Mục đích nghiên cứu 3
Dựa trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, luận văn này đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động dạy học tại các trường THPT công lập ở Quận Bình Tân, TP Hồ Chí Minh.
Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu 3
Vấn đề quản lý hoạt động dạy học ở trường trung học phổ thông công lập
Một s giải pháp quản lý hoạt động dạy học ở trường trung học phổ thông công lập, Quận Bình Tân, TP H Chí Minh.
Giả thuyết khoa học 3
Việc xây dựng và thực hiện các giải pháp khoa học, khả thi sẽ nâng cao chất lượng và hiệu quả quản lý hoạt động dạy học tại các trường trung học phổ thông công lập ở Quận Bình Tân, TP Hồ Chí Minh.
Nhiệm vụ nghiên cứu 3
- Nghiên cứu cơ sở lý luận về vấn đề quản lý hoạt động dạy học ở trường trung học phổ thông công lập
- Nghiên cứu cơ sở thực tiễn về vấn đề quản lý hoạt động dạy học ở trường trung học phổ thông công lập Quận Bình Tân, TP H Chí Minh
- Đề xuất một s giải pháp quản lý hoạt động dạy học ở trường trung học phổ thông công lập Quận Bình Tân, TP H Chí Minh.
Phương pháp nghiên cứu 4
6.1 Các phương pháp nghiên cứu lý luận
Nghiên cứu các văn bản của Đảng và Nhà nước về quản lý giáo dục, quản lý nhà trường và hoạt động dạy học Phân tích các công trình khoa học và bài viết đã công bố liên quan đến đề tài này, nhằm tổng hợp và đánh giá các kết quả nghiên cứu.
6.2 Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Nhằm khảo sát thực tế thăm dò kiến chuyên gia, tổ chức thực nghiệm …về thực trạng cũng như t nh cần thiết, khả thi của các giải pháp
6.3 Các phương pháp khác: Phương pháp th ng kê toán học phương pháp phỏng vấn, nhằm hỗ trợ cho quá trình nghiên cứu.
Cấu trúc luận văn 4
Ngoài phần mở đầu, kết luận và kiến nghị, tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn có 3 chương:
Chương 1: ơ sở lý luận về vấn đề quản lý hoạt động dạy học ở các trường trung học phổ thông công lập
Chương 2: ơ sở thực tiễn của vấn đề quản lý hoạt động dạy học ở các trường trung học phổ thông công lập Quận Bình Tân, TP H Chí Minh
Chương 3: Một s giải pháp quản lý hoạt động dạy học ở các trường trung học phổ thông công lập Quận Bình Tân, TP H Chí Minh.
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG 5 1.1 Sơ lƣợc lịch sử nghiên cứu vấn đề 5
Các khái niệm cơ bản 6
1.2.1.Vị trí, vai trò trường THPT trong hệ thống GD quốc dân
Luật Giáo dục năm 2005 quy định tại điều 26 mục 1 điểm c rằng giáo dục trung học phổ thông kéo dài ba năm, từ lớp mười đến lớp mười hai, với yêu cầu học sinh phải có bằng tốt nghiệp trung học cơ sở và đủ mười lăm tuổi khi vào lớp mười Theo Điều 2 của Điều lệ Trường trung học cơ sở và trường trung học phổ thông (ban hành kèm theo Thông tư 12/2011/QĐ-GDĐT), trường trung học được xác định là cơ sở giáo dục phổ thông thuộc hệ thống giáo dục quốc dân, có tư cách pháp nhân và con dấu riêng.
Cấp THPT là giai đoạn học tập tiếp theo sau khi học sinh đã có kiến thức cơ bản từ chương trình THCS Những học sinh không đủ điều kiện để tiếp tục học sẽ tham gia lao động trong các lĩnh vực khác nhau của xã hội Tuy nhiên, phần lớn học sinh sẽ tiếp tục theo học chương trình THPT nhằm nâng cao tri thức, chuẩn bị cho việc dự tuyển vào các trường đại học, cao đẳng, hoặc trung cấp chuyên nghiệp Một số học sinh khác có thể chọn học nghề hoặc tham gia vào thị trường lao động ngay sau khi tốt nghiệp.
Cấp học này đang chuyển mình để đa dạng hóa các loại hình trường học, đòi hỏi sự kết nối liên tục giữa chương trình giáo dục THCS và chương trình học tại cấp THPT.
Cấp học này đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp nền tảng vững chắc cho đào tạo Trung cấp nghề và Cao đẳng Đại học, nhằm phục vụ cho công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước Để đạt được mục tiêu này, cần tăng cường nội dung giáo dục đào tạo và giáo dục hướng nghiệp.
Cấp học T S đang đối mặt với áp lực lớn về nhu cầu học tiếp, với hơn 80% học sinh từ 11-15 tuổi được phổ cập Mục tiêu hoàn thành phổ cập T S vào năm 2015 đã được thực hiện, và hiện nay, chuẩn bị cho việc hoàn thành phổ cập T PT vào năm 2020.
Giáo dục trung học phổ thông (THPT) đóng vai trò quan trọng trong việc đào tạo nguồn nhân lực cho xã hội, tiếp nối và phát huy những nền tảng đã đạt được ở các cấp học trước Qua đó, giáo dục THPT không chỉ phát triển kiến thức mà còn hoàn thiện nhân cách của con người Việt Nam.
Cấp THPT đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành nguồn nhân lực chất lượng cho các trường dạy nghề, cao đẳng, đại học và đội ngũ lao động có văn hóa Trong bối cảnh nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, đất nước ta phải đối mặt với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội nhanh chóng và mạnh mẽ, đồng thời cạnh tranh với các quốc gia khác Do đó, giáo dục cần phải đổi mới và tiên phong, tạo nền tảng cho sự phát triển kinh tế - xã hội.
1.2.2.1 Khái niệm về hoạt động dạy học
Theo nghiên cứu của Phạm Minh Hạc, dạy học không chỉ đơn thuần là một hoạt động giáo dục mà còn là một chức năng xã hội thiết yếu Mục tiêu của việc dạy học là truyền đạt và tiếp thu kiến thức, cũng như kinh nghiệm xã hội đã được tích lũy Qua đó, quá trình này giúp biến những kiến thức và kinh nghiệm đó thành phẩm chất và năng lực cá nhân của mỗi người học.
Theo Hà Thế Ngữ và Đặng Vũ, quá trình dạy học là một hoạt động sư phạm quan trọng, giúp nâng cao học vấn và phát triển giáo dục Nó diễn ra thông qua sự tương tác giữa người dạy và người học, nhằm truyền đạt và tiếp thu một cách có hệ thống các tri thức khoa học, kỹ năng, nhận thức và thực hành.
Theo Nguyễn Ngọc Quang, dạy học được xem là một quá trình bao gồm hai thành phần chính: quá trình dạy của giáo viên và quá trình học của học sinh Hai quá trình này có mối quan hệ biện chứng, tương tác và thúc đẩy sự phát triển của nhau Nội dung dạy học diễn ra trong môi trường thuận lợi của nhà trường, được thiết kế phù hợp với đặc thù lứa tuổi qua các bậc học khác nhau.
Hoạt động dạy học (ĐD) là trung tâm của mọi hoạt động trong nhà trường, đóng vai trò quan trọng trong việc giúp học sinh tiếp thu tri thức nhân loại ĐD không chỉ giúp học sinh nắm vững kiến thức khoa học một cách có hệ thống mà còn trang bị cho các em những kỹ năng cần thiết trong học tập, lao động và đời sống Qua hoạt động này, tư duy độc lập và sáng tạo của học sinh được phát triển, hình thành năng lực nhận thức và hành động, cũng như xây dựng thế giới quan khoa học, lòng yêu nước và yêu chủ nghĩa xã hội, từ đó tạo động lực học tập và định hướng cho hoạt động của các em.
HĐD trong nhà trường không chỉ thể hiện chức năng xã hội đặc trưng của nhiệm vụ giáo dục mà còn đóng vai trò là hoạt động trung tâm, là nền tảng khoa học cho các hoạt động giáo dục khác trong nhà trường.
1.2.2.2 Hoạt động dạy của giáo viên
Hoạt động dạy (HĐD) đóng vai trò quan trọng trong việc tổ chức và điều khiển quá trình học tập của học sinh, giúp họ tiếp thu tri thức và phát triển nhân cách HĐD không chỉ giúp học sinh nắm vững kiến thức mà còn rèn luyện kỹ năng và thái độ cần thiết để áp dụng vào thực tiễn.
1.2.2.3 Hoạt động học của học sinh
Học là quá trình tự giác và tích cực, giúp học sinh chiếm lĩnh khái niệm khoa học từ kho tàng văn hóa xã hội thành học vấn cá nhân Qua đó, học sinh hình thành thái độ mới trong việc đánh giá các giá trị tinh thần và vật chất của thế giới khách quan, đồng thời phát triển phẩm chất đạo đức dưới sự hướng dẫn của giáo viên Đây là quá trình tự điều chỉnh nhằm tối ưu hóa việc chiếm lĩnh kiến thức, từ đó hình thành cấu trúc tâm lý mới và phát triển nhân cách toàn diện.
1.2.3 Quản lý nhà trường và quản lý hoạt động dạy học
Quản lý hình thành và phát triển song song với sự tiến bộ của xã hội loài người, gắn liền với phân công và hợp tác lao động Đây là một hoạt động xã hội đặc thù, đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển xã hội, diễn ra phổ biến ở mọi lĩnh vực và cấp độ, liên quan đến tất cả mọi người.
QL là một trong những loại h nh lao động có hiệu quả nhất, quan trọng nhất
Hoạt động dạy học ở trường THPT 14
1.3.1.Mục tiêu của hoạt động dạy học ở trường THPT
Mục tiêu của giáo dục phổ thông là phát triển toàn diện cho học sinh, bao gồm đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản Điều này nhằm hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân Giáo dục phổ thông cũng chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học lên hoặc tham gia vào cuộc sống lao động, góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Giáo dục THPT có vai trò quan trọng trong việc củng cố và phát triển kiến thức từ giáo dục THCS, giúp học sinh hoàn thiện học vấn phổ thông Chương trình giáo dục này cũng trang bị cho học sinh những hiểu biết cơ bản về kỹ thuật và hướng nghiệp, tạo điều kiện để phát huy năng lực cá nhân Nhờ đó, học sinh có thể lựa chọn con đường phát triển phù hợp, bao gồm việc tiếp tục học đại học, cao đẳng, trung cấp, học nghề hoặc tham gia vào thị trường lao động.
Mục tiêu của hoạt động dạy học ở trường THPT, theo Luật Giáo dục, là trang bị cho học sinh kiến thức và kỹ năng thực hành cần thiết, giúp các em có trình độ học vấn để tiếp tục học cao hơn hoặc tham gia lao động xã hội Do đó, dạy học THPT cần hình thành và phát triển nền tảng tư duy của học sinh trong thời đại mới.
1.3.2 Nội dung hoạt động dạy học ở trường THPT
Từ khái niệm về ĐD ta có thể hiểu nội dung ĐD là một hệ th ng bao g m hai thành t đó là ĐD của GV và Đ của HS
HĐD đóng vai trò quan trọng trong việc truyền đạt văn hóa nhân loại cho thế hệ sau, giúp họ bảo tồn, kế thừa và phát triển nền văn hóa đó Đồng thời, HĐD cũng điều khiển quá trình học tập, khuyến khích học sinh tự giác, tích cực và tự lực trong việc chiếm lĩnh tri thức khoa học Qua đó, HĐD góp phần hình thành cấu trúc tâm lý mới và phát triển nhân cách toàn diện cho học sinh, thể hiện chức năng kép của nó trong việc truyền đạt và điều khiển.
HĐD của giáo viên thực chất g m hai hoạt động:
Giáo viên cần nghiên cứu kỹ nội dung sách giáo khoa, điều kiện học sinh và tài liệu tham khảo để nắm vững các phương pháp dạy học Dựa trên những yếu tố này, giáo viên sẽ lựa chọn phương pháp dạy phù hợp nhất, từ đó xây dựng kế hoạch giảng dạy cụ thể cho từng bài học, đáp ứng nhu cầu của từng đối tượng học sinh.
Giáo viên cần phối hợp chặt chẽ với học sinh trong quá trình giảng dạy, bao gồm việc nêu vấn đề, giảng dạy kiến thức mới và rèn luyện kỹ năng Sự kết hợp nhịp nhàng giữa hoạt động của giáo viên và sự tham gia của học sinh sẽ tạo cơ hội cho học sinh tìm hiểu kiến thức và phát triển kỹ năng thực hành Khi giáo viên tăng cường hướng dẫn và chỉ đạo, học sinh sẽ có nhiều cơ hội hơn để tham gia vào các hoạt động học tập hiệu quả.
Đối với học sinh, việc tiếp thu tri thức một cách chủ động, tích cực và sáng tạo dưới sự hướng dẫn của giáo viên là rất quan trọng Điều này giúp học sinh chiếm lĩnh tri thức, mở rộng hiểu biết và phát triển kỹ năng vận dụng vào thực tiễn cuộc sống.
- Ph i hợp hoạt động với giáo viên trên lớp, học sinh tiếp thu các kiến thức, kỹ năng mới
Học sinh tự học tại nhà giúp họ hiểu sâu hơn và mở rộng kiến thức, đồng thời áp dụng những kiến thức mới vào thực hành và ứng xử trong cuộc sống Qua quá trình này, học sinh cũng ghi nhớ các kiến thức và kỹ năng cơ bản, từ đó có khả năng truyền đạt hoặc giải thích lại cho người khác một cách hiệu quả.
Quá trình học tập giúp học sinh chuyển hóa kinh nghiệm xã hội và lịch sử nhân loại thành kiến thức và trải nghiệm cá nhân, từ đó hình thành và phát triển nhân cách.
Để thực hiện mục tiêu đào tạo ở trường THPT, nội dung giảng dạy cần phải kế thừa và phát triển những kiến thức đã học ở THCS, đồng thời hoàn thành chương trình giáo dục phổ thông Nội dung này không chỉ đảm bảo chuẩn kiến thức và kỹ năng cơ bản cho học sinh mà còn hướng đến sự phát triển toàn diện và định hướng nghề nghiệp Bên cạnh đó, cần có những nội dung nâng cao trong một số môn học để đáp ứng nguyện vọng và phát triển năng lực của học sinh.
1.3.3 Phương pháp thực hiện hoạt động dạy học ở trường THPT
Phương pháp giáo dục phổ thông cần phát huy tính tích cực và tự giác của học sinh, khuyến khích sự sáng tạo phù hợp với đặc điểm từng lớp học và môn học Đồng thời, cần chú trọng bồi dưỡng kỹ năng tự học, khả năng làm việc nhóm, và rèn luyện kỹ năng ứng dụng kiến thức vào thực tiễn Điều này không chỉ tác động tích cực đến tình cảm mà còn mang lại niềm vui và hứng thú trong học tập cho học sinh.
Trong quá trình dạy học, giáo viên đóng vai trò quan trọng trong việc hướng dẫn và khuyến khích học sinh tự giác, tích cực học tập Họ cần khơi dậy sự hào hứng và say mê học tập của học sinh, đồng thời biết cách tổ chức để học sinh chủ động tham gia vào bài học Việc phát huy khả năng sáng tạo trong học tập cũng là một yếu tố cần thiết Nghệ thuật sử dụng phương pháp dạy học của giáo viên có ảnh hưởng lớn đến hiệu quả của quá trình giáo dục.
1.3.4 Một số yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động dạy học ở trường THPT
Quá trình dạy học bao gồm nhiều thành tố với vị trí và chức năng riêng biệt, tương tác lẫn nhau theo quy luật chung, tạo nên chất lượng toàn diện của hệ thống giáo dục Việc nghiên cứu và hoàn thiện các thành tố này là cần thiết để nâng cao chất lượng dạy học và giáo dục, từ đó góp phần cải thiện toàn bộ hệ thống.
Dạy học chất lượng bao gồm ba nhiệm vụ chính: cung cấp tri thức, rèn luyện kỹ năng và hình thành thái độ Khi thực hiện đồng bộ cả ba nhiệm vụ này, hiệu quả dạy học sẽ được nâng cao, từ đó cải thiện chất lượng giáo dục.
Chất lượng dạy học ổn định và phát triển phụ thuộc vào nhiều yếu tố quan trọng như đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất và trang thiết bị dạy học, nguồn tài chính, môi trường sư phạm, mục tiêu và nội dung chương trình giảng dạy, quy mô phát triển học sinh, mối quan hệ giữa thầy và trò, cũng như cơ chế tổ chức quản lý và sự phối hợp cộng đồng Để nâng cao hiệu quả dạy học, các nhà quản lý cần tìm ra những biện pháp khả thi nhằm quản lý hoạt động giáo dục trong nhà trường, tập trung vào hoạt động dạy học.
1.4 Nội dung quản lý hoạt động dạy học ở trường THPT
1.4.1 Quản lý kế hoạch dạy học của nhà trường
