ÔN THI HỌC SINH GIỎI NGỮ VĂN GV: LÊ THỊ THẢO Link t ải file word: 50 đề đáp án HSG ng ữ v ăn n ăm h ọc 2020 2021 ĐỀ Câu (4,0 điểm): Đọc đoạn văn sau: “Tre, nứa, trúc, mai, vầu chục loại khác nhau, nh ưng m ột m ầm non mọc thẳng Vào đâu tre sống, đâu tre xanh t ốt Dáng tre v ươn m ộc m ạc, màu tre tươi nhũn nhặn Rồi tre lớn lên, cứng cáp, dẻo dai, v ững ch ắc ” a Đoạn văn trích từ văn nào, ai? b Giải thích nghĩa từ “ nhũn nhặn” cho biết, miêu tả màu sắc tre, tác giả lại dùng từ “nhũn nhặn” mà khơng phải tính từ màu s ắc khác? c Viết tre Việt Nam có nhiều tác phẩm hay đặc s ắc Em chép hai câu thơ ca ngợi vẻ đẹp tre ghi rõ tên tác giả, tác ph ẩm Câu ( điểm): Hãy phân tích tác dụng bi ện pháp tu từ tác gi ả sử dụng đoạn thơ sau Trả lời đoạn văn khoảng 12 câu, đoạn văn có sử dụng biện pháp tu từ so sánh (gạch phép so sánh đó) “ Dưới vỏ cành bàng Còn vài đỏ Một mầm non nho nhỏ Còn nép nằm lặng im Mầm non mắt lim dim Cố nhìn qua kẽ Thấy mây bay hối Thấy lất phất mưa phùn Rào rào trận tuôn Rải vàng đầy mặt đất ( ) Mầm non vừa nghe thấy Vội bật vỏ rơi Nó đứng dậy trời Khốc áo màu xanh biếc.” ( Trích “Mầm non” – Võ Quảng) ÔN THI HỌC SINH GIỎI NGỮ VĂN GV: LÊ THỊ THẢO Câu (10 điểm): Trong vườn, lớp khô, bên gốc Cây mẹ, m ột Mầm nhú, từ từ vén lá, mắt nhìn b ầu trời mùa xuân xanh B ỗng m ột đêm, mưa dông ập tới, sấm sét đùng đùng, gió gi ật, c ối ng ả nghiêng Cây m ẹ oằn trước sức gió, cố gắng chống lại gió, m ưa đ ể che ch ở, b ảo v ệ cho Mầm run lên sợ hãi Hãy tưởng tượng Mầm câu chuyện trên, kể l ại đêm mưa gió đầu đời để thấy “tình mẫu tử thiêng liêng nhất” Câu Hướng dẫn chấm Biểu điểm Câu 4,0 a - Tác phẩm: Cây tre Việt Nam điểm - Tác giả: Thép Mới 0,5 b 0,5 - Từ “nhũn nhặn” từ láy - Giải nghĩa: thái độ khiêm tốn, nhún nhường; câu văn 0,5 màu xanh bình dị, mộc mạc, xanh tươi mà không r ực 0,5 rỡ tre - Khi miêu tả tre tác giả dùng từ “nhũn nhặn” mà 1,0 tính từ màu khác bởi: + Tính từ màu: miêu tả màu sắc bên tre C + Từ “nhũn nhặn”: nhân hóa – vừa gợi tả sắc xanh bình dị vừa gợi phẩm chất mộc mạc, giản dị tre – người Việt Nam 0,5 0,5 - Học sinh chép xác hai câu thơ có hình ảnh tre - Nêu tên tác giả - tác phẩm Câu 6,0 - Hình thức: điểm + Đúng hình thức đoạn + Đoạn văn khoảng 12 câu ( > < câu) 0,5 + Có sử dụng phép tu từ so sánh (gạch dưới) 0,5 - Nội dung: 1,0 + Biện pháp nghệ thuật: Nhân hóa + Tác dụng: 1,0 Khiến cho hình ảnh m ầm non l ớn lên tr nên g ần gũi, sống động, có hồn 1,0 ƠN THI HỌC SINH GIỎI NGỮ VĂN GV: LÊ THỊ THẢO Mầm non nh người, bi ết l ắng nghe rung động sống vui tươi, biến chuyển kì 1,0 diệu thiên nhiên lúc chuyển mùa từ đông sang xuân : “lim dim”, “cố nhìn”, điệp từ “thấy”… Nó mang sức s ống căng trào, l ớn lên yêu đời, lạc quan, mạnh mẽ “vội”, “nó đứng dậy tr ời, khốc 1,0 áo xanh biếc” Câu Yêu cầu: a/ Về nội dung: Đề thi yêu cầu HS viết văn kể chuyện tưởng tượng theo tình cho sẵn đ ể ca ngợi tình mẫu tử Bài làm học sinh có sáng t ạo khác song câu chuyện cần thể nội dung sau: Nhân vật: Cây mẹ, Mầm nhân vật phụ khác Tình huống: Trong đêm mưa dông, Mầm nhú non nớt, nhỏ bé, sợ hãi trước mưa gió, dơng bão; Cây mẹ chở che, bảo vệ Sự việc: + Cây mẹ đau đớn, dũng cảm, vất vả chống chọi với mưa dông + Mầm non nớt, sợ hãi -> an toàn, yên tâm ch che Cây mẹ + Những đau đớn mà Cây mẹ phải gánh chịu sau đêm m ưa dơng bảo vệ cho Mầm con, hạnh phúc thấy mầm an tồn… -> Tình mẫu tử thiêng liêng nhất, mang đến s ức m ạnh cho Mẹ, mang đến hạnh phúc cho Con b/ Về hình thức: Đúng kiểu văn kể chuyện tưởng tượng Bài viết có kết cấu chặt chẽ, bố cục ba phần MB – TB – KB Lời văn có cảm xúc, giàu hình ảnh, sáng Biểu điểm: Điểm - 10: Thỏa mãn gần hoàn hảo yêu cầu Bài viết sắc, nội dung sinh động, giàu cảm xúc, sáng tạo, có sức thuyết phục Điểm - 8: Về đáp ứng yêu cầu Bài 10 điểm ÔN THI HỌC SINH GIỎI NGỮ VĂN GV: LÊ THỊ THẢO viết hay, mắc vài lỗi không ảnh hưởng, sai l ạc n ội dung Nội dung rõ ràng, đầy đủ, có cảm xúc Điểm – : Nội dung đảm bảo 50% yêu cầu làm sơ sài, không mắc lỗi kiến thức, không di ễn đạt làm sai lạc nội dung sai kiểu Dưới điểm 5: Chưa đáp ứng yêu cầu nêu ÔN THI HỌC SINH GIỎI NGỮ VĂN GV: LÊ THỊ THẢO ĐỀ Câu (4 điểm) Đọc đoạn văn sau: “Đất Mẹ Điều xảy với đất đai tức xảy đ ối v ới nh ững đ ứa c Đất Con người chưa biết làm tổ để sống, người giản đơn m ột s ợi t tổ sống mà thơi Điều người làm cho tổ sống đó, t ức làm cho mình…” (Trích SGK Ng ữ văn 6, t ập hai) a Đoạn văn trích từ văn nào? Hãy giới thiệu đơi nét văn đó? b Em hiểu câu: “Đất Mẹ”? c Theo em thông điệp gửi gắm qua đoạn văn trên? Câu 2(6 điểm) Hãy viết đoạn văn khoảng 10 câu nêu cảm nhận em v ề hay, đẹp đoạn thơ sau: Mẹ gom lại trái chín vườn Rồi rong ruổi nẻo đường lặng lẽ Ôi, trái na, hồng, ổi, thị… Có ngào năm tháng mẹ chắt chiu! ( Trích“Mùa thu mẹ” - Lương Đình Khoa) Câu (10 điểm): Trong thiên nhiên, có biến đổi thật kì diệu : mùa đơng, bàng chuyển sang màu đỏ rụng hết; sang xuân, chi chít nh ững m ầm non nhú lên, tràn trề nhựa sống Em tưởng tượng viết thành câu chuyện (khoảng trang giấy thi) có nhân vật: Cây Bàng, Đất M ẹ, Lão già Mùa Đông, Nàng tiên Mùa Xuân để gợi tả điều kì diệu thiên nhiên ÔN THI HỌC SINH GIỎI NGỮ VĂN Câu GV: LÊ THỊ THẢO Nội dung đáp án Câu (4đ) Biểu điểm 0,5đ 1đ a - Đoạn văn trích từ văn bản: “Bức thư thủ lĩnh da đỏ” - Giới thiệu đôi nét văn bản: + Văn thư thủ lĩnh Xi-át-tơn gửi tổng thống thứ 14 Mĩ (Phreng-skin Pi-ơ-xơ), nước Mĩ ngỏ ý muốn mua đất người da đỏ + Văn thư tiếng, xem văn hay thiên nhiên môi trường b Người da đỏ coi đất đai người thân yêu, ruột thịt Đất Mẹ 1đ - Đất cội nguồn sống, nguồn nuôi dưỡng, cung cấp thứ cần thiết cho người - Đất người Mẹ yêu thương, che chở, đùm bọc cho người c Những thông điệp gửi gắm qua đoạn văn: 1,5đ - Đất bà mẹ thiên nhiên hiền từ Đất che ch ở, yêu thương đùm bọc người - Điều xảy đất xảy với người - Con người ln phải có ý thức bảo vệ đất đai, thiên nhiên, mơi trường Con người bảo vệ đất đai, thiên nhiên môi trường bảo vệ sống Câu * Hình thức, diễn đạt: 2,0đ (6đ) - Đúng hình thức đoạn văn, đủ số câu (+ câu) - Đoạn văn có cảm xúc, biết lựa chọn hình ảnh hay, đặc sắc để cảm nhận - Dùng từ đặt câu, diễn đạt sáng giàu sức biểu cảm * Nội dung: Đoạn văn diễn đạt theo nhiều cách khác song 3,0đ cần bám sát ý: - Khổ thơ cảm nhận người vẻ đẹp mẹ: + Mẹ “gom trái chín”, “rong ruổi” từ láy gợi hình ảnh mẹ chắt chiu trái ngọt, với gánh hàng vai đường dài…gợi cu ộc đ ời mẹ nhiều bươn trải, lo toan… + “ Nẻo đường lặng lẽ” liên tưởng đến hình ảnh co đường vắng lặng mẹ đơn với gánh hàng để kiếm sống ni con, cịn s ự hi sinh thầm lặng mẹ con… ƠN THI HỌC SINH GIỎI NGỮ VĂN GV: LÊ THỊ THẢO +Thán từ “ ôi” bộc lộ cảm xúc vừa ngỡ ngàng, xúc động, thán phục… + Biện pháp liệt kê “na”, “ổi”, “hồng”, “thị” - > quà quê hương 1,0đ chắt chiu từ bàn tay mẹ …vị từ kết tinh từ nh ững giọt mồ hôi mẹ, vị tình mẹ bao la… -> Vẻ đẹp thầm lặng mẹ, lam lũ, tần tảo … - Tình cảm với mẹ Câu (10 đ) * Yêu cầu hình thức: - Bài viết đảm bảo bố cục phần, dung lượng theo yêu cầu - Đúng thể loại văn tự - kể chuyện tưởng tượng - Trình bày sẽ, diễn đạt lưu loát mạch lạc * Yêu cầu nội dung: Đề thi yêu cầu HS viết văn kể chuyện tưởng tượng có nhân vật cho sẵn để thấy biến đổi kì diệu thiên nhiên Ca ngợi sức sống thiên nhiên, người Bài làm HS có sáng tạo khác song câu chuy ện cần thể nội dung sau: - Nhân vật: Cây Bàng, Đất Mẹ, Lão già Mùa Đơng, Nàng tiên Mùa Xn - Tình huống: Trong thời gian thiên nhiên chuyển giao từ mùa đơng sang mùa xn Qua làm tốt lên vẻ đẹp kì diệu thiên nhiên - Sự việc: Kết hợp vừa kể chuyện, vừa miêu tả nhân vật, khung cảnh: + Lão già Mùa Đông: già nua, xấu xí, xuất mang theo rét nh c da, cắt thịt…Lão đến đâu khiến cho vật vô run s ợ + Cây Bàng bị lão già Mùa Đông làm cho tr tr ụi, g ầy gu ộc, run r ẩy… Cây bàng phải cầu cứu Đất Mẹ + Đất Mẹ: hiền từ, chắt chiu nguồn dinh dưỡng cho cây…, động viên Cây Bàng dũng cảm chờ đợi Nàng tiên Mùa Xuân đến + Nàng tiên Mùa Xuân xuất hiện: trẻ trung, tươi đẹp, dịu dàng, mang theo 2đ 8đ ÔN THI HỌC SINH GIỎI NGỮ VĂN GV: LÊ THỊ THẢO tia nắng ấm áp… + Mọi vật vui mừng, tiếp thêm sức mạnh, tràn tr ề nh ựa sống cối hồi sinh, trăm hoa khoe sắc Cây Bàng đâm ch ồi nảy lộc + Cây Bàng cảm ơn Đất Mẹ, cảm ơn Nàng tiên Mùa Xuân => Cuộc sống có nhiều điều kì diệu Mỗi ng ười c ần có ngh ị l ực đ ể vươn lên sống Cuộc sống tốt đẹp bi ết quan tâm, chia sẻ, giúp đỡ lẫn nhau… * Lưu ý: Hướng dẫn chấm mang tính chất định hướng chung Giám khảo tùy thuộc vào làm học sinh điểm cách linh ho ạt Khuy ến khích làm có cách trình bày sáng tạo, có ý tưởng độc đáo, sâu s ắc ÔN THI HỌC SINH GIỎI NGỮ VĂN GV: LÊ THỊ THẢO ĐỀ Câu (4 điểm) Đọc đoạn văn sau: “Tre, nứa, trúc, mai, vầu chục loại khác nhau, m ầm non măng mọc thẳng Vào đâu tre sống, đâu tre xanh tốt Dáng tre v ươn m ộc mạc, màu tre tươi nhũn nhặn Rồi tre lớn lên, cứng cáp, d ẻo dai, v ững ch ắc Tre trông cao, giản dị, chí khí người.” (Trích SGK Ng ữ văn 6, t ập hai) a Đoạn văn trích từ văn nào? Tác giả ai? b Xác định từ láy phân tích ý nghĩa từ láy đoạn văn c Từ đoạn văn hiểu biết em tác phẩm giúp em c ảm nh ận đ ược tình cảm tác giả với tre Việt Nam? Câu (6 điểm) Đọc đoạn văn sau : Mưa xn Khơng phải mưa Đó bâng khuâng gieo hạt xu ống m ặt đ ất nồng ấm, mặt đất lúc phập phồng, nh muốn th dài b ổi h ổi, x ốn xang , Hoa xoan rắc nhớ nhung xuống cỏ non ướt đẫm Đồi đất đỏ lấm thảm hoa trẩu trắng ( Vũ Tú Nam ) Viết đoạn văn khoảng – câu phân tích nét đặc s ắc ngh ệ thu ậ t n ộ i dung c câu văn để thấy cảm nhận tinh tế nhà văn Vũ Tú Nam mưa xuân Câu (10 điểm): Tưởng tượng chị Mưa Xuân nồng ấm câu (2), viết tiếp câu chuyện chuyến gieo mầm sống -Chúc em làm tốt - ÔN THI HỌC SINH GIỎI NGỮ VĂN Câu GV: LÊ THỊ THẢO Nội dung đáp án Câu Câu Biểu điểm 4,0 đ 0,5đ 0,5 đ a - Đoạn văn trích từ văn bản: “Cây tre Việt Nam” - Tác giả: Thép Mới b - Các từ láy có đoạn văn: mộc mạc, nhũn nhặn, cứng cáp 1đ - Ý nghĩa: 1đ + Gợi tả vẻ đẹp tre với s ắc xanh m ộc m ạc, thân tre cứng cáp, dẻo dai + Mượn hình ảnh tre để ca ngợi vẻ đẹp người Việt Nam, dân tộc Việt Nam: mộc mạc, đơn sơ mà kiên cường, bất khuất 1đ c Tình cảm tác giả gửi gắm qua văn bản: yêu mến, tự hào gắn bó với tre tự hào vẻ đẹp người dân tộc Việt Nam 6,0đ * Hình thức, diễn đạt: 2,0đ - Đúng hình thức đoạn văn, đủ số câu (+ câu) - Dùng từ đặt câu, diễn đạt sáng giàu sức biểu cảm - Biết phân tích nét đặc sắc nghệ thuật đ ể làm sáng t ỏ 4,0đ nội dung * Nội dung: Đoạn văn diễn đạt theo nhiều cách khác song cần bám sát ý: - Xác định nét đặc sắc vê nghệ thuật có đoạn văn: + Hệ thống từ láy giàu giá trị gợi hình gợi cảm: bâng khuâng, phập phồng, bổi hổi, xốn xang, nhớ nhung, lấm + Biện pháp tu từ: Nhân hóa: m ưa xuân bâng khuâng gieo h ạt; m ặt đất phập phồng, bổi hổi, xốn xang; hoa xoan nhớ nhung So sánh: mặt đất muốn th dài - Giá trị nội dung: + Mưa xuân nhẹ nhàng mà ấm áp, gieo mầm sống ÔN THI HỌC SINH GIỎI NGỮ VĂN Câu Câu a GV: LÊ THỊ THẢO Hướng dẫn chấm - Tác phẩm: Cây tre Việt Nam - Tác giả: Thép Mới b c - Từ “nhũn nhặn” từ láy - Giải nghĩa: thái độ khiêm tốn, nhún nhường; câu văn màu xanh bình dị, mộc mạc, xanh tươi mà không rực rỡ tre - Khi miêu tả tre tác giả dùng từ “nhũn nhặn” mà khơng phải tính từ màu khác bởi: + Tính từ màu: miêu tả màu sắc bên tre + Từ “nhũn nhặn”: nhân hóa – vừa gợi tả sắc xanh bình dị vừa gợi phẩm chất mộc mạc, giản dị tre – người Việt Nam Biểu điểm 4,0 điểm 0,5 0,5 0,5 0,5 1,0 0,5 0,5 - Học sinh chép xác hai câu thơ có hình ảnh tre - Nêu tên tác giả - tác phẩm Câu * Hình thức, diễn đạt: - Đúng hình thức đoạn văn, đủ số câu (+ câu) 6,0đ 2,0đ - Dùng từ đặt câu, diễn đạt sáng giàu sức bi ểu cảm - Biết phân tích nét đặc sắc nghệ thuật để làm sáng tỏ 4,0đ nội dung * Nội dung: Đoạn văn diễn đạt theo nhiều cách khác song cần bám sát ý: - Xác định nét đặc sắc vê nghệ thuật có đo ạn văn: + Hệ thống từ láy giàu giá trị gợi hình gợi cảm: bâng khuâng, phập phồng, bổi hổi, xốn xang, nhớ nhung, lấm + Biện pháp tu từ: Nhân hóa: m ưa xuân bâng khuâng gieo h ạt; m ặt đất phập phồng, bổi hổi, xốn xang; hoa xoan nhớ nhung ÔN THI HỌC SINH GIỎI NGỮ VĂN Câu (10.0 đ) GV: LÊ THỊ THẢO So sánh: mặt đất muốn thở dài - Giá trị nội dung: + Mưa xuân nhẹ nhàng mà ấm áp, gieo mầm sống + Mặt đất đầy mong chờ đón mưa cảm nhận phập phồng, chờ đợi Có lẽ chờ đón lâu nên mặt đất thở dài, xốn xang, bổi hổi + Màu hoa xoan phớt tím trải đầy mặt đất r ắc nhớ nhung ->Gợi tả thiên nhiên đất trời lúc mưa xuân: mưa xuân nhẹ, mỏng, đáng yêu, đem đến thở, s ống cho đất tr ời mùa xn; cảnh vật có tâm hồn, tình cảm -> Sự cảm nhận tinh tế qua tâm hồn nhạy cảm tình yêu thiên nhiên nhà văn Vũ Tú Nam * Yêu cầu chung: - Thí sinh cần viết thể loại văn tự - kể chuy ện tưởng tượng, có bố cục rõ ràng, lời văn sáng, mạch l ạc; mắc lỗi tả, lỗi diễn đạt; cách kể chuyện tự nhiên, l ời thoại hợp lí… - Thí sinh phải kể câu chuyện tưởng tượng biến đổi kì diệu thiên nhiên với xuất nhân vật: Cây Bàng, Đất Mẹ, Lão già Mùa Đông, Nàng tiên Mùa Xuân * Yêu cầu cụ thể: Mở bài: Giới thiệu chung câu chuyện định kể + Giới thiệu hồn cảnh xảy câu chuyện + Ấn tượng chung câu chuyện Thân bài: Kể lại diễn biến câu chuyện: - Lão già Mùa Đơng: già nua, xấu xí, cáu kỉnh, xu ất hi ện mang theo rét cắt da, cắt thịt Hoạt động lão: len lách vào đường thơn ngõ xóm, lão leo lên tất c ối vườn…Lão đến đâu, tàn sát khơng thương tiếc đến đó, khiến vật vơ run sợ - Hình ảnh Cây Bàng mùa đông: bị lão già Mùa Đông đến hành hạ, lão bẻ khiến cành tr trụi, gầy guộc, run rẩy, cầu cứu Đất Mẹ - Đất Mẹ: hiền hậu nhân từ, điềm đạm, dịu dàng động viên 1,0đ 1.0 0.5 8.0 2.0 1.5 1.5 ÔN THI HỌC SINH GIỎI NGỮ VĂN GV: LÊ THỊ THẢO Cây Bàng dũng cảm chờ đợi Nàng tiên Mùa Xuân đến dồn 2.0 chất cho - Nàng tiên Mùa Xuân xuất hiện: trẻ trung, tươi đẹp, dịu dàng, mang theo tia nắng ấm áp xua l ạnh giá mùa đông Mọi vật vui mừng phấn khởi Nàng tiên Mùa Xuân đến Cây cối hồi sinh, trăm hoa khoe sắc….Cây Bàng đâm chồi nảy lộc….Tất ti ếp thêm sức mạnh, tràn trề nhựa sống… - Cây Bàng cảm ơn Đất Mẹ, cảm ơn Nàng tiên Mùa Xuân… Kết bài: 0.5 - Suy nghĩ câu chuyện vừa kể - Bài học từ câu chuyện (Cần có nghị lực vươn lên cu ộc sống Biết quan tâm giúp đỡ lẫn đặc biệt khó khăn hoạn nạn) ƠN THI HỌC SINH GIỎI NGỮ VĂN GV: LÊ THỊ THẢO ĐỀ 48 Câu (4.0 điểm) Đọc kĩ đoạn văn sau thực yêu cầu bên dưới: “Dưới gốc tre, tua tủa mầm măng Măng tr ồi lên nh ọn ho nh m ột mũi gai khổng lồ xuyên qua đất lũy mà trỗi dậy, b ẹ măng b ọc kín thân non ủ kỹ nh áo mẹ trùm lần lần cho đứa non n ớt Ai dám b ảo th ảo m ộc t ự nhiên khơng có tình mẫu tử ?” ( Ngô Văn Phú) a) Chỉ biện pháp tu từ sử dụng đoạn văn b) Trình bày giá trị diễn đạt của biện pháp tu từ Câu 2(6 điểm) Hãy viết đoạn văn khoảng 10 câu nêu cảm nhận em v ề hay, đẹp đoạn thơ sau: Mẹ gom lại trái chín vườn Rồi rong ruổi nẻo đường lặng lẽ Ôi, trái na, hồng, ổi, thị… Có ngào năm tháng mẹ chắt chiu! ( Trích“Mùa thu mẹ” - Lương Đình Khoa) Câu (10 điểm): Trong vườn, lớp khô, bên gốc Cây mẹ, m ột Mầm nhú, từ từ vén lá, mắt nhìn b ầu trời mùa xuân xanh B ỗng m ột đêm, mưa dông ập tới, sấm sét đùng đùng, gió gi ật, c ối ng ả nghiêng Cây m ẹ oằn trước sức gió, cố gắng chống lại gió, m ưa đ ể che ch ở, b ảo v ệ cho Mầm run lên sợ hãi Hãy tưởng tượng Mầm câu chuyện trên, kể l ại đêm mưa gió đầu đời để thấy “tình mẫu tử thiêng liêng nhất” ÔN THI HỌC SINH GIỎI NGỮ VĂN GV: LÊ THỊ THẢO CÂU NỘI DUNG ĐIÊM Câu a)Yêu cầu biện pháp nghệ thuật: 2.0 ( 4.0 - So sánh: (măng trồi lên mũi gai khổng l xuyên qua đ ất lũy; ủ kĩ 1.0 áo mẹ trùm lần lần cho đứa non nớt) đ) - Nhân hóa ( áo mẹ trùm lần lần ngồi cho đứa non nớt) 1.0 b)Trình bày giá trị diễn đạt biện pháp nghệ thuật sau: 2.0 - Khơi gợi hình ảnh mầm măng mạnh mẽ, đầy sức sống … 0.75 - Làm cho hình ảnh mầm măng lên sống động, có hồn… 0.75 - Thể rõ tình cảm người miêu tả: Không quan sát mầm măng 0.5 thị giác mà cịn cảm nhận rung động tâm h ồn đ ồng cảm… * Lưu ý: - Thí sinh trình bày giá trị diễn đạt biện pháp tu t ho ặc có th ể trình bày chung Giám khảo linh hoạt cho mức điểm phù h ợp - Khuyến khích làm thí sinh nh ững đ ặc s ắc ngh ệ thu ật Câu khác như: sử dụng từ ngữ giàu giá trị gợi tả, sử dụng câu hỏi tu từ, đảo ng ữ… * Hình thức, diễn đạt: - Đúng hình thức đoạn văn, đủ số câu (+ câu) - Đoạn văn có cảm xúc, biết lựa chọn hình ảnh hay, đặc sắc để cảm nhận - Dùng từ đặt câu, diễn đạt sáng giàu sức biểu cảm * Nội dung: Đoạn văn diễn đạt theo nhiều cách khác song c ần bám sát ý: - Khổ thơ cảm nhận người vẻ đẹp mẹ: + Mẹ “gom trái chín”, “rong ruổi” từ láy gợi hình ảnh mẹ ch chiu t ừng trái ngọt, với gánh hàng vai đường dài…gợi cu ộc đời mẹ nhi ều bươn trải, lo toan… + “ Nẻo đường lặng lẽ” liên tưởng đến hình ảnh co đường v ắng lặng mẹ đơn với gánh hàng để kiếm s ống ni con, cịn s ự hi sinh th ầm lặng mẹ con… +Thán từ “ ôi” bộc lộ cảm xúc vừa ngỡ ngàng, xúc động, thán phục… 0,5 3,5 ÔN THI HỌC SINH GIỎI NGỮ VĂN GV: LÊ THỊ THẢO + Biện pháp liệt kê “na”, “ổi”, “hồng”, “thị” - > nh ững quà quê h ương đ ược chắt chiu từ bàn tay mẹ …vị từ kết tinh từ gi ọt m hôi mẹ, vị tình mẹ bao la… -> Vẻ đẹp thầm lặng mẹ, lam lũ, tần tảo … Câu - Tình cảm với mẹ * Yêu cầu hình thức: - Bài viết đảm bảo bố cục phần, dung lượng theo yêu cầu - Đúng thể loại văn tự - kể chuyện tưởng tượng - Trình bày sẽ, diễn đạt lưu loát mạch lạc * Yêu cầu nội dung: Đề thi yêu cầu HS viết văn kể chuyện tưởng tượng có nhân v ật cho sẵn để thấy biến đổi kì diệu thiên nhiên Ca ngợi sức sống thiên nhiên, người Bài làm HS có sáng tạo khác song câu chuy ện c ần thể nội dung sau: - Nhân vật: Cây Bàng, Đất Mẹ, Lão già Mùa Đông, Nàng tiên Mùa Xuân - Tình huống: Trong thời gian thiên nhiên chuyển giao từ mùa đơng sang mùa xn Qua làm tốt lên vẻ đẹp kì diệu thiên nhiên - Sự việc: Kết hợp vừa kể chuyện, vừa miêu tả nhân vật, khung cảnh: + Lão già Mùa Đông: già nua, xấu xí, xuất mang theo rét nh c da, cắt thịt…Lão đến đâu khiến cho vật vô run s ợ + Cây Bàng bị lão già Mùa Đông làm cho tr tr ụi, g ầy gu ộc, run r ẩy… Cây bàng phải cầu cứu Đất Mẹ + Đất Mẹ: hiền từ, chắt chiu nguồn dinh dưỡng cho cây…, đ ộng viên Cây Bàng dũng cảm chờ đợi Nàng tiên Mùa Xuân đến + Nàng tiên Mùa Xuân xuất hiện: trẻ trung, tươi đẹp, dịu dàng, mang theo tia nắng ấm áp… ÔN THI HỌC SINH GIỎI NGỮ VĂN GV: LÊ THỊ THẢO + Mọi vật vui mừng, tiếp thêm sức mạnh, tràn tr ề nh ựa s ống cối hồi sinh, trăm hoa khoe sắc Cây Bàng đâm chồi nảy l ộc + Cây Bàng cảm ơn Đất Mẹ, cảm ơn Nàng tiên Mùa Xuân => Cuộc sống có nhiều điều kì diệu Mỗi người cần có ngh ị l ực đ ể v ươn lên sống Cuộc sống tốt đẹp bi ết quan tâm, chia s ẻ, giúp đỡ lẫn nhau… * Lưu ý: Hướng dẫn chấm mang tính chất định hướng chung Giám kh ảo tùy thu ộc vào làm học sinh điểm cách linh ho ạt Khuy ến khích làm có cách trình bày sáng tạo, có ý tưởng độc đáo, sâu s ắc ÔN THI HỌC SINH GIỎI NGỮ VĂN GV: LÊ THỊ THẢO ĐỀ 49 Câu (4 điểm) Đọc đoạn văn sau: “Đất Mẹ Điều xảy với đất đai tức xảy đ ối v ới nh ững đ ứa c Đất Con người chưa biết làm tổ để sống, người giản đơn m ột s ợi t tổ sống mà thơi Điều người làm cho tổ sống đó, t ức làm cho mình…” (Trích SGK Ng ữ văn 6, t ập hai) a Đoạn văn trích từ văn nào? Hãy giới thiệu đơi nét văn đó? b Em hiểu câu: “Đất Mẹ”? c Theo em thông điệp gửi gắm qua đoạn văn trên? Câu ( 6.0 điểm) Trong văn “ Buổi học cuối cùng” An- phông -xơ Đô - đê ( SGK Ngữ văn 6- T2), trước chia tay em học sinh thân yêu mình, th ầy Ha- men nói: “ dân tộc rơi vào vịng nơ lệ, chừng họ giữ v ững ti ếng nói c chẳng khác nắm chìa khóa chốn lao tù ” Hãy phân tích hay, đẹp lời nói đoạn văn ngắn Câu (10 điểm): Tưởng tượng chị Mưa Xuân nồng ấm câu (2), viết tiếp câu chuyện chuyến gieo mầm sống ÔN THI HỌC SINH GIỎI NGỮ VĂN GV: LÊ THỊ THẢO HƯỚNG DẪN CHẤM VÀ BIÊU ĐIÊM ĐỀ THI HỌC SINH NĂNG KHIẾU Môn: Ngữ văn Câu Nội dung đáp án Câu (4đ) Biểu điể m 0,5đ 1đ a - Đoạn văn trích từ văn bản: “Bức thư thủ lĩnh da đỏ” - Giới thiệu đôi nét văn bản: + Văn thư thủ lĩnh Xi-át-tơn gửi tổng thống thứ 14 Mĩ (Phreng-skin Pi-ơ-xơ), nước Mĩ ngỏ ý muốn mua đất người da đỏ + Văn thư tiếng, xem văn hay thiên nhiên môi trường b Người da đỏ coi đất đai người thân yêu, ruột thịt Đất 1đ Mẹ - Đất cội nguồn sống, nguồn nuôi dưỡng, cung cấp th ứ cần thiết cho người - Đất người Mẹ yêu thương, che chở, đùm bọc cho người 1,5đ c Những thông điệp gửi gắm qua đoạn văn: - Đất bà mẹ thiên nhiên hiền từ Đất che ch ở, yêu thương đùm bọc người - Điều xảy đất xảy với người - Con người ln phải có ý thức bảo vệ đất đai, thiên nhiên, môi trường Con người bảo vệ đất đai, thiên nhiên môi trường bảo vệ sống Câu * u cầu kĩ năng: 0.5 (6đ) - Thí sinh phải biết xây dựng thành đoạn văn, diễn đạt mạch lạc, trôi chảy, mắc lỗi dùng từ, đặt câu… - Nếu học sinh khơng viết thành đoạn văn giám kh ảo không cho điểm * Yêu cầu kiến thức: 5,5 Thí sinh có cách diễn đạt khác cần đảm b ảo ý sau: - Đây điều tâm niêm thầy Ha- men v ề giá tr ị s ức mạnh tiếng nói dân tộc (tiếng nói khơng tài s ản q báu mà cịn phương tiện quan trọng để đấu tranh giành độc l ập, tự do, linh hồn dân tộc ) - Khẳng định chân lí: Giữ tiếng nói giữ độc lập, tự ƠN THI HỌC SINH GIỎI NGỮ VĂN GV: LÊ THỊ THẢO cịn tiếng nói dân tộc độc lập, tự - Thể rõ tình cảm thầy Ha- men ti ếng nói dân t ộc: giữ gìn, nâng niu, tự hào… - Khơi dậy tình cảm người tiếng nói dân tộc Liên hệ với thân tình u tiếng nói dân tộc, tình yêu tổ qu ốc, quê hương … Câu (10 đ) * Yêu cầu hình thức: 2đ - Bài viết đảm bảo bố cục phần, dung lượng theo yêu cầu - Đúng thể loại văn tự - kể chuyện tưởng tượng, có kết hợp với y ếu tố miêu tả để qua câu chuyện nhằm gửi tới người học 8đ - Trình bày sẽ, diễn đạt lưu loát mạch lạc * Yêu cầu nội dung: HS viết văn kể chuyện với nhân vật cho sẵn nhân vật tưởng tượng để thấy biến đổi kì diệu thiên nhiên mưa mùa xuân Bài làm HS có sáng tạo khác nhau, có th ể theo nội dung sau: - Nhân vật: chị Mưa Xuân nhân vật khác (tưởng tượng từ lồi cây, mng thú, gió, ánh nắng…) - Tình huống: Trong thời gian thiên nhiên bước sang đấu mùa xuân, - Sự việc: Kết hợp vừa kể chuyện, vừa miêu tả nhân vật, khung cảnh: + Mưa Xuân cần mẫn, dịu dàng làm thiên chức mình, đánh th ức Mầm Non + Dù thấm mệt khơng nghỉ ngơi Mùa Xuân hạnh phúc cảm nhận vẻ đẹp vạn vật, biết ơn c ỏ, mng thú đất trời, có ích thân + Trên hành trình ấy, nhận ngày yếu dần, mưa ngày ít, có kẻ khun phải biết giữ mình, tội đánh đổi thân ÔN THI HỌC SINH GIỎI NGỮ VĂN GV: LÊ THỊ THẢO để ban phát sống cho người khác Nó mỉm cười trả l ời “N ếu khơng chuyển sống giọt nước, s ống Mưa Xuân liệu có giá trị gì?” tiếp tục hành trình => Niềm hạnh phúc , ý nghĩa sống khơng việc làm trịn bổn phận mà nằm thái độ sống biết sẻ chia, hi sinh ng ười khác, mang đến điều tốt đẹp cho đời Cái đẹp có ích! * Lưu ý: Hướng dẫn chấm mang tính chất định hướng chung Giám khảo tùy thuộc vào làm học sinh ểm cách linh ho ạt Khuyến khích làm có cách trình bày sáng tạo, có ý tưởng đ ộc đáo, sâu sắc ÔN THI HỌC SINH GIỎI NGỮ VĂN GV: LÊ THỊ THẢO ĐỀ 50 Câu (4,0 điểm): Đọc đoạn văn sau: “Tre, nứa, trúc, mai, vầu chục loại khác nhau, nh ưng m ột m ầm non mọc thẳng Vào đâu tre sống, đâu tre xanh t ốt Dáng tre v ươn m ộc m ạc, màu tre tươi nhũn nhặn Rồi tre lớn lên, cứng cáp, dẻo dai, v ững ch ắc ” a Đoạn văn trích từ văn nào, ai? b Giải thích nghĩa từ “ nhũn nhặn” cho biết, miêu tả màu sắc tre, tác giả lại dùng từ “nhũn nhặn” mà khơng phải tính từ màu s ắc khác? c Viết tre Việt Nam có nhiều tác phẩm hay đặc s ắc Em chép hai câu thơ ca ngợi vẻ đẹp tre ghi rõ tên tác giả, tác ph ẩm Câu (6 điểm):Viết đoạn văn trình bày suy nghĩ em tranh đạt gi ải truyện “Bức tranh em gái tôi” Tạ Duy Anh Câu (10 điểm): Tưởng tượng chị Mưa Xuân nồng ấm câu (2), viết tiếp câu chuyện chuyến gieo mầm sống ƠN THI HỌC SINH GIỎI NGỮ VĂN Câu Câu a GV: LÊ THỊ THẢO Hướng dẫn chấm - Tác phẩm: Cây tre Việt Nam - Tác giả: Thép Mới Biểu điểm 4,0 điểm 0,5 0,5 b - Từ “nhũn nhặn” từ láy 0,5 - Giải nghĩa: thái độ khiêm tốn, nhún nhường; câu văn ch ỉ 0,5 màu xanh bình dị, mộc mạc, xanh tươi mà khơng rực rỡ tre - Khi miêu tả tre tác giả dùng từ “nhũn nhặn” mà không ph ải m ột 1,0 tính từ màu khác bởi: + Tính từ màu: miêu tả màu sắc bên ngồi tre + Từ “nhũn nhặn”: nhân hóa – vừa gợi tả sắc xanh bình dị vừa gợi phẩm chất mộc mạc, giản dị tre – người Việt Nam c - Học sinh chép xác hai câu thơ có hình ảnh tre - Nêu tên tác giả - tác phẩm Câu 0,5 0,5 6,0 điểm * Yêu cầu kĩ năng: HS trình bày thành đoạn văn, có kết cấu, bố cục hoàn chỉnh Biết dựa vào nội dung chủ đề văn để viết Diễn đạt trôi chảy, mạch lạc Dùng từ, đặt câu chuẩn xác * Yêu cầu nội dung kiến thức: Cần phải đạt nội dung sau: Là kiệt tác nghệ thuật: + Vẽ tài thiên bẩm (0,5đ) +Vẽ niềm đam mê tình yêu hội họa (0,5đ) +Vẽ tâm hồn nhân hậu, bao dung, độ lượng (0,5đ) + Vẽ đề tài quen thuộc, gần gũi (0,5đ) =>Bức tranh chinh phục giám khảo , lay động lịng người , cảm hóa người anh (2,0đ) Câu 10 điểm * Yêu cầu hình thức: ƠN THI HỌC SINH GIỎI NGỮ VĂN GV: LÊ THỊ THẢO - Bài viết đảm bảo bố cục phần, dung lượng theo yêu cầu - Đúng thể loại văn tự - kể chuyện tưởng tượng, có kết hợp với y ếu tố miêu tả để qua câu chuyện nhằm gửi tới người học - Trình bày sẽ, diễn đạt lưu loát mạch lạc * Yêu cầu nội dung: HS viết văn kể chuyện với nhân vật cho sẵn nhân vật tưởng tượng để thấy biến đổi kì diệu thiên nhiên mưa mùa xuân Bài làm HS có sáng tạo khác nhau, có th ể theo nội dung sau: - Nhân vật: chị Mưa Xuân nhân vật khác (tưởng tượng từ lồi cây, mng thú, gió, ánh nắng…) - Tình huống: Trong thời gian thiên nhiên bước sang đấu mùa xuân, - Sự việc: Kết hợp vừa kể chuyện, vừa miêu tả nhân vật, khung cảnh: + Mưa Xuân cần mẫn, dịu dàng làm thiên chức mình, đánh th ức Mầm Non + Dù thấm mệt khơng nghỉ ngơi Mùa Xn v ẫn hạnh phúc cảm nhận vẻ đẹp vạn vật, biết ơn c ỏ, muông thú đất trời, có ích thân + Trên hành trình ấy, nhận ngày yếu dần, mưa ngày ít, có kẻ khun phải biết giữ mình, tội đánh đổi b ản thân để ban phát sống cho người khác Nó mỉm cười trả l ời “N ếu không chuyển sống giọt nước, sống Mưa Xn liệu có giá trị gì?” tiếp tục hành trình => Niềm hạnh phúc , ý nghĩa sống khơng việc làm trịn bổn phận mà nằm thái độ sống biết sẻ chia, hi sinh ng ười khác, mang đến điều tốt đẹp cho đời Cái đẹp có ích! * Lưu ý: Hướng dẫn chấm mang tính chất định hướng chung Giám khảo tùy ÔN THI HỌC SINH GIỎI NGỮ VĂN GV: LÊ THỊ THẢO thuộc vào làm học sinh ểm cách linh ho ạt Khuyến khích làm có cách trình bày sáng tạo, có ý tưởng đ ộc đáo, sâu sắc Link t ải file word: 50 đề đáp án HSG ng ữ v ăn n ăm h ọc 2020 2021 ... thơ đó? Hãy chọn để viết tiếp thành văn tiếp nối từ ba câu thơ dẫn Chúc em làm tốt! ÔN THI HỌC SINH GIỎI NGỮ VĂN GV: LÊ THỊ THẢO ÔN THI HỌC SINH GIỎI NGỮ VĂN Câu Câu Câu GV: LÊ THỊ THẢO Nội dung... xáo măng ƠN THI HỌC SINH GIỎI NGỮ VĂN Có xáo xáo nước trong, Đừng xáo nước đục đau lòng cò Hãy tưởng tượng viết thành câu truyện ngắn? GV: LÊ THỊ THẢO ÔN THI HỌC SINH GIỎI NGỮ VĂN Câu Câu a... Về nội dung: Đề thi yêu cầu HS viết văn kể chuyện tưởng tượng theo tình cho sẵn để th ể sức sống mùa xuân Bài làm học sinh có sáng Điểm 1,5 1,5 0,5 1,5 1,0 ÔN THI HỌC SINH GIỎI NGỮ VĂN GV: LÊ THỊ