NỘI DUNG
1.1 Khái quát vài nét về tình hình kinh tế huyện Kim Thành trước năm 1997
1.1.1 Khát quát đặc điểm tự nhiên, xã hội huyện Kim Thành
Kim Thành là huyện đồng bằng thuộc tỉnh Hải Dương, nằm ở phía Đông và cách trung tâm thành phố Hải Dương 20km Huyện này cách thủ đô Hà Nội 80km về phía Tây và thành phố Hải Phòng 24km về phía Đông Kim Thành giáp ranh với 4 huyện lân cận.
- Phía Bắc giáp huyện Kim Môn
- Phía Nam giáp huyện Thành Hà
- Phía Tây Bắc giáp huyện Nam Sách
- Phía Đông giáp huyện An Hải, thành phố Hải Phòng
Kim Thành, nằm trong tam giác tăng trưởng kinh tế gần các tỉnh đồng bằng sông Hồng như Hà Nội, Hưng Yên, Hải Phòng, Thái Bình và Quảng Ninh, có điều kiện thuận lợi để phát triển kinh tế - xã hội và mở rộng giao lưu với các thành phố trong khu vực và cả nước Sự phát triển của giao thông - vận tải cùng với sự mở rộng thị trường đã tạo ra không gian kinh tế mở, mang lại lợi thế trong giao lưu kinh tế, văn hóa và khoa học - kỹ thuật Điều này giúp Kim Thành khai thác hiệu quả nguồn lực bên trong và tận dụng nguồn lực bên ngoài để đổi mới nền kinh tế huyện.
Huyện Kim Thành sở hữu hệ thống giao thông đa dạng bao gồm đường sắt, đường bộ và đường sông Quốc lộ 5A và tuyến đường sắt Hà Nội - Hải Phòng đi qua các ga như Lai Khê, Phạm Xá, và Phú Thái, với tổng chiều dài 28km, cùng với tỉnh lộ 188, tạo điều kiện thuận lợi cho việc di chuyển và phát triển kinh tế.
QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN KINH TẾ HUYỆN KIM THÀNH (TỈNH HẢI DƯƠNG) TỪ NĂM 1997 ĐẾN NĂM 2000
Khái quát vài nét về tình hình kinh tế huyện Kim Thành trước năm 1997
1.1.1 Khát quát đặc điểm tự nhiên, xã hội huyện Kim Thành
Kim Thành là huyện đồng bằng thuộc tỉnh Hải Dương, nằm ở phía Đông và cách trung tâm thành phố Hải Dương 20km, thủ đô Hà Nội 80km về phía Tây, và thành phố Hải Phòng 24km về phía Đông Huyện này tiếp giáp với 4 huyện lân cận.
- Phía Bắc giáp huyện Kim Môn
- Phía Nam giáp huyện Thành Hà
- Phía Tây Bắc giáp huyện Nam Sách
- Phía Đông giáp huyện An Hải, thành phố Hải Phòng
Kim Thành, nằm trong tam giác tăng trưởng kinh tế gần các tỉnh như Hà Nội, Hưng Yên, Hải Phòng, Thái Bình và Quảng Ninh, có tiềm năng phát triển kinh tế - xã hội mạnh mẽ Vị trí địa lý thuận lợi giúp Kim Thành mở rộng giao lưu với các thành phố trong vùng và toàn quốc Sự phát triển của giao thông - vận tải và thị trường đã tạo ra không gian kinh tế mở, mang lại lợi thế trong giao lưu kinh tế, văn hóa, và khoa học - kỹ thuật Điều này giúp Kim Thành khai thác hiệu quả nguồn lực nội tại và tận dụng nguồn lực bên ngoài để đổi mới nền kinh tế huyện.
Huyện Kim Thành sở hữu mạng lưới giao thông đa dạng bao gồm đường sắt, đường bộ và đường sông Quốc lộ 5A và tuyến đường sắt Hà Nội - Hải Phòng đi qua các ga như Lai Khê, Phạm Xá, Phú Thái với tổng chiều dài 28km, cùng với tỉnh lộ 188, tạo điều kiện thuận lợi cho việc di chuyển và phát triển kinh tế.
Huyện có mạng lưới đường thủy phong phú, bao gồm sông Rạng, sông Kinh Môn và hệ thống sông Kim - An Hải, tạo điều kiện thuận lợi cho việc giao lưu và buôn bán hàng hóa với các xã, huyện và tỉnh lân cận.
Huyện Kinh Môn có 4 tuyến đê lớn, bao gồm đê tả sông Lai Vu dài 4.511m, đê tả sông Rạng dài 22.240m, đê hữu sông Kim Môn dài 20.838m và đê tả sông Lạch Tray dài 7.345m Các tuyến đê này được hình thành từ năm 1956 sau hòa bình và đóng vai trò quan trọng trong việc chống lũ lụt, ngăn nước mặn cho huyện Kinh Môn cũng như các huyện lân cận như Nam Sách và Thanh Hà Ngoài chức năng bảo vệ môi trường, những con đê này còn là các tuyến đường giao thông thuận lợi cho người dân trong huyện.
Mạng lưới giao thông liên xã, liên thôn được đầu tư nâng cấp và mở rộng với tổng chiều dài 464,9km
Huyện Kim Thành có hệ thống giao thông đồng bộ, tạo điều kiện thuận lợi cho việc kết nối kinh tế và văn hóa với các huyện trong tỉnh Địa hình huyện tương đối bằng phẳng, nghiêng dần từ Đông Bắc sang Tây Nam, với đất đai được bồi đắp từ hệ thống sông Thái Bình Tuy nhiên, nhiều sông ngòi ăn sâu vào nội đồng gây ra những vùng úng cục bộ Địa mạo nằm trong vùng phù sa của sông Hồng và sông Thái Bình, với đất đai màu mỡ, độ sâu canh tác từ 15 đến 18cm, rất phù hợp cho việc trồng lúa, cây ăn quả và rau màu Kim Thành có khí hậu nhiệt đới gió mùa, với mùa hè nóng ẩm, mưa nhiều và gió bão, trong khi mùa đông thường lạnh và khô hanh, nhiệt độ trung bình năm khoảng 23 - 24°C, có thể lên đến 39°C vào những ngày nóng.
Huyện có khí hậu nhiệt đới với nhiệt độ trung bình từ 7 đến 0 độ C, độ ẩm năm đạt 89-90%, và trung bình 140-1500 giờ nắng mỗi năm Lượng mưa hàng năm dao động từ 1600 đến 1800mm, chủ yếu tập trung vào tháng 6, 7, 8, dẫn đến tình trạng thừa nước, úng và lũ lụt vào mùa hè Điều kiện thời tiết này đã tạo cơ hội cho huyện phát triển đa dạng cây trồng và vật nuôi, mang lại nhiều sản phẩm chất lượng cao.
Hiện tượng bão lụt thường xuyên xuất hiện vào tháng 9, 10 mỗi năm có
Trong huyện, 1 đến 2 cơn bão đã trực tiếp tác động đến các xã, gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất và đời sống của người dân, để lại hậu quả nặng nề.
Huyện Kim Thành có hệ thống sông ngòi tự nhiên dày đặc, nằm ngoài khu vực trị thủy của sông Hồng, chịu ảnh hưởng của thủy triều Mực nước của sông Rạng, sông Kinh Môn và một phần sông Lạch Tray chênh lệch cao giữa đầu nguồn và cuối nguồn, mang lại lợi ích cho giao thông đường thủy và nguồn nước tưới tiêu, nhưng cũng tiềm ẩn nguy cơ úng lụt Ngoài nguồn nước từ các con sông chính, hệ thống sông ngòi, ao, hồ, đầm phong phú tạo điều kiện thuận lợi cho việc nuôi trồng thủy sản của nông dân.
Về đất đai: Tổng diện tích hành chính của huyện Kim Thành là 11292,78km với cơ cấu đất đai dạng như:
- Nhóm đất nông nghiệp là 7729,85ha chiếm 68,45% S đất tự nhiên
- Nhóm đất chuyên dùng là 1784,22ha chiếm 15,2% S đất tự nhiên
Nhóm đất chưa sử dụng và sông tại huyện Kim Thành chiếm 950,7ha, tương đương 8,5% diện tích đất tự nhiên Đất đai nơi đây được bồi đắp bởi phù sa từ sông Kinh Môn và sông Rạng, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển nông nghiệp toàn diện, bao gồm trồng lúa nước, cây ăn quả, rau màu thực phẩm và nuôi tôm nước ngọt.
Huyện Kim Thành có cơ cấu đất nông nghiệp đa dạng, bao gồm 6.495,30 ha đất trồng cây hàng năm, 534,73 ha đất vườn tạp, 326,56 ha đất trồng cây lâu năm, 3,43 ha đất đồng cỏ phục vụ chăn nuôi, và 369,81 ha đất mặt nước dùng cho nuôi trồng thủy sản.
+ Đất thịt chiếm 72,31% đất canh tác tập trung nhiều ở các xã Đại Đức, Liên Hòa, Kim Xuyên, Ngũ Phúc, Thượng Vũ
+ Đất cát pha chiếm 27,69% đất canh tác tập trung ở các xã Đồng Gia, Cẩm La, Bình Dân, Kim Khê
Kim Thành là huyện đồng bằng với thế mạnh chủ yếu về nông nghiệp, trong khi nguồn khoáng sản tại đây rất hạn chế, chủ yếu chỉ có đất phục vụ cho sản xuất vật liệu xây dựng như gạch và ngói Do đó, huyện Kim Thành không ưu tiên phát triển công nghiệp dựa trên tài nguyên khoáng sản địa phương.
Điều kiện tự nhiên đã ảnh hưởng đáng kể đến sự phát triển kinh tế của huyện Kim Thành trong thời kỳ đổi mới Kim Thành chủ yếu là vùng nông nghiệp, nơi các nghề thủ công đang dần hình thành Những lợi thế và khó khăn từ điều kiện tự nhiên đặt ra yêu cầu cho chính quyền và nhân dân Kim Thành cần khai thác và sử dụng hiệu quả tiềm năng để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.
1.1.1.2 Đặc điểm lịch sử - xã hội
Huyện Kim Thành đã trải qua nhiều lần thay đổi về địa giới và tên gọi trong suốt lịch sử phát triển của dân tộc Qua những biến động này, nhân dân Kim Thành đã hình thành truyền thống đấu tranh cách mạng kiên cường, đóng góp vào trang sử vẻ vang và nền văn hóa sơ khai, cội nguồn của dân tộc Việt Nam.
Tỉnh Hải Dương, một trong 15 bộ hùng mạnh của nước Văn Lang thời kỳ Hùng Vương, được thành lập vào năm 1831 với tên gọi là tỉnh Đông Tỉnh này bao gồm ba phủ: Thượng Hồng, Nam Sách và Kinh Môn, trong đó huyện Kim Thành thuộc huyện Kinh Môn.
Quá trình phát triển kinh tế huyện Kim Thành trong thời kỳ đổi mới từ năm 1997 đến năm 2000
1.2.1 Kim Thành tái lập huyện và nhiệm vụ đặt ra
Sau 10 năm thực hiện công cuộc đổi mới toàn diện do Đảng khởi xướng và lãnh đạo (1986 - 1996), nước ta đã thoát khỏi khủng hoảng kinh tế - xã hội, chuyển sang thời kỳ mới: Đẩy mạnh công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước Thế và lực của ta không ngừng được nâng cao trong khu vực và uy tín trên trường quốc tế Bên cạnh đó các thế lực thù địch thù địch cũng ngày càng gia tăng và tìm mọi cách chống phá công cuộc đổi mới của ở nước ta
Trong bối cảnh diễn biến phức tạp trong và ngoài nước, vào ngày 17/2/1979, Chính phủ đã ban hành nghị định 11/CP nhằm chia tách một số tỉnh, huyện trên toàn quốc để phù hợp với giai đoạn cách mạng mới.
Theo Nghị định của Chính phủ, ngày 11/3/1997, Ban thường vụ Tỉnh Hải Dương đã ban hành chỉ thị 03 - CT/TU và kế hoạch hướng dẫn số 108/KU - UB vào ngày 27/2/1997 về việc chia tách, tái lập một số huyện, bao gồm huyện Kim Thành và Kinh Môn Ngày 28/2/1997, Ban chấp hành Đảng bộ huyện Kim Môn khóa VI đã họp và thông qua Nghị quyết 04 - NQ/HU nhằm lãnh đạo việc tách huyện Kim Môn để tái lập hai huyện Kim Thành và Kinh Môn Để đảm bảo việc chia tách và tái lập huyện đạt hiệu quả cao, Ban chấp hành Đảng bộ huyện đã đề ra một số nhiệm vụ chủ yếu.
Để tái lập huyện thành công, cần chú trọng công tác chính trị tư tưởng, giúp cán bộ và nhân dân hiểu rõ mục đích và yêu cầu của quá trình này Tăng cường lãnh đạo của cấp ủy và chính quyền ở cơ sở là cần thiết, nhằm giải quyết kịp thời các vấn đề địa phương Đồng thời, cần tuân thủ pháp luật và nguyên tắc Đảng, giữ vững sự ổn định và phát huy tinh thần đoàn kết, chống lại tư tưởng hẹp hòi và cục bộ.
Việc sắp xếp lại bộ máy và đội ngũ cán bộ cần đảm bảo tính thống nhất, với Đảng lãnh đạo công tác tổ chức theo nguyên tắc tập trung dân chủ Cán bộ phải được bố trí dựa trên yêu cầu, nhiệm vụ, phẩm chất và năng lực, nhằm thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ trước mắt và lâu dài Tổ chức bộ máy cần gắn liền với tinh thần đổi mới, chính đốn Đảng và cải cách hành chính, hướng tới sự gọn nhẹ và hiệu quả.
Cơ sở vật chất cần được quản lý chặt chẽ để kiểm kê tài sản và tài chính, đồng thời đánh giá chất lượng Việc tổ chức quản lý hiệu quả cơ sở vật chất của tập thể và nhà nước sẽ đảm bảo tiết kiệm, ngăn chặn thất thoát, lãng phí và tham nhũng.
Sau một thời gian chuẩn bị tích cực và khẩn trương theo kế hoạch của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, việc chia tách huyện Kim Môn đã hoàn tất vào cuối tháng 3, tạo thành hai huyện mới là Kim Thành và Kinh Môn.
Huyện Kim Thành đã chính thức được tái lập sau 18 năm hợp nhất với huyện Kinh Môn, đánh dấu một sự kiện chính trị quan trọng đối với Đảng bộ và nhân dân huyện Việc tái lập này mở ra một thời kỳ phát triển mới cho huyện Kim Thành.
Huyện Kim Thành được tái lập dựa trên vị trí địa lý và địa giới hành chính của huyện Kim Thành trước khi hợp nhất với huyện Kim Môn vào ngày 1/4/1979 Huyện có diện tích tự nhiên là 11.321 ha, trong đó diện tích đất canh tác là 6.397 ha Dân số huyện đạt 124.172 người, với mật độ dân số trung bình đáng chú ý.
Huyện có mật độ dân số 1102 người/km2 và bao gồm 20 xã cùng một thị trấn, trong đó các xã gồm: Thượng Vũ, Lai Vu, Cộng Hòa, Đồng Gia, Tuấn Hưng, Kim Tân, Việt Hưng, Bình Dân, Cẩm La, Tam Kỳ, Kim Đính, Đại Đức, Phúc Thành, Kim Anh, Cổ Dũng, Ngũ Phúc, Tuấn Hưng, Liên Hòa, Kim Xuyên, Kim Lương, và thị trấn Phú Thái Trung tâm hành chính của huyện được đặt tại thị trấn Phú Thái.
Sau khi trở thành đơn vị hành chính mới, Huyện ủy và Ủy ban huyện đã chú trọng ổn định tổ chức, tập trung chỉ đạo sản xuất, chống đói, và tích cực giải quyết tình trạng hạn hán, đồng thời chủ động tưới tiêu để phát triển nông nghiệp.
Huyện Kim Thành được tái lập đã đáp ứng nguyện vọng của cán bộ đảng viên và nhân dân, mang lại niềm tin và trách nhiệm đối với quê hương Với giao thông thủy bộ thuận lợi, Kim Thành trở thành huyện trọng điểm của tỉnh, tạo điều kiện cho sự phát triển kinh tế - xã hội trong thời kỳ công nghiệp hóa - hiện đại hóa Đảng bộ và nhân dân huyện đã xác định các điều kiện thuận lợi để phát huy truyền thống tốt đẹp, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của mọi tầng lớp nhân dân Sau 10 năm đổi mới, tình hình an ninh - chính trị được giữ vững, tạo tiền đề cho huyện Kim Thành cùng cả nước thực hiện thắng lợi sự nghiệp đổi mới, hướng tới mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.
Huyện Kim Thành, mặc dù có một số thuận lợi, nhưng vẫn phải đối mặt với nhiều khó khăn Là một huyện thuần nông, Kim Thành phụ thuộc nhiều vào công trình thủy lợi, trong khi công nghiệp địa phương lại lạc hậu và nhỏ bé, khiến nhiều doanh nghiệp sản xuất chưa tìm được hướng đi đúng đắn Tiểu thủ công nghiệp suy giảm, thương mại, xuất khẩu và dịch vụ chưa phát triển, trong khi doanh nghiệp quốc doanh ngày càng thu hẹp Xuất khẩu hàng hóa mang tính manh mún, không có mặt hàng chủ lực, và kết cấu hạ tầng phục vụ sản xuất cũng như sinh hoạt của người dân rất kém Số lượng cán bộ thiếu hụt, cơ cấu không hợp lý, với tỷ lệ cán bộ huyện Kim Thành thấp so với tổng số cán bộ huyện Kim Môn, nhiều người mới được bổ nhiệm và thiếu kinh nghiệm Điều kiện làm việc còn hạn chế, trong khi thời tiết khắc nghiệt, như vụ chiêm xuân năm 1996 với giá rét kéo dài đã gây thiệt hại lớn cho sản xuất nông nghiệp, yêu cầu phải có sự chỉ đạo khắc phục kịp thời trước khi tiến hành Đại hội.
Huyện mới tái lập đang nhận thức rõ những thuận lợi và khó khăn trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, kế thừa và phát huy thành quả 18 năm hợp nhất với huyện Kinh Môn Ban chấp hành lâm thời Đảng bộ huyện chú trọng khơi dậy truyền thống cách mạng và niềm tự hào quê hương, đồng thời nâng cao ý thức trách nhiệm trước yêu cầu phát triển Huyện tập trung khai thác tiềm năng thế mạnh và khắc phục những khó khăn nhằm xây dựng huyện phát triển, đáp ứng mong mỏi của người dân.
Trong không khí phấn khởi của nhân dân và Đảng bộ huyện Kim Thành trước sự tái lập huyện, Ban chấp hành lâm thời huyện đã tổ chức phiên họp đầu tiên để thông qua chủ trương của Đảng theo đường lối chung được nêu tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VIII vào tháng 6 năm 1996.