Tiếng c-ời h-ớng ngoại trong thơ Nôm Hồ Xuân H-ơng h-ớngtới đối t-ợng là ng-ời trí thức phong kiến.. Chính vì vậy chúng tôi mạnh dạn đi vào tìm hiểu đề tài: “ Tiếng c-ời h-ớng ngoại tron
Phạm vi giải quyết vấn đề 5
Trong thơ Nôm của Hồ Xuân Hương, có sự xuất hiện rõ rệt của hai loại tiếng cười: tiếng cười hướng nội và tiếng cười hướng ngoại.
Chúng tôi sẽ nghiên cứu khía cạnh "tiếng cười hướng ngoại trong thơ Nôm Hồ Xuân Hương" với mức độ giải quyết phù hợp cho một khóa luận tốt nghiệp.
Thơ Nôm Hồ Xuân Hương, mặc dù không có nguồn gốc rõ ràng, đã tồn tại và được truyền tụng trong hơn hai thế kỷ qua Thể loại thơ này mang những mâu thuẫn nổi bật từ phong cách đến trình độ nghệ thuật, tạo nên một mạch thơ dân gian âm ỉ chảy Đến đầu thế kỷ XX, thơ Nôm này mới được ghi chép thành văn bản, bên cạnh tập thơ chữ Hán “Lưu Hương Ký” Luận văn này sẽ tập trung nghiên cứu vào thơ Nôm Hồ Xuân Hương, nhằm tránh sự lặp lại trong cách gọi.
Mục đích nghiên cứu 5
Đối t-ợng nghiên cứu là thơ Nôm truyền tụng Hồ Xuân H-ơng.
Mục đích nghiên cứu là tìm hiểu tiếng c-ời h-ớng ngoại trong thơ Nôm Hồ Xuân H-ơng.
Lịch sử vấn đề 6
Khi đọc thơ Hồ Xuân Hương, người đọc thường cảm thấy kích thích và tò mò về những thông điệp sâu sắc mà tác giả muốn truyền tải.
Thơ Hồ Xuân Hương nổi bật với nhiều tiếng cười, nhưng việc tìm một tên gọi thống nhất cho nó không hề đơn giản Vì vậy, xác định bản chất của tiếng cười trong thơ Nôm của Hồ Xuân Hương là điều cần thiết.
Tiếng c-ời trong thơ Nôm của Hồ Xuân H-ơng vẫn chưa có công trình nghiên cứu chuyên sâu, chỉ xuất hiện trong những ý kiến lẫn lộn với các vấn đề khác Do hạn chế về phạm vi nghiên cứu, bài viết này sẽ giới thiệu một số tác phẩm tiêu biểu đề cập đến tiếng c-ời trong thơ của tác giả.
Trong sách: “Hồ Xuân H-ơng về tác gia và tác phẩm.” Nxb GD H 2001
Có tuyển một số bài viết đề cập đến tiếng c-ời trong thơ Nôm Hồ Xuân H-ơng
Phạm Thế Ngũ trong tác phẩm “Đặc sắc thơ Hồ Xuân H-ơng” đã chỉ ra rằng một trong những đặc điểm nổi bật của thơ bà là tính chất trào phúng Ông nhận định rằng mỗi khi Hồ Xuân H-ơng viết, bà thường sử dụng giọng điệu châm biếm để chỉ trích nhiều tầng lớp trong xã hội Qua phân tích thi tập của bà, có thể thấy rằng tiếng cười trong thơ Nôm của Hồ Xuân H-ơng mang tính chất trào phúng sâu sắc.
Nguyễn Hồng Phong trong bài viết “Nữ sĩ bình dân Hồ Xuân Hương” đã nhấn mạnh rằng Hồ Xuân Hương là một thi sĩ nổi bật với phong cách châm biếm, trào lộng và trữ tình, trong đó châm biếm và trào lộng là yếu tố chủ đạo Ngay cả trong những khoảnh khắc trữ tình sâu sắc nhất, tác phẩm của bà vẫn toát lên sự châm biếm và mỉa mai.
Nguyễn Sỹ Tế trong "Khảo và luận thơ Hồ Xuân Hương" đã chỉ ra rằng tình cảm là yếu tố chủ đạo trong thơ của bà, khiến cho sự châm biếm trong tác phẩm bị lấn át và pha loãng Ông nhận định rằng cái cười trong thơ Hồ Xuân Hương không bao giờ thuần chất, mặc dù bà có những phê phán xã hội sắc bén Tác phẩm của bà thể hiện cảm quan nghệ sĩ và bản sắc phụ nữ với những nét tính cách nhẹ nhàng, dễ thay đổi, giàu tưởng tượng và hồn nhiên Qua bài viết, tác giả đã khẳng định sự hiện diện của cả hai mặt trữ tình và trào phúng trong thơ Nôm của Hồ Xuân Hương.
Thanh Lãng trong “T- t-ởng và nghệ thuật thơ Hồ Xuân H-ơng” (Trang
Hồ Xuân Hương, một thi sĩ nổi bật, đã vượt qua những ràng buộc của lễ giáo để thể hiện tiếng cười mỉa mai và sự tự do trong sáng tác của mình Nàng không chỉ lên tiếng giữa những ngã ba đường phố mà còn mang đến sự suồng sã, phản ánh đời sống thực tế qua những tác phẩm như “Vịnh Quán Sứ”, “Tiễn Hành S- Ông”, và “Qua Sông Phụ Sóng” Với khả năng "nói lái" độc đáo, Hồ Xuân Hương đã dùng ngôn từ để châm biếm và chỉ trích những bất công trong xã hội, khẳng định vị thế của mình như một thi sĩ châm biếm tài ba.
Trong sách “Văn học Việt Nam” (nửa cuối thế kỷ XVIII - hết thế kỷ XIX), Nguyễn Lộc đã khẳng định vai trò quan trọng của tiếng cười trong thơ ca, nhấn mạnh sự phát triển của mạch này trong văn học thời kỳ đó.
Hồ Xuân Hương là một nhà thơ nổi bật, thể hiện sự kết hợp hài hòa giữa cảm xúc và trí tuệ Bà không chỉ đơn thuần là người có nhiều suy nghĩ mà còn mang trong mình những cảm xúc sâu sắc Trữ tình và trào phúng không đối lập, mà thực sự bổ sung cho nhau, cho thấy rằng trí tuệ càng sáng suốt thì cảm xúc càng phong phú Những tác phẩm của bà phản ánh sự đa diện của cuộc sống và tâm hồn, khẳng định vị thế của bà trong nền văn học Việt Nam.
Xuân Diệu trong bài viết “Hồ Xuân H-ơng - bà chúa thơ Nôm” (Trang
Xuân Diệu đã nêu lên quan điểm về tiếng cười của Hồ Xuân Hương, cho rằng những nhà trào phúng vĩ đại không chỉ thể hiện qua lời nói mà còn ném cả trái tim và cuộc đời vào tác phẩm của họ Ông khẳng định rằng thơ của Xuân Hương, mặc dù mang tính trào phúng, thực chất là máu và nước mắt, phản ánh nỗi đau trong cuộc sống Xuân Hương sử dụng tiếng cười để chỉ trích xã hội cũ, trong khi trái tim nàng lại bị nghiền nát bởi guồng quay oan nghiệt của nó, cho thấy sự gắn kết chặt chẽ giữa trào phúng và trữ tình trong thơ của bà.
Tr-ơng Xuân Tiếu trong cuốn “Tìm hiểu thế giới nghệ thuật thơ Nôm truyền tụng Hồ Xuân H-ơng” cho rằng đối tượng trào phúng trong thơ của Hồ Xuân H-ơng chủ yếu là thầy đồ và nhà s- Trong khi đó, Đỗ Lai Thuý lại tiếp cận từ góc độ văn hóa học trong tác phẩm “Hồ Xuân H-ơng - hoài niệm phồn thực”, nhấn mạnh những giá trị văn hóa và xã hội trong thơ Nôm của bà.
Thơ Hồ Xuân Hương thể hiện triết lý phồn thực, với tiếng cười tự do và giải phóng Những tác phẩm của bà không chỉ mang âm hưởng vui tươi mà còn là tiếng cười hòa đồng, khẳng định giá trị con người và sự trở về với nguồn cội.
Vấn đề tiếng cười trong thơ Nôm của Hồ Xuân Hương là một chủ đề quan trọng cần được nghiên cứu kỹ lưỡng Khoá luận của chúng tôi sẽ tập trung phân tích và khám phá sâu sắc về vấn đề này.
Bài viết “Tiếng c-ời h-ớng ngoại trong thơ Nôm truyền tụng Hồ Xuân H-ơng” nhằm mục đích làm sáng tỏ bản chất tiếng c-ời trong hồn thơ của nữ thi sĩ Hồ Xuân H-ơng Qua việc phân tích các yếu tố ngôn ngữ và cảm xúc, bài viết góp phần hoàn thiện nghiên cứu về sự phong phú và sâu sắc của tiếng c-ời trong thơ Nôm, từ đó tôn vinh giá trị nghệ thuật và tư tưởng của tác giả.
Ph-ơng pháp nghiên cứu 8
Thơ Nôm của Hồ Xuân Hương, giống như văn học trung đại, phản ánh đặc trưng của văn hóa phong kiến Khi nghiên cứu thể loại thơ này, cần xem xét mối quan hệ giữa văn học và lịch sử để có cái nhìn khách quan và tránh những đánh giá thiên lệch.
Thơ Nôm của Hồ Xuân Hương là những tác phẩm nghệ thuật độc đáo, thể hiện mối quan hệ biện chứng giữa nội dung và hình thức Để nghiên cứu và phân tích hiệu quả, chúng tôi áp dụng các phương pháp như phân tích, tổng hợp theo mô hình tổng - phân - hợp, cùng với phương pháp thống kê - so sánh nhằm làm nổi bật nét độc đáo của tiếng cười Xuân Hương so với các tiếng cười khác.
Cấu trúc của khoá luận 9
Ngoài phần mở đầu và kết luận, nội dung chính của khoá luận sẽ đ-ợc triển khai trong hai ch-ơng:
Ch-ơng I: “Tiếng c-ời h-ớng ngoại trong thơ Nôm Hồ Xuân H-ơng h-ớng tới đối t-ợng tầng lớp trí thức phong kiến”
Ch-ơng II: Tiếng c-ời h-ớng ngoại trong thơ Nôm Hồ Xuân H-ơng h-ớng tới đối t-ợng ng-ời phụ nữ trong xã hội phong kiến”
Cuối cùng là mục tài liệu tham khảo
PhÇn néi dung 10
Giíi thuyÕt vÒ tiÕng c-êi 10
1.1.1 Tiếng c-ời nghệ thuật là gì?
Cái hài là một phạm trù thẩm mỹ quan trọng, phản ánh những hiện tượng phổ biến trong cuộc sống Nó có khả năng tạo ra những tiếng cười đa dạng về sắc thái và cảm xúc.
Cái hài luôn gắn liền với cái cười, không thể tách rời Tuy nhiên, không phải tất cả các tiếng cười đều mang tính hài hước Khi con người cảm thấy vui vẻ và thỏa mãn, họ có thể cười một cách tự nhiên, đó là tiếng cười mang tính bản năng Tiếng cười hài hước cần có đối tượng gây cười, thường là những điều mâu thuẫn, không cân xứng và không bình thường trong cuộc sống Tiếng cười xuất hiện cùng với sự xuất hiện của con người và là yếu tố thiết yếu trong cuộc sống, với nhiều biểu hiện đa dạng như cười khinh bỉ, cười thiện cảm hay cười chua chát Cười cũng là cách để chế ngự cái xấu, khẳng định giá trị tốt đẹp của bản thân và thừa nhận rằng cái xấu là đáng ghét.
Tiếng c-ời không chỉ biểu hiện sự thông minh và sức mạnh của con người, mà còn phản ánh phẩm chất đạo đức Hơn nữa, nó còn được xem như một công cụ mạnh mẽ để phê phán những thói h- tật xấu trong xã hội, đồng thời đấu tranh chống lại các lực l-ợng phản động, phản nhân đạo và đi ngược lại cái đẹp.
Tiếng cười có thể được định nghĩa là phản ứng của chủ thể thẩm mỹ, trong đó chủ thể cười là người cười, còn khách thể thẩm mỹ là đối tượng gây cười, tức là người bị cười.
1.1.2 Phân loại tiếng c-ời trong thơ:
Tiếng c-ời nghệ thuật phản ánh một cách tinh tế và tiêu biểu những âm thanh trong cuộc sống Hầu hết các loại hình nghệ thuật đều chứa đựng yếu tố tiếng c-ời, thể hiện sự đa dạng và phong phú của nó.
Trong văn học, tiếng c-ời không chỉ là phương tiện mà còn là cách thức thể hiện tình cảm và tư tưởng của người sáng tạo Tình cảm này thường được ẩn giấu trong tác phẩm, và khi người đọc phát ra tiếng c-ời, đó chính là lúc diễn ra sự đồng cảm giữa tâm hồn của người sáng tạo và người thưởng thức.
Trong nhiều thể loại văn học, tiếng cười xuất hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, từ truyện cười, ca dao, truyện tiếu lâm, tục ngữ, đến kịch và trữ tình Tiếng cười không chỉ là một yếu tố giải trí mà còn phản ánh sâu sắc đời sống và tâm tư của con người.
Trong thơ ca, tiếng cười xuất hiện với nhiều biểu hiện phong phú, đặc biệt trong tác phẩm của các nhà thơ lớn như Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Hồ Xuân Hương, Tú Xương, và Nguyễn Khuyến Những bài thơ này không chỉ phê phán và đả kích đối tượng mà còn thể hiện tình cảm chủ quan của tác giả Đặc biệt, trong thơ Hồ Xuân Hương, tiếng cười không chỉ nhằm lên án những thói hư tật xấu trong xã hội phong kiến mà còn giúp phát hiện vẻ đẹp của người phụ nữ trong bối cảnh đó.
Vấn đề cần giải quyết là bản chất của tiếng cười trong thơ Nôm Hồ Xuân Hương: liệu đó là tiếng cười hướng ngoại hay hướng nội? Việc làm rõ vấn đề này sẽ giúp xác định đúng bản chất của tiếng cười trong tác phẩm mà khóa luận đề cập.
1.1.2.1.Tiếng c-ời h-ớng nội trong thơ Nôm Hồ Xuân H-ơng
Tiếng c-ời h-ớng nội trong thơ Nôm của Hồ Xuân H-ơng thể hiện những suy nghĩ sâu sắc về bản thân và giới phụ nữ Nó không chỉ phản ánh nỗi đau cá nhân của tác giả mà còn là tiếng nói chung của nhiều phụ nữ, đặc biệt là qua những khổ đau của cảnh làm lẽ Sự tự vấn và cảm nhận về bản thân trong thơ bà mang ý nghĩa rộng lớn hơn, phản ánh những bất công và nỗi khổ mà phụ nữ phải chịu đựng trong xã hội.
Kẻ đắp chăn bông kẻ lạnh lùng,
Chém cha cái kiếp lấy chồng chung
Năm thì m-ời hoạ hay chăng chớ Một tháng đôi lần có cũng không
Cố đấm ăn xôi, xôi lại hẩm, Cầm bằng làm m-ớn, m-ớn không công
Thân này mới biết d-ờng này nhỉ Thà tr-ớc thôi đành ở vậy xong
Người phụ nữ thời phong kiến phải chịu đựng nỗi nhục lớn nhất khi mang thai mà không có chồng Tuy nhiên, trong bài thơ của Hồ Xuân Hương, tác giả thể hiện lòng nhân đạo sâu sắc, không coi đó là tội lỗi Bà khắc họa tâm tư của người con gái, lo lắng cho tình nghĩa giữa hai người chưa trọn vẹn, với câu nói “cả nể cho nên hóa dở dang”.
Cả nể cho nên sự dở dang,
Nỗi niềm chàng có biết chăng chàng!
Duyên thiên ch-a thấy nhô đầu dọc, Phận liễu sao đà nảy nét ngang
Cái nghĩa trăm năm chàng nhớ chửa?
Mảnh tình một khối thiếp xin mang, Quản bao miệng thế lời chênh lệch, Không có nh-ng mà có, mới ngoan
Nàng yêu chàng một cách chân thành, dù biết rõ những khó khăn và lo âu trong mối quan hệ Cô không kêu ca hay cầu cứu, chỉ mong chàng thấu hiểu và nhớ đến tình cảm của mình Từ "Mảnh tình" giờ đã trở thành "Một khối", thể hiện sự gắn bó sâu sắc mà nàng không thể giấu diếm "Xin mang" không chỉ là giữ gìn tình yêu mà còn là nhận trách nhiệm thiêng liêng của người phụ nữ trong việc sinh con, thể hiện sự cao cả và dũng cảm trong tình yêu và cuộc sống.
Hồ Xuân Hương phản ánh hoàn cảnh thiệt thòi của phụ nữ trong tình yêu và sự bất bình đẳng xã hội phong kiến, từ đó thể hiện thái độ phản kháng trước thực tế đó Những nỗi đau này tạo nên sự đồng cảm giữa họ, thể hiện qua một tiếng cười buồn Khám phá tiếng cười này giúp chúng ta hiểu sâu sắc thế giới nội tâm trong thơ Nôm của nữ sĩ Hồ Xuân Hương.
Trong thơ Nôm của Hồ Xuân Hương, ta có thể nhận thấy rõ tiếng cười hướng nội Tuy nhiên, đây không phải là mục tiêu nghiên cứu của khóa luận này, vì vậy chúng tôi sẽ không đi sâu vào việc tìm hiểu vấn đề này.
1.1.2.2 Tiếng c-ời h-ớng ngoại trong thơ Nôm Hồ Xuân H-ơng
Tiếng c-ời h-ớng ngoại là âm thanh phát ra trước những đối t-ợng bên ngoài, thể hiện tình cảm của tác giả đối với thế giới xung quanh.
Tiếng c-ời nhằm phát hiện ra những vẻ đẹp của ng-ời phụ nữ 30 1 Tiếng c-ời phát hiện vẻ đẹp hình thể của ng-ời phụ nữ 33
Tiếng c-ời h-ớng ngoại trong thơ Hồ Xuân H-ơng không chỉ là một biểu tượng nghệ thuật mà còn thể hiện tài năng và sự độc đáo của bà Tiếng c-ời này không phát ra từ mâu thuẫn mà từ cách dùng từ và hình ảnh trung tâm, chỉ ra vẻ đẹp hình thể của người phụ nữ hòa quyện với thiên nhiên Đề tài về người phụ nữ trong thơ Nôm của Hồ Xuân H-ơng chiếm vị trí độc tôn, phản ánh sự phong phú và giá trị của phụ nữ trong văn học Việt Nam Với ý thức cao về giá trị cá nhân, Hồ Xuân H-ơng đã dũng cảm ca ngợi vẻ đẹp của người phụ nữ trong xã hội coi thường họ, thể hiện sự cách tân trong sáng tạo nghệ thuật.
Hồ Xuân Hương đã kế thừa và phát huy vẻ đẹp hình thể của người phụ nữ từ văn nghệ dân gian, thể hiện qua hình tượng vũ nữ trên tháp Chàm và các tác phẩm như “Cô Gái Chải Tóc” hay “Cô Gái Tắm Hồ Sen” trên các vì kèo chùa Tây Đằng Những tác phẩm của bà không chỉ tôn vinh vẻ đẹp hình thể mà còn mang đậm tinh thần nhân văn, khắc họa dáng vẻ đẹp đẽ, khỏe mạnh của người thiếu nữ.
Mùa hè hây hẩy gió nồm đông, Thiếu nữ nằm chơi quá giấc nồng
L-ợc trúc biếng cài trên mái tóc, Yếm đào trễ xuống d-ới n-ơng long Đôi gò Bồng Đảo s-ơng còn ngậm, Một lạch Đào Nguyên suối chửa thông
Quân tử dùng dằng đi chẳng dứt, Đi thì cũng dở, ở không xong
Hồ Xuân Hương đã khéo léo phác họa vẻ đẹp hình thể của người phụ nữ trong "Bức tranh khoả thân" tuyệt đẹp, diễn ra trong không gian buổi trưa hè mát mẻ Qua hình ảnh ngọn gió đông, tác giả đã tạo nên khoảnh khắc vô tình làm lộ ra cơ thể tràn đầy sức sống của cô gái, với những hình ảnh gợi cảm như “Gò Bồng Đảo” và “Lạch Đào Nguyên” đang ngậm sương.
Âm thanh từ bài thơ này là tiếng gọi khám phá cái đẹp Tác phẩm của Hồ Xuân Hương ca ngợi vẻ đẹp của người phụ nữ, đã trở thành một trong những tác phẩm tuyệt vời nhất trong văn học Việt Nam.
Xuân Hương nhấn mạnh rằng vẻ đẹp của người phụ nữ cần phải tràn đầy sức xuân, sống động và năng động, thay vì chỉ là vẻ đẹp tĩnh lặng, như một tác phẩm nghệ thuật bị treo trên tường.
Hỏi bao nhiêu tuổi hỡi cô mình?
Chị cũng xinh mà em cũng xinh Đôi lứa nh- in tờ giấy trắng, Nghìn năm còn mãi cái xuân xanh
Xiếu mai chi dám tình trăng gió,
Bồ liễu thôi đành phận mỏng manh
Còn thú vui kia sao chẳng vẽ?
Trách ng-ời thợ vẽ khéo vô tình
Xuân H-ơng xem bức tranh dân gian Tố Nữ và đã hoạ lại một bức Tranh
Tố Nữ bằng thơ Và kì diệu thay bức tranh tố nữ bằng ngôn ngữ lại còn kì diệu hơn cả bức Tranh tố nữ bằng màu sắc
Xuân Hương đã tinh tế thể hiện thần thái của bức tranh qua những câu thơ ngắn gọn, không chỉ đơn thuần mô phỏng mà còn thể hiện dòng tư tưởng sâu sắc Bà bày tỏ sự thương cảm cho những thiếu nữ bị giam cầm, đồng thời thể hiện sự phẫn nộ đối với nhà họa sĩ Cái đẹp không chỉ làm thỏa mãn mà còn khiến Xuân Hương cảm thấy khó chịu trước sự bất biến Sự xinh đẹp, trinh trắng và tuổi trẻ khi bị đóng khung trở nên đáng ghét Xuân Hương khuyến khích các em hãy từ bỏ cái gọi là "nghìn năm", "còn mãi", và "bất diệt", hãy mạnh dạn bước ra ngoài đời sống để cảm nhận "gió trăng", thay vì sống trong sự rụt rè.
Hồ Xuân Hương khắc họa vẻ đẹp con người gắn liền với thiên nhiên qua hình ảnh hang động, dòng nước, những con đèo và các vật bình dị như bánh trôi, quả mít, con ốc nhồi Qua thiên nhiên, người đọc nhận thấy vẻ đẹp con người, tạo ra những hình ảnh mang tính hai mặt và sức liên tưởng cao Điều này khiến người đọc liên tưởng lành mạnh và bật ra tiếng cười, thể hiện sự phát hiện và ngợi ca cái đẹp.
Ca ngợi vẻ đẹp của ng-ời phụ nữ, Hồ Xuân H-ơng miêu tả hình thức bên ngoài và cả phẩm chất bên trong của họ
2.1.1 Tiếng c-ời phát hiện vẻ đẹp hình thể của ng-ời phụ nữ
Hồ Xuân Hương khắc họa hình ảnh người phụ nữ một cách tự nhiên và đầy yêu thương, thể hiện sự đồng cảm với những người cùng giới Trong xã hội phong kiến, phụ nữ không chỉ chịu đựng nỗi khổ đau riêng mà còn phải gánh chịu những khó khăn trong cuộc sống như đói nghèo, rách rưới và sự chà đạp từ những người khác Họ bị đối xử bạc đãi bởi những quy định nặng nề của đạo đức và lễ giáo phong kiến, cùng với các tập tục xã hội Nỗi đau tinh thần mà họ phải chịu đựng thường còn ám ảnh hơn cả nỗi đau thể xác.
Hồ Xuân Hương là nhà thơ tiên phong trong lịch sử văn học Việt Nam, mang đến tiếng nói mạnh mẽ cho phụ nữ Bà dũng cảm ca ngợi vẻ đẹp hình thể của phụ nữ mà không phải giấu diếm, điều này trái ngược với đặc trưng của văn học trung đại, nơi hình ảnh phụ nữ, đặc biệt là phụ nữ bình dân, thường bị hạn chế trong thơ ca.
Qua tiếng c-ời nghệ thuật, Hồ Xuân h-ơng đã phát hiện ra vẻ đẹp của ng-ời con gái đẹp cả hình thể lẫn tâm hồn
“thân em vừa trắng lại vừa tròn, Bảy nổi ba chìm với n-ớc non Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Mà em vẫn giữ tấm lòng son
Bánh trôi là một loại bánh truyền thống quen thuộc trong văn hóa ẩm thực Việt Nam Được làm từ bột nếp, bánh trôi cần được luộc trong nước sôi để đạt độ chín hoàn hảo, thể hiện sự khéo léo của người làm Hình ảnh bánh trôi không chỉ đơn thuần là món ăn mà còn mang ý nghĩa sâu sắc về cuộc sống, khi tác giả ví von “thân em” với những thăng trầm trong cuộc sống.
“Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Thân em cơ cực lắm
“Bảy nổi ba chìm với n-ớc non”
Hồ Xuân Hương qua hình ảnh bánh trôi đã khắc họa vẻ đẹp hình thể của người phụ nữ, với sự tròn trịa, đầy đặn và trắng trong Tuy nhiên, vẻ đẹp ấy không chỉ đơn thuần là hình thức, mà còn gắn liền với hoàn cảnh xã hội đầy đảo điên mà họ phải đối mặt.
Họ muốn ng-ời phụ nữ phải thế này, phải thế nọ:
“Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn” Đấy là ý họ, còn em “vẫn giữ tấm lòng son”
Hình ảnh người phụ nữ trong bài thơ hiện lên với vẻ đẹp toàn diện, không chỉ về hình thức mà còn về những đức tính nội tâm Sự kiên cường, cứng cỏi và thủy chung của họ được thể hiện qua hình ảnh cái bánh trôi, tượng trưng cho những giá trị bền vững và sâu sắc.
Hồ Xuân H-ơng đã phát hiện ra vẻ đẹp rất riêng của ng-ời phụ nữ toả sáng trong xã hội “trọng nam khinh nữ”
Hồ Xuân Hương không chỉ ca ngợi vẻ đẹp ngoại hình của người phụ nữ mà còn nhấn mạnh vẻ đẹp tâm hồn bên trong của họ Trong hai bài thơ "Con ốc Nhồi" và "Quả Mít", tác giả khéo léo miêu tả những hình ảnh tưởng chừng xấu xí, góc cạnh, từ đó phản ánh sâu sắc giá trị và sức mạnh nội tâm của phái đẹp.
Bác mẹ sinh ra phận ốc nhồi, Đêm ngày lăn lóc đám cỏ hôi
Quân tử có th-ơng thì bóc yếm, Xin đừng ngó ngoáy lỗ trôn tôi.”
Thân em nh- quả mít trên cây,
Vỏ nó sù sì, múi nó dày
Quân tử có yêu thì đóng cọc Xin đừng mân mó nhựa ra tay
Hai bài thơ cho thấy rằng sự vật có thể không thu hút người thưởng thức qua hình dáng bên ngoài, thậm chí có thể bị coi là xấu xí như "vỏ nó sù sì" hay "đêm ngày lăn lóc đám cỏ hôi" Tuy nhiên, giá trị thực sự của quả mít nằm ở hương vị thơm ngon và mật ngọt bên trong, điều này thể hiện rằng cái quý giá nằm ở chất lượng bên trong chứ không phải ở hình thức bên ngoài.
vỏ nó sù sì , múi nó dày
Cuộc sống giống như quả mít, chúng ta cần trọng thực chất bên trong thay vì bị lừa bởi vẻ bề ngoài Câu nói “tốt gỗ hơn tốt nước sơn” nhấn mạnh tầm quan trọng của giá trị thực Hồ Xuân Hương cũng phản ánh quan niệm này, khuyên rằng trong tình yêu, chúng ta nên lựa chọn dứt khoát và chân thành Thói quen do dự, mập mờ chỉ làm tổn thương bản thân và người khác Hãy sống thật với chính mình và với cuộc đời để tìm thấy ý nghĩa đích thực.
Từ sự vật là “Quả mít” Hồ Xuân H-ơng đã phát hiện ra d-ợc vẻ đẹp tâm hồn của ng-ời phụ nữ
Qúa trình tạo ra tiếng c-ời h-ớng ngoại trong thơ Nôm Hồ Xuân H-ơng 44
Tiếng c-ời h-ớng nội và tiếng c-ời h-ớng ngoại là hai yếu tố tạo nên nét độc đáo trong thơ Hồ Xuân H-ơng Dù là tiếng c-ời nào, chúng đều thể hiện cảm xúc của chủ thể Việc nghiên cứu vấn đề này giúp chúng ta khám phá giá trị nhân văn sâu sắc trong thơ của bà Qua khảo sát trên năm m-ơi bài thơ Nôm, ta có thể nhận thấy rõ điều này.
Hồ Xuân H-ơng chúng tôi thấy rằng tiếng c-ời h-ớng ngoại đ-ợc biểu hiện phong phú và đa dạng
Qua nghiên cứu, chúng ta nhận thấy rằng tiếng cười không chỉ giúp con người sống đạo đức và chân thực hơn, mà còn ca ngợi vẻ đẹp của người phụ nữ Nó khuyến khích mọi người sống đúng với bản chất tự nhiên, khẳng định đời sống bản năng trần tục, và đề cao tình cảm trung thành cùng tình yêu chung thủy.
Hồ Xuân Hương là một trong những tác giả tiêu biểu của trào lưu nhân đạo chủ nghĩa trong văn học trung đại Việt Nam, nổi bật với tiếng cười nghệ thuật sắc sảo.
Tiếng c-ời h-ớng ngoại trong thơ Nôm Hồ Xuân H-ơng mang giá trị nhân văn sâu sắc, thể hiện quyền lợi của con người Sự độc đáo của tiếng c-ời này còn nằm ở nghệ thuật tạo dựng hình ảnh, sử dụng các thủ pháp ngôn từ để tạo ra những hình ảnh có tính hai mặt Điều này gợi sự liên tưởng cao ở người đọc, từ "vật nhìn thấy" đến "vật cảm thấy", qua đó làm nổi bật tiếng c-ời, một nét độc đáo hiếm có trong thơ của Hồ Xuân H-ơng.
Tiếng c-ời trong thơ Nôm của Hồ Xuân H-ơng thể hiện quan niệm nhân sinh sâu sắc và tấm lòng nhân đạo cao cả của bà Qua những bài thơ, tiếng c-ời không chỉ là âm thanh của thiên nhiên mà còn phản ánh suy nghĩ và cảm xúc của tác giả về con người và cuộc đời, chủ yếu mang tính hướng ngoại.