Tình hình nghiên cứu đề tài
Tại Việt Nam, nghiên cứu về đào tạo nghề, đặc biệt là quản lý nhà nước trong lĩnh vực đào tạo nghề cho lao động nông thôn, đã được thực hiện qua nhiều công trình và bài viết Những nghiên cứu này chủ yếu tập trung vào các vấn đề quan trọng liên quan đến đào tạo nghề và phát triển nguồn nhân lực cho khu vực nông thôn.
Nhóm thứ nhất: Các công trình nghiên cứu về đào tạo nghề cho lao động nông thôn
- “Hoàn thiện công tác đào tạo nghề cho lao động nông thôn huyện Quỳnh Phụ, tỉnh Thái Bình” Luận văn thạc sỹ của tác giả Nguyễn Minh
Thắng (2015) đã nghiên cứu lý luận và thực trạng công tác ĐTN cho LĐNT tại huyện Quỳnh Phụ, tỉnh Thái Bình Bài viết đánh giá những vấn đề hiện tại và đề xuất giải pháp nhằm cải thiện hiệu quả công tác ĐTN cho LĐNT trong khu vực này.
Cuốn sách "Quản lý nhà nước về đầu tư phát triển đào tạo nghề ở Việt Nam" của TS Nguyễn Đức Tĩnh (2012), do Nhà xuất bản Dân trí phát hành, cung cấp cái nhìn sâu sắc về lý luận và thực tiễn trong quản lý nhà nước liên quan đến đầu tư phát triển đào tạo nghề trong bối cảnh nền kinh tế thị trường Nội dung sách phân tích thực trạng hiện tại và đưa ra định hướng cho sự phát triển của lĩnh vực này.
4 và giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về đầu tư phát triển đào tạo nghề ở
Cuốn sách "Chiến lược, chính sách phát triển dạy nghề" của tác giả Nguyễn Tiến Dũng, xuất bản năm 2013 bởi Nhà xuất bản Chính trị quốc gia tại Hà Nội, nghiên cứu sâu về chiến lược và chính sách phát triển dạy nghề tại Việt Nam, đồng thời phân tích kinh nghiệm từ một số quốc gia trên thế giới.
Bài viết của Bùi Thị Ngọc Thoa (2017) nhấn mạnh rằng đào tạo nghề cho lao động nông thôn là một chủ trương kịp thời của Chính phủ, nhằm tạo việc làm ổn định và nâng cao chất lượng nguồn lao động ở nông thôn Nghiên cứu chỉ ra rằng các lớp đào tạo nghề tại huyện Chương Mỹ đã nâng cao trình độ tay nghề và nhận thức của lao động nông thôn, đáp ứng yêu cầu thị trường lao động Tác giả cũng đề xuất một số giải pháp nhằm cải thiện chất lượng hoạt động đào tạo nghề cho lao động nông thôn trong khu vực.
Mỹ, thành phố Hà Nội [39]
- Bài viết "Đào tạo nghề cho lao động nông thôn ở nước ta hiện nay:
Bài viết "Vấn đề cần quan tâm" của tác giả Hoàng Văn Phai trên Tạp chí Kinh tế và Dự báo, số 3 năm 2011, nêu bật sự cần thiết của công nghiệp hóa và hiện đại hóa trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và đô thị hóa tại Việt Nam Tuy nhiên, chất lượng lao động ở nông thôn vẫn còn thấp, dẫn đến thu nhập của người lao động không tăng nhanh và gia tăng khoảng cách giàu nghèo giữa thành phố và nông thôn Do đó, việc đào tạo nghề cho lao động nông thôn ở Việt Nam trở thành một yêu cầu cấp bách.
- “Dạy nghề cho lao động nông thôn Việt Nam”, của Chu Đức Bình
(2014), luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế, Hà Nội Luận văn đã khái quát đƣợc
Bài viết này phân tích các vấn đề lý luận và thực tiễn trong công tác đào tạo nghề cho lao động nông thôn, đồng thời đánh giá thực trạng đào tạo nghề tại Việt Nam trong thời gian qua Nó chỉ ra những thành công và hạn chế của chương trình, cũng như nguyên nhân dẫn đến những vấn đề đó Từ những phân tích này, bài viết đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả đào tạo nghề cho lao động nông thôn Việt Nam trong giai đoạn từ nay đến năm 2020 và những năm tiếp theo.
Bài viết "Thực trạng và giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo nghề cho lao động nông thôn trên địa bàn tỉnh Nam Định" được đăng trong Tạp chí Khoa học và Phát triển, số 7/2015, tập trung vào việc đánh giá chất lượng đào tạo nghề cho lao động nông thôn trong thời gian qua Bài viết cũng phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến việc nâng cao chất lượng đào tạo nghề cho lao động nông thôn tại tỉnh Nam Định, nhằm đề xuất các giải pháp hiệu quả.
Cuốn "Tài liệu bồi dưỡng nghiệp vụ cán bộ quản lý dạy nghề" do Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội – Tổng cục dạy nghề phát hành năm 2010, cung cấp kiến thức thiết yếu về công tác quản lý dạy nghề dành cho các cán bộ quản lý trong lĩnh vực này.
Viện nghiên cứu khoa học dạy nghề đã phát hành cuốn sách "Mô hình dạy nghề và giải quyết việc làm cho lao động ở khu vực chuyển đổi mục đích sử dụng đất" vào năm 2011 Cuốn sách được biên soạn dựa trên các tài liệu nghiên cứu và thực tiễn từ các đề tài của viện cùng với sự đóng góp của các tác giả và cơ quan trong và ngoài nước.
- "Phân tích các yếu tố ảnh hướng đến công tác dạy nghề Việt Nam:
Luận án tiến sỹ Kinh tế của Nguyễn Chí Trường (2012) đã nghiên cứu và phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng dạy nghề trong giai đoạn 2013 – 2020 Tác giả đề xuất nhiều giải pháp và chiến lược nhằm nâng cao chất lượng dạy nghề, từ đó góp phần tăng năng suất lao động và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia Bên cạnh đó, luận án cũng phân tích các mô hình điển hình và những kinh nghiệm thành công từ một số quốc gia phát triển, cung cấp cái nhìn sâu sắc về việc cải thiện chất lượng giáo dục nghề nghiệp.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa, 6 mô hình dạy nghề hiện đại đã được phát triển để đáp ứng hiệu quả nhu cầu của ngành công nghiệp Bài viết đề xuất một mô hình mới nhằm gắn kết dạy nghề với thực tiễn của ngành công nghiệp Việt Nam, từ đó nâng cao chất lượng đào tạo và khả năng cạnh tranh cho lực lượng lao động.
Nhóm thứ hai: Các công trình nghiên cứu quản lý nhà nước về đào tạo nghề và đào tạo nghề cho lao động nông thôn
Luận văn thạc sỹ của Nguyễn Hữu Tình (2017) về "Quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho lao động nông thôn tại huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình" đã phân tích rõ nội dung quản lý nhà nước trong lĩnh vực đào tạo nghề Tác giả đánh giá tình hình phát triển và quản lý đào tạo nghề tại huyện, đồng thời xác định mục tiêu phát triển nghề nghiệp phù hợp với cơ cấu nền kinh tế Luận văn cũng đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao vai trò quản lý của Nhà nước, từ đó đáp ứng nhu cầu phát triển lực lượng lao động trong bối cảnh kinh tế hiện nay.
Quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho lao động nông thôn tại tỉnh Đắk Nông là chủ đề chính của luận văn thạc sĩ Quản lý công do tác giả Lê Thị Mỹ thực hiện Luận văn này tập trung vào việc phân tích và đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác đào tạo nghề nhằm cải thiện đời sống và thu nhập cho lao động nông thôn trong khu vực.
Hằng (2017) đã tiến hành đánh giá hoạt động quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho lao động nông thôn tại tỉnh Đăk Nông Luận văn nêu rõ thực trạng quản lý nhà nước và đưa ra một số giải pháp, kiến nghị nhằm cải thiện công tác quản lý đối với đào tạo nghề cho lao động nông thôn, góp phần hoàn thiện hoạt động này tại Đắk Nông.
- Luận văn thạc sỹ Quản lý công của tác giả Nguyễn Hữu Trí (2017),
M ục đích và nhiệ m v ụ c ủ a lu ận văn
Mục đích của bài viết là đề xuất các giải pháp nhằm cải thiện quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho lao động nông thôn, từ đó góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội tại huyện Krông Búk trong bối cảnh hiện nay.
3.2 Nhi ệ m v ụ Để thực hiện mục đích đó, luận văn tập trung giải quyết các nhiệm vụ sau:
- Phân tích cơ sở lý luận của quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho lao động nông thôn.
- Phân tích thực trạng quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho LĐNT của huyện Krông Búk, tỉnh Đắk Lắk trong thời gian qua
Để nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho lao động nông thôn tại huyện Krông Búk, tỉnh Đắk Lắk, cần đề xuất một số giải pháp cơ bản Trước tiên, tăng cường công tác tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức của người dân về tầm quan trọng của đào tạo nghề Thứ hai, cải thiện chất lượng chương trình đào tạo bằng cách cập nhật nội dung phù hợp với nhu cầu thị trường lao động Thứ ba, xây dựng mối liên kết chặt chẽ giữa các cơ sở đào tạo và doanh nghiệp để đảm bảo đầu ra cho lao động Cuối cùng, cần có chính sách hỗ trợ tài chính cho người học và các cơ sở đào tạo để khuyến khích tham gia và phát triển bền vững.
Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứ u c ủ a lu ận văn
Đối tượng nghiên cứu của luận văn tập trung vào lý luận và thực tiễn quản lý nhà nước trong lĩnh vực đào tạo nghề cho lao động nông thôn tại huyện Krông Búk, tỉnh Đắk Lắk.
4.2 Ph ạm vi nghiên cứ u
-Vềkhông gian: luận văn nghiên cứu hoạt động quản lý nhà nước vềđào tạo nghềcho lao động nông thôn địa bàn huyện Krông Búk, tỉnh Đắk Lắk
Luận văn này đánh giá hoạt động quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho lao động nông thôn tại huyện Krông Búk, tỉnh Đắk Lắk, tập trung vào các chính sách và chương trình được triển khai từ năm Nghiên cứu nhằm phân tích hiệu quả của các chương trình đào tạo nghề, từ đó đưa ra những nhận định và đề xuất nhằm nâng cao chất lượng đào tạo và phát triển nguồn nhân lực cho khu vực nông thôn.
Phương pháp nghiên cứ u
Luận văn này được xây dựng dựa trên quan điểm của Đảng và Nhà nước về đào tạo nghề, cũng như quản lý nhà nước đối với đào tạo nghề cho lao động nông thôn Phương pháp luận áp dụng là hệ thống các quan điểm và nguyên tắc của phép biện chứng duy vật.
Trong quá trình thực hiện luận văn, tác giả đã áp dụng nhiều phương pháp nghiên cứu, bao gồm phương pháp thống kê và tổng hợp, phương pháp khái quát hóa, phương pháp chuyên gia, cùng với phương pháp khảo cứu tài liệu thứ cấp.
6 Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
Luận văn là một công trình chuyên khảo phân tích hệ thống và toàn diện các vấn đề lý luận về đào tạo nghề cho lao động nông thôn và quản lý nhà nước trong lĩnh vực này Nó cung cấp và bổ sung các căn cứ lý luận và thực tiễn, từ đó làm phong phú và hoàn thiện lý luận về đào tạo nghề cũng như quản lý nhà nước đối với lao động nông thôn.
Luận văn này đóng góp vào việc hoàn thiện quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho lao động nông thôn, từ đó thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội tại huyện Krông Búk Tài liệu này sẽ là nguồn tham khảo quý giá cho các nghiên cứu và chính sách trong lĩnh vực đào tạo nghề.
9 khảo phục vụ việc học tập, nghiên cứu của sinh viên, học viên cao học chuyên ngành Quản lý công và cho những ai quan tâm.
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo Phần nội dung kết quả nghiên cứu được kết cấu thành 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận của quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho lao động nông thôn.
Chương 2: Thực trạng quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho lao động nông thôn trên địa bàn huyện Krông Búk, tỉnh Đắk Lắk
Chương 3: Giải pháp tiếp tục hoàn thiện quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho lao động nông thôntrênđịa bàn huyện Krông Búk, tỉnh Đắk Lắk
Chương 1 CƠ SỞLÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀĐÀO
TẠO NGHỀCHO LAO ĐỘNG NÔNG THÔN 1.1 Khái niệm, đặc điểm và vai trò của quản lý nhà nước về đào tạo nghềcho lao động nông thôn
Để nắm vững quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho lao động nông thôn, trước tiên cần làm rõ các khái niệm liên quan đến nghề, đào tạo nghề và đặc biệt là đào tạo nghề dành riêng cho lao động nông thôn.
Nghề là một khái niệm đa dạng với nhiều định nghĩa khác nhau, nhưng chưa có sự thống nhất chung Một số định nghĩa cho rằng nghề là tập hợp lao động được quy định bởi sự phân công lao động xã hội và có giá trị trao đổi Nó cũng có thể được hiểu là hoạt động cần thiết cho xã hội trong một lĩnh vực lao động cụ thể, đòi hỏi đào tạo ở một trình độ nhất định Nghề mang tính tương đối, phát sinh, phát triển hoặc mất đi tùy thuộc vào trình độ sản xuất và nhu cầu xã hội Dù được nhìn nhận từ nhiều khía cạnh khác nhau, nghề vẫn có những nét đặc trưng nhất định.
Một là: Nghềlà hoạt động, là công việc lao động của con người được lặp đi lặp lại
Hai là: Nghềlà sự phân công là động xã hội, phù hợp với yêu cầu xã hội
Ba là: Nghềlà phương tiện để sinh sống
Bốn là: Nghề là lao động kỹnăng, kỹ xảo chuyên biệt có giá trị trao đổi trong xã hội, đòi hỏi phải có quá trình đào tạo nhất định
Nghề nghiệp là hình thức phân công lao động, yêu cầu sự kết hợp giữa kiến thức lý thuyết và kỹ năng thực hành để thực hiện các công việc cụ thể.
Khái niệm vềđào tạo nghề:
Luật Dạy nghề (2006) định nghĩa rằng dạy nghề là hoạt động giáo dục nhằm trang bị kiến thức, kỹ năng và thái độ nghề nghiệp cho người học Mục tiêu của dạy nghề là giúp học viên có khả năng tìm kiếm việc làm hoặc tự tạo ra việc làm sau khi hoàn thành khóa học.
Theo Luật Giáo dục 2009, dạy nghề là một cấp học trong giáo dục nghề nghiệp, kéo dài dưới một năm cho trình độ sơ cấp và từ một đến ba năm cho trình độ trung cấp và cao đẳng Các cơ sở dạy nghề bao gồm trường cao đẳng nghề, trường trung cấp nghề, trung tâm dạy nghề và lớp dạy nghề.
Luật Giáo dục nghề nghiệp (2014) định nghĩa Đào tạo nghề là hoạt động dạy và học nhằm trang bị kiến thức, kỹ năng và thái độ nghề nghiệp cần thiết cho người học Mục tiêu của Đào tạo nghề là giúp người học có khả năng tìm việc làm hoặc tự tạo việc làm sau khi hoàn thành khóa học, đồng thời nâng cao trình độ nghề nghiệp.
Theo tác giả, ĐTN được định nghĩa là hoạt động trang bị kiến thức, kỹ năng và thái độ nghề nghiệp cần thiết cho người lao động, giúp họ có khả năng hành nghề hoặc tự tạo việc làm sau khi hoàn thành khóa học Đào tạo nghề bao gồm ba hình thức: trình độ sơ cấp, trình độ trung cấp và trình độ cao đẳng.
Khái niệm đào tạo nghề cho lao động nông thôn:
Nông thôn là khu vực sinh sống của cộng đồng dân cư, nơi người nông dân phát triển và đóng vai trò quan trọng trong cấu trúc xã hội Đây là vùng lãnh thổ không thuộc nội thành hoặc các khu vực đô thị, được quản lý bởi Ủy ban nhân dân xã Lao động nông thôn bao gồm những người tham gia vào lực lượng lao động và hoạt động trong nền kinh tế nông thôn.
Theo Quyết định số 971/QĐ-TTg ngày 01/7/2015 sửa đổi, bổ sung cho
Theo Quyết định số 1956/QĐ-TTg ngày 27/11/2009 của Thủ tướng Chính phủ, lao động nông thôn tham gia học nghề phải đáp ứng các điều kiện sau: độ tuổi từ 15 đến 60 đối với nam và 15 đến 55 đối với nữ, có trình độ học vấn và sức khỏe phù hợp với nghề cần học Ngoài ra, người lao động phải có hộ khẩu thường trú tại xã hoặc tại phường, thị trấn nơi đang làm nông nghiệp, hoặc thuộc hộ gia đình có đất nông nghiệp bị thu hồi.
Đào tạo nghề cho lao động nông thôn là hoạt động có tổ chức nhằm truyền đạt kiến thức, kỹ năng và thái độ cần thiết cho người lao động tại khu vực nông thôn Mục tiêu của hoạt động này là nâng cao năng lực cho người lao động, giúp họ thành công trong nghề nghiệp đã được đào tạo.
1.1.2 Khái niệ m, đặc điể m và vai trò qu ản lý nhà nướ c v ề đào tạ o ngh ề cho lao động nông thôn
* Khái niệm quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho lao động nông thôn:
Từ khi xã hội loài người ra đời, nhu cầu quản lý đã trở thành một yếu tố thiết yếu Trong mọi lĩnh vực của đời sống, để tồn tại và phát triển, cá nhân, tổ chức hay nhóm đều cần phải tuân theo sự quản lý Quản lý có thể được hiểu là sự tác động có định hướng và tổ chức từ chủ thể quản lý lên đối tượng quản lý, nhằm buộc các đối tượng này tuân thủ các quy định đã đề ra để đạt được mục tiêu đã định.