Tính cấp thiết của đề tài
Trong bối cảnh kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa đang phát triển mạnh mẽ và hội nhập toàn cầu, các hoạt động sự nghiệp ngày càng trở nên phong phú và đa dạng, đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội Để các hoạt động này vận hành hiệu quả theo cơ chế thị trường, cần có những phương hướng và giải pháp phát triển hợp lý Một trong những biện pháp quan trọng là tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp công, nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng nguồn lực.
Tổ chức công tác kế toán phù hợp với quy mô và đặc điểm hoạt động của đơn vị sự nghiệp công là yếu tố quan trọng giúp nâng cao hiệu quả quản lý tài chính Điều này hỗ trợ lãnh đạo trong việc đưa ra quyết định đúng đắn và kịp thời, từ đó tối ưu hóa việc sử dụng nguồn lực và hoàn thành tốt các chức năng, nhiệm vụ được giao.
Nghị định số 16/2015 NĐ-CP, ban hành ngày 14/02/2015, quy định quyền tự chủ và tự chịu trách nhiệm của các đơn vị sự nghiệp công lập Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện Tuy Phước, trực thuộc UBND huyện Tuy Phước, có nhiệm vụ tham mưu và hỗ trợ UBND huyện trong việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, cũng như tạo quỹ đất phục vụ phát triển kinh tế - xã hội và ổn định thị trường bất động sản Trung tâm còn thực hiện các hoạt động như chuyển nhượng quyền sử dụng đất, phát triển khu tái định cư, đầu tư xây dựng hạ tầng, đấu giá quyền sử dụng đất, quản lý quỹ đất đã thu hồi và thực hiện dịch vụ trong lĩnh vực bồi thường GPMB theo sự ủy quyền của UBND và Chủ tịch UBND huyện, cũng như theo quy định của pháp luật.
Giám đốc Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện Tuy Phước thể hiện tinh thần trách nhiệm cao trong quản lý tài chính, lãnh đạo và chỉ đạo sử dụng hiệu quả các nguồn lực và kinh phí từ ngân sách nhà nước Ông cũng đề xuất các biện pháp kiểm soát nhằm ngăn chặn tham nhũng và lãng phí tài sản công.
Nhà nước đã ban hành các chính sách mới nhằm tạo hành lang pháp lý cho các đơn vị sự nghiệp công phát huy quyền tự chủ và tự chịu trách nhiệm trong quản lý, đặc biệt là quản lý tài chính Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện Tuy Phước đã xác định rõ từng bước để tự đảm bảo một phần chi thường xuyên Để phát triển trung tâm theo phương hướng đã đề ra, lãnh đạo cần xây dựng lộ trình cụ thể trong việc sắp xếp và tổ chức nguồn nhân lực, cơ sở vật chất, cũng như hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính Đặc biệt, công tác kế toán cần được chú trọng để đảm bảo hiệu quả hoạt động.
Trong quá trình nghiên cứu hoạt động kế toán tại Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện Tuy Phước, tác giả nhận thấy tổ chức kế toán đã có những đóng góp nhất định trong quản lý, nhưng quy trình kế toán vẫn còn nhiều hạn chế Việc bố trí lao động chưa hợp lý dẫn đến hiệu quả sử dụng lao động chưa cao Để nâng cao vai trò của tổ chức kế toán, phục vụ cho việc điều hành quản lý và hoạt động, cần đưa ra các phương hướng và giải pháp phát triển, đặc biệt trong quản lý thu chi Điều này không chỉ giúp Trung tâm hoàn thành nhiệm vụ chính trị mà còn đảm bảo lợi nhuận, cải thiện đời sống người lao động và tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước Vì vậy, tác giả quyết định chọn đề tài “Tổ chức công tác kế toán tại Trung tâm Phát triển Quỹ đất huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định” cho luận văn Thạc sĩ của mình.
Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài
Tổ chức kế toán là quá trình thiết lập bộ máy kế toán và áp dụng các phương pháp kế toán để thu thập, xử lý, và cung cấp thông tin, đồng thời tuân thủ các chính sách tài chính hiện hành nhằm nâng cao hiệu quả quản lý Trong những năm qua, nhiều tác giả đã nghiên cứu các khía cạnh khác nhau của tổ chức kế toán, chủ yếu tập trung vào các lĩnh vực công lập như y tế, giáo dục và văn hóa, trong khi các đơn vị sự nghiệp thuộc lĩnh vực khác ít được chú ý Một trong những công trình tiêu biểu là đề tài của Trần Thị Quỳnh năm 2013, nghiên cứu về tổ chức kế toán trong các đơn vị sự nghiệp có thu ngành thông tin thương mại, đã cung cấp lý luận và thực trạng công tác kế toán, cùng với những giải pháp nhằm hoàn thiện tổ chức kế toán tại đây.
Đề tài về hoàn thiện kế toán tại các đơn vị sự nghiệp có thu trong ngành thông tin thương mại chỉ đề cập đến tổng thể hoạt động kế toán mà không đi sâu vào phân tích cụ thể các vấn đề thu, chi Nghiên cứu của Trần Thu Hằng (2014) tại Học viện Chính trị Hành chính Quốc gia – Hồ Chí Minh đã trình bày những lý luận cơ bản và thực trạng tổ chức kế toán, nhưng chưa đề cập đến nhu cầu thông tin quản trị và giải pháp cụ thể Tương tự, đề tài của Nguyễn Đức Dương (2014) tại Bệnh viện Sản Nhi Quảng Ninh đã nêu ra các lý luận về cơ chế tài chính và thực trạng kế toán, nhưng không phản ánh đầy đủ nội dung tổ chức kế toán và chưa cập nhật các chính sách mới của Nhà nước Cả hai đề tài đều cần có những giải pháp hoàn thiện hơn để nâng cao hiệu quả công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp có thu.
Các luận văn đã tổng hợp lý thuyết về tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp công lập và phân tích thực trạng quản lý tài chính cũng như tổ chức kế toán tại các đơn vị cụ thể Dựa trên những thực trạng này, các luận văn đã đề xuất giải pháp khắc phục hiệu quả Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại những khoảng trống trong nghiên cứu mà cần được khai thác thêm.
Các luận văn hiện tại chưa làm rõ những yêu cầu của tổ chức kế toán trong các đơn vị sự nghiệp công lập, điều này ảnh hưởng đến khả năng đáp ứng các yêu cầu quản lý hiệu quả.
Vấn đề tổ chức tài khoản kế toán trong các luận văn chủ yếu tập trung vào hệ thống tài khoản phục vụ cho việc lập báo cáo tài chính Tuy nhiên, chưa có luận văn nào đề cập đến việc sử dụng hệ thống mục lục ngân sách nhà nước, một phần quan trọng trong công tác quyết toán kinh phí tại các đơn vị sự nghiệp công lập.
Các luận văn hiện có chủ yếu tập trung nghiên cứu tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp công lập, đặc biệt trong lĩnh vực giáo dục đào tạo Tuy nhiên, vẫn chưa có nghiên cứu nào về tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp công hoạt động trong lĩnh vực liên quan đến đất đai.
Mục tiêu nghiên cứu đề tài
Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là đề xuất các giải pháp tối ưu nhằm cải thiện công tác kế toán tại Trung tâm Phát triển Quỹ đất huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định.
Từ mục tiêu tổng quát nêu trên, luận văn hướng tới các mục tiêu cụ thể sau:
- Nghiên cứu làm sáng tỏ hơn mặt lý luận về tổ chức công tác kế toán của các đơn vị hành chính sự nghiệp công lập
Nghiên cứu thực trạng tổ chức công tác kế toán tại Trung tâm Phát triển Quỹ đất huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định nhằm chỉ ra những vấn đề tồn tại trong hệ thống kế toán của trung tâm này Qua đó, bài viết sẽ phân tích các bất cập hiện có và đề xuất giải pháp cải thiện hiệu quả quản lý tài chính tại địa phương.
- Chỉ rõ cơ sở để đề xuất các giải pháp Tổ chức công tác kế toán tại Trung tâm Phát triển Quỹ đất huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định.
Phương pháp nghiên cứu đề tài
Phương pháp thu thập dữ liệu nghiên cứu:
Dữ liệu sơ cấp được thu thập thông qua phỏng vấn trực tiếp Giám đốc, phụ trách kế toán và các viên chức kế toán tại Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện Tuy Phước Mục tiêu là xác định các đặc điểm quản lý tài chính và tổ chức công tác kế toán tại trung tâm này Các câu hỏi điều tra được thiết lập nhằm làm rõ các vấn đề liên quan đến quản lý tài chính và kế toán tại Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định.
+ Tổ chức công tác kế toán tại Trung tâm Phát triển Quỹ đất huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định được thực hiện như thế nào?
+ Tổ chức chứng kế toán tại Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện Tuy Phước được như thế nào?
+ Hệ thống tài khoản tại Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện Tuy Phước được mở có khoa học không?
+ Tổ chức sổ kế toán được thực hiện tốt không?
+ Hệ báo cáo kế toán có phù hợp chưa?
+ Tổ chức công tác kiểm tra kế toán được thực hiện như thế nào?
Thông tin thu thập từ phỏng vấn được ghi chép và tổng hợp để đánh giá thực trạng tổ chức công tác kế toán tại Trung tâm Phát triển Quỹ đất huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định, từ đó đề xuất các giải pháp cải thiện hiệu quả công tác kế toán.
Tổ chức công tác kế toán tại Trung tâm Phát triển Quỹ đất huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định
Phương pháp xử lý dữ liệu nghiên cứu:
Sau khi thu thập dữ liệu, tác giả tiến hành kiểm tra, đối chiếu và xác minh để phân tích và phân loại các thông tin ổn định, tạo cơ sở cho nghiên cứu đề tài.
Ý nghĩa đề tài nghiên cứu
Về mặt lý luận: Làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn về tổ chức công tác kế toán trong đơn vị sự nghiệp công lập
Bài viết này trình bày khái quát và phân tích thực trạng tổ chức công tác kế toán tại Trung tâm Phát triển Quỹ đất huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định Nó chỉ ra những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân của vấn đề, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại đơn vị Mục tiêu là tập trung nguồn lực tài chính, quản lý và sử dụng kinh phí một cách chặt chẽ và tiết kiệm, đồng thời nâng cao hiệu quả công tác quản lý tài chính.
Kết cấu của đề tài
Luận văn bao gồm phần mở đầu, kết luận, mục lục, danh mục bảng biểu, sơ đồ, phụ lục và danh mục tài liệu tham khảo, và được chia thành 3 chương chính.
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về tổ chức công tác kế toán trong các đơn vị sự nghiệp công
Chương 2: Thực trạng tổ chức công tác kế toán tại Trung tâm Phát triển
Quỹ đất huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định
Chương 3: Giải pháp Hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại Trung tâm Phát triển Quỹ đất huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định.
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TRONG CÁC ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÔNG
Đơn vị sự nghiệp công và tổ chức công tác kế toán trong đơn vị sự nghiệp công
1.1.1 Đơn vị sự nghiệp công
Theo Giáo trình Quản trị tài chính, đơn vị hành chính sự nghiệp là tổ chức do Nhà nước thành lập nhằm thực hiện các nhiệm vụ quản lý hành chính, bảo đảm an ninh quốc phòng và phát triển kinh tế xã hội Các đơn vị này nhận kinh phí từ Nhà nước và hoạt động theo nguyên tắc không hoàn trả trực tiếp.
Theo Nghị định 16/2015/NĐ-CP, đơn vị sự nghiệp công lập (SNCL) là tổ chức do Nhà nước thành lập, có tư cách pháp nhân và cung cấp dịch vụ công phục vụ quản lý nhà nước Điều này cho thấy hoạt động của các đơn vị HCSN hoàn toàn khác biệt so với doanh nghiệp Các đơn vị HCSN phải được thành lập theo quyết định của Nhà nước và nguồn tài chính chủ yếu từ ngân sách nhà nước Chi phí của các hoạt động này không được hoàn lại bằng hiệu quả kinh tế mà thể hiện qua hiệu quả xã hội nhằm đạt các mục tiêu kinh tế vĩ mô Ngược lại, doanh nghiệp hoạt động theo nguyên tắc lấy thu bù chi và phải đảm bảo có lãi để tồn tại trong nền kinh tế thị trường; nếu không, doanh nghiệp sẽ đối mặt với nguy cơ phá sản.
Đơn vị sự nghiệp công lập là các tổ chức được thành lập và quản lý bởi cơ quan có thẩm quyền của Đảng, Nhà nước và các tổ chức chính trị - xã hội, theo quy định pháp luật Những đơn vị này có tư cách pháp nhân, con dấu và tài khoản, hoạt động trong nhiều lĩnh vực như giáo dục, y tế, nghiên cứu khoa học, văn hóa, thể dục thể thao, du lịch, lao động - thương binh và xã hội, cũng như thông tin truyền thông và các lĩnh vực khác được pháp luật quy định Nhà nước cấp kinh phí cho các đơn vị này và hoạt động theo nguyên tắc không bồi hoàn trực tiếp.
Các đơn vị sự nghiệp được phân loại dựa trên khả năng tự đảm bảo chi phí hoạt động từ nguồn thu sự nghiệp Đầu tiên, có các đơn vị tự bảo đảm kinh phí cho hoạt động thường xuyên, với nguồn thu ổn định, không cần ngân sách nhà nước hỗ trợ Thứ hai, có những đơn vị tự bảo đảm một phần kinh phí hoạt động thường xuyên, nghĩa là mặc dù có nguồn thu từ hoạt động sự nghiệp, nhưng vẫn cần ngân sách nhà nước hỗ trợ một phần Cuối cùng, là các đơn vị do Nhà nước bảo đảm toàn bộ chi phí hoạt động, thường là những đơn vị có nguồn thu thấp hoặc không có nguồn thu, và ngân sách nhà nước phải đảm bảo toàn bộ kinh phí hoạt động cho các đơn vị này.
Căn cứ theo lĩnh vực hoạt động, các đơn vị sự nghiệp được phân thành:
- Các đơn vị sự nghiệp giáo dục gồm: các trường học từ mầm non đến đại học (không bao gồm các trường tư)
Các đơn vị sự nghiệp y tế bao gồm bệnh viện, cơ sở khám chữa bệnh và trung tâm y tế dự phòng, không bao gồm các bệnh viện tư.
Các đơn vị sự nghiệp văn hóa và thể thao bao gồm nhiều tổ chức như viện nghiên cứu văn hóa, trung tâm chiếu phim, thư viện, đài phát thanh truyền hình, báo chí xuất bản, trung tâm huấn luyện thể dục thể thao và các viện bảo tàng.
Các đơn vị sự nghiệp kinh tế: bao gồm các viên nghiên cứu kinh tế, các trung tâm nghiên cứu giống cây trồng, vật nuôi,
Các đơn vị sự nghiệp công lập thực hiện nhiều hoạt động đa dạng trong nhiều lĩnh vực khác nhau, mỗi đơn vị có chức năng và nhiệm vụ riêng Tuy nhiên, chúng đều có những đặc điểm hoạt động chung, tạo nên sự thống nhất trong cách thức hoạt động.
Thứ nhất, mục đích hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập là không vì lợi nhuận, chủ yếu phục vụ lợi ích cộng đồng
Sản phẩm và dịch vụ từ hoạt động sự nghiệp công lập chủ yếu mang lại giá trị về sức khỏe, tri thức, văn hóa, đạo đức và xã hội Những sản phẩm và dịch vụ này không chỉ có lợi ích chung mà còn đảm bảo tính bền vững và lâu dài cho xã hội.
Hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập luôn liên kết chặt chẽ với các chương trình phát triển kinh tế - xã hội của Nhà nước và chịu sự chi phối từ các chính sách xã hội mà Nhà nước thực thi.
1.1.2 Tổ chức công tác kế toán trong đơn vị sự nghiệp công
Theo Giáo trình lý thuyết hạch toán kế toán của Nhà xuất bản Tài chính, Hà Nội, tổ chức kế toán được định nghĩa là một hệ thống các yếu tố cấu thành, bao gồm tổ chức bộ máy kế toán, áp dụng các phương pháp và kỹ thuật hạch toán, cũng như tổ chức thực hiện các chế độ, thể lệ kế toán Mối liên hệ và sự tác động giữa các yếu tố này nhằm đảm bảo phát huy tối đa chức năng của hệ thống kế toán.
Tác giả định nghĩa tổ chức kế toán là một hệ thống bao gồm các yếu tố như bộ máy kế toán, phương pháp và kỹ thuật hạch toán để thu thập, xử lý và cung cấp thông tin Đồng thời, tổ chức cũng cần áp dụng chính sách, chế độ và thể lệ kế toán để đảm bảo công tác kế toán phát huy hiệu quả, hỗ trợ quản lý và điều hành hoạt động Do đó, tác giả đồng thuận với quan điểm về tổ chức kế toán được trình bày trong Giáo trình lý thuyết hạch toán kế toán.
Tổ chức công tác kế toán trong các đơn vị sự nghiệp công lập là yếu tố quyết định đến hiệu quả và chất lượng làm việc của bộ phận kế toán Hiểu rõ đặc điểm của bộ máy kế toán sẽ giúp nhà quản lý xây dựng một bộ phận kế toán khoa học, tiết kiệm và chặt chẽ.
Tổ chức công tác kế toán phải bảo đảm thực hiện các nhiệm vụ sau:
Ghi chép và phản ánh kịp thời, chính xác về tình hình luân chuyển và sử dụng tài sản, vật tư, tiền vốn, cũng như quá trình hình thành và sử dụng nguồn kinh phí, là rất quan trọng để đánh giá kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh tại đơn vị.
Kiểm tra và kiểm soát việc thực hiện dự toán thu chi là rất quan trọng, nhằm đánh giá tình hình thực hiện các chỉ tiêu kinh tế tài chính cùng với các tiêu chuẩn và định mức của Nhà nước.
- Kiểm tra việc quản lý, sử dụng các loại vật tư tài sản ở đơn vị;
Kiểm tra việc chấp hành kỷ luật thu, nộp ngân sách và thanh toán theo chế độ chính sách của Nhà nước là rất quan trọng Đồng thời, cần theo dõi và kiểm soát tình hình phân phối kinh phí cho các đơn vị dự toán cấp dưới, cũng như tình hình chấp hành dự toán thu, chi và quyết toán của các đơn vị này.
Nội dung tổ chức công tác kế toán trong các đơn vị sự nghiệp công
1.2.1 Tổ chức bộ máy kế toán
Bộ máy kế toán là tập hợp các nhân viên kế toán và phương tiện kỹ thuật, thực hiện chức năng thông tin và kiểm tra hoạt động của đơn vị hạch toán Tổ chức bộ máy kế toán bao gồm lựa chọn mô hình tổ chức, phân công nhiệm vụ cho nhân viên và xây dựng nội quy, quy chế làm việc cho các bộ phận trong bộ máy kế toán.
Tác giả cho rằng tổ chức bộ máy kế toán là quá trình tập hợp các cán bộ kế toán, phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng người và thiết lập mối quan hệ hợp tác giữa các cán bộ trong bộ phận kế toán.
Dựa vào quy mô, đặc điểm hoạt động và năng lực của đội ngũ cán bộ kế toán, các đơn vị sự nghiệp công lập có thể lựa chọn hình thức tổ chức công tác kế toán phù hợp Có ba mô hình tổ chức bộ máy kế toán mà đơn vị có thể áp dụng: mô hình tập trung, mô hình phân tán và mô hình kết hợp giữa tập trung và phân tán.
Mô hình tổ chức bộ máy kế toán tập trung chỉ có một cấp, với toàn bộ doanh nghiệp chỉ tổ chức một phòng kế toán tại đơn vị chính, trong khi các đơn vị phụ thuộc không có tổ chức kế toán riêng Ưu điểm của mô hình này là tập trung thông tin phục vụ cho lãnh đạo, thuận tiện cho việc phân công và chuyên môn hóa công tác kế toán, cũng như giảm nhẹ biên chế bộ máy kế toán Tuy nhiên, nhược điểm là hạn chế khả năng kiểm tra, giám sát tại chỗ và không cung cấp thông tin kịp thời cho lãnh đạo và quản lý ở các đơn vị phụ thuộc.
Mô hình tổ chức bộ máy kế toán phân tán bao gồm một phòng kế toán trung tâm và các đơn vị phụ thuộc, mỗi bộ phận đều có tổ chức kế toán riêng Ưu điểm của mô hình này là tăng cường vai trò kiểm tra, giám sát tại chỗ, cung cấp thông tin kịp thời cho lãnh đạo và quản lý Điều này phù hợp với việc mở rộng phân cấp quản lý cho từng đơn vị Tuy nhiên, nhược điểm là thông tin kinh tế không được cung cấp kịp thời cho lãnh đạo nghiệp vụ, và biên chế bộ máy kế toán chung toàn đơn vị thường lớn hơn so với mô hình tổ chức công tác kế toán tập trung.
Hình 1.1: Mô hình tổ chức bộ máy kế toán tập trung
Nguồn : Tác giả tổng hợp
Bộ phận tài chính, kế toán vốn bằng tiền và thanh toán
Bộ phận kế toán tổng hợp và kiểm tra kế toán
Bộ phận kế toán tập hợp chi phí
Bộ phận kế toán vật tư, nguyên liệu, tài sản cố định
Kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương
Bộ phận kế toán các khoản thuế
Bộ phận kế toán vốn đầu tư xây dựng cơ bản
Các nhân viên hạch toán ban đầu ở các đơn vị phụ thuộc
Hình 1.2: Mô hình tổ chức bộ máy kế toán phân tán
Nguồn : Tác giả tổng hợp
Mô hình tổ chức bộ máy kế toán vừa tập trung vừa phân tán kết hợp hai hình thức để phù hợp với đặc điểm của từng đơn vị Trong bộ máy kế toán cụ thể, kế toán phần hành và kế toán tổng hợp có chức năng và quyền hạn riêng Đơn vị chính lập phòng kế toán trung tâm, trong khi các đơn vị phụ thuộc có mức độ phân cấp quản lý kinh tế tài chính cao sẽ tổ chức công tác kế toán riêng Ngược lại, các đơn vị phụ thuộc chưa được phân cấp cao sẽ không tổ chức công tác kế toán riêng, mà mọi hoạt động kinh tế tài chính đều được quản lý tập trung.
Bộ phận tài chính Bộ phận kế toán tổng hợp
Bộ phận kế toán chung
Bộ phận kiểm tra kế toán
Các nhân viên hạc toán ban đầu ở các đơn vị phụ thuộc
Bộ phận kế toán tài sản cố định, vật tư công cụ dụng cụ
Bộ phận kế toán vốn bằng tiền và thanh toán
Bộ phận kế toán tập hợp chi phí
Bộ phận kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương
Bộ phận kế toán tổng hợp và kiểm tra kế toán
Bộ phận kế toán các khoản thuế
Kế toán trưởng, hay trưởng phòng kế toán, là người chịu trách nhiệm ghi chép, tổng hợp và báo cáo thông tin tài chính tại phòng kế toán trung tâm Mô hình này khắc phục được một số nhược điểm của các phương thức trước đó, mặc dù khối lượng công việc lớn và thông tin thường không được cập nhật kịp thời Do đó, hình thức này rất phổ biến trong thực tế Công tác kế toán được phân công hợp lý cho các đơn vị trực thuộc, tuy nhiên, nhược điểm lớn là bộ máy kế toán trở nên cồng kềnh.
Hình 1.3: Mô hình tổ chức bộ máy kế toán vừa tập trung vừa phân tán
Nguồn : Tác giả tổng hợp
Bộ phận tài chính, kế toán vốn bằng tiền và thanh toán
Bộ phận kế toán tổng hợp và kiểm tra kế toán
Bộ phận kế toán tập hợp chi phí
Bộ phận kế toán vật tư, nguyên liệu, tài sản cố định
Kế toán trưởng (Trưởng phòng kế toán ở các đơn vị phụ thuộc)
Bộ phận kế toán vốn bằng tiền và thanh toán
Bộ phận kế toán vốn bằng tiền và thanh toán
Bộ phận kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương
Bộ phận kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương
Bộ phận kế toán các khoản thuế
Bộ phận kế toán các khoản thuế
Kế toán trưởng (Trưởng phòng kế toán)
Kế toán tiền lương & các khoản trích theo lương
Bộ phận kế toán các khoản thuế
Bộ phận kế toán vốn đầu tư xây dựng cơ bản Bộ phận kế toán
1.2.2 Tổ chức thực hiện khối lượng công tác kế toán
1.2.2.1 Tổ chức vận dụng hệ thống chứng từ kế toán
Hệ thống chứng từ kế toán là tập hợp các tài liệu chứng minh các nghiệp vụ kinh tế đã thực hiện, đóng vai trò quan trọng trong việc tổ chức hạch toán ban đầu và ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế toán Nội dung của hệ thống này bao gồm việc xác định danh mục chứng từ kế toán, tổ chức lập và luân chuyển chứng từ, cũng như công tác lưu trữ và hủy chứng từ.
Để đảm bảo tính hợp pháp và chính xác trong hoạt động kế toán của đơn vị sự nghiệp công lập, tất cả các nghiệp vụ kinh tế phát sinh cần phải lập chứng từ theo mẫu và nội dung quy định trong danh mục chứng từ kế toán do Bộ Tài chính ban hành Trong trường hợp các đơn vị có hoạt động kinh tế, tài chính đặc thù mà chưa có mẫu quy định, họ có thể sử dụng mẫu chứng từ riêng, nhưng cần phải được sự chấp thuận bằng văn bản từ Bộ Tài chính.
Hệ thống chứng từ kế toán cho ĐVSN công lập hiện nay được quy định theo Thông tư số 107/2017/TT-BTC, ngày 10/10/2017 của Bộ Tài chính Các ĐVSN công lập cần lựa chọn loại chứng từ kế toán phù hợp dựa trên đặc điểm, cơ chế quản lý tài chính, cùng với số lượng và loại nghiệp vụ kinh tế phát sinh của đơn vị.
- Tổ chức lập và luân chuyển chứng từ kế toán:
Trình tự và thời gian luân chuyển chứng từ kế toán được quy định bởi kế toán trưởng Tất cả chứng từ gốc, dù do đơn vị lập ra hay nhận từ bên ngoài, đều phải được nộp về bộ phận kế toán Bộ phận kế toán có trách nhiệm kiểm tra kỹ lưỡng các chứng từ này, và chỉ sau khi xác minh tính chính xác, mới được sử dụng để ghi sổ kế toán.
Trình tự luân chuyển chứng từ kế toán bao gồm các bước sau: Kiểm tra
CT, Ghi sổ, phân loại, sắp xếp CT
Chứng từ kế toán được luân chuyển qua các bước sau: đầu tiên, lập chứng từ để phản ánh các nghiệp vụ kinh tế, tài chính; sau đó, kiểm tra tính chính xác của chứng từ; tiếp theo là ghi sổ kế toán; và cuối cùng là lưu trữ, bảo quản chứng từ một cách an toàn.
- Tổ chức lưu trữ và hủy chứng từ kế toán:
Tổ chức lưu trữ chứng từ kế toán phải được thực hiện đầy đủ và an toàn bởi đơn vị kế toán Trong trường hợp chứng từ bị mất hoặc hủy hoại, cần lập biên bản cùng bản sao tài liệu hoặc bản xác nhận Thời gian lưu trữ chứng từ kế toán là 12 tháng kể từ ngày kết thúc kỳ kế toán năm hoặc công việc kế toán Thủ trưởng đơn vị hoặc người được ủy quyền có trách nhiệm bảo quản và lưu trữ tài liệu kế toán, và thời hạn lưu trữ của từng loại chứng từ phải tuân theo quy định hiện hành.
Theo quy định, tổ chức tiêu hủy chứng từ kế toán đã hết thời hạn lưu trữ phải tuân theo chỉ định của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, nếu không sẽ được thực hiện theo quyết định của thủ trưởng đơn vị hoặc người được ủy quyền Mỗi đơn vị kế toán có thể lựa chọn phương thức tiêu hủy phù hợp như đốt cháy, cắt, xé nhỏ hoặc các hình thức khác, nhằm đảm bảo rằng tài liệu kế toán đã bị tiêu hủy không thể tái sử dụng thông tin và số liệu.
1.2.2.2 Tổ chức vận dụng hệ thống tài khoản kế toán
Hệ thống tài khoản kế toán bao gồm các tài khoản cần thiết để phân loại và hệ thống hóa các nghiệp vụ kinh tế, tài chính Nó giúp tổ chức và quản lý các hoạt động kế toán theo từng đối tượng, đảm bảo tính chính xác và minh bạch trong báo cáo tài chính.