1 ĐẶT VẤN ĐỀ Hiện đất nước ta thời kì đổi mới, thời kì cơng nghiệp hố đại hoá đất nước đem lại sống tươi đẹp, dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh yếu tố người có ý nghĩa định Để đáp ứng nguồn nhân lực ngày cao phục vụ cho yêu cầu xã hội phát triển hội nhập vai trò giáo dục then chốt Vấn đề đổi phương pháp dạy học đáp ứng yêu cầu nguồn nhân lực ngày cao nhà giáo dục quan tâm Giáo dục thể chất mặt giáo dục toàn diện phận tách rời giáo dục chung Đổi phương pháp dạy học giáo dục thể chất nhằm nâng cao hiệu giáo dục Trong chương trình dạy mơn thể dục mơn học tự chọn nội dung bắt buộc học sinh THPT Qua quan sát vấn giáo viên trường THPT cho thấy công tác dạy học mơn học tự chọn nói chung trường THPT chưa đáp ứng thực dạy học theo phương pháp truyền thống Việc đổi phương pháp dạy thực hành mơn tự chọn cịn nhiều hạn chế, đặc biệt khâu tổ chức tập luyện cho học sinh Nhiều nơi việc tổ chức tập luyện cho học sinh chưa đựoc trọng, tập học sinh chưa tự giác tích cực, hình thức tổ chức tập luyện đơn điệu dẫn tới hiệu thấp Để đổi phương pháp dạy học môn học tự chọn góp phần nâng cao chất lượng dạy học yếu tố định khâu tổ chức tập luyện hợp lí khoa học Xuất phát từ lí tơi tiến hành chọn đề tài: ''Nghiên cứu lựa chọn số hình thức tổ chức tập luyện nhằm nâng cao hiệu môn học tự chọn bóng đá cho học sinh trường THPT Đơ Lương I” Thơng qua sơ lí luận thực tiễn, thông qua phương pháp nghiên cứu khoa học đề tài tíên hành giải hai mục tiêu sau: Cơ sở khoa học nghiên cứu số hình thức tổ chức tập lụyên nhằm nâng cao hiệu mơn học tự chọn bóng đá cho học sinh trừơng THPT Đô Lương I - Nghệ An Hiệu ứng dụng mơt số hình thức tổ chức tập luỵên mơn học tự chọn bóng đá cho học sinh trừơng THPT Đô Lương I - Nghệ An Chương TỔNG QUAN 1.1 Các quan điểm đảng ta GDTC trường học Trung thành với học thuyết Mác - Lê nin giáo dục người toàn diện, quan điểm giáo dục toàn diện đức, trí, thể, mĩ, lao động khơng tư lí luận mà trở thành phương châm đạo thực tiễn đảng nhà nước ta GDTC phận hữu thiếu, phận quan trọng hệ thống giáo dục quốc dân Những nguyên lí GDTC tư tưởng, quan điểm đảng nhà nứơc ta quán triệt đừơng lối GDTC TDTT qua giai đoạn cách mạng - Chỉ thị 17/CT-TW ngày 23/10/2002 việc phát triển TDTT đến năm 2010 Ban Bí thư Trung ương Đảng khóa IX nêu rõ: "Đẩy mạnh cơng tác TDTT trường học, tạo điều kiện nâng cao chất lượng giáo dục thể chất” - Giáo dục thể chất nội dung bắt buộc hiến pháp nước cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam hiến pháp năm 1992 có ghi" việc dạy học TDTT trường học bắt buộc” - Nghị quýêt hội nghị TW Đảng lần IV khoá VII giáo dục đào tạo khẳng định mục tiêu"…nhằm xây dựng ngưòi phát triển cao trí tuệ, cường tráng thể chất phong phú tinh thần, sáng đạo đức - Chỉ thị 133/TTG ngày 07/03/1995 thủ tướng phủ việc xây dựng quy hoạch phát triển ngành TDTT GDTC trừơng học ghi rõ" GD & ĐT cần coi trọng việc GDTC trường học, quy định tiêu chuẩn rèn luyện thể thao cho học sinh cấp, có quy chế bắt buộc trưòng" - Nghị quýêt đại hội Đảng cộng sản Việt Nam lần thứ VIII năm 1996 khẳng định "…GD_ĐT với khoa học công nghệ phải thực trở thành quốc sách hàng đầu".Và nhấn mạnh đến việc chăm lo giáo dục thể chất người: "muốn xây dựng đất nước giàu mạnh, văn minh phát triển trí tuệ, sáng đạo đức lối sống, mà cịn có người cường tráng thể chất, chăm lo cho ngừơi trách nhiệm toàn xã hội cấp đoàn thể - Chỉ thị 112/CT ngày 9/5/1999 HDBT công tác TDTT năm trứơc mắt có ghi:"Đối với học sinh, sinh viên trước hết phải thực hịên nghiêm túc vịêc dạy học môn TDTT" - Nghị đại hội TW II khốVII có ghi "…GDTC nhà trường phận hữu mục tiêu giáo dục đào tạo, đồng thời nội dung GD toàn diện cho hệ trẻ nhằm tạo nguồn tri thức có lực thể thao, có sức khoẻ thích ứng với điều kiện phức tạp cừơng độ lao động cao Đó lớp ngừơi phát triển cao trí tuệ, cường tráng thể chất, phong phú tinh thần, sáng đạo đức Mục tiêu chiến lược thể rõ yêu cầu bách sức khoẻ thể lực lớp ngươì lao đơng kinh tế tri thức, nhằm phục vụ cơng nghiệp hố đại hố đất nước 1.2 Đặc điểm giải phẩu sinh lí lứa tuổi học sinh THPT Lứa tuổi học sinh THPT lứa tuổi đầu thamh niên thời kì đạt trưởng thành mặt thể lực, phát triển thể so với phát triển thể người lớn Có nghĩa lứa tuổi thể em phát triển mạnh Khả hoạt động phận thể nâng cao cụ thể là: - Hệ vận động + Hệ xương: lứa tuổi thể em phát triển mạnh mẽ chiều dài, bề dày, hàm lượng chất hữu xương giảm hàm lựơng magiê, phốt pho, can xi xương tăng trình cốt hố xương phận chưa hồn tất xuất hịên cốt hoá số phận mặt Các tổ chức sụn đựơc thay mô xương nên vơi phát triển xương cột sống không giảm, trái lại tăng lên có xu hứơng cong vẹo Vì mà q trình giảng dạy cần tránh cho học sinh tập luyện với dụng cụ có trọng lượng nặng họat động gây chấn thương mạnh + Hệ cơ: lứa tuổi em phát triển nhanh để đến hồn thiện phát triển khơng chậm so với hệ xương, to phát triển nhanh nhỏ, co phát triển nhanh duổi, khối lựơng tăng lên nhanh, đàn tính khơng chủ yếu nhỏ dài Do hoạt động chóng mệt mỏi, tập luyện giáo viên giảng dạy cần ý phát triển bắp cho em + Hệ tuần hoàn: lứa tuổi hệ tuần hoàn đà phát triển mạnh để kịp thời phát triển toàn thân, tim lớn khả co bóp tim phát triển mạnh, nâng cao rõ lưu lượng máu phút Buồng tim phát triển tương đối hồn chỉnh, mạch đập bình thường nam 70-80 lần/phút, nữ 75-85 lần/phút Nhưng vận động căng tần số nhanh phản ứng hệ tuần hoàn tương đối rõ rệt hệ vận động, sau vận động mạch huyêt áp tăng tương đối nhanh chóng, tim trở nên hoạt động dẻo dai + Hệ thần kinh: lứa tuổi hệ thống thần kinh tiếp tục đựơc phát triển để đến hoàn thiện , hoạt động phân tích vỏ não tri giác có định hướng sâu sắc Kích thứơc não hành tuỷ đạt đến mức ngừơi trưởng thành Khả tư phân tích tổng hợp não tăng lên, tư trừu tượng phát triển tạo điều kiện thuận lợi cho vịêc hình thành nhanh chóng phản xạ có đìêu kiện Khả nhận hiểu cấu trúc động tác tái xác hoạt động vận động nâng cao Ngay từ tuổi thíêu niên dĩên q trình hồn thiện quan phân tích chức vận động quan trọng nhất, cảm giác thể đìêu kiện động tác lứa tuổi học sinh không phần động tác đơn lẽ trứơc mà chủ yếu bứơc hoàn thiện ghép phần học trứơc thành liên hợp động tác tương đối hoàn chỉnh điều kiện khác phù hợp với học sinh Mặt khác hoạt động mạnh tuyến giáp, tuyến sinh dục, tuyến yên làm cho tính hưng phấn cao hệ thần kinh chiếm ưu thế, gĩưa hưng phấn ức chế không cân ảnh hưởng tới hoạt động thể lực, đặc biệt đối vớ nữ, tính nhịp điệu giảm nhanh, khả chịu lựơng vận động yếu Vì giảng dạy cần phải thay đổi nhiều hình thức tập luyện, vận dụng hình thức trị chơi thi đấu để hoàn thành tốt tập đề - Hệ hô hấp: lứa tuổi này, phổi em phát triển mạnh chưa khung ngực nhỏ, hẹp nên em thở nhanh lâu khơng có ổn định dung tích sống, khơng khí, vịmg ngực trung bình nam 67-77 cm, nữ 69-74 cm Lúc 15 tuổi dung lựơng phổi 2- 2,5 lít 16-18 tuổi 3-4 lit, Tần số hô hấp gần với người lớn, nhiên hơ hấp cịn yếu nên sức co giãn lồng ngực ít, chủ yếu giãn hồnh, nguyên nhân làm tần số hô hấp em tăng nhanh hoạt động gây nên tượng thiếu oxi dẫn đến mệt mỏi 1.3 Xu hướng đổi phương pháp dạy học Xã hội công nghiệp hố đại hố hịên địi hỏi nguồn nhân lực phát triển toàn diện để đáp ứng nhu cầu Đảng nhà nước ta khơng ngừng đổi lĩnh vực đặc bịêt đổi GD Xu hướng đổi phương pháp giảng dạy theo đừơng hướng: lấy người học làm trung tâm nguyên tắc “tương tác đa chiều, đa đối tượng" tỏ rõ tính ưu việt "tương tác đa chiều đa đối tượng" tác động qua lại khơng chiều thầy với trị (thầy - trị) mà cịn có tác động trở lại trò với thầy Và người học với (trị - trị) mà cịn có tác động trở lại trò thầy (trò - thầy) nhiều học trò với (trò - trò) trình giáo dục nói chung giảng dạy mơn học cụ thể nói riêng Nhà trường trọng: đầu tư, khuyến khích cho giáo viên cải tiến phương pháp giảng dạy, đẩy mạnh cải tiến cách học học sinh, sinh viên Phương pháp học tích cực chủ động sáng tạo, yêu cầu người học đổi phương pháp giảng dạy Người học nhìn người dạy để tìm cách học cho theo định hướng đổi PPGD Phát huy tích cực chủ động học sinh, giáo viên phải có trách nhiệm với học sinh Quan điểm đổi PPGD theo quan điểm lấy người học làm trung tâm phát triển, yếu tố khách quan phù hợp với xu phát triển xã hội Phải phát huy tính tích cực chủ động học tập học sinh tự giác hứng thú học tập Phải làm cho người học nắm đựơc kiến thức bản, khoa học, thực tiển hiểu biết vận dụng kiến thức để đưa vào thực tiễn Phải làm cho học sinh có khả vừa học tập vừa nghiên cứu, có thói quen kỹ tự học, đọc sách tham khảo tài liệu Chương ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1 Đối tượng nghiên cứu - Gồm 60 học sinh lớp 10 trường THPT Đô lương I Trong nhóm thực nghiệm (10T5) 30 học sinh (15 nam, 15 nữ) nhóm đối chứng (10T6): 30 học sinh (15 nam,15nữ ) - Các hình thức tổ chức tập luyện mà đề tài nghiên cứu ứng dụng 2.2 Phương pháp tổ chức nghiên cứu Để giải nhịêm vụ đề tài sử dụng phương pháp sau : 2.2.1 Phương pháp phân tích tổng hợp tài liệu Phương pháp phân tích tổng hợp tài liệu q trình tham khảo tài liệu chung chuyên môn liên quan đến lĩnh vực nghiên cứu đề tài Trên sở đọc phân tích tài liệu có liên quan đến đề tài, phương pháp sử dụng q trình nghiên cứu nhằm mục đích tìm hiểu sở khoa học hình thức tổ chức tập luỵên mơn học tự chọn Bóng Đá cho học sinh trừơng THPT Đô lương I - Nghệ An 2.2.2 Phương pháp vấn toạ đàm Chúng sử dụng phuơng pháp để vấn trực tiếp gián tiếp phiếu hỏi giáo viên thể dục trừơng THPT: Đô lươngI, Đô lương II, Đô lương III, Tân Kỳ I vấn đề vấn tập trung vào việc tìm hiểu số hình thức tổ chức tập luyện mơn học tự chọn Bóng Đá thơng qua thu thập số liệu cần thiết làm sở cho việc lựa chọn hình thức tổ chức tập luyện, tést đánh giá khả phối hợp vận động để áp dụng vào nghiên cứu, nội dung cụ thể phiếu vấn trình bày phần phụ lục 2.2.3 Phương pháp quan sát sư phạm Quan sát sư phạm phương pháp thu thập thơng tin q trình giáo dục dựa sở tri giác trực tiếp hoạt động giáo viên, học sinh cán quản lí giáo dục Trong trình học tập trừơng sử dụng quan sát sư phạm dự thầy giáo mơn Bóng đá, qua rút kinh nghiệm thực tiễn kết hợp với sở lí luận để xác định áp dụng hình thức tổ chức tập lụn mơn học tự chọn Bóng đá làm cho viêc tổ chức thực nghiệm sư phạm 2.2.4 Phương pháp thực nghiệm sư phạm Là phương pháp nghiên cứu có hệ thống logic tượng, trình giáo dục nhằm trả lời câu hỏi “nếu q trình thực điều kiện khống chế, phát triển, tính liên hệ nguyên nhân kết quả” Để giải nhiệm vụ đề tài, thực phương pháp cách thực thực nghiệm song song Trong trình nghiên cứu phân thành hai nhóm, mổi nhóm 30 học sinh có lứa tuổi, giới tính, địa bàn dân cư, tương đương sức khoẻ, thành tích Nhóm đối chứng: gồm 30 em có 15 nam 15 nữ trình học tập thực theo giáo án bình thường (lớp 10T6) Nhóm thực nghiệm gồm 30 em có 15 nam 15 nữ (lớp 10T5) tập theo mẩu giáo án riêng đề tài với hình thức tổ chức tập luyện đựơc lựa chọn Thời gian tập mổi tuần buổi thực theo tuần 2.2.5 Phương pháp toán học thống kê 10 Phương pháp sử dụng q trình nghiên cứu nhằm mục đích để xử lý số liệu đánh giá kết nghiên cứu Để xử lý kết nghiên cứu, sử dụng cơng thức tốn học thống kê sau: - Số trung bình cộng: X= ∑ xi (n = 1,2, n) n - So sánh hai số trung bình mẫu bé (n