Giáo trình Kỹ năng tác phong công nghiệp và tư duy sáng tạo gồm có 2 phần chính như: Tác phong công nghiệp; Tư duy sáng. Với các nội dung của giáo trình gồm có: Tầm quan trọng của tác phong công nghiệp trong thời đại ngày nay; Thế nào là tác phong công nghiệp?
TÁC PHONG CÔNG NGHIỆP
Tầm quan trọng của tác phong công nghiệp
Tác phong công nghiệp là tiêu chuẩn quan trọng để đánh giá năng lực cá nhân Nếu không đáp ứng được yếu tố này, người lao động sẽ tự loại mình khỏi sự phát triển của thời đại công nghiệp.
Thiếu tác phong lao động công nghiệp là một yếu điểm lớn của người lao động Việt Nam hiện nay, chủ yếu do xuất phát từ nền nông nghiệp, dẫn đến thói quen sống tuỳ hứng và làm việc chậm chạp Suy nghĩ “muộn tí không sao” hay “du di một chút cũng được” đã lãng phí thời gian quý báu trong quỹ làm việc của mỗi người Hình ảnh cán bộ, công nhân viên chức tại các cơ quan, doanh nghiệp nhà nước và tư nhân thường gọi nhau đi ăn sáng, uống cafe trước khi vào làm, cùng với những buổi hội nghị chờ đợi và đổ lỗi lẫn nhau, đã làm giảm tính chuyên nghiệp trong công việc.
Ngoài ra, người lao động cũng chưa được đào tạo chính quy về cách thức làm việc chuyên nghiệp
Kỹ năng nghề nghiệp của người lao động Việt Nam còn hạn chế, cùng với ý thức tổ chức kỷ luật chưa cao, đã tác động tiêu cực đến hình ảnh của họ trong mắt xã hội.
Thế nào là tác phong công nghiệp?
Tác phong công nghiệp là tác phong làm việc một cách chuyên nghiệp, được xây dựng từ 4 yếu tố sau:
Một là: TÁC PHONG NHANH NHẸN
Hai là: TUÂN THỦ KỶ LUẬT
Ba là: GIAO TIẾP CHUYÊN NGHIỆP
Bốn là: LÀM VIỆC NĂNG SUẤT
Bạn có thể tự kiểm tra tác phong công nghiệp của bản thân thông qua 12 thói quen xấu dưới đây:
2 Hỏi đến thì im lặng, ú ớ, ngồi im, lúng túng, không dám phát biểu Sau lưng thì bình luận phê phán như một chuyên gia
3 Hay chậm trễ deadline, "nước đến chân mới nhảy", đòi hỏi người khác "du di" cho lỗi của mình
4 Hay trễ giờ, bắt mọi người chờ đợi, đi làm trễ, về sớm
5 Thiếu tính kỷ luật, xem nhẹ những quy định tại nơi làm việc
6 Thiếu trung thực, che giấu những khuyết điểm của mình và người khác
7 Luôn nghĩ đến cái lợi cá nhân, trước mắt mà sẵn sàng phá hoại lợi ích chung, phá huỷ uy tín của tập thể
8 Hay đùa giỡn, hút thuốc, nghe điện thoại, làm việc riêng, ăn vặt trong giờ làm việc, ăn cắp vặt, dùng tài sản chung cho mục đích cá nhân
9 Hay thích tranh luận không cần thiết, thích phê phán chê bai một cách không lịch sự
LÀM VIỆC KÉM HIỆU QUẢ
10 Làm việc không có kế hoạch, thiếu tổ chức khoa học
11 Làm ẩu cho xong việc, làm đối phó cho xong nhiệm vụ
12 Tư duy cũ kỹ lối mòn, thiếu tính sáng tạo, ít chịu học hỏi nâng cao trình độ
Mỗi câu trả lời "Có" là 1 điểm, "Không" là 0 điểm
Kết quả tham khảo như sau:
• 0 điểm: Gần như không có vấn đề
• 1 đến 4 điểm: Có một số vấn đề
• 5 đến 8 điểm: Khá nghiêm trọng
• 9 đến 12 điểm: Rất nghiêm trọng
3 Rèn luyện tác phong công nghi ệp Để rèn luyện tác phong công nghiệp, bạn hãy thực hiện các hoạt động sau ngay từ thời sinh viên:
- Thao tác nhanh nhẹn, không để người khác phải đợi vì sự chậm chạp của mình
Ví dụ: khi xếp hàng ở căn-tin, khi ra vào thang máy, khi đi trong lối hẹp, khi lau bảng, mở máy chiếu,
2.Tự tin có chính kiến
- Thầy cô hỏi thì trả lời ngay, không loay hoay hỏi người này người nọ
Khi được mời lên sân khấu, hãy nhanh chóng bước lên ngay lập tức mà không chần chừ hay ngồi lại, để không làm mất thời gian của khán giả đang chờ đợi Tránh những hành động như giả vờ mang giày hay mang dép để câu giờ.
"nước đến chân mới nhảy", đòi hỏi người khác
"du di" cho lỗi của mình
- Học kỹ năng quản lý thời gian để hoàn thành nhiệm vụ đúng hạn
- Học kỹ năng giải quyết vấn đề để xử lý khó khăn phát sinh để hoàn thành nhiệm vụ đúng hạn
- Nếu ước tính không thể đúng hạn, phải xin lỗi và thông báo trước cho cấp trên để kịp thời xử lý
- Có lỗi thì nhận, dù là lỗi rất nhỏ, không đòi
"du di", không nài nỉ người khác phá luật, bỏ qua vì cá nhân mình
4 Đúng giờ, không để người khác phải chờ đợi mình
- Đi học đúng giờ, không nhờ điểm danh thay
- Dự event, sự kiện, hội thảo đúng giờ để khỏi phải rón rén lúi cúi đi vào khi chương trình đã bắt đầu
5 Tự ý thức kỷ luật, tôn trọng quy định tại nơi làm việc
Khi đến bất kỳ nơi công cộng nào, việc tìm hiểu và tuân thủ nội quy là rất quan trọng Điều này áp dụng cho các địa điểm như đền chùa, khu du lịch, công ty thực tập, và đặc biệt là trường học nơi bạn đang theo học.
6 Trung thực, tự nhận khuyết điểm của mình
Thẳng thắn thừa nhận điểm yếu của bản thân là bước đầu quan trọng để tự tu sửa Sự trung thực, mặc dù có thể gây bất lợi tạm thời, sẽ xây dựng lòng tin và giúp người khác nhận ra khuyết điểm của bạn Chịu nhìn nhận những thiếu sót không chỉ tạo điều kiện cho bản thân phát triển mà còn mở ra cơ hội để nhận được sự giúp đỡ từ người khác.
Trong môi trường làm việc, việc chỉ ra khuyết điểm của đồng nghiệp cần được thực hiện một cách khách quan và không ác ý, nhằm giúp quản lý cải thiện quy trình và hệ thống, ngăn chặn lỗi tái diễn Hơn nữa, việc không che giấu sai sót sẽ nâng cao ý thức cẩn thận của mỗi cá nhân trong công việc Nếu có thể, hãy thông báo trước cho người mắc lỗi và thảo luận về cách báo cáo để đồng nghiệp có thể hiểu và chuẩn bị tâm lý tốt hơn.
Khi đi học, hãy tránh biện minh cho những sai lầm của bản thân và không tiếp tay cho bạn bè gian lận trong thi cử Đừng tham gia vào việc điểm danh thay hay giúp bạn đối phó với sự kiểm tra và rèn luyện từ thầy cô.
7 Luôn tôn trọng lợi ích chung, uy tín của tập thể trước
Bất kỳ cá nhân nào vì lợi ích cá nhân mà làm tổn hại đến lợi ích chung sẽ bị loại bỏ khỏi tập thể và lực lượng lao động Cần phải tuyệt đối tránh việc hạch sách khách hàng để nhận hối lộ, lợi dụng dữ liệu khách hàng cho mục đích cá nhân, cũng như gian lận trong doanh thu.
- Khi còn đi học, hành động cần nghĩ đến danh dự chung của cả nhà trường
- Giữ gìn các tài sản chung của trường như bàn ghế, bóng đèn, cây xanh, nhà vệ sinh, máy chiếu, micro, thiết bị điện tử
- Khi làm việc, phải giữ gìn máy móc, vật tư của công ty Trân trọng và tiết kiệm đến từng giọt dầu, cây vít, con ốc, cây đinh
8 Lịch sự trong giao tiếp, tôn trọng không gian chung, có ý thức tự trọng
- Khi đi học, không trò chuyện riêng trên lớp, không ăn uống trong giảng đường, lịch sự tắt chuông điện thoại khi vào lớp học
- Tuyệt đối không bấm điện thoại, online, chơi game khi thầy cô đang giảng
Khi làm việc, hãy tôn trọng không gian chung bằng cách hạn chế tiếng ồn, không nói chuyện điện thoại to hoặc đùa giỡn ồn ào Ngoài ra, cần tránh mang theo đồ ăn có mùi và không ăn uống trong giờ làm việc để giữ môi trường làm việc thoải mái cho mọi người.
Không được ăn cắp vặt các vật dụng như giấy A4, kéo, bút và văn phòng phẩm của công ty Hành vi lấy cắp, dù là đồ nhỏ hay tài sản lớn như ổ cứng, USB, sẽ dẫn đến việc sa thải ngay lập tức nếu bị phát hiện Tại nước ngoài, việc này còn có thể khiến bạn bị ghi vào lý lịch điện tử, cản trở khả năng tìm kiếm việc làm tại các công ty khác.
Cấm sử dụng máy tính, máy ảnh và công cụ lao động của công ty cho mục đích cá nhân, cũng như không được dùng điện thoại công ty để thực hiện các cuộc gọi riêng Việc mượn tài sản chung của công ty để mang về nhà có thể gây khó xử cho người quản lý, do đó cần phải tránh hành động này.
Chỉ nên tranh luận khi quan điểm của đối phương có thể gây rủi ro cho công việc hoặc sai lệch về khoa học, dẫn đến hậu quả nghiêm trọng Trong quá trình tranh luận, hãy duy trì thái độ điềm tĩnh và tôn trọng người khác.
- Không tranh luận chỉ vì không thích người trình bày, "tranh luận cho vui"
- Không tỏ vẻ mình hiểu biết hơn người Điều này sẽ làm hình ảnh của bạn bị đánh giá thấp
Khi đi học và đi làm, cần tránh việc chê bai thầy cô, bạn bè, sếp và đồng nghiệp sau lưng Thay vì "buôn dưa lê" hay nói xấu, hãy gặp riêng những người có khuyết điểm để góp ý chân thành.
10 Làm việc có kế hoạch, tổ chức công việc khoa học
- Những việc bạn làm nên vì một mục tiêu nhất định, tránh làm tuỳ hứng, thiếu tập trung, làm phân tán năng lượng của bản thân
Đi học, làm thêm, lên thư viện, nghiên cứu khoa học hay tham gia hoạt động giải trí đều nên hướng tới một mục tiêu cụ thể như nâng cao trình độ, rèn luyện sức khỏe, thiết lập mối quan hệ và nạp lại năng lượng.
Để quản lý cuộc sống hàng ngày hiệu quả, cần phân loại các công việc theo mức độ quan trọng và khẩn cấp Sinh viên thường chỉ tập trung vào những việc khẩn cấp mà không chú ý đến tầm quan trọng, dẫn đến việc không ưu tiên đúng cách các nhiệm vụ cần thực hiện.
- Tổ chức việc ôn bài rải đều cả học kỳ sao cho mùa thi được nhẹ nhõm, tổ chức việc học – rèn luyện – làm thêm – nghỉ ngơi cân đối
11 Làm ẩu cho xong việc, làm đối phó cho xong nhiệm vụ
Để đạt được kết quả học tập tốt, cần làm bài tập và nghiên cứu một cách chu đáo, chuẩn bị thuyết trình công phu, tham gia thực tế với tinh thần học hỏi và tích cực Hãy chăm chú trong giờ giảng và tham gia các hoạt động Đoàn – Hội với chất lượng cao Từ những nỗ lực này, bạn sẽ hình thành thói quen tận tâm trong mọi việc, nhằm đạt được kết quả tốt nhất có thể.
12 Tư duy cũ kỹ lối mòn, thiếu tính sáng tạo, ít chịu học hỏi nâng cao trình độ
- Chịu khó nghĩ những cách thuyết trình mới, tìm học các phương pháp học mới,
"học khôn ngoan thì không gian nan"
Sáng tạo trong các hoạt động của Đoàn – Hội và phong trào nhà trường là rất quan trọng, vì nó tạo ra môi trường thuận lợi để kích thích sự sáng tạo của học sinh.
- Thường xuyên đọc sách Gồm: sách chuyên khảo, sách tham khảo
- Nghiên cứu các tạp chí khoa học chuyên ngành, dự các hội thảo chuyên ngành và có liên quan
- Học các khoá đào tạo bổ sung, các khoá nâng cao tay nghề
- Học các lớp kỹ năng mềm, các lớp khởi nghiệp để hỗ trợ cho công việc
- Khi đi làm, luôn luôn dành ít nhất 10 –
20% thời gian để học tập nâng cao trình độ, như: học ở đồng nghiệp giỏi, học các khoá bồi dưỡng, học ở bậc cao hơn, học từ thực tế
TƯ DUY SÁNG TẠO
Tạo khác biệt trong thế giới phẳng
Một cậu bé 18 tuổi đã trở nên giàu có chỉ trong vòng một năm nhờ ý tưởng làm quà tặng từ mùn cưa trộn hạt giống trong vỏ trứng Anh sử dụng cách thuyết trình sáng tạo, như đập mảnh kính không vỡ trước mặt khách hàng, để tiếp thị sản phẩm kính không vỡ, giúp anh đứng đầu doanh số hàng tháng Với tư duy sáng tạo và cái nhìn toàn cầu, một lập trình viên game sinh năm 1985 đã đưa game Việt Nam ra thị trường quốc tế.
Thời đại của ý tưởng đã đến, và trong thế giới phẳng ngày nay, sự khác biệt là chìa khóa để thành công Những người trẻ tuổi, với khát khao vươn lên và dám nghĩ lớn, chính là những người tạo ra dấu ấn riêng Để đạt được kết quả tốt nhất, cần có sự sáng tạo và tư duy, từ việc quẳng tờ giấy một cách đơn giản cho đến việc biến nó thành một chiếc máy bay hay vo lại thành một viên đá nhỏ để bay xa và chính xác hơn Điều này cho thấy rằng, nếu chỉ lười suy nghĩ, kết quả sẽ chỉ dừng lại ở mức tầm thường Ngược lại, đam mê suy nghĩ và sáng tạo, kết hợp với sức mạnh của thời đại thông tin, sẽ giúp chúng ta tiến xa hơn Bạn đang sống với tư tưởng nào?
Tờ giấy đơn thuần - chiếc máy bay lạng lách - viên giấy vo tròn hay biết tận dụng cả sức mạnh công nghệ như chiếc đĩa bay giấy cuối cùng?
Sự sáng tạo có thể áp dụng trong mọi lĩnh vực của cuộc sống, từ việc phát triển phương pháp học tập hiệu quả cho học sinh đến cải tiến cách làm việc cho người đi làm và tìm ra những ý tưởng kinh doanh đột phá Tuy nhiên, chỉ một bộ phận nhỏ trong xã hội thực sự là những người sáng tạo.
Vì sao chúng ta không sáng tạo?
Thứ nhất, do lối mòn tư duy Lối mòn tư duy là lối suy nghĩ thông thường, là những ý tưởng xuất hiện đầu tiên khi ta tư duy
Ví dụ: Hễ nói đến mở đầu bài thuyết trình là sinh viên nào cũng liền nghĩ đến câu:
Kính thưa quý thầy cô và các bạn, hôm nay nhóm chúng em sẽ thuyết trình về chủ đề abc, mong mọi người chú ý lắng nghe Khi nhắc đến nón, người ta thường chỉ nghĩ đến việc đội lên đầu, và bóng đèn thì chỉ đơn thuần là để sáng Đây chính là những lối mòn tư duy, hình thành từ nhận thức được lặp đi lặp lại nhiều lần trong suy nghĩ.
Để tạo sự ấn tượng trong bài thuyết trình, hãy bắt đầu bằng một câu chuyện, câu tục ngữ, hình ảnh, vật mẫu, câu đố hoặc trò chơi nhận thức Sự mới lạ sẽ thu hút sự chú ý của khán giả Để thoát khỏi lối mòn tư duy, bạn cần rèn luyện thói quen tư duy lần 2, tức là không dừng lại ở những ý tưởng đầu tiên Hãy tiếp tục phát triển ý tưởng qua nhiều lần tư duy, từ lần 2 đến lần 5, để đạt được sự sáng tạo và khác biệt.
Tính ì tâm lý là một vấn đề phổ biến, khi mọi người thường rơi vào lối mòn tư duy Một số người có khả năng vượt qua những suy nghĩ và phương pháp cũ, trong khi những người khác lại gặp khó khăn và tiếp tục lặp lại những ý tưởng đã lỗi thời Nếu bạn càng khó khăn trong việc thay đổi cách nghĩ, thì tính ỳ tâm lý của bạn sẽ càng tăng cao.
Bài tập: Trong vòng 3 phút, hãy ghi ra giấy tất cả các công dụng của một tờ giấy
- Trên 20 công dụng: rất linh hoạt (không bị ì)
- Trên 15 công dụng: khá linh hoạt (ít ì)
- Trên 10 công dụng: trung bình (tương đối ì)
Ngoài ra, còn những nguyên nhân khác khiến chúng ta kiềm hãm khả năng sáng tạo của chính mình như:
- Hài lòng với hiện tại, nghĩ là "không cần phải cải thiện gì thêm nữa, nó đã hoàn hảo rồi"; hoặc "không còn cách nào khác hay hơn"
- Quá tự tin vào hiểu biết của mình
- Ít chịu đọc sách, ít chịu "nạp" dữ liệu vào đầu
Môi trường làm việc thiếu động lực sáng tạo có thể làm giảm khả năng phát triển ý tưởng mới Khi giảng viên hoặc sếp không khuyến khích các ý tưởng sáng tạo, và đồng nghiệp có thái độ chê bai, điều này tạo ra một không khí tiêu cực Thêm vào đó, việc thiếu cơ chế khen thưởng cho những người sáng tạo khiến các thành viên cảm thấy nỗ lực sáng tạo của họ không được trân trọng, dẫn đến sự chán nản và giảm sút động lực làm việc.
- Không biết cách kích hoạt khả năng sáng tạo của mình thông qua những "thủ thuật tư duy sáng tạo".
Làm sao để sáng tạo?
Có 3 giai đoạn mà bạn cần rèn luyện để tăng khả năng sáng tạo của mình
Một là, tập phát hiện những "nỗi đau" của người khác, của lớp học, của thị trường, của doanh nghiệp mà người khác không nhìn thấy
Một công ty đã nhận ra rằng nam giới cảm thấy "nỗi đau" khi sử dụng xà bông có mùi hương nữ giới, vì vậy họ đã cho ra mắt nhãn hàng X-men với slogan "Đàn ông đích thực", chiếm lĩnh một nửa thị trường tiêu dùng, bao gồm 50% nữ và 50% nam Kể từ đó, nhiều nhãn hàng xà bông dành cho nam giới khác đã xuất hiện để khai thác thị trường tiềm năng này.
Hãy khám phá các thủ thuật tư duy sáng tạo để nâng cao khả năng sinh ý tưởng của bạn Nội dung này sẽ được trình bày chi tiết trong một đề mục riêng trong giáo trình này.
Để tối ưu hóa việc chọn lọc ý tưởng, bạn có thể sử dụng mô hình đánh giá ý tưởng với 3 tiêu chí quan trọng Sau khi tạo ra nhiều ý tưởng, hãy chấm điểm cho từng ý tưởng dựa trên tính MỚI, tính HỮU DỤNG và tính KHẢ THI Cuối cùng, chọn ra ý tưởng có số điểm cao nhất để thực thi.
Mô hình 3 tiêu chí dùng để đánh giá ý tưởng
4 Các thủ thuật tư duy sáng tạo:
Ngày nay nhân loại đã tìm ra hơn 200 phương pháp để trợ giúp cho sự sáng tạo Sau đây là một số thủ thuật hiệu quả nhất:
A NHỮNG LỐI ĐI SÁNG TẠO Ý TƯỞNG BẰNG HÌNH ẢNH
Các thủ thuật sáng tạo này rất hữu ích trong lĩnh vực khoa học kỹ thuật, giúp phát triển các sản phẩm và công cụ lao động mới, đồng thời cung cấp các giải pháp sáng tạo cho cuộc sống hàng ngày.
01 Phân nhỏ - Segmentation a Chia vật thể thành những phần độc lập b Tạo một vật thể lắp ghép c Tăng mức độ phân chia của vật thể
Những vật thể như đồ gỗ lắp ghép, mô-đun máy tính và thước gấp minh chứng cho việc ý tưởng có thể được hình thành từ những cách tiếp cận đơn giản.
02 Trích Tách - (Tách khỏi) - Taking out a Trích (bỏ hoặc tách) phần hoặc tính chất “nhiễu loạn” ra khỏi vật thể b Trích phần hoặc tính chất cần thiết
Máy Cassette tách tiếng ca sĩ là một minh chứng thú vị cho sự phát triển của công nghệ âm nhạc, mang đến sản phẩm tiện lợi phục vụ đời sống tinh thần của con người.
03 Phẩm chất cục bộ - Local quality a Chuyển cấu trúc (của vật thể hoặc môi trường / tác động bên ngoài) từ đồng nhất sang không đồng nhất b Những bộ phận khác nhau thực hiện những chức năng khác nhau c Đặt mỗi bộ phận của vật thể dưới các điều kiện hoạt động tối ưu
Bút chì và tẩy kết hợp trong cùng một sản phẩm mang lại sự tiện lợi tối ưu khi thực hiện các chức năng khác nhau Đây chính là một ý tưởng sáng tạo, giúp người dùng tiết kiệm không gian và dễ dàng sử dụng.
04 Bất đối xứng - (Phản đối xứng) - Asymmetry a Thay một hình đối xứng thành một hình không đối xứng b Nếu vật thể đối xứng rồi thì tăng tốc độ đối xứng
Con người đã khéo léo thiết kế lốp xe với một mặt khỏe hơn để chịu được tác động từ lề đường Khi tháo cát ướt bằng phễu đối xứng, cát tạo thành vòm ở lỗ, dẫn đến dòng chảy bất thường Ngược lại, phễu bất đối xứng giúp loại bỏ hiệu ứng vòm lầy, mang đến sự thú vị và độc đáo trong quá trình này.
05 Kết hợp – marketing a Kết hợp về không gian những vật thể đồng nhất hoặc những vật thể dành cho những thao tác kề nhau b Kết hợp về thời gian những thao tác đồng nhất hoặc kề nhau Đơn cử như yếu tố hoạt động của một máy xúc quay có những cái vòm hơi đặc biệt để làm tan và làm nền đất đông cứng Bàn ủi hơi nước cũng có thể làm tăng tính năng của nó khi kết hợp một cách nhuần nhuyễn những yếu tố liên quan đến vật thể
Vật thể đa chức năng, như ghế trường kỷ có thể chuyển đổi thành giường hoặc ghế xe tải nhỏ có thể điều chỉnh thành chỗ ngồi, chỗ ngủ hoặc chứa hàng hóa, thể hiện khả năng linh hoạt và tiện ích tối đa Những sản phẩm này không chỉ tiết kiệm không gian mà còn đáp ứng nhiều nhu cầu khác nhau trong cuộc sống hàng ngày.
07 Xếp lồng - Nested doll a Để một vật thể trong lòng vật thể khác, vật thể khác này lại để trong lòng vật thể thứ ba b Chuyển một vật thể lồng qua một khoảng trống của một vật thể khác
Các thiết bị như ăng-ten có thể thu ngắn, ghế xếp chồng và ruột bút chì đa màu sắc là những minh chứng thú vị cho sự sáng tạo Những ý tưởng này không chỉ thể hiện tính tiện dụng mà còn mang lại sự hấp dẫn cho thiết kế.
08 Đối tượng - Anti-weight a Bù trừ trọng lượng của vật thể bằng cách nối với một vật thể khác có một lực đẩy b Bù trừ trọng lượng của vật thể bằng tương tác với môi trường cung cấp khí hoặc thủy động lực
