Tính cấp thiết của đề tài
Đất là tài nguyên quý giá, đóng vai trò nền tảng cho sự phân bố dân cư và các hoạt động kinh tế - xã hội, đặc biệt quan trọng đối với Việt Nam, một quốc gia có nền văn minh nông nghiệp phát triển Câu nói “tấc đất tấc vàng” thể hiện giá trị không thể thay thế của đất đai, nơi con người khai thác để đáp ứng nhu cầu thiết yếu như lương thực, nhà ở và các giá trị vật chất, tinh thần khác Khi dân số tăng cao và người dân từ nông thôn đổ về thành phố lớn, giá đất tại các khu vực này ngày càng tăng, dẫn đến nhiều tranh chấp về đất đai trong bối cảnh phát triển kinh tế thị trường.
Từ khi chuyển sang nền kinh tế thị trường, tình hình tranh chấp đất đai tại Việt Nam ngày càng gia tăng, đặc biệt ở các khu vực đô thị hóa nhanh Các dạng tranh chấp phổ biến bao gồm tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng, cho thuê, lấn chiếm đất, và tranh chấp quyền sử dụng đất trong các vụ ly hôn Nguyên nhân chính dẫn đến các tranh chấp này là do quản lý đất đai còn nhiều thiếu sót, việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất chậm trễ, cùng với tình trạng lấn chiếm đất đai không được xử lý kịp thời Hơn nữa, giá trị đất đai ngày càng tăng cao, khiến cho tranh chấp trở nên phức tạp hơn.
Hệ thống văn bản pháp luật đất đai đã được cải thiện qua Luật đất đai năm 2013, có hiệu lực từ 1/7/2014, nhằm quy định rõ thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai Luật này khắc phục những hạn chế của Luật đất đai năm 2003, giúp các cơ quan có thẩm quyền giải quyết tranh chấp hiệu quả hơn, giảm tình trạng chồng chéo và đùn đẩy giữa UBND và TAND Tuy nhiên, việc giải quyết tranh chấp đất đai vẫn là một trong những vấn đề phức tạp và kéo dài nhất trong quy trình giải quyết các tranh chấp dân sự.
Nghiên cứu đề tài “Pháp luật về giải quyết tranh chấp đất đai và thực tiễn áp dụng trong hoạt động tư vấn pháp lý tại Công ty Luật TNHH hãng Luật giải phóng chi nhánh Quảng Nam” là cần thiết nhằm làm rõ các vấn đề lý luận và thực tiễn, đồng thời giúp tăng cường hiệu quả nghiên cứu và tư vấn pháp lý trong lĩnh vực đất đai.
Mục tiêu nghiên cứu đề tài
Mục tiêu của đề tài là nghiên cứu cơ sở lý luận và phân tích các quy định pháp luật hiện hành cùng với thực tiễn áp dụng pháp luật, từ đó đề xuất giải pháp hoàn thiện pháp luật và tổ chức thực hiện pháp luật về giải quyết tranh chấp đất đai Để đạt được mục tiêu này, cần làm rõ các vấn đề liên quan.
- Làm rõ các khái niệm tranh chấp đất đai, giải quyết tranh chấp đất đai.
- Phân tích quy định pháp luật về tranh chấp đất đai, giải quyết tranh chấp đất đai
Đánh giá thực trạng pháp luật về giải quyết tranh chấp đất đai là điều cần thiết để hiểu rõ hơn về những thách thức hiện tại trong lĩnh vực này Công ty Luật TNHH Hãng Luật Giải Phóng chi nhánh Quảng Nam đã áp dụng các quy định pháp lý vào thực tiễn tư vấn pháp lý, giúp khách hàng giải quyết tranh chấp một cách hiệu quả Việc phân tích các vấn đề pháp lý liên quan đến đất đai không chỉ hỗ trợ trong việc tư vấn mà còn nâng cao nhận thức về quyền lợi và nghĩa vụ của các bên liên quan Thực tiễn áp dụng pháp luật tại công ty cũng phản ánh những bất cập trong quy trình giải quyết tranh chấp, từ đó đề xuất các giải pháp cải thiện.
Phương pháp nghiên cứu đề tài
Để đạt được mục tiêu đã đề ra thì em đã sử dụng những phương pháp nghiên cứu cụ thể như sau:
- Phương pháp phân tích, tổng hợp: Nhằm làm sáng tỏ vấn đề lý luận cơ bản về tranh chấp đất đai và giải quyết tranh chấp đất đai.
Phương pháp phân tích đánh giá pháp luật nhằm xác định những hạn chế trong các quy định hiện hành, từ đó đề xuất những giải pháp cụ thể để cải thiện hiệu quả của hệ thống pháp luật.
Cơ cấu của đề tài
Ngoài phần mục lục, mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, nội dung đề tài được kết cấu gồm có 3 chương:
Chương 1: Tổng quan về Công ty Luật TNHH hãng luật Giải Phóng chi nhánh Quảng Nam
Chương 2 trình bày cơ sở lý luận và các quy định pháp luật liên quan đến việc giải quyết tranh chấp đất đai Chương 3 phân tích thực tiễn áp dụng pháp luật trong việc giải quyết tranh chấp đất đai tại Công ty Luật TNHH Hãng Luật Giải Phóng, chi nhánh Quảng Nam, đồng thời đưa ra một số kiến nghị nhằm cải thiện quy trình tư vấn pháp lý trong lĩnh vực này.
TỔNG QUAN VỀ CÔNG TY LUẬT TNHH HÃNG LUẬT GIẢI PHÓNG CHI NHÁNH QUẢNG NAM
GIỚI THIỆU CHUNG VỀ CÔNG TY LUẬT TNHH HÃNG LUẬT GIẢI PHÓNG CHI NHÁNH QUẢNG NAM
PHÓNG CHI NHÁNH QUẢNG NAM
1.1.1 Thông tin cơ bản về Công ty Luật TNHH hãng luật giải phóng chi nhánh Quảng Nam Địa chỉ: Số 187 Tiểu La, Tổ 5, Thị trấn Hà Lam, Huyện Thăng Bình, Quảng Nam. Đại diện pháp luật: Luật sư ĐOÀN VĂN MINH
Công ty Luật TNHH Hãng Luật Giải Phóng chi nhánh Quảng Nam, hoạt động từ ngày 01 tháng 08 năm 2019, cam kết cung cấp dịch vụ pháp lý chuyên nghiệp, đảm bảo an toàn pháp lý cho các bên trong hợp đồng giao dịch Với đội ngũ cán bộ có trình độ chuyên môn cao và kinh nghiệm phong phú, công ty hỗ trợ phòng ngừa tranh chấp, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của cá nhân và tổ chức, đồng thời góp phần ổn định phát triển kinh tế xã hội Liên hệ với chúng tôi qua điện thoại 0978369986 để được tư vấn về các vấn đề hôn nhân gia đình, tranh chấp đất đai và thành lập doanh nghiệp.
1.1.2 Lịch sử hình thành và định hướng phát triển của Công ty Luật TNHH hãng luật giải phóng chi nhánh Quảng Nam
Công ty Luật TNHH Hãng Luật Giải Phóng chi nhánh Quảng Nam được thành lập để đáp ứng nhu cầu trợ giúp pháp lý của tổ chức, cá nhân và doanh nghiệp Đội ngũ luật sư tại đây có nhiều năm kinh nghiệm trong các lĩnh vực tư vấn pháp lý, đầu tư, thương mại, sở hữu trí tuệ, cũng như giải quyết tranh chấp liên quan đến đất đai, tài chính và ngân hàng.
Công ty Luật TNHH Hãng Luật Giải Phóng chi nhánh Quảng Nam, được thành lập theo sự cấp phép của Sở tư pháp tỉnh Quảng Nam, cam kết cung cấp dịch vụ pháp lý chuyên nghiệp và tối ưu Với đội ngũ có kiến thức và kinh nghiệm phong phú, công ty chú trọng vào việc bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho cá nhân và doanh nghiệp thông qua tư vấn, trợ giúp pháp lý và tranh tụng Nhờ uy tín nghề nghiệp, Hãng Luật Giải Phóng đã khẳng định vị thế của mình trong nền kinh tế quốc gia và hội nhập quốc tế, góp phần tạo ra những giá trị tích cực cho xã hội và vai trò quan trọng của luật sư trong thời đại hiện nay.
Công ty Luật TNHH Hãng Luật Giải Phóng chi nhánh Quảng Nam sở hữu đội ngũ luật sư chuyên nghiệp, sẵn sàng đáp ứng nhu cầu của khách hàng và đối tác trong các lĩnh vực như dân sự, hình sự, đất đai, lao động, hôn nhân gia đình và thừa kế, đảm bảo dịch vụ nhanh chóng và hiệu quả cao.
Công ty Luật TNHH Hãng Luật Giải Phóng chi nhánh Quảng Nam, hoạt động từ ngày 03 tháng 07 năm 2019, đã xây dựng được thương hiệu và uy tín trong hơn 10 tháng hoạt động Đội ngũ cán bộ tại văn phòng không ngừng nỗ lực và tâm huyết, mang lại niềm tin tuyệt đối cho khách hàng, đặc biệt là người dân huyện Thăng Bình, vào năng lực làm việc của các luật sư.
Công ty Luật TNHH Hãng Luật Giải Phóng chi nhánh Quảng Nam hoạt động chủ yếu trong các lĩnh vực:
Chúng tôi cung cấp dịch vụ tư vấn pháp lý thường xuyên cho tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân, giúp giải quyết các vấn đề liên quan đến hoạt động kinh doanh, tranh chấp đất đai và hôn nhân gia đình Ngoài ra, chúng tôi còn tư vấn và soạn thảo hợp đồng dân sự, hợp đồng kinh tế - thương mại, hợp đồng ngoại thương và hợp đồng lao động.
Tranh tụng là quá trình tham gia bào chữa và bảo vệ quyền lợi cho cá nhân, tổ chức và doanh nghiệp trong các vụ án liên quan đến đất đai, dân sự, hình sự, kinh tế, lao động, hành chính và hôn nhân gia đình Đồng thời, chúng tôi cũng đại diện cho các tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân trong các hoạt động tranh tụng tại tòa án.
Chúng tôi cung cấp dịch vụ pháp lý chuyên nghiệp bao gồm đăng ký thành lập doanh nghiệp, chi nhánh và văn phòng đại diện, cũng như hỗ trợ thay đổi đăng ký kinh doanh Ngoài ra, chúng tôi còn hoàn thiện thủ tục xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và quyền sử dụng nhà ở, cùng với dịch vụ thu hồi nợ công và hỗ trợ thi hành án.
Công ty Luật TNHH Hãng Luật Giải Phóng chi nhánh Quảng Nam đã phát triển mạnh mẽ nhờ vào sự nỗ lực không ngừng của đội ngũ cán bộ giàu kinh nghiệm.
CHỨC NĂNG, NHIỆM VỤ VÀ CƠ CẤU TỔ CHỨC CÔNG TY LUẬT TNHH HÃNG LUẬT GIẢI PHÓNG CHI NHÁNH QUẢNG NAM
1.2.1 Chức năng, nhiệm vụ Công ty Luật TNHH hãng Luật Giải Phóng chi nhánh Quảng Nam
Chức năng chính của công ty là phát triển doanh nghiệp thông qua hoạt động tư vấn pháp luật và đại diện tố tụng cho khách hàng Chúng tôi thực hiện các công việc liên quan đến pháp luật và cung cấp các dịch vụ pháp lý khác theo quy định hiện hành.
Xây dựng một chiến lược phát triển công ty hiệu quả là rất quan trọng, đồng thời tổ chức thực hiện các kế hoạch kinh doanh phù hợp với chức năng của doanh nghiệp và tuân thủ quy định pháp luật.
- Tuân thủ chính sách, chế độ pháp luật của nhà nước, thực hiện đúng chế độ báo cáo, thống kê và nghĩa vụ với ngân sách nhà nước.
- Thực hiện các dịch vụ tư vấn pháp lý, đại diện tố tụng cho khách hàng để thực hiện các hoạt động liên quan đến pháp luật.
- Thực hiện đầy đủ nghĩa vụ với người lao động, bảo vệ tài sản công ty.
1.2.2 Cơ cấu tổ chức Công ty Luật TNHH hãng Luật Giải Phóng chi nhánh
– Hình thức, tên gọi và trụ sở công ty:
+ Loại hình hoạt động: Công ty TNHH Một Thành Viên
Công ty Luật TNHH hãng Luật Giải Phóng có chi nhánh tại Quảng Nam, tọa lạc tại địa chỉ 187 Tiểu La, tổ 5, thị trấn Hà Lam, huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam.
– Thành viên sáng lập công ty (Luật sư chủ sở hữu công ty):
+ Họ và tên: Đoàn Văn Minh
– Tổ chức nhân sự của Công ty:
Theo Điều 73 của Luật Doanh nghiệp năm 2014, Công ty TNHH một thành viên là doanh nghiệp do một tổ chức hoặc cá nhân sở hữu Chủ sở hữu công ty TNHH một thành viên chịu trách nhiệm về nợ và nghĩa vụ tài sản của công ty trong giới hạn vốn điều lệ.
Theo Luật Doanh nghiệp năm 2014, vốn điều lệ của công ty TNHH một thành viên tại thời điểm đăng ký doanh nghiệp là tổng giá trị tài sản mà chủ sở hữu cam kết góp, được ghi trong Điều lệ công ty Chủ sở hữu phải góp đủ và đúng loại tài sản như đã cam kết trong thời hạn 90 ngày kể từ ngày nhận Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp Vốn điều lệ của công ty hoàn toàn do một cá nhân góp vào, không có sự liên kết góp vốn từ nhiều thành viên hay nhà đầu tư như các loại hình công ty khác.
Công ty Luật TNHH hãng Luật Giải Phóng chi nhánh Quảng Nam do cá nhân làm chủ sở hữu, cơ cấu tổ chức bao gồm:
Giám đốc: Luật sư Đoàn Văn Minh
Chuyên viên pháp lý: Lê Thị Thuận
TÌNH HÌNH HOẠT ĐỘNG TƯ VẤN PHÁP LÝ CỦA CÔNG TY LUẬT TNHH HÃNG LUẬT GIẢI PHÓNG CHI NHÁNH QUẢNG NAM
Công ty chúng tôi được thành lập và chính thức hoạt động từ tháng 7 năm 2019, với sự tin tưởng và ủng hộ từ quý khách hàng, điều này đã trở thành động lực lớn giúp chúng tôi không ngừng hoàn thiện và phát triển, nhằm bảo vệ tối ưu lợi ích của khách hàng.
Mục đích tồn tại và phát triển bền vững nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của con người, doanh nghiệp và tổ chức là kim chỉ nam cho mọi hoạt động Chúng tôi hướng tới sự chuyên nghiệp, với vai trò là nhà tư vấn chiến lược uyên bác và hùng biện, kết hợp lý luận từ thực tiễn và kinh nghiệm trong các lĩnh vực tư vấn, tố tụng hình sự, dân sự, kinh tế, hành chính, lao động, đầu tư, thương mại và quản lý Đạo đức nghề nghiệp luôn được đặt lên hàng đầu.
Công ty Luật TNHH hãng Luật Giải Phóng chi nhánh Quảng Nam hiện đang tiếp nhận hồ sơ vụ án trong các lĩnh vực như hôn nhân gia đình và tranh chấp.
Công ty Luật TNHH hãng Luật Giải Phóng chi nhánh Quảng Nam cam kết cung cấp dịch vụ pháp lý toàn diện về đất đai và dân sự, với phương châm “Sự bảo hộ hoàn hảo trong mọi quan hệ pháp luật” Chúng tôi đặt lợi ích của khách hàng lên hàng đầu, đồng hành cùng họ trong việc giải quyết các vấn đề pháp lý, đồng thời tư vấn chiến lược và hướng đi phù hợp, góp phần mang lại thành công bền vững cho khách hàng.
GIỚI THIỆU ĐÔI NÉT VỀ NỘI DUNG/ CHỦ ĐỀ/ CÔNG VIỆC SINH VIÊN HƯỚNG TỚI TRONG ĐỢT THỰC TẬP
Nội dung công việc được giao trong quá trình thực tập tại công ty như sau:
- Photo, in các tài liệu văn bản tại văn phòng.
- Nghiên cứu hồ sơ tại văn phòng
- Đọc các bản án tại văn phòng
- Soạn thảo văn bản (đơn ly hôn, đơn khởi kiện, đơn tố cáo, khiếu nại, kháng cáo)
- Nghe Luật sư tư vấn cho khách hàng pháp luật về đất đai, dân sự, hình sự…
- Đi thực tế quá trình đo đạc, cấp giấy sử dụng đất
- Tham dự quá trình hòa giải các vụ án tranh chấp đất đai.
- Tham dự phiên Tòa giải quyết vụ án ly hôn.
Quá trình thực hiện công việc:
Trong quá trình thực tập tại Công ty Luật TNHH hãng Luật Giải Phóng chi nhánh Quảng Nam, tôi đã có cơ hội tiếp cận thực tiễn hoạt động của luật sư, giúp tôi hiểu rõ hơn về tính chất thực tế của lĩnh vực này Sự hỗ trợ và chỉ dẫn tận tình từ các luật sư đã giúp tôi áp dụng kiến thức đã học, hoàn thành nhanh chóng và hiệu quả các nhiệm vụ được giao.
Quá trình thực tập tại công ty luật em đã được giao một số công việc liên quan chặt chẽ tới ngành mà em đã học như:
Luật sư đóng vai trò quan trọng trong hệ thống pháp luật, với nhiệm vụ bảo vệ quyền lợi của khách hàng và tư vấn pháp lý Công ty luật có cơ cấu tổ chức rõ ràng, với các chức năng đa dạng nhằm đáp ứng nhu cầu pháp lý của khách hàng Nhiệm vụ của công ty bao gồm cung cấp dịch vụ tư vấn, đại diện trong các vụ án và hỗ trợ giải quyết tranh chấp Các lĩnh vực hoạt động của công ty thường trải rộng từ luật dân sự, hình sự đến luật thương mại, giúp khách hàng giải quyết các vấn đề pháp lý một cách hiệu quả.
– Nghiên cứu các hồ sơ các vụ án
Nghiên cứu hồ sơ là bước quan trọng để hiểu rõ các vấn đề cốt lõi trong vụ án Trong quá trình này, cần nắm bắt thông tin quan trọng, kiểm tra và ghi chép nội dung cần thiết Việc hệ thống hóa thông tin dựa trên đánh giá chứng cứ và bổ sung thêm khi cần thiết cũng rất quan trọng Sau khi hoàn tất nghiên cứu, cần kiểm tra và đánh giá độ chính xác của các thông tin thu thập được Từ những gợi ý trong hồ sơ, việc thu thập chứng cứ và củng cố hồ sơ sẽ giúp nâng cao tính chính xác và hiệu quả trong việc giải quyết vụ án.
Nghiên cứu các quy định của pháp luật, văn bản pháp luật cần thiết để áp dụng phù hợp với nội dung hồ sơ.
– Tiếp xúc và tư vấn khách hàng:
+ Tư vấn cho khách hàng về trình tự thủ tục đăng ký nhãn hiệu tại Việt Nam.
+ Tư vấn cho khách hàng về trình tự thủ tục thành lập doanh nghiệp;
+ Tư vấn cho khách hàng về ly hôn.
– Soạn thảo đơn, hợp đồng, các văn bản pháp lý khác.
Để hỗ trợ khách hàng đến trực tiếp văn phòng, cần tiếp nhận hồ sơ và kiểm tra các giấy tờ tùy thân như chứng minh nhân dân, giấy khai sinh, hộ chiếu, giấy chứng nhận đăng ký kết hôn và các giấy tờ liên quan Sau khi đối chiếu và so sánh, hồ sơ sẽ được chuyển cho chuyên viên văn phòng kiểm tra lại và tiến hành các thủ tục cần thiết khác.
– Tham dự các phiên Tòa.
– Nghiên cứu, tìm các văn bản pháp luật về các vấn đề:
+ Tranh chấp đất đai, các trường hợp thu hồi đất.
+ Trả tiền phí sử dụng đất.
+ Giải quyết tranh chấp khi ly hôn.
+ Tranh chấp chia di sản thừa kế.
– Đi thực tế cùng luật sư tại TAND huyện Thăng Bình
– Đi công chứng, chứng thực các giấy tờ có liên quan.
Trực văn phòng và thực hiện việc photo tài liệu tại Công ty, đồng thời đánh số thứ tự cho các tài liệu hồ sơ vụ việc tiếp nhận Học cách sử dụng máy photo và máy in để đảm bảo quy trình làm việc hiệu quả.
Trong quá trình thực tập, em đã có cơ hội đưa một số công văn và giấy tờ đến các cơ quan nhà nước tại huyện Thăng Bình.
Trong thời gian thực tập tại Công ty Luật TNHH Hãng Luật Giải Phóng chi nhánh Quảng Nam, tôi đã nhận diện được nhiều thuận lợi và khó khăn trong quá trình làm việc.
Trong thời gian thực tập, tôi nhận được sự hỗ trợ tận tình từ các anh chị tại Công ty, giúp tôi học hỏi và nắm bắt vấn đề một cách hiệu quả Họ luôn quan tâm, hướng dẫn và chỉ bảo tôi khi gặp khó khăn, tạo điều kiện thuận lợi để tôi phát triển kỹ năng và kiến thức.
Luật sư tư vấn giúp khách hàng giải quyết tranh chấp một cách nhanh chóng, thuận tiện và tiết kiệm chi phí, đồng thời bảo đảm quyền lợi cho các bên Họ cũng góp phần duy trì mối quan hệ giữa các bên, giữ bí mật về tranh chấp và bảo vệ uy tín Chính vì lý do này, luật sư tư vấn trở thành lựa chọn hàng đầu khi xảy ra tranh chấp Hoạt động của các luật sư trong văn phòng vì thế trở nên sôi động hơn, tạo cơ hội cho họ tiếp xúc với thực tế, từ đó nâng cao kiến thức, trình độ và kỹ năng nghề nghiệp.
Phạm vi hoạt động của văn phòng luật ngày càng mở rộng và đa dạng, tạo cơ hội cho các luật sư thể hiện năng lực và chuyên môn của mình trong môi trường quy mô lớn.
– Được tiếp xúc thực tế các vụ án cùng các anh chị, các bạn trong phòng và tìm ra hướng giải quyết;
Trong môi trường làm việc chuyên nghiệp của một luật sư, việc ứng xử và giao tiếp với khách hàng là rất quan trọng Khi khách hàng đến tư vấn hoặc ký kết hợp đồng tại văn phòng, luật sư cần thể hiện sự tôn trọng, lắng nghe và đáp ứng nhu cầu của họ một cách tận tình Sự chuyên nghiệp trong cách giao tiếp không chỉ tạo ấn tượng tốt mà còn góp phần xây dựng lòng tin và mối quan hệ lâu dài với khách hàng.
Biết cách chọn lọc ý chính trong hồ sơ và tự tin bày tỏ quan điểm cá nhân là rất quan trọng Hơn nữa, việc sắp xếp hồ sơ theo các bút lục và soạn thảo công văn một cách khoa học sẽ giúp nâng cao hiệu quả công việc.
Trước khi làm việc với khách hàng, chúng tôi đã chuẩn bị kỹ lưỡng với sự hỗ trợ từ các đồng nghiệp trong văn phòng, điều này giúp chúng tôi chủ động hơn trong quá trình thực hiện nhiệm vụ.
Chủ động nắm bắt tâm lý của đương sự là rất quan trọng để động viên và giải thích, từ đó giúp các bên đạt được sự thống nhất quan điểm và hướng tới thỏa thuận hiệu quả.
Quá trình thu thập thông tin và khảo sát thực tế luôn gặp nhiều khó khăn, nhưng đội ngũ tại Văn phòng luật sư không ngại vất vả Họ nỗ lực tìm hiểu kỹ lưỡng mọi khía cạnh liên quan nhằm đảm bảo quyền lợi tốt nhất cho khách hàng.
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT VỀ GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP ĐẤT ĐAI
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP ĐẤT ĐAI
2.1.1 Khái niệm, đặc điểm tranh chấp đất đai a Khái niệm
Theo Luật Đất đai năm 2013, cụ thể là khoản 24 Điều 4, tranh chấp đất đai được định nghĩa là tranh chấp về quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất giữa hai hoặc nhiều bên Cần lưu ý rằng đối tượng tranh chấp không phải là quyền sở hữu đất, và các bên tham gia tranh chấp không phải là những chủ thể có quyền sở hữu đất Điều này được quy định rõ ràng tại Điều 53 của Hiến pháp năm 2013 và Điều 4 của Luật Đất đai năm 2013, nhấn mạnh rằng đất đai thuộc sở hữu toàn dân, do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý.
Tranh chấp đất đai là sự bất đồng về quyền lợi và nghĩa vụ giữa các chủ thể trong quan hệ pháp luật đất đai, thể hiện rõ nét qua các giai đoạn lịch sử khác nhau Trước đây, Nhà nước chỉ công nhận hai hình thức sở hữu đất đai: sở hữu Nhà nước và sở hữu tập thể, trong đó đất đai được tập thể hóa trong các hợp tác xã và tập đoàn sản xuất nhà nước, đồng thời nghiêm cấm việc mua bán, chuyển nhượng đất đai và thu tô dưới mọi hình thức.
Khi chuyển sang nền kinh tế thị trường, nhà nước không can thiệp trực tiếp vào sản xuất và kinh doanh, mà quản lý thông qua hệ thống pháp luật và chính sách thuế, đất đai Quyền sử dụng đất được công nhận và tham gia giao dịch trên thị trường đã tạo ra sự đa dạng và phức tạp trong quan hệ đất đai Điều này dẫn đến sự xuất hiện của nhiều quan hệ mới liên quan đến chuyển nhượng, thừa kế và góp vốn, đồng thời gia tăng tranh chấp và mâu thuẫn về đất đai.
Khái niệm tranh chấp có nhiều ý nghĩa thực tiễn, giúp xác định chính xác đối tượng tranh chấp trong lĩnh vực đất đai Điều này hỗ trợ nghiên cứu và áp dụng pháp luật một cách chính xác và thống nhất, tránh tình trạng chồng chéo giữa các quy định của luật Nhờ đó, khái niệm này góp phần hoàn thiện pháp luật đất đai và hệ thống pháp luật nói chung.
Quan hệ đất đai là một loại hình đặc biệt trong quan hệ dân sự, có những đặc điểm riêng biệt khác với các loại tranh chấp như tranh chấp dân sự, lao động và kinh tế Những điểm khác biệt này thể hiện rõ nét trong các đặc trưng riêng của tranh chấp đất đai.
Chủ thể của tranh chấp đất đai chỉ bao gồm những người có quyền quản lý và sử dụng đất, không bao gồm chủ thể sở hữu đất đai.
Quyền sử dụng đất của các chủ thể được xác lập thông qua quyết định giao đất hoặc cho thuê đất từ Nhà nước, hoặc khi được Nhà nước cho phép nhận chuyển nhượng từ các chủ thể khác.
Chủ thể của tranh chấp đất đai bao gồm các tổ chức, hộ gia đình và cá nhân, những người tham gia với vai trò là người quản lý hoặc người sử dụng đất Nhà nước có thẩm quyền công nhận quyền sử dụng đất hợp pháp đối với diện tích đất mà các chủ thể đang sử dụng.
Thứ hai, nội dung của tranh chấp đất đai rất đa dạng và phức tạp
Trong nền kinh tế thị trường, quản lý và sử dụng đất diễn ra đa dạng với nhiều mục đích khác nhau, phản ánh nhu cầu sử dụng và diện tích đất khác nhau Đất đai không chỉ là tư liệu sản xuất mà còn trở thành hàng hóa đặc biệt, có giá trị thương mại và chịu ảnh hưởng của quy luật cung cầu Việc quản lý đất không chỉ khai thác giá trị sử dụng mà còn bao gồm giá trị sinh lời thông qua kinh doanh quyền sử dụng đất Sự phong phú và phức tạp trong quản lý đất cũng dẫn đến mâu thuẫn và bất đồng ngày càng nghiêm trọng trong quá trình sử dụng đất.
Tranh chấp đất đai có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng, bao gồm mất ổn định chính trị, phá vỡ mối quan hệ xã hội và làm giảm đoàn kết trong cộng đồng Ngoài ra, nó còn gây rối loạn trong quản lý đất đai, đình trệ sản xuất và ảnh hưởng xấu đến lợi ích của các bên liên quan, cũng như gây thiệt hại cho Nhà nước và xã hội.
Tranh chấp đất đai chủ yếu xoay quanh quyền quản lý và quyền sử dụng đất, với các bên tranh chấp hướng tới quyền sử dụng một phần đất cụ thể Khi đối tượng tranh chấp liên quan đến quyền sử dụng và quản lý đất đai, nó mới được xác định là tranh chấp đất đai Nội dung tranh chấp đất đai rất đa dạng và phức tạp, bao gồm các vấn đề như diện tích, quyền sử dụng, mục đích sử dụng và các giao dịch dân sự liên quan.
2.1.2 Nguyên nhân tranh chấp đất đai a Nguyên nhân khách quan
Tranh chấp đất đai ở Việt Nam có nguồn gốc lịch sử sâu xa, đặc biệt là từ những cải cách ruộng đất do Đảng và Chính phủ thực hiện ở miền Bắc, nhằm xóa bỏ chế độ chiếm hữu của thực dân và phong kiến, thiết lập quyền sở hữu ruộng đất cho nông dân Trong khi đó, miền Nam sau hai cuộc kháng chiến chống ngoại xâm lại có tình hình sử dụng đất đai phức tạp hơn, dẫn đến nhiều tranh chấp.
Trong chín năm kháng chiến, Chính phủ đã chia ruộng đất cho nông dân hai lần, nhưng đến năm 1957, ngụy quyền Sài Gòn thực hiện cải cách điền địa nhằm xóa bỏ thành quả cách mạng, gây xáo trộn quyền quản lý ruộng đất Sau khi thống nhất đất nước, Nhà nước tiến hành hợp tác hóa nông nghiệp và xây dựng nhiều lâm trường, nông trường, trang trại Hai lần điều chỉnh ruộng đất với chính sách chia cấp đất theo kiểu bình quân đã dẫn đến xáo trộn lớn về ruộng đất, ranh giới, số lượng và mục đích sử dụng đất đai.
Khi Việt Nam chuyển sang nền kinh tế thị trường, giá trị đất đai ngày càng gia tăng, được xem như hàng hóa trên thị trường theo quy luật cung cầu Tuy nhiên, việc công nhận giá trị này không dễ dàng, dẫn đến việc Nhà nước chưa có chính sách hiệu quả để quản lý đất đai Sự gia tăng giá trị nhà, đất đã ảnh hưởng đến tâm lý xã hội, gây ra tranh chấp và yêu cầu đòi lại tài sản trước đây đã bán, cho thuê hoặc bị tịch thu Những vấn đề này phần lớn xuất phát từ việc thiếu văn bản xác định quyền sử dụng đất ổn định trong các giai đoạn trước.
Về cơ chế quản lý đất đai
Trong thời gian qua, công tác quản lý nhà nước về đất đai gặp nhiều vấn đề như buông lỏng và sai sót, dẫn đến việc giải quyết tùy tiện và không đúng pháp luật Hệ thống quản lý tập trung và kế hoạch hóa cao độ đã phân công trách nhiệm cho quá nhiều ngành, gây ra sự thiếu chặt chẽ và tranh chấp giữa các ngành về quyền quản lý đất Mặc dù trong cơ chế thị trường, Nhà nước đã có những quy định rõ ràng về phân công trách nhiệm quản lý đất đai, nhưng thực tế vẫn tồn tại nhiều sai phạm và trình độ quản lý của cán bộ còn non kém, tạo ra nhiều tranh chấp đất đai phức tạp, khó giải quyết.
QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT VỀ GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP ĐẤT ĐAI 20 1 Nguyên tắc giải quyết tranh chấp đất đai
Trong bối cảnh nền kinh tế thị trường với sự tham gia của nhiều thành phần kinh tế, quan hệ pháp luật đất đai trở nên đa dạng và phức tạp, dẫn đến sự gia tăng các tranh chấp đất đai Để giải quyết những tranh chấp này một cách hiệu quả, cần phải tuân thủ các nguyên tắc nhất định Một trong những nguyên tắc quan trọng là đất đai thuộc sở hữu toàn dân và được Nhà nước thống nhất quản lý.
Luật Đất đai 2013 quy định rằng Nhà nước không công nhận việc đòi lại đất đã giao cho người khác sử dụng trong quá trình thực hiện các chính sách đất đai của Nhà nước Việt Nam, bao gồm cả thời kỳ của Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam và Nhà nước Cộng hòa xã hội Chủ nghĩa Việt Nam Quy định này khẳng định tính ổn định và quyền lợi của người sử dụng đất.
Tại Việt Nam, toàn bộ đất đai thuộc quyền sở hữu toàn dân và do Nhà nước quản lý Các tổ chức, hộ gia đình và cá nhân chỉ được giao quyền sử dụng đất, không có quyền sở hữu Do đó, mọi tranh chấp đất đai liên quan đến quyền quản lý và sử dụng đất, không phải quyền sở hữu Khi giải quyết tranh chấp, cần tôn trọng quyền sở hữu toàn dân mà Nhà nước đại diện, bảo vệ quyền đại diện sở hữu đất đai của Nhà nước và thành quả cách mạng về đất đai của nhân dân Đồng thời, nguyên tắc đảm bảo lợi ích của người sử dụng đất, đặc biệt là lợi ích kinh tế, cần được khuyến khích thông qua việc tự thương lượng và tự hòa giải trong cộng đồng.
Luật Đất đai 2013 khẳng định năm quyền của người sử dụng đất, bao gồm quyền chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, thừa kế và thế chấp quyền sử dụng đất, thể hiện tư tưởng đổi mới trong quản lý đất đai của Nhà nước Việc tôn trọng và tạo điều kiện cho người sử dụng đất phát huy tối đa các quyền này là nguyên tắc quan trọng của Luật Đất đai, vì nếu lợi ích của họ không được đảm bảo, hiệu quả kinh tế từ việc sử dụng đất sẽ không cao Nguyên tắc cơ bản trong giải quyết tranh chấp đất đai là tôn trọng quyền định đoạt của các bên, đồng thời thúc đẩy hòa giải như một phương thức hiệu quả Cuối cùng, việc giải quyết tranh chấp đất đai cần hướng tới ổn định tình hình chính trị, kinh tế và xã hội.
Việc giải quyết tranh chấp đất đai cần hướng đến mục tiêu ổn định quan hệ xã hội, nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực đến đời sống chính trị, kinh tế và xã hội Cần chú trọng vào việc bảo vệ quá trình sản xuất của người dân, tránh gây ảnh hưởng tiêu cực đến cơ cấu sản xuất chung Đồng thời, việc cải thiện và sắp xếp lại cơ cấu sản xuất hàng hóa phải tuân thủ theo chủ trương của Đảng: "Ai giỏi nghề gì, làm nghề ấy" Nguyên tắc đảm bảo pháp chế xã hội chủ nghĩa cũng cần được thực hiện trong quá trình này.
Khi giải quyết tranh chấp đất đai, cần tuân thủ các nguyên tắc, trình tự, thủ tục và thẩm quyền theo quy định của pháp luật Việc phát hiện và xử lý kịp thời các vi phạm pháp luật về đất đai là rất quan trọng nhằm tránh tình trạng tranh chấp kéo dài, ảnh hưởng đến tâm lý và quyền lợi của người dân.
2.2.2 Thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai
Giải quyết tranh chấp đất đai là nhiệm vụ của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, nhằm xử lý các bất đồng và mâu thuẫn giữa các bên liên quan Hoạt động này tìm kiếm giải pháp hợp pháp để xác định rõ quyền và nghĩa vụ của các chủ thể trong quan hệ đất đai.
TAND có thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai trong các trường hợp:
Tranh chấp quyền sử dụng đất xảy ra khi đương sự sở hữu Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc các loại giấy tờ hợp lệ theo quy định tại khoản 1, 2 và 3 Điều 100 của Luật Đất đai năm 2013.
- Các đương sự không có các loại giấy tờ trên nhưng lựa chọn khởi kiện tại TA mà không giải quyết tại UBND cấp có thẩm quyền.
- Tranh chấp về tài sản gắn liền với đất.
UBND có quyền giải quyết tranh chấp đất đai khi các bên liên quan không có giấy tờ hợp lệ để chứng minh quyền sở hữu đất của mình.
- Thẩm quyền giải quyết tranh chấp cụ thể như sau:
Đối với các trường hợp liên quan đến hộ gia đình, cá nhân và cộng đồng dân cư, thẩm quyền giải quyết lần đầu thuộc về Chủ tịch Ủy ban Nhân dân cấp huyện, trong khi thẩm quyền giải quyết lần hai thuộc về Chủ tịch Ủy ban Nhân dân cấp tỉnh.
Đối với các trường hợp liên quan đến tổ chức, cơ sở tôn giáo, người Việt Nam định cư ở nước ngoài và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, thẩm quyền giải quyết lần đầu thuộc về Chủ tịch Ủy ban Nhân dân cấp tỉnh Trong khi đó, thẩm quyền giải quyết lần hai thuộc về Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường.
Nếu các bên liên quan không đồng ý với kết quả giải quyết lần đầu, họ có quyền khiếu nại để được xem xét lại hoặc khởi kiện tại Tòa án theo quy trình tố tụng hành chính.
Trong những trường hợp đặc biệt, Quốc hội hoặc Chính phủ sẽ quyết định về kết quả giải quyết tranh chấp liên quan đến địa giới của các đơn vị hành chính.
Quốc hội sẽ quyết định trong các trường hợp tranh chấp liên quan đến địa giới của các đơn vị hành chính tỉnh và thành phố trực thuộc Trung ương, khi mà UBND của các đơn vị này không đạt được sự nhất trí hoặc khi việc giải quyết có thể dẫn đến sự thay đổi địa giới hành chính.
Chính phủ sẽ quyết định trong các trường hợp tranh chấp liên quan đến địa giới của các đơn vị hành chính như huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, xã, phường, thị trấn Quyết định này được đưa ra khi Ủy ban Nhân dân của các đơn vị không đạt được sự nhất trí, hoặc khi việc giải quyết tranh chấp có thể dẫn đến sự thay đổi địa giới hành chính.
2.2.3 Trình tự thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai bằng thủ tục hành chính