Luận văn thạc sĩ đánh giá hoạt động tín dụng đối với hộ nghèo của ngân hàng chính sách xã hội tại huyện khoái châu hưng yên

Mở ủầu

Mục tiờu nghiờn cứu của ủề tài

Hoạt động tín dụng, đặc biệt là tín dụng cho hộ nghèo, đóng vai trò quan trọng trong công cuộc xóa đói giảm nghèo Ngân hàng Chính sách Xã hội (NH CSXH) là tổ chức tín dụng chính thống có vai trò quan trọng trong hệ thống tín dụng vi mô Mặc dù đã có nhiều nỗ lực cải thiện cơ chế và thủ tục vay vốn, việc tiếp cận nguồn vốn của người nghèo vẫn gặp nhiều khó khăn Các vấn đề như cho vay không đúng đối tượng, mức vốn vay và thời hạn cho vay hạn chế, cùng với hiệu quả sử dụng vốn vay thấp, đã dẫn đến kết quả chưa tương xứng với nguồn lực đầu tư Để nâng cao chất lượng hoạt động tín dụng đối với hộ nghèo và đảm bảo tính bền vững của NH CSXH, cần hoàn thiện quy trình cho vay, xác định rõ đối tượng vay, thủ tục vay, mức vốn, thời hạn và lãi suất phù hợp, đồng thời cung cấp hỗ trợ cần thiết cho hộ nghèo Nghiên cứu “Đánh giá hoạt động tín dụng đối với hộ nghèo của Ngân hàng Chính sách Xã hội tại huyện Khoái Châu – Hưng Yên” sẽ góp phần trả lời những câu hỏi này.

1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU CỦA ðỀ TÀI

Dựa trên hoạt động tín dụng cho hộ nghèo của Ngân hàng Chính sách xã hội tại huyện Khoái Châu, bài viết đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện quy trình cho vay đối với hộ nghèo và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn vay.

ðối tượng và phạm vi nghiờn cứu ủề tài

- Hệ thống hoá cơ sở lý luận và thực tiễn về tín dụng cho hộ nghèo

- đánh giá thực trạng cho vay ựối với hộ nghèo tại NH CSXH trên ựịa bàn huyện Khoái Châu

- ðề xuất ủịnh hướng và một số biện phỏp chủ yếu nhằm hoàn thiện hoạt ủộng tớn dụng cho hộ nghốo của NH CSXH

1.3 ðỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU ðỀ TÀI

1.3.1 ðối tượng nghiên cứu ðối tượng nghiờn cứu chủ yếu của ủề tài là hoạt ủộng cho vay vốn nhằm phục vụ sản xuất kinh doanh của NH CSXH huyện Khoỏi Chõu ủối với hộ nghèo

Nội dung nghiên cứu tập trung vào hoạt động cho vay phục vụ sản xuất kinh doanh đối với hộ nghèo của Ngân hàng Chính sách Xã hội (NH CSXH) và tác động của vốn vay đến đời sống của các hộ nghèo Nghiên cứu này nhằm đánh giá hiệu quả của chính sách cho vay trong việc cải thiện thu nhập và điều kiện sống của người dân.

- Về khụng gian: ðề tài ủược nghiờn cứu trờn ủịa bàn huyện Khoỏi Chõu, tập trung ủiều tra ở hai xó Nhuế Dương, Liờn Khờ và thị trấn Khoỏi Châu

Nghiên cứu được thực hiện từ tháng 12/2006 đến tháng 10/2008, tập trung vào việc phân tích thông tin và số liệu chủ yếu trong khoảng thời gian từ đầu năm 2005 đến cuối năm 2007, đồng thời đề xuất giải pháp cho các năm tiếp theo.

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Kinh tế…… ……… 4

ðặc ủiểm ủịa bàn và phương phỏp nghiờn cứu

Hoạt ủộng của Phũng giao dịch ngõn hàng Chớnh sỏch Xó hội huyện Khoái Châu

Sản xuất nông nghiệp vẫn đóng vai trò quan trọng trong cơ cấu kinh tế, trong khi ngành công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp đang phát triển Tuy nhiên, việc đầu tư cho cơ sở hạ tầng vẫn còn hạn chế, dẫn đến khó khăn trong việc thu hút doanh nghiệp đầu tư vào sản xuất kinh doanh.

Tỷ lệ đất canh tác đang giảm so với diện tích đất tự nhiên do quy hoạch để thu hút các ngành nghề công nghiệp và doanh nghiệp đầu tư Điều này dẫn đến xu hướng thu hẹp diện tích đất canh tác, ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống và sản xuất của người dân Trong bối cảnh này, hoạt động của Phòng Giao dịch Ngân hàng Chính sách huyện Khoái Châu đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ người dân và doanh nghiệp vượt qua khó khăn.

Vào đầu năm 2003, Chi nhánh Ngân hàng Chính sách xã hội (NH CSXH) tỉnh Hưng Yên được thành lập theo quyết định số 157/QĐ-HĐQT, ký ngày 10 tháng 05 năm 2003, bởi Chủ tịch Hội đồng quản trị NH CSXH Việt Nam Ngân hàng chính thức khai trương và hoạt động từ ngày 16 tháng 07 năm 2003.

Những ngày đầu thành lập, NH CSXH huyện Khoái Châu gặp nhiều khó khăn với trụ sở thuê mướn và trang thiết bị thiếu thốn Tuy nhiên, hiện nay, ngân hàng đã có diện mạo mới với trụ sở giao dịch rộng hơn 200 m², nằm ở vị trí trung tâm huyện, gần nhà Văn hóa huyện Đội ngũ cán bộ gồm 8 người, trong đó có Giám đốc, 4 cán bộ tín dụng, 2 kế toán và 1 thủ quỹ, với trình độ chuyên môn cao Ngân hàng đã đầu tư trang thiết bị hiện đại như máy tính, máy fax và thiết bị truyền dữ liệu Ngoài ra, đơn vị còn được cấp xe riêng để thuận tiện cho việc giao dịch và giải ngân cho hộ nghèo tại các xã cách thị trấn trên 3 km.

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Kinh tế…… ……… 37

Ngân hàng Chính sách xã hội (NH CSXH) huyện Khoỏi Chõu luôn nhận được sự chỉ đạo sát sao từ Ban đại diện NH CSXH huyện và cấp trên trong việc thực hiện kế hoạch hàng năm Chúng ta có thể đánh giá qua một số tiêu chí về tình hình hoạt động của Ngân hàng thông qua bảng 3.4.

Trong ba năm qua, nguồn vốn cho vay đã liên tục tăng trưởng với mức trung bình hàng năm đạt 31,22% Sự gia tăng này phản ánh chủ trương và sự quan tâm của Đảng và Nhà nước đối với việc hỗ trợ hộ nghèo cũng như các đối tượng chính sách khác.

Trong ba năm qua, dư nợ cho vay và nguồn vốn liên tục tăng, góp phần quan trọng vào thành công của công tác xóa đói giảm nghèo tại huyện Đến cuối năm 2007, tổng dư nợ cho vay đối với hộ nghèo đạt 59,794 tỷ đồng, tăng 36,84% (16,098 tỷ đồng) so với năm 2006 và tăng 75,8% (25,788 tỷ đồng) so với năm 2005, với mức tăng trung bình hàng năm là 32,6% Dư nợ cho vay hộ nghèo luôn chiếm tỷ trọng cao trong tổng dư nợ của Ngân hàng Chính sách xã hội huyện Khoải Châu, với tỷ lệ trên 80% mỗi năm và tăng liên tục, trung bình tăng 35,02% hàng năm.

Dư nợ ủy thác thông qua các tổ chức chính trị - xã hội tiếp tục gia tăng, với mức tăng trung bình hàng năm lần lượt là 37,92% qua Hội Phụ nữ (HPN), 36,12% qua Hội Nông dân (HND), 22,38% qua Hội Cựu chiến binh (HCCB) và 12,55% qua Đoàn Thanh niên (ĐTN) Đặc biệt, dư nợ qua HPN và HND chiếm tỷ trọng lớn trong tổng dư nợ của các tổ chức này, do số hộ nghèo là thành viên của hai tổ chức này.

Số hộ dư nợ tại ngân hàng tăng với tốc độ bình quân hàng năm là 117,53%, tạo điều kiện cho nhiều hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác nhau được vay vốn tại Ngân hàng Chính sách xã hội Mặc dù tốc độ tăng này thấp so với tốc độ tăng của dư nợ, nhưng nhờ đó mà mức dư nợ trên mỗi hộ gia đình tăng lên đáng kể.

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Kinh tế…… ……… 38

Dư nợ bình quân/hộ đã tăng trưởng liên tục qua ba năm với tốc độ tăng bình quân hàng năm đạt 112,75%, phản ánh đúng xu hướng chung trong việc đáp ứng nhu cầu vốn cho các hộ gia đình Tuy nhiên, mức dư nợ bình quân/hộ trong năm 2007 chỉ đạt 5,06 triệu đồng, cho thấy hiệu quả của các phương án vay còn thấp, đặc biệt là đối với hộ nghèo Việc tìm kiếm nguồn vốn từ các ngân hàng như Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NH NN&PTNT), Quỹ tín dụng nhân dân (QTDND), hoặc từ những người cho vay cá nhân như bạn bè và người thân để bù đắp cho khoản thiếu hụt trong phương án vay là rất khó khăn, và chi phí vay vốn cũng khá cao.

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Kinh tế…… ……… 39

Bảng 3.4: Nguồn vốn và dư nợ cho vay của Ngân hàng CSXH huyện Khoái Châu thời kỳ 2005 – 2007

Năm 2005 Năm 2006 Năm 2007 So sánh (%)

Giỏ trị (tr.ủ) Cơ cấu (%) Giỏ trị (tr.ủ) Cơ cấu (%) Giỏ trị (tr.ủ) Cơ cấu (%) 2006/2005 2007/2006 BQ

Ch ươ ng trình vay

- Cho vay học sinh sinh viên 228 0,67 262 0,60 308 0,52 115,07 117,48 116,27

- Số hộ còn dư nợ (hộ) 8.550 9.832 11.812 114,99 120,13 117,53

- Dư nợ bình quân/hộ 3,98 4,44 5,06 111,55 113,96 112,75

Nguồn: Phòng giao dịch Khoái Châu – chi nhánh NH CSXH Hưng Yên

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Kinh tế…… ……… 40

Hoạt động của Ngân hàng Chính sách xã hội huyện Khoái Châu trong 3 năm qua diễn ra ổn định, phù hợp với định hướng của toàn ngành, mở ra nhiều cơ hội cho các đối tượng vay vốn tiếp cận nguồn vốn tín dụng ưu đãi Tuy nhiên, vẫn còn nhiều khó khăn do số hộ nghèo gia tăng, tình hình kinh tế phức tạp và không ổn định, cùng với lạm phát có xu hướng tăng mạnh, ảnh hưởng lớn đến hoạt động của ngân hàng Ngân hàng Chính sách xã hội huyện Khoái Châu luôn chủ động hoàn thành các nhiệm vụ được phân giao để đạt được những kết quả tốt hơn.

Phương pháp nghiên cứu

3.3.1 Chọn ủiểm nghiờn cứu ðể ủạt ủược mục tiờu nghiờn cứu, ủiểm nghiờn cứu phải ủại diện cho vựng trờn cỏc phương diện ủiều kiện về tự nhiờn, kinh tế – xó hội và ủặc ủiểm tỡnh hỡnh nghốo ủúi trờn ủịa bàn huyện Căn cứ vào những phõn tớch về ủặc ủiểm của ủịa bàn huyện Khoỏi Chõu ở phần trờn, chỳng tụi tiến hành chọn xó Nhuế Dương, thị trấn Khoỏi Chõu và xó Liờn Khờ làm ủiểm nghiờn cứu (bản ủồ hành chớnh huyện Khoỏi Chõu), ủại diện cho cỏc vựng cú ủặc ủiểm riờng, thuận lợi và khú khăn nhất ủịnh dẫn ủến nguyờn nhõn nghốo, việc cho vay của ngân hàng, việc tiếp cận, sử dụng và kết quả sử dụng vốn vay của hộ nghèo

Xã Nhuế Dương, nằm ở cuối huyện Khoái Châu và giáp ranh với huyện Kim Động, là một vùng quê có truyền thống buôn bán và làm nghề ở các thành phố trên cả nước Theo báo cáo điều tra, xã có 1.161 hộ với tổng số nhân khẩu khoảng 5.000 người, trung bình 4,3 người/hộ Trong số đó, có 140 hộ nghèo, chiếm 12,05% tổng số hộ.

Thị trấn Khoỏi Chõu, nằm ở trung tâm huyện, sở hữu điều kiện tự nhiên và kinh tế xã hội thuận lợi cho sự phát triển Với 1.921 hộ dân và tổng số nhân khẩu là 8.068 người, trung bình mỗi hộ có 4,2 người Theo điều tra mới nhất, có 164 hộ nghèo, chiếm 8,54% tổng số hộ trong thị trấn.

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Kinh tế…… ……… 41

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Kinh tế…… ……… 42

BẢN ðỒ HÀNH CHÍNH HUYỆN KHOÁI CHÂU

Ghi chỳ: ðịa ủiểm ủiều tra hộ nghốo

Xó Liờn Khờ là một khu vực nông thôn nằm ở ngoài vùng sông Hồng, có diện tích lớn và đất đai màu mỡ, rất thuận lợi cho phát triển kinh tế nông nghiệp như trồng cây màu, cây công nghiệp ngắn ngày và chăn nuôi Tuy nhiên, điều kiện kinh tế xã hội vẫn còn khó khăn, với hạ tầng giao thông chưa thuận lợi Xã hiện có 1.466 hộ với tổng dân số 6.568 người, trung bình 4,48 người/hộ, trong đó có 241 hộ nghèo, chiếm 16,45% tổng số hộ.

Bảng 3.5: Một số chỉ tiờu phản ỏnh ủặc ủiểm cỏc ủiểm nghiờn cứu

Chỉ tiêu ðVT Xã Nhuế

Số hộ cần ủiều tra Hộ 30 30 30

Nguồn: Phòng Lð-TB&XH Khoái Châu

3.3.2 Phương pháp thu thập số liệu

Việc thu thập số liệu là quá trình sưu tầm và tổng hợp các thông tin liên quan đã được công bố, đồng thời thu thập những số liệu mới trên địa bàn huyện và xã được chọn làm điểm khảo sát Điều này bao gồm việc thu thập tài liệu đã được công bố để phục vụ cho công tác nghiên cứu và phân tích.

Các thông tin và số liệu công bố bao gồm dữ liệu về tình hình tự nhiên, kinh tế - xã hội, nghèo đói, và chính sách của tỉnh, huyện, cũng như các xã thuộc vùng nghiên cứu Ngoài ra, còn có tài liệu liên quan đến các chính sách nông nghiệp, nông thôn, tài chính, tín dụng và thực trạng hoạt động tín dụng.

Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội đã tiến hành nghiên cứu luận văn thạc sỹ khoa học Kinh tế, tập trung vào vai trò của Ngân hàng Chính sách xã hội đối với hộ nghèo trên địa bàn Các kết quả nghiên cứu liên quan đã được đánh giá để xác định mức độ và phạm vi các vấn đề cần giải quyết, đồng thời xác định những vấn đề cần nghiên cứu tiếp theo.

Dữ liệu được thu thập chủ yếu từ các cơ quan như Phòng Thống kê, Phòng Nông nghiệp, UBND huyện, xã, Ngân hàng Chính sách xã hội, các tổ chức hội, và các bộ phận chức năng tại những xã thuộc khu vực nghiên cứu.

Ngoài việc thu thập thông tin từ các cơ quan thống kê Trung ương, viện nghiên cứu, trường đại học và các bộ ngành liên quan, việc tìm kiếm dữ liệu cũng bao gồm các tài liệu từ tạp chí chuyên ngành, báo chí, báo cáo khoa học đã được công bố và thông tin từ internet.

Dữ liệu mới nhất cung cấp cái nhìn tổng quan về sự phát triển kinh tế xã hội, bao gồm thông tin về dân số, lao động, tài sản, và tình hình vay vốn Các yếu tố được phân tích bao gồm việc vay hay không vay, nguồn vay, tổ chức cho vay, lý do vay, số tiền vay, thời hạn và lãi suất vay, cũng như mục đích sử dụng vốn Bên cạnh đó, thông tin về thu nhập, nguyện vọng và ý kiến đánh giá của hộ gia đình cũng được ghi nhận để hiểu rõ hơn về tình hình tài chính và nhu cầu của người dân.

Vì những số liệu này chưa có sẵn nên việc thu thập các số liệu mới ủược thực hiện thụng qua cỏc phương phỏp sau:

Đánh giá nhanh nông thôn (RRA) được thực hiện thông qua việc khảo sát và phỏng vấn không chính thức với cán bộ và người dân địa phương, nhằm thu thập thông tin cần thiết tại khu vực nghiên cứu.

- Phương phỏp ủiều tra hộ: phương phỏp này bao gồm cỏc bước sau:

Bước đầu tiên trong quá trình điều tra là chọn mẫu, dựa trên các tiêu chí nghiên cứu đã được xác định Chúng tôi quyết định khảo sát 90 hộ nghèo theo tiêu chuẩn mới của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội trong giai đoạn 2006 - 2010 Các hộ nghèo này phải nằm trong danh sách hộ nghèo do Ban Xã hội - Giảm nghèo của từng xã cung cấp tính đến thời điểm 31/12/2007, với mỗi xã được chọn 30 hộ nghèo để tham gia khảo sát.

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Kinh tế…… ……… 44

(trong bảng 3.5 ) một cỏch ngẫu nhiờn khụng phõn biệt hộ nghốo ủó ủược vay vốn của NH CSXH hay chưa vay vốn

Bước 2 là xây dựng phiếu điều tra, với mục tiêu thu thập thông tin từ hộ nghèo Phiếu điều tra sẽ bao gồm các nội dung chính như thông tin cá nhân của người được phỏng vấn, thông tin về hộ gia đình, tình hình đầu tư và vay vốn, ý kiến của hộ về hoạt động cho vay vốn của Ngân hàng Chính sách xã hội, kết quả từ việc vay vốn, và nguyện vọng của các hộ điều tra.

Bước 3 trong quy trình điều tra bao gồm việc thực hiện phỏng vấn trực tiếp và thử nghiệm phỏng vấn một số hộ gia đình Sau đó, cần hoàn chỉnh lại phiếu điều tra để phù hợp với tình hình thực tế Cuối cùng, tiến hành phỏng vấn toàn bộ các hộ đã được xác định.

- Xử lý số liệu ủó ủược cụng bố, chỳng tụi tổng hợp, ủối chiếu ủể chọn ra những thụng tin phự hợp với hướng nghiờn cứu của ủề tài

- Xử lý số liệu ủiều tra chủ yếu ủược thực hiện trờn mỏy vi tớnh thụng qua phần mền Excell

3.3.4.1 Ph ươ ng pháp th ố ng kê mô t ả

Sử dụng số bình quân, tần suất, số cao nhất và số thấp nhất để phản ánh tình hình kinh tế - xã hội, cũng như tình hình cho vay, việc sử dụng vốn vay và kết quả của các khoản vay.

3.3.4.2 Ph ươ ng pháp th ố ng kê so sánh

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Thực trạng hoạt ủộng tớn dụng ủối với hộ nghốo của Ngõn hàng Chớnh sách Xã hội tại huyện Khoái Châu

4.2 THỰC TRẠNG HOẠT ðỘNG TÍN DỤNG ðỐI VỚI HỘ NGHÈO CỦA NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI TẠI HUYỆN KHOÁI CHÂU

4.2.1 Những quy ủịnh thực hiện cho vay ủối với hộ nghốo

* ðố i t ượ ng và ủ i ề u ki ệ n vay v ố n

- Hộ nghốo phải cú hộ khẩu thường trỳ hoặc cú ủăng ký tạm trỳ dài hạn tại huyện Khoái Châu

- Có tên trong danh sách hộ nghèo tại xã, thị trấn theo chuẩn nghèo do Bộ

Lð - TB &XH cụng bố từng thời kỳ ủó ủược UBND huyện Khoỏi Chõu ký xỏc nhận

Hộ nghèo có thể vay vốn mà không cần thế chấp tài sản và được miễn lệ phí làm thủ tục vay Tuy nhiên, để được vay, họ phải là thành viên của Tổ tiết kiệm và vay vốn, với sự xác nhận của Ủy ban nhân dân xã hoặc thị trấn.

Chủ hộ hoặc người thừa kế được ủy quyền giao dịch sẽ là đại diện của hộ gia đình, có trách nhiệm trong mọi mối quan hệ với Ngân hàng Chính sách xã hội (NH CSXH) Họ là người trực tiếp ký nhận nợ và chịu trách nhiệm thanh toán nợ cho NH CSXH.

- Những hộ nghốo khụng ủược vay vốn:

Những hộ gia đình không còn sức lao động, những hộ gặp khó khăn trong thời gian thi hành án, hoặc những hộ nghèo bị chính quyền địa phương xác nhận loại ra khỏi danh sách vay vốn do mắc tệ nạn xã hội như cờ bạc, nghiện hút, trộm cắp, hoặc lười biếng không chịu lao động.

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Kinh tế…… ……… 56

+ Những hộ nghốo thuộc diện chớnh sỏch xó hội như: già cả neo ủơn, tàn tật, thiếu ăn do Ngân sách Nhà nước trợ cấp

S ơ ủồ 4.1: Quy trỡnh cho vay h ộ nghốo c ủ a NH CSXH huy ệ n Khoỏi Chõu

1 - Hộ nghốo viết giấy ủề nghị vay vốn gửi tổ tiết kiệm và vay vốn

2 - Tổ vay vốn bỡnh xột hộ nghốo ủược vay và gửi danh sỏch hộ nghốo ủề nghị vay vốn lờn Ban XðGN và UBND xó

3 - Ban XðGN, UBND xã xác nhận và chuyển danh sách lên Ngân hàng

4 - Ngõn hàng xột duyệt và thụng bỏo danh sỏch cỏc hộ ủược vay, lịch giải ngõn, ủịa ủiểm giải ngõn cho UBND xó

5 – UBND xó thụng bỏo kết quả phờ duyệt của Ngõn hàng ủến tổ chức Chính trị - Xã hội

6 – Tổ chức Chớnh trị - Xó hội thụng bỏo kết quả phờ duyệt ủến Tổ tiết kiệm và vay vốn

Tổ tiết kiệm và vay vốn thông báo kết quả từ Ngân hàng đến các hộ vay, đồng thời thông báo thời gian và địa điểm giải ngân cho các hộ vay vốn.

Tổ chức Chính trị-Xã hội

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Kinh tế…… ……… 57

8 – Tổ tiết kiệm và vay vốn giải ngõn ủến từng hộ gia ủỡnh ủược vay vốn

Thủ tục cho vay đối với hộ nghèo bao gồm việc tự nguyện gia nhập tổ tiết kiệm và vay vốn, viết giấy đề nghị vay vốn theo mẫu của Ngân hàng CSXH và gửi cho tổ trưởng Chủ hộ hoặc người thừa kế hợp pháp cần có giấy CMND hoặc ảnh chụp trên sổ tiết kiệm để nhận tiền vay Tổ tiết kiệm và vay vốn sẽ họp để xem xét các hộ nghèo đủ điều kiện và lập danh sách gửi UBND xã xác nhận Sau khi được phê duyệt, tổ có trách nhiệm gửi danh sách cho Ngân hàng CSXH để làm thủ tục cho vay Cán bộ tín dụng sẽ kiểm tra hồ sơ và phê duyệt trong vòng 5 ngày, sau đó thông báo kết quả cho UBND cấp xã Cuối cùng, Ngân hàng CSXH và hộ vay sẽ lập sổ tiết kiệm và vay vốn, ghi rõ phần tham gia của các hộ, và tiến hành giải ngân cho từng thành viên trong tổ.

Thời hạn cho vay tại Ngân hàng Chính sách xã hội (NH CSXH) được xác định dựa trên mục đích vay vốn, chu kỳ sản xuất kinh doanh, khả năng trả nợ và nguồn vốn của ngân hàng Các phòng giao dịch và hộ vay sẽ thỏa thuận thời hạn vay ngắn hạn (dưới 12 tháng), trung hạn (từ 12 đến 60 tháng) và dài hạn (trên 60 tháng), trong đó cho vay trung hạn thường được áp dụng phổ biến hơn.

Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội cung cấp chương trình luận văn thạc sĩ khoa học Kinh tế, trong đó nghiên cứu về việc sử dụng vốn của các hộ gia đình trong chăn nuôi gia súc, gia súc sinh sản và các mục đích khác Thời gian cho vay thường kéo dài từ 12 tháng trở lại, tạo điều kiện thuận lợi cho các hộ sử dụng nguồn vốn hiệu quả.

Lãi suất cho vay hộ nghèo được áp dụng theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ trong từng thời kỳ Từ năm 2005 đến 2007, lãi suất cho vay đối với hộ nghèo tại huyện Khoái Châu là 0,65%/tháng, trong khi lãi suất nợ quá hạn là 130% lãi suất trong hạn Ngoài lãi suất cho vay, hộ nghèo không phải chịu thêm bất kỳ khoản chi phí nào khác.

Mức cho vay được xác định dựa trên nhu cầu vay vốn, vốn tự có và khả năng hoàn trả nợ của hộ vay Hội đồng quản trị Ngân hàng Chính sách xã hội quyết định và công bố mức cho vay tối đa cho từng thời kỳ Cụ thể, năm 2005, mức vay tối đa cho một hộ nghèo là 5 triệu đồng; năm 2006 là 7 triệu đồng; và năm 2007 là 10 triệu đồng.

Chương trình cho vay hộ nghèo của Ngân hàng Chính sách Xã hội (NH CSXH) nhằm đáp ứng nhu cầu vốn cho sản xuất kinh doanh của hộ nghèo Mục tiêu chính của chương trình là giúp hộ nghèo tạo dựng cơ sở vật chất, tạo công ăn việc làm, từ đó nâng cao thu nhập và tiến tới thoát nghèo.

Chương trình cho vay phục vụ sản xuất kinh doanh mang lại nhiều lợi ích cụ thể cho hộ nghèo, bao gồm hỗ trợ chăn nuôi, trồng trọt, sản xuất tiểu thủ công nghiệp (TTCN) và kinh doanh hàng hóa dịch vụ.

Cách thu nợ từ các nguồn vốn ưu đãi thường áp dụng phương thức trả góp Ví dụ, vay từ dự án Việt – Bỉ yêu cầu trả cả lãi và một phần vốn hàng tháng, trong khi vay từ dự án Oxfam yêu cầu trả vốn và lãi hàng tuần Đối với Ngân hàng Chính sách xã hội (NH CSXH), lãi suất được quy định trả theo quý, còn gốc trả theo năm theo thỏa thuận NH CSXH ủy nhiệm cho Tổ tiết kiệm và vay vốn, với tổ trưởng có trách nhiệm thu lãi từ các tổ viên và nộp tại điểm giao dịch của NH CSXH vào ngày 25 của tháng cuối quý Việc thu nợ gốc sẽ căn cứ vào các hợp đồng cho vay.

Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội yêu cầu tổ chức đồn hội và tổ trưởng tổ tiết kiệm có trách nhiệm thu hồi nợ gốc theo hợp đồng tại điểm giao dịch Các tổ quản lý sẽ đảm bảo việc thu hồi này được thực hiện một cách hiệu quả, với tiền thu được nộp trực tiếp cho Ngân hàng Chính sách Xã hội (NH CSXH).

4.2.2 Nguồn vốn cho vay hộ nghèo

Hiện nay, nguồn vốn cho vay của Ngân hàng Chính sách xã hội (NH CSXH) đang là mối quan tâm lớn, ảnh hưởng đến khả năng giải quyết cho người nghèo vay vốn Số lượng hộ nghèo được vay và mức vốn vay phụ thuộc vào nguồn vốn này, đóng vai trò quan trọng trong việc mở ra cơ hội thoát nghèo Theo bảng 4.2, nguồn vốn cho vay hộ nghèo đã tăng mạnh trong 3 năm qua, với mức tăng trung bình hàng năm đạt 30% Tuy nhiên, nguồn vốn này chủ yếu phụ thuộc vào ngân sách trung ương, chiếm hơn 90% tổng nguồn vốn cho vay Mặc dù nguồn vốn địa phương cũng có sự tăng trưởng khoảng 20% mỗi năm, nhưng tỷ trọng của nó vẫn rất nhỏ, chỉ từ 7-8%.

Vấn đề cho vay vốn của ngân hàng đối với các hộ nghèo ở huyện Khoái Châu hoàn toàn phụ thuộc vào nguồn vốn trung ương phân giao hàng năm Đồng thời, sự huy động các nguồn vốn khác tại địa phương chưa được chú ý, dẫn đến việc vay vốn của hộ nghèo gặp khó khăn do hạn chế về nguồn vốn.

đánh giá hoạt ựộng tắn dụng cho hộ nghèo của Ngân hàng Chắnh sách Xã hội huyện Khoái Châu

4.3 ðÁNH GIÁ HOẠT ðỘNG TÍN DỤNG CHO HỘ NGHÈO CỦA NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH HUYỆN KHOÁI CHÂU

4.3.1 đánh giá sự phù hợp quy trình, thủ tục cho vay

Nhiều cán bộ lãnh đạo địa phương cho rằng quy trình và thủ tục cho vay vốn cần được hoàn thiện để phù hợp và tiện lợi hơn cho hộ nghèo Mặc dù đã có những cải tiến nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiếp cận và sử dụng nguồn vốn tín dụng, nhưng vẫn còn nhiều bất cập như sự phụ thuộc vào việc phân bổ nguồn vốn, phải làm hồ sơ nhiều lần và chờ đợi lâu Đặc biệt, sự thiếu công bằng trong bình xét khiến người vay vốn cảm thấy chán nản, bất bình và mất đi cơ hội kinh doanh.

Hộp 1: í kiến của cán bộ về quy trình, thủ tục cho vay của NH CSXH

Cho vay không thế chấp qua các tổ chức đoàn hội địa phương là một hình thức tín dụng lý tưởng cho các hộ nghèo Tại địa phương chúng tôi, hình thức cho vay này đã đóng góp tích cực vào việc xoá đói giảm nghèo, giúp nhiều hộ gia đình dễ dàng tiếp cận nguồn vốn tín dụng, từ đó giảm bớt nỗi lo lắng và khó khăn khi tìm kiếm vốn.

Thủ tục vay vốn cho hộ nghèo đã được cải tiến đáng kể Hiện nay, bà con chỉ cần được bình xét trong đoàn hội và nếu có nhu cầu thực sự, sẽ được hỗ trợ vay vốn Mọi giao dịch vay đều có sự hỗ trợ từ cán bộ đại diện đoàn hội, và khi nhận tiền vay, cán bộ tín dụng sẽ đến tận nơi để giải ngân.

Chúng tôi đã nhận được phản ánh từ một số hộ nghèo cần vốn vay nhưng không biết hoặc không được vay trong quá trình bình xét Để giải quyết vấn đề này, chúng tôi đã chỉ đạo các đoàn hội thực hiện quy trình một cách công bằng và công khai, đảm bảo mọi hộ đều có cơ hội tiếp cận nguồn vốn.

Chủ tịch UBND x Nhuế D−ơng

Việc triển khai và bình xét hộ được vay vốn gặp nhiều khó khăn do số lượng thành viên Hội Nông dân đông đảo trong khi nguồn vốn phân bổ hạn chế Điều này dẫn đến việc bình xét không đáp ứng đủ nhu cầu và nguyện vọng của bà con Thỉnh thoảng, chúng tôi cũng phải đối mặt với những nghi ngờ về sự thiên vị trong quá trình này.

Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội cho biết rằng nhiều hộ nghèo không được vay vốn do khả năng trả nợ thấp Việc này không chỉ khiến các hộ gặp khó khăn mà còn đặt trách nhiệm lên chúng tôi với Ngân hàng, vì họ đã ủy thác và tin tưởng vào khả năng đánh giá của chúng tôi Ngân hàng cũng đồng tình với quan điểm này, nhận thấy rằng rủi ro khi cho vay đối với những hộ này là rất cao.

Chủ tịch Hội Nông dân x Thuần H−ng

Theo kết quả điều tra 90 hộ nghèo, có 52 hộ vay vốn tại Ngân hàng Chính sách xã hội (chiếm 57,8%), trong khi 38 hộ không vay (chiếm 42,2%) Các hộ này đã nêu ra những khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn tín dụng từ ngân hàng.

- Khụng ủược thụng tin về hoạt ủộng tớn dụng:

Công tác tuyên truyền và quảng bá thông tin về Ngân hàng Chính sách xã hội (NH CSXH) đóng vai trò quan trọng trong việc giúp hộ nghèo tiếp cận tín dụng Qua quá trình này, hộ nghèo sẽ được cung cấp thông tin về ngân hàng, quyền lợi mà họ được hưởng, quy trình vay vốn, cách làm hồ sơ, số vốn có thể vay, thời hạn và lãi suất cho vay Nhờ đó, họ có thể hình thành các phương án sản xuất kinh doanh, xác định số vốn cần thiết và tìm đến các tổ chức liên quan như ngân hàng, Ban Xã hội các xã, cộng tác viên, và các tổ chức Chính trị - Xã hội để tìm hiểu và liên hệ đề nghị vay vốn Nếu công tác này được thực hiện hiệu quả, hộ nghèo sẽ có cơ hội vay vốn phục vụ cho sản xuất kinh doanh.

Theo kết quả điều tra, có 15 hộ gia đình (chiếm 16,67% tổng số hộ) không nhận được thông tin về nguồn vốn cho vay Những hộ này chủ yếu là những hộ cực nghèo và neo đơn, do đó không được tiếp cận thông tin cần thiết.

Qua tỡm hiểu thực tế, chỳng tụi thấy nổi lờn một số vấn ủề cũn hạn chế trong cụng tỏc tuyờn truyền thụng tin ủến với hộ nghốo:

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Kinh tế…… ……… 72

Hình thức tuyên truyền hiện nay vẫn chủ yếu là thông qua các cuộc họp với cán bộ từ cấp xã trở lên, sử dụng bảng quảng cáo tại phòng giao dịch, và phát sóng qua các bản tin của đài phát thanh huyện, xã.

+ Cụng tỏc tuyờn truyền thực hiện khụng thường xuyờn, tần suất ủưa tin khụng nhiều dẫn ủến thiếu sự chỳ ý của hộ nghốo

+ Thông tin tuyên truyền mang tính sơ lược hoặc quá nhiều nên hộ nghốo khú tổng hợp ủược cỏc thụng tin cần thiết

+ Cỏn bộ cỏc tổ chức Chớnh trị Xó hội khụng thụng bỏo kịp thời, ủầy ủủ về cỏc thụng tin ủến việc cho vay ủến với hộ nghốo

Họp bình xét khó khăn là một trong những trở ngại lớn nhất đối với hộ nghèo khi cần vay vốn Theo khảo sát, có tới 65 hộ nghèo, chiếm 72,2% trong tổng số 90 hộ, cho rằng họ gặp khó khăn trong việc tham gia bình xét vay vốn.

Tìm hiểu thực tế cho thấy một số nguyên nhân làm cho việc bình xét ủối với hộ nghốo cũn gặp nhiều khú khăn

Một số cá nhân tại các đơn vị nhận ủy thác dư nợ thường tham gia vào các cuộc họp bình xét, đưa vào danh sách vay những đối tượng không phải hộ nghèo Những hộ này thường có mối quan hệ khác nhau với các cá nhân, tổ chức.

Các bên cho vay thường ưu tiên các hộ gia đình có tài sản và thu nhập cao để dễ dàng thu hồi nợ.

+ Ban XðGN chưa hoàn thành tốt vai trò kiểm tra trước khi cho vay

+ Khụng thực hiện họp bỡnh xột tổ vay vốn ủỳng như quy ủịnh

Nhiều hộ nghèo ngại cho vay do 41 hộ (chiếm 45,5% tổng số hộ) cho rằng các tổ chức hội, đoàn thể không muốn bảo lãnh Nguyên nhân chính là áp lực từ phí ủy thác và cam kết thu hồi nợ, dẫn đến việc các tổ chức này chỉ chọn những hộ nghèo uy tín để cho vay Điều này gây ra vấn đề tiêu cực như việc đưa vào danh sách vay không đúng đối tượng.

Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội đã chỉ ra rằng cán bộ tổ chức hội và đoàn thể thường giữ vai trò tổ trưởng tổ vay vốn, điều này dẫn đến việc họ dễ dàng chi phối hoạt động của tổ Hệ quả là ý kiến phản hồi từ hộ nghèo không được coi trọng, làm giảm tính dân chủ và minh bạch trong các cuộc họp Thực tế, nhiều buổi họp chỉ mang tính hình thức và không thực sự xem xét các vấn đề quan trọng của tổ.

ðịnh hướng và một số biện phỏp chủ yếu nhằm hoàn thiện hoạt ủộng tớn dụng ủối với hộ nghốo của Ngõn hàng CSXH huyện Khoỏi Chõu

Tỷ lệ nợ quá hạn trung bình hiện nay đạt 4,77%, đang có xu hướng gia tăng qua các năm Tỷ lệ này cao hơn mức tối đa cho phép là 4%, điều này cho thấy một vấn đề nghiêm trọng trong quản lý nợ.

Sau khi vay vốn, thu nhập của hộ nghèo đã tăng lên, giúp nhiều hộ thoát nghèo Tuy nhiên, mức thu nhập vẫn còn thấp, dẫn đến khả năng tái nghèo vẫn rất cao.

4.4 ðỊNH HƯỚNG VÀ MỘT SỐ BIỆN PHÁP CHỦ YẾU NHẰM HOÀN THIỆN HOẠT ðỘNG TÍN DỤNG ðỐI VỚI HỘ NGHÈO CỦA NGÂN HÀNG CSXH HUYỆN KHOÁI CHÂU

4.4.1 Quan ủiểm, ủịnh hướng và mục tiờu về hỗ trợ tớn dụng cho hộ nghốo

4.4.1.1 Quan ủ i ể m v ề h ỗ tr ợ tớn d ụ ng cho h ộ nghốo

Vai trò của công cụ tài chính trong chiến lược giảm nghèo được thừa nhận rộng rãi trên toàn cầu Tại Việt Nam, nhiều địa phương đã áp dụng công cụ này trong nỗ lực giảm nghèo, tuy nhiên, kinh nghiệm vẫn còn hạn chế Do đó, việc sử dụng công cụ tài chính cần dựa trên đặc điểm của từng địa phương, vùng miền và mục tiêu phát triển cụ thể để xây dựng các chiến lược và giải pháp phù hợp Tại tỉnh Hưng Yên, đặc biệt là huyện Khoái Châu, Ngân hàng CSXH cần quán triệt các quan điểm trong quá trình áp dụng công cụ tài chính nhằm đạt hiệu quả cao trong công tác giảm nghèo.

Xóa đói giảm nghèo là nhiệm vụ quan trọng mà các tổ chức đảng và đoàn thể cần đặc biệt chú trọng Việc cho các hộ nghèo vay vốn ưu đãi nhằm xóa đói giảm nghèo không chỉ là hành động ban ơn mà còn là trách nhiệm của các tổ chức đảng và Nhà nước Trong đó, Ngân hàng Chính sách Xã hội, các tổ chức tín dụng khác và các cơ quan thực thi nhiệm vụ về tín dụng là những đơn vị chịu trách nhiệm trực tiếp.

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Kinh tế…… ……… 107

Các hộ nghèo vay vốn cần hiểu rằng đây là nguồn hỗ trợ từ Nhà nước, không phải là cho không Việc sử dụng nguồn vốn này một cách hiệu quả là rất quan trọng để nâng cao thu nhập và đảm bảo hoàn trả vốn lẫn lãi vay đúng hạn.

Tín dụng hỗ trợ giảm nghèo cần tập trung vào hiệu quả kinh tế xã hội, với nguồn lực hạn chế và nhu cầu vay vốn cao Do đó, cần đầu tư vào những đối tượng thực sự cần vốn và có phương án sử dụng vốn hiệu quả, tránh tình trạng đầu tư dàn trải cho các hộ nghèo Bên cạnh đó, cần thiết lập cơ chế kiểm tra, giám sát chặt chẽ đối với cán bộ tín dụng và hộ vay vốn để ngăn chặn thất thoát và sử dụng vốn không đúng mục đích.

Tín dụng hỗ trợ sản xuất giảm nghèo dựa trên cơ sở cho hộ nghèo vay vốn nhằm phát triển kinh tế hộ, cần chú trọng phát huy lợi thế của từng vùng, từng địa phương và từng ngành nghề Điều này phải phù hợp với mục tiêu chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng có lợi, công nghiệp hóa – hiện đại hóa khu vực nông nghiệp nông thôn, đồng thời gắn liền với việc bảo vệ môi trường sinh thái và văn hóa, truyền thống của mỗi vùng, mỗi địa phương.

4.4.1.2 ðị nh h ướ ng h ỗ tr ợ tín d ụ ng cho h ộ nghèo

Nhận thức được tầm quan trọng của công cụ chiến lược trong việc giảm nghèo là rất cần thiết Dựa trên đặc điểm, tình hình và xu hướng phát triển của đối tượng nghiên cứu, cùng với bối cảnh chung trong tương lai, chính sách hỗ trợ tín dụng cần đảm bảo các định hướng rõ ràng và hiệu quả.

Để đáp ứng nhu cầu vay vốn ngày càng tăng của hộ nghèo, cần khai thác tối đa mọi nguồn vốn, bao gồm nguồn vốn từ ngân sách Nhà nước, nguồn tài trợ của các tổ chức và cá nhân nước ngoài qua các chương trình, dự án, cùng với việc huy động nguồn nhàn rỗi trong dân cư Việc đa dạng hóa các kênh và hình thức chuyển tải vốn sẽ giúp tăng cường khả năng tiếp cận vốn cho các hộ gia đình cần hỗ trợ.

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Kinh tế…… ……… 108

Vào thứ hai, cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống chính sách và phương thức hoạt động, đồng thời minh bạch hóa thị trường vốn trong khu vực nông nghiệp – nông thôn Điều này nhằm tránh thất thoát, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn và tăng khả năng tiếp cận tín dụng cho các hộ nghèo.

Có nhiều chiến lược hỗ trợ vốn cho hộ nghèo, được thiết kế phù hợp với từng phương án kinh doanh và giai đoạn khác nhau, bao gồm các yếu tố như lãi suất, mức vốn vay và thời hạn cho vay.

Bên cạnh chính sách hỗ trợ vốn, cần thiết phải có các chính sách hỗ trợ khác như tập huấn nâng cao kiến thức kinh doanh, tìm kiếm thị trường tiêu thụ sản phẩm và đặc biệt là nâng cao trình độ dân trí, ý thức làm ăn của người nghèo Chỉ khi có sự hỗ trợ toàn diện và đồng bộ, hiệu quả sử dụng vốn vay mới được cải thiện, từ đó giúp họ thoát nghèo.

4.4.2 Một số biện pháp chủ yếu

4.4.2.1 Ki ể m soỏt vi ệ c cho vay khụng ủ ỳng ủố i t ượ ng

Ngân hàng Chính sách Xã hội chưa đáp ứng đủ nhu cầu vay vốn của các hộ nghèo, với 15,56% số hộ không đăng ký vay và 84,44% số hộ đã làm đơn nhưng chỉ có 68,42% được ngân hàng chấp nhận Mặc dù thực trạng cho vay của NH CSXH đối với hộ nghèo đạt trên 90% tổng số hộ, việc không cho vay đúng đối tượng theo quy định đã làm mất đi ý nghĩa của nguồn vốn, khiến nhiều hộ nghèo không thể tiếp cận và đáp ứng nhu cầu về vốn tín dụng.

Dựa trên những nguyên nhân gây ra tình trạng trên, cần thực hiện các biện pháp cụ thể để tạo điều kiện cho nhiều hộ nghèo được vay vốn theo đúng quy định.

Một số cỏ nhõn tại các ủơn vị nhận uỷ thác dư nợ thường tham gia vào khõu họp bỡnh xột, nhằm đưa vào danh sách vay vốn những ủối tượng khụng đủ điều kiện.