NỘI DUNG
Công tác nâng cao trình độ lý luận chính trị cho cán bộ chủ chốt ngành Giao thông Vận tải là cần thiết để đảm bảo hiệu quả quản lý và phát triển bền vững Lý luận chính trị cung cấp nền tảng tư tưởng vững chắc, giúp cán bộ hiểu rõ các nguyên tắc và chính sách của Đảng, từ đó nâng cao năng lực lãnh đạo và quản lý Việc nâng cao trình độ lý luận chính trị không chỉ góp phần vào sự nghiệp phát triển của ngành mà còn đáp ứng yêu cầu đổi mới và hội nhập quốc tế.
1.1.1.1 Khái niệm lý luận chính trị
Lý luận là một phạm trù rộng, khái niệm lý luận có nhiều cách tiếp cận, cách diễn đạt khác nhau
Từ điển triết học của Rôdentan, do M- Iudin biên soạn và xuất bản bởi nhà xuất bản Sự Thật tại Hà Nội năm 1976, định nghĩa lý luận là sự tổng hợp tri thức về tự nhiên và xã hội tích lũy qua lịch sử, đồng thời là hệ thống tư tưởng chủ đạo trong một lĩnh vực tri thức.
Theo Viện Ngôn ngữ học, lý luận được định nghĩa là hệ thống tư tưởng tổng hợp từ kinh nghiệm thực tiễn, có vai trò chỉ đạo cho thực tiễn Nó bao gồm những kiến thức được khái quát và tổ chức trong một lĩnh vực cụ thể.
Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh rằng lý luận không chỉ là sự tổng kết kinh nghiệm của nhân loại mà còn là sự tích lũy tri thức về tự nhiên và xã hội qua các giai đoạn lịch sử.
Theo tài liệu "Phương pháp giảng dạy LLCT" do Ban Tuyên giáo Trung ương xuất bản năm 2008, lý luận được hiểu là các khái niệm, phạm trù và quy luật được tổng hợp từ hoạt động thực tiễn của con người.
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA CÔNG TÁC NÂNG CAO TRÌNH ĐỘ LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ CHO CÁN BỘ CHỦ CHỐT NGÀNH GIAO THÔNG VẬN TẢI
Lý luận chính trị và trình độ lý luận chính trị
1.1.1.1 Khái niệm lý luận chính trị
Lý luận là một phạm trù rộng, khái niệm lý luận có nhiều cách tiếp cận, cách diễn đạt khác nhau
Từ điển triết học của Rôdentan, do M Iudin biên soạn và nhà xuất bản Sự Thật phát hành năm 1976, định nghĩa lý luận là sự tổng hợp tri thức về tự nhiên và xã hội được tích lũy qua lịch sử, đồng thời nó cũng là hệ thống tư tưởng chủ đạo trong một lĩnh vực tri thức.
Theo Từ điển Tiếng Việt của Viện Ngôn ngữ học, lý luận được định nghĩa là một hệ thống tư tưởng được tổng hợp từ kinh nghiệm thực tiễn và có vai trò chỉ đạo cho hoạt động thực tiễn Lý luận bao gồm những kiến thức được khái quát và tổ chức một cách có hệ thống trong một lĩnh vực cụ thể nào đó.
Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định rằng lý luận là sự tổng kết kinh nghiệm của nhân loại, đồng thời là sự tổng hợp tri thức về tự nhiên và xã hội được tích lũy qua lịch sử.
Theo tài liệu Phương pháp giảng dạy LLCT của Ban Tuyên giáo Trung ương năm 2008, lý luận được hiểu là các khái niệm, phạm trù và quy luật được tổng quát hóa từ hoạt động thực tiễn của con người Lý luận chính là kết quả của nhận thức chủ quan đối với các hiện tượng khách quan trong tự nhiên, xã hội và tư duy.
Lý luận, theo Đoàn Thế Hanh, là hệ thống tri thức khái quát, phản ánh quan niệm về các quy luật và mối liên hệ cơ bản của hiện thực Nó tái hiện khách quan và bị chi phối bởi hoàn cảnh lịch sử, điều kiện sản xuất, kỹ thuật và thực nghiệm cụ thể.
Lý luận là một hệ thống tri thức được tổng hợp từ kinh nghiệm thực tiễn của con người, phản ánh các mối quan hệ bản chất và quy luật của sự vật, hiện tượng trong thế giới khách quan Nó được diễn đạt qua các khái niệm, phạm trù, nguyên lý và quy luật, mặc dù có sự khác biệt trong hình thức và cách dùng từ giữa các tác giả.
Chính trị, theo nghĩa tiếng Hy Lạp cổ "Politics", đề cập đến các vấn đề liên quan đến thành bang và công việc quốc gia Điều cốt lõi và quan trọng nhất trong chính trị là việc tổ chức các cơ quan cai trị.
Theo chủ nghĩa Mác-Lênin, chính trị là hiện tượng lịch sử gắn liền với sự phân chia giai cấp và sự hình thành Nhà nước Chính trị đóng vai trò quan trọng trong đời sống xã hội, với V.I Lênin nhấn mạnh rằng chính trị liên quan đến công việc của Nhà nước và các quan hệ giữa các giai cấp, dân tộc và nhóm xã hội, trong đó trọng tâm là vấn đề giành, giữ và sử dụng quyền lực Nhà nước.
V.I.Lênin cũng khẳng định “chính trị với nghĩa là công việc nhà nước, là việc vạch hướng đi cho Nhà nước, là việc xác định hình thức, nhiệm vụ, nội dung của Nhà nước”[25, tr.50] Hơn nữa chính trị là mối quan hệ giữa các giai cấp là đấu tranh giai cấp trong giành, giữ, thực thi quyền lực Nhà nước và suy cho cùng là vấn đề lợi ích kinh tế V.I.Lênin nêu ra một nguyên tắc cơ bản trong chính trị mà những người cộng sản phải quán triệt và đó cũng chính là bản chất của chính trị là “Chính trị là sự biểu hiện tập trung của kinh tế” Có nghĩa, chính trị do kinh tế quyết định Các tổ chức chính trị, các hình thức nhà nước muốn tồn tại và phát triển phải dựa trên một cơ sở kinh tế của xã hội Có thể nói, kinh tế là gốc, là cơ sở của chính trị Chế độ chính trị thuộc kiến trúc thượng tầng và phải thích ứng với cơ sở kinh tế
Trong xã hội có giai cấp, giai cấp thống trị về kinh tế sẽ giữ vị trí ưu thế trong chính trị Chính trị không chỉ là phản ánh của kinh tế mà còn có tính độc lập và tác động mạnh mẽ trở lại, định hướng và điều tiết sự phát triển kinh tế Nó có thể thúc đẩy hoặc cản trở sự phát triển, ảnh hưởng đến mọi lĩnh vực đời sống xã hội V.I Lênin khẳng định rằng chính trị luôn chiếm ưu thế so với kinh tế, vì chính trị quyết định quyền lực và các quyết sách quan trọng Để đạt được mục tiêu phát triển kinh tế, giai cấp lãnh đạo phải có những quyết định chính trị đúng đắn Chính trị phục vụ lợi ích của giai cấp thống trị và dẫn dắt xã hội theo tư tưởng của họ Nó mang tính năng động và không có công thức chung, giống như đại số hơn là số học, theo V.I Lênin.
“Chính trị là vận mệnh thực tế của hàng triệu con người” [24, tr.150]
Chính trị là lĩnh vực hoạt động đặc biệt của con người, liên quan mật thiết đến thực tiễn và lợi ích kinh tế của các tầng lớp xã hội, đồng thời gắn liền với vận mệnh của nhân dân Thực tiễn chính trị được thể hiện qua hệ thống thiết chế chính trị, các đảng phái chính trị, nhà nước và tổ chức chính trị - xã hội.
Hồ Chí Minh nhấn mạnh rằng đời sống xã hội bao gồm bốn lĩnh vực cơ bản: kinh tế, chính trị, văn hóa và xã hội, và tất cả đều có tầm quan trọng như nhau Trong tác phẩm Thường thức chính trị, Người khẳng định rằng vấn đề chính trị ở Việt Nam đầu thế kỷ XX tập trung vào việc giành và giữ chính quyền, thực hiện dân chủ kiểu mới, và đảm bảo nhân dân thực sự là người làm chủ Mục tiêu là làm cho dân giàu, nước mạnh, đồng thời xây dựng mối quan hệ hòa bình và tôn trọng với tất cả các quốc gia, hướng đến hợp tác cùng có lợi.
Chính trị, theo cách tiếp cận chung nhất, được hiểu là các hoạt động liên quan đến Nhà nước, trong đó vấn đề cốt lõi là giành, giữ và sử dụng quyền lực Nhà nước Nó không chỉ là sự phản ánh của kinh tế mà còn có vai trò độc lập và ảnh hưởng lớn đến nền kinh tế.
- Khái niệm “Lý luận chính trị”:
Lý luận chính trị là một lĩnh vực nghiên cứu sâu sắc, xuất hiện khi xã hội có sự phân chia giai cấp và đấu tranh giai cấp, nhằm đại diện cho lợi ích của một Đảng hoặc giai cấp cụ thể Nó bao gồm hệ thống các quan điểm, chủ trương, đường lối và chính sách của Đảng hoặc giai cấp đó, với mục tiêu giành, giữ và thực thi quyền lực nhà nước.
Lý luận chính trị, theo tài liệu của Ban Tuyên giáo TW năm 2008, là sự kết hợp giữa lý luận và chính trị, tập trung vào mối quan hệ giữa các giai cấp trong xã hội có giai cấp Nó đề cập đến cuộc đấu tranh giành và giữ chính quyền của các giai cấp, phản ánh những vấn đề lý luận liên quan đến quyền lực trong xã hội.
Tầm quan trọng của việc nâng cao trình độ lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ chủ chốt ngành giao thông vận tải cấp tỉnh
1.2.1 Cán bộ chủ chốt ngành giao thông vận tải cấp tỉnh
- Khái niệm cán bộ chủ chốt:
Trong xã hội, thuật ngữ “cán bộ” được sử dụng rộng rãi, không bị giới hạn bởi quy tắc hay quy định nào Nó bao gồm nhiều cấp bậc như cán bộ tỉnh, huyện, xã, thôn, y tế, lớp học và cả cán bộ coi thi Thuật ngữ này thường xuyên xuất hiện để chỉ những người làm việc trong khu vực nhà nước, tổ chức chính trị, các tổ chức chính trị - xã hội và nhiều tổ chức khác.
Theo Khoản 1 Điều 4 của Luật cán bộ, công chức năm 2008, cán bộ là công dân Việt Nam được bầu cử, phê chuẩn hoặc bổ nhiệm vào các chức vụ trong các cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, và tổ chức chính trị - xã hội từ cấp trung ương đến cấp huyện, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước.
Theo quy định, cán bộ được xác định thông qua cơ chế bầu cử, phê chuẩn và bổ nhiệm theo nhiệm kỳ Những người đáp ứng các tiêu chí chung và được tuyển vào các cơ quan của Đảng, Nhà nước, và tổ chức chính trị - xã hội qua con đường này sẽ được coi là cán bộ Thực tế cho thấy, cán bộ luôn liên quan đến chức vụ, chức danh theo nhiệm kỳ, hoạt động của họ gắn liền với quyền lực chính trị mà nhân dân trao cho và họ phải chịu trách nhiệm chính trị trước Đảng, Nhà nước và Nhân dân.
Cán bộ chủ chốt, theo PGS.TS Trần Xuân Sầm, là những lãnh đạo có trọng trách nặng nề, đại diện cho tập thể để giải quyết vấn đề và chịu trách nhiệm trước tập thể Họ là lực lượng nòng cốt của Đảng, Nhà nước, giữ vai trò chỉ huy trong tổ chức Để thực hiện nhiệm vụ, cán bộ chủ chốt cần có trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cao và phẩm chất, năng lực để quy tụ, tập hợp đội ngũ.
Từ những quan điểm đó, căn cứ để xác định cán bộ chủ chốt phải dựa trên một số tiêu chí sau:
Trong một hệ thống bao gồm nhiều tổ chức, việc xác định những tổ chức có vai trò quan trọng quyết định sự phát triển của toàn hệ thống là điều cần thiết.
Trong một tổ chức, cán bộ lãnh đạo giữ vai trò quan trọng trong việc định hướng và quyết định sự phát triển của hệ thống Họ là những người đứng đầu, có trách nhiệm dẫn dắt và thúc đẩy sự vận động của tổ chức.
Khi xác định các chức danh cán bộ chủ chốt trong hệ thống chính trị và cơ quan hành chính sự nghiệp, cần xem xét tính chất công việc và vai trò của từng tổ chức trong toàn bộ hệ thống Đồng thời, việc xác định này cũng phải dựa vào cơ chế hoạt động, tổ chức, chức năng và nhiệm vụ của từng tổ chức như một tiểu hệ thống Các chức danh cán bộ chủ chốt cần được đánh giá trong các trường hợp cụ thể và từng lĩnh vực riêng biệt, vì một cán bộ có thể là chủ chốt ở một vị trí nhưng không nhất thiết ở vị trí khác Do đó, việc xác định chức danh cán bộ chủ chốt phải căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ và vai trò của từng tổ chức cụ thể.
Các chức danh cán bộ chủ chốt trong ngành giao thông vận tải cấp tỉnh bao gồm các phó trưởng phòng, trung tâm và các vị trí tương đương Tại tỉnh Bình Dương, các chức danh này bao gồm giám đốc, phó giám đốc sở, trưởng và phó các phòng ban, trung tâm của sở, Ban Quản lý dự án và Thanh tra GTVT.
Cảng Bà Lụa, Bến xe khách, Trung tâm Đăng kiểm, Trung tâm ĐTSHLX, Đoạn Quản lý SCCTGT
1.2.2 Vai trò, vị trí và chức năng của đội ngũ cán bộ chủ chốt ngành giao thông vận tải cấp tỉnh
Trong Chiến lược phát triển kinh tế xã hội giai đoạn 2011 - 2020, phát triển và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đặc biệt là nguồn nhân lực chất lượng cao, được xác định là đột phá chiến lược quyết định cho việc ứng dụng khoa học, công nghệ và chuyển đổi mô hình tăng trưởng Đội ngũ cán bộ lãnh đạo và quản lý có vai trò quan trọng trong công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, xây dựng nền kinh tế thị trường và hội nhập kinh tế quốc tế Chức năng và vị trí của đội ngũ cán bộ chủ chốt trong ngành giao thông vận tải cấp tỉnh thể hiện rõ vai trò này trong sự phát triển chung của ngành.
Đội ngũ cán bộ chủ chốt đóng vai trò quan trọng trong việc tham mưu cho tỉnh về chiến lược, kế hoạch, chủ trương và chính sách Họ cũng là lực lượng lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện các nhiệm vụ của đơn vị một cách hiệu quả.
Đội ngũ cán bộ chủ chốt cần đóng vai trò cầu nối giữa Đảng, Nhà nước và cán bộ, công nhân, viên chức, truyền đạt chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước để họ hiểu và thực hiện Đồng thời, họ cũng phải lắng nghe và phản ánh đầy đủ tâm tư, nguyện vọng của người lao động đến Đảng, Nhà nước, từ đó giúp điều chỉnh và sửa đổi các chính sách cho phù hợp với thực tiễn.
Cán bộ lãnh đạo ngành giao thông vận tải cấp tỉnh không chỉ định hướng và tổ chức hoạt động thực tiễn mà còn phải đảm bảo việc làm và đời sống vật chất, tinh thần cho cán bộ, công nhân, viên chức trong đơn vị.
Với vị trí, vai trò quan trọng đó, cán bộ chủ chốt ngành giao thông vận tải phải thực hiện chức năng, nhiệm vụ:
Tuyên truyền và quán triệt các đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước là nhiệm vụ quan trọng nhằm giáo dục, động viên cán bộ, công nhân, viên chức trong đơn vị Điều này giúp họ hiểu rõ và thực hiện đúng đắn các chính sách, từ đó nâng cao hiệu quả công việc và góp phần vào sự phát triển chung của đất nước.
Tổ chức thực hiện hiệu quả đường lối, chủ trương và chính sách của Đảng và Nhà nước trong hoạt động của đơn vị; đồng thời, phát triển đơn vị và từng bước nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho cán bộ, công nhân, viên chức.
Củng cố mối quan hệ giữa Đảng, Nhà nước với cán bộ, công nhân, viên chức là điều cần thiết để phát huy tính tự giác và sáng tạo của người lao động, dựa trên việc thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở Để thực hiện nhiệm vụ này, cán bộ chủ chốt ngành giao thông vận tải cần có trình độ học vấn và lý luận chính trị vững vàng, giúp họ nắm vững đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước, từ đó có khả năng giải thích, động viên quần chúng thực hiện Hơn nữa, việc vận dụng sáng tạo các chủ trương vào hoạch định chiến lược và kế hoạch là rất quan trọng Đội ngũ cán bộ này không chỉ cần năng lực và bản lĩnh chính trị mà còn phải có đạo đức cách mạng, sống theo tiêu chí “Cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô tư”, luôn đặt lợi ích của cách mạng lên trên hết Chỉ khi đó, họ mới có thể gần gũi quần chúng lao động và tạo niềm tin cho người lao động hoàn thành tốt nhiệm vụ.