BỌ GIÁO DỤC VÀ DÀO TẠO Bộ Y TÉ TRƯỜNG DẠI IIỌC Y HÀ NỘI LƯƠNG TIIỊ ỌỤỲNH NGA NHẶN XÉT KÉT QUẢ ĐIÊU TRỊ SÓT XUÁT HƯYÉT DENGUE NẠNG TRẺ EM TRONG vụ DỊCH 2017 Chuyên ngành : Truyền nhiêm bệnh nhiệt đới Má$ồ :CK62723801 LUẬN VẰN CHUYÊN KHOA CÂP II Người hướng dần khoa học; PGS.TS Bill VŨ lll.Y Hà Nội - Năm 2020 «s> ■> LỜI CA MƠN Tỏi xin tràn trụng câm ƠT1 Ban Giâm hiợi cảc phòng chức trường Dại hục Y Hả Nội đà giúp đừ tòi trinh luv lập báo vé luận vản Tõi xin bay to lịng biết ơn dóị với 1’GS.TS Bui Vù Huy, người thây đà tân ứm hướng dẫn, giúp dở tói suốt trinh học tập vá ngỉnẽn cửu đẽ hoan luận vfin náy loi xin bảy lo lòng tri ân tới thầy cỏ Bộ mởn Truyền nhiễm Trường Dai hục Y Ha NỘI đà day dỗ chi bao quan tâm giúp dò tụo điều kiên thuàn lợi cho tói học tãp vã nghiên cửu Tỏi xin trân trọng cam cm Ban Giám đốc cãc đồng ngỉuộp bệnh viện Bênh Nhiệt dời Trung ương dã giúp đờ tỏi trinh hoe tập lảm sáng thu Ihập sổ liệu nghiên cứu Tỏi xin chân thành cam ơn câc thầy cô HỘI dốDg b;»0 vệ dã gup cho tơi nhiêu ý kiến sâusíc va q báu dê ln vãn hỗn thi POS TS Bùi Vũ lluy Ceng trinh khổng tiúng lộp với bát kỳ’ nghiên cứu nảơ khác đà cóng bố Việt Nam Các sổ liệu thòng tin Iighiên cứu hồn tồn xác tnng, thực khách quan, đà duọc xác nhận vá cliầp nhận cua co sò nơi nghiên cứu cho phép lav sỗ liệu Tòi xm hoan toàn chiu trách nhiệm vồ nhùng cam kết Hà Nội ngày tháng lồ nảm 2020 Tác gta luận vân Lương Thị Quỳnh Nga TWM*M«K> «“ *4: DANH Mực CHỮ VIỂT TAT ALT APTT AST BILTP CPT CVP DENV DEXV1 DENV2 DENV3 DEXV4 DN1P DOB ELISA ĐT Hb HCT IL IFN KHC KTC nh5 RT-PCR PLT PT RBC SXHD TNT WBC WHO Alan i lie Amino Transferase Then gian hoạt boa prothrombin phần Aspartate Auuno Transferase Bilirubin toàn phân Cao phân tu Áp lực tinh mạch trung tâm Virus Dengue Vims Dengue type I Vims Dengue ty pe Vims Dengue type Vims Dengue type Dịch màng pbôi Dịch ô bụng Phan ứng mien dich gán men Tinh thè đảng traung Hemoglobin Hematocrit Interleukin Interferon Khôi hông câu Khối tiêu câu Amoniac Phan ứng kfauoch dai gen theo thời gian thực Platelets (tiêu câu) Thòi gian hĩnh prothrombin Red Blood Cells (hòng cảu) sòt xuàt huyct dengue Tumor necrosis factor (You tô hoại tư khôi u) White Blood Cells (bạch cẩu) World Health Organization (Tụ chc Y tờ The gkn) -w ã* CN ôG MỤC LỤC DẬT VÁN DÊ - - Ch I TỎNG QUAN TÀI LIỆU _ 1.1 Lịch sư bệnh sốt xuất huyết dengue 1.2 Tmh hĩnh dịch tè _ - - 1.3 Dặc diêm vine học _ — - 1.4 Đuờng lảy truyền - - 1.3 Cơ chế bệnh sinh I ổ Chân đoíin sốt xuầt huyết dengue ỉ 6.1 Triệu chứng lãm sang cua sổt xuãt huyct dengue 1.6.2 Xét Iigláệni _ 1.6.3 Chăn đoan lâm sàng - „— 1.6.4 Chân đoán càn nguyên virus Dengue - 1.7 Các yểu tổ lièn lượng bệnh sẲr xuấthuyct dengue 1.7.1 Các yếu tồ vật chủ - 1.7.2 Các yếu tổ virus _ _ _ 1.8 ĐiÀi trị sót xuất huyct dengue nàng tre em 1.3.1 Diều tri sồt xuất buyci dengue có $ồc - Diều tri xuất huyết nạng 1.8.3 Diều tri suy tạng ning 1.8.4 Các biện pháp điều tu khác . 1.9 Tinh hĩnh nghiên cửu sốt xuất huyết dengue nặng ỡ trc em trẽn giói vả Việt Nam Chưưns DỘI TựỢNG VÀ PHUƯNG PHÁI’ NGHI Ê.N Cứt 2.1 DÕI 1u\mg nghiên cưu 2.1.1 Tiêu chuãn chọn, bênh nhãn - - 2.1.2 Tièu chuẩn loai tru • •• •••••• •••••••••• ••••••••• ••• ••••• • ••••••• •«•••• 2.2 Dĩa diêm vả thời gian nghiên cứu 2.3 Phuimg pháp nghiên cũu 23.1 Thiết ke nghiên cứu TWM*M«K> *4: 23.2 Cở màu vồ chọn mau _ _ 23.3 phương pháp tiên hanh 23.4 Các kỳ thuật ãpdụng nghiêncúu 2.4 Xư ly sỏ liệu 2.5 Đụo đức nghiên cứu.— 2.6 Hạn che cua nghiên cửu - Chinmg KẾT QUẢ 3.1 Dộc điểm lâm sảng cận lảm sàng 3.1.1 Một só độc diêm địch tễ 3.1.2 MỘI so đặc diêm lồm sàng 3.1.3 Một sỗ đặc diêm cận lâm sang 3.1.4 Một so yẻu tó tiên lượng cac thê lam sáng nặng 3.2 Két qua điều ưi - 32.1 Kế: qua diều trị bệnh nhàn sốc’thoát dịch nộng 3.2.2 Ket quà diều trị bộnh nhãn suy tụng nặng 2.3 Kẽt qua diều trị bộnh nhàn xuất huyết nặng Chương BẢN LVẬN _. _ — 4.1 ĐỊc diêm lảm sàng vả cận lầm táng 4.1.1 Dặc diem dich te lãm sáng 4.1.2 Dặc diem cân lảm sang 4.2 Ket qua diều trị 42.1 Kct quà điều tri chung 42.2 Kct quà diều tri bộnh nhãn sốc'thoát dịch nặng 42.3 Kổt qua điều trị bộnh nhãn suy tạng nặng 42.4 Ket qua điều tri bộnh nhàn xuầt huyết nặng, keti.uạn -KHUYẾN NGHỊ TẢI LIỆU THAM KHÁO PHỤLực TWM*M«K> *4: 26 DANH -MỤC BANG Bang 3.1 Một sổ dậu điếm nhãn khầu học cua tre em SXHD nặng 36 Bang 32 Phàn bổ tre SXHD nâng theo biêu sót 38 Bang 33 Phản bồ tre SXHD nâng theo biêu xuất huyct 39 Bang 3-4 Phân bó trê SXHD nậng theo số biểu hiên lam sang khac 40 Bang 33 Phàn bổ tre SXHD nạng theo chi sò hồng cấu, hemoglobin 42 Bang 3.6 Phân bố tre SXHD nặng theo chi sỗ CRP mâu- 44 Bang 3.7 Phân bò tru SXHD nàng theo chi sò ure creatinỉn máu .44 Bang 33 Phân bỗ tre SXHDnãng theo chi sò transaminase máu .45 Bang 3.9 Phản bố trc SXHD nặng theo chi sò dính giá chức nảng gan đơng máu 46 Bang 3.10 Phản bổ tre SXHD nặng theo sổ chi so sinh hoá khác 47 Bang 11 So sánh mot SO dậc diêm dich tè lâm sàng vả cận làm sàng 48 Bang 3.12 Phán bổ tre SXHD nặng theo kct qua diêu hi 49 Bang 3.13 Lượng dịch trung bỉnh sư dụng 24 trẽn trc sốc/rhoỏt dịch nùng — 51 Bang 3.14 Lượng dịch trung binh dược truyền cô sổc 52 Băng 15 Phân bổ trê xuất huyết nặng theo lượng chc phàm mâu dưục truyền tTong 24 gĩở • ••••• •••••••••••••••••••••• •• ••••••• ••••••■• •••••••••• • •• •••••• 56 DANH MỤC BIẾU ĐÒ Biêu đồ 3.1 Phản bồ trêSXHD nạng theo biêu lãm sang 35 Biêu đồ 3.2 Phân bổ trcSXHD nặng nhập viện theo thang nám 37 Biêu đố 3.3 Phàn bổ treSXHD nặng theo ngày ốm có biêu nặng 37 Biêu đổ 3.4 Diên biến chi số hematocrit mâu trung binh theo ngày ốm 41 Biếu dồ 3.5 Điên biển chi số liều cầu mâu trung binh theo ngây ỗm 42 Biéu dồ 3.6 Phàn bỗ treSXHD nàng theo chi sỗ bxh càu mau 43 Biếu đồ 3.7 Cac the lãm sáng cua sốơthoát dich nung - 49 Biêu đồ 3.8 Thời gian diều tri cuabộnh nhãn có $ồc'lhốt địch nặng 50 Biêu đồ 3.9 Các biộn pháp bù dịch bệnh nhàn cỏ sổolhoãt dịch nậng 50 Biếu đồ 3.10 Phản bồ tre sồc ‘thoát dịch nạng theo thời gian sốc .52 Biêu dồ 3.11 Phản bổ tre sóc.‘thốt dịch njng theo số biện pháp diều 53 trị khac Biêu đồ 12 Các thê lãm sáng ỡưâ suy tạng nặng 53 Biêu đồ 3.13 Kct qua điều trị bênh nhãn suy tạng nặng - 54 Biêu dồ 3.14 Phản bó trữ suy lạng nặng theo thời gian điều tri 54 Biêu dồ 3.15 Phân bổ trê suy lạng nặng theo số biên pháp diều trị 55 Biếu dỗ 3.16 Pliãn bố tre xuấc huyết nựng đưực truyền cac che phàm máu 55 Biêu dồ 3.17 Pliãn bố tre xuất bụyểl nựng tlieo biện plwp diêu trị khác 56 Btẽu dồ 3.18 Phân bồ tre xuấl buyct nậng theo thịi gian diều tri 57 TWM*M«K> «“ *4: DA5H MỤC HÌNH Hình 1.1 Cầu true cua virus Dengue Hình 2.1 Sơ đô nghiên cứu 27 -w ã* CN ôG DT VN D St xut huyết dengue (SXHD) lả bệnh truyền nhiêm cấp tinh gảy dịch, bón type virus Dengue gây Virus dược trụyên lừ người bệnh sang người lãnh muỗi đốt Mi Aedes agypti lả nung gian tmyền bệnh Bệnh có dặc trưng bói sốt, xuất huyết vã huyci lng, có thê dán den sổc vá tư vong ncu không điều tụ đũng kịp thởi ' SXHD dâ ghi nhận thách thức lỏn vẻ sức khoe trẽn toàn the giới, với 2.5 ti người (chiếm 2/5 dản sổ thể giới) có nguy bị mẩc bệnh Ưỏc tính háng năm có khống 50 triệu ca niẩc sốt xuất huyết, 500 nghin ca phu nhập viện 25 nghĩa ca tư vong Trong số dó 90% Irc cin ti tư vong chiếm 2.5’0 S.XHD nặng ghi nhàn trc cm thường gặp ó người lớn, sốc thường nặng keo dài xáy o cac lứa tuổi với ti lệ khác Tì lệ tư vong sè giám xuống bang không bỹnh nhãn nặng dược tiép cận d|ch vụ y tế kip thời chăm sóc lâm sảng thích hợp* *• ‘ Hiện Dơng Nam  dà trở thành khu vực cỏ nguy cao nhải the giới VC ti lệ míc va tư vong SXHD Theo thong bào cua Tô chức Y té Thế giời (WHO), giai đoạn 2004 - 2010 Viỳt Nam nước có số trường hợp SXHD đứng thứ số 30 quốc gia cõ dỊCh bệnh cao nhàt * * Tại việt Nam bệnh SXHD dà trơ thánh dịch địa phương Mộc dù Bộ Y tề dà tnên khai chương tTỈnh phịng chổng, góp phằn làm giám ti lệ tử vong cũa bênh ti lè mic chưa giam, cảc vu dich lớn văn lụp lui khoang 3*5 nỉm Do tàm quan họng cua bệnh, nám 2009 WHO ban hành hường dàn chân đoán điêu tTỊ dự phóng vã kiêm soat bệnh SXHD Nãm 2011 Y tẻ dưa ta "I lưỡng dần chần dốn điếu trị sót xuất huyết dengue" sớ ap dụng theo hướng dần cua WHO 78 KỀT LVẬN Qua kết qua nghiên cứu bênh SXHD nặng trê cm vụ dịch nàm 201** bênh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ưưng rut kết luận sau: I Bậc diêm lâm sàng, cận lâm sáng - Ti lệ trê mẳc SXHI) nặng 6.6% (49/742) Trong sốcìhốl dịch nặng (42.9%); suy tạng núng (30.6*0) xuất huyết ning (26.5%) • Ti lộ nanVnừ I ,(M'I Tru trai hay gộp suy tạng nặng, tre gái hay gộp xuầt huyết nồng Dợ tuồi mắc bệnh yếu >12 - IX tuổi (63.3%) độ tuổi hay gập sổc/thỡit dịch nặng > -ỉ- 12 tuói Bệnh nhân nhập Viện cao nhắt vào thang s (44,9%) • Biêu thường gặp õ nhóm sốc/tbỗỉ dịch nặng: đau bụng, gan to trân dịch máng phôi Trán dịch mãng bụng Biêu thường gặp nhóm suy tang nàng lả buồn nịn/nỏn va tiêu chay Bỹnh nhàn SXHD nặng có sổr (100%) có xuất huyềt (79.5%) (chay máu cam 20.4% xuất buyer tiêu hoã hụyềt âm đao 18.4 % tiêu máu 4.1%) - lỉộnh nhi SXIID nâng có chi số hematocrit đao dộng quanh giá tri 42% gặp ngày ốm thữ đền thứ Giả trị hematocrit trung binh tàng cao nh.il nhom sỗc/lhoát dịch nặng (45.3%) - Chi sổ tiêu cầu mâu bút dâư giam 100 G’l tứ ngày thứ đến ngày thủ cua bệnh Bệnh nhân có sổc dịch nâng có số lương liêu cầu trung binh giam nặng (31 G’’l) - Bệnh nhún cỏ chi sổ ALT vá AST tâng khoang 41 * 200 u/l chiếm ti lệ cao (51%) Bệnh nhãn cô ALT > 1000 u/l vá AST > 1000 Ul'l chicm ti lệ tương ứng s.2% 12.2% - Các chi sổ giới, sỗ ngày sỗl trung binh trân dịch màng phổi, hematocrit AST cua ba phân loại (sồc/thoát dịch nặng, suy lạng nặng sã xuài huyết nặng), khác biệt cớ ý nghía thõng kè với p < 0.05 "9 Kết quã diều tr| - Ti lộ bệnh nhân nhi SXHD núng: khói bênh (95.9%); tư vong nặng xin cỏ bệnh nhãn (4.1%) đỏ bệnh nhân sốc'thốt dịch nặng, I bệnh nhàn suy hơ hấp cấp • Bệnh nhãn Iihĩ SXHD nặng có sổc/thỗt dich nâng: sốc (89.9%) vã ú dịch khoang mồng phôi vả ỏ bụng gảy khõ thờ (19.1%) Thời gian diều trị Trung bĩnh 4.7 ± 2.7 ngây Lượng dich tnmg binh Trong 24 giờ: tinh Thê đáng trương (2.2 ± 1.2 nỉl/kggiõ vã 53.7 ± 28.9 ml kg giờ); cao phan tư (1,3- 0.6 ml-kg.giờ vả 46.5 ± 31 ml'kg/24 giữ) Lượng đích trung binh giở I cua sốc: tinh thê dáng trương (11.3 ± 3.8 ml’kg-'l giờ) xà cao phàn từ (110.5 = 43 ml/kg/1 giở) 58.8% bệnh nhán há sổc sau búdich I bệnh Iiháu sốc không hối phục (keo dài txèn 48 giờ) bệnh nhan dũng vụn niụch - Bộnh nhân nhi SXHD nặng cỏ suy lạng nặng suy thận cap (53.3%) suy gan cẩp (40%) suy hõ hâp cắp (6,7%) Thời gian diều trị tmng bính 5.1 ± 2.3 ngay, lca thở máy - Bệnh nhàn nhi SXHD nàng có xuất huyết nặng: Lương máu va cac chế phàm miyẽn trung binh 24 già: khối ticu cẩu (7=2 ml kg), khẻà hồng cẩu (17.1 ± 11.1 mPkg) plasma tươi Tua lạnh (7.5 ml.kg) Thời gian điều tri trung binh lã 4.1 X 0.8 Sũ KHI YẾN NGHỊ Cán có thêm nghiên cứu nừa đặc đièm dich lẻ lain sals’, cận lâm sang, kèĩ qua điều tri cua bênh sót xuẩt huyết dengue nặng tre em cõ suy tạng nặng xuót huyt nng -w ã* CN ôG TI L1V THAM KHÀO Bộ môn Truyền nhiêm - Dại học Y Hà Nội Bài gtưng Bênh Truyền nhiễm Hã Nội: Nhã xuẩt ban Yhọc; 2016: 248 • 260 WHO Comprehensive guitffines for presention and control of dengue and dengue haemorrhagicfever India 2011 Christopher Moxon, Brigel Wills Management of severe dengue in children: springer 2008 WHO Global strategy for dengue prevention and control 2012 - 2020 France 2012 Adnan I Qureshi, Omar Saeed Dengue virus disease from origin to Outb Bristish: AcademicPiess IS an imprint of Elsevier 2020 Danin Scott Smith David J Mariano, Micah Lynne Trautwein, et al Dengue hrtps./Zemedicme medscape cofnarricle'Zl 5840 2019 Bùi Vù Huy Bênh SÁ xuất huyết dengue car grai pháp diều trị phổngbfnh Nhà xuất ban Y Học; 2018: - 302 Jane p Messina Olher J Brady, Thomas w Scott et al Global sptead of dengue virus types: mapping the 70 years history Trends in microbiology March 2014; 22 (3): 138- 146 Bui Vu Huy Dang Thi Thuy Cao The Hung Epidemiological and clinical features of dengue hemorrhagic fever in children treated at national hospital for tropical diseases in outbreak of the year 2017 Vietnam Journal ofInfectious Diseases 2018; 03 (23): 23 • 27 10 Angel RMd Valle JR-d Dengue vaccines: strongly sought but not a reality just yet PLoS Pathog 2013:9(10): 1-4 11 Edward c Holmes, s Susanna T'vjddy The origin emergence and evolutionary genetics of dengue virus Infection Genetics and Evolution 2003;3:19-28 12 Niyati Khetarpal Ira Khanna Dengue fever: causes, complications, and vaccine strategies Journal of Immunology Research June 2016: 2016:1- 14 13 Shrishu R Kamath Suchitra Ranjit Clinical features, complication and atypical manifestations of children with severe forms of dengue heamonhagic fever in South India Indian Journal ofPediatrics 10/2006 2006; 73:889 - 895 14 Brg Mohan A K Patwari V K Anand Hepatic Dysfunction in Childhood Dengue Infection Journal of tropical Pediatrics February 2000:46:40-50 15 WHO Dengue guidelines for diagnosis, treatment prevention and control ĩrmce 2009 16 Candice YY Chang Eng Eong Ooi Dengue: an update on treatment options Future Microbiology 23 November 2015 17 Huan-Yao Lei Kao-Jean Huang Yee-Shin Lin Immuno pathogenesis of dengue hemorrliagic fever American Journal of Infectious Diseases 2008:4(1):! -9 18 WHO Dengue Bulletin India.2016 19 Bộ Y tc ỉtưởng dẫn chần (toàn, (tiều tri sốt xuất huyềt dengue Ban hành kem theo đinh 458'ỌĐ-BYT ngày 16 thăng 12 năm 2011 cua Bộ trương Bộ Y tể 20 Trung Dinh The Thao Le Thi Thu Dung Nguyen Minh, et al Clinical features of dengue in a large Vietnamese corhort: Intrinsically lower platelet counts and greater risk for bleeding in adults titan children Pios Neglected Tropical diseases June 2012; 6(6): - 11 21 Lilly M Verhagen Ronald de Groot Dengue in Children Journal of Infection 18 July 2014; XX: -10 22 Nguyen Gia Khảnh Bàt Gỉãng Nhi Khoa - Tập ỉ Tập Nhả xuất ban Y học; 2013 23 WHO ỈMCI intergrated management of chtỉdhood illness- sistance learning course - Module i-Fever Switzerland 2014 24 Nguyen Gia Khánh Bái giang Nhi Khoa Tập 2: Nhã xuẩt bân Y học: 2013 25 Bộ Y tể Hướng dần quy trinh kỹ thuút chụyẽn ngành Hóa sinh Ban hành kèm theo Quyết định sò 320 /ỌĐ-BYT cua Bộ mrơng Bợ Y tế: 2015 26 Nguyền Thế Khanh Phạm Tư Duong Xét nghiêm sư dụng nong lãn sàng Hà Nội: Nhá xuất ban Y học; 2005 27 Bộ Y tể Hướng dẫn chân đoản diều tri hồỉ súc tich cực Ban hanh theo Quyết định sA 1493/ỌD-BYT 22'4/2015 ciia Bộ tnrơng Bộ Y tể 28 Vuong Thi Thuý Hoài Dồ Tuần Anh Nguyên Vản Kinh Nghiên cứu đặc điétn làm sáng, cân lảm sảng sốt xuất huyềt dengue tre em điêu tó lại býnh viện Býnh Nhí