Mục đích nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu của đề tài là đề xuất các biện pháp rèn luyện kỹ năng quan sát và tìm ý cho học sinh trong dạy văn môi trường, từ đó nâng cao chất lượng dạy học Tập làm văn tại trường tiểu học.
2 Khách thể, đối tƣợng nghiên cứu
5.1 Khách thể nghiên cứu: quá trình dạy học văn MT ở tiểu học
5.2 Đối tƣợng nghiên cứu: các biện pháp rèn kĩ năng quan sát và tìm ý trong dạy học văn MT cho HS tiểu học
3 Phạm vi nghiên cứu Đối tượng khảo sát : Đối tượng khảo sát của đề tài gồm GV và HS trường tiểu học ở thị xã Sa Đéc, tỉnh Đồng Tháp
Nếu xây dựng đƣợc các biện pháp hợp lí rèn luyện kỹ năng quan sát và tìm ý cho
Việc áp dụng HS trong dạy học TLV MT tại các trường tiểu học ở thị xã Sa Đéc, tỉnh Đồng Tháp sẽ nâng cao hiệu quả giảng dạy phân môn TLV cũng như văn MT trong chương trình tiểu học.
5 Nhiệm vụ nghiên cứu đề tài Để đạt đƣợc mục đích nghiên cứu trên, luận văn có nhiệm vụ:
- Nghiên cứu cơ sở lí luận có liên quan đến đề tài
- Khảo sát thực tế về việc rèn kĩ năng quan sát và tìm ý trong làm văn MT của HS tiểu học
- Đề xuất các biển pháp rèn kĩ năng quan sát và tìm ý trong dạy học văn MT cho
- Thử nghiệm để kiểm chứng kết quả nghiên cứu
Nhóm PP nghiên cứu lý thuyết được sử dụng để phân tích và tổng hợp các tài liệu liên quan đến đề tài từ góc độ lý luận, nhằm xác định cơ sở lý luận vững chắc cho nghiên cứu.
Nhóm PP nghiên cứu thực tiễn bao gồm các phương pháp như điều tra, khảo sát, phỏng vấn và nghiên cứu sản phẩm của học sinh, nhằm mục đích khảo sát quá trình dạy và học môn Ngữ văn Các phương pháp này giúp phân tích và đánh giá bài làm văn của học sinh trong môi trường học tập.
HS Tạo cơ sở để đề ra các biện pháp hợp lí và mang tính thiết thực
Nhóm PP phân tích và thống kê ngôn ngữ được sử dụng để tổng hợp dữ liệu từ quá trình điều tra và khảo sát, từ đó rút ra những nhận xét quan trọng Những nhận xét này là cơ sở để phân tích và đánh giá kết quả khảo sát một cách hiệu quả.
-Nhóm PP thực nghiệm: Dùng để dạy thử nghiệm một số giáo án và rút ra nhận xét, kiểm chứng kết quả nghiên cứu
7 Đóng góp của luận văn
Hệ thống hóa các biện pháp rèn luyện kỹ năng quan sát và tìm ý cho học sinh trong dạy Tập làm văn môn Tiếng Việt ở bậc tiểu học là rất cần thiết Việc áp dụng các phương pháp hiệu quả giúp học sinh phát triển khả năng tư duy và sáng tạo trong viết văn Đề xuất một số biện pháp như tổ chức các hoạt động quan sát thực tế, khuyến khích học sinh ghi chép ý tưởng và thảo luận nhóm để nâng cao kỹ năng này Những biện pháp này không chỉ giúp học sinh tìm ý tốt hơn mà còn tạo hứng thú trong việc học tập môn Tập làm văn.
Ngoài phần mở đầu, kết luận - kiến nghị, tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn có 3 chương
Chương 1 Cơ sở lý luận và thực tiễn
Chương 2 Một số biện pháp rèn luyện kỹ năng quan sát và tìm ý cho HS trong dạy học
TLV MT ở bậc tiểu học
Chương 3 Thử nghiệm sư phạm
CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
Một số công trình nghiên cứu có tính chất lí luận liên quan đến đề tài:
*Văn miêu tả và kể chuyện – Vũ Tú Nam, Phạm Hổ, Bùi Hiển, Nguyễn Quang Sáng Về cấu trúc, sách gồm 2 phần:
Phần 1: Giới thiệu các bài viết của các nhà văn về suy nghĩ, kinh nghiệm của bản than khi viết VMT và kể chuyện
Phần 2: Là những đoạn văn tả và kể chọn lọc của nhiều cây bút khác nhau
Bài viết này chỉ nêu ra những khái niệm cơ bản về VMT, tuy nhiên các vấn đề được đề cập vẫn còn khá trừu tượng đối với giáo viên và học sinh Điều này khiến cho giáo viên gặp khó khăn trong việc áp dụng VMT vào quá trình dạy và học ở lớp 4 và 5.
* Bài tập luyện viết MT ở tiểu học – Vũ Khắc Tuân
Trong bài viết này, tác giả khám phá các bài tập thuộc thể loại VMT, chia sẻ kinh nghiệm của những nhà văn trong việc thực hiện VMT, cùng với một số giai thoại thú vị về việc sử dụng ngôn từ trong quá trình sáng tác văn học.
* VMT trong nhà trường phổ thông – Đỗ Ngọc Thống, Phạm
Minh Diệu Cuốn sách gồm 3 chương và phần phụ lục:
Chương 1 Phân tích chỉ ra những đặc điểm và yêu cầu của văn MT
Chương 2 trình bày những ý kiến và tác phẩm của các nhà văn, đặc biệt là những tác giả chuyên viết cho thiếu nhi, những tác phẩm này thường được đưa vào chương trình giảng dạy tại các trường học.
Chương 3 của bài viết giới thiệu về văn miêu tả trong chương trình giáo dục phổ thông mới, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc áp dụng các phương thức biểu đạt đa dạng Tác giả cung cấp một hệ thống gồm 95 bài tập và 20 đề văn miêu tả, nhằm giúp học sinh phát triển kỹ năng viết một cách toàn diện và sáng tạo.
Cuốn sách này bao gồm 50 đoạn văn và bài VMT được tổng hợp từ nhiều nguồn khác nhau, kèm theo bình giảng một số đoạn VMT của các tác giả nổi tiếng Mặc dù đây là một tài liệu giới thiệu tương đối đầy đủ về VMT, nhưng nó vẫn chưa đáp ứng đủ yêu cầu của một cuốn sách hướng dẫn phương pháp dạy học VMT cho học sinh tiểu học.
* Lê A, Thành Thị Yên Mĩ, Lê Phương Nga, Nguyễn Trí , Cao Đức Tiên:
“ PP dạy học Tiếng Việt”, tập 1, NXB GD, 1999
Tài liệu này trình bày các phương pháp dạy Tiếng Việt, đặc biệt là trong phân môn Tập làm văn Tác giả tập trung vào các nội dung lớn mà chưa đi sâu vào những vấn đề cụ thể như rèn luyện kỹ năng quan sát và tìm ý cho học sinh trong dạy văn môi trường.
* Nguyễn Trí: “Dạy TLV ở trường Tiểu học”, NXB GD, 1998
Tài liệu gồm 3 chương, trong đó chương 3 "PP dạy TLV ở tiểu học" tập trung vào kỹ năng quan sát và tìm ý Tác giả trình bày nội dung chi tiết về phương pháp dạy học và các kỹ năng cần thiết cho việc phát triển tư duy sáng tạo cho học sinh tiểu học.
Dạy học sinh quan sát để tìm ý cho bài văn miêu tả là cần thiết, nhưng cách trình bày của tác giả chỉ khái quát và chưa cụ thể cho từng dạng bài Vì vậy, việc áp dụng phương pháp này để rèn luyện kỹ năng quan sát và tìm ý cho học sinh tiểu học vẫn còn nhiều hạn chế.
* Hoàng Hoà Bình: “Dạy văn cho HS tiểu học”, NXBGD, 2002
Tài liệu này gồm 4 chương, trong đó phần liên quan đến việc rèn kỹ năng quan sát cho học sinh được trình bày ở chương 3, phần III về “Nội dung cụ thể của phương pháp dạy văn theo hướng đổi mới.” Tác giả đã mô tả quy trình dạy viết tự luận cho học sinh lớp 4, 5, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giúp trẻ em “quan sát chính xác và thể hiện chân thực” những gì chúng quan sát, suy nghĩ và cảm nhận Tuy nhiên, tác giả chưa đề cập đến cách hướng dẫn các em thực hiện quan sát một cách hiệu quả và những phương pháp cụ thể để đạt được kết quả tốt nhất.
