NỘI DUNG
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG CỦA TỔ CHỨC CÔNG ĐOÀN TRONG VIỆC THỰC HIỆN QUY CHẾ DÂN CHỦ CƠ SỞ
1.1 Tổ chức Công đoàn Việt Nam với việc thực hiện quy chế dân chủ cơ sở
1.1.1 Tổ chức Công đoàn Việt Nam trong hệ thống chính trị
Công đoàn là tổ chức của người lao động (NLĐ) tự nguyện thành lập nhằm bảo vệ quyền lợi và lợi ích của họ Tại Việt Nam, Công đoàn Việt Nam, được thành lập năm 1929, đã đóng vai trò quan trọng trong cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc Sự ra đời của tổ chức này đã nâng cao sức mạnh và tính tổ chức của phong trào công nhân, giúp họ đấu tranh có hiệu quả hơn cho các quyền lợi như tăng lương và giảm giờ làm Công đoàn còn là nơi tiếp thu và truyền bá chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, từ đó giúp công nhân nâng cao nhận thức và trở thành lực lượng tiên phong trong lao động, sản xuất, góp phần tích cực vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN.
Tổ chức Công đoàn Việt Nam đã khẳng định vai trò và vị trí quan trọng của mình trong việc đại diện, chăm lo và bảo vệ quyền lợi của người lao động.
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG CỦA TỔ CHỨC CÔNG ĐOÀN
Tổ chức Công đoàn Việt Nam với việc thực hiện quy chế dân chủ cơ sở
1.1.1 Tổ chức Công đoàn Việt Nam trong hệ thống chính trị
Công đoàn là tổ chức tự nguyện của người lao động (NLĐ) nhằm bảo vệ quyền lợi và lợi ích của họ, và hầu hết các quốc gia trên thế giới đều có tổ chức này Tại Việt Nam, Công đoàn Việt Nam được thành lập vào năm 1929, trong bối cảnh đất nước đang đấu tranh giành độc lập Sự ra đời của tổ chức công đoàn đã góp phần quan trọng vào sự nghiệp cách mạng, làm cho phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân trở nên mạnh mẽ và có tổ chức hơn Công đoàn Việt Nam đã lãnh đạo NLĐ trong việc đòi hỏi quyền lợi như tăng lương và giảm giờ làm, đồng thời truyền bá chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, giúp công nhân giác ngộ và trở thành lực lượng tiên phong trong lao động, sản xuất, đóng góp tích cực vào công cuộc đấu tranh giành độc lập và xây dựng đất nước.
Tổ chức Công đoàn Việt Nam đã khẳng định vai trò quan trọng trong việc đại diện, chăm lo và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của cán bộ, đoàn viên và người lao động Ngoài ra, Công đoàn còn tham gia tích cực vào công tác tuyên truyền giáo dục, quản lý Nhà nước, quản lý doanh nghiệp, cũng như thực hiện thanh tra, kiểm tra và giám sát Vai trò và chức năng của tổ chức này được ghi nhận rõ ràng trong Hiến pháp và các Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng và Nhà nước.
Bộ Luật Lao động, Luật Công đoàn và Hiến pháp năm 2013, đặc biệt là Điều 10, thể hiện sự quan tâm của Đảng và Nhà nước đối với tổ chức Công đoàn Việt Nam, khẳng định vai trò quan trọng của nó trong sự nghiệp xây dựng đất nước giàu đẹp và văn minh Các tư tưởng đã định nghĩa rõ ràng về tổ chức công đoàn, và Luật Công đoàn cũng đã đưa ra những định nghĩa cụ thể về vai trò và chức năng của tổ chức này.
Công đoàn là tổ chức chính trị - xã hội quan trọng của giai cấp công nhân và người lao động tại Việt Nam, hoạt động trên cơ sở tự nguyện và dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam Công đoàn đại diện cho quyền lợi hợp pháp của cán bộ, công chức, viên chức, công nhân và những người lao động khác, phối hợp với cơ quan Nhà nước và các tổ chức xã hội để bảo vệ quyền lợi của người lao động Ngoài ra, công đoàn còn tham gia vào quản lý Nhà nước, giám sát hoạt động của các cơ quan và doanh nghiệp, đồng thời tuyên truyền, vận động người lao động nâng cao trình độ và kỹ năng nghề nghiệp, chấp hành pháp luật và xây dựng Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
1.1.1.2 Vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ của tổ chức công đoàn
* Vị trí của tổ chức Công đoàn Việt Nam
Vị trí của công đoàn trong hệ thống chính trị được xác định bởi mối quan hệ giữa công đoàn và các tổ chức thành viên trong cả hệ thống chính trị và xã hội.
Trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam và trong bối cảnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá theo cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, Công đoàn Việt Nam đã được xác định vị trí quan trọng từ Đại hội III và phát triển qua Đại hội VI Công đoàn Việt Nam là cầu nối giữa Đảng và quần chúng, là chỗ dựa vững chắc cho chính quyền Nhà nước, đồng thời là đại diện hợp pháp của giai cấp công nhân và người lao động Vị trí của công đoàn được thể hiện qua mối quan hệ chặt chẽ với các tổ chức trong hệ thống chính trị và với công nhân viên chức lao động.
Đảng lãnh đạo công đoàn thông qua đường lối, nghị quyết và các đảng viên, đồng thời tôn trọng tính độc lập tổ chức của công đoàn Công đoàn hoạt động dưới sự lãnh đạo của Đảng, đóng vai trò là chỗ dựa vững chắc và là cầu nối giữa Đảng và quần chúng Giai cấp công nhân là hạt nhân nòng cốt của công đoàn, đảm nhiệm sứ mệnh lịch sử trong quá trình phát triển xã hội.
- Quan hệ với tổ chức CT-XH khác: Công đoàn là thành viên của Mặt trận
Tổ quốc Việt Nam cùng với các tổ chức chính trị - xã hội và tổ chức nghề nghiệp cần hợp tác, đoàn kết và tôn trọng lẫn nhau để thực hiện nhiệm vụ chung dưới sự lãnh đạo của Đảng.
Quan hệ giữa người lao động và người sử dụng lao động là mối quan hệ bình đẳng, tôn trọng lẫn nhau, với mục tiêu hợp tác và đấu tranh nhằm đạt được sự hài hòa về lợi ích Hoạt động của công đoàn với người sử dụng lao động không chỉ hướng đến sự phát triển của doanh nghiệp mà còn bảo vệ quyền lợi hợp pháp của công nhân lao động, góp phần xây dựng môi trường lao động ổn định và tiến bộ.
Vị trí của công đoàn trong doanh nghiệp ngoài nhà nước:
Công đoàn là tổ chức đại diện hợp pháp cho công nhân và người lao động trong doanh nghiệp, đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ quyền lợi của họ Quan hệ giữa công đoàn và chủ doanh nghiệp cần được xây dựng trên nền tảng bình đẳng và tôn trọng, nhằm hợp tác và giải quyết hài hòa lợi ích của cả hai bên Mục tiêu chính của mối quan hệ này là phát triển doanh nghiệp và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người lao động Công đoàn có trách nhiệm phối hợp với nhà sử dụng lao động để nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm và đảm bảo sự ổn định, phát triển bền vững cho doanh nghiệp, đồng thời cải thiện điều kiện làm việc và thu nhập cho người lao động.
* Vai trò của Công đoàn Việt Nam
Công đoàn đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của cách mạng, ảnh hưởng tích cực đến các lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hóa và tư tưởng, góp phần thúc đẩy sự phát triển xã hội Trong bối cảnh nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam, vai trò “trường học” của công đoàn được khẳng định và mở rộng, đặc biệt trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa Công đoàn Việt Nam thể hiện rõ vai trò của mình qua hệ thống tổ chức từ Trung ương đến địa phương, ngành và cơ sở, nhờ vào lực lượng đoàn viên và người lao động, đã đạt được nhiều thành tựu to lớn, góp phần vào sự nghiệp đổi mới của Đảng.
Khi đánh giá vai trò của tổ chức Công đoàn cơ sở (CĐCS) trong các doanh nghiệp ngoài Nhà nước và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, cần xem xét vai trò của Công đoàn Việt Nam, được thể hiện qua các lĩnh vực cụ thể.
Trong lĩnh vực kinh tế, công đoàn đóng vai trò quan trọng trong việc khuyến khích công nhân viên chức lao động (CNVCLĐ) tham gia tích cực vào đổi mới cơ chế quản lý kinh tế và hoàn thiện các chính sách kinh tế Công đoàn cũng thúc đẩy CNVCLĐ nâng cao năng suất lao động, chất lượng sản phẩm và hiệu quả sản xuất kinh doanh, đồng thời giữ vững thương hiệu trên thị trường Bên cạnh đó, công đoàn tham gia vào việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất và phát triển bền vững cho nền kinh tế xã hội Công đoàn không chỉ tăng cường hoạt động tại các doanh nghiệp mà còn hỗ trợ các thành phần kinh tế phát triển đúng hướng theo sự quản lý của Nhà nước.
Công đoàn, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, đóng vai trò quan trọng trong hệ thống chính trị, nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động và củng cố bộ máy Nhà nước Công đoàn giúp tăng cường mối liên hệ giữa Đảng và Nhân dân, phát huy quyền làm chủ của người lao động, và xây dựng Nhà nước thật sự vì dân, góp phần bảo đảm sự ổn định chính trị.
Công đoàn đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng giai cấp công nhân vững mạnh, nâng cao trình độ chính trị, tổ chức kỷ luật, học vấn, tay nghề và khoa học công nghệ Điều này giúp công nhân trở thành lực lượng tiên phong trong công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đồng thời củng cố khối liên minh công nhân - nông dân - trí thức Công đoàn cũng góp phần vào việc xây dựng khối Đại đoàn kết toàn dân tộc, tạo nền tảng vững chắc cho vai trò lãnh đạo của Đảng và tăng cường sức mạnh của Nhà nước Ngoài ra, công đoàn còn tuyên truyền, giáo dục người lao động chống lại tiêu cực và các tệ nạn xã hội, phát triển nền văn hóa tiên tiến, nâng cao trình độ văn hóa, chuyên môn, nghiệp vụ và kỹ năng nghề nghiệp cho người lao động.
Tính tất yếu của việc nâng cao hiệu quả hoạt động của tổ chức Công đoàn
1.2.1 Tiêu chí đánh giá hiệu quả hoạt động của tổ chức công đoàn trong việc thực hiện quy chế dân chủ cơ sở
Hiện nay, có nhiều văn bản đưa ra tiêu chí đánh giá hiệu quả hoạt động của tổ chức công đoàn trong việc thực hiện quy chế dân chủ cơ sở, dựa trên nhiều yếu tố và hình thức tổ chức khác nhau Việc đánh giá này cần phù hợp với điều kiện thực tế của từng cơ quan, đơn vị và loại hình công đoàn cơ sở Để có được đánh giá chính xác về hiệu quả hoạt động của tổ chức công đoàn, chúng ta cần căn cứ vào Hướng dẫn 1931/HD-TLĐ ngày 27/12/2014 của Đoàn Chủ tịch Tổng LĐLĐ.
Việt Nam đã ban hành hướng dẫn xây dựng Công đoàn cơ sở (CĐCS) vững mạnh và đánh giá chất lượng hoạt động của CĐCS thông qua Hướng dẫn 1932/HD-TLĐ ngày 27/12/2014 của Đoàn Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Hướng dẫn này quy định các tiêu chí đánh giá và xếp loại chất lượng hoạt động của công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở Để đánh giá hiệu quả hoạt động của tổ chức công đoàn trong việc thực hiện quy chế dân chủ cơ sở, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đã xác định ba tiêu chí cơ bản cho các loại hình CĐCS.
Công đoàn đóng vai trò quan trọng trong việc đại diện và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của cán bộ, đoàn viên và công nhân viên chức lao động Ngoài ra, công đoàn còn tham gia tích cực vào quá trình quản lý Nhà nước, doanh nghiệp và các đơn vị, đảm bảo quyền lợi chính đáng cho người lao động.
Công đoàn phối hợp với lãnh đạo cơ quan, đơn vị trong việc xây dựng, ban hành hoặc sửa đổi quy chế dân chủ cơ sở, tổ chức Hội nghị cán bộ công chức, viên chức và Hội nghị người lao động Công đoàn đại diện cho người lao động thương lượng và ký kết thỏa ước lao động tập thể với người sử dụng lao động, nhằm mang lại lợi ích cho người lao động vượt qua các quy định của pháp luật Đồng thời, công đoàn cũng hướng dẫn và hỗ trợ công đoàn cơ sở tổ chức đối thoại tại nơi làm việc.
Tham gia giám sát thực hiện các chế độ chính sách của Nhà nước liên quan đến quyền lợi của người lao động (NLĐ) là rất quan trọng Cần phối hợp với nhà sử dụng lao động (NSDLĐ) để xây dựng và giám sát các nội quy, quy định, định mức lao động, tiền lương, và chế độ thưởng, kỷ luật Đồng thời, cải thiện điều kiện làm việc và tác phong làm việc cũng là yếu tố cần thiết Thực hiện thanh tra, kiểm tra và cải cách hành chính sẽ nâng cao chất lượng công tác, góp phần nâng cao thu nhập và đời sống vật chất, tinh thần cho NLĐ Ngoài ra, cần hướng dẫn và tư vấn cho NLĐ trong việc giao kết và chấm dứt hợp đồng lao động (HĐLĐ) với NSDLĐ, đồng thời giám sát việc thực hiện HĐLĐ.
Phối hợp với NSDLĐ để thực hiện và giám sát công tác an toàn vệ sinh lao động, nhằm ngăn chặn tai nạn lao động Tham gia giải quyết kịp thời các tranh chấp lao động, tránh tình trạng ngừng việc tập thể trái pháp luật Đồng thời, cùng NSDLĐ phát động phong trào thi đua hiệu quả.
Tiêu chí 2: Xây dựng tổ chức công đoàn vững mạnh
Để xây dựng và triển khai kế hoạch hoạt động của CĐCS một cách hiệu quả, cần thiết lập quy chế hoạt động và tổ chức sinh hoạt cho Ban Chấp hành, Ban Thường vụ, Ban thanh tra Nhân dân, và Uỷ ban kiểm tra theo quy định Mục tiêu đạt được là có trên 95% NLĐ gia nhập công đoàn và hơn 80% số tổ công đoàn bộ phận, CĐCS thành viên được xếp loại vững mạnh tại các đơn vị hành chính, sự nghiệp Đối với các đơn vị doanh nghiệp và hợp tác xã, cần phấn đấu đạt trên 70% NLĐ gia nhập tổ chức công đoàn.
Tiêu chí 3: Công tác tuyên truyền và các hoạt động khác
Tổ chức các hoạt động tuyên truyền và phổ biến nhằm vận động đoàn viên và người lao động tuân thủ chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước, cũng như các nghị quyết của công đoàn các cấp Đồng thời, cần khuyến khích việc chấp hành nội quy và quy chế của các cơ quan, đơn vị và doanh nghiệp liên quan đến người lao động.
Phối hợp với lãnh đạo cơ quan để đào tạo và bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức và người lao động nhằm nâng cao trình độ chuyên môn Xây dựng cơ quan đạt chuẩn văn hóa, khuyến khích đoàn viên và người lao động hỗ trợ lẫn nhau trong công việc, đồng thời tham gia tích cực vào các hoạt động xã hội, từ thiện và nhân đạo.
1.2.2 Nâng cao hiệu quả hoạt động của tổ chức công đoàn trong việc thực hiện quy chế dân chủ cơ sở là một tất yếu
- Hoạt động công đoàn càng tốt, càng hiệu quả thì việc thực hiện quy chế dân chủ càng tốt
Công đoàn là tổ chức đại diện cho giai cấp công nhân và người lao động, có nhiệm vụ bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người lao động Công đoàn tham gia vào quản lý nhà nước và kinh tế xã hội, thực hiện thanh tra, kiểm tra và giám sát việc thực hiện các chế độ chính sách cho người lao động Đồng thời, công đoàn còn tuyên truyền và giáo dục cán bộ, đoàn viên chấp hành các chủ trương của Đảng và pháp luật của Nhà nước Việc thực hiện tốt các chức năng này giúp công đoàn phát huy quy chế dân chủ cơ sở và xây dựng tổ chức công đoàn vững mạnh.
Lý luận và thực tiễn cho thấy rằng các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp có tổ chức công đoàn hoạt động hiệu quả thường thực hiện tốt hơn các chế độ chính sách cho người lao động (NLĐ) Việc quán triệt và triển khai các Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng và Pháp luật của Nhà nước tại những đơn vị này cũng mang lại hiệu quả cao hơn Tổ chức công đoàn, với chức năng đại diện và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của NLĐ, đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện quy chế dân chủ, dẫn đến sự phát triển bền vững của doanh nghiệp Ngược lại, những nơi có công đoàn cơ sở hoạt động kém thường gặp khó khăn trong việc thực hiện các chế độ chính sách, dẫn đến tình trạng vi phạm Luật Lao động và các quy định về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế.
Tổ chức công đoàn cần phối hợp với các phòng, ban liên quan để tuyên truyền hiệu quả các chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước đến người lao động (NLĐ) Việc đại diện bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho NLĐ, thương lượng với người sử dụng lao động (NSDLĐ) về các chế độ chính sách tốt hơn so với quy định pháp luật, và giải quyết tranh chấp lao động là những nhiệm vụ quan trọng của công đoàn Sự hiệu quả trong hoạt động của tổ chức công đoàn không chỉ bảo vệ quyền lợi của NLĐ mà còn góp phần nâng cao thực hiện quy chế dân chủ tại đơn vị.
- Nâng cao hiệu quả hoạt động công đoàn trong giai đoạn hiện nay là một tất yếu để thực hiện tốt quy chế dân chủ ở cơ sở
Quá trình xây dựng và phát triển đất nước đã giúp nền kinh tế Việt Nam có những bước tiến nhanh chóng và ổn định, với sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế phù hợp theo từng giai đoạn Để đáp ứng yêu cầu phát triển của nền kinh tế thế giới, tổ chức công đoàn cũng thường xuyên điều chỉnh nội dung và phương thức hoạt động, góp phần vào sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng an ninh.
Hiện nay, mặc dù nền kinh tế thế giới đang trải qua nhiều biến động phức tạp và tăng trưởng thấp, huyện Kỳ Anh, Hà Tĩnh vẫn nỗ lực phát triển kinh tế và vượt qua những thách thức này.
Kỳ Anh đang thu hút nhiều dự án đầu tư lớn, tạo ra nhiều việc làm cho người lao động Tuy nhiên, sự phát triển kinh tế cũng kéo theo không ít thách thức, như tình trạng tai nạn lao động gia tăng, vi phạm pháp luật lao động phổ biến, công nhân không được đóng bảo hiểm, và nợ lương còn tồn đọng.
