Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
Việc xây dựng và sử dụng website dạy học vật lý không chỉ giúp học sinh lớp 12 nâng cao kiến thức về "Động lực học vật rắn" mà còn bồi dưỡng năng lực tự học Website này cung cấp tài nguyên học tập phong phú, giúp học sinh tiếp cận kiến thức một cách chủ động và hiệu quả Thông qua các bài giảng trực tuyến, bài tập thực hành và diễn đàn thảo luận, học sinh có thể phát triển kỹ năng tư duy phản biện và giải quyết vấn đề, từ đó nâng cao khả năng tự học trong môn vật lý.
3 Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
* Đối tượng nghiên cứu của đề tài
- Dạy học tự học ở trường THPT
- Website trong dạy học tự học
- Phương pháp dạy học vật lý ở các trường THPT
- Nghiên cứu dạy học một số nội dung trong chương “Động lực học vật rắn” lớp
12 chương trình nâng cao theo hướng dạy học tự học với sự hỗ trợ của website
Xây dựng và sử dụng website dạy học về "Động lực học vật rắn" cho lớp 12 chương trình nâng cao một cách hợp lý sẽ nâng cao chất lượng dạy và tự học môn vật lý tại trường THPT.
- Nghiên cứu cơ sở lý luận về tự học
- Nghiên cứu nội dung, kiến thức chương trình vật lí phổ thông, quan tâm chương
“Động lực học vật rắn” lớp 12 chương trình nâng cao
Xây dựng và sử dụng website dạy học vật lý không chỉ giúp học sinh lớp 12 nâng cao kiến thức mà còn bồi dưỡng năng lực tự học, đặc biệt qua chương "Động lực học vật rắn" Việc áp dụng công nghệ vào giảng dạy sẽ tạo ra môi trường học tập linh hoạt, khuyến khích học sinh khám phá và tìm hiểu sâu hơn về các khái niệm vật lý.
Nghiên cứu lý thuyết là bước quan trọng trong việc tìm hiểu các tài liệu liên quan đến đề tài, bao gồm lý luận dạy học vật lý và nội dung chương trình vật lý dành cho học sinh ở các trường THPT Việc này giúp giáo viên nắm vững kiến thức cần thiết để giảng dạy hiệu quả và phát triển phương pháp dạy học phù hợp với nhu cầu của học sinh.
- Nghiên cứu thực tiễn: Điều tra việc giảng dạy vật lí ở các lớp, trường THPT về chương trình, nội dung, phương pháp dạy học vật lí
- Thực nghiệm sư phạm để đánh giá giả thuyết khoa học đã đề xuất
7 Đóng góp của đề tài
Bài viết này nhằm làm rõ cơ sở lý luận về tự học và vai trò của máy vi tính cùng website trong quá trình dạy học vật lý tại trường trung học phổ thông Việc áp dụng công nghệ thông tin không chỉ hỗ trợ học sinh trong việc tiếp cận kiến thức mà còn nâng cao hiệu quả giảng dạy, giúp tạo ra môi trường học tập tích cực và sáng tạo Sự kết hợp giữa tự học và công nghệ sẽ góp phần phát triển kỹ năng tư duy phản biện và khả năng giải quyết vấn đề cho học sinh.
Xây dựng website dạy học chương "Động lực học chất rắn" cho lớp 12 chương trình nâng cao nhằm hỗ trợ tự học cho học sinh Việc sử dụng website trong giảng dạy sẽ góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn vật lý tại trường phổ thông.
- Đánh giá khả năng hỗ trợ của website đối với quá trình dạy học vật lý ở một số trường THPT trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp
8 Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần mở đầu và phần kết luận, về nội dung luận văn bao gồm:
CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA VIỆC SỬ DỤNG WEBSITE BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC TỰ HỌC CHO HỌC SINH TRONG QUÁ TRÌNH DẠY HỌC
CHƯƠNG 2 BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC TỰ HỌC CHO HỌC SINH VỚI VIỆC XÂY DỰNG VÀ SỬ DỤNG WEBSITE DẠY HỌC (THỂ HIỆN QUA CHƯƠNG
“ĐỘNG LỰC HỌC VẬT RẮN” LỚP 12 CHƯƠNG TRÌNH NÂNG CAO)
CHƯƠNG 3 THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM
CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA VIỆC SỬ DỤNG WEBSITE BỒI DƢỠNG NĂNG LỰC TỰ
HỌC CHO HỌC SINH TRONG QUÁ TRÌNH DẠY HỌC
1.1 Lịch sử của vấn đề tự học
Từ Cách mạng tháng Tám đến nay, giáo dục Việt Nam đã trải qua nhiều thách thức do xuất phát điểm thấp và thời gian dài chiến tranh Dù từng là "niềm tự hào của dân tộc" và "bông hoa của chế độ", giáo dục đã trải qua ba lần cải cách, tập trung chủ yếu vào mục tiêu và nội dung, nhưng chưa chú trọng đến cải cách phương pháp giảng dạy.
Từ những năm 60, đã nảy sinh nhu cầu hiện đại hóa giáo dục, nhấn mạnh rằng mục tiêu không chỉ là truyền đạt kiến thức mà còn là giáo dục phương pháp suy nghĩ, suy luận, diễn tả, nghiên cứu, học tập và giải quyết vấn đề Dạy học cần khuyến khích sự tích cực, chủ động, sáng tạo và tự học của học sinh, trong khi giáo viên giữ vai trò chủ đạo Hoài bão khoa học thời đó là biến quá trình đào tạo thành tự đào tạo và dạy học thành tự học, kết hợp chặt chẽ giữa dạy và tự học thành một quá trình thống nhất, biện chứng.
Trong những năm gần đây, quá trình dạy và tự học từ một hoài bão khoa học đã trở thành một thực thể thực nghiệm, nhờ vào kết quả nghiên cứu và ứng dụng từ công trình "Ứng dụng các phương pháp dạy học tích cực, lấy người học làm trung tâm" Các nhà nghiên cứu và thực nghiệm đã rút ra kết luận rằng, dạy và tự học tích cực thực chất là việc dạy và tự học với người học ở vị trí trung tâm.
Quá trình dạy – tự học kết hợp truyền thống hiếu học của dân tộc với tư tưởng giáo dục hiện đại, nhấn mạnh việc học làm gốc và các phương pháp giáo dục lấy người học làm trung tâm.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục – đào tạo nhấn mạnh tầm quan trọng của tự học và tự đào tạo, đây là một trong những nguyên tắc cơ bản xuyên suốt trong các công trình nghiên cứu về tư tưởng của Người.
Học cốt lõi là tự học, và để có thể học suốt đời và làm việc hiệu quả, người học cần xác định mục đích rõ ràng Việc tự học thành công đòi hỏi sự lao động nghiêm túc, các điều kiện cần thiết, cùng với việc tích cực luyện tập và thực hành.
Trong lịch sử giáo dục, tự học đã được chú trọng từ rất sớm, với quan điểm dạy học lấy người học làm trung tâm đã xuất hiện từ thời cổ đại Các nhà triết học như Socrate và Aristot đã phát triển phương pháp dạy học thông qua việc đặt câu hỏi, khuyến khích người học tự tìm ra chân lý Tương tự, Khổng Tử nhấn mạnh việc kích thích suy nghĩ của học sinh Đến thời kỳ phục hưng, nhiều nhà giáo dục như Môngtenhơ và J.A Komenxki đã khẳng định tầm quan trọng của việc khơi dậy hứng thú học tập và tự học J.J Rousseau và A Disterwerg cũng nhấn mạnh vai trò của người dạy trong việc hỗ trợ học sinh khám phá tri thức K.Đ Usinxki cho rằng việc hiểu tâm lý học sinh là cần thiết để dạy học hiệu quả, trong khi J Dewey nhấn mạnh giáo dục phải dựa trên kinh nghiệm thực tế Đầu thế kỷ XX, giáo dục càng chú trọng đến hoạt động tích cực của học sinh, khuyến khích họ tự sắp xếp thời gian học và phát triển năng khiếu riêng biệt Các nhà tâm lý và giáo dục như O Decroly, C Freinel, J Piagiet, và B.F Skinner đã góp phần làm phong phú thêm những quan điểm này.
Cuối thế kỷ XX, giáo dục toàn cầu đã chuyển hướng mạnh mẽ sang việc lấy học sinh làm trung tâm, nhấn mạnh tầm quan trọng của tự học và tự đào tạo Quan niệm về "Học tập suốt đời" trở nên cần thiết để con người có thể thích ứng với những thay đổi nhanh chóng của thế giới Đòi hỏi này không chỉ hiện hữu mà còn ngày càng trở nên cấp bách Để đáp ứng những yêu cầu đó, mỗi cá nhân cần học cách học, tức là phát triển khả năng tự học và tự đào tạo.
1.2 Khái niệm phương pháp tự học các h nh thức tự học
1.2.1 Một số quan niệm về tự học
- Theo Hồ Chủ Tịch: “Tự học là một cách học tự động”
Tự học là quá trình học tập tự giác, trong đó người học nhận thức được tầm quan trọng của việc tự học mà không cần sự nhắc nhở từ người khác Để tự học hiệu quả, cần có phương pháp và kế hoạch rõ ràng, người học phải tự lập và thực hiện một cách nghiêm túc.