Học phần 1: Đường lối quốc phòng an ninh Đảng cộng sản Việt Nam I ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU Đối tượng nghiên cứu môn học bao gồm đường lối quốc phịng, qn Đảng, cơng tác quốc phòng, an ninh, quân kĩ quân cần thiết Nghiên cứu đường lối quốc phòng, an ninh Đảng: Nghiên cứu quan điểm có tính lí luận Đảng đường lối quân như: Những vấn đề học thuyết Mác - Lê_nin, tư tưởng Hồ Chí Minh chiến tranh, quân đội bảo vệ Tổ quốc; quan điểm Đảng xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân, an ninh nhân dân; kết hợp phát triển kinh tế - xã hội với tăng cường củng cố quốc phòng, an ninh số nội dung nghệ thuật quân Việt Nam qua thời kì Nghiên cứu đường lối quân Đảng góp phần hình thành niềm tin, rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng lí tưởng cho sinh viên Các vấn đề xây dựng bảo vệ chủ quyền biển, đảo, biên giới quốc gia tình hình mới; Xây dựng lực lượng quân tự vệ, lực lượng dự bị động viên cơng nghiệp; phong trào tồn dân bảo vệ an ninh tổ quốc, an ninh quốc gia bảo đảm trật tự an tồn xã hội Nghiên cứu cơng tác quốc phòng, an ninh Nghiên cứu quan điểm nhiệm vụ, nội dung công tác quốc phòng, an ninh Đảng như: đánh bại chiến lược “Diễn biến hịa bình”, bạo loạn lật đổ lực thù địch cách mạng Việt Nam; số vấn đề dân tộc, tôn giáo chống phá cách mạng Việt Nam; đấu tranh phòng chống loại tội phạm lĩnh vực mơi trường, trật tự an tồn giao thơng, tội phạm xâm hại danh dự, nhân phẩm người khác Nghiên cứu thực tốt cơng tác quốc phịng, an ninh để xây dựng lòng tin chiến thắng trước âm mưu, thủ đoạn kẻ thù cách mạng Việt Nam Nghiên cứu quân kĩ quân cần thiết Nghiên cứu kiến thức như: kiến thức đồ, địa hình quân sự, phương tiện huy chiến thuật chiến đấu; tính năng, cấu tạo, tác dụng, sử dụng bảo quản vũ khí binh AK, CKC, RPD, B40, B41; tính năng, kĩ thuật sử dụng thuốc nổ; phịng chống vũ khí hủy diệt lớn; vết thương chiến tranh phương pháp xử lí; số vấn đề điều lệnh đội ngũ chiến thuật chiến đấu binh Kiến thức quân môn học kiến thức phổ thông, sinh viên cần nghiên cứu đặc điểm, nguyên lí, tác dụng, tính … hiểu rõ chất nội dung kĩ thuật, chiến đấu binh; khả sát thương, với phương pháp phòng tránh đơn giản, hiệu Trên sở nghiên cứu thực hành tập sát với thực tế, thành thạo thao tác kĩ thuật, chiến thuật chiến đấu Đồng thời ứng dụng kĩ thuật tham gia dân quân, tự vệ theo quy định pháp luật II PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU MÔN HỌC Việc nghiên cứu mơn học Giáo dục quốc phịng an ninh đòi hỏi phải nắm vững sở phương pháp luận, phương pháp nghiên cứu thể phù hợp với đối tượng, phạm vi tính chất đa dạng nội dung môn học Cơ sở phương pháp luận Cơ sở phương pháp luận chung việc nghiên cứu giáo dục quốc phòng an ninh học thuyết Mác - Lê_nin tư tưởng Hồ Chí Minh Trong quan điểm nhà kinh điển Mác - Lê_nin Chủ tịch Hồ Chí Minh chiến tranh, quân đội, xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân, xây dựng quốc phịng an tồn dân… tảng giới quan, nhận thức luận nghiên cứu, vận dụng đường lối quân Đảng vấn đề khác giáo dục quốc phòng an ninh Việc xác định học thuyết Mác - Lê_nin tư tưởng Hồ Chí Minh sở phương pháp luận, đòi hỏi Học phần 1: Đường lối quốc phòng an ninh Đảng cộng sản Việt Nam trình nghiên cứu, phát triển giáo dục quốc phịng an ninh phải nắm vững vận dụng đắn quan điểm tiếp cận khoa học như: - Quan điểm hệ thống: Đặt yêu cầu nghiên cứu, phát triển nội dung giáo dục quốc phòng an ninh cách toàn diện, tổng thể, mối quan hệ phát triển phận, vấn đề môn học - Quan điểm lịch sử, logic: Trong nghiên cứu giáo dục quốc phòng an ninh địi hỏi phải nhìn thấy phát triển đối tượng, vấn đề nghiên cứu theo thời gian, không gian với điều kiện lịch sử, cụ thể để từ giúp ta phát hiện, khái quát, nhận thức quy luật, nguyên tắc hoạt động quốc phòng, an ninh - Quan điểm thực tiễn: Chỉ phương hướng cho việc nghiên cứu giáo dục quốc phòng an ninh phải bám sát thực tiễn xây dựng quân đội công an nhân dân, xây dựng quốc phịng tồn dân, phục vụ đắc lực cho nghiệp bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa giai đoạn Các phương pháp nghiên cứu Với tư cách môn khoa học nằm hệ thống khoa học quân sự, phạm vi nghiên cứu giáo dục quốc phòng an ninh rộng, nội dung nghiên cứu đa dạng, cấu trúc theo hệ thống từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp ln có kế thừa phát triển Vì giáo dục quốc phịng an ninh tiếp cận nghiên cứu với nhiều cách thức, phù hợp với tính chất nội dung vấn đề nghiên cứu cụ thể Trong nghiên cứu phát triển nội dung giáo dục quốc phòng an ninh với tư cách môn khoa học cần ý sử dụng kết hợp phương pháp nghiên cứu khoa học Trước hết cần sử dụng phương pháp nghiên cứu lí thuyết phân tích, tổng hợp phân loại, hệ thống hóa, mơ hình hóa, giải quyết…nhằm thu thập thông tin khoa học sở nghiên cứu văn bản, tài liệu quốc phòng, an ninh để rút kết luận khoa học cần thiết, không ngừng bổ xung, phát triển làm phong phú nội dung Giáo dục quốc phòng an ninh (GDQP&AN) Cùng với phương pháp nghiên cứu lí thuyết, cần nghiên cứu sử dụng phương pháp nghiên cứu thực tiễn quan sát, điểu tra, khảo sát thực tế, nghiên cứu sản phẩm quốc phòng, an ninh, tổng kết kinh nghiệm, thí nghiệm, thực nghiệm… nhằm tác động trực tiếp vào đối tượng thực tiễn từ khái quát chất, quy luật kiểm định tính sát thực, tính đắn kiến thức quốc phịng - an ninh Trong nghiên cứu lĩnh hội kiến thức, kĩ quốc phòng, an ninh cần sử dụng kết hợp phương pháp dạy học lí thuyết thực hành nhằm bảo đảm cho người học vừa có nhận thức sâu sắc đường lối, nghệ thuật quân sự, nắm lý thuyết kĩ thuật chiến thuật, vừa rèn luyện phát triển kĩ công tác quốc phòng, thục thao tác, hành động quân Đổi phương pháp dạy học GDQP&AN theo hướng tăng cường vận dụng phương pháp dạy học tiên tiến kết hợp với sử dụng phương tiện kĩ thuật dạy học đại Trong trình học tập nghiên cứu đề, nội dung GDQP&AN cần ý sử dụng phương pháp tạo tình huống, nêu vấn đề, đối ngoại, tranh luận sáng tạo; tăng cường thực hành, thực tập sát với thực tế chiến đấu, cơng tác quốc phịng; tăng cường thăm quan thực tế, viết thu hoạch, tiểu luận; tăng cường sử dụng phương tiện kĩ thuật, thiết bị quân đại phục vụ cho nội dung học tập; đẩy mạnh nghiên cứu, ứng dụng thành tựu công nghệ thông tin nhằm nâng cao chất lượng học tập, nghiên cứu mơn học GDQP&AN III GIỚI THIỆU VỀ MƠN HỌC GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG VÀ AN NINH Đặc điểm môn học GDQP&AN môn học luật định, thể rõ đường lối giáo dục Đảng thể chế hóa văn quy phạm pháp luật Nhà nước, nhằm giúp cho sinh viên thực mục tiêu “hình thành bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất lực công dân, đáp ứng yêu cầu nghiệp xây dựng bảo vệ Tổ quốc” Kế tục phát huy kết thực Chương trình huấn luyện qn phổ thơng (theo NĐ 219/CP Chính phủ năm 1961), Giáo dục quốc phòng (năm 1991), năm qua, để đáp ứng nhu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc tình hình phù hợp với quy chế giáo dục đào tạo trình độ đại học, năm 2000 chương trình mơn học tiếp tục bổ sung, sửa đổi; đến năm 2007 thực Học phần 1: Đường lối quốc phòng an ninh Đảng cộng sản Việt Nam thị 12/CT Bộ trị nghị định 116/NĐ Chính phủ GDQP&AN, mơn học Giáo dục quốc phịng an ninh lồng ghép nội dung Giáo dục an ninh thành mơn học Giáo dục quốc phịng an ninh Như giai đoạn cách mạng, chương trình mơn học Giáo dục quốc phịng an ninh có đổi phục vụ cho nghiệp Giáo dục nói chung cơng tác quốc phịng - an ninh nói riêng thời kì, gắn kết chặt chẽ mục tiêu giáo dục đào tạo với quốc phòng - an ninh Giáo dục quốc phòng an ninh môn học bao gồm kiến thức khoa học xã hội, nhân văn, khoa học tự nhiên khoa học kĩ thuật quân thuộc nhóm môn học chung Nội dung bao gồm kiến thức đường lối quốc phòng, an ninh Đảng, cơng tác quản lí Nhà nước quốc phòng, an ninh; kĩ quân sự, an ninh cần thiết đáp ứng yêu cầu xây dựng, củng cố quốc phịng tồn dân, an ninh nhân dân Giáo dục quốc phịng an ninh góp phần xây dựng, rèn luyện ý thức tổ chức kỷ luật, tác phong khoa học sau sinh viên học tập nhà trường công tác Giảng dạy học tập tốt mơn học Giáo dục quốc phịng an ninh góp phần đào tạo đội ngũ cán khoa học kĩ thuật, cán quản lí, chun mơn nghiệp vụ có ý thức, lực sẵn sàng tham gia thực nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN cương vị công tác Nội dung, chương trình mơn học Chương trình môn học GDQP&AN cho sinh viên thực theo Thông tư số: 05/2020/TTBGDĐT ngày 18 tháng năm 2020 Bộ trưởng Bộ giáo dục Đào tạo Chương trình gồm học phần, thời lượng 165 tiết tính tương đương tín Học phần 1- 45 tiết: Đường lối quốc phòng an ninh Đảng cộng sản Việt Nam; Học phần 2- 30 tiết: Công tác quốc phòng an ninh; Học phần 3- 30 tiết: Quân chung; Học phần 4- 60 tiết: Kỹ thuật chiến đấu binh chiến thuật Đội ngũ giảng viên sở vật chất thiết bị dạy học Đội ngũ giảng viên giảng dạy môn học GDQP, AN trường đại học, cao đẳng, trung tâm Giáo dục quốc phòng sinh viên tổ chức sở Nghị định Chính phủ GDQP&AN, Luật Giáo dục quốc phịng an ninh, Nghị định Chính phủ biệt phái sĩ quan Quân đội nhân dân (QĐND) Việt Nam Để đáp ứng nhu cầu học tập rèn luyện sinh viên nhà nước đầu tư xây dựng sở vật chất cho trung tâm giáo dục quốc phòng Tổ chức dạy học môn GDQP&AN phải đảm bảo đủ sở vật chất, thiết bị dạy học quy định danh mục tiêu chuẩn mẫu thiết bị dạy học tối thiểu Giáo dục đào tạo ban hành Tổ chức dạy học đánh giá kết học tập Hoạt động đánh giá kết học tập môn học sinh viên thực theo Thông tư liên tịch số 18/2015/TTLT-BGDĐT-BLĐTBXH ngày 08 tháng năm 2015 Bộ trưởng Bộ Giáo dục Đào tạo Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh Xã hội quy định tổ chức dạy, học đánh giá kết học tập môn học giáo dục quốc phòng an ninh sở giáo dục nghề nghiệp, sở giáo dục đại học Học phần 1: Đường lối quốc phòng an ninh Đảng cộng sản Việt Nam I QUAN ĐIỂM CỦA CHỦ NGHĨA MÁC - LÊ_NIN, TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ CHIẾN TRANH Quan điểm chủ nghĩa Mác - Lê_nin chiến tranh 1.1- Chiến tranh tượng trị - xã hội lịch sử Chiến tranh vấn đề phức tạp, trước Karl Marx, Friedrich Engels có nhiều nhà tư tưởng đề cập đến vấn đề này, song đáng ý tư tưởng Carl Philipp Gottfried von Clausewitz (Carl Ph.Clausewitz), ông quan niệm: Chiến tranh hành vi bạo lực dùng để buộc đối phương phải phục tùng ý trí Chiến tranh huy động không hạn độ, sức mạnh đến bên tham chiến Ở Carl Ph Clausewitz đặc trưng chiến tranh sử dụng bạo lực Tuy nhiên ơng chưa luận giải chất hành vi bạo lực Đứng vững lập trường chủ nghĩa vật biện chứng vật lịch sử, dựa luận khoa học thực tiễn nhà kinh điển chủ nghĩa Mác kế thừa tư tưởng đến khẳng định: Chiến tranh tượng trị - xã hội có tính lịch sử, đấu tranh vũ trang có tổ chức giai cấp, nhà nước (hoặc liên minh nước) nhằm đạt mục đích trị định Các ơng phân tích chế độ cơng xã nguyên thủy rằng, thời kỳ công xã nguyên thủy kéo dài hàng vạn năm, người chưa biết chiến tranh Vì đặc trưng chế độ trình độ phát triển lực lượng sản xuất thấp kém, tổ chức xã hội cịn sơ khai, người hồn tồn phụ thuộc vào tự nhiên Động cơ phát triển xã hội công xã nguyên thủy đấu tranh người với tự nhiên Trong xã hội đó, mâu thuẫn xung đột lạc, kể xung đột vũ trang thứ yếu, khơng mang tính xã hội Những đấu tranh tranh giành đất đai, khu vực săn bắn hái lượm, bãi chăn thả hành động đấu tranh để sinh tồn Trong xung đột có yếu tố bạo lực vũ trang, yếu tố bạo lực vũ trang có ý nghĩa để thỏa mãn nhu cầu kinh tế trực tiếp tộc, lạc Vì Karl Marx, Friedrich Engels coi hình thức lao động nguyên thủy Các xung đột xã hội công xã nguyên thủy chiến tranh, xung đột mang tính tự phát ngẫu nhiên Như vậy, theo quan điểm chủ nghĩa Mác - Lê_nin chiến tranh kết quan hệ người với người xã hội Nhưng khơng phải mối quan hệ người với người nói chung Mà mối quan hệ tập đồn người có lợi ích đối lập Khác với tượng trị - xã hội khác, chiến tranh chiến tranh thể hình thức đặc biệt, sử dụng cơng cụ đặc biệt bạo lực vũ trang Bất chấp thực tế đó, học giả tư sản cho chiến tranh có từ xuất xã hội lồi người khơng thể loại trừ Mục đích họ để che đậy cho hành động chiến tranh xâm lược giai cấp tư sản phát động 1.2- Nguồn gốc nảy sinh chiến tranh: Chiến tranh bắt nguồn từ chế độ tư hữu, giai cấp nhà nước Bằng giới quan phương pháp luận vật biện chứng kết hợp sáng tạo phương pháp logic lịch sử K Marx F Engels lần lịch sử luận giải cách đắn nguồn gốc nẩy sinh chiến tranh Chủ nghĩa Mác - Lê_nin khẳng định: xuất tồn chế độ, chiếm hữu tư nhân tư liệu sản xuất nguồn gốc sâu xa (nguồn gốc kinh tế), suy đến dẫn đến xuất hiện, tồn chiến tranh Đồng thời, xuất tồn giai cấp đối kháng giai cấp nguồn gốc trực tiếp (nguồn gốc xã hội) dẫn đến xuất hiện, tồn chiến tranh Quá trình hình thành phát triển xã hội loài người chứng minh cho nhận định Trong tác phẩm: “Nguồn gốc gia đình, chế độ tư hữu nhà nước”, F.Engels rõ: Trải qua hàng vạn năm chế độ cộng sản nguyên thủy, chưa có chế độ tư hữu, chưa có giai cấp đối kháng Học phần 1: Đường lối quốc phòng an ninh Đảng cộng sản Việt Nam chiến tranh với tính cách tượng trị xã hội chưa xuất Mặc dù thời kì xuất xung đột vũ trang Nhưng khơng phải chiến tranh mà dạng “Lao động nguyên thủy” Bởi vì, xét mặt xã hội, xã hội công xã nguyên thủy xã hội không giai cấp, bình đẳng, khơng có tình trạng phân chia thành kẻ giàu, người nghèo, kẻ áp bóc lột người bị áp bóc lột Về kinh tế, khơng có “dư thừa tương đối” để người chiếm đoạt thành lao động người khác, mục tiêu xung đột để tranh giành điều kiện tự nhiên thuận lợi để tồn như; nguồn nước, bãi chăn thả, vùng săn bắn hay hang động… Về kĩ thuật quân sự, xung đột này, tất bên tham gia khơng có lực lượng vũ trang chun nghiệp, vũ khí chun dùng Do đó, xung đột vũ trang hồn tồn mang tính ngẫu nhiên tự phát Theo F.Engels rõ, chế độ chiếm hữu tư nhân tư liệu sản xuất xuất với đời giai cấp, tầng lớp áp bóc lột từ xuất tồn chiến tranh tất yếu khách quan Chế độ áp bóc lột hồn thiện chiến tranh phát triển Chiến tranh trở thành bạn đường chế độ tư hữu Tiếp tục phát triển luận điểm Karl Marx, Friedrich Engels chiến tranh điều kiện lịch sử mới, Lê_nin rõ: Trong thời đại ngày chủ nghĩa đế quốc cịn nguy xảy chiến tranh, chiến tranh bạn đường chủ nghĩa đế quốc Như vậy, chiến tranh có nguồn gốc từ chế độ chiếm hữu tư nhân tư liệu sản xuất, có đối kháng giai cấp có áp bóc lột Chiến tranh khơng phải bắt nguồn từ sinh vật người, định mệnh tượng tồn vĩnh viễn Muốn xóa bỏ chiến tranh phải xóa bỏ nguồn gốc sinh 1.3- Bản chất chiến tranh kế tục nghiệp trị thủ đoạn bạo lực Bản chất chiến tranh nội dung bản, quan trọng học thuyết Mác – Lê_nin chiến tranh, quân đội Theo V.I Lê_nin: “Chiến tranh tiếp tục trị biện pháp khác” (cụ thể bạo lực) Theo V.I Lê_nin, phân tích chất chiến tranh, thiết phải có quan điểm trị - giai cấp, xem chiến tranh tượng lịch sử cụ thể Theo quan điểm chủ nghĩa Mác - Lê_nin: “Chính trị phản ánh tập trung kinh tế”, “Chính trị mối quan hệ giai cấp, dân tộc”, trị thống đường lối đối nội đường lối đối ngoại, đường lối đối ngoại phụ thuộc vào đường lối đối nội Lê_nin rõ “mọi chiến tranh gắn liền với chế độ trị sinh nó”, trị chi phối chiến tranh từ đấu đên cuối Như vậy, chiến tranh thời đoạn, phận trị, khơng làm gián đoạn trị Ngược lại, chức năng, nhiệm vụ trị tiếp tục thực chiến tranh Giữa chiến tranh trị có quan hệ chặt chẽ với trị chi phối định tồn tiến trình kết cục chiến tranh, trị đạo tồn phần lớn tiến trình kết cục chiến tranh, trị quy định mục tiêu điều chỉnh mục tiêu, hình thức tiến hành đấu tranh vũ trang Chính trị khơng kiểm tra tồn q trình tác chiến, mà cịn sử dụng kết sau chiến tranh để đề nhiệm vụ, mục tiêu cho giai cấp, xã hội sở thắng lợi hay thất bại chiến tranh Ngược lại, chiến tranh phận, phương tiện trị Chiến tranh tác động trở lại trị theo hướng tích cực tiêu cực; tích cực khâu tiêu cực khâu khác Chiến tranh làm thay đổi đường lối, sách, nhiệm vụ cụ thể, chí cịn thay đổi thành phần lực lượng lãnh đạo trị bên tham chiến Chiến tranh tác động lên trị thơng qua việc làm thay đổi chất tình hình xã hội, làm phức tạp hóa mối quan hệ làm tăng thêm mâu thuẫn vốn có xã hội có đối kháng giai cấp Chiến tranh đẩy nhanh chín muồi cách mạng làm tình cách mạng Chiến tranh kiểm tra sức sống tồn chế độ trị xã hội Trong thời đại chiến tranh có thay đổi phương thức tác chiến, vũ khí trang bị song chất chiến tranh khơng có thay đổi, chiến tranh tiếp tục trị nhà nước giai cấp định Đường lối trị chủ nghĩa đế quốc lực thù địch chứa đựng nguy chiến tranh, đường lối định đến mục tiêu chiến tranh, tổ chức biên chế, phương thức tác chiến, vũ khí trang bị quân đội chúng tổ chức nuôi dưỡng 1.4- Tính chất chiến tranh Xuất phát từ địa vị lịch sử giai cấp phát triển xã hội từ mục đích trị Học phần 1: Đường lối quốc phòng an ninh Đảng cộng sản Việt Nam chiến tranh Karl Marx, Friedrich Engels phân chia chiến tranh thành: chiến tranh tiến chiến tranh phản động Chiến tranh tiến bao gồm: chiến tranh giải phóng dân tộc dân tộc thuộc địa, phụ thuộc chống lại bọn thực dân xâm lược nội chiến giai cấp bị áp bóc lột Chiến tranh phản động chiến tranh xâm lược đất đai, nô dịch dân tộc khác Từ đó, ơng xác định thái độ ủng hộ chiến tranh tiến bộ, nghĩa phản đối chiến tranh phản động, phi nghĩa Lê_nin phân loại chiến tranh dựa mâu thuẫn thời đại phân tích chiến tranh thành: chiến tranh cách mạng chiến tranh phản cách mạng hay cịn gọi là: chiến tranh nghĩa chiến tranh phi nghĩa Người xác định thái độ là: Giai cấp vô sản cần lên án chiến tranh phản cách mạng, phi nghĩa, ủng hộ chiến tranh cách mạng, tự vệ nghĩa Tư tưởng Hồ Chí Minh chiến tranh 2.1- Phân biệt rõ đối lập mục đích trị chiến tranh xâm lược chiến tranh chống xâm lược Trên sở lập trường chủ nghĩa vật biện chứng, Hồ Chí Minh sớm đánh giá đắn chất, quy luật chiến tranh, tác động chiến tranh đến đời sống xã hội Khi nói chất chủ nghĩa đế quốc, Hồ Chí Minh khái qt hình ảnh “con đỉa hai vịi”, vịi hút máu nhân dân lao đơng quốc, vòihút máu nhân dân lao động thuộc địa Trong hội nghị Versailles, Hồ Chí Minh vạch trần chất, mặt thật xâm lược thuộc địa chiến tranh cướp bóc chủ nghĩa thực dân Pháp: “Người Pháp khai hóa văn minh rượu lậu, thuốc phiện” Nói mục đích kháng chiến chống thực dân Pháp, Người khẳng định: “Ta giữ gìn non sông, đất nước ta Chỉ chiến đấu cho quyền thống độc lập Tổ quốc Còn thực dân phản động Pháp mong ăn cướp nước ta, mong bắt ta làm nô lệ” Như vậy, Hồ Chí Minh rõ, chiến tranh thực dân Pháp tiến hành nước ta chiến tranh xâm lược Ngược lại chiến tranh nhân dân ta chống lại thực dân pháp chiến tranh nhằm bảo vệ chủ quyền thống đất nước 2.2- Xác định tính chất xã hội chiến tranh, phân tích tính chất trị xã hội chiến tranh xâm lược thuộc địa, chiến tranh ăn cướp chủ nghĩa đế quốc, tính chất nghĩa chiến tranh giải phóng dân tộc Trên sở mục đích trị chiến tranh, Hồ Chí Minh xác định tính chất xã hội chiến tranh, chiến tranh xâm lược phi nghĩa, chiến tranh chống xâm lược nghĩa, từ xác định thái độ ủng hộ chiến tranh nghĩa, phản đối chiến tranh phi nghĩa Kế thừa phát triển tư tưởng chủ nghĩa Mác - Lê_nin bạo lực cách mạng, Hồ Chí Minh vận dụng sáng tạo vào thực tiễn chiến tranh cách mạng việt nam Người khẳng định: “Chế độ thực dân, tự thân hành động bạo lực, độc lập tự cầu xin mà có được, phải dùng bạo lực cách mạng chống lại bạo lực phản cách mạng, giành lấy quyền bảo vệ quyền” Bạo lực cách mạng theo tư tưởng Hồ Chí Minh tạo sức mạnh tồn dân, lực lượng trị lực lượng vũ trang, kết hợp chặt chẽ đấu tranh trị đấu tranh vũ trang 2.3- Chiến tranh giải phóng dân tộc nhân dân ta chiến tranh nhân dân lãnh đạo Đảng Hồ Chí Minh khẳng định: Ngày chiến tranh giải phóng dân tộc nhân dân ta chiến tranh nhân dân lãnh đạo Đảng Cách mạng nghiệp quần chúng Hồ Chí Minh ln coi người nhân tố định thắng lợi chiến tranh Người chủ trương phải dựa vào dân, coi dân gốc, cội nguồn sức mạnh để “xây dựng lầu thắng lợi” Tư tưởng Hồ Chí Minh chiến tranh nhân dân di sản quý báu người Tư tưởng Hồ Chí Minh trình bày cách giản dị, dễ hiểu sinh động sâu sắc Chiến tranh nhân dân lãnh đạo Đảng chiến tranh toàn dân, phải động Học phần 1: Đường lối quốc phòng an ninh Đảng cộng sản Việt Nam viên toàn dân, vũ trang toàn dân đặt lãnh đạo Đảng cộng sản Tư tưởng Người thể rõ nét lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến chống thực dân Pháp ngày 19/12/1946: “Bất kì đàn ơng, đàn bà, người già, người trẻ, không chia tôn giáo, đảng phái, dân tộc… người Việt Nam phải đứng lên đánh thực dân Pháp để cứu Tổ quốc Ai có súng dùng súng, có gươm dùng gươm, khơng có gươm dùng cuốc, thuổng, gậy gộc Ai phải sức chống thực dân Pháp cứu nước” Để đánh thắng giặc Mĩ xâm lược, Người tiếp tục khẳng định: “Ba mươi triệu đồng bào ta hai miền, già trẻ, gái trai, phải ba mươi mốt triệu chiến sĩ anh dũng diệt Mĩ cứu nước, giành thắng lợi cuối cùng” Theo tư tưởng Hồ Chí Minh, đánh giặc phải sức mạnh tồn dân, phải có lực lượng vũ trang nhân dân làm nịng cốt Kháng chiến tồn dân phải đơi với kháng chiến tồn diện, phát huy sức mạnh tổng hợp toàn dân, đánh địch tất mặt trận: Quân sự; trị; kinh tế; văn hóa; ngoại giao… Sự khái quát phản ánh nét đặc sắc chiến tranh nhân dân Việt Nam thời đại phát triển đến đỉnh cao tư tưởng vũ trang toàn dân chủ nghĩa Mác – Lê_nin Sự phát triển sâu sắc làm phong phú thêm lí luận mác-xít chiến tranh nhân dân điều kiện cụ thể cách mạng Việt Nam Đối với chủ tịch Hồ Chí Minh, ngăn chặn chiến tranh thượng sách, Người cố gắng dùng phương thức đổ máu để giành giữ quyền Khi phải dùng chiến tranh hi sinh mát không tránh khỏi Do đó, Người thường xuyên nhắc nhở cấp, ngành, toàn dân phải ghi ơn người ngã xuống cho độc lập tự Tổ quốc, phải chăm sóc gia đình thương binh liệt sĩ đối xử khoan hồng tù, hàng binh địch Tư tưởng nhân văn quân Hồ Chí Minh kết tinh truyền thống “Đại - Nghĩa - Trí - Tín - Nhân”, “mở đường hiếu sinh” cho kẻ thù truyền thống Việt Nam, độc lập hồn tồn với tư tưởng hiếu chiến, tàn ác thực dân, đế quốc xâm lược Trong lĩnh vực nghệ thuật quân sự, chủ tịch Hồ Chí Minh ln lấy tư tưởng chiến lược tiến công, giành chủ động, đánh địch sức mạnh tổng hợp nhiều lực lượng hình thức quy mô lúc nơi Khéo léo nhuần nhuyễn yếu tố: Thiên thời, địa lợi, nhân hòa với: Chí, dũng, lực, thế, thời, mưu để đánh thắng địch cách có lợi tổn thất Dưới lãnh đạo Đảng Chủ tịch Hồ Chí Minh, nghệ thuật tiến hành chiến tranh tồn dân, toàn diện Việt Nam phát triển đến đỉnh cao 2.4- Kháng chiến lâu dài dựa vào sức Xuất phát hồn cảnh nước ta nước nghèo, kinh tế phát triển, vừa giành độc lập lại phải đương đầu vơi thực dân, đế quốc có tiền lực kinh tế quân mạnh ta Chủ tịch Hồ Chí Minh chủ trương “vừa kháng chiến vừa kiến quốc” để xây dựng phát triển lực lượng ta, bảo đảm ta đánh trưởng thành Người đạo: Phải trường kỳ kháng chiến, tự lực cánh sinh, “trường kỳ kháng chiến định thắng lợi” Trường kỳ đánh lâu dài, lấy thời gian làm lực lượng để chuyển hóa so sánh lực ta, giành thắng lợi bước, tiến lên giành thắng lợi hoàn toàn Tự lực cánh sinh dựa vào sức mình, khơng ỷ lại, “phải đem sức ta mà giải phóng cho ta”, đồng thời phải tranh thủ đồng tình giúp đỡ quốc tế, tạo nên sức mạnh tổng hợp lớn địch để đánh thắng chúng Tư tưởng Chủ Tịch Hồ Chí Minh chiến tranh trở thành tư tưởng đạo xuyên suốt nguồn gốc thắng lợi hai kháng chiến chống Pháp chống Mỹ nhân dân ta Ngày tư tưởng cịn ngun giá trị, định hướng Đảng ta việc đề quan điểm tiến hành chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN II QUAN ĐIỂM CỦA CHỦ NGHĨA MÁC-LÊ_NIN, TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ QUÂN ĐỘI Quan điểm chủ nghĩa Mác – Lê_nin quân đội 1.1- Quân đội chức quân đội Theo F.Engels: “Quân đội tập đồn người có vũ trang, có tổ chức nhà nước xây dựng để dùng vào chiến tranh tiến cơng chiến tranh phịng ngự” Học phần 1: Đường lối quốc phòng an ninh Đảng cộng sản Việt Nam Cùng với việc nghiên cứu chiến tranh, F.Engels vạch rõ: Quân đội tổ chức giai cấp nhà nước định công cụ chủ yếu để tiến hành chiến tranh Trong điều kiện chủ nghĩa tư phát triển sang chủ nghĩa đế quốc Lê_nin nhấn mạnh, chức quân đội đế quốc phương tiện quân để đạt mục tiêu trị đối ngoại trì quyền thống trị bọn bóc lột nhân dân lao động nước 1.2- Nguồn gốc đời quân đội Từ quân đội xuất đến nay, có khơng nhà lí luận đề cập đến nguồn gốc, chất quân đội khía cạnh khác Nhưng có chủ nghĩa Mác - Lê_nin lí giải đắn khoa học tượng trị xã hội đặc thù Chủ nghĩa Mác - Lê_nin chứng minh cách khoa học nguồn gốc đời quân đội từ phân tích sở kinh tế - xã hội khẳng định: Quân đội tượng lịch sử, đời giai đoạn phát triển định xã hội loài người, xuất chế độ tư hữu tư liệu sản xuất đối kháng giai cấp xã hội Chính chế độ tư hữu đối kháng giai cấp làm nảy sinh nhà nước thống trị bóc lột Để bảo vệ lợi ích giai cấp thống trị đàn áp quần chúng nhân dân lao động giai cấp thống trị tổ chức lực lượng vũ trang thường trực làm công cụ bạo lực nhà nước Như vậy, chế độ tư hữu tư liệu sản xuất phân chia xã hội thành giai cấp đối kháng nguồn gốc đời quân đội Chừng chế độ tư hữu, chế độ áp bóc lột qn đội tồn Quân đội giai cấp, nhà nước điều kiện sinh tiêu vong 1.3- Bản chất giai cấp quân đội K.Marx, F.Engels lý giải sâu sắc chất quân đội, quân đội công cụ bạo lực vũ trang giai cấp, nhà nước định Bản chất giai cấp quân đội chất giai cấp nhà nước tổ chức, nuôi dưỡng sử dụng Bản chất giai cấp quân đội khơng phải tự phát hình thành mà phải trải qua trình lâu dài củng cố liên tục Bản chất giai cấp quân đội tương đối ổn định, bất biến Sự vận động phát triển chất giai cấp quân đội bị chi phối nhiều yếu tố như: Giai cấp, nhà nước, lực lượng, tổ chức trị xã hội việc giải mối quan hệ nội quân đội Do tác động yếu tố mà chất giai cấp quân đội tăng cường bị phai nhạt, chí bị biến chất tuột khỏi tay nhà nước, giai cấp tổ chức ra, nuôi dưỡng quân đội Sự thay đổi chất giai cấp quân đội diễn thông qua việc tăng cường suy yếu dần mối quan hệ Trong tình hình nay, học giả tư sản thường rêu rao luận điểm “phi trị hóa qn đội”, cho qn đội phải đứng ngồi trị, qn đội cơng cụ bạo động tồn xã hội, khơng mang chất giai cấp Thực chất quan điểm “phi trị hóa qn đội” học giả tư sản nhằm làm suy yếu lãnh đạo Đảng Cộng sản, làm giảm sức mạnh chiến đấu, bước làm thối hóa trị tư tưởng, phai nhạt chất cách mạng quân đội Đó mục tiêu quan trọng chiến lược “Diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ chủ nghĩa đế quốc Mặt khác, mặt trái kinh tế thị trường tác động không nhỏ tới tăng cường chất giai cấp công nhân, chất cách mạng quân đội Những biểu cường điệu lợi ích vật chất, lề thói thực dụng, hội trị, suy giảm đạo đức cách mạng cản trở xây dựng quân đội cách mạng 1.4- Sức mạnh chiến đấu quân đội Theo K.Marx, F.Engels sức mạnh chiến đấu quân đội phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: người, điều kiện kinh tế, trị, văn hóa, xã hội, vũ khí trang bị, khoa học quân phương thức sản xuất Các ông trọng đến khâu đào tạo cán trị quân sự, đánh giá nhận xét tài nhiều nhà quân lịch sử, đồng thời phê phán yếu nhiều tướng lĩnh quân Bảo vệ phát triển lí luận K.Marx, F.Engels quân đội, Lê_nin rõ sức mạnh chiến đấu quân đội phụ thuộc vào nhiều yếu tố, khẳng định, vai trị định nhân tố trị tinh thần chiến tranh, Người nói: “Trong chiến tranh, rốt thắng lợi, thất bại tùy thuộc vào trạng thái trị tinh thần quần chúng đổ máu chiến trường định” Học phần 1: Đường lối quốc phòng an ninh Đảng cộng sản Việt Nam 1.5- Nguyên tắc xây dựng quân đội kiểu Lê_nin Lê_nin kế tục, bảo vệ phát triển lí luận K.Marx, F.Engels quân đội vận dụng thành công xây dựng quân đội kiểu giai cấp vô sản nước Nga Xô viết Ngay sau Cách mạng tháng 10/1917 thành công, lực thù địch điên cuồng chống phá nước Nga Xô viết Để đảm bảo thành cách mạng Lê_nin yêu cầu phải giải tán quân đội cũ, nhanh chóng thành lập quân đội kiểu (Hồng quân) giai cấp vô sản, Lê_nin xác định nguyên tắc quan trọng nhất, định sức mạnh, tồn tại, phát triển, chiến đấu Hồng quân Ngày nguyên tắc xây dựng quân đội kiểu Lê_nin giữ nguyên giá trị, sở lý luận cho Đảng cộng sản đề phương hướng tổ chức xây dựng qn đội Tư tưởng Hồ Chí Minh quân đội 2.1- Sự đời quân đội tất yếu, vấn đề có tính quy luật đấu tranh giai cấp, đấu tranh dân tộc Việt Nam Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định tính tất yếu phải dùng bạo lực cách mạng để giành giữ quyền Theo Người, tiến hành chiến tranh nhân dân, thực toàn dân đánh giặc phải lấy lực lượng vũ trang nhân dân (LLVTND) làm nịng cốt Vì vậy, từ đầu, Chủ tịch Hồ Chí Minh xác định phải “tổ chức qn đội cơng nông”, chuẩn bị lực lượng tổng khởi nghĩa Xây dựng quân đội kiểu giai cấp công nhân nhân dân lao động, đặt lãnh đạo Đảng Cộng Sản Việt Nam Ngày 22/12/1944, đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân - tiền thân quân đội ta ngày thành lập Sự đời quân đội xuất phát từ yêu cầu nghiệp cách mạng giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp nước ta Thực tiễn lịch sử cho thấy, kẻ thù sử dụng bạo lực phản cách mạng để áp nô dịch ta Do vậy, muốn giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp phải tổ chức bạo lực cách mạng để chống lại bạo lực phản cách mạng Để thực mục tiêu cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh Đảng Cộng sản Việt Nam tổ chức lực lượng vũ trang cách mạng làm nòng cốt cho đấu tranh giai cấp, dân tộc mà tiền thân đội xích vệ đỏ, du kích vũ trang, sau phát triển thành quân đội nhân dân Quân đội nhân dân Việt Nam lực lượng vũ trang cách mạng giai cấp công nhân quần chúng lao động, đấu tranh với kẻ thù giai cấp kẻ thù dân tộc Quá trình xây dựng chiến đấu trưởng thành quân đội ta luôn gắn liền với phong trào cách mạng quần chúng, với chiến tranh giải phóng dân tộc bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa Chính từ thực tiễn phong trào cách mạng quần chúng, thăng trầm chiến tranh, thử thách ác liệt với hi sinh to lớn mà phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” rèn luyện, kiểm nghiệm nghiêm ngặt phát triển lên đỉnh cao Ngay từ thành lập đại phận cán chiến sĩ xuất thân từ nông dân tất họ người có lịng u nước mãnh liệt, trí căm thù giặc sâu sắc Trải qua năm tháng phục vụ quân đội họ không ngừng nâng cao giác ngộ cách mạng, chuyển từ giác ngộ dân tộc lên giác ngộ giai cấp, từ tinh thần độc lập dân tộc lên ý thức xã hội chủ nghĩa, chuyển lập trường giai cấp xuất thân sang lập trường giai cấp công nhân để xem xét giải đánh giá công việc Sự thống hữu trên, từ nét đặc thù chế độ trị, chất Nhà nước, giai cấp tổ chức, nuôi dưỡng sử dụng quân đội Quân đội nhân dân Việt Nam sinh từ phong trào cách mạng quần chúng, nhân dân nuôi dưỡng, đùm bọc, che trở tiếp sức, lại tổ chức giáo dục rèn luyện bới Đảng Cộng sản Việt Nam - Người đại biểu trung thành cho lợi ích giai cấp, dân tộc nhân dân, quân đội ln hồn thành nhiệm vụ mà Đảng nhân dân giao phó 2.2- Quân đội nhân dân Việt Nam mang chất giai cấp cơng nhân, tính nhân dân tính dân tộc sâu sắc Với cương vị người tổ chức, lãnh đạo, giáo dục rèn luyện quân đội ta, Chủ tịch Hồ Chí Minh thường xuyên coi trọng chất giai cấp công nhân cho quân đội Bản chất giai cấp công nhân liên hệ mật thiết với tính nhân dân tiến hành chiến tranh nhân dân chống thực dân, đế quốc xâm lược Trong xây dựng chất giai cấp công nhân cho quân đội, Hồ Chí Minh quan tâm đến giáo dục, Học phần 1: Đường lối quốc phòng an ninh Đảng cộng sản Việt Nam nuôi dưỡng phẩm chất cách mạng, lĩnh trị coi sở, tảng để xây dựng quân đội vững mạnh toàn diện Trong buổi lễ phong quân hàm cho cán cao cấp Quân đội nhân dân Việt Nam ngày 22/12/1958, Người vừa biếu dương, vừa dặn: “Quân đội hoàn thành nhiệm vụ mà Đảng Chính phủ giao cho, có truyền thống vẻ vang tuyệt đối trung thành với Đảng, với nhân dân, chiến đấu anh dũng, công tác lao động tích cực, tiết kiệm, cần cù, khiêm tốn, giản dị, đoàn kết nội bộ, đồng cam cộng khổ với nhân dân, sẵn sàng khắc phục khó khăn hồn thành nhiệm vụ” Lời dặn người khái qt phẩm chất, tiêu chí chất cơng nhân quân đội ta Trong nói chuyện buổi chiêu đãi mừng quân đội ta tròn hai mươi tuổi ngày 22/12/1964, lần Hồ Chí Minh lại khẳng định, chất giai cấp quân đội công cụ bạo lực vũ trang giai cấp, nhà nước Người viết: “Quân đội ta trung với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu hi sinh độc lập tự Tổ quốc, chủ nghĩa xã hội Nhiệm vụ hồn thành, khó khăn vượt qua, kẻ thù đánh thắng” Quân đội nhân dân Việt Nam Đảng Chủ tịch Hồ Chí Minh trực tiếp tổ chức lãnh đạo, giáo dục rèn luyện, nhân dân hết lòng yêu thương, đùm bọc, đồng thời kế thừa truyền thống tốt đẹp dân tộc có hàng ngàn năm văn hiến lịch sử đấu tranh dựng nước gắn liền với giữ nước oanh liệt Do đó, từ đời suốt trình phát triển, quân đội ta thực quân đội kiểu mang chất cách mạng giai cấp cơng nhân, đồng thời có tính nhân dân tính dân tộc sâu sắc 2.3- Quân đội ta từ nhân dân mà ra, nhân dân mà chiến đấu Đây cống hiến Chủ tịch Hồ Chí Minh phát triển lí luận quân đội Người lập luận, chất giai cấp công nhân tính nhân dân quân đội ta thể thống nhất, xem biểu tính quy luật trình hình thành, phát triển quân đội kiểu mới, quân đội giai cấp vô sản Trong Tình đồn kết qn dân ngày thêm bền chặt ngày 3/3/1952, Người viết: “Quân đội ta quân đội nhân dân Nghĩa em ruột thịt nhân dân Đánh giặc để giành lại độc lập thống cho Tổ quốc, để bảo vệ tự do, hạnh phúc nhân dân Ngồi lợi ích nhân dân, qn đội ta khơng có lợi ích khác” 2.4- Đảng lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp mặt quân đội nguyên tắc xây dựng quân đội kiểu mới, quân đội giai cấp vô sản Bắt nguồn từ nguyên lí chủ nghĩa Mác - Lê_nin xây dựng quân đội kiểu giai cấp vơ sản, Chủ tịch Hồ Chí Minh Đảng Cộng sản Việt Nam đặc biệt quan tâm đến công cụ đặc biệt để thực trở thành lực lượng nòng cốt đấu tranh giai cấp, kể tiến hành chiến tranh Để phát huy nhân tố người Chủ tịch Hồ Chí Minh thường xuyên chăm lo đến đời sống vật chất tinh thần đội, khuyên răn, động viên, biểu dương kịp thời gương “Người tốt, việc tốt” Người nói: “Tướng kẻ giúp nước, tướng giỏi nước mạnh, tướng xồng nước hèn” đó, phải chăm lo xây dựng cán đủ đức, đủ tài, Người đòi hỏi cán phải có đủ tư cách: Trí, dũng, nhân, tín, liêm, trung Đảng Cộng sản Việt Nam - Người tổ chức lãnh đạo rèn luyện quân đội - nhân tố định hình thành phát triển chất giai cấp công nhân quân đội ta Trong suốt trình xây dựng chiến đấu trưởng thành quân đội, Đảng Cộng sản Việt Nam Chủ tịch Hồ Chí Minh ln giành chăm lo đặc biệt quân đội Điều thể rõ nét chế lãnh đạo: tuyệt đối trực tiếp mặt Đảng quân đội thực chế độ công tác đảng, cơng tác trị Nhờ đó, Qn đội nhân dân Việt Nam trở thành quân đội kiểu mang chất cách mạng giai cấp công nhân Thành tựu to lớn tăng cường chất giai cấp công nhân quân đội ta Đảng đào tạo nên hệ “Bộ đội Cụ Hồ”, mẫu hình người xã hội chủ nghĩa qn đội kiểu Như vậy, khơng có Đảng Cộng sản chân chính, khơng có giai cấp công nhân Việt Nam cách mạng, kiên định lập trường xã hội chủ nghĩa, quân đội nhân dân Việt Nam giữ vững chất giai cấp cơng nhân, mục tiêu lí tưởng chiến đấu Chủ tịch Hồ Chí Minh rõ: 10 ... đích 15 Học phần 1: Đường lối quốc phịng an ninh Đảng cộng sản Việt Nam tự vệ quốc phòng, an ninh cho phép người, tổ chức, lực lượng thực xây dựng quốc phòng, an ninh Đồng thời, đường lối Đảng, ... tương đương tín Học phần 1- 45 tiết: Đường lối quốc phòng an ninh Đảng cộng sản Việt Nam; Học phần 2- 30 tiết: Cơng tác quốc phịng an ninh; Học phần 3- 30 tiết: Quân chung; Học phần 4- 60 tiết:... ngũ cán khoa học kĩ thuật 17 Học phần 1: Đường lối quốc phòng an ninh Đảng cộng sản Việt Nam 3.4- Xây dựng tiềm lực quân sự, an ninh Tiềm lực quân sự, an ninh quốc phịng tồn dân, an ninh nhân dân