỹ năng thực hành trong khoá luận
+ Lớp ĐC: Tổ chức dạy học thực hành nhưng không theo quy trình rèn luyện kỹ năng được trình bày trong khoá luận
Chúng tôi đã chọn lớp ĐC và TN dựa trên nguyên tắc đồng đều về sĩ số, trình độ nhận thức, tỷ lệ giới tính và các điều kiện học tập khác Kết quả lựa chọn lớp ĐC và lớp TN như sau:
Phương án Lớp Sĩ số Nam Nữ Học lực
Khá - Giỏi TB Yếu ĐC 12A 47 20 27 8 36 3
- Kết thúc mỗi bài thực hành tôi đều tiến hành kiểm tra các lớp ĐC và
TN, nội dung kiểm tra như nhau, hình thức kiểm tra viết, thời gian 15 phút/ bài
- Kết quả kiểm tra được xử lí bằng phương pháp thống kê toán học
+ Bảng thống kê số điểm
+ Bảng tần suất số % học sinh (HS) đạt điểm x i
+ Bảng tần số % HS đạt điểm x i trở xuống
+ Vẽ đường cong tần suất luỹ tích
+ Tính các thông số thống kê theo công thức: Điểm trung bình: X n
Hệ số biến thiên: CV X
- X i là điểm số của học sinh; n là số học sinh tham gia làm bài kiểm tra
- Điểm trung bình X đặc trưng cho sự tập trung của số liệu, nhằm so sánh mức học trung bình của học sinh ở các nhóm lớp TN và ĐC
- Độ lệch chuẩn (S): Tham số đo mức độ phân tán của kết quả qua học tập quanh giá trị X
Hệ số biến thiên (CV) là tham số quan trọng để so sánh mức độ phân tán của các số liệu; một CV nhỏ cho thấy số liệu có sự tập trung cao, trong khi CV lớn biểu thị sự phân tán lớn hơn Độ tin cậy của các số liệu cũng là yếu tố cần xem xét trong quá trình phân tích.
Xử lí và phân tích kết quả thực nghiệm
Kết quả thực nghiệm Ở các lớp TN và ĐC chúng tôi tiến hành 2 lần kiểm tra Kết quả như sau:
Bảng 4.1: Bảng phân phối số học sinh đạt điểm X i
Bảng 4.2: Bảng tần suất số % học sinh đạt điểm X i
Bảng 4.3: Bảng tần số % học sinh đạt điểm X i trở xuống
Bảng 4.4: Các tham số thống kê
TN 47 5.4 1.7 3.1 56.3 Đồ thị tần suất số % học sinh đạt điểm X i trở xuống
- Kiểm tra lần 1: Lớp TN có điểm trung bình cao hơn lớp ĐC
- Hệ số biến thiên của lớp TN thấp hơn lớp ĐC
- Qua đồ thị: Đồ thị lớp TN ở bên phải và thấp hơn so với đồ thị lớp ĐC chứng tỏ kết quả lớp ĐC thấp hơn lớp TN
Bảng 4.5: Bảng phân phối số học sinh đạt điểm X i
Bảng 4.6: Bảng tần suất số % học sinh đạt điểm X i
Bảng 4.7: Bảng tần số % học sinh đạt điểm X i trở xuống
Bảng 4.8: Các tham số thống kê
TN 47 5.8 1.6 2.6 5.5 Đồ thị tần suất số % học sinh đạt điểm Xi trở xuống
- Điểm kiểm tra lần 2 lớp TN có X cao hơn X của lớp ĐC
- Hệ số biến thiên của lớp ĐC cao hơn lớp TN thể hiện sự bền vững của các kỹ năng
- Hệ số td = 2.8 chứng tỏ kết quả học tập ở lớp TN cao hơn lớp ĐC thực sự, độ tin cậy cao
- Đồ thị: Lớp TN nằm phía dưới và bên phải so với đồ thị lớp ĐC
Qua thực nghiệm sư phạm, chúng tôi nhận thấy việc sử dụng bài thực hành Tin học để rèn luyện kỹ năng cho học sinh là khả thi Các giáo án cho lớp ĐC và TN được thiết kế hợp lý, phù hợp và mang lại hiệu quả thiết thực trong việc nâng cao năng lực nhận thức của học sinh Tuy nhiên, việc rèn luyện kỹ năng thực hành vẫn gặp nhiều hạn chế do số lượng máy tính ít và thời gian thực hành chưa đủ.
Qua nghiên cứu cho thấy:
Rèn luyện kỹ năng thực hành là mục tiêu chính trong quá trình dạy học, nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới nội dung chương trình Tin học THPT Điều này phù hợp với đặc điểm tâm lý và năng lực nhận thức của học sinh cấp III.
Qua thực nghiệm sư phạm, việc xây dựng hệ thống bài tập và thực hành cùng với website hỗ trợ giảng dạy các giáo án mẫu là hợp lý và hiệu quả Những tài liệu này không chỉ giúp giảng dạy các bài thực hành mà còn rèn luyện kỹ năng thực hành cho học sinh, khẳng định giá trị của việc sử dụng bài thực hành trong quá trình học tập.