BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HỌC VIỆN QUẢN LÝ GIÁO DỤC  - - NGUYỄN PHAN QUANG QUẢN LÝ ĐÀO TẠO CÁC CHƯƠNG TRÌNH CHẤT LƯỢNG CAO TRÌNH ĐỘ ĐẠI HỌC Ở ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI LUẬN ÁN TIẾN SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC Hà Nội - 2021 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HỌC VIỆN QUẢN LÝ GIÁO DỤC  - - NGUYỄN PHAN QUANG QUẢN LÝ ĐÀO TẠO CÁC CHƯƠNG TRÌNH CHẤT LƯỢNG CAO TRÌNH ĐỘ ĐẠI HỌC Ở ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 9.14.01.14 LUẬN ÁN TIẾN SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: GS.TS PHẠM QUANG TRUNG PGS.TS VŨ NGỌC TÚ Hà Nội - 2021 i LỜI CẢM ƠN Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám đốc Học viện Quản lý Giáo dục, các Thầy giáo, Cô giáo, cán bộ, viên chức khoa Quản lý Giáo dục và các phòng chức của Học viện Quản lý Giáo dục đã giảng dạy, hướng dẫn và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho quá trình học tập và nghiên cứu Đặc biệt xin bày tỏ biết ơn sâu sắc tới GS.TS PHẠM QUANG TRUNG và PGS.TS VŨ NGỌC TÚ đã tận tình hướng dẫn và giúp đỡ quá trình thực hiện luận án này Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám đốc ĐHQGHN, Ban Chủ nhiệm Khoa Quốc tế và các trường đại học thành viên sở địa bàn thành phố Hà Nội đã cộng tác, giúp đỡ quá trình khảo sát thực tiễn, cũng cung cấp các tài liệu, thông tin liên quan và đặc biệt đã tạo điều kiện cho tiến hành thử nghiệm theo đề xuất của luận án Luận án được hoàn thiện cũng nhờ giúp đỡ, động viên hỗ trợ về tinh thần và vật chất của gia đình, người thân, bạn bè, đồng nghiệp, đồng môn Tôi xin cảm ơn tất cả về giúp đỡ nhiệt thành đó Dù đã hết sức cố gắng, song luận án không thể tránh khỏi những thiếu sót, rất mong nhận được chỉ giáo từ các nhà khoa học và góp ý, chỉ dẫn của Quí vị và các bạn Tác giả luận án Nguyễn Phan Quang ii LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan là công trình nghiên cứu của riêng cá nhân tôi, các số liệu kết quả nghiên cứu được trình bày luận án là trung thực theo thực tế nghiên cứu, chưa từng được bất cứ tác giả nào khác nghiên cứu và công bố Tác giả luận án Nguyễn Phan Quang iii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT iv MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN i LỜI CAM ĐOAN ii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT iii MỤC LỤC iv DANH MỤC BẢNG viii DANH MỤC HÌNH, BIỂU ĐỒ ix MỞ ĐẦU CHƯƠNG CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ ĐÀO TẠO CÁC CHƯƠNG TRÌNH CHẤT LƯỢNG CAO TRÌNH ĐỘ ĐẠI HỌC Ở TRƯỜNG ĐẠI HỌC 11 1.1 Tổng quan nghiên cứu vấn đề 11 1.1.1 Nghiên cứu liên quan đến chương trình chất lượng cao trường đại học 11 1.1.2 Nghiên cứu liên quan đến đào tạo chương trình chất lượng cao trường đại học 17 1.1.3 Nghiên cứu liên quan đến quản lý đào tạo chương trình chất lượng cao trình độ đại học 21 1.1.4 Nhận xét chung vấn đề nghiên cứu 27 1.2 Lý luận đào tạo chương trình chất lượng cao trình độ đại học 29 1.2.1 Chương trình chất lượng cao trình độ đại học 29 1.2.2 Đào tạo chương trình chất lượng cao trình độ đại học 35 1.3 Nguồn nhân lực chất lượng cao cho xã hội từ đào tạo chương trình chất lượng cao trường đại học 41 1.3.1 Nhu cầu đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao xã hội .41 1.3.2 Trách nhiệm xã hội trường đại học đào tạo chương trình chất lượng cao 44 1.3.3 Vai trị đào tạo chương trình chất lượng cao trình độ đại học trường đại học 46 1.4 Lý luận quản lý đào tạo chương trình chất lượng cao trình độ đại học 47 1.4.1 Một số khái niệm quản lý, quản lý đào tạo, quản lý đào tạo chương trình chất lượng cao trình độ đại học 47 1.4.2 Một số mơ hình quản lý đào tạo 51 v 1.4.3 Vận dụng mơ hình CIPO vào quản lý đào tạo chương trình chất lượng cao trình độ đại học 55 Kết luận Chương 64 CHƯƠNG THỰC TRẠNG QUẢN LÝ ĐÀO TẠO CÁC CHƯƠNG TRÌNH CHẤT LƯỢNG CAO TRÌNH ĐỘ ĐẠI HỌC Ở ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI 65 2.1 Khái quát Đại học Quốc gia Hà Nội 65 2.1.1 Giới thiệu Đại học Quốc gia Hà Nội 65 2.1.2 Cơ cấu tổ chức, đội ngũ cán 65 2.1.3 Các chương trình chất lượng cao ĐHQGHN 66 2.2 Tổ chức nghiên cứu thực trạng 68 2.2.1 Mục đích nghiên cứu 68 2.2.2 Khách thể khảo sát 68 2.2.3 Địa bàn khảo sát 69 2.2.4 Nội dung khảo sát 69 2.2.5 Thời gian khảo sát 69 2.2.6 Phương pháp nghiên cứu thực trạng 69 2.3 Thực trạng đào tạo chương trình chất lượng cao trình độ đại học ĐHQGHN 72 2.3.1 Thực trạng tuyển sinh chương trình chất lượng cao trình độ đại học ĐHQGHN 72 2.3.2 Thực trạng nội dung chương trình chất lượng cao trình độ đại học ĐHQGHN 76 2.3.3 Thực trạng đảm bảo điều kiện đào tạo chương trình chất lượng cao trình độ đại học Đại học Quốc gia Hà Nội 79 2.3.4 Thực trạng hoạt động giảng dạy giảng viên chương trình chất lượng cao trình độ đại học ĐHQGHN 82 2.3.5 Thực trạng hoạt động học tập sinh viên chương trình chất lượng cao trình độ đại học ĐHQGHN 85 2.3.6 Thực trạng kiểm tra, đánh giá kết học tập sinh viên chương trình chất lượng cao trình độ đại học ĐHQGHN 87 2.3.7 Thực trạng hoạt động thực tập, thực tế chương trình chất lượng cao trình độ đại học ĐHQGHN 90 vi 2.3.8 Thực trạng phản hồi sinh viên tốt nghiệp chương trình chất lượng cao trình độ đại học ĐHQGHN 94 2.3.9 Thực trạng phối hợp đơn vị đào tạo chương trình chất lượng cao trình độ đại học ĐHQGHN 97 2.4 Thực trạng quản lý đào tạo chương trình chất lượng cao trình độ đại học ĐHQGHN 99 2.4.1 Thực trạng quản lý đầu vào 100 2.4.2 Thực trạng quản lý trình đào tạo 109 2.4.3 Thực trạng quản lý đầu 116 2.4.4 Thực trạng quản lý bối cảnh yếu tố ảnh hưởng đến quản lý đào tạo chương trình chất lượng cao trình độ đại học ĐHQGHN .121 2.5 Nhận xét chung quản lý đào tạo chương trình chất lượng cao trình độ đại học ĐHQGHN 124 2.5.1 Ưu điểm 124 2.5.2 Hạn chế, tồn 127 Kết luận Chương 129 CHƯƠNG GIẢI PHÁP QUẢN LÝ ĐÀO TẠO CÁC CHƯƠNG TRÌNH CHẤT LƯỢNG CAO TRÌNH ĐỘ ĐẠI HỌC Ở ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI 130 3.1 Nguyên tắc đề xuất giải pháp 130 3.1.1 Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu 130 3.1.2 Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa phát triển 130 3.1.3 Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn 131 3.1.4 Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống 131 3.1.5 Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi 131 3.2 Đề xuất giải pháp 132 3.2.1 Giải pháp 1: Tổ chức truyền thông chương trình chất lượng cao trình độ đại học ĐHQGHN tới xã hội cán bộ, giảng viên, sinh viên trường đại học 132 3.2.2 Giải pháp 2: Chỉ đạo điều chỉnh, cập nhật chương trình chất lượng cao theo nhu cầu xã hội phát triển giới 133 3.2.3 Giải pháp Chỉ đạo Khoa, Bộ môn đổi hoạt động giảng dạy chương trình chất lượng cao trình độ đại học theo tiếp cận lực 140 vii 3.2.4 Giải pháp Phát triển đội ngũ cán quản lý giảng viên đáp ứng với yêu cầu đào tạo chương trình chất lượng cao trình độ đại học 146 3.2.5 Giải pháp Chỉ đạo đảm bảo điều kiện thực đào tạo chương trình chất lượng cao trình độ đại học 152 3.2.6 Giải pháp Tổ chức tăng cường gắn kết doanh nghiệp nước đào tạo chương trình chất lượng cao trình độ đại học .154 3.3 Mối quan hệ giải pháp đề xuất 158 3.4 Khảo nghiệm tính cấp thiết, tính khả thi giải pháp 160 3.4.1 Mục đích khảo nghiệm 160 3.4.2 Nội dung phương pháp khảo nghiệm 160 3.4.3 Tiêu chí cách quy điểm số khảo nghiệm tính cấp thiết khả thi giải pháp 160 3.4.4 Đối tượng khảo nghiệm 161 3.4.5 Kết khảo nghiệm 162 3.5 Thử nghiệm giải pháp đề xuất 167 3.5.1 Mục đích thử nghiệm 167 3.5.2 Phương pháp thử nghiệm 168 3.5.3 Giả thuyết thử nghiệm 168 3.5.4 Tiêu chí đánh giá cách cho điểm 168 3.5.5 Cách tiến hành thử nghiệm 170 3.5.6 Phân tích kết thử nghiệm 176 3.5.7 Đánh giá kết thử nghiệm giải pháp đề xuất 179 Kết luận Chương 181 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 183 Kết luận 183 Kiến nghị 185 DANH MỤC CÁC CƠNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CƠNG BỐ 186 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 187 PHỤ LỤC viii DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1 Khách thể khảo sát 68 Bảng 2.2 Thang đánh giá mức độ thực 71 Bảng 3.1 Ma trận phân tích nhu cầu đào tạo 137 Bảng 3.2 Các tiêu chí số đánh giá tính cấp thiết tính khả thi 160 Bảng 3.3 Kết khảo sát tính cấp thiết giải pháp đề xuất .162 Bảng 3.4 Kết khảo sát tính khả thi giải pháp đề xuất 164 Bảng 3.5 Tổng hợp khảo nghiệm tương quan tính cấp thiết tính khả thi giải pháp 166 Bảng 3.6 Tiêu chí đánh giá bước xác định nhu cầu, xây dựng chuẩn đầu xây dựng nội nội dung chương trình Bảng 3.7 Minh họa khối kiến thức, kỹ chương trình Kế tốn, phân tích kiểm tốn Bảng 3.8 169 173 Kĩ hoạt động ngành Kế tốn, phân tích kiểm tốn Khoa Quốc tế - ĐHQGHN 174 Bảng 3.9 Các kiến thức kỹ ngành Kế tốn, phân tích kiểm toán 176 Bảng 3.10 Kết khảo sát trình xác định nhu cầu đào tạo 176 Bảng 3.11 Kết thăm dị q trình xây dựng chuẩn đầu CTCLC .178 PL45 3.3 Về loại hình quan/ tổ chức của người trả lời Loại hình quan/ tổ chức Cơ quan hành nhà nước Viện/ trung tâm nghiên cứu Trường học/ sở đào tạo Các tổ chức trị xã hội Doanh nghiệp Các tổ chức quốc tế Các tổ chức khác Tổng số 3.4 Lĩnh vực/ ngành của quan/ tổ chức người trả lời chức Du lịch, khách sạn… Quản lý nhà nước Công nghiệp – Xây dựng Giáo dục/ đào tạo Y tế, chăm sóc sức khỏe Khoa học/ cơng nghệ An ninh, quốc phịng Tổng số PL46 3.5 Tổng số nhân lực quan/ tổ chức của người trả lời quan/ tổ chức >300 100-300 30-100