Cơ SỞ LÝ LUẬN VẺ QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CHO ĐẦU Tư XÂY DựNG cơ BẢN
Nội dung quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện
1.2.1 Khái niệm, đặc điểm quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện
Quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện là quá trình lập dự toán, chấp hành, kiểm soát và quyết toán chi NSNN theo quy định pháp luật, nhằm sử dụng ngân sách hiệu quả và đúng mục đích Quá trình này góp phần vào phát triển kinh tế xã hội và xóa đói giảm nghèo tại huyện Quản lý ngân sách diễn ra theo chu trình gồm ba khâu: lập ngân sách, chấp hành ngân sách và quyết toán ngân sách Trong một năm ngân sách, ba khâu này diễn ra đồng thời, bao gồm chấp hành ngân sách của chu trình hiện tại, quyết toán ngân sách của chu trình trước và lập ngân sách cho chu trình sau.
Quản lý chi ngân sách nhà nước (NSNN) bao gồm quản lý chi đầu tư phát triển, quản lý chi thường xuyên và các khoản chi khác Tuy nhiên, bài viết này chỉ tập trung vào nghiên cứu quản lý chi đầu tư phát triển và quản lý chi thường xuyên của ngân sách cấp huyện.
Quản lý chi ngân sách nhà nước (NSNN) phải gắn liền với quản lý thu để đảm bảo nguồn lực cho chi NSNN đúng thời điểm và đáp ứng quy mô Công cụ quan trọng trong quản lý chi NSNN bao gồm các định mức và chế độ chi, trong đó chế độ chi quy định rằng chỉ được chi NSNN cho những hoạt động hợp pháp Đồng thời, định mức chi xác định quy mô chi NSNN cho từng hoạt động cụ thể.
Chủ thể quản lý chi ngân sách nhà nước (NSNN) cấp huyện bao gồm Hội đồng Nhân dân (HĐND) cấp huyện và Ủy ban Nhân dân (UBND) cấp huyện, với Phòng Tài chính - Kế hoạch đóng vai trò tham mưu cho UBND trong việc xây dựng và thực hiện dự toán ngân sách Cơ quan Kho bạc Nhà nước (KBNN) cấp huyện đảm nhiệm việc kiểm tra và giám sát quá trình chi tiêu NSNN, trong khi các đơn vị sử dụng ngân sách có trách nhiệm quản lý ngân sách theo quy định của tỉnh.
Chi ngân sách nhà nước được quản lý theo quy định của pháp luật và dự toán đã được phê duyệt Đây là đặc điểm quan trọng nhất, cần được nhận diện và đánh giá một cách chính xác.
1 4 này giúp cơ quan quản lý đua ra các cơ chế quản lý, điều hành chi ngân sách đúng luật, đảm bảo hiệu quả, công khai, minh bạch.
Quản lý chi ngân sách nhà nước yêu cầu áp dụng nhiều biện pháp, trong đó biện pháp tổ chức hành chính đóng vai trò quan trọng nhất Các biện pháp này cần phải phù hợp với yêu cầu hoạt động của bộ máy nhà nước cấp huyện theo quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương.
Ngoài ra quản lý chi ngân sách cấp huyện đặc biệt là các huyện miền núi cần phải có cơ chế quản lý đặc thù phù hợp bởi:
Các huyện miền núi thường là những huyện nghèo với điều kiện tự nhiên khó khăn và kinh tế chậm phát triển, dẫn đến không thể tự cân đối thu - chi Điều này khiến cho các tỉnh miền núi gặp khó khăn trong việc cạnh tranh với các tỉnh đồng bằng ven biển Nhu cầu chi ngân sách nhà nước cho các tỉnh miền núi rất lớn, đặc biệt là cho đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng như đường, trường học và cơ sở y tế Tuy nhiên, do không có khả năng tự cân đối và phụ thuộc vào ngân sách trung ương và ngân sách tỉnh, tình trạng đầu tư có thể không hoàn chỉnh, kéo dài, đội chi phí hoặc chất lượng thấp, và năng lực quản lý của cán bộ còn hạn chế.
Các huyện miền núi đối mặt với nhiều khoản chi đặc thù cần quản lý đặc biệt, bao gồm chính sách trợ cấp cho học sinh dân tộc thiểu số, định canh, định cư, và hỗ trợ cung cấp điện cho các bản làng xa trung tâm Trong bối cảnh ngân sách nhà nước khó khăn, cùng với trình độ cán bộ và dân cư thấp, việc quản lý chi ngân sách nhà nước ở các huyện miền núi trở nên phức tạp và thách thức hơn bao giờ hết.
Các huyện miền núi thường phụ thuộc vào ngân sách bổ sung từ trung ương, dẫn đến mức độ bị động cao trong quản lý tài chính Hầu hết các huyện này không thể tự cân đối thu chi, phải chờ đợi sự hỗ trợ từ ngân sách tỉnh và trung ương hàng năm Đồng thời, chi phí thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước ở miền núi cao hơn nhiều so với đồng bằng, trong khi khả năng đóng góp của người dân lại rất hạn chế.
Những khó khăn đó đã hạn chế phạm vi năng động của chính quyền các huyện miền nói chung, quản lý chi NSNN nói riêng.
1.2.2 Nội dung cơ bản của quản lý chi Ngân sách nhà nước cho đầu tư Xây dựng cơ bản cấp huyện
Mục tiêu chính của việc lập dự toán ngân sách là đảm bảo nguyên tắc cân đối ngân sách nhà nước, đồng thời tính toán chính xác ngân sách cho kỳ kế hoạch Điều này cần dựa trên các căn cứ khoa học và thực tiễn để xác định các chỉ tiêu thu, chi của ngân sách trong giai đoạn kế hoạch.
Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư hướng dẫn lập dự toán ngân sách nhà nước, dựa trên chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và dự toán ngân sách năm tiếp theo Thông tư này quy định các yêu cầu, nội dung và thời hạn lập dự toán ngân sách, đồng thời thông báo số kiểm tra dự toán ngân sách nhà nước dành cho các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cũng như Uỷ ban nhân dân các huyện, tỉnh và thành phố trực thuộc Trung ương.
Các bộ, cơ quan ngang bộ và các cơ quan thuộc Chính phủ cần thực hiện theo Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ và Thông tư hướng dẫn từ Bộ Tài chính Đồng thời, họ phải căn cứ vào yêu cầu nhiệm vụ cụ thể của mình để thông báo số kiểm tra về dự toán ngân sách cho các đơn vị trực thuộc.
Uỷ ban nhân dân cấp huyện dựa trên Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ và Thông tư hướng dẫn của Bộ Tài chính để kiểm tra dự toán ngân sách Đồng thời, ủy ban cũng căn cứ vào định hướng phát triển kinh tế - xã hội, yêu cầu và nhiệm vụ cụ thể của địa phương, cũng như khả năng cân đối ngân sách địa phương để hướng dẫn và thông báo kiểm tra dự toán ngân sách cho các đơn vị trực thuộc và Uỷ ban nhân dân cấp dưới.
Yêu cầu đổi với lập dự toán ngân sách:
Dự toán ngân sách nhà nước và các cấp Chính quyền cần được tổng hợp theo từng lĩnh vực thu, chi, cũng như phân chia giữa chi thường xuyên, chi đầu tư phát triển và chi trả nợ Để đảm bảo tính hợp lý, dự toán ngân sách phải đi kèm với báo cáo thuyết minh, nêu rõ cơ sở và căn cứ tính toán Việc lập dự toán ngân sách các cấp phải tuân thủ nguyên tắc cân đối tài chính.
Đối với dự toán ngân sách nhà nước, tổng thu từ thuế, phí và lệ phí cần phải lớn hơn tổng chi thường xuyên và các khoản chi trả nợ Đồng thời, bội chi ngân sách phải nhỏ hơn chi đầu tư phát triển.
Phương pháp quản lý chi NSNN cho đầu tư XDCB
1.2.1 Phương pháp quản lý chi NSNN cho XDCB
Phương pháp quản lý đóng vai trò quan trọng trong việc xác định thành công của các hoạt động quản lý Các phương pháp này dựa trên các tiêu chí quản lý cụ thể và có tác động lớn đến hiệu quả của hoạt động quản lý Trong lĩnh vực quản lý chi ngân sách nhà nước cho đầu tư xây dựng cơ bản, những phương pháp cơ bản được áp dụng là rất cần thiết để đảm bảo sự thành công và hiệu quả trong quản lý.
Các nhà quản lý chi ngân sách nhà nước cho xây dựng cơ bản (XDCB) áp dụng phương pháp tác động trực tiếp thông qua cơ chế chính sách, ban hành văn bản dưới luật, lập kế hoạch và quy hoạch cùng các quy định khác Những tác động này mang tính bắt buộc, giúp định hướng các chủ thể tham gia vào hoạt động theo đúng chỉ đạo của cơ quan quản lý.
Phương pháp quản lý chi ngân sách nhà nước (NSNN) cho xây dựng cơ bản (XDCB) mang tính cưỡng chế và bắt buộc, nhằm tạo ra trật tự trong hoạt động này Phương pháp này thể hiện quyền lực của bộ máy quản lý nhà nước và đòi hỏi các biện pháp cụ thể bằng văn bản với cơ chế cứng rắn Tuy nhiên, việc thực hiện cần phải tuân thủ theo thẩm quyền quản lý mà đơn vị được cấp trong hoạt động quản lý chi NSNN.
Phương pháp hiện tại trong quản lý chi ngân sách nhà nước (NSNN) cho đầu tư xây dựng cơ bản (XDCB) đã tạo ra trật tự và khuôn khổ, nhưng đồng thời cũng làm giảm tính sáng tạo của các bên tham gia Để khắc phục điều này, cần thiết phải thiết lập các cơ chế linh hoạt hơn, nhằm khuyến khích sự sáng tạo và tạo động lực cho các chủ thể trong hoạt động đầu tư XDCB.
Phương pháp kinh tế tác động gián tiếp đến các chủ thể tham gia hoạt động chi ngân sách nhà nước (NSNN) cho đầu tư xây dựng cơ bản (XDCB) thông qua việc điều chỉnh lợi ích Nhà nước điều tiết mối quan hệ lợi ích giữa các bên, đảm bảo sự hài hòa trong hoạt động chi NSNN cho XDCB.
- các biện pháp kinh tế Nhà nước cũng thu hút được các nhà đầu tư đóng góp vào công tác đầu tư XDCB.
Phương pháp linh hoạt trong hoạt động chi ngân sách nhà nước cho xây dựng cơ bản (XDCB) không chỉ phát huy năng lực của các chủ thể tham gia mà còn giảm gánh nặng ngân sách bằng cách huy động thêm nguồn lực từ các nhà đầu tư Phương pháp kinh tế này cải thiện tính cứng nhắc của phương pháp hành chính, đồng thời mang lại lợi ích kinh tế cho các chủ thể, kích thích sự sáng tạo và chủ động trong hoạt động đầu tư XDCB.
- Phương pháp giáo dục tuyên truyền
Phương pháp này ảnh hưởng đến tư duy và nhận thức của các đối tượng tham gia hoạt động chi ngân sách nhà nước cho xây dựng cơ bản, bao gồm nhà đầu tư, nhà thầu và người dân Qua đó, nó nâng cao nhận thức và tinh thần tự giác của các chủ thể, khuyến khích họ chủ động và tích cực hơn trong việc thực hiện các dự án đầu tư.
Phương pháp giáo dục tuyên truyền hỗ trợ cho phương pháp hành chính và kinh tế, giúp các chủ thể hiểu rõ quy định hành chính và lợi ích kinh tế khi tham gia đầu tư xây dựng cơ bản (XDCB) Bằng cách nâng cao nhận thức và hiểu biết, phương pháp này khuyến khích sự chủ động, sẵn sàng và tích cực của các chủ thể trong việc tham gia, thực hiện và sử dụng vốn ngân sách nhà nước cho đầu tư XDCB.
Cả hai phương pháp đều có vai trò quan trọng và cần thiết trong quản lý chi ngân sách nhà nước cho xây dựng cơ bản Do đó, việc linh hoạt áp dụng các phương pháp này trong thực tiễn là điều cần thiết để nâng cao hiệu quả quản lý.
Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý chi Ngân sách nhà nước cho đầu tư Xây dựng cơ bản cấp huyện Lập Thạch
tư Xây dựng cơ bản cấp huyện Lập Thạch.
Quản lý chi ngân sách nhà nước cho đầu tư xây dựng cơ bản là một lĩnh vực quan trọng, ảnh hưởng sâu sắc đến sự phát triển kinh tế, văn hóa và xã hội của địa phương Do đó, công tác quản lý trong lĩnh vực này cần được chú trọng để đảm bảo sự phát triển toàn diện và bền vững.
Chi ngân sách nhà nước (NSNN) cho đầu tư xây dựng cơ bản (XDCB) bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố kinh tế, văn hóa và điều kiện tự nhiên của từng địa phương Những nhân tố này đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý chi NSNN cho đầu tư XDCB, bao gồm sự phát triển kinh tế địa phương, thói quen văn hóa của cộng đồng và các điều kiện tự nhiên đặc thù.
Các hoạt động chi ngân sách nhà nước cho đầu tư xây dựng cơ bản (XDCB) nhằm tạo ra cơ sở vật chất quan trọng cho phát triển kinh tế Quản lý chi cho đầu tư XDCB ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển kinh tế địa phương, trong khi tình hình kinh tế địa phương lại cung cấp thông tin cần thiết để các cơ quan quản lý điều chỉnh hoạt động đầu tư XDCB phù hợp Đánh giá tình hình kinh tế địa phương dựa trên các tiêu chí như thu nhập bình quân đầu người, tốc độ phát triển kinh tế và tỷ lệ thất nghiệp Từ đó, các nhà quản lý có thể định hướng phát triển kinh tế cho giai đoạn tiếp theo, ảnh hưởng đến chuyển dịch cơ cấu kinh tế Chuyển dịch cơ cấu kinh tế lại tác động trực tiếp đến hoạt động đầu tư XDCB, đóng vai trò then chốt trong việc tạo ra cơ sở vật chất cho các thành phần trong nền kinh tế.
- Điều kiện văn hóa, xã hội:
Điều kiện văn hóa và xã hội của địa phương bao gồm nhiều khía cạnh như truyền thông, giáo dục, y tế, hoạt động văn hóa, thể dục thể thao và môi trường Để phát triển toàn diện, địa phương cần chú trọng đầu tư vào cơ sở vật chất nhằm nâng cao các lĩnh vực này.
- về truyền thông: cần có các cơ sở có vai trò cung cấp thông tin đại chúng như đài phát thanh, đài truyền hình, cơ sở báo chí
Để nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo, cần phát triển một hệ thống trường học hiện đại và đầy đủ Việc xây dựng mới và sửa chữa các cơ sở đào tạo trên địa bàn là cần thiết nhằm đạt được các tiêu chuẩn về cơ sở vật chất giáo dục.
Hệ thống y tế cần được cải thiện bằng cách xây mới các cơ sở y tế để đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh của người dân trên toàn địa bàn Đồng thời, việc nâng cấp và sửa chữa các cơ sở y tế hiện có cũng rất quan trọng để nâng cao chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh cho cộng đồng.
Để bảo tồn và duy trì các giá trị văn hóa địa phương, cần thiết phải xây dựng và sửa chữa các cơ sở thể dục thể thao Điều này không chỉ góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa mà còn tạo ra một nếp sống văn minh cho cộng đồng.
Trong bối cảnh đời sống ngày càng nâng cao và mật độ dân số tăng, nhu cầu xử lý chất thải sinh hoạt cũng trở nên cấp thiết Cần xây dựng hệ thống thoát nước và xử lý rác thải hiện đại để đáp ứng yêu cầu về xử lý nước thải và rác thải, nhằm ngăn chặn ô nhiễm môi trường, bảo vệ cảnh quan và sức khỏe cộng đồng.
Các yêu cầu về phát triển văn hóa và xã hội ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động chi ngân sách nhà nước cho đầu tư xây dựng cơ bản Những yêu cầu này không chỉ định hướng cho việc chi tiêu mà còn là nền tảng để nâng cao và hoàn thiện quản lý ngân sách nhà nước trong lĩnh vực đầu tư xây dựng cơ bản.
- Điều kiện tự nhiên, vị trỉ địa lý:
Điều kiện tự nhiên và vị trí địa lý đóng vai trò quan trọng trong việc ảnh hưởng đến các vấn đề địa phương, từ đó tác động đến hoạt động chi ngân sách nhà nước cho đầu tư xây dựng cơ bản Những yếu tố này là nền tảng để đưa ra quyết định về hệ thống giao thông và cơ cấu kinh tế của địa phương.
Dựa trên điều kiện tự nhiên và vị trí địa lý, các cơ quan có thẩm quyền có thể xây dựng quy hoạch và kế hoạch đầu tư cho cơ sở hạ tầng và hệ thống giao thông Một địa phương với hệ thống giao thông thuận lợi và vị trí địa lý tốt sẽ tạo ra nhiều cơ hội để phát triển hạ tầng và giao thông, từ đó thúc đẩy sự phát triển toàn diện của khu vực.
Đội ngũ quản lý có vai trò then chốt trong việc quản lý chi ngân sách nhà nước (NSNN), đặc biệt là trong lĩnh vực đầu tư xây dựng cơ bản (XDCB) Chất lượng của đội ngũ này ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả sử dụng ngân sách và sự thành công của các dự án đầu tư.
Ngũ quản lý đóng vai trò then chốt trong việc quyết định các chính sách địa phương Một đội ngũ cán bộ có chuyên môn và đạo đức sẽ đưa ra những phương hướng hợp lý và kịp thời để giải quyết các vấn đề địa phương Hơn nữa, cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý cũng rất quan trọng; một bộ máy quản lý gọn gàng và tổ chức khoa học sẽ giúp tăng tốc độ và nâng cao hiệu quả trong hoạt động quản lý, đặc biệt là trong quản lý chi tiêu.
NSNN đóng vai trò quan trọng trong đầu tư XDCB, bên cạnh các yếu tố như kinh tế vĩ mô và định hướng phát triển của quốc gia Những yếu tố này cùng nhau ảnh hưởng đến hiệu quả và hướng đi của các dự án đầu tư.
Các nhân tố tác động đến quản lý chi ngân sách nhà nước (NSNN) cho đầu tư xây dựng cơ bản (XDCB) có mối liên hệ chặt chẽ với nhau Do đó, việc đánh giá các yếu tố ảnh hưởng là rất quan trọng, góp phần quyết định đến thành công hay thất bại trong công tác quản lý chi NSNN cho đầu tư XDCB.
THựC TRẠNG QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CHO ĐẦU TƯ XÂY DựNG cơ BẢN TẠI HUYỆN LẬP THẠCH, TỈNH VĨNH PHÚC
Tình hình chi ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Lập Thạch
Trong giai đoạn 2016 - 2018, theo Nghị định số 77/2015/NĐ-CP và Quyết định số 40/2015/QĐ-TTg, việc chi đầu tư phát triển trong lĩnh vực xây dựng cơ bản (XDCB) đã đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế huyện Nguồn đầu tư này đã tạo ra những công trình thiết yếu, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, thúc đẩy phát triển và cải thiện đời sống của người dân.
- Bảng 2.1 Tình hình thực hiện chi Ngân sách nhà nước cho đầu tư Xây dựng cơ bản trên địa bàn huyện Lập Thạch giai đoạn 2016 - 2018
- Nguồn: Phòng tài chỉnh - kế hoạch
Theo bảng trên, tổng nguồn vốn chi ngân sách nhà nước (NSNN) cho xây dựng cơ bản (XDCB) tại các địa phương đã tăng đều qua các năm Trong đó, TT Lập Thạch dẫn đầu với tổng vốn đầu tư 47,46 tỷ đồng, chiếm 9,7% tổng vốn XDCB của huyện; tiếp theo là TT Hoa Sơn với 40,28 tỷ đồng, chiếm 9,32% Việc phân bổ nguồn vốn này nhằm phát triển địa phương theo định hướng của huyện và tỉnh, phù hợp với tình hình kinh tế xã hội và đặc điểm tự nhiên Thị trấn Lập Thạch, là trung tâm chính trị, kinh tế - xã hội và văn hóa của huyện, cần được ưu tiên phát triển cơ sở hạ tầng, hệ thống giáo dục và giao thông.
Công tác quản lý chi ngân sách nhà nước tại huyện Lập Thạch được thực hiện một cách hợp lý, với sự chú trọng vào nguồn vốn đầu tư cho xây dựng cơ bản.
Để tạo sự cân bằng trong phát triển kinh tế - xã hội toàn huyện, cần đẩy mạnh chi đầu tư xây dựng cơ bản (XDCB) cho các địa phương còn khó khăn Việc áp dụng đường lối đầu tư đúng đắn không chỉ giúp giảm bớt gánh nặng ngân sách mà còn thu hút nguồn lực bên ngoài, từ đó đa dạng hóa nguồn vốn cho đầu tư XDCB.
- Bảng 2.2: Tỉ lệ chi Ngân sách nhà nước cho đầu tư huyện Lập Thạch giai đoạn 2016-2018
- STT- Năm - Tổng chi ngân sách huyện
- Tỉ lệ % chi XDCB/Tổng chi
-Nguồn: Phòng tài chỉnh kế hoạch
Chi đầu tư XDCB đóng vai trò quan trọng trong tổng chi ngân sách nhà nước cấp huyện, đặc biệt tại huyện Lập Thạch, nơi còn gặp khó khăn về hạ tầng Nhu cầu đầu tư lớn nhưng mức vốn hạn chế, chủ yếu phụ thuộc vào bổ sung từ ngân sách trung ương Do đó, huyện chỉ có thể giải quyết những yêu cầu xây dựng công trình thiết yếu, từng bước hoàn thiện kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, phục vụ sản xuất và đời sống người dân Điều này ảnh hưởng lớn đến công tác chỉ đạo, điều hành và quản lý đầu tư hiệu quả trong khu vực.
Kết quả chi ngân sách huyện trong những năm gần đây cho thấy sự tăng trưởng nhanh chóng, với chi ngân sách năm 2018 đạt 599,6 tỉ đồng, tăng 43,20 tỉ đồng so với năm 2017 và 86,818 tỉ đồng so với năm 2016 Hầu hết các khoản chi đều vượt dự toán, đặc biệt là các khoản đầu tư phát triển từ đất và chi quản lý hành chính Nguyên nhân chính của sự gia tăng này là do các khoản thu bổ sung có mục tiêu từ ngân sách cấp trên chưa được đưa vào dự toán, dẫn đến việc tỉnh phải bổ sung nhiệm vụ chi tương ứng.
Huyện sẽ nhận được kinh phí hỗ trợ có mục tiêu, từ đó thực hiện phân bổ để chi tiêu Điều này dẫn đến chi thực tế tăng lên so với dự toán ban đầu.
Cơ chế quản lý chi ngân sách nhà nước đã có nhiều cải tiến tích cực, với tỷ trọng chi cho đầu tư xây dựng cơ bản ngày càng tăng Huyện tập trung đầu tư vào giáo dục - đào tạo và y tế, đồng thời ưu tiên chi cho lĩnh vực kinh tế Nhiều chính sách hỗ trợ được triển khai cho nông nghiệp, nông thôn và giao thông, bao gồm cơ chế xây dựng kênh mương nội đồng và khuyến khích phát triển đường giao thông nông thôn.
Thực trạng quản lý chi ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Lập Thạch
2.3.1 Thực trạng lập dự toán, phân bổ dự toán chi ngân sách nhà nước cấp huyện trên địa bàn huyện Lập Thạch
Dự toán chi ngân sách huyện Lập Thạch được xây dựng dựa trên các nguồn thu dự kiến và nhiệm vụ chi trong năm Kế hoạch này còn căn cứ vào phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh, và an sinh xã hội của địa phương, tuân thủ các định mức đã được quy định.
Dự toán chi đầu tư phát triển được lập dựa trên các chương trình và dự án đã được phê duyệt trong kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội tổng thể của huyện, và phải được cấp có thẩm quyền phê duyệt đầu tư.
- Bảng 2.3 Tình hình chỉ NSNN cho đầu tư XDCB giai đoạn 2016 - 2018
- Năm - Chi đầu tưXDCB - Dự toán
- Nguồn: Phòng Tài chỉnh - Kế hoạch
Theo bảng số liệu, chi đầu tư cho XDCB trong các năm đều vượt dự toán, nhưng tỷ lệ vượt này đã có dấu hiệu giảm dần qua các năm Tình hình chi vượt dự toán cụ thể cho thấy sự cải thiện trong việc quản lý ngân sách.
Năm 2016, tỉnh đã đạt 172,3% dự toán chi ngân sách nhà nước cho đầu tư xây dựng cơ bản với tổng số tiền 126,562 tỷ đồng Sự tăng trưởng này chủ yếu nhờ vào nguồn thu từ việc đóng góp xây dựng cơ sở hạ tầng cho cụm công nghiệp làng nghề Thái Hòa và Liễn Sơn, cùng với việc tăng chi từ nguồn đấu giá quyền sử dụng đất của các xã, thị trấn Các khoản chi đáng chú ý bao gồm: hỗ trợ xây dựng giao thông nông thôn và giao thông nội đồng với số tiền 16,500 tỷ đồng; hỗ trợ kinh phí cho dự án xây dựng hạ tầng kỹ thuật cụm công nghiệp làng nghề với 2,500 tỷ đồng; và kinh phí xây dựng trạm xử lý rác thải từ nguồn sự nghiệp môi trường, được chuyển từ ngân sách huyện sang chi đầu tư xây dựng cơ bản.
Năm 2017, tỉnh đã đạt 168,8% dự toán chi ngân sách nhà nước cho đầu tư xây dựng cơ bản với tổng số tiền 147,62 tỷ đồng Sự gia tăng trong khoản chi này chủ yếu do nguồn thu từ việc xây dựng cơ sở hạ tầng cho các cụm công nghiệp làng nghề và tăng thu từ đấu giá quyền sử dụng đất ở các xã, thị trấn Đồng thời, tỉnh cũng bổ sung một số nhiệm vụ chi đầu tư xây dựng cơ bản, bao gồm hỗ trợ xây dựng giao thông nông thôn, giao thông nội đồng và kinh phí cho chương trình xây dựng nông thôn mới tại 3 xã điểm.
Năm 2018, nguồn thu từ cụm công nghiệp làng nghề Thị trấn Lập Thạch và đấu quyền sử dụng đất xã Liên Hòa, Văn Quán đã giúp chi ngân sách nhà nước cho đầu tư xây dựng cơ bản đạt 166,2% dự toán, tương đương 152,320 tỉ đồng, đồng thời bổ sung kinh phí xây dựng sân vận động huyện Lập Thạch.
Công tác quy hoạch và kế hoạch chi ngân sách nhà nước (NSNN) cho đầu tư xây dựng cơ bản (XDCB) đã phù hợp với định hướng phát triển kinh tế, văn hóa và xã hội Tuy nhiên, khả năng dự toán chi NSNN vẫn còn yếu kém, và mức độ công khai minh bạch trong công tác quy hoạch, kế hoạch chưa đáp ứng yêu cầu Điều này cho thấy còn tồn tại những hoạt động chưa thực sự minh bạch trong việc công bố thông tin liên quan đến quy hoạch và kế hoạch.
2.3.2 Thực trạng chấp hành dự toán chi ngân sách nhà nước cho đầu tư xây dựng cơ bản trên địa bàn huyện Lập Thạch
Khi nhận quyết định giao dự toán chi ngân sách nhà nước từ tỉnh và Nghị quyết phê chuẩn của HĐND huyện, UBND huyện Lập Thạch chỉ đạo Phòng Tài chính - Kế hoạch lập dự toán và hướng dẫn UBND các xã cùng các cơ quan, đơn vị liên quan triển khai thực hiện Quá trình này có sự tham gia của Kho bạc Nhà nước huyện.
- Bảng 2.4 Cơ cẩu chi Ngân sách nhà nước cho đầu tư XDCB theo
- lĩnh vực tại huyện Lập Thạch giai đoạn 2016 - 2018
T - Chỉ tiêu ngành, lĩnh vực - Năm
- - Hạ tầng di dân TĐC - 5,112 - 576 -
-Nguồn: phòng tài chỉnh - kế hoạch
Trong ba năm qua, công tác đầu tư đã chuyển biến tích cực, tập trung vào các lĩnh vực ưu tiên như giao thông, thủy lợi, y tế, giáo dục và phúc lợi xã hội cho các xã nghèo Đặc biệt, nguồn vốn được ưu tiên cho việc thanh toán các công trình tồn đọng và chuyển tiếp, đồng thời dành một phần cho các dự án chuẩn bị đầu tư Hệ thống cơ sở hạ tầng thiết yếu không chỉ được hiện đại hóa mà còn góp phần cải thiện chất lượng cuộc sống của người dân nông thôn.
- Chi trong lĩnh vực giao thông:
Trong giai đoạn 2016-2018, tổng vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước cho 98 công trình giao thông và hạ tầng đạt 81,088 tỉ đồng, chiếm 19% tổng chi ngân sách cho đầu tư xây dựng cơ bản Đến nay, 90 công trình đã hoàn thành và đưa vào sử dụng, trong khi 8 công trình còn lại đang thi công và dự kiến hoàn thành trong giai đoạn 2019-2020 Đầu tư cho giao thông được chú trọng, với hàng loạt tuyến đường liên xã, liên thôn, cầu và cống được hoàn thành Hiện tại, 100% tuyến đường huyện lộ và tỉnh lộ đã được nâng cấp, 98% tuyến đường giao thông nông thôn đã được cứng hóa, và 154/163 km đường trục chính nội đồng đã đạt chuẩn Nông thôn mới Nhiều tuyến đường quan trọng như đường Lập Thạch - Tam Dương và đường giao thông liên xã Liên Hòa đã hoàn thành và đưa vào sử dụng.
Ngọc Mỹ, Đồng Ích - Tiên Lữ đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy giao thương và trao đổi hàng hóa, đồng thời tạo điều kiện cho việc giao lưu văn hóa giữa các đơn vị hành chính trong huyện.
Trong giai đoạn 2016-2018, tổng vốn đầu tư của NSNN cho 76 công trình giáo dục đạt 50,435 tỉ đồng, chiếm 12% tổng vốn chi NSNN cho XDCB Đến nay, 73 công trình đã hoàn thành và đưa vào sử dụng, trong khi 3 công trình còn lại dự kiến sẽ hoàn thành vào cuối năm 2019 Việc ưu tiên đầu tư cho giáo dục đào tạo thể hiện đúng đường lối của Đảng và Nhà nước, với 56 trường học trên địa bàn, bao gồm 18 trường mầm non và 20 trường tiểu học.
Trên địa bàn, có 18 trường THPT được xây dựng khang trang với đầy đủ cơ sở vật chất Hệ thống trường học tại đây có 55/56 trường đạt chuẩn Quốc gia mức độ I, tương đương tỷ lệ 98,2% Cụ thể, toàn bộ 18 trường mầm non, 17/18 trường THCS và 20/20 trường tiểu học đều đạt chuẩn Ngoài ra, có 5 trường đạt chuẩn mức độ II, bao gồm Trường Tiểu học Te Lỗ và các trường mầm non: Đình Chu, Sơn Đông, Bàn Giản, Triệu Đề.
- về cơ sở hạ tầng:
Huyện đã quy hoạch 9 cụm công nghiệp và làng nghề, với các cụm công nghiệp tại thị trấn Lập Thạch, Hái Hòa, Hoa Sơn, Liễn Sơn, và Liên Hòa đã hoàn thành và đưa vào sử dụng Các hoạt động trong các cụm này đang diễn ra sôi nổi, góp phần phát triển kinh tế địa phương.
- cụm công nghiệp làng nghề đã có thành công bước đầu, tạo việc làm cho trên
Hơn 3.000 lao động đã tham gia vào việc duy trì và phát triển các làng nghề truyền thống theo hướng bền vững Hệ thống thu gom rác thải, lò đốt rác và xử lý nước thải đã được đưa vào hoạt động, góp phần hạn chế ô nhiễm môi trường Đồng thời, quy hoạch và xây dựng đô thị trung tâm Thị trấn Lập Thạch cùng các khu đô thị vệ tinh như Bắc Bình, Thái Hòa, Hoa Sơn, Liễn Sơn, Liên Hòa và Tử Du đã được triển khai nhằm đáp ứng nhu cầu của người dân.
ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ CHI NGẦN SÁCH NHÀ NƯỚC CHO ĐẦU TƯ XÂY DựNG cơ BẢN TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN LẬP THẠCH, TỈNH VĨNH PHÚC GIAI ĐOẠN 2016-201844 1 Những kết quả đạt được
2.4.1 Những kết quả đạt được
Qua việc điều tra và phân tích dữ liệu, có thể rút ra những kết quả ban đầu về công tác quản lý chi ngân sách nhà nước đầu tư xây dựng cơ bản tại huyện Lập Thạch.
Công tác quản lý chi ngân sách nhà nước (NSNN) cho đầu tư xây dựng cơ bản (XDCB) tại huyện Lập Thạch đã đạt được những kết quả nhất định thông qua phương pháp hành chính Các chính sách được ban hành đã có ảnh hưởng đáng kể đến hoạt động chi NSNN, góp phần đáp ứng yêu cầu quản lý chi NSNN cho đầu tư XDCB trong khu vực.
Công tác quy hoạch và kế hoạch đã được điều chỉnh phù hợp với định hướng phát triển kinh tế, văn hóa và xã hội của huyện Lập Thạch, đồng thời cũng phù hợp với chiến lược phát triển của tỉnh Vĩnh Phúc.
Công tác quy hoạch và kế hoạch ngày càng đảm bảo tính công khai, minh bạch, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý chi ngân sách nhà nước cho đầu tư xây dựng cơ bản tại huyện.
Trong giai đoạn 2016-2018, vốn đầu tư XDCB đã tập trung vào các công trình trọng điểm phục vụ phát triển huyện, đặc biệt trong nông nghiệp, công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp Đồng thời, việc sử dụng vốn cũng nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân và ổn định an sinh xã hội Nhờ đó, công tác quản lý chi NSNN cho XDCB trên địa bàn huyện đã góp phần đáp ứng yêu cầu ổn định kinh tế - xã hội, tạo điều kiện cho sự phát triển bền vững.
Trong quá trình quản lý chi ngân sách nhà nước cho đầu tư xây dựng cơ bản, bên cạnh những kết quả tích cực đã đạt được, công tác này vẫn gặp phải một số hạn chế cần khắc phục.
Phương pháp quản lý hiện tại chủ yếu tập trung vào quản lý hành chính, trong khi các phương pháp khác chưa được chú trọng đúng mức Đặc biệt, phương pháp giáo dục và tuyên truyền vẫn còn hạn chế, dẫn đến nhiều cán bộ trong bộ máy quản lý chi ngân sách nhà nước cho đầu tư xây dựng cơ bản và các đơn vị thực hiện dự án chưa có sự tiến bộ rõ rệt trong công tác quản lý chi tiêu.
Công tác kế hoạch và quy hoạch hiện nay gặp nhiều hạn chế, dẫn đến nhiều công trình đầu tư xây dựng cơ bản (XDCB) hoàn thành nhưng không được sử dụng hiệu quả, hoặc có những dự án không được thi công, gây thất thoát và lãng phí vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước Một ví dụ điển hình là dự án đường từ Bì La đến trung tâm thị trấn vào năm 2018.
Dự án Lập Thạch tại Vĩnh Phúc đã hoàn thành hơn 95% các hạng mục và dự kiến sẽ bàn giao vào cuối năm nay Tuy nhiên, dự án đang đối mặt với nguy cơ chậm tiến độ do một số hộ dân thôn Nưa, xã Tử Du phản đối mà không có cơ sở rõ ràng.
Tính minh bạch trong công tác quy hoạch hiện nay còn hạn chế, dẫn đến tình trạng lập dự án để xin vốn ngân sách nhà nước mà không sử dụng đúng mục đích Quy hoạch xây dựng cơ bản bị bóp méo vì lợi ích cá nhân hoặc nhóm lợi ích, khiến một số quy hoạch không đáp ứng yêu cầu và thiếu tính đồng bộ Nhiều lĩnh vực quy hoạch không hợp lý và chậm so với thực tiễn, gây ra sự thiếu đồng bộ trên địa bàn và ảnh hưởng tiêu cực đến các dự án đầu tư cũng như sự phát triển của địa phương.
Công tác thẩm định dự toán và thiết kế kỹ thuật hiện vẫn còn nhiều sai sót, chưa phát hiện đầy đủ các vấn đề về kết cấu và dự toán Thủ tục thẩm định dự án quá rườm rà, gây mất thời gian và công sức cho các đơn vị thực hiện Hơn nữa, công tác thanh quyết toán vốn đầu tư chưa được thực hiện triệt để, khiến nhiều dự án phải chi thanh quyết toán qua các khâu trung gian trước khi đến tay đối tượng trực tiếp thụ hưởng.
Công tác thanh tra, kiểm tra hiện nay chưa được thực hiện nghiêm túc và còn chồng chéo, thiếu kế hoạch cụ thể Năng lực của cán bộ thanh tra còn hạn chế, dẫn đến việc công tác này không đáp ứng yêu cầu Ngoài ra, một số cán bộ có dấu hiệu thoái hóa, biến chất trong quá trình thực hiện Về công tác bàn giao đưa vào sử dụng, nhiều bất cập xảy ra khi đơn vị sử dụng không có phương án hợp lý, khiến các dự án không phát huy hết công suất, thậm chí bị ngưng hoạt động Nhiều công trình bị bỏ hoang do không được sử dụng đúng chức năng, dẫn đến lãng phí vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước.
Cơ chế chính sách quản lý chi ngân sách nhà nước cho xây dựng cơ bản hiện nay còn hạn chế và không đáp ứng đầy đủ thực tiễn Hệ thống văn bản pháp luật thiếu tính đồng bộ và chặt chẽ, thậm chí có sự chồng chéo, gây khó khăn trong quá trình thực hiện Ngoài ra, nhiều quy định trong luật và các văn bản dưới luật vẫn còn kẽ hở, tạo điều kiện cho các đơn vị lách luật trong thực hiện nhiệm vụ.
Bộ máy quản lý hiện tại mặc dù có đội ngũ cán bộ có trình độ, nhưng vẫn tồn tại nhiều hạn chế trong công tác thực hiện Chất lượng chuyên môn của cán bộ quản lý chưa đồng đều, trong khi đơn vị tư vấn cũng gặp khó khăn về năng lực, dẫn đến chất lượng quy hoạch không đáp ứng được yêu cầu sử dụng Trình độ của các nhà thầu còn yếu kém, gây ra tiến độ thi công chậm và chất lượng công trình khi đưa vào sử dụng chưa đạt yêu cầu Hơn nữa, hiện tượng lợi ích nhóm trong quá trình thực hiện dự án đã làm giảm hiệu quả của công tác chi ngân sách nhà nước cho xây dựng cơ bản.
Chủ đầu tư và nhà thầu thi công dự án chưa thể hiện sự quyết liệt trong việc thực hiện, dẫn đến tình trạng vừa làm vừa nghỉ và không bám sát tiến độ Quá trình hoàn thiện các thủ tục để tổ chức thực hiện diễn ra trì trệ, thiếu trách nhiệm Năng lực của đơn vị tư vấn thiết kế và nhà thầu xây dựng không đáp ứng yêu cầu, thiếu trách nhiệm, gây ra nhiều sai sót lớn và phải điều chỉnh nhiều lần, kéo dài thời gian và ảnh hưởng đến chất lượng dự án.
