Tai lieu, luan van1 of 102 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH BÙI THỊ THU NGÂN KIỂM SỐT DỊNG VỐN ĐẦU TƯ GIÁN TIẾP TẠI VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - NĂM 2010 khoa luan, tieu luan1 of 102 Tai lieu, luan van2 of 102 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH BÙI THỊ THU NGÂN KIỂM SỐT DỊNG VỐN ĐẦU TƯ GIÁN TIẾP TẠI VIỆT NAM Chuyên ngành : Kinh tế Tài - Ngân hàng Mã số : 60.31.12 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS NGUYỄN VĂN SĨ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - NĂM 2010 khoa luan, tieu luan2 of 102 Tai lieu, luan van3 of 102 LỜI CAM ĐOAN Tơi cam đoan cơng trình nghiên cứu riêng Các số liệu, kết nêu luận văn trung thực, có nguồn gốc rõ ràng Tác giả luận văn Bùi Thị Thu Ngân khoa luan, tieu luan3 of 102 Tai lieu, luan van4 of 102 MỤC LỤC Trang LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ LỜI MỞ ĐẦU CHƯƠNG TỔNG QUAN VỀ VỐN ĐẦU TƯ GIÁN TIẾP NƯỚC NGOÀI 1.1 Vốn đầu tư gián tiếp nước 1.1.1 Khái niệm 1.1.2 Vai trò 1.1.3 Đặc trưng 1.1.4 Các nhân tố ảnh hưởng đến vốn đầu tư gián tiếp nước 1.1.5 Tác động hai mặt vốn đầu tư gián tiếp nước ngồi 1.1.5.1 Tích cực 1.1.5.2 Tiêu cực 10 1.2 Kiểm soát vốn 12 1.2.1 Khái niệm 12 1.2.2 Lịch sử kiểm soát vốn 13 1.2.3 Sự cần thiết phải kiểm soát vốn 16 khoa luan, tieu luan4 of 102 Tai lieu, luan van5 of 102 1.2.4 Mục tiêu kiểm soát vốn 17 1.2.5 Các phương pháp kiểm soát vốn 19 1.2.5.1 Kiểm soát vốn trực tiếp 19 1.2.5.2 Kiểm soát vốn gián tiếp 20 1.2.6 Tác động kiểm soát vốn đến kinh tế 22 1.2.6.1 Lợi ích đem lại từ việc kiểm soát vốn 22 1.2.6.2 Cái giá phải trả kiểm soát vốn 23 1.3 Kinh nghiệm kiểm soát vốn số quốc gia học kinh nghiệm cho Việt Nam 24 1.3.1 Malaysia 24 1.3.2 Thái Lan 27 1.3.3 Bài học kinh nghiệm cho Việt Nam 29 KẾT LUẬN CHƯƠNG 31 CHƯƠNG THỰC TRẠNG THU HÚT VÀ KIỂM SOÁT VỐN ĐẦU TƯ GIÁN TIẾP NƯỚC NGOÀI TẠI VIỆT NAM THỜI GIAN QUA 32 2.1 Thực trạng thu hút dòng vốn đầu tư gián tiếp 32 2.1.1 Môi trường thu hút vốn đầu tư gián tiếp 32 2.1.2 Tình hình thu hút vốn đầu tư gián tiếp 33 2.1.2.1 Giai đoạn 1: từ 28/7/2000 đến năm 2004 33 2.1.2.2 Giai đoạn 2: từ năm 2005 đến năm 2007 36 2.1.2.3 Giai đoạn 3: từ năm 2008 đến tháng 6/2009 41 khoa luan, tieu luan5 of 102 Tai lieu, luan van6 of 102 2.1.2.4 Giai đoạn 4: từ tháng 7/2009 đến 45 2.2 Thực trạng kiểm sốt dịng vốn đầu tư gián tiếp Việt Nam thời gian qua 46 2.2.1 Kiểm sốt dịng vốn vào 46 2.2.2 Kiểm sốt dịng vốn 48 2.3 Một số hạn chế việc kiểm sốt dịng vốn quốc tế Việt Nam thời gian qua nguyên nhân 49 2.3.1 Hạn chế 49 2.3.1.1 Vẫn nhiều khe hở cho giao dịch nội gián 49 2.3.1.2 Cơng tác quản lý nguồn vốn FPI cịn thoáng 50 2.3.1.3 Chưa có luật điều chỉnh riêng cho FPI 51 2.3.2 Những nguyên nhân 51 2.3.2.1 Khung pháp lý chưa đồng 51 2.3.2.2 Hệ thống thông tin chuẩn mực báo cáo tài thiếu minh bạch 52 KẾT LUẬN CHƯƠNG 53 CHƯƠNG GIẢI PHÁP KIỂM SỐT VỐN ĐẦU TƯ GIÁN TIẾP NƯỚC NGỒI TẠI VIỆT NAM THỜI GIAN TỚI 54 3.1 Định hướng phát triển thị trường vốn Việt Nam đến năm 2010 tầm nhìn đến năm 2020 54 3.1.1 Mục tiêu 54 3.1.1.1 Mục tiêu tổng quát 54 3.1.1.2 Mục tiêu cụ thể 54 khoa luan, tieu luan6 of 102 Tai lieu, luan van7 of 102 3.1.2 Quan điểm nguyên tắc phát triển thị trường chứng khoán 55 3.2 Một số giải pháp kiểm sốt vốn đầu tư gián tiếp nước ngồi Việt Nam 55 3.2.1 Kiểm soát vốn trực tiếp 55 3.2.2 Kiểm soát vốn gián tiếp 56 3.3 Một số giải pháp hỗ trợ khác 58 3.3.1 Chính sách nhằm giảm thiểu nguy đảo ngược dịng vốn 58 3.3.2 Gia tăng dự trữ ngoại hối 59 3.3.3 Xây dựng hệ thống thông tin, chế độ báo cáo vốn đầu tư gián tiếp nước 61 3.3.4 Thực chế độ tỷ giá linh hoạt 62 3.3.5 Tăng cường quản lý giám sát thị trường tài 62 3.3.6 Kiểm soát đầu kinh doanh nội gián 64 KẾT LUẬN CHƯƠNG 65 KẾT LUẬN 66 TÀI LIỆU THAM KHẢO khoa luan, tieu luan7 of 102 Tai lieu, luan van8 of 102 DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT FDI Đầu tư trực tiếp nước FPI Đầu tư gián tiếp nước GDP Tổng sản phẩm quốc nội IMF Quỹ tiền tệ quốc tế NHTM Ngân hàng thương mại NHTW Ngân hàng trung ương ODA Nguồn vốn hỗ trợ phát triển thức OTC Thị trường chứng khốn phi tập trung TP.HCM Thành phố Hồ Chí Minh TTCK Thị trường chứng khoán TTGDCK Trung tâm giao dịch chứng khoán USD Đô la Mỹ WB Ngân hàng Thế giới WTO Tổ chức thương mại Thế giới khoa luan, tieu luan8 of 102 Tai lieu, luan van9 of 102 DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ Bảng: Trang Bảng 1.1: Vốn tư nhân nước ngồi rịng vào Malaysia từ 1990 - 1998 25 Bảng 2.1: Quy mô giao dịch nhà đầu tư nước giai đoạn 34 Bảng 2.2: Tổng hợp giao dịch nhà đầu tư nước năm 2005 36 Bảng 2.3: Tỷ lệ sở hữu nhà đầu tư nước năm 2005 - 2007 .41 Biểu đồ: Biểu đồ 2.1: Số lượng tài khoản giá trị giao dịch nhà đầu tư nước giai đoạn 35 Biểu đồ 2.2: Tỷ lệ FPI/FDI giai đoạn 2002 – 2004 35 Biểu đồ 2.3: Giá trị vốn hóa thị trường từ năm 2005 – 2007 39 Biểu đồ 2.4: Số lượng tài khoản giao dịch năm 2003 – 2007 40 khoa luan, tieu luan9 of 102 Tai lieu, luan van10 of 102 LỜI MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài Sự di chuyển vốn quốc gia ngày tự hóa thời gian qua đem lại lợi ích cho tồn kinh tế giới, nước cung cấp lẫn nước nhận vốn Các dòng vốn xem động lực mang lại tăng trưởng kinh tế quốc gia phát triển Trong năm gần đây, Việt Nam xem điểm đến lý tưởng dòng vốn nước ngồi sách đãi ngộ, thu hút mạnh mẽ hấp dẫn nhà đầu tư nước ngoài, với ổn định trị tăng trưởng nhanh kinh tế Việt Nam nước có tổng sản phẩm quốc nội thấp, hệ thống tài chính, ngân hàng, luật lệ cịn non nên trình tự hóa dịng vốn nguy hiểm, dễ bị công tiền tệ dẫn đến khủng hoảng Cuộc khủng hoảng tài châu Á năm 1997 ví dụ điển hình Do vấn đề đặt Việt Nam phải đặt van đường dòng vốn Nếu để dòng vốn tự vào, kinh tế có dấu hiệu bất ổn dịng vốn giáng thêm đòn vào kinh tế Tức dòng vốn đổ vào cách ạt gây nên sóng gió cho tỷ giá hối đối, bong bóng thị trường chứng khốn bất động sản Còn dòng vốn rút cách ạt gây nên sóng gió cho tỷ giá sụp đổ thị trường chứng khoán nhà đất, khủng hoảng cán cân khoản Vấn đề kiểm sốt hay khơng tốn khơng đơn giản Và kiểm sốt vốn phải thực cho hiệu toán đau đầu nhà hoạch định sách khoa luan, tieu luan10 of 102 Tai lieu, luan van68 of 102 59 3.1.1.2 Mục tiêu cụ thể Phát triển thị trường vốn đa dạng để đáp ứng nhu cầu huy động vốn đầu tư đối tượng kinh tế Phấn đấu đến năm 2010 giá trị vốn hoá thị trường chứng khoán đạt 50% GDP đến năm 2020 đạt 70% GDP Để đạt mục tiêu đề trên, thị trường chứng khoán Việt Nam cần phát triển theo quan điểm nguyên tắc định, phù hợp với bối cảnh kinh tế đất nước 3.1.2 Quan điểm nguyên tắc phát triển thị trường chứng khốn - Hình thành phát triển đồng cấu thị trường vốn, thị trường chứng khốn có vai trị quan trọng, bảo đảm huy động phân bổ có hiệu nguồn vốn đầu tư cho tăng trưởng kinh tế; phối hợp chặt chẽ với thị trường tiền tệ việc kiềm chế lạm phát, ổn định tiền tệ; hội nhập thành công với thị trường vốn quốc tế - Xây dựng phát triển thị trường vốn có cấu trúc hợp lý, đảm bảo thị trường hoạt động minh bạch, nâng cao lực cạnh tranh cho tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động thị trường - Tổ chức vận hành thị trường vốn hoạt động an toàn, hiệu lành mạnh; đảm bảo an ninh tài quốc gia 3.2 Một số giải pháp kiểm sốt vốn đầu tư gián tiếp nước ngồi Việt Nam 3.2.1 Kiểm soát vốn trực tiếp Cần phải xác định điều kiện tại, Việt Nam nên thực kiểm soát vốn mục tiêu đặt kiểm soát vốn để điều tiết, tác động vào dòng vốn vào khỏi quốc gia ngăn cấm lưu thông khoa luan, tieu luan68 of 102 Tai lieu, luan van69 of 102 60 dòng vốn Mục tiêu việc kiểm sốt dịng vốn gián tiếp phải điều tiết dòng vốn vào quốc gia mộc cách ổn định, khơi thơng dịng chảy vốn đến khu vực cần kinh tế Hơn nữa, với việc thực cam kết hội nhập quốc tế, Việt Nam khơng thể lạm dụng biện pháp mang tính hành chính, phi thị trường Chính phủ nên đưa quy định thời gian chuyển vốn nhà đầu tư nước khỏi Việt Nam kể từ chuyển vốn vào đầu tư Việt Nam phù hợp với tình hình thị trường vốn vào thời điểm Khi dịng vốn nước ngồi có khuynh hướng đảo chiều mạnh thời gian có khuynh hướng tăng lên Một số giải pháp như: Quy định trì 12 tháng việc hồi hương dịng vốn đầu tư nước ngồi; ngăn cản giao dịch tài khoản nước với nước ngồi; làm đóng băng tài khoản quốc tế hạn chế dịng ngoại tệ đổ nước ngồi; giao dịch ngoại hối cho phép có đồng ý quan có thẩm quyền Mọi vận hành dòng vốn vào cần phải thông qua hệ thống chịu giám sát Ngân hàng Nhà nước Đồng thời, mở thêm “room” cho nhà đầu tư gián tiếp nước 49% ngành không trọng điểm mà cần thu hút nguồn vốn đầu tư, đồng thời trì tỷ lệ 30% lĩnh vực ngân hàng nhằm tránh biến động đảo chiều mạnh dịng vốn FPI ảnh hưởng lên khối ngân hàng kinh tế Ngồi ra, Chính phủ quan quản lý cần quản lý tốt hiệu nguồn vốn chủ yếu từ doanh nghiệp quỹ đầu tư nước ngoài, thực nghiêm túc quy chế quản lý nhà đầu tư nước TTCK để kiểm khoa luan, tieu luan69 of 102 Tai lieu, luan van70 of 102 61 sốt tình hình nguồn vốn quốc tế vào khỏi Việt Nam, đáp ứng yêu cầu dự báo đầu tư, luồng tiền vào, đặc biệt luồng vốn đầu tư gián tiếp 3.2.2 Kiểm soát vốn gián tiếp Đánh thuế khoản đầu tư ngắn hạn Học hỏi kinh nghiệm kiểm soát vốn nước khu vực, cụ thể sách kiểm sốt vốn Malaysia, Việt Nam cần có sách thuế đánh dịng vốn ngắn hạn, đảm bảo thực sách đãi ngộ cho dòng vốn đầu tư dài hạn vào đất nước với xu hội nhập Biện pháp ngăn cản dòng chảy vốn xuyên biên giới: bao gồm khoản thuế nghĩa vụ tài đánh lên giao dịch tài xuyên quốc gia, khoản thu nhập chuyển nước cơng dân nước ngồi sở hữu tài sản tài nước Các khoản thuế làm cho chi phí việc vốn hóa tài sản quốc tế trở nên cao hơn, tỷ suất sinh lợi từ hoạt động trở nên thấp hơn, từ đó, làm giảm tính đầu Có thể đánh thuế cao khoản đầu tư ngắn hạn, liền với việc miễn thuế khoản đầu tư dài hạn Hạn chế luồng vốn thông qua biện pháp thuế giải pháp đơn giản linh hoạt thuế thay đổi theo thời gian đầu tư, áp dụng tùy tính chất nhà đầu tư, cắt giảm điều chỉnh tùy tình mục đích kiểm sốt phủ Bên cạnh cần thúc đẩy để đồng tiền Việt Nam tự chuyển đổi, tạo điều kiện cho nhà đầu tư nước rút vốn Tuy nhiên, cần phải nói tiến hành kiểm sốt vốn chắn có mặt giá phải trả cho việc kiểm soát vốn Vấn đề đề hạn chế tối đa tác động xấu sách kiểm sốt vốn, tăng tác động tích cực thị trường khoa luan, tieu luan70 of 102 Tai lieu, luan van71 of 102 62 tài TTCK thị trường nhạy cảm với thông tin Chính phủ nên có trao đổi trước, đối thoại với thị trường, tránh đưa sách mà chưa có đối thoại khiến nhà đầu tư bị sốc, tác động không hay đến thị trường Ngồi Chính phủ áp dụng khoản thuế trực tiếp đánh dòng chảy xuyên biên giới, bao gồm khoản thuế nghĩa vụ tài đánh giao dịch tài xuyên quốc gia, khoản thu nhập chuyển nước ngồi cơng dân nước ngồi sở hữu tài sản tài nước Các khoản thuế làm cho chi phí việc vốn hóa tài sản quốc tế trở nên cao hơn, thế, tỷ suất sinh lợi từ hoạt động đầu tư trở nên thấp hơn, từ làm giảm nhiệt tính đầu Các loại thuế suất khác áp dụng cho loại giao dịch khác khác thời gian đáo hạn, tùy vào mục đích kiểm sốt Chính phủ 3.3 Một số giải pháp hỗ trợ khác 3.3.1 Chính sách nhằm giảm thiểu nguy đảo ngược dòng vốn Mục tiêu chủ yếu điều quản lý rủi ro khác gắn liền với dòng vốn thơng qua kiểm sốt vốn Các biện pháp kiểm sốt vốn quan tâm loại giao dịch cụ thể giảm thiểu rủi ro cách gây ảnh hưởng đến thành phần khối lượng giao dịch gọi sách kiểm sốt vốn an tồn Các loại rủi ro dòng vốn quốc tế giống với rủi ro giao dịch nội địa có phạm vi rộng Các quy tắc sách an tồn tài có tính thực tiễn cao hướng vào quản lý rủi ro tăng thêm dòng vốn quốc tế cách hạn chế rủi ro tỷ giá định chế tài so với khả quản lý chịu đựng rủi ro định chế khoa luan, tieu luan71 of 102 Tai lieu, luan van72 of 102 63 Những tiêu chuẩn an tồn tài cần ý đến hệ thống ngân hàng vai trị to lớn việc cung cấp tín dụng, vị trí trung tâm ngân hàng, cân đối tính khoản tài sản khả trả nợ ngân hàng Dòng vốn vào hấp thụ thông qua hệ thống ngân hàng đảo ngược dòng vốn gắn liền với khủng hoảng ngân hàng, ngân hàng không chuẩn bị đầy đủ Mặc dù hoạt động kinh doanh quốc tế định chế tài trung gian cịn mức độ thấp, rủi ro khơng lại thấp Để thực sách an tồn tài chính, phủ cần phải bắt buộc định chế tài có giao dịch quốc tế có đầy đủ xếp hạng tín nhiệm cơng ty xếp hạng tín nhiệm tiếng đánh giá rủi ro đối ngoại Mặt khác, trước giao dịch với định chế có địn cân nợ cao, định chế tài nên thiết lập sách rõ ràng để quản lý quan hệ ngân hàng với định chế thích hợp với tồn chiến lược rủi ro tín dụng 3.3.2 Gia tăng dự trữ ngoại hối Dự trữ ngoại hối hợp lý “tấm phao cứu hộ” hiệu trước bất ổn kinh tế Dự trữ ngoại hối có tác dụng chống đỡ cú sốc cho kinh tế thương mại quốc tế điều hòa biến động dòng lưu chuyển vốn Lượng dự trữ ngoại hối cần sử dụng cách hiệu quả, an tồn cách đa dạng hóa mức hợp lý vào danh mục đầu tư có tính an tồn cao phải đảm bảo tính khoản kinh tế cần Theo IMF, dự trữ ngoại tệ Việt Nam chưa mức an toàn Tổ chức báo động dự trữ ngoại tệ Việt Nam tăng thêm tỷ đôla quý II/2010, tương đương tuần nhập Thế giới cho biết dự trữ khoa luan, tieu luan72 of 102 Tai lieu, luan van73 of 102 64 ngoại tệ Việt Nam tính đến cuối năm 2009 cịn 15,2 tỷ đơla, tức giảm nhiều so với năm mức 23 tỷ đôla năm 2008 Kiều hối nguồn lực quan trọng Vì vậy, cần có sách thu hút dòng vốn cách tạo điều kiện ưu đãi cho Việt Kiều nước đầu tư, mua bất động sản… Hiện Ngân hàng Nhà nước xem xét bổ sung, chỉnh sửa sách khuyến khích người Việt Nam nước chuyển tiền nước theo hướng hoàn thiện mạng lưới tổ chức nhận chi trả ngoại tệ để đảm bảo tiền đến tay người nhận nhanh nhất, mở chi nhánh nước có nhiều người Việt lao động học tập Việt kiều sinh sống nhằm đáp ứng nhu cầu toán chuyển tiền Việt Nam Ngồi sách hỗ trợ khác cho doanh nhân Việt kiều xây dựng như: sách ưu đãi khuyến khích nguồn tiền người Việt Nam nước ngồi gửi về; phối hợp với Bộ ngoại giao tìm hiểu thực tế quy định chuyển tiền nước sở tại, đặc biệt Đông Âu, để tạo điều kiện cho người Việt Nam gửi tiền nước Khơi dòng cho nguồn vốn bà chảy vào chỗ ích nước, lợi nhà, trước hết trách nhiệm quyền cấp, tất ngành liên quan tất nhiên khơng thể thiếu vai trị cầu nối tổ chức Việt kiều Hiệp hội doanh nghiệp Việt kiều, Câu lạc doanh nhân Việt kiều, Câu lạc trí thức Việt kiều Bên cạnh đó, Việt Nam phải tích cực thu hút dịng vốn FDI ODA sách ưu tiên khuyến khích, song cần phải thực biện pháp thẩm định đánh giá chất lượng dự án, nguồn vốn đầu tư nước ngồi Từ đó, chọn lọc cấp giấy phép cho dự án hiệu chất lượng cao, loại bỏ dự án khả thi hiệu khoa luan, tieu luan73 of 102 Tai lieu, luan van74 of 102 65 Tiếp tục hoàn thiện hệ thống luật pháp, sách đầu tư nước ngồi theo hướng tạo điều kiện thuận lợi, đảm bảo tính minh bạch dễ tiên đoán, phù hợp với yêu cầu hội nhập quốc tế Chính phủ cần có biện pháp để đảm bảo công khai quản lý, sử dụng nguồn tài trợ ODA, tạo điều kiện cho việc giải ngân diễn tiến độ Đồng thời, nâng cao tính tự chủ trách nhiệm chủ đầu tư 3.3.3 Xây dựng hệ thống thông tin, chế độ báo cáo vốn đầu tư gián tiếp nước Để tiếp tục thu hút nguồn vốn đầu tư gián tiếp nước cách bền vững cần phải có biện pháp quản lý hiệu nguồn vốn đầu tư Vì vậy, Ngân hàng Nhà nước cần cải tiến công tác thu thập liệu chuẩn xác, cập nhật dòng vốn FPI để phục vụ hiệu cho điều hành kinh tế vĩ mô Đây địi hỏi cấp bách, nhằm khắc phục tình trạng quan chức kiểm soát dòng vốn FPI TTCK tập trung dựa liệu cấp mã số giao dịch, mà chưa kiểm sốt tình hình nhà đầu tư nước ngồi tham gia TTCK tự Kèm theo đó, cần làm rõ việc phân công trách nhiệm, chế phối hợp hoạt động quan quản lý cơng tác quản lý dịng vốn FPI, thực tế bộc lộ nhiều bất hợp lý Điều thể qua phân công trách nhiệm chưa rõ ràng quan chức quản lý, giám sát dòng vốn FPI, hoạt động nhà đầu tư nước ngoài, nên ảnh hưởng đến việc khoa luan, tieu luan74 of 102 Tai lieu, luan van75 of 102 66 tham vấn, hoạch định sách vĩ mơ để điều tiết dịng vốn FPI hoạt động TTCK Nhà nước cần xây dựng chế thu thập thông tin, chế độ báo cáo, cung cấp, công bố thông tin nguồn vốn đầu tư gián tiếp nước nguồn vốn vay nợ ngắn hạn, trung hạn ngoại tệ, để nắm quy mô nguồn vốn vào ra, thông tin đối tượng đầu tư, phương thức loại hình đầu tư, danh mục đầu tư Trên sở đó, tăng cường cơng tác phân tích, đánh giá dự báo xác luân chuyển luồng vốn này, bảo đảm đáp ứng thông tin phục vụ điều hành hoạt động đầu tư gián tiếp nước Bên cạnh đó, phải nhận biết, đo lường quy mơ rủi ro thị trường để phối hợp với Bộ Tài Ủy ban chứng khốn Nhà nước áp dụng biện pháp giám sát, xử lý kịp thời 3.3.4 Thực chế độ tỷ giá linh hoạt Linh hoạt tỷ giá cho phép Ngân hàng Nhà nước tự chủ việc quản lý biến động đại lượng tiền tệ ảnh hưởng luân chuyển vốn Tác động dòng vốn vào phụ thuộc vào chế tỷ giá linh hoạt hay cố định Do dịng vốn đầu tư gián tiếp nước ngồi có tính linh hoạt, mang tính động cao, chủ yếu có tính ngắn hạn nên chuyển hố sở hữu dòng vốn nhà đầu tư diễn liên tục, nhanh đồng thời quy mô lớn, kéo theo nhu cầu chuyển đổi nội tệ - ngoại tệ diễn với cường độ quy mô tương tự, khiến làm tăng sức ép lên hệ thống tỷ giá ngoại tệ nguồn cung ngoại tệ Vì vậy, thiếu tính linh hoạt thị trường sách tỷ giá đồng tệ, nguồn cung ngoại tệ mỏng quỹ dự trữ ngoại tệ quốc gia có hạn, sức ép cầu ngoại tệ cộng hưởng với thủ đoạn lực khó lường khoa luan, tieu luan75 of 102 Tai lieu, luan van76 of 102 67 giới đầu quốc tế, dễ gây nên trận “sóng thần” bất ngờ làm đổ vỡ hệ thống tài – tiền tệ quốc gia, điều xảy khủng hoảng tài Châu Á Để tăng tính linh hoạt tỷ giá, Ngân hàng Nhà nước điều hành tỷ giá theo xu hướng gần sát với tỷ giá thực tế phải phản ánh quan hệ cung cầu thị trường ngoại hối 3.3.5 Tăng cường quản lý giám sát thị trường tài Tăng cường quản lý giám sát thị trường tài nhằm nâng cao hiệu tăng cường tính ổn định khu vực tài – ngân hàng, nhờ vậy, giảm tượng bong bóng đầu Hiện Việt Nam ưu tiên sách kiềm chế lạm phát nên cần tăng cường giám sát chặt chẽ thị trường tài để phát dấu hiệu ổn định, cân đối, khả khoản, chất lượng tài sản tổ chức tín dụng Tập trung củng cố lực hoạt động tổ chức tín dụng, lực tài chính, hệ thống thẩm định tín dụng quy định quản trị rủi ro phù hợp với thơng lệ quốc tế, đảm bảo an tồn tài hoạt động tiếp nhận sử dụng nguồn vốn từ nước Cần tiếp tục giám sát chặt chẽ nghiệp vụ cho vay, cầm cố chứng khốn, tăng cường quản lí rủi ro cho vay, cầm cố chứng khoán Riêng với khoản vay nợ doanh nghiệp, đặc biệt công cụ huy động vốn ngắn hạn ngoại tệ, khoản vay ngoại tệ ngắn hạn khơng có bảo đảm, giao dịch hoán đổi kỳ hạn ngoại tệ cần có biện pháp quản lý sở nghiên cứu kinh nghiệm nước việc quản lý luồng vốn đầu tư gián tiếp giải pháp ứng xử luồng vốn đầu tư gián tiếp, khoa luan, tieu luan76 of 102 Tai lieu, luan van77 of 102 68 luồng vốn vay nợ ngoại tệ ngắn hạn đảo chiều đe dọa đến ổn định kinh tế vĩ mơ hệ thống tài ngân hàng Tăng cường phối hợp sách tiền tệ, sách tài khố sách thu hút vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài; đảm bảo phối hợp chặt chẽ quan ngân hàng - tài - chứng khốn việc quản lý dịng vốn nhằm đảm bảo an toàn, vững lành mạnh hệ thống tài Vì dịng vốn đầu tư gián tiếp di chuyển quốc gia, khu vực mang tính tồn cầu nên hợp tác, phối hợp không giới hạn nước mà phải mang tính quốc tế liên quốc gia, liên thị trường có hiệu Phát triển hệ thống cảnh báo sớm chủ động xây dựng phương án đối phó thích hợp nhằm giám sát phòng ngừa hiệu nguy biến động thị trường tài tiêu cực đầu cơ, tội phạm, độc quyền, lũng đoạn mù quáng thị trường Phát kịp thời xử lý nghiêm tất hành vi vi phạm quy định an toàn thơng tin kinh doanh lành mạnh chứng khốn TTCK tổ chức cá nhân 3.3.6 Kiểm soát đầu kinh doanh nội gián Đầu chất khơng mang hồn tồn ý nghĩa tiêu cực mà thể dự báo, kỳ vọng thị trường Tuy nhiên, việc đầu diễn diện rộng đầu theo tâm lý bầy đàn tạo bong bóng tài sản gây nên đổ vỡ cho kinh tế Vài năm trở lại đây, Việt Nam, tượng đầu xảy ngày mạnh TTCK lẫn thị trường bất động sản Điểm đáng lưu ý nguy hiểm với tượng đầu tượng kinh doanh nội gián Hậu làm khoa luan, tieu luan77 of 102 Tai lieu, luan van78 of 102 69 cho giá trị thực tài sản bị đẩy lên cao cung vượt cầu, bỏ qua giá trị tài sản Một số giải pháp nhằm hạn chế đầu kinh doanh nội gián: • Cần có quy định chế tài rõ ràng, đủ sức răn đe hành vi đầu cơ, giao dịch nội gián, đặc biệt hành vi loan tin đồn thất thiệt thị trường gây hỗn loạn, hoang man dân chúng • Khắc phục tình trạng thơng tin bất cân xứng chủ thể tham gia thị trường cách chuẩn hóa quy định cơng bố thơng tin, tăng cường giám sát có biện pháp chế tài nghiêm khắc với trường hợp vi phạm • Tăng cường cơng tác chống tham nhũng, xóa bỏ đặc quyền lĩnh vực bất động sản thơng qua hình thức đấu thầu cơng khai dự án, đặc biệt đất đai thuộc sở hữu Nhà nước khoa luan, tieu luan78 of 102 70 Tai lieu, luan van79 of 102 KẾT LUẬN CHƯƠNG Trên sở hạn chế nguyên nhân đề cập chương 2, chương đề xuất nhóm giải pháp nhằm kiểm sốt dịng vốn quốc tế Việt Nam Cụ thể bao gồm: giải pháp kiểm soát vốn trực tiếp, giải pháp kiểm sốt vốn gián tiếp nhóm giải pháp hỗ trợ khác Đứng trước yêu cầu phải huy động tối đa nguồn lực để phát triển kinh tế, đồng thời đảm bảo ổn định thị trường tài chính, nhà làm sách phải cân nhắc thực kết hợp biện pháp khuyến khích dịng vốn biến động dịng vốn đầu tư trực tiếp chảy vào, đồng thời kiểm sốt dịng vốn nhạy cảm, dễ biến động dịng vốn đầu tư gián tiếp Kiểm sốt vốn hồn cảnh khơng cịn áp dụng biện pháp hành cứng nhắc, gây niềm tin nhà đầu tư mà trở nên khoa học hơn, uyển chuyển hơn, không làm môi trường đầu tư Việt Nam hấp dẫn vốn có khoa luan, tieu luan79 of 102 Tai lieu, luan van80 of 102 71 KẾT LUẬN Làn sóng vốn nước ạt đổ vào nhiều kinh tế thị trường giai đoạn từ đầu năm 2000, lại lần đặt vấn đề liệu phải sử dụng biện pháp sách kinh tế vĩ mơ để đối phó với tình nêu Mặc dù dòng vốn gắn liền với tính khoản dồi phạm vi tồn cầu môi trường kinh tế thuận lợi giới, nhiều trường hợp, chúng phần phản ảnh hồn thiện tảng sách kinh tế vĩ mơ chúng đem lại lợi ích kinh tế từ q trình hội nhập tài sâu Bên cạnh đó, dịng vốn vào cịn đặt nhiều nhiệm vụ phức tạp cho quan quản lý, làm cho kinh tế tăng trưởng nóng, giảm lực cạnh tranh tăng tính dễ bị tổn thương trước khủng hoảng Vấn đề đặt khơng phải có nên kiểm sốt dịng vốn nước ngồi hay khơng mà kiểm soát Đề tài nhận thấy rằng, việc kiểm sốt dịng vốn khơng bắt đầu dòng vốn trở nên “nóng” mà phải đặt từ giai đoạn xây dựng sách thu hút vốn đầu tư Các quan nhà nước cộng đồng đầu tư phải dỡ bỏ tâm lý e ngại dịng vốn nước ngồi, đặc biệt dịng vốn gián tiếp không nên lạc quan cho q miễn phí Chính phủ cần xây dựng hệ thống giám sát, điều tiết dịng vốn thơng qua biện pháp mang tính thị trường Chính phủ cần xây dựng hệ thống pháp lý chặt chẽ, có hiệu lực thi hành cao cơng hành chuyên nghiệp, hiệu nhằm tạo môi trường kinh doanh lành mạnh cho người tham gia Điều giúp cho kinh tế hấp thu cách hiệu dịng vốn đầu tư nước ngồi khoa luan, tieu luan80 of 102 Tai lieu, luan van81 of 102 72 Khi đó, quan quản lý tập trung vào việc để ngăn khơng cho dịng vốn đầu tư gián tiếp nước tháo chạy khỏi quốc gia, mà để kinh tế hấp thu cách tốt dịng vốn quốc tế Có vậy, khai thác hết lợi ích đồng thời phịng ngừa hiệu tác động tiêu cực dòng vốn quốc tế khoa luan, tieu luan81 of 102 73 Tai lieu, luan van82 of 102 TÀI LIỆU THAM KHẢO Đồng chủ biên PGS.TS Trần Ngọc Thơ, PGS.TS Nguyễn Ngọc Định, PGS.TS Nguyễn Thị Ngọc Trang, TS Nguyễn Thị Liên Hoa, Th.S Nguyễn Khắc Quốc Bảo (2005), Tài quốc tế, NXB Thống kê PGS.TS Trần Ngọc Thơ (chủ biên) (2003), Tài doanh nghiệp đại, NXB Thống kê GS.TS Nguyễn Thanh Tuyền (chủ biên), PGS.TS Bùi Kim Yến, PGS.TS.Nguyễn Đăng Dờn, TS Thân Thị Thu Thủy, TS Vũ Thị Minh Hằng (2005), Thị trường chứng khoán, NXB Thống kê Nguyễn Thị Ngọc Loan (2008), Kiểm soát vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài, Luận văn Thạc sĩ Kinh tế, Trường Đại học Kinh tế TP.HCM Phạm Thị Thanh Xuân (2009), Giải pháp thu hút kiểm sốt vốn đầu tư gián tiếp nước ngồi thị trường chứng khoán Việt Nam, Luận văn Thạc sĩ Kinh tế, Trường Đại học Kinh tế TP.HCM Lê Anh Tuấn (2009), Kiểm soát vốn vào Việt Nam – Thực trạng giải pháp, Luận văn Thạc sĩ Kinh tế, Trường Đại học Kinh tế TP.HCM TS Nguyễn Văn Sĩ, Kiểm sốt dịng vốn nhằm ổn định phát triển kinh tế Việt Nam trình hội nhập, Đại học Kinh tế TP.HCM Hồ Hữu Tiến, Bàn vấn đề quản lý vốn ODA Việt Nam, Tạp chí khoa học cơng nghệ Đại học Đà Nẵng, số (31) 2009 TS Nhật Trung, Quản lý dịng vốn nước ngồi – kinh nghiệm nước thị trường số gợi ý Việt Nam, Tạp chí ngân hàng số tháng 5/2008 khoa luan, tieu luan82 of 102 ... chứng khoán 55 3.2 Một số giải pháp kiểm soát vốn đầu tư gián tiếp nước Việt Nam 55 3.2.1 Kiểm soát vốn trực tiếp 55 3.2.2 Kiểm soát vốn gián tiếp 56 3.3 Một số giải pháp... cứu đề tài nhằm: - Tìm hiểu vấn đề dòng vốn đầu tư gián tiếp, phương pháp công cụ sử dụng để kiểm soát vốn - Nghiên cứu, đánh giá thực trạng thu hút dòng vốn đầu tư gián tiếp vào Việt Nam; biện... pháp kiểm sốt dịng vốn mà Chính phủ Việt Nam áp dụng - Đưa số giải pháp góp phần kiểm sốt dịng vốn đầu tư gián tiếp Việt Nam có hiệu Đối tư? ??ng phạm vi nghiên cứu Đối tư? ??ng nghiên cứu: dòng vốn đầu