Tài liệu giảng dạy môn Phương tiện kỹ thuật dạy học và ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở tiểu học cung cấp cho người học những kiến thức như: Tổng quan về phương tiện kỹ thuật dạy học; Một số phương tiện kỹ thuật; microsoft word; Microsoft powerpoint; Phần mềm mind manager 8.0; Giới thiệu bản đồ tư duy; Chỉnh sửa ảnh bằng MS.office picture manager;...
TỔNG QUAN VỀ PHƯƠNG TIỆN KỸ THUẬT DẠY HỌC
Khái niệm phương tiện dạy học
Quá trình dạy học bao gồm hoạt động dạy và học, trong đó tái sản xuất những kinh nghiệm xã hội của nhân loại Để thực hiện quá trình này, cần có những phương tiện lao động nhất định, trong đó phương tiện dạy học (PTDH) là rất đa dạng, bao gồm phương tiện vật chất, thực hành và trí tuệ Chúng ta sẽ tập trung vào PTDH vật chất như công cụ lao động của người dạy và người học Khi đề cập đến PTDH và cách sử dụng chúng, cũng đồng thời nhắc đến phương tiện thực hành Từ đó, có thể đưa ra định nghĩa về PTDH.
PTDH là tập hợp các đối tượng vật chất mà người dạy sử dụng như phương tiện để tổ chức và điều khiển hoạt động nhận thức của người học Những phương tiện này giúp người học tiếp cận và thực hiện các nhiệm vụ trong quá trình dạy và học một cách hiệu quả.
Tài liệu giảng dạy môn: PTKTDH và UD CNTT trong DH ở TH 2
Ý nghĩa của phương tiện dạy học
Quá trình dạy học là hoạt động tổ chức và điều khiển nhận thức của học sinh, trong đó giáo viên có nhiệm vụ quan trọng là hướng dẫn quá trình tri giác cảm tính về các hiện tượng hoặc đối tượng nghiên cứu Tuy nhiên, những hiện tượng này không phải lúc nào cũng xuất hiện trực tiếp trong lớp học Phương pháp dạy học (PTDH) giúp tái hiện chúng một cách gián tiếp thông qua hình vẽ, tranh ảnh, sơ đồ và mô hình Nhờ đó, PTDH tạo ra những hình ảnh trực quan cảm tính trong ý thức của học sinh về các hiện tượng và sự vật.
Sản phẩm của PTDH thường chỉ phản ánh bề ngoài của đối tượng hoặc hiện tượng, do đó nhiệm vụ dạy học là giúp học sinh từ những hình ảnh trực quan cảm tính hiểu được bản chất của sự vật Việc chuyển hóa này liên quan đến tư duy trừu tượng và việc sử dụng các khái niệm trừu tượng Những hình ảnh trực quan không chỉ đảm bảo mối liên hệ giữa tư duy và đối tượng nghiên cứu mà còn cung cấp thông tin cần thiết cho tư duy Chúng thực hiện hai chức năng cơ bản: chức năng nhận thức và chức năng điều khiển hoạt động nhận thức của người học.
Chức năng nhận thức làm phong phú quá trình tư duy bằng cách bổ sung những chi tiết quan trọng thường bị thiếu trong các khái niệm trừu tượng, đồng thời giúp làm rõ những thuộc tính bên trong của đối tượng và hiện tượng được nghiên cứu.
Chức năng điều khiển nhận thức của người học được củng cố qua việc sử dụng hình ảnh trực quan cảm tính, giúp làm phong phú quá trình học tập Phương pháp dạy học (PTDH) đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ giáo viên trong giai đoạn hình thành tư duy trừu tượng cho học sinh Trong giai đoạn này, hình ảnh trực quan cảm tính là yếu tố thiết yếu cho quá trình tư duy Dù tư duy có phát triển đến đâu, nó vẫn cần đến sự hỗ trợ từ hình ảnh trực quan Cuối cùng, việc nghiên cứu hiện tượng và sự vật cần chỉ ra cho học sinh cách áp dụng chúng vào thực tiễn, điều này khó có thể đạt được nếu thiếu các phương pháp dạy học hiệu quả.
Tài liệu giảng dạy môn: PTKTDH và UD CNTT trong DH ở TH 3
Ở cả giai đoạn trực quan cảm tính và tư duy trừu tượng, việc áp dụng phương pháp dạy học (PTDH) là rất quan trọng Điều này không chỉ giúp học sinh hiểu rõ hơn về các hiện tượng và sự vật mà còn hỗ trợ trong việc vận dụng thực tiễn kiến thức đã học.
Phương tiện dạy học (PTDH) là công cụ quan trọng giúp người học nhận thức rõ hơn về thế giới xung quanh Việc sử dụng PTDH mang lại nhiều lợi ích, như cung cấp thông tin đầy đủ và sâu sắc về đối tượng nghiên cứu, từ đó nâng cao chất lượng dạy học PTDH còn phát triển hứng thú học tập của người học, giúp tài liệu trở nên trực quan và dễ tiếp cận hơn Ngoài ra, PTDH tăng cường hoạt động học tập độc lập, khuyến khích tính tự lực và nâng cao nhịp độ nghiên cứu của học sinh trong quá trình học.
Khi được áp dụng đúng cách, phương tiện dạy học (PTDH) không chỉ cung cấp thông tin mà còn giải phóng giáo viên khỏi những công việc kỹ thuật, giúp họ có thêm thời gian cho hoạt động sáng tạo với học sinh PTDH còn giúp làm rõ và đơn giản hóa nội dung tài liệu học tập, từ đó hình thành động cơ học tập tích cực cho học sinh.
Một số loại phương tiện dạy học
Phương tiện dạy học (PTDH) rất đa dạng và phụ thuộc vào trình độ phát triển khoa học kỹ thuật Trước đây, trong nhà trường, chúng ta thường sử dụng những đồ dùng dạy học ít tính kỹ thuật và không cần điện năng, gọi là đồ dùng dạy học trực quan Trong 30 năm qua, nhờ vào sự tiến bộ của khoa học - kỹ thuật, đã xuất hiện nhiều PTDH trực quan mới Các phương tiện nghe - nhìn cũng được coi là đồ dùng dạy học, cho thấy tính chất quy ước và tương đối trong phân loại Đồ dùng dạy học trực quan bao gồm mẫu vật, hình mẫu, mô hình, phương tiện đồ họa như tranh, hình vẽ, sơ đồ, bản đồ, thiết bị thí nghiệm, sách giáo khoa và tài liệu dạy học khác.
Tài liệu giảng dạy môn: PTKTDH và UD CNTT trong DH ở TH 4
Phương tiện dạy học kỹ thuật (PTKT DH) bao gồm các thiết bị nghe - nhìn, máy kiểm tra và máy dạy học Trong số các loại phương tiện này, thiết bị nghe - nhìn đóng vai trò quan trọng nhất trong quá trình giảng dạy.
Khái quát về việc sử dụng phương tiện dạy học
Phương tiện dạy học (PTDH) có vai trò quan trọng trong giáo dục, nhưng hiệu quả của nó phụ thuộc vào cách sử dụng của giáo viên Việc nghiên cứu và chế biến tài liệu dạy học cũng ảnh hưởng lớn đến tác dụng của PTDH Do đó, không chỉ việc sử dụng PTDH mà còn cách thức mà giáo viên áp dụng nó trong giảng dạy mới quyết định hiệu quả giáo dục.
Việc áp dụng các phương tiện kỹ thuật dạy học trong lớp học là một hình thức dạy học mới, yêu cầu giáo viên phải sử dụng phương pháp giảng dạy phù hợp Những phương tiện này không chỉ thay đổi cấu trúc và nhịp điệu của tiết học mà còn làm thay đổi vai trò của giáo viên Điều này cũng đặt ra yêu cầu cao về trình độ chuyên môn của giáo viên Hiệu quả của việc sử dụng các phương tiện dạy học sẽ gia tăng khi giáo viên có trình độ nghiệp vụ cao.
Phân loại phương tiện kỹ thuật dạy học cơ bản
1.5.1 Dựa theo loại hình nghe nhìn
Bao gồm các thiết bị hoặc nhóm thiết bị sau:
- Thiết bị ghi - đọc tiếng bằng băng từ/máy ghi âm
- Thiết bị ghi hoặc ghi - đọc đĩa CD
- Thiết bị (phòng) học ngoại ngữ
Bao gồm các thiết bị hoặc nhóm thiết bị sau:
Bao gồm các thiết bị hoặc nhóm thiết bị sau:
- Thiết bị ghi - đọc hình tiếng bằng băng từ/đầu video
- Thiết bị đọc hoặc ghi - đọc hình tiếng bằng đĩa CD/đầu VCD
Tài liệu giảng dạy môn: PTKTDH và UD CNTT trong DH ở TH 5
- Thiết bị phát hình tiếng bằng máy tính/máy chiếu
- Máy tính và mạng máy tính
1.5.2 Dựa theo nguyên lý cấu tạo cơ bản của thiết bị
Hiện nay, sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ trong lĩnh vực sản xuất thiết bị nghe nhìn đã tạo ra những sản phẩm tích hợp từ nhiều lĩnh vực khác nhau Do đó, việc phân loại các thiết bị này chỉ mang tính tương đối.
Chức năng và công dụng cơ bản của các thiết bị dạy học nghe nhìn cơ bản
Bảng dưới đây không chỉ cung cấp thông tin về chức năng và công dụng cơ bản của các phương tiện kỹ thuật dạy học (PTKT DH) mà còn đưa ra những gợi ý hữu ích để sử dụng PTKT trong quá trình dạy và học một cách hiệu quả.
TT Thiết bị Khả năng Hỗ trợ kèm theo Gợi ý áp dụng
Chiếu hình ảnh màu hoặc đen trắng được chuẩn bị bằng máy tính hoặc thủ công dùng để giới thiệu sơ đồ
Mô hình chi tiết máy, tiết học tóm tắt tại phòng thực hành, giờ lý thuyết cho mọi nội dung
- Kinh nghiệm chế tạo phim
- Kinh nghiệm sử dụng thiết bị
- Thích hợp cho việc trình chiếu các nội dung khác nhau cho mọi đối tượng
Chiếu hình ảnh dương bản màu sắc hoặc đen trắng dùng để giới thiệu sơ đồ, hình mẫu, vật thật, các động tác, tình huống chuẩn
- Kinh nghiệm chế tạo và sử dụng
- Sử dụng thiết bị Đặc biệt hiệu quả trong việc giới thiệu các khoá học, tiết học cần chiếu hình, ảnh thật, màu sắc
3 Máy Có khả năng chiếu, phóng to ba - Kinh nghiệm sử dụng Đặc biệt hiệu quả
Tài liệu giảng dạy môn PTKTDH và UD CNTT trong dạy học lớp 6 sử dụng vật thể và chiều vật mẫu để giới thiệu linh kiện, dụng cụ, chi tiết thiết bị, cũng như con giống dưới dạng tĩnh vật thiết bị.
- Các vật thật thích hợp về kích thước khi cần giới thiệu, phóng to vật học có kích thước nhỏ
4 Máy chiếu hình đa phương tiện
Kết nối máy tính với đầu video và máy chiếu vật thể để phóng to hình ảnh động hoặc tĩnh, bao gồm ảnh màu và đen trắng Điều này giúp chiếu hoặc phóng sơ đồ hình mẫu, vật thật, các động tác, tình huống và cảnh quan chuẩn xác.
CD video/máy chiếu băng video
- Máy ảnh số (digital photo cammera)
- Cách thức lắp đặt và sử dụng
Thích hợp cho việc trình chiếu các nội dung khác nhau cho mọi đối tượng Đặc biệt hiệu quả trong trình chiếu hội giảng, hội thảo đông người
Công cụ này có khả năng ghi và phát âm thanh, giúp ghi chép và phát tiết trong quá trình học tập Đặc biệt, nó hỗ trợ việc học ngoại ngữ thông qua âm thanh chuyên đề, mang lại hiệu quả cao trong việc nâng cao kỹ năng ngôn ngữ.
Hệ thống tăng âm khi cần thiết
Thuận lợi cho việc học cơ động
Dùng để giới thiệu đồ vật, các hoạt động, thao tác tĩnh hoặc chuyển động
- Kinh nghiệm biên tập, dựng cảnh Đặc biệt hiệu quả khi trình chiếu các tiết học, các thao tác mẫu đã được ghi hình, các khoá học từ xa
Có khả năng dạy, học tích cực ngôn ngữ và đánh giá kết quả học tập đồng thời cho nhiều đối tượng học tập
Các thiết bị và đồ dùng như bàn ghế, điều hòa là cần thiết để duy trì hoạt động bình thường của phòng học Chúng đặc biệt hiệu quả trong việc giảng dạy và học ngôn ngữ cho các nhóm hoặc lớp có trình độ nhập học khác nhau.
8 Máy tính, mạng máy tính
Có khả năng tổ chức dạy và học tích cực, cũng như kiểm tra và đánh giá kết quả học tập qua các phần mềm giáo dục, cho cả cá nhân và nhóm lớp khi được kết nối mạng.
- Đĩa mềm, máy in, giấy in
- Các phần mềm dạy học
- Các thiết bị, đồ dùng để duy trì hoạt động bình thường của phòng học (bàn ghế, điều hoà )
- Tận dụng việc sử dụng phần mềm giáo dục đào tạo hiện có
- Chế bản in giấy hoặc phim
Tài liệu giảng dạy môn: PTKTDH và UD CNTT trong DH ở TH 7
Các nguyên tắc sử dụng PTKT DH cơ bản
Các PTKT DH thường hoạt động với điện áp cao, cường độ ánh sáng lớn và độ khuyếch đại âm thanh có thể vượt quá mức cần thiết Do đó, việc chú ý đến các nội dung an toàn là rất quan trọng.
Cán bộ sử dụng và bảo dưỡng PTKT DH cần trang bị kỹ năng an toàn và sơ cứu điện giật Thiết bị nghe nhìn phải có dây cắm nguồn tiếp địa để ngăn ngừa điện giật từ điện áp cao rò rỉ Cần đặc biệt chú ý đến các khu vực có ký hiệu điện cao áp và không tự ý mở vỏ bảo vệ thiết bị Khi không sử dụng PTKT DH trong thời gian dài, nên rút phích cắm ra khỏi ổ điện để đảm bảo an toàn.
Một số phương tiện kỹ thuật dạy học như máy chiếu và slide có cường độ chiếu sáng rất lớn, có thể vượt quá khả năng chịu đựng của mắt người trong thời gian ngắn Do đó, cần tránh để ánh sáng từ các thiết bị này chiếu thẳng vào mắt giáo viên và học sinh trong khoảng cách gần Đối với các thiết bị chiếu vật thể, nên sử dụng tấm phủ bảo vệ và tuân thủ quy trình sử dụng để đảm bảo an toàn cho mắt.
Một số phòng học và phòng hội họp có thể cần hệ thống khuyếch đại âm thanh lớn, tùy thuộc vào kích thước của không gian và vị trí của học sinh Cần điều chỉnh âm lượng sao cho đủ nghe, nhưng cường độ âm thanh không được vượt quá 55dBA để đảm bảo sự thoải mái và hiệu quả trong việc học tập.
1.7.2 Đảm bảo tính vừa sức
Nguyên tắc này mang đặc tính tâm lý – sư phạm và nó có liên quan đến cách thức sử dụng PTKT DH
Sử dụng PTKT DH đúng lúc, đúng chỗ
Chỉ nên sử dụng phương tiện kỹ thuật dạy học (PTKT DH) vào thời điểm thích hợp trong tiết lý thuyết hoặc giờ thực hành Cần tuân thủ kế hoạch sử dụng PTKT DH, ưu tiên cho những môn học và giờ học cần thiết, tránh lạm dụng Trước và sau khi sử dụng, nên tắt thiết bị để không gây phân tán cho học sinh.
Tài liệu giảng dạy môn: PTKTDH và UD CNTT trong DH ở TH 8
Sử dụng PTKT DH phù hợp tâm sinh lý học sinh tiểu học
Việc sử dụng phương tiện kỹ thuật (PTKT) trong dạy học cần phải phù hợp với đặc điểm lứa tuổi của học sinh tiểu học Học sinh nên được hướng dẫn và thực hành trước khi sử dụng PTKT trong lớp học Đồng thời, các điều kiện về kích thước bảng, bàn ghế, ánh sáng, độ ẩm và an toàn điện trong phòng học cần tuân thủ các tiêu chuẩn về nhân trắc và thiết bị dạy học theo quy định của Việt Nam.
1.7.3 Đảm bảo tính hiệu quả
Hiệu quả sư phạm và hiệu quả kinh tế cần được cân nhắc trước khi sử dụng PTKT DH
Định hướng hình thành kỹ năng
Các giờ sử dụng phương tiện kỹ thuật dạy học (PTKT DH) cần được chuẩn bị kỹ lưỡng để tạo sự sinh động và phong phú cho tiết học, đồng thời giúp học sinh hình thành kỹ năng cần thiết Mục tiêu và nội dung bài học trong các tiết học có PTKT DH nên tập trung vào việc phát triển kỹ năng, tránh dài dòng và không đi lệch khỏi trọng tâm Hãy tận dụng tối đa khả năng kiểm tra và đánh giá của PTKT DH để nâng cao hiệu quả giảng dạy.
Lựa chọn sử dụng phương tiện khi biết rõ việc sử dụng nó có hiệu quả
Phương tiện kỹ thuật dạy học cần được lựa chọn cẩn thận để nâng cao chất lượng giờ học, đồng thời hỗ trợ hiệu quả cho cả giáo viên và học sinh.
Để bảo quản và cất giữ PTKT DH, cần thiết lập một phòng chuyên dụng với nội quy sử dụng rõ ràng Cán bộ chuyên trách quản lý các phòng như phòng máy tính, phòng ngoại ngữ và thiết bị nghe nhìn là rất quan trọng Ngoài ra, cần xây dựng kế hoạch sử dụng PTNN dựa trên sự thống nhất giữa nhu cầu hiện tại, dự báo tương lai và khả năng hỗ trợ của cơ sở đào tạo Kế hoạch này cần được lập thành văn bản và nhận được sự chấp thuận cũng như hỗ trợ từ lãnh đạo cơ sở đào tạo.
Khi mua sắm thiết bị, tránh chọn những sản phẩm quá cũ, lạc hậu hoặc khó nâng cấp Trong kế hoạch sử dụng thiết bị, cần xây dựng nội dung bảo trì và dự kiến mua sắm bổ sung Đặc biệt, cần có khoản mục kinh phí dự kiến để hỗ trợ cho các hoạt động này.
Các cán bộ quản lý và giáo viên cần tự học hoặc tham gia các khóa học nâng cao để sử dụng hiệu quả phương pháp kỹ thuật dạy học (PTKT DH) và ứng dụng công nghệ thông tin (UD CNTT) trong giảng dạy môn học ở lớp 9.
1.7.4 Đảm bảo tính thẩm mỹ cao
Tránh lạm dụng hình ảnh, ánh sáng và màu sắc quá nổi bật trong nội dung trình chiếu Cần đảm bảo sự hài hòa giữa việc bố trí thiết bị và các yếu tố như màu sắc, kích thước của sàn, trần, cửa sổ, bảng và bàn ghế trong phòng học.
1.7.5 Khuyến khích sử dụng tối đa PTKT DH trong điều kiện cho phép
Để tối ưu hóa việc sử dụng phương tiện kỹ thuật dạy học (PTKT DH) trong giáo dục, chúng ta cần khuyến khích giáo viên và học viên sử dụng chúng một cách an toàn và hiệu quả Việc lập kế hoạch và tổ chức triển khai PTKT DH trong cơ sở đào tạo là rất quan trọng Chúng ta có thể tìm hiểu và xây dựng các bước triển khai, khuyến khích giáo viên áp dụng PTKT DH trong giờ giảng hoặc khóa học, cũng như lập dự trù mua sắm vật liệu cần thiết.
Thiết kế tiến trình dạy học có sử dụng phương tiện kỹ thuật dạy học
Các bước chuẩn bị tiết học có sử dụng phương tiện kỹ thuật dạy học:
Những nội dung bên phải thể hiện các yếu tố, các điều kiện để thực hiện mỗi bước
Hình 2 Các bước chuẩn bị tiết học có sử dụng PTKT DH
Tài liệu giảng dạy môn: PTKTDH và UD CNTT trong DH ở TH 10
Để chuẩn bị cho tiết học sử dụng phương tiện nghe nhìn, cần thiết phải xây dựng tiến trình học tập và nắm vững cách sử dụng các phương tiện này trước khi biên soạn nội dung bài học.
Người giáo viên khi sử dụng những PTDH, đặc biệt là phương tiện kỹ thuật dạy học trong một tiết học cần thực hiện các việc sau:
Nghiên cứu tài liệu là bước quan trọng để phân chia và xác định chính xác các phương pháp dạy học (PTDH) cần thiết Việc này giúp làm rõ mục đích sư phạm của từng PTDH và kết quả dự kiến mà chúng có thể đạt được.
- Tìm hiểu tính năng của từng phương tiện và qua đó để sử dụng phối hợp các PTDH khác nhau nhằm đạt hiệu quả sư phạm cao
Xác định thời điểm sử dụng phương tiện trong tiết học là rất quan trọng, vì điều này giúp tối ưu hóa hiệu quả giảng dạy Việc lựa chọn vị trí và thời gian phù hợp để sử dụng các phương tiện sẽ nâng cao trải nghiệm học tập cho học sinh.
- Xác định thời lượng sử dụng phương tiện đó và suy nghĩ kỹ về sự phù hợp những PTDH đã lựa chọn với những PTDH khác
Cần chuẩn bị cho học sinh các biện pháp và phương pháp hiệu quả để tri giác tài liệu học tập, đồng thời hướng dẫn việc nghiên cứu tài liệu sau khi đã quan sát hoặc lắng nghe đầy đủ.
Xây dựng kế hoạch giảng dạy và tổ chức tiết học hiệu quả bằng cách kết hợp các phương pháp dạy học phù hợp sẽ giúp phát huy tính tích cực, tự lực và khả năng tự nhận thức của học sinh trong việc tiếp thu kiến thức.
Chuẩn bị phương tiện nghe nhìn
Công việc chuẩn bị phương tiện nghe nhìn bao gồm chuẩn bị nội dung trình chiếu và chuẩn bị thiết bị
Chuẩn bị nội dung trình chiếu là bước quan trọng, trong đó cần cân nhắc kỹ lưỡng về phương tiện sử dụng và thời gian dự kiến Nội dung cần được điều chỉnh phù hợp để đảm bảo hiệu quả truyền tải thông điệp.
Chuẩn bị thiết bị nghe nhìn: Cần lưu ý rằng khi chuẩn bị các thiết bị phục vụ tiết học cần chú ý những nội dung sau:
- Thiết bị cần phải được chuẩn bị sẵn sàng trước khi tiết học bắt đầu
- Các nội dung trình chiếu phải được sắp xếp theo thứ tự trình chiếu
- Phải kiểm tra độ rõ nét, âm lượng từ các vị trí thiệt thòi nhất của lớp học
Tài liệu giảng dạy môn: PTKTDH và UD CNTT trong DH ở TH 11
Kết chương
Chương này đã giới thiệu các loại phương tiện dạy học và tiến trình dạy học cơ bản Để nắm rõ công dụng của một số phương tiện dạy học, chúng ta sẽ tiếp tục nghiên cứu trong chương tiếp theo.
Câu hỏi củng cố và thực hành:
1 Nêu khái niệm, ý nghĩa của PTDH?
2 Phân loại các PTKT DH theo loại hình và nguyên lý hoạt động?
3 Trình bày các nguyên tắc sử dụng PTKT DH cơ bản?
4 Cho biết tiến trình dạy học có sử dụng phương tiện kỹ thuật dạy học?
Tài liệu giảng dạy môn: PTKTDH và UD CNTT trong DH ở TH 12
MỘT SỐ PHƯƠNG TIỆN KỸ THUẬT
Máy chiếu qua đầu và cách sử dụng
Máy chiếu qua đầu, hay còn gọi là máy chiếu phim trong, là thiết bị dùng để phóng to và chiếu văn bản cùng hình ảnh tĩnh từ phim nhựa trong suốt lên màn hình, phục vụ cho việc trình bày hiệu quả.
Nguồn sáng công suất lớn cùng với hệ thống quang học, bao gồm thấu kính và gương chiếu, giúp chiếu và phóng to hình ảnh trên phim trong suốt lên màn hình lớn.
Cường độ sáng cao không chỉ giúp chiếu xa và tạo hình ảnh rõ nét hơn, mà còn đi kèm với mức tiêu thụ điện lớn hơn và yêu cầu bảo trì bóng đèn cao hơn.
2.1.3 Hình dạng, cấu trúc thiết bị
Các máy chiếu qua đầu nói chung gồm các bộ phận được thể hiện như hình 3:
Tài liệu giảng dạy môn: PTKTDH và UD CNTT trong DH ở TH 13
Hình 3 Hình dạng của máy chiếu qua đầu 2.1.4 Công dụng của các bộ phận chính
Thấu kính: Tiếp nhận, hội tụ và phóng chiếu nguồn sáng từ bóng đèn công suất lớn
Gương hắt: Tiếp nhận hình chiếu và giúp điều chỉnh góc chiếu thích hợp trên màn hình
Tay chỉnh tiêu cự giúp tạo ra hình ảnh sắc nét nhất, trong khi nguồn và công tắc nguồn là nơi kết nối dây nguồn và bật nguồn điện Thân máy chứa các thành phần quan trọng như nguồn sáng, thấu kính, quạt thông gió, và gương hắt, đồng thời cho phép điều chỉnh tiêu cự khi máy được đóng lại.
Thông khí: Các lỗ thông khí cố định có tác dụng lưu thông gió do quạt tạo ra có tác dụng làm mát thiết bị
Tay xách: Dùng để vận chuyển thiết bị trong trạng thái đóng
2.1.5 Lắp đặt máy chiếu qua đầu
Lắp đặt máy chiếu qua đầu được tiến hành theo các bước sau:
Bước 1: Gạt các lẫy bên sườn máy đồng thời mở nắp máy (được gắn liền với thấu kính )
Bước 2: Nâng giá gương hắt bằng cách kéo giá gương bằng tay phải, trong khi giữ thân máy bằng tay trái
Bước 3: Nâng giá đỡ kính hắt để đạt được vị trí thẳng đứng
Bước 4: Đậy nắp máy (thấu kính)
Bước 5: Cắm nguồn điện và bật nguồn bằng công tắc
Bước 6: Chỉnh tiêu cự tối ưu bằng cách điều chỉnh tay chỉnh tiêu cự nhằm đạt được khuôn hình và độ nét tối ưu trên màn ảnh
Tài liệu giảng dạy môn: PTKTDH và UD CNTT trong DH ở TH 14
Khi không sử dụng, nếu cần tháo lắp để có thể vận chuyển cần chú ý các thao thác cơ bản sau:
Để bắt đầu, hãy tắt công tắc điện và tháo phích cắm ra Sau đó, hạ giá gương hắt bằng cách dùng tay phải kéo giá đỡ theo hướng mũi tên, trong khi tay trái giữ thân máy Cần thận trọng để tránh làm nứt hoặc vỡ thấu kính.
Bước 2: Đậy nắp thiết bị, thu dây cắm vào hốc để dây tại nắp máy
2.1.6 Chế tạo phim chiếu bằng phim trong
Vật liệu Để chế tạo phim trong (transparencies), chúng ta cần có các công cụ và vật liệu:
Giấy/phim trong là loại giấy có khả năng in, viết hoặc dán hình trên bề mặt, và có thể được sử dụng để làm phim chiếu Trong số đó, phim chuyên dụng khổ A4, trong suốt, có khả năng chịu nhiệt hoặc kém chịu nhiệt là những loại phổ biến nhất.
- Bút viết trên kính đen trắng hoặc màu sắc
- Máy tính kèm máy in lazer màu hoặc đen trắng
Hình 4: Các cách chế tạo phim chiếu
Có hai cách chế tạo phim chiếu: chế tạo thủ công và chế tạo với sự trợ giúp của máy photocopy và máy vi tính
Cách 1: Chuẩn bị thủ công
Trên bề mặt phim, chúng ta có thể sử dụng bút màu đen hoặc các màu sắc khác để viết chữ và vẽ hình theo ý thích, với sự hỗ trợ của thước kẻ và compa Trong một số trường hợp, có thể dùng keo dán hoặc băng dính trong để gắn các hình cắt đã chuẩn bị trước, nhưng chỉ nên áp dụng khi cần hình khối đơn giản và màu đen trắng.
Cách 2: Chuẩn bị bằng máy tính
Tài liệu giảng dạy môn: PTKTDH và UD CNTT trong DH ở TH 15
Máy tính ngày càng trở nên phổ biến và tiện lợi, cho phép người dùng dễ dàng chuẩn bị và trình bày nội dung Nhờ vào các phần mềm xử lý hình ảnh và văn bản như Microsoft Word, Microsoft Paint, Microsoft PowerPoint, Adobe Photoshop, và AutoCAD, chúng ta có thể tạo ra các tài liệu chuyên nghiệp Sau khi hoàn tất, nội dung có thể được in ra bằng máy in laser hoặc in trên giấy thường rồi photocopy.
Khi trình chiếu bằng chữ, số dòng tối đa nên là 6 và mỗi dòng không quá 6 từ cho phim khổ A4 Khuôn hình trên phim cần giới hạn trong kích thước 20cm x 25cm để đảm bảo hiệu quả truyền tải thông tin.
Mực bút viết và mực in cần phải là loại mực bám tốt trên giấy Để thể hiện nội dung chính, nên sử dụng mực màu đen hoặc xanh dương Các màu sắc khác có thể được dùng để tạo điểm nhấn thị giác, thu hút sự chú ý của người đọc.
When using a photocopier or printer, it is essential to choose heat-resistant film, indicated by labels such as "For photocopy" or "Printable" on the packaging Additionally, color film labeled as "Ink Jet Transparencies" can also be utilized for optimal results.
- Một số ít máy photocopy do tốc độ in chậm và sự hạn chế của các tính năng khác, có thể không in được phim trong
- Các phim sau khi được chế tạo cần được bảo quản nơi khô ráo, giữa hai phim cần đặt một tờ giấy mềm để tránh hỏng nội dung
2.1.7 Sử dụng máy chiếu qua đầu trong dạy học
Những chú ý khi sử dụng máy chiếu qua đầu, ngoài các nguyên tắc và qui tắc chung, cần tuân thủ một số qui tắc sau:
- Khi không sử dụng hoặc trong thời gian nghỉ dài cần tắt máy
- Chú ý an toàn điện và bỏng có thể gây ra khi tiếp xúc với bóng chiếu sáng chính
- Tránh va đập mạnh, không sờ tay, làm xước gương, thấu kính
Các điều kiện để sử dụng hiệu quả máy chiếu qua đầu: Sử dụng hiệu quả máy chiếu qua đầu phụ thuộc vào các yếu tố căn bản sau:
Chất lượng thiết kế và chế tạo phim chiếu rất quan trọng, với hình ảnh cần phải đơn giản và rõ ràng, đảm bảo kích thước nằm trong khuôn hình Sử dụng ít chữ sẽ mang lại hiệu quả cao hơn, trong khi kích thước chữ cần phải đủ lớn để dễ đọc.
Tài liệu giảng dạy môn PTKTDH và UD CNTT trong DH ở TH 16 cho thấy rằng, trong lớp học dài 5 - 10m, máy chiếu nên được đặt cách màn hình từ 2,5 - 3m, với phông chữ tối thiểu là 16 để học viên ở cuối lớp có thể nhìn rõ Hơn nữa, các hình chiếu cần phải đảm bảo tính hệ thống và logic trong tiết học.
Hình ảnh chiếu cần đạt chất lượng cao với độ nét rõ ràng, dễ nhìn trong không gian lớp học hoặc hội trường Chất lượng hình ảnh phụ thuộc vào cách chỉnh khuôn hình, tiêu cự và cường độ sáng của máy chiếu Để cải thiện chất lượng hình ảnh, có thể giảm cường độ sáng trong phòng bằng cách tắt bớt nguồn sáng, che rèm hoặc đóng cửa sổ, giúp tối ưu hóa trải nghiệm trình chiếu.
Khi sắp xếp máy chiếu và màn hình trong phòng học hoặc hội trường, có nhiều cách bố trí khác nhau Những cách bố trí phổ biến nhất giúp đảm bảo khoảng cách và góc nhìn tối ưu cho người xem, từ đó nâng cao hiệu quả trình chiếu.
Phương pháp trình bày bằng máy chiếu qua đầu:
Máy chiếu hình đa phương tiện và cách sử dụng
Máy chiếu hình đa phương tiện là thiết bị dùng để phóng to và chiếu hình ảnh tĩnh và động từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm băng hình, đĩa hình, máy chiếu vật thể và phần mềm từ máy tính, nhằm phục vụ cho việc trình bày hiệu quả.
Máy chiếu hình đa phương tiện nhận diện và xử lý nhiều loại tín hiệu hình ảnh đầu vào khác nhau Sau đó, các tín hiệu này được hệ thống đèn chiếu sáng công suất lớn và hệ thống quang học phóng chiếu lên màn hình lớn, tạo ra hình ảnh rõ nét và sống động Sự khác biệt trong công nghệ chiếu ảnh mang lại trải nghiệm xem ấn tượng cho người dùng.
Máy chiếu hình đa phương tiện hoạt động dựa trên nguyên tắc nhận dạng và xử lý hình ảnh trước khi trình chiếu lên màn hình, thay vì chiếu trực tiếp.
Khi lựa chọn máy chiếu hình đa phương tiện, ngoài việc xem xét tên hãng sản xuất, giá cả và điều kiện bảo hành, bạn cần chú ý đến các yêu cầu và tính năng cơ bản như độ phân giải, độ sáng, và khả năng kết nối.
Cường độ sáng (Lumens) là yếu tố quan trọng quyết định khả năng chiếu xa và chất lượng hình ảnh Cường độ sáng càng cao, hình ảnh càng trung thực, nhưng đồng nghĩa với việc tiêu thụ điện năng lớn hơn và yêu cầu bảo quản bóng đèn cũng cao hơn Các mức cường độ sáng phổ biến bao gồm 300 và 600 lumens.
- Độ phân dải (Resolution): Độ phân dải càng cao chất lượng trình chiếu (độ mịn và nét) hình càng lớn Có các loại độ phân dải: 640x480, 1024x768, 1280x1024, 1400x1280
- Tuổi thọ bóng đèn (lamp life): 1.000h, 1.500h, 2.000h, 3.000h
- Độ lớn đường chéo màn hình có thể trình chiếu (inch hoặc cm): thông thường 20 - 300 inches (tương đương 60 - 762cm)
- Trọng lượng (weight): thông thường trọng lượng từ 2,5 - 22kg
2.2.3 Hình dạng, cấu trúc thiết bị
Máy chiếu hình đa phương tiện có các thành phần cấu tạo cơ bản sau:
Hình 6 Cấu tạo máy chiếu hình đa phương tiện
C - Bảng kết nối thiết bị Nơi có các chân giắc nối phù hợp với việc kết nối các thiết bị nghe nhìn ngoại vi khác nhau
Tài liệu giảng dạy môn: PTKTDH và UD CNTT trong DH ở TH 19
F - Chân điều chỉnh độ cao thân trước máy Dùng tay có thể điều chỉnh góc chiếu theo phương thẳng đứng (cao, thấp của khuôn hình)
H - Điều khiển từxa Giúp điều khiển từ xa chất lượng hình ảnh
G - Thông khí Là cửa sổ nơi thoát khí thổi của quạt điện có tác dụng làm mát máy
K - Nắp đậy ống kính Nắp đậy có tác dụng che bụi và chống xước ống kính
2.2.4 Lắp đặt máy chiếu hình đa phương tiện
Bố trí vị trí thích hợp của máy chiếu hình đa phương tiện: Vị trí thích hợp của máy chiếu hình đa phương tiện phụ thuộc:
Bố trí và kích thước phòng học đóng vai trò quan trọng trong việc tối ưu hóa trải nghiệm học tập Việc sắp xếp máy chiếu và màn hình một cách hợp lý sẽ đảm bảo chất lượng hình ảnh tốt nhất và góc nhìn thuận lợi cho học viên.
Có hai phương pháp chính để bố trí máy chiếu hình đa phương tiện: một là đặt máy chiếu trên bàn, với vị trí thấp để chiếu lên, và hai là lắp đặt máy chiếu trên trần phòng học hoặc hội trường, với vị trí cao để chiếu xuống.
Hình 7 Cách bố trí máy chiếu đa phương tiện
Hình 8 cho biết mối quan hệ giữa các kích thước cơ bản cần chú ý khi lắp đặt:
L - Khoảng cách từ máy chiếu hình đa phương tiện tới màn hình
Hf - Độ cao từ điểm thấp nhất màn hình tới tiêu điểm ống kính
Hc - Độ cao từ điểm cao nhất của màn hình tới tiêu điểm ống kính
Tài liệu giảng dạy môn: PTKTDH và UD CNTT trong DH ở TH 20
Hình 8 Sơ đồ bố trí máy chiếu hình đa phương tiện
Mối quan hệ giữa các kích thước cơ bản phục vụ lắp đặt máy chiếu hình đa phương tiện:
S- Độ lớn màn hình (rộng × cao)mm L(m) Hf(m) Hc(m)
610 × 456 (30 inches) 1.0 – 1.5 0 – 0.457 0 – 0.457 1.219 × 914 (60 inches) 2.1 – 3.1 0 – 0.914 0 – 0.914 2.032 × 1.524 (100 inches) 3.6 – 5.3 0 – 1.1524 0 – 1.524 3.048 × 2.286 (150 inches) 5.4 – 8.0 0 – 2.286 0 – 2.286 4.046 × 3.048 (200 inches) 7.2 – 10.7 0 – 3.048 0 – 3.048 6.096 × 4.572 (300 inches) 10.8 – 16.2 0 – 4.572 0 – 4.572
Cường độ sáng và độ phân giải hình ảnh của máy chiếu đa phương tiện càng cao, thì khả năng bố trí máy chiếu xa màn hình càng tốt, giúp hình ảnh lớn mà vẫn đảm bảo chất lượng.
Kết nối máy chiếu hình đa phương tiện với các thiết bị nghe nhìn ngoại vi như:
Hình 9 Cách kết nối máy chiếu đa phương tiện với thiết bị nghe nhìn
- Máy tính (PC, notebook/laptop, Paltop)
Tài liệu giảng dạy môn: PTKTDH và UD CNTT trong DH ở TH 21
- Máy khuyếch đại âm thanh
Khi kết nối cần thực hiện những nội dung sau:
Các thiết bị được kết nối với bảng điều khiển của máy chiếu đa phương tiện thông qua các loại cáp khác nhau Các giắc cắm trên bảng điều khiển tương thích với các tiêu chuẩn giắc cắm của thiết bị nghe nhìn ngoại vi.
- Nối cổng video của PC hoặc đầu ra của các thiết bị khác (Băng hoặc đĩa
CD, máy chiếu vật thể ) với cổng vào của máy chiếu hình đa phương tiện (RGB1 hoặc/và RGB2) tại bảng kết nối thiết bị C
- Trong trường hợp cần khuyếch đại âm thanh, cần nối cổng tiếng ra của máy chiếu hình đa phương tiện với máy khuyếch đại âm thanh
Để tối ưu hóa trải nghiệm sử dụng máy chiếu, trước tiên cần chỉnh sửa chế độ làm việc và cải thiện chất lượng hình ảnh cùng âm thanh Sau khi xác định vị trí lắp đặt máy chiếu một cách chắc chắn, tiến hành hiệu chỉnh chất lượng hình ảnh và âm thanh theo các bước hướng dẫn cụ thể.
Để bắt đầu, hãy cắm dây nguồn điện E của máy chiếu hình đa phương tiện và bật nguồn bằng công tắc D Sau đó, điều chỉnh vị trí của máy chiếu để có được khuôn hình với kích thước như mong muốn.
- Bước 2: Chỉnh độ thăng bằng của thiết bị (sự cân đối của hình ảnh) nhờ chỉnh chân đỡ F
- Bước 3: Bật một trong những nguồn phát hình (đã được kết nối) để đạt được hình ảnh mẫu
Sử dụng bảng điều khiển B hoặc điều khiển từ xa H để điều chỉnh chế độ làm việc và các yếu tố chất lượng hình ảnh cơ bản như xa - gần (zoom), tiêu cự (focus), sáng - tối (brightness), tương phản (contrast), trộn màu và khuôn hình.
Chỉnh xa - gần, tiêu cự, sáng - tối, và tương phản là những điều chỉnh cần thực hiện thường xuyên Trong khi đó, việc chỉnh trộn màu và cân đối khuôn hình chỉ cần thực hiện một lần khi sử dụng thiết bị lần đầu Nếu không có sự thay đổi lớn về màu sắc, màn hình hay ánh sáng, thì không cần thiết phải điều chỉnh trộn màu và khuôn hình.
- Cần kiểm tra chất lượng hình ảnh từ những vị trí thiệt thòi nhất của lớp học hoặc hội trường (nơi có góc nhìn hẹp, cuối lớp )
Tài liệu giảng dạy môn: PTKTDH và UD CNTT trong DH ở TH 22
2.2.5 Thiết kế, chế tạo nội dung trình chiếu
Đầu vào của máy chiếu hình đa phương tiện bao gồm đầu băng video, đầu đọc đĩa hình, camera máy chiếu vật thể và máy tính Các nguồn trình chiếu thông qua đa phương tiện rất đa dạng.
- Các chương trình băng, đĩa CD hình thông qua đầu video, đầu CD, DVD
- Mẫu vật thể thông qua máy chiếu vật thể
- Phim chiếu trong (transparency) thông qua máy chiếu vật thể
- Phần mềm máy tính thông qua PC, notebook
- Các nguồn này rất đa dạng và có thể:
- Lấy từ chi tiết vật thật hoặc mô hình
- Lấy từ các băng từ, đĩa CD hình có sẵn
- Lấy từ các chương trình phần mềm có sẵn
- Tự thiết kế chế tạo bằng cách sử dụng các phần mềm thông dụng như PowerPoint, Word, Corel Draw
- Tự làm (xây dựng tiến trình, quay, dựng ) băng video, đĩa CD
2.2.6 Sử dụng máy chiếu hình đa phương tiện
Khi sử dụng thiết bị cần tuân thủ các nguyên tắc sau:
- Khi không sử dụng hoặc trong thời gian nghỉ dài khi trình bày, cần chuyển máy sang chế độ chờ (Standby) hoặc tắt hẳn
Sau khi sử dụng máy chiếu, để tắt thiết bị một cách an toàn, bạn cần chuyển máy sang chế độ chờ Hãy chờ cho đến khi quạt gió ngừng hoạt động trước khi tắt hẳn máy chiếu.
- Chú ý an toàn điện và tránh bị bỏng có thể gây ra khi tiếp xúc với bóng chiếu sáng chính
- Tránh va đập mạnh, không sờ tay, làm xước gương, thấu kính
Một số chú ý có tính thực tiễn cần lưu ý khi sử dụng máy chiếu hình đa phương tiện:
Kết chương
Trong chương này, chúng ta đã tìm hiểu những kiến thức cơ bản về PTKT DH, đặc biệt là các nguyên tắc và phương pháp bảo quản hiệu quả Việc chú ý đến những yếu tố này sẽ giúp chúng ta sử dụng các phương tiện một cách bền lâu và đạt được hiệu quả cao trong công việc.
Câu hỏi củng cố và thực hành:
1 Nêu khái niệm, chức năng, công dụng và cách bảo quản PTKT DH?
2 Trình bày các nguyên tắc khi sử dụng PTKT DH?
3 Thực hành lắp đặt máy chiếu qua đầu, máy chiếu đa phương tiện
Tài liệu giảng dạy môn: PTKTDH và UD CNTT trong DH ở TH 24
ỨNG DỤNG MS OFFICE NÂNG CAO HIỆU QUẢ TRONG SOẠN GIẢNG 24 Chương 1 MICROSOFT WORD
Định dạng văn bản
1.1.1 Thay đổi xác lập lề trang
Các xác lập trang giấy nằm trong thẻ Page Layout, nhóm Page Setup
Để thay đổi lề trang, bạn chỉ cần nhấn nút Margins, sau đó chọn kiểu lề ưa thích từ menu xổ xuống Mỗi kiểu lề đều có ghi chú thông số kèm theo, ví dụ như kiểu Normal có lề trên, dưới, trái, phải cách mép giấy 1 inch.
Nếu các thông số lề trang bạn cần không có trong danh sách, hãy chọn "Custom Margins" ở cuối menu và nhập thông số mới theo ý muốn.
1.1.2 Hiển thị các lề trang
To enable text boundaries in Microsoft Word, click on the Microsoft Office Button and select Word Options In the dialog box that appears, navigate to the Advanced section on the left Then, scroll down to the Show document content group on the right and check the box for Show text boundaries Finally, click OK to apply the changes.
1.1.3 Chọn hướng giấy cho toàn bộ tài liệu
Trong thẻ Page Layout, nhóm Page Setup, nhấn nút Orientation và chọn một trong hai kiểu là Portrait (trang dọc) hoặc Landscape (trang ngang)
Tài liệu giảng dạy môn: PTKTDH và UD CNTT trong DH ở TH 25
- Dùng chuột quét chọn các đoạn văn bản mà chúng ta muốn thay đổi sang hướng dọc hoặc ngang
- Trong thẻ Page Layout, nhóm Page Setup, nhấn nút Margins
- Nhấn Custom Margins, chọn tiếp Portrait (trang dọc) hoặc Landscape (trang ngang) trong mục Orientation
- Trong mục Apply to, chọn Whole document Nhấn OK.
Thanh công cụ Header & Footer
1.2.1 Chèn Header, Footer cho toàn bộ tài liệu
Để thêm Header hoặc Footer trong tài liệu, bạn vào thẻ Insert, chọn nhóm Header & Footer, rồi nhấn vào nút Header hoặc Footer Một menu xổ xuống sẽ hiển thị các mẫu để bạn lựa chọn Sau khi chọn mẫu, hãy nhập nội dung cho Header hoặc Footer Khi hoàn tất, bạn chỉ cần nhấn đúp vào vùng nội dung của trang để áp dụng Header hoặc Footer cho toàn bộ tài liệu.
1.2.2 Thay đổi Header / Footer cũ bằng Header / Footer mới
In the Insert tab, within the Header & Footer group, click on the Header or Footer button, and then select a new Header or Footer to replace the current one.
1.2.3 Không sử dụng Header / Footer cho trang đầu tiên
In the Page Layout tab, click the bottom right button of the Page Setup group to open the Page Setup dialog Next, open the Layout tab and check the Different first page option under Headers and footers Click OK, and the Header/Footer will be removed from the first page of the document.
1.2.4 Áp dụng Header / Footer khác nhau cho trang chẵn và trang lẻ
In the Page Layout tab, click the bottom right button of the Page Setup group to open the Page Setup dialog box Next, navigate to the Layout tab and check the Different odd and even option under the Headers and footers section Finally, click OK to apply the changes.
Hiện nay, chúng ta có khả năng chèn Header và Footer cho các trang chẵn trên bất kỳ trang chẵn nào, cũng như chèn Header và Footer cho các trang lẻ trên bất kỳ trang lẻ nào.
Tài liệu giảng dạy môn: PTKTDH và UD CNTT trong DH ở TH 26
1.2.5 Thay đổi nội dung của Header/ Footer
In the Insert tab, within the Header & Footer group, click on the Header or Footer button Then, select Edit Header or Edit Footer from the dropdown menu to modify the content of the Header or Footer.
Khi chỉnh sửa, bạn có thể định dạng lại font chữ, kiểu chữ và màu sắc cho tiêu đề Header và Footer bằng cách chọn văn bản và sử dụng thanh công cụ Mini xuất hiện bên cạnh.
Tại thẻ Insert, nhóm Header & Footer, chúng ta nhấn chuột vào nút Header hay Footer Kế đến chọn Remove Header / Remove Footer trong danh sách xổ xuống
1.2.7 Tạo Header / Footer khác nhau cho các vùng khác nhau của tài liệu
Để phân chia các vùng trong tài liệu, trước tiên bạn cần tạo các ngắt vùng Hãy nhấn chuột vào vị trí mong muốn để đặt một vùng mới Trong thẻ Page Layout, tìm nhóm Page Setup, sau đó nhấn nút Breaks và chọn kiểu ngắt vùng phù hợp từ Section Breaks, chẳng hạn như Continuous Chúng ta sẽ tìm hiểu chi tiết về ngắt trang và ngắt vùng trong các bài viết sau.
In the Insert tab, within the Header & Footer group, click on the Header or Footer button, then select Edit Header or Edit Footer to modify the content of the Header or Footer.
In the Header & Footer section under the Navigation group, if the "Link to Previous" button is highlighted, click it again to disconnect the Header/Footer in the new section from the previous one This action will cause the "Same as Previous" label in the upper right corner of the Header/Footer to disappear.
Sau đó, chúng ta chỉnh sửa Header / Footer cho vùng mới này và yên tâm rằng những Header / Footer của các vùng trước đó không bị thay đổi theo
Chèn số trang vào văn bản
This page number can be placed in either the Header or Footer according to our preference To do this, we select the Insert tab, and in the Header & Footer group, we click on the Page Number button In the menu that appears, we hover over Top of Page to insert the page number into the Header.
Trong tài liệu giảng dạy môn PTKTDH và UD CNTT trong DH ở TH 27, Word 2007 cung cấp nhiều mẫu đánh số trang sẵn có, giúp người dùng dễ dàng lựa chọn và áp dụng.
Thay đổi dạng số trang
Chúng ta có khả năng tùy chỉnh định dạng số trang theo ý muốn, ngay cả khi định dạng chuẩn không có sẵn Để thực hiện điều này, hãy nhấn đúp vào Header hoặc Footer nơi đã chèn số trang Trong thẻ Design, tại nhóm Header & Footer, chọn nút Page Number và tiếp theo là Format Page Numbers.
Trong hộp thoại Page Number, tại mục Number format, chúng ta hãy chọn một kiểu đánh số mình thích, sau đó nhấn OK
Bắt đầu đánh số trang bằng một số khác
Chúng ta có thể bắt đầu đánh số trang bằng một con số khác, thay vì 1 như mặc định Cách thực hiện:
- Tại thẻ Insert, nhóm Header & Footer, chúng ta nhấn nút Page Number, chọn Format Page Numbers
- Trong hộp thoại xuất hiện, chúng ta chọn Start at và nhập vào con số bắt đầu khi đánh số trang Nhấn OK
Để bắt đầu đánh số trang từ 1 cho tài liệu có trang bìa, hãy nhập số 0 vào ô "Start at".
Xóa số trang ở trang đầu tiên của tài liệu
Trong tài liệu, trang bìa thường không được đánh số, nhưng nếu áp dụng thủ thuật "Bắt đầu đánh số trang bằng một số khác", trang bìa vẫn sẽ hiển thị số 0 Để xóa hoàn toàn số trang ở trang đầu tiên, cần thực hiện thêm một bước nữa.
- Nhấn chuột vào bất kỳ vùng nào của tài liệu
- Tại thẻ Page Layout, chúng ta nhấn chuột vào ô vuông góc dưới bên phải của nhóm Page Setup để mở hộp thoại Page Setup ra
- Nhấn chuột vào thẻ Layout trong hộp thoại, bên dưới Headers and footers, chúng ta đánh dấu chọn vào hộp kiểm Different first page Nhấn OK
Tài liệu giảng dạy môn: PTKTDH và UD CNTT trong DH ở TH 28
Tìm và thay thế
Chúng ta có thể nhanh chóng tìm kiếm một từ hoặc cụm từ theo cách sau:
- Trong thẻ Home, nhóm Editing, nhấn nút Find (hoặc nhấn phím tắt Ctrl+F)
- Trong mục Find what của hộp thoại Find and Replace vừa xuất hiện, chúng ta hãy nhập vào đoạn văn bản cần tìm
Để tìm kiếm từng từ hoặc cụm từ, bạn chỉ cần nhấn "Find Next" Nếu muốn tìm tất cả từ hoặc cụm từ trong văn bản cùng một lúc, hãy nhấn "Find in" và sau đó chọn "Main Document".
- Muốn kết thúc quá trình tìm kiếm, chúng ta nhấn ESC
1.3.2 Tìm và thay thế văn bản
In the Home tab, under the Editing group, select Replace (or use the shortcut Ctrl+H) Enter the text you want to find in the "Find what" field and the replacement text in the "Replace with" field To locate the next instance of the text, click Find Next To replace the text, click Replace, and Word will move to the next instance To replace all found instances at once, click Replace All.
1.3.3 Tìm và tô sáng đoạn văn bản tìm được Để dễ dàng nhận biết các cụm từ tìm được, chúng ta có thể tô sáng nó trên màn hình (không tô sáng khi in ra)
Trong thẻ Home, nhóm Editing, nhấn nút Find (Ctrl+F)
Trong hộp Find what, nhập văn bản mà chúng ta muốn tìm
Nhấn Reading Highlight, sau đó chọn Highlight All
Tất cả từ tìm được sẽ được tô sáng Để tắt tính năng này đi, chúng ta nhấn Reading Highlight lần nữa, chọn Clear Highlighting
1.3.4 Tìm và thay thế những định dạng đặc biệt
Trong thẻ Home, nhóm Editing, chúng ta nhấn nút Replace (Ctrl+H)
Nhấn nút More nếu chúng ta không nhìn thấy nút Format
Để tìm kiếm văn bản có định dạng đặc biệt, hãy nhập đoạn văn vào ô "Find what" Nếu chỉ cần tìm kiếm định dạng mà không cần nội dung, hãy để ô này trống.
Nhấn nút Format, sau đó chọn định dạng mà chúng ta muốn tìm
Nhấn vào ô "Replace with", sau đó chọn "Format" để xác định định dạng thay thế Nếu bạn muốn thay thế bằng một đoạn văn bản cụ thể, hãy nhập đoạn text đó vào ô "Replace with".
Nhấn Find Next, nhấn tiếp Replace để tìm và thay thế các định dạng đặc biệt Để thay thế toàn bộ, nhấn Replace All
1.3.5 Tìm và thay thế các dấu đoạn, ngắt trang và các mục khác
Trong hộp thoại Find and Replace xuất hiện sau khi nhấn Ctrl+H, chúng ta nhấn nút More nếu không thấy nút Special
Nhấn vào ô Find what, sau đó nhấn nút Special và chọn một mục cần tìm Nhập những gì chúng ta muốn thay thế trong ô Replace with
Nhấn Find Next, Replace hoặc Replace All
1.3.6 Đánh dấu (Highlight) đoạn text Đánh dấu đoạn text để làm nó trông nổi bật hơn Cách thực hiện:
Tại thẻ Home, nhóm Font, chúng ta nhấn vào mũi tên bên cạnh nút Text Highlight Color
Chọn một màu dùng để tô sáng mà chúng ta thích (thường là màu vàng)
Dùng chuột tô chọn đoạn text muốn đánh dấu
Để ngừng chế độ đánh dấu văn bản, bạn chỉ cần nhấn chuột vào mũi tên bên cạnh nút Text Highlight Color, sau đó chọn Stop Highlighting hoặc nhấn phím ESC để thoát khỏi chế độ này.
- Chọn đoạn text muốn gỡ bỏ chế độ đánh dấu
- Trong thẻ Home, nhóm Font, chúng ta nhấn chuột vào mũi tên cạnh nút Text Highlight Color Chọn No Color.
Thay đổi khoảng cách trong văn bản
1.4.1 Tạo khoảng cách đôi giữa các dòng cho toàn bộ tài liệu
Khoảng cách mặc định giữa các dòng cho bất kỳ tài liệu trống nào là “1.15” Chúng ta có thể tạo khoảng cách đôi nếu muốn bằng cách sau:
Tài liệu giảng dạy môn: PTKTDH và UD CNTT trong DH ở TH 30
- Trong thẻ Home, nhóm Styles, nhấn chuột phải vào nút Normal, chọn Modify
- Bên dưới nhóm Formatting, nhấn nút Double Space Nhấn OK
1.4.2 Thay đổi khoảng cách dòng cho đoạn văn bản đang chọn
Chọn đoạn văn bản muốn thay đổi
Trong thẻ Home, nhóm Paragraph, nhấn nút Line Spacing
Chọn khoảng cách chúng ta muốn, chẳng hạn 2.0
Để tăng khoảng cách giữa các dòng mà không có sẵn trong menu Line Spacing, bạn có thể chọn Line Spacing Options và nhập khoảng cách mong muốn.
Các kiểu khoảng cách dòng mà Word hỗ trợ
Các kiểu khoảng cách dòng Mô tả
Tùy chọn này cung cấp font chữ lớn nhất trong dòng, đồng thời thêm một khoảng trống nhỏ Lượng khoảng trống này thay đổi tùy theo loại font chữ được sử dụng.
1.5 lines Gấp 1,5 lần khoảng cách dòng đơn
Double Gấp 2 lần khoảng cách dòng đơn
Lựa chọn này xác lập khoảng cách dòng tối thiểu cần thiết để phù hợp với font hoặc đồ họa lớn nhất trên dòng
Exactly Cố định khoảng cách dòng và Word sẽ không điều chỉnh nếu sau đó chúng ta tăng hoặc giảm cỡ chữ
Xác lập khoảng cách dòng tăng hoặc giảm theo tỉ lệ
% so với dòng đơn mà chúng ta chỉ định Ví dụ, nhập vào 1.2 có nghĩa là khoảng cách dòng sẽ tăng lên 20% so với dòng đơn
1.4.3 Thay đổi khoảng cách trước hoặc sau các đoạn
Chọn đoạn văn bản chúng ta muốn thay đổi khoảng cách trước hoặc sau nó
Tài liệu giảng dạy môn: PTKTDH và UD CNTT trong DH ở TH 31
Trong thẻ Page Layout, nhóm Paragraph, chúng ta nhấn chuột vào mũi tên cạnh mục Before (trước) hoặc After (sau) để thay đổi bằng giá trị chúng ta muốn
1.4.4 Thay đổi khoảng cách giữa các ký tự
Chọn đoạn văn bản mà chúng ta muốn thay đổi
Trong thẻ Home, nhấn chuột vào nút mũi tên ở góc dưới phải của nhóm Font để mở hộp thoại Font
Chọn thẻ Character Spacing trong hộp thoại và trong mục Spacing, nhấn Expanded để mở rộng hoặc Condensed để thu hẹp khoảng cách, sau đó chỉ định số khoảng cách trong mục By.
1.4.5 Co dãn văn bản theo chiều ngang
Chọn đoạn văn bản chúng ta muốn căng ra hoặc thu lại
Trong thẻ Home, nhấn chuột vào nút mũi tên ở góc dưới phải của nhóm Font để mở hộp thoại Font
Nhấn chọn thẻ Character Spacing ở hộp thoại này Tại mục Scale, nhập vào tỉ lệ
% mà chúng ta muốn Nếu tỉ lệ này lớn hơn 100% thì đoạn văn bản sẽ được kéo ra, ngược lại, nó sẽ được thu lại.
Soạn thảo công thức toán học
Trong Word 2007, bạn có thể nhập phương trình bằng cách chèn các biểu tượng từ hộp thoại Symbol, sử dụng tính năng Math AutoCorrect để chuyển đổi chữ thành biểu tượng, hoặc áp dụng các phương pháp khác.
- Trong thẻ Insert, nhóm Symbols, nhấn vào mũi tên bên dưới nút Equation, sau đó chọn Insert New Equation
Trên thanh công cụ, thẻ Design mới xuất hiện, cho phép người dùng chèn ký hiệu toán học bằng cách nhấn vào các nút trong nhóm Symbols Ngoài ra, người dùng cũng có thể thêm các cấu trúc toán học có sẵn vào tài liệu bằng cách chọn từ nhóm Structures và sau đó chỉnh sửa chúng theo nhu cầu.
Chú ý Để hiển thị danh sách đầy đủ các ký hiệu toán học trong nhóm Symbols, chúng ta nhấn nút More ở góc dưới phải của nhóm
Tài liệu giảng dạy môn: PTKTDH và UD CNTT trong DH ở TH 32
1.5.2 Sử dụng các biểu tượng trong Math AutoCorrect
Nhấn Microsoft Office Button, sau đó nhấn Word Options
In the left pane, click on Proofing, then select AutoCorrect Options In the AutoCorrect dialog box, navigate to the Math AutoCorrect tab and check the boxes for "Use Math AutoCorrect rules outside of math regions" and "Replace text as you type." Remember the characters listed under Replace (the characters you input) and With (the mathematical characters that will replace them).
Nhấn OK 2 lần để đóng các hộp thoại lại
Khi gõ các ký tự trong mục Replace và nhấn phím khoảng trắng, chúng sẽ tự động chuyển đổi thành các ký tự toán học tương ứng Chẳng hạn, khi gõ \approx và nhấn khoảng trắng, nó sẽ biến thành dấu gần bằng.
1.5.3 Chèn một phương trình thông dụng
Trong thẻ Insert, nhóm Symbols, người dùng có thể nhấn vào mũi tên dưới nút Equation để mở menu với danh sách các phương trình thông dụng Để chèn một phương trình vào tài liệu, chỉ cần chọn phương trình mong muốn và sau đó chỉnh sửa theo ý thích.
Thêm một phương trình vào danh sách các phương trình thông dụng
- Chọn một phương trình muốn thêm
- Bên dưới Equation Tools, trong thẻ Design, nhóm Tools, nhấn nút Equation, sau đó chọn Save Selection to Equation Gallery
- Trong hộp thoại Create New Building Block, chúng ta nhập vào tên của phương trình tại mục Name
- Tại danh sách Gallery, chọn Equations Nhấn OK
1.5.4 Thay đổi phương trình được soạn thảo
Chúng ta chỉ việc nhấn chuột vào phương trình muốn chỉnh sửa và thay đổi theo ý thích
Để chỉnh sửa một phương trình được soạn thảo trong phiên bản Word cũ hơn, bạn cần sử dụng add-in Equation 3.0 hoặc Math Type Việc thay đổi này yêu cầu sử dụng chính add-in đã được sử dụng để viết phương trình ban đầu.
Tài liệu giảng dạy môn: PTKTDH và UD CNTT trong DH ở TH 33
Ghi chú tài liệu
1.6.1 Đánh dấu sự thay đổi và ghi chú trong tài liệu
Theo dõi sự thay đổi trong khi chỉnh sửa
Mở tài liệu mà chúng ta muốn theo dõi
Trong thẻ Review, nhóm Tracking, nhấn nút Track Changes
Chúng ta có thể thay đổi tài liệu theo ý muốn bằng cách chèn, xóa, di chuyển hoặc định dạng văn bản Ngay lập tức, những thay đổi này sẽ được hiển thị ở bên trái trang tài liệu.
1.6.2 Tắt chế độ theo dõi sự thay đổi
Trong thẻ Review, nhóm Tracking, nhấn vào nút Track Changes một lần nữa để tắt chế độ theo dõi trong khi chỉnh sửa
1.6.3 Thay đổi cách Word đánh dấu
Để thay đổi màu sắc và định dạng mà Word sử dụng để đánh dấu sự thay đổi trong tài liệu, bạn chỉ cần nhấn vào mũi tên bên cạnh nút Theo dõi thay đổi (Track Changes) và chọn mục Tùy chọn theo dõi thay đổi (Change Tracking Options).
Để xem tất cả các thay đổi trực tiếp trong tài liệu thay vì thông tin bên lề, hãy vào nhóm Tracking, nhấn nút Ballons và chọn Show all revisions inline Để làm nổi bật khu vực hiển thị thông tin bên trái, nhấn nút Show Markup và chọn Markup Area Highlight.
Cách tạo ô đánh dấu để người dùng đánh dấu trực tiếp vào nội dung file
Trong thẻ Insert, nhóm Tables, nhấn nút Table, sau đó chọn Insert Table Trong hộp Number of columns, gõ vào 2
Trong hộp Number of rows, nhập vào số dòng mà chúng ta muốn, mỗi dòng là một mục chọn trong danh sách sẽ tạo Nhấn OK
Để thêm ô checkbox cho phép người dùng đánh dấu trực tiếp trong file, bạn cần sử dụng thẻ Developer.
- Nhấn nút Microsoft Office Button , chọn Word Options
Tài liệu giảng dạy môn: PTKTDH và UD CNTT trong DH ở TH 34
- Trong hộp thoại xuất hiện, chọn mục Popular ở khung bên trái Đánh dấu chọn mục Show Developer tab in the Ribbon Nhấn OK
Thêm vào các ô check box
- Nhấn vào ô đầu tiên bên trái của bảng
- Trong thẻ Developer, nhóm Controls, nhấn nút Legacy Tools
Bên dưới Legacy Forms, chọn Check Box Form Field
Nếu ô check box có nền màu xám, chúng ta nhấn nút Legacy Tools , chọn Form Field Shading để gỡ bỏ nền xám đó đi
Nhấn vào ô kế tiếp, nơi chúng ta muốn chèn tiếp một check box Sau đó nhấn Ctrl+Y để chèn check box vào
Sau khi hoàn tất việc chèn các checkbox, hãy nhấp vào ô đầu tiên bên phải của bảng và nhập các khoản mục tương ứng với từng checkbox bên trái.
Bước 3: Hoàn thiện lại bố cục
Right-click on the table, hover over AutoFit, and select AutoFit to Contents Then, right-click on the table again, choose Table Properties, and open the Table tab in the new dialog box that appears.
Nhấn nút Options, ở hộp Left, Right, nhập vào khoảng cách giữa check box và đoạn text bên cạnh, ví dụ 0.19cm Nhấn OK
In the Table tab, click on the Borders and Shading button, then select the Borders tab Under the Setting section, choose None and click OK twice to close the dialog boxes.
Để người dùng có thể trực tiếp đánh dấu chọn trong file tài liệu, bước quan trọng là khóa form Lưu ý rằng khi khóa form, bạn sẽ không thể chỉnh sửa nội dung hay bố cục tài liệu, vì vậy hãy thực hiện bước này sau cùng.
Nhấn vào nút Design Mode trong nhóm Controls của thẻ Developer để tắt chế độ Design
Trong thẻ Developer, nhóm Protect, nhấn nút Protect Document, sau đó chọn Restrict Formatting and Editing
Trong khung Protect Document, bên dưới Editing restrictions, đánh dấu chọn Allow only this type of editing in the document
Tài liệu giảng dạy môn: PTKTDH và UD CNTT trong DH ở TH 35
Trong combo box bên dưới, chọn Filling in forms
To initiate protection, click the "Yes, Start Enforcing Protection" button To set a password that prevents users from removing the protection, enter your desired password in the "Enter new password (optional)" field and confirm it in the box below.
Chúng ta có thể gửi file tài liệu cho người dùng để họ đánh dấu chọn, sau đó lưu lại và gửi lại cho chúng ta Điều này rất hữu ích cho việc thực hiện khảo sát qua email.
Tạo mục lục tự động
1.8.1 Các bước tạo mục lục
Tạo mục lục tự động giúp tiết kiệm thời gian và công sức nhờ vào các tiện ích có sẵn Để thực hiện, cần đánh dấu cấp độ nội dung và sử dụng chức năng chèn mục lục của trình soạn thảo Việc đánh dấu nội dung và trích xuất thành mục lục sẽ giúp tổ chức thông tin một cách hiệu quả.
Bước 1: Mở văn bản chúng ta cần tạo mục lục tự động
Bước 2: Chúng ta chọn References trên trình đơn
Để tạo mục lục tự động, trước tiên, bạn cần lựa chọn vùng chức năng "Table of Contents" Mục lục này được xây dựng dựa trên cấp độ nội dung, vì vậy việc xác định cấp độ cho các phần là rất quan trọng Ví dụ, phần mở đầu, nội dung và kết luận nên được chọn là level 1, trong khi các nội dung nhỏ hơn sẽ được chọn là level 2, level 3, v.v Hướng dẫn chi tiết dưới đây sẽ giúp bạn dễ dàng hình dung cách thực hiện Để đánh dấu đề mục trong bảng mục lục, chỉ cần di chuyển chuột đến dòng chứa đề mục và xác định mức (level) tương ứng.
Sau khi xác định mức độ các đề mục trong bảng mục lục, hãy di chuyển con trỏ chuột đến vị trí cần chèn mục lục và nhấn chọn biểu tượng "Table of Contents".
Chúng ta có thể chọn những kiểu trình bày sẵn có(Automatic ) hoặc tùy chọn chi tiết bằng cách nhấn chọn Insert Table of Contents
Xuất hiện hộp thoại Index and Tables, chọn thẻ Table of Contents
Print Preview: Kiểu mục lục sẽ hiển thị khi in
Web Preview: Kiểu mục lục sẽ hiển thị ở dạng trang web
Tài liệu giảng dạy môn: PTKTDH và UD CNTT trong DH ở TH 36
Show page numbers: Hiển thị số trang
Right align page numbers: Hiển thị số trang bên lề phải
Use hyperlinks instead of page numbers: Có sử dụng liên kết từ mục lục tới trang đặt Heading
Tab leader: Chọn loại đường tab từ cuối các Heading đến số trang
Show levels: Số cấp độ Heading
Nút Show Outlining Toolbar: Cho hiển thị thanh công cụ Outlining trên cửa sổ
Nút Options : Mở hộp thoại Table of Contents Options: Tùy chọn thêm một số tính năng khác
Nút Modify : Mở hộp thoại Style, sửa đổi định dạng font chữ cho nội dung phần mục lục tự động
Khi file đã có mục lục tự động và bạn muốn thay đổi định dạng font chữ qua hộp thoại Style, một thông báo sẽ hiện ra hỏi: "Bạn có muốn thay thế định dạng cho bảng nội dung mục lục không?"
Chọn nút Yes: Đồng ý Ngoài font chữ của nội dung bảng mục lục thay đổi, MS Word còn tự động cập nhật lại số trang cho các đề mục
Nhấn chọn OK trong hộp thoại Table of Contens để hoàn tất việc chèn mục lục tự động vào văn bản
1.8.2 Chỉnh sửa mục lục tự động
Trong mục lục tự động mới, người dùng có thể dễ dàng chỉnh sửa như với bất kỳ văn bản thông thường nào, bao gồm việc lựa chọn font chữ, cỡ chữ, khoảng cách dòng và màu sắc theo sở thích cá nhân.
Trong quá trình chỉnh sửa văn bản, số trang có thể thay đổi Để cập nhật lại, chỉ cần nhấp vào "Update Table" Hộp thoại "Update Table" sẽ hiện ra với hai lựa chọn.
Update pages numbers only: chỉ cập nhật số trang
Update entire table: cập nhật cả số trang và nội dung mục lục
Tùy vào yêu cầu của chúng ta mà có lựa chọn thích hợp
Tài liệu giảng dạy môn: PTKTDH và UD CNTT trong DH ở TH 37
Kết chương
Chương này đã giúp chúng ta tìm hiểu các chức năng nâng cao để cải thiện kỹ năng soạn giảng hiệu quả Để thành thạo những kỹ năng này, việc thực hành thường xuyên theo hướng dẫn là rất cần thiết.
1 Hãy trình bày lại tất cả các thao thao tác trên?
2 Tự thực hành theo trình tự hướng dẫn
3 Thực hành theo yêu cầu sau: a) Dựa trên lý thuyết đã học, sinh viên hãy soạn giáo án với nội dung bên dưới b) Định dạng trang: Khổ A4 đứng, lề trên, lề dưới, lề phải 2cm, lề trái 3cm c) Tạo mục lục tự động cho giáo án d) Tạo Printed Watermark với nội dung là tên của giáo viên biên soạn e) Tìm và thay thế “HS” thành “Học sinh”, “GV” thành “Giáo viên” f) Giãn dòng 1.5line g) Đánh số trang và tạo Header and Footer (Header: Giáo án Toán 5; Footer: Tên giáo viên soạn và số trang)
NỘI DUNG BÀI THỰC HÀNH
Bài TỔNG NHIỀU SỐ THẬP PHÂN
- Biết thực hiện tính tổng nhiều số thập phân tương tự như tính tổng 2 số thập phân
- Nhận biết tính kết hợp của các số thập phân
- Biết sử dụng các tính chất của phép cộng các số thập phân để tính theo cách thuận tiện
Tài liệu giảng dạy môn: PTKTDH và UD CNTT trong DH ở TH 38
- Tổ chức hoạt động theo nhóm
- Sách giáo khoa, vở ghi
III HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
1 Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số lớp
- GV gọi 2 HS lên bảng yêu cầu HS làm các bài tập hướng dẫn luyện tập thêm của tiết học trước
- GV nhận xét và cho điểm HS
- Bảng phụ kẻ sẵn nội dung bảng số của bài tập 2
Thời gian Hoạt động dạy Hoạt động học
Trong bài học toán này, chúng ta sẽ học cách tính tổng nhiều số thập phân dựa trên phương pháp cộng hai số thập phân Chúng ta cũng sẽ khám phá tính chất kết hợp của phép cộng các số thập phân và áp dụng những tính chất này để tính giá trị biểu thức một cách hiệu quả.
1.2 Hướng dẫn tính tổng nhiều số thập phân a) Ví dụ:
- GV nêu bài toán VD: Có 3 thùng đựng dầu, thùng thứ nhất có 27,5 lít, thùng thứ hai có 36,75 lít, thùng thứ 3 có 14,5 lít Hỏi cả 3
2 HS lên bảng làm bài, HS dưới lớp theo dõi và nhận xét
HS nghe để xác định nhiệm vụ của tiết học
Tài liệu giảng dạy môn: PTKTDH và UD CNTT trong DH ở TH 39 thùng có bao nhiêu lít dầu?
- GV hỏi: Làm thế nào để tính số lít dầu trong cả 3 thùng?
- GV nêu: Dựa vào cách tính tổng 2 số thập phân, em hãy suy nghĩ và tìm cách tính tổng
- GV gọi 1HS thực hiện cộng đúng lên bảng làm bài và yêu cầu HS cả lớp theo dõi
- GV yêu cầu HS vừa lên bảng nêu rõ cách đặt tính và thực hiện cách tính của mình
- GV yêu cầu HS vừa lân bảng nêu rõ cách đặt tính và thực hiện tính của mình
- GV nhận xét và nêu lại: Để tính tổng nhiều số thập phân ta làm tương tự như tính tổng 2 số thập phân
- GV yêu cầu HS cả lớp cùng đặt tính và thực hiện lại phép tính trên b) Bài toán
Bài toán yêu cầu tính chu vi của một tam giác được tạo thành từ sợi dây thép với các cạnh lần lượt dài 8,7 dm, 6,25 dm và 10 dm Để tìm chu vi, ta cộng chiều dài của ba cạnh lại với nhau.
- GV hỏi: Em hãy nêu cách tính chu vi của hình tam giác
- GV yêu cầu giải thích bài toán trên
- GV chữa bài của HS trên bảng lớp, sau đó hỏi: Em hãy nêu cách tính tổng 8,7 + 6,25 +
- HS nghe và tóm tắt, phân tích bài toán ví dụ
- HS trao đổi với nhau và cùng tính:
- 1HS lên bảng làm bài
- HS vừa lên bảng nêu, HS cả lớp theo dõi và bổi xung ý kiến để thống nhất:
* Đặt tính sao cho các dấu phẩy thẳng cột, các chữ số ở cùng một hàng thẳng cột với nhau
* Cộng như cộng với các số tự nhiên
* Viết dấu phẩy vào tổng thẳng cột với các dấu phẩy của các số hạng
Tài liệu giảng dạy môn: PTKTDH và UD CNTT trong DH ở TH 40
- GV yêu cầu HS đặt tính và tính tổng các số thập phân
- GV gọi HS nhận xét bài làm của bạn trên bảng
- GV gọi HS chữa bài, sau đó hỏi: Khi viết dấu phẩy ở kết quả chúng ta phảI chú ý điều gì?
- GV nhận xét và cho điểm HS
- GV yêu cầu đọc đề bài
- GV yêu cầu HS tự tính giá trị của hai biểu thức ( a + b) + c và a + (b + c) trong từng trường hợp
- GV cho HS chữa bài của bạn trên bảng lớp
+Hãy so sánh giá trị của biểu thức (a + b) + c với giá trị của biểu thức a + (b + c) khi a 2,5; b = 6,8; c = 1,2
+Hãy so sánh giá trị của biểu thức (a + b) + c như thế nào với giá trị của biểu thức a + (b
+ Vậy giá trị của biểu thức (a + b) + c như thế nào với giá trị của biểu thức a + (b + c) khi ta thay các chữ bằng cùng một bộ số?
- HS nghe và tự phân tích bài toán
- HS: Muốn tính chu vi của hình tam giác ta tính tổng độ dài các cạnh
- 1 HS lên bảng làm bài, HS cả lớp làm bài vào vở bài tập
- 1HS nêu trước lớp, HS cả lớp theo dõi và nhận xét
- 4 HS lên bảng làm bài, HS cả lớp làm bài vào vở bài tập
- HS nhận xét bài bạn cả về cách đặt tính và nêu kết quả tính
- HS: Dấu phẩy ở kết quả phảI thẳng hàng với các dấu phẩy ở các số hạng
- HS đọc thầm đề bài trong SGK
Tài liệu giảng dạy môn: PTKTDH và UD CNTT trong DH ở TH 41
- GV hỏi: em đã gặp biểu thức trên khi học tính chất nào của phép cộng các số tự nhiên?
- Em hãy phát biểu tính chất kết hợp của phép cộng các số tự nhiên
- GV hỏi: theo em, phép cộng các số thập phân có tính chất kết hợp không, vì sao?
- GV yêu cầu HS nêu tính chất kết hợp của phép cộng các số thập phân
- GV yêu cầu HS đọc đề toán
- GV gọi HS nhận xét bài làm của bạn trên bảng
- GV yêu cầu 4 HS vừa lên bảng giải thích cách làm bài của mình
- GV nhận xét và cho điểm HS
GV tổng kết tiết học, dặn dò HS về nhà làm các bài tập hướng dẫn luyện tập thêm và chuẩn bị bài sau
- 1 HS lên bảng làm bài, HS cả lớp làm bài vào vở bài tập
-HS nhận xét bạn làm bài đúng/sai, nếu sai thì sửa lại cho đúng
+ Giá trị của 2 biểu thức đều bảng 10,5
+ Giá trị của 2 biểu thức đều bảng 5,86
+ Giá trị của 2 biểu thức bằng nhau
- HS theo dõi thao tác của GV
- Khi học tính chất kết hợp của phép cộng các các số tự nhiên ta cũng có:
Khi cộng tổng của hai số với một số thứ ba, ta có thể thực hiện phép cộng bằng cách cộng số thứ nhất với tổng của hai số còn lại.
- HS trao đổi và nêu: Phép cộng các số thập phân cũng có tính chất kết hợp, vì ở bài toán trên ta thấy khi ta cộng một tổng hai
Tài liệu giảng dạy môn PTKTDH và UD CNTT trong DH ở TH 42 số thứ 3 hoặc tổng của hai số còn lại đều cho kết quả giống nhau khi cộng với số thứ nhất.
- HS nêu như trong SGK
- 1HS đọc yêu cầu của bài, sau đó 4 HS lên bảng làm bài, HS cả lớp làm bài vào vở bài tập
- HS nhận xét bạn làm bài đúng/sai, nếu sai thì sửa lại cho đúng
- HS nêu như giải thích ở trên
IV BÀI TẬP HƯỚNG DẪN LUYỆN TẬP THÊM
Tính theo cách thuận tiện nhất a) 2,8 + 4,7 +7,2 + 5,3; b)12,34 + 23,87 + 7,66 +32,13;
V RÚT KINH NGHIỆM, BỔ SUNG:
Duyệt của Tổ trưởng Giáo viên biên soạn
Tài liệu giảng dạy môn: PTKTDH và UD CNTT trong DH ở TH 43