Đối với Việt Nam Quốc dân đảng 107
Cuộc đấu tranh của nhân dân Việt Nam trong hai thập niên đầu thế kỷ XX chủ yếu mang tính chất dân tộc cách mạng, phát triển từ chủ nghĩa yêu nước ôn hòa Nhiều hình thức đấu tranh diễn ra sôi nổi với sự tham gia của những nhân vật tiêu biểu như Phan Bội Châu, Phan Chu Trinh, Huỳnh Thúc Kháng và Nguyễn An Ninh, tất cả đều hướng tới mục tiêu giành độc lập dân tộc qua con đường cách mạng dân chủ tư sản Việt Nam Quốc dân đảng được thành lập, đánh dấu đỉnh cao của xu hướng này, đại diện cho sự vượt bậc từ chủ nghĩa yêu nước ôn hòa trong bối cảnh lịch sử mới.
Việt Nam Quốc dân đảng chính thức thành lập vào đêm 24 rạng ngày 25-
Cơ sở hạt nhân đầu tiên của Đảng là Nam Đồng thư xã, một nhà xuất bản tiến bộ do Phạm Tuấn Tài sáng lập vào đầu năm 1927 tại Hà Nội Nam Đồng thư xã cùng với các thư xã tiến bộ khác như Giác quần thư xã và Cường học thư xã đã đóng góp quan trọng vào việc tuyên truyền yêu nước và chuẩn bị tư tưởng cho sự ra đời của Đảng Dân tộc Cách mạng Từ hoạt động của Nam Đồng thư xã, Việt Nam Quốc dân đảng được thành lập với những người sáng lập như Phạm Tuấn Tài, Nguyễn Thái Học và Phó Đức Chính Đây là đảng cách mạng theo khuynh hướng dân chủ tư sản, đại diện cho tầng lớp tư sản, công chức, sinh viên, học sinh, nông dân và binh lính Việt Nam trong quân đội Pháp, với mục tiêu đánh đuổi thực dân Pháp, xoá bỏ chế độ quân chủ và thực hiện dân quyền.
Việt Nam Quốc dân đảng tổ chức thành 4 cấp: Tổng bộ, Kỳ bộ, Tỉnh bộ và Chi bộ, nhưng chưa bao giờ trở thành một hệ thống vững mạnh trên toàn quốc, với cơ sở đảng yếu ớt trong phong trào quần chúng Đảng chủ yếu hoạt động tại Bắc kỳ, nơi có 120 chi bộ và 1500 đảng viên, trong khi ảnh hưởng tại Trung và Nam kỳ còn hạn chế Ban lãnh đạo đảng bao gồm những nhân vật uy tín như Nguyễn Thái Học (Chủ tịch) và Nguyễn Thế Nghiệp (Phó Chủ tịch) Tổng bộ có các ban chuyên trách như Tuyên huấn, Ngoại giao, Trinh sát, Kinh tài, Tổ chức và Ám sát.
Vào ngày 9 tháng 2 năm 1929, Việt Nam Quốc dân đảng thực hiện vụ ám sát Badanh, một tên trùm mộ phu của thực dân Pháp, tạo ra sự đồng tình mạnh mẽ từ quần chúng nhân dân và khiến chính quyền thực dân hoang mang Tuy nhiên, thực dân Pháp đã tiến hành khủng bố gắt gao, bắt giữ 225 đảng viên vào tháng 7 năm 1929 để xét xử và giam cầm Trước nguy cơ tan rã của đảng, Ban lãnh đạo Tổng bộ đã quyết định phát động khởi nghĩa.
“không thành công cũng thành nhân”
Cuộc khởi nghĩa Yên Bái vào đêm 9-2-1930 đã thất bại, dẫn đến sự chấm dứt hoạt động của Việt Nam Quốc dân đảng và vai trò của giai cấp tư sản Việt Nam trong sự nghiệp giải phóng dân tộc Sự kiện này đánh dấu sự kết thúc của giai đoạn phong phú trong xu hướng cách mạng dân chủ tư sản Việt Nam đầu thế kỷ XX.
Sự ra đời và hoạt động của Việt Nam Quốc dân đảng chịu ảnh hưởng của Quốc dân đảng Trung Quốc và Chủ nghĩa Tam dân Tôn Trung Sơn
Sự ra đời của Việt Nam Quốc dân đảng chịu ảnh hưởng trực tiếp từ Quốc dân đảng Trung Quốc, được sáng lập bởi Tôn Trung Sơn.
Chủ nghĩa Tam dân của Tôn Trung Sơn là nền tảng tư tưởng của Quốc dân đảng Việt Nam, ra đời từ Nam Đồng thư xã vào năm 1926 Nam Đồng thư xã tập hợp những người theo đuổi lý tưởng của Tôn Trung Sơn, tập trung vào đấu tranh dân tộc mà không chú trọng đến đấu tranh giai cấp Tổ chức này đã xuất bản nhiều tác phẩm về học thuyết và sự nghiệp của Tôn Trung Sơn, trong đó có cuốn “Tiểu sử và học thuyết Tôn Dật Tiên” do Dật Công và Nhượng Tống biên soạn, nhằm tôn vinh anh hùng và giới thiệu lý tưởng của ông đến với mọi người Tuy nhiên, kế hoạch phát hành thêm các tác phẩm của Tôn Trung Sơn đã bị ngăn cản bởi thực dân Pháp khi họ ra lệnh đóng cửa Nam Đồng thư xã.
Khi Việt Nam Quốc dân đảng ra đời, Quốc dân đảng Trung Quốc do Tưởng Giới Thạch lãnh đạo đã bộc lộ thái độ phản cách mạng và thoả hiệp với đế quốc, dẫn đến sự thay đổi trong đường lối chính trị của Việt Nam Quốc dân đảng Mặc dù trước đó, Nam Đồng thư xã đã tích cực tuyên truyền cho Chủ nghĩa Tam dân, nhưng Việt Nam Quốc dân đảng không dám công khai thừa nhận ảnh hưởng này trong các cương lĩnh của mình Đặc biệt, trong cương lĩnh năm 1929, do cần thiết khởi nghĩa gấp rút, đảng đã phải "bưng toàn bộ Chủ nghĩa Tam dân vào đảng" mà không có thời gian thảo luận Theo Trần Huy Liệu, một đảng viên cũ, chủ nghĩa của đảng ban đầu là Chủ nghĩa Tam dân, nhưng các cương lĩnh năm 1927 và 1928 lại thể hiện quan điểm khác, nhấn mạnh việc "làm cách mạng quốc gia trước, sau đó mới làm cách mạng thế giới" và "chủ nghĩa xã hội dân chủ".
Vào năm 1929, cương lĩnh của Việt Nam Quốc dân đảng tiếp thu những nội dung cơ bản của Chủ nghĩa Tam dân, nhấn mạnh việc hoàn thành cách mạng dân tộc trước khi tham gia cách mạng thế giới Đảng xác định mục tiêu đánh đổ chế độ quân chủ và thành lập nước cộng hòa Việt Nam, đồng thời bảo vệ quyền tự do ngôn luận, hội họp và tín ngưỡng, thể hiện sự ảnh hưởng của Tôn Trung Sơn Khi Chủ nghĩa Tam dân được công nhận, Quốc dân đảng tập trung vào hai nội dung chính là dân tộc và dân quyền, nhưng lại bỏ qua vấn đề dân sinh và “Tam đại chính sách”, phản ánh hạn chế trong nhận thức của giai cấp tư sản Việt Nam và vai trò lịch sử của họ đối với dân tộc.
Việt Nam Quốc dân đảng chịu ảnh hưởng từ Chủ nghĩa Tam dân của Tôn Trung Sơn và hoạt động của Quốc dân đảng Trung Quốc, nhưng việc tiếp thu Chủ nghĩa Tam dân của họ lại thiếu hệ thống và cơ bản Điều này dẫn đến quan điểm của một số nhà nghiên cứu cho rằng đảng này không có một chủ nghĩa nhất quán Mặc dù các đảng viên thường nhắc đến Chủ nghĩa Tam dân, nhưng chương trình điều lệ lại không đề cập đến một cách rõ ràng, thậm chí có lần đề cập đến chủ nghĩa xã hội dân chủ mà không giải thích cụ thể, hay nói về “tự do, bình đẳng, bác ái” mà không xác định được đó là chủ nghĩa gì.
Chủ nghĩa Tam dân là hồn cốt của Việt Nam Quốc dân đảng, kết nối những người yêu nước với cùng lý tưởng và đam mê cho một chủ nghĩa mới từ Trung Hoa Mặc dù tổ chức này gặp khó khăn trong việc thu phục quần chúng và nhanh chóng thất bại, nhưng học thuyết của Tôn Văn đã mở ra một hướng đi mới cho các nhà cách mạng Việt Nam Nhiều người đã cố gắng chuyển hóa chủ nghĩa dân tộc Trung Quốc thành chủ nghĩa dân tộc Việt Nam với nội dung phù hợp Việt Nam Quốc dân đảng thể hiện rõ sự ảnh hưởng của Tôn Trung Sơn, dù sự tác động của Chủ nghĩa Tam dân không được công khai thừa nhận, nhưng vẫn có vị trí quan trọng trong đội ngũ lãnh đạo và cương lĩnh hành động của đảng.
Việt Nam Quốc dân đảng đã thể hiện nỗ lực của giai cấp tư sản trong việc lãnh đạo nhân dân Việt Nam giành độc lập dân tộc Trong hai thập niên đầu thế kỷ XX, đảng nổi lên như một đại diện quan trọng trong phong trào dân tộc dân chủ, cùng với xu hướng cách mạng vô sản, nhằm thống nhất mục tiêu cứu nước.
Phong trào giải phóng dân tộc theo xu hướng dân chủ tư sản ở Việt Nam vào đầu thế kỷ XX đã phát triển mạnh mẽ thông qua các phong trào như Đông Du, Duy Tân, Đông Kinh nghĩa thục và Việt Nam Quốc dân đảng.
Xu hướng cứu nước theo tư sản ở Trung Quốc đã ảnh hưởng đến các nhân vật yêu nước và phong trào cách mạng do họ lãnh đạo, mặc dù mức độ ảnh hưởng có sự khác biệt Tuy nhiên, nhìn chung, sự tác động này có chiều sâu và nội dung đáng kể.
2.3 ĐỐI VỚI HỒ CHÍ MINH
Con đường cứu nước theo xu hướng tư sản ở Trung Quốc đã ảnh hưởng sâu sắc đến phong trào cách mạng dân chủ tư sản và vô sản tại Việt Nam đầu thế kỷ XX, chủ yếu từ cuộc Cách mạng Tân Hợi và tư tưởng của Tôn Trung Sơn Những chiến sĩ cộng sản Việt Nam đã tiếp thu và lựa chọn con đường này, trong đó Hồ Chí Minh, với vai trò là người tiên phong, đã xây dựng con đường cách mạng vô sản tại Việt Nam, để lại ảnh hưởng lớn lao cho các thế hệ cộng sản sau này.