Mục đích nghiên cứu
- Tìm hiểu về đặc điểm và các hình thức sinh hoạt văn hoá trong lễ và hội
Báo slao tại xã Quốc Khánh, huyện Tràng Định, Lạng Sơn, không chỉ là một sự kiện lễ hội mà còn gắn liền với sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, đặc biệt là trong lĩnh vực du lịch.
Bài viết cung cấp hệ thống tư liệu chi tiết về lễ và hội tại lễ hội Báo slao, mô tả quá trình diễn biến của lễ hội và rút ra những giá trị văn hóa tiêu biểu Đồng thời, bài viết đề xuất các vấn đề cần được bảo tồn và phát huy, cùng với định hướng phát triển kinh tế du lịch cho xã Quốc Khánh, huyện Tràng Định và tỉnh Lạng Sơn.
Đối tượng nghiên cứu chính của khóa luận tập trung vào tự nhiên, xã hội và văn hóa của cư dân địa phương, với lễ hội Báo slao được xác định là đối tượng cụ thể trong nghiên cứu này.
Do hạn chế nhiều mặt, và do khuôn khổ của khóa luận tốt nghiệp cử nhân, nên xã Quốc Khánh là địa bàn nghiên cứu chính của khóa luận
Khoá luận vận dụng quan điểm chủ nghĩa Mac - Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh và đường lối của Đảng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kế thừa và phát huy văn hóa truyền thống trong quá trình xây dựng và bảo vệ đất nước Để nghiên cứu đề tài này, tác giả đã áp dụng phương pháp dân tộc học điền dã, sử dụng các kỹ thuật như phỏng vấn sâu, ghi chép tài liệu, quan sát thực địa, nghiên cứu thư tịch, chụp ảnh, vẽ và xử lý thông tin ngay tại thực địa.
Nhằm bổ sung tư liệu, các phương pháp: nghiên cứu thư tịch, thống kê, phân tích, so sánh, cũng được áp dụng trong quá trình thực hiện khóa luận
5 Nội dung và bố cục của khoá luận
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, nội dung chính của khoá luận được trình bày trong 3 chương :
Chương 1: Khái quát về điều kiện tự nhiên, xã hội và cư dân ở Quốc Khánh, Tràng Định
Chương 2: Lễ hội Báo slao ở Quốc Khánh, Tràng Định
Chương 3: Định hướng bảo tồn, khai thác, phát huy giá trị của lễ hội Báo slao để phát triển du lịch
Chương 1 KHÁI QUÁT VỀ ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN XÃ HỘI VÀ CƢ DÂN Ở XÃ QUỐC KHÁNH, TRÀNG ĐỊNH
Quốc Khánh là một xã vùng cao biên giới thuộc huyện Tràng Định, nằm cách trung tâm huyện 15 km theo trục đường 228 Từ thị trấn Thất Khê, xã này dẫn đến cửa khẩu Nà Nưa, giáp biên giới với nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa.
Tổng diện tích tự nhiên của xã là 62000 ha Phía bắc giáp huyện Thạch An, Cao Bằng Phía Đông giáp Trung Quốc
Phía Nam giáp xã Tri Phương và Đội Cấn, huyện Tràng Định
Phía Tây giáp huyện Thạch An, Cao Bằng
Quốc Khánh, nằm ở cửa ngõ phía Đông biên giới huyện Tràng Định, tạo điều kiện thuận lợi cho giao lưu hàng hóa với Trung Quốc và thúc đẩy phát triển thương mại Tuy nhiên, địa điểm này cũng đối mặt với nhiều thách thức về an ninh quốc phòng và quản lý đất đai do có chiều dài đường biên giới lên tới 14 km.
Xã Quốc Khánh, theo tài liệu trong sách “Tên làng xã Việt Nam thế kỷ 19 - thuộc các tỉnh từ Nghệ Tĩnh trở ra”, trước đây được gọi là xã Nghiêm Lật Xã này thuộc Tổng Nghiêm Lật, châu Thất Tuyền, Xứ Lạng Sơn.
Xã Nghiêm Lật trước đây nổi tiếng với khu phố chợ Long Thịnh, hay còn gọi là Háng Cáu, là trung tâm hành chính và thương mại quan trọng của khu vực Tràng Định cũng như giữa Việt Nam và Trung Quốc Đây là một trong năm khu vực chính nơi cộng đồng người Hoa sinh sống tại Tràng Định Sau Cách mạng tháng Tám, phủ Tràng Định được đổi tên thành huyện Tràng Định, bao gồm 18 xã và 1 thị trấn Trong thời gian này, xã Quốc Khánh được thành lập với diện tích lớn 62 km², bao gồm 28 thôn như Long Thịnh, Lũng Tòong, Lũng Xá và Co.
Sim, Hang Đỏng, Pò Háng, Bá Phia, Bản Piệt, Nà Bang, Bản Slàn, Bản Slẳng, Phai Siết, Thâm Ho, Nà Pàn, Nà Nưa, Bản Dỉ, Pac Bó, Bản Sái, Cốc Phia, Nà Cọn, Pò Chạng, Pò Chà, Bản Phạc, Bản Dáo, Bản Tồn, Bó Luông, Bản Slằng là những địa danh nổi bật tại khu vực, mang đậm bản sắc văn hóa và thiên nhiên của vùng Những điểm đến này không chỉ thu hút du khách bởi vẻ đẹp hoang sơ mà còn là nơi lưu giữ nhiều truyền thuyết và phong tục tập quán độc đáo của người dân địa phương.
* Địa hình xã Quốc Khánh chủ yếu là đồi núi chiếm 84,8% diện tích tự nhiên
Khu vực Tây Bắc nổi bật với những ngọn núi đá vôi phức tạp, trong đó đỉnh Phia Sliếc cao 673 m là điểm nhấn nổi bật Ngoài ra, nơi đây còn có nhiều thung lũng và hang động với độ cao trung bình, tạo nên cảnh quan thiên nhiên đa dạng và hấp dẫn.
400 - 500m, độ dốc trung bình là 25 -30 0
Khu vực Đông Nam chủ yếu là đồi núi với địa hình bị chia cắt mạnh, tạo ra nhiều khe suối Độ cao phổ biến dao động từ 300 đến 500 m, trong đó đỉnh núi Khau Mười cao 820 m Độ dốc tại đây nằm trong khoảng 25-30 độ, với hướng dốc chính từ Nà Nưa đến đèo Kéo Lếch theo hướng Tây Bắc, trong khi khu Bản SLàn có hướng dốc chính là Đông Bắc.
Vị trí địa lý này rất thích hợp cho việc trồng rừng và khoanh nuôi tái sinh tự nhiên Tại một số thung lũng ven núi đá, có thể trồng các loại cây ăn quả như mác mật, lê, và na Bên cạnh đó, khu vực phía Đông Nam dọc các khe lạch cũng rất phù hợp để trồng cây hồi, tận dụng tốt địa hình nơi đây.
Quốc Khánh có khí hậu nhiệt đới gió mùa với mùa hè nóng ẩm và mưa nhiều, trong khi mùa đông lại khô hanh và ít mưa, tương tự như các địa phương khác trong tỉnh.
Theo số liệu của trạm khí tượng thuỷ văn Thất Khê đưa ra các chỉ tiêu bình quân về khí hậu như sau:
Nhiệt độ bình quân năm là 21,6 0 C, độ chênh về nhiệt độ rất lớn giữa các mùa trong năm
Nhiệt độ cao nhất là 39 0 C vào khoảng tháng 6
Nhiệt độ thấp nhất là 1,8 0 C vào tháng 12 và tháng 1
Lượng mưa trung bình năm 1500- 1600 mm Lượng mưa nhiều từ tháng 5 – tháng 10 chiếm khoảng 80% lượng mưa cả năm Mưa nhiều nhất vào tháng 6
Vào tháng 8, sự suy giảm hệ thống rừng đã dẫn đến tình trạng lũ quét nghiêm trọng Bên cạnh đó, lượng mưa phân bố không đều gây khó khăn cho sản xuất nông nghiệp Tuy nhiên, độ ẩm trung bình từ 82% đến 84% lại tạo điều kiện thuận lợi cho cây trồng sinh trưởng và phát triển.
Do ảnh hưởng của địa hình, hướng gió chủ yếu trong xã là Đông Bắc – Tây Nam, ít bị tác động bởi gió bão, tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển các loại cây dài ngày và cây ăn quả.
Có hiện tượng sương muối xuất hiện vào đầu tháng 2 hàng năm gây thiệt hại cho cây trồng và vật nuôi