TRƢỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH DANH HOÀN SƠN HÀ PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG ĐỐI VỚI HỘ NGHÈO CỦA NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI TỈNH KIÊN GIANG LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Ngành: Kinh tế học Mã số ngành: 52310101 Tháng 11 năm 2013 i TRƢỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH DANH HOÀN SƠN HÀ PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG ĐỐI VỚI HỘ NGHÈO CỦA NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI TỈNH KIÊN GIANG LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Ngành: Kinh tế học Mã số ngành: 52310101 CÁN BỘ HƢỚNG DẪN NGUYỄN NGỌC ĐỨC Tháng 08 năm 2013 ii LỜI CẢM TẠ Trong suốt quá trình bốn năm học tại Trường Đại học Cần Thơ, được sự chỉ dẫn nhiệt tình cũng như sự giúp đỡ của Thầy, cô Trường Đại học Cần Thơ, đặc biệt là các Thầy, cô Khoa Kinh tế - Quản trị Kinh doanh, cùng với thời gian ba tháng thực tập tại Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang, tôi đã học được những bài học kinh nghiệm quý báu từ thực tiễn giúp ích cho bản thân để nay tôi có thể hoàn thành đề tài Luận văn Tốt nghiệp: “Phân tích hoạt động tín dụng hộ nghèo của Ngân hàng Chính sách Xã hội Tỉnh Kiên Giang”. Tôi xin chân thành biết ơn sự nhiệt tình giúp đỡ của các Thầy, cô Khoa Kinh tế - Quản trị Kinh doanh - Trường Đại học Cần Thơ, đặc biệt tôi xin gởi lời biết ơn sâu sắc đến Thầy Nguyễn Ngọc Đức đã trực tiếp hướng dẫn tôi trong suốt thời gian làm đề tài luận văn này. Tôi xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo Ngân hàng Chính sách Xã hội Tỉnh Kiên Giang, các cô (chú), anh (chị) của Ngân hàng đã tạo mọi điều kiện và chỉ dẫn cho tôi trong suốt thời gian thực tập tại Ngân hàng, đặc biệt là các cô (chú), anh (chị) Phòng Kế toán, Phòng Kế hoạch Nghiệp vụ Tín dụng đã nhiệt tình chỉ dẫn, cũng như sự hỗ trợ và cung cấp những kiến thức quý báu để tôi hoàn thành đề tài Luận văn Tốt nghiệp của mình tốt hơn. Cuối cùng, tôi xin kính chúc quý Thầy, cô Khoa Kinh tế - Quản trị Kinh doanh, Ban lãnh đạo Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang, cùng các cô (chú), anh (chị) trong ngân hàng dồi dào sức khoẻ và luôn thành công trong công việc. Tôi xin chân thành cảm ơn. Cần Thơ, ngày 18 tháng 11 năm 2013 Sinh viên thực hiện DANH HOÀN SƠN HÀ iii LỜI CAM KẾT Tôi cam đoan rằng đề tài này là do chính tôi thực hiện. Các số liệu thu thập và kết quả phân tích trong đề tài là trung thực, đề tài không trùng với bất kỳ đề tài nghiên cứu khoa học nào. Cần Thơ, ngày 18 tháng 11 năm 2013 Sinh viên thực hiện DANH HOÀN SƠN HÀ iv NHẬN XÉT CỦA CƠ QUAN THỰC TẬP .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. Ngƣời nhận xét Thủ trƣởng đơn vị v MỤC LỤC Trang CHƢƠNG 1 ............................................................................................................ 1 GIỚI THIỆU .......................................................................................................... 1 1.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI .............................................................................. 1 1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ....................................................................... 1 1.2.1 Mục tiêu chung ............................................................................................. 1 1.2.2 Mục tiêu cụ thể.............................................................................................. 2 1.3. PHẠM VI NGHIÊN CỨU .......................................................................... 2 1.3.1 Không gian nghiên cứu ................................................................................. 2 1.3.2 Thời gian nghiên cứu .................................................................................... 2 1.3.3 Đối tƣợng nghiên cứu ................................................................................... 2 CHƢƠNG 2 ............................................................................................................ 3 PHƢƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .......................... 3 2.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN ....................................................................................... 3 2.1.1 Khái niệm về đói nghèo và tiêu chuẩn xã định hộ nghèo, hộ cận nghèo ..... 3 2.1.2 Khái niệm tín dụng và phân loại tín dụng ................................................... 3 2.1.3 Các chỉ tiêu đánh giá hoạt động tín dụng của Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang đối với hộ nghèo....................................................... 4 2.1.4 Tín dụng đối với hộ nghèo ............................................................................ 6 2.1.5 Vai trò của tín dụng đối với hộ nghèo và vấn đề xóa đói giảm nghèo ......... 6 2.2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .............................................................. 8 2.2.1 Phƣơng pháp thu thập số liệu....................................................................... 8 2.2.2 Phƣơng pháp phân tích số liệu ..................................................................... 8 CHƢƠNG 3 .......................................................................................................... 10 GIỚI THIỆU CHUNG VỀ NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI CHI NHÁNH TỈNH KIÊN GIANG ............................................................................................ 10 3.1. GIỚI THIỆU VỀ HOẠT ĐỘNG CỦA NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI TỈNH KIÊN GIANG TRONG THỜI GIAN QUA ..................................... 10 3.1.1 Lịch sử hình thành và quá trình phát triển của Ngân hàng Chính sách Xã hội Việt Nam ............................................................................................................... 10 3.1.2 Lịch sử hình thành và quá trình phát triển của Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang................................................................................. 11 3.2. MÔ HÌNH TỔ CHỨC BỘ MÁY, ĐỐI TƢỢNG PHỤC VỤ VÀ CƠ CHẾ HOẠT ĐỘNG CỦA NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI TỈNH KIÊN GIANG 12 3.2.1 Mô hình tổ chức và bộ máy hoạt động ....................................................... 12 3.2.2 Đối tƣợng phục vụ của Ngân hàng Chính sách Xã hội .............................. 14 3.2.3 Cơ chế tài chính của Ngân hàng Chính sách Xã hội.................................. 14 3.3. CHƢƠNG TRÌNH CHO VAY TẠI NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI CHI NHÁNH TỈNH KIÊN GIANG..................................................................... 15 3.3.1. Nguyên tắc tín dụng .............................................................................. 15 3.3.2 Điều kiện để đƣợc vay vốn.......................................................................... 15 3.3.3 Mục đích sử dụng vốn và mức cho vay ...................................................... 16 vi 3.3.4 Lãi suất cho vay và thời hạn cho vay ......................................................... 17 3.3.5 Quy trình thẩm định cho vay, định kỳ trả nợ lãi, nợ gốc .......................... 19 3.4. KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI VIỆT NAM, CHI NHÁNH TỈNH KIÊN GIANG..................... 25 3.4.1 Chỉ tiêu về doanh thu.................................................................................. 25 3.4.2 Chỉ tiêu về chi phí ....................................................................................... 25 3.4.3 Chỉ tiêu về lợi nhuận ................................................................................... 27 3.5. NHỮNG THUẬN LỢI VÀ KHÓ KHĂN TRONG HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI VIỆT NAM, CHI NHÁNH TỈNH KIÊN GIANG ....................................................................................................... 27 3.5.1 Thuận lợi ..................................................................................................... 27 3.5.2 Khó khăn ..................................................................................................... 28 3.6. MỤC TIÊU VÀ PHƢƠNG HƢỚNG HOẠT ĐỘNG TRONG THỜI GIAN TỚI 30 CHƢƠNG 4 .......................................................................................................... 30 THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI CHI NHÁNH TỈNH KIÊN GIANG ............................................................ 30 4.1. TỔNG NGUỒN VỐN ............................................................................... 30 4.1.1 Nguồn vốn trung ƣơng................................................................................ 30 4.1.2 Nguồn vốn huy động từ Hội Đoàn thể và dân cƣ ....................................... 32 4.1.3 Nguồn vốn ủy thác từ Ngân sách Ủy ban Nhân dân Tỉnh, Ủy ban Nhân dân Huyện, thị xã, thành phố và các tổ chức xã hội ................................................... 34 4.2. THỰC TRẠNG TÍN DỤNG ĐỐI VỚI HỘ NGHÈO CỦA NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI CHI NHÁNH TỈNH KIÊN GIANG TỪ 2010 TỚI SÁU THÁNG ĐẦU NĂM 2013..................................................................................... 35 4.2.1 Tình hình cho vay từ năm 2010 tới sáu tháng đầu năm 2013 ................... 35 4.2.3 Tổng dƣ nợ trong thời gian từ năm 2010 đến sáu tháng đầu năm 2013 .. 53 4.2.4 Nợ quá hạn từ năm 2010 đến sáu tháng đầu năm 2013 của Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang............................................................. 59 4.2.5 Đánh giá tình hình tín dụng của Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang từ năm 2010 đến sáu tháng đầu năm 2013 dựa trên các chỉ số tài chính ............................................................................................................... 66 CHƢƠNG 5 .......................................................................................................... 69 THÀNH TỰU VÀ TỒN TẠI NGUYÊN NHÂN CỦA NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI CHI NHÁNH TỈNH KIÊN GIANG ............ Error! Bookmark not defined. 5.1. THÀNH TỰU VÀ MỘT SỐ TỒN TẠI NGUYÊN NHÂN ...................... 69 5.1.1 Thành tựu ................................................................................................... 69 5.1.2 Một số tồn tại nguyên nhân ........................................................................ 69 5.2. GIẢI PHÁP TRONG THỜI GIAN TỚI ĐỂ NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI CHI NHÁNH TỈNH KIÊN GIANG ....................................................................................................... 72 5.2.1 Tăng trƣởng nguồn vốn nhằm mở rộng cho vay đối với hộ nghèo ........... 72 5.2.2 Tăng cƣờng huy động tiền gửi tiết kiệm trong dân cƣ và trong cộng đồng ngƣời nghèo .......................................................................................................... 73 5.2.3 Khắc phục tình trạng nợ quá hạn tồn đọng ở những năm trƣớc .............. 73 vii 5.2.4 Tăng cƣờng công tác kiểm tra kiểm soát việc sử dụng vốn vay, có sự quan tâm kịp thời đến tình hình vay vốn của các hộ nghèo. ............................................... 73 5.2.5 Mở rộng việc kết hợp cung ứng vốn tín dụng với công tác nông nghiệp, thủ công nghiệp và dạy nghề cho ngƣời nghèo .......................................................... 75 CHƢƠNG 6 .......................................................................................................... 76 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ............................................................................. 76 6.1 KẾT LUẬN .................................................................................................... 76 6.2 KIẾN NGHỊ ................................................................................................... 76 6.2.1 Kiến nghị với Chính quyền địa phƣơng ..................................................... 76 6.2.2 Kiến nghị với Ngân hàng Chính sách Xã hội Việt Nam ............................ 77 6.2.3 Kiến nghị với Chính phủ……………………………………………………77 viii DANH SÁCH BẢNG Trang Bảng 3.1: Biểu lãi suất cho vay của các chương trình dành cho các đối tượng......... 17 Bảng 3.2: Mức lãi suất áp dụng đối với các đối tượng chính sách áp dụng từ ngày 01/06/2001 đến 31/12/2013. ................................................................................... 18 Bảng 3.3: Kết quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng Chính sách Xã hội Tỉnh Kiên Giang từ năm 2010 đến sáu tháng đầu năm 2013 .................................................... 26 Bảng 4.1: Nguồn vốn cho vay từ năm 2010 đến sáu tháng đầu năm 2013 của Ngân hàng Chính sách Xã hội Tỉnh Kiên Giang. ...................................................................... 31 Bảng 4.2: Tình hình tín dụng từ năm 2010 đến sáu tháng đầu năm 2013 của Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang ...................................................... 36 Bảng 4.3: Doanh số cho vay thông qua Hội Đoàn thể năm từ 2010 tới sáu tháng đầu năm 2013 ....................................................................................................................... 38 Bảng 4.4: Doanh số cho vay theo ngành nghề từ năm 2010 tới sáu tháng đầu năm 2013 của Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang .............................. 42 Bảng 4.5: Tình hình tín dụng từ năm 2010 đến sáu tháng đầu năm 2013 của Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang ...................................................... 46 Bảng 4.6: DSTN thông qua Hội đoàn thể của Ngân hàng Chính sách Xã hội Tỉnh Kiên Giang từ năm 2010 đến sáu tháng đầu năm 2013 .................................................... 48 Bảng 4.7: DSTN theo ngành nghề của NHCSXH Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang từ năm 2010 tới sáu tháng đầu năm 2013............................................................................ 51 Bảng 4.8: Tổng dư nợ thông qua Hội Đoàn thể của NHCSXH Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang từ năm 2010 tới sáu tháng đầu năm 2013 ..................................................... 55 Bảng 4.9: DSTN theo ngành nghề của NHCSXH Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang từ năm 2010 tới sáu tháng đầu năm 2013............................................................................ 58 Bảng 4.10: Nợ quá hạn thông qua Hội Đoàn thể của NHCSXH Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang từ năm 2010 tới sáu tháng đầu năm 2013 ..................................................... 61 Bảng 4.11: Nợ quá hạn theo ngành nghề của NHCSXH Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang từ năm 2010 tới sáu tháng đầu năm 2013 .................................................................... 64 Bảng 4.12: Các chỉ số tài chính đánh giá hoạt động tín dụng của Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang ........................................................................ 67 Bảng 4.13: Một số tồn tại và đề xuất giải pháp khắc phục trong hoạt động tín dụng của Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang. .... Error! Bookmark not defined. ix DANH MỤC HÌNH Trang Hình 3.1: Kết quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng Chính sách Xã hội Tỉnh Kiên Giang từ năm 2010 đến sáu tháng đầu năm 2013 .................................................... 31 Hình 4.1: Nguồn vốn cho vay từ năm 2010 đến sáu tháng đầu năm 2013 của Ngân hàng Chính sách Xã hội Tỉnh Kiên Giang. ...................................................................... 36 Hình 4.2: Tình hình tín dụng từ năm 2010 đến sáu tháng đầu năm 2013 của Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang ...................................................... 39 Hình 4.3: Doanh số cho vay thông qua Hội Đoàn thể năm từ 2010 tới sáu tháng đầu năm 2013 ....................................................................................................................... 42 Hình 4.4: Doanh số cho vay theo ngành nghề từ năm 2010 tới sáu tháng đầu năm 2013 của Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang .............................. 46 Hình 4.5: Tình hình tín dụng từ năm 2010 đến sáu tháng đầu năm 2013 của Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang ...................................................... 48 Hình 4.6: DSTN thông qua Hội đoàn thể của Ngân hàng Chính sách Xã hội Tỉnh Kiên Giang từ năm 2010 đến sáu tháng đầu năm 2013 .................................................... 51 Hình 4.7: DSTN theo ngành nghề của NHCSXH Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang từ năm 2010 tới sáu tháng đầu năm 2013............................................................................ 55 Hình 4.8: Tổng dư nợ thông qua Hội Đoàn thể của NHCSXH Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang từ năm 2010 tới sáu tháng đầu năm 2013 ................................................................ 58 Hình 4.9: DSTN theo ngành nghề của NHCSXH Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang từ năm 2010 tới sáu tháng đầu năm 2013............................................................................ 61 Hình 4.10: Nợ quá hạn thông qua Hội Đoàn thể của NHCSXH Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang từ năm 2010 tới sáu tháng đầu năm 2013 ..................................................... 64 Hình 4.11: Nợ quá hạn theo ngành nghề của NHCSXH Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang từ năm 2010 tới sáu tháng đầu năm 2013 .................................................................... 67 x DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TD QĐ-TTg NHCS HĐQT 6T/2012 6T/2013 DSCV DSTN NHCSXH NTTS TTCN NQH NHNN - Tín dụng Quyết định của Thủ tướng Chính phủ Ngân hàng Chính sách Hội đồng Quản trị Sáu tháng đầu năm 2012 Sáu tháng đầu năm 2013 Doanh số cho vay Doanh số thu nợ Ngân hàng Chính sách Xã hội Nuôi trồng thủy sản Tiểu thủ công nghiệp Nợ quá hạn Ngân hàng Nhà nước xi CHƢƠNG 1 GIỚI THIỆU 1.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Nghèo đói là hiện tượng khách quan và phổ biến trong tất cả các hình thái kinh tế xã hội, nền kinh tế thị trường của Việt Nam cũng không là ngoại lệ. Những năm gần đây, nhờ có chính sách đổi mới, nền kinh tế nước ta ngày càng phát triển, đại bộ phận đời sống người dân tăng lên một cách rõ rệt, song bộ phận không nhỏ dân cư, đặt biệt là dân cư vùng cao, vùng sâu, vùng xa, vẫn đang chịu cảnh nghèo đói, chưa đảm bảo được những điều kiện cơ bản của cuộc sống. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến nghèo đói, trong đó có một nguyên nhân quan trọng là thiếu vốn sản xuất kinh doanh, vấn đề trên luôn được sự quan tâm sâu sắc của Đảng, Nhà nước, Chính phủ, điển hình là việc thành lập Ngân hành Chính sách Xã hội Việt Nam theo Quyết định 131/2002 QĐ-TTg ngày 04/10/2002 của Thủ tướng Chính phủ. Kể từ khi thành lập Ngân hàng Chính sách Xã hội Việt Nam đã được nhiều thành tưu to lớn thông qua việc cấp tín dụng cho các hộ nghèo thiếu vốn sản xuất, học sinh sinh viên gia đình có hoàn cảnh khó khăn, giải quyết việc làm, chương trình cụm tuyến dân cư, cho vay xuất khẩu động. Qua 21 năm hoạt động (từ năm 1992 đến nay) Ngân sách Nhà nước dành khoảng 1900 tỷ đồng, thực hiện cho vay 174.875 dự án, hỗ trợ tạo việc làm cho 3.675.300 người, góp phần xóa đói giảm nghèo tăng thu nhập cho người lao động. Kiên Giang là một tỉnh thuộc khu vực Tây Nam của Đồng bằng Sông Cửu Long, có diện tích 6.348,5 km2, dân số 1.714.100 người, (Tổng cục Thống kê, 2011, Hà Nội, Nhà xuất bản Thống kê), thành phần dân số gồm 15 dân tộc khác nhau, trong đó người Kinh chiếm 85,5%, người Khmer chiếm 12,2%, còn lại là người Chăm, Hoa, Tày, Nùng….là một tỉnh đa dân tộc, đời sống người dân còn khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo toàn Tỉnh là 5,73%, (Bộ Lao động Thương binh & Xã hội, 2012). Cho dù trong bất cứ thời điểm nào, nỗ lực của Chính phủ, Đảng và Nhà nước luôn luôn vì mục tiêu xóa đói giảm nghèo, nâng cao chất lượng cuộc sống, do đó tôi chọn đề tài: “Phân tích hoạt động tín dụng hộ nghèo của Ngân hàng Chính sách Xã hội Tỉnh Kiên Giang” để làm luận văn tốt nghiệp. 1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 1 1.2.1. Mục tiêu chung Phân tích và đánh giá tình hình tín dụng hộ nghèo, đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao công tác tín dụng, đảm bảo cho sự ổn định nguồn vốn dài hạn, nâng cao chất lượng tín dụng đối với ngân hàng trong việc xóa đói giảm nghèo, tạo việc làm, nâng cao thu nhập, tăng chất lượng cuộc sống cho hộ nghèo trong giai đoạn hiện nay ở nước ta. 1.2.2. Mục tiêu cụ thể Phân tích thực trạng hoạt động tín dụng hộ nghèo tại Ngân hàng Chính sách Xã hội Việt Nam, Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang. Đánh giá chung hoạt động tín dụng hộ nghèo tại Ngân hàng Chính sách Xã hội Việt Nam, Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang trong giai đoạn từ năm 2010 đến sáu tháng đầu năm 2013 thông qua các chỉ tiêu tài chính, tín dụng chuyên ngành ngân hàng. Đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao hoạt động tín dụng đối với hộ nghèo tại Ngân hàng Chính sách Xã hội, Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang theo ngành nghề. 1.3. PHẠM VI NGHIÊN CỨU 1.3.1. Không gian nghiên cứu Đề tài được nghiên cứu tại Ngân hàng Chính sách xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang. 1.3.2. Thời gian nghiên cứu Đề tài được thực hiện từ ngày 12/08/2013 đến ngày 18/11/2013. Đề tài chỉ tập trung sử dụng, nghiên cứu và phân tích số liệu năm 2010, 2011, 2012 và sáu tháng đầu năm 2013 được thu thập tại Ngân hàng Chính sách xã hội Tỉnh Kiên Giang. 1.3.3. Đối tƣợng nghiên cứu Luận văn chủ yếu tập trung nghiên cứu về đối tượng phục vụ, đối tượng được vay vốn, cơ chế xét duyệt, thẩm định hồ sơ cho vay, nguồn vốn để cấp tín dụng, doanh số cho vay, doanh số thu nợ, dư nợ và nợ quá hạn trong công tác tín dụng đối với hộ nghèo tại Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang ở mức bao quát sau đó sẽ phân tích cụ thể theo từng tiêu thức phân loại theo Hội đoàn thể, theo ngành nghề. 2 CHƢƠNG 2 PHƢƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN 2.1.1. Khái niệm về đói nghèo và tiêu chuẩn xã định hộ nghèo, hộ cận nghèo 2.1.1.1. Khái niệm về đói nghèo Nghèo là sự thiếu cơ hội để có thể sống một cuộc sống tương ứng với các tiêu chuẩn tối thiểu nhất định, thước đo các tiêu chuẩn này thay đổi theo thời gian và tùy theo điều kiện kinh tế xã hội, tiêu chuẩn đo lường của mỗi quốc gia. Ngân hàng thế giới định nghĩa nghèo theo thu nhập là dưới 1USD/người/ngày. Tổ chức Y tế Thế giới định nghĩa nghèo là một người hưởng chế độ khẩu phần dưới 2000 calo/ngày. 2.1.1.2. Chuẩn nghèo của Việt Nam Ngân hàng Thế giới và Tổ chức Y tế Thế giới đánh giá hộ nghèo theo hai tiêu chuẩn trên. Tuy nhiên, nếu áp dụng hai bộ tiêu chuẩn trên sẽ không còn phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội đặc thù của Việt Nam. Do đó Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 09/QĐ-TTg ngày 30/01/2011 áp dụng cho giai đoạn 2011-2015 làm tiêu chí xác định hộ nghèo và hộ cận nghèo. a. Chuẩn nghèo, cận nghèo ở nông thôn Hộ nghèo ở nông thôn là hộ có mức thu nhập bình quân từ 400.000 đồng/người/tháng (từ 4.800.000 đồng/người/năm) trở xuống. Hộ cận nghèo ở nông thôn là hộ có mức thu nhập bình quân từ 401.000 đồng đến 520.000 đồng/người/tháng. (Chính phủ, 2011). b. Chuẩn nghèo, cận nghèo ở thành thị Hộ nghèo ở thành thị là hộ có mức thu nhập bình quân từ 500.000 đồng/người/tháng (từ 6.000.000 đồng/người/năm) trở xuống. Hộ cận nghèo ở thành thị là hộ có mức thu nhập bình quân từ 501.000 đồng đến 650.000 đồng/người/tháng. (Chính phủ, 2011). 2.1.2. Khái niệm tín dụng và phân loại tín dụng 2.1.2.1. Khái niệm tín dụng ngân hàng Tín dụng ngân hàng là mối quan hệ vay mượn bằng tiền tệ, hàng hóa, dịch vụ theo nguyên tắc hoàn trả giữa một bên là ngân hàng và một bên là đơn vị kinh tế, tổ chức xã hội, dân cư. 3 Tín dụng ngân hàng là mối quan hệ vay mượn có hoàn trả cả gốc và lãi sau một khoảng thời gian nhất định, là mối quan hệ chuyển dịch tạm thời quyền sử dụng vốn, là quyền bình đẳng cả hai bên đều có lợi. trong nền kinh tế thị trường, phần lớn cho vay đều qua ngân hàng để từ đó đáp ứng nhu cầu đầu tư, trang trải chi phí, mua các yếu tố đầu vào và tiêu dung cá nhân. Tín dụng ngân hàng không chỉ đáp ứng nhu cầu vốn ngắn hạn để bổ sung vào quỹ tiền mặt và đầu tư các yếu tố xây dựng cơ bản. Như vậy trong nền kinh tế thị trường tín dụng ngân hàng là hình thức chủ yếu để đáp ứng nhu cầu vốn cho toàn bộ nền kinh tế. 2.1.2.2. Phân loại tín dụng theo thời hạn Trong nền kinh tế, có rất nhiều hình thức tín dụng của ngân hàng nhưng các phân loại phổ biến và dễ hiểu nhất là theo thời hạn. căn cứ vào thời hạn, người ta chia ra làm những loại sau: Tín dụng ngắn hạn: Tín dụng ngắn hạn là những khoản cho vay có thời hạn dưới 12 tháng nhằm giúp khách hàng là doanh nghiệp và cá nhân tăng cường vốn lưu động tạm thời thiếu hụt trong quá trình sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng. Theo tiêu chuẩn của các nước tư bản tín dụng ngắn hạn là dưới 3 năm. Tín dụng trung hạn: Tín dụng trung hạn là những khoản cho vay có thời hạn từ 1 năm đến 3 năm, nhằm để doanh nghiệp vay vốn đầu tư mua sắm máy móc thiết bị, đầu tư vào những dự án vừa và nhỏ, cá nhân chi trả các khoản tiêu dùng dài hạn, mua sắm tài sản lâu bền. Tín dụng dài hạn: Tín dụng dài hạn là những khoản vay có thời hạn trên 3 năm để doanh nghiệp vay vốn đầu tư những dự án lớn, lâu thu hồi vốn, có thời hạn khấu hao lâu. Riêng theo tiêu chuẩn phân loại của các nước phát triển trên thế giới cho vay trung hạn từ 3 năm đến 7 năm, cho vay dài hạn trên 7 năm. Lê Văn Tề (2010). 2.1.3. Các chỉ tiêu đánh giá hoạt động tín dụng của Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang đối với hộ nghèo Nguồn vốn cho vay là nguồn vốn Ngân hàng có được thông qua hình thức cấp từ Hội sở, huy động để phục vụ các hoạt động của Ngân hàng. Nguồn vốn cho vay = Vốn trung ương + vốn ủy thác + vốn huy động. Doanh số cho vay: Là tổng số tiền mà ngân hàng đã giải ngân dưới hình thức tiền mặt hoặc chuyển khoản trong một thời gian nhất định. Đây là chỉ tiêu 4 phản ánh quy mô đầu tư và khối lượng vốn mà ngân hàng cung cấp cho khách hàng. Doanh số thu nợ: Là tổng số tiền mà ngân hàng thu hồi từ các khoản giải ngân trong một thời gian nhất định. Hệ số thu nợ là tỷ lệ giữa doanh số nợ thu được và doanh số cho vay Doanh số thu nợ Hệ số thu nợ  Doanh số cho vay Chỉ tiêu này đánh giá khả năng thu hồi nợ của ngân hàng. Nó phản ánh trong một thời kỳ nào đó, với doanh số cho vay nhất định thì ngân hàng sẽ thu về được bao nhiêu đồng vốn. Tỷ lệ này càng cao, càng tốt. Dư nợ cho vay: Là chỉ tiêu phản ánh số nợ mà ngân hàng đã cho vay và chưa thu hồi về được tại một thời điểm nhất định, dư nợ phản ánh thực trạng hoạt động tín dụng, dư nợ càng cao chứng tỏ ngân hàng cho vay nhiều và nguồn vốn của ngân hàng dồi dào, vai trò cung cấp tín dụng của ngân hàng hiệu quả. Nhưng một ngân hàng có dư nợ cao chưa chắc hoạt động tốt mà phải còn xem xét đến tỷ lệ nợ quá hạn.Ta có thể hiểu dư nợ được tính như sau: Dư nợ cuối kỳ = Dư nợ đầu kỳ + Doanh số cho vay trong kỳ - Doanh số thu nợ trong kỳ Nợ quá hạn: Là số tiền khách hàng chưa hoàn trả cho ngân hàng cả gốc và lãi khi đáo hạn thời hạn hợp đồng tín dụng mà không làm đơn xin gia hạn hoặc điều chỉnh kỳ hạn với nguyên nhân hợp lý. Theo quy định tại Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang thì nợ quá hạn bao gồm các khoản nợ sử dụng sai mục đích, và các khoản nợ đến hạn nhưng khách hàng chưa trả nợ cho Ngân hàng. Nếu tỷ lệ nợ quá hạn chiếm tỷ lệ cao trong tổng dư nợ, điều này chứa đựng rủi ro tín dụng cho ngân hàng, thu nhập sẽ bị giảm. Tỷ lệ nợ quá hạn: Tỷ lệ này cho biết có bao nhiêu phần trăm dư nợ bị quá hạn trong tổng dư nợ của ngân hàng. Tỷ lệ này phản ánh khả năng mất vốn của Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang khi cho các đối tượng chính sách vay tiền. Nếu tỷ lệ này từ 0 – 5% thì mức độ rủi ro mất vốn của ngân hàng là trong tầm kiểm soát được và nó đảm bảo cho Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang hoạt động an toàn, ổn định. Nợ quá hạn Tỷ lệ nợ quá hạn  x 100 % Tổng dư nợ 5 Nợ quá hạn là chỉ tiêu phản ánh chất lượng tín dụng. Nợ quá hạn là khoản nợ mà ngân hàng gặp rủi ro khi cho vay. Nếu tỷ lệ nợ quá hạn càng lớn thì chúng tỏ ngân hàng hoạt động không hiệu quả, tiềm ẩn nguy cơ mất khả năng thanh toán và rủi ro cao, ngược lại nếu tỷ lệ thấp phản ánh hoạt động tín dụng có chất lượng cao. Vòng quay vốn tín dụng là chỉ số đo lường khả năng thu hồi vốn gốc và lãi, sau đó dùng đồng vốn gốc, lãi tiến hành cho vay lại. Chỉ số này càng cao chứng tỏ khả năng tín dụng của ngân hàng có hiệu quả, ngược lại nếu vòng quay vốn tín dụng thấp, thì ngân hàng bị nợ quá hạn, nợ khoanh, nợ , nguy cơ mất vốn rất cao. Doanh số thu nợ Số vòng quay vốn tín dụng = Tổng dư nợ 2.1.4. Tín dụng đối với hộ nghèo Tín dụng đối với hộ nghèo là những khoản tín dụng chỉ dành riêng cho người nghèo, có sức lao động nhưng thiếu vốn để phát triển sản xuất trong một thời hạn nhất định theo tiêu chuẩn quy định của Chính phủ, và có nghĩa vụ hoàn trả đầy đủ số tiền gốc và tiền lãi theo thỏa thuận, tùy theo từng nguồn vốn do đó có thể hưởng mức lãi suất ưu đãi khác nhau nhằm giúp người nghèo vươn lên tái hòa nhập cộng đồng. Tín dụng hộ nghèo có những mục tiêu, nguyên tắc hoạt động, điều kiện riêng, khác với loại hình tín dụng của Ngân hàng thương mại. 2.1.5. Vai trò của tín dụng đối với hộ nghèo và vấn đề xóa đói giảm nghèo Người nghèo và hộ gia đình nghèo là các đối tượng dễ bị tổn thương nhất trong các chuyển biến của kinh tế - xã hội, là hiện tượng tự nhiên của các hình thái kinh tế xã hội, Việt Nam cũng không là ngoại lệ. Tuy nhiên, tất cả chúng ta không ai mong muốn nó, các nhà lãnh đạo cũng vậy nhưng chúng ta phải chấp nhận sống chung với nó và tìm các biện pháp khắc phục và tháo gỡ thông qua các chương trình chính sách an sinh, phúc lợi xã hội. 2.1.5.1. Động lực giúp ngƣời nghèo vƣợt qua khó khăn Người nghèo đói có nhiều nguyên nhân như: bệnh tật, ốm đau, tai nạn, không còn sức lao động, đông con dẫn đến thiếu thốn trong sinh hoạt, cuộc sống, mắc tệ nạn xã hội, lười lao động, thiếu kiến thức trong sản xuất kinh doanh, điều kiện tự nhiên không thuận lợi, không được đầu tư đúng mức, thiếu 6 vốn sản xuất… Trong thực tế tại Việt Nam, người dân có tính tiết kiệm cần cù, nhưng nghèo đói là do không có vốn hoặc thiếu vốn sản xuất, tổ chức kinh doanh. Vì vậy, vốn đối với họ là điều kiện tiên quyết, là động lực đầu tiên giúp họ vượt qua khó khăn để thoát nghèo. Khi có vốn trong tay với bản chất cần cù, tiết kiệm, bằng sức lao động, sáng tạo của bản thân cộng với sự ủng hộ giúp đỡ của gia đình, họ có điều kiện mua sắm vật tư, các yếu tố đầu vào để tổ chúc sản xuất nâng cao chất lượng cuộc song, cải thiện kinh tế hộ gia đình. 2.1.5.2. Cung ứng vốn giúp ngƣời nghèo góp phần xây dựng nông thôn mới Cung ứng vốn cho người nghèo theo chương trình, với mục tiêu đầu tư cho sản xuất kinh doanh để xóa đói giảm nghèo, thông qua kênh tín dụng thu hồi vốn và lãi đã buộc những người vay phải tính toán trồng cây gì, nuôi con gì, làm nghề gì và làm như thế nào để có hiệu quả kinh tế cao. Để làm được điều đó họ phải tìm hiểu học hỏi kỹ thuật sản xuất, suy nghĩ biện pháp quản lý từ đó tạo cho họ tính năng động sáng tạo trong lao động sản xuất, tích luỹ được kinh nghiệm trong công tác quản lý kinh tế. Mặt khác, khi số đông người nghèo đói tạo ra được nhiều sản phẩm hàng hoá thông qua việc trao đổi trên thị trường làm cho họ tiếp cận được với kinh tế thị trường một cách trực tiếp. 2.1.5.3. Góp phần trực tiếp vào việc chuyển đổi cơ cấu kinh tế nông nghiệp nông thôn, thực hiện việc phân công lại lao động xã hội Xoá đói giảm nghèo là nhiệm vụ của toàn Đảng, toàn dân, của các cấp, các ngành. Tín dụng cho người nghèo thông qua các quy định về mặt nghiệp vụ cụ thể của nó như việc bình xét công khai những người được vay vốn, việc thực hiện các tổ tương trợ vay vốn, tạo ra sự tham gia phối hợp chặt chẽ giữa các đoàn thể chính trị xã hội, của cấp uỷ, chính quyền đã có tác dụng: Tăng cường hiệu lực của cấp uỷ, chính quyền trong lãnh đạo, chỉ đạo kinh tế ở địa phương. Tạo ra sự gắn bó giữa hội viên, đoàn viên với các tổ chức hội, đoàn thể của mình thông qua việc hướng dẫn giúp đỡ kỹ thuật sản xuất, kinh nghiệm quản lý kinh tế của gia đình, quyền lợi kinh tế của tổ chức hội thông qua việc vay vốn. Thông qua các tổ tương trợ tạo điều kiện để những người vay vốn có cùng hoàn cảnh gần gũi, nêu cao tính tương thân, tương ái giúp đỡ lẫn nhau tăng cường tình làng, nghĩa xóm, tạo niềm tin ở dân đồi với Đảng, Nhà nước.Kết quả phát triển kinh tế đã làm thay đổi đời sống kinh tế ở nông thôn, an ninh, trật tự an toàn xã hội phát triển tốt, hạn chế được những mặt tiêu cực, tạo ra được bộ mặt mới trong đời sống kinh tế xã hội và nông thôn. 7 2.1.5.4. Giúp ngƣời nghèo nâng cao kiến thức tiếp cận với thị trƣờng, có điều kiện tham gia hoạt động sản xuất kinh doanh trong nền kinh tế thị trƣờng Trong nông nghiệp vấn đề quan trọng hiện nay để đi lên một nền sản xuất hàng hoá lớn đòi hỏi phải áp dụng các biện pháp khoa học kỹ thuật mới vào sản xuất. Đó là việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi và đưa các loại giống mới có năng suất cao vào áp dụng trong thực tiễn sản xuất và phải được thực hiện trên diện rộng. Để làm được điều này đòi hỏi phải đầu tư một lượng vốn lớn, thực hiện được khuyến nông, khuyến lâm, khuyến ngư..., những người nghèo phải được đầu tư vốn họ mới có khả năng thực hiện. Như vậy, thông qua công tác tín dụng đầu tư cho người nghèo đã trực tiếp góp phần vào việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn thông qua áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, tạo ra các ngành nghề dịch vụ mới trong nông nghiệp đã trực tiếp góp phần vào việc phân công lại lao động trong nông nghiệp và lao động xã hội 2.2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.2.1. Phƣơng pháp thu thập số liệu Đề tài nghiên cứu sử dụng số liệu báo cáo tổng kết năm 2010, 2011, 2012 đã được kiểm toán và báo cáo sơ bộ sáu tháng đầu năm 2013 của Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang. Thu thập các thông tin dữ liệu từ sách báo, tạp chí, tài liệu, từ mạng Internet có liên quan đến đề tài. Báo cáo tổng kết Đánh giá tình hình kinh tế xã hội của Ủy ban Nhân dân Tỉnh Kiên Giang năm 2011, 2012, tổng kết tình hình kinh tế - xã hội sáu tháng đầu năm 2013. 2.2.2. Phƣơng pháp phân tích số liệu Mục tiêu 1: Tổng hợp các số liệu thứ cấp và phương pháp thống kê mô tả để thấy rõ tăng trưởng về chất lượng tín dụng tại Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang Mục tiêu 2: Tổng hợp số liệu thứ cấp và phương pháp so sánh giá trị tương đối để chỉ ra tăng trưởng tín dụng dựa trên các chỉ số tài chính. Mục tiêu 3: Dựa vào kết quả phân tích đề xuất các giải pháp nâng cao hoạt động tín dụng theo ngành nghề đối với ngân hàng trong thời gian tới. Phương pháp so sánh số tuyệt đối là kết quả của phép trừ giữa trị số của kỳ phân tích với kỳ gốc của các chỉ tiêu tín dụng. Δ Y = Y1 - Y 0 8 Trong đó: - Δ Y là phần chênh lệch tăng giảm của các chỉ tiêu tín dụng. - Y1 là chỉ tiêu tín dụng năm sau. - Y0 là chỉ tiêu tín dụng năm trước. Phương pháp so sánh số tuyệt đối sử dụng để so sánh số liệu năm trước với năm sau của các chỉ tiêu xem xét sự biến động và tìm ra nguyên nhân của sự biến động tình hình tín dụng qua đó đề ra hướng giải quyết. Phương pháp so sánh số tương đối là kết quả của phép chia trị số của kỳ phân tích so với kỳ gốc của các chỉ tiêu tín dụng. Δ Y Y1  Y0 x100% Y0 Trong đó: - Δ Y là tốc độ tăng trưởng của chỉ tiêu tín dụng. - Y1 là chỉ tiêu tín dụng năm sau. - Y0 là chỉ tiêu tín dụng năm trước. Phương pháp so sánh số tương đối dùng để làm rõ tình hình biến động của các chỉ tiêu tín dụng. So sánh tốc độ tăng trưởng của các chỉ tiêu tín dụng giữa các năm và so sánh tốc độ tăng trưởng giữa các chỉ tiêu. Từ đó tìm ra nguyên nhân và đề ra biện pháp khắc phục. 9 CHƢƠNG 3 GIỚI THIỆU CHUNG VỀ NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI CHI NHÁNH TỈNH KIÊN GIANG 3.1. GIỚI THIỆU VỀ HOẠT ĐỘNG CỦA NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI TỈNH KIÊN GIANG TRONG THỜI GIAN QUA 3.1.1. Lịch sử hình thành và quá trình phát triển của Ngân hàng Chính sách Xã hội Việt Nam Ngân hàng Chính sách Xã hội là một định chế tài chính Nhà nước được Thủ tướng Chính phủ ký Quyết định thành lập số 131/2002 QĐ-TTg ngày 04/10/2002 về việc thành lập Ngân hàng Chính sách Xã hội Việt Nam, tên giao dịch Quốc tế là: Vietnam Bank for Social Polices (VBSP) để thực hiện tín dụng ưu đãi đối với các đối tượng chính sách như hộ nghèo thiếu vốn sản xuất, học sinh sinh viên gia đình có hoàn cảnh khó khăn, giải quyết việc làm, chương trình cho vay xây dựng nhà ở theo cụm tuyến dân cư, cho vay xuất khẩu động, cho vay sản xuất kinh doanh và các đối tượng chính sách khác theo từng thời kỳ do Chính phủ quy định trên cơ sở tổ chức lại Ngân hàng phục vụ người nghèo được thành lập từ tháng 08 năm 1995. Ngân hàng Chính sách Xã hội là đơn vị hạch toán tập trung toàn hệ thống, tự chủ về tài chính, tự chịu trách nhiệm về hoạt động tín dụng của mình trýớc pháp luật, thực hiện bảo toàn và phát triển vốn, bù ðắp chi phí và rủi ro hoạt ðộng tín dụng, không bị bắt buột tham gia bảo hiểm tiền gửi, không trích lập dự phòng rủi ro, không phải trích lập tỷ lệ dự trữ bắt buột, được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp và các khoản phải nộp Ngân sách Nhà nước. Ngân hàng Chính sách Xã hội là tổ chức tín dụng Nhà nước, hoạt động không vì mục đích lợi nhuận, mà vì mục tiêu xóa đói giảm nghèo, phát triển kinh tế và góp phần giải quyết việc làm, nâng cao chất lượng cuộc sống. Ngân hàng Chính sách Xã hội có bộ máy quản lý và điều hành thống nhất trong phạm vi cả nước, là một pháp nhân, có con dấu và hệ thống giao dịch từ trung ương đến địa phương, Trụ sở chính đặt tại Hà Nội, Chi nhánh đặt tại các Tỉnh, Thành phố trực thuộc trung ương. Quản trị Ngân hàng Chính sách Xã hội là Hội đồng quản trị. Hội đồng quản trị có các ban đại diện Hội đồng quản trị ở các Tỉnh, Thành phố trực thuộc trung ương, Quận, Huyện, Thị xã, Thành phố trực thuộc Tỉnh. Điều hành hoạt động của Ngân hàng Chính sách Xã hội là Tổng Giám đốc. 10 Vốn điều lệ ban đầu là 5.000 tỷ đồng và được cấp vốn bổ sung phù hợp với yêu cầu hoạt động của từng thời kỳ. Đến ngày 31/12/2010, vốn điều lệ của Ngân hàng Chính sách Xã hội là 10.000 tỷ đồng, thời hạn hoạt động của Ngân hàng Chính sách Xã hội là 99 năm. Ngân hàng Chính sách Xã hội được huy động vốn của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước, tiếp nhận nguồn vốn của Chính phủ, Bộ Tài chính, Bộ Lao động Thương binh & Xã hội, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, Ủy ban Nhân dân Tỉnh, Thành phố trực thuộc trung ương để cho vay theo từng đối tượng mà các tổ chức trên ủy thác cho vay để đáp ứng từng mục tiêu chính sách của các tổ chức ủy thác trong từng thời kỳ. Mức cho vay và lãi suất cho vay của Ngân hàng Chính sách Xã hội theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ trong từng thời kì. Hiện nay lãi suất cho vay của các chương trình cho vay của Ngân hàng Chính sách Xã hội từ 0%/tháng tới 0,9%/tháng. Hoạt động của Ngân hàng Chính sách Xã hội: Thực hiện tín dụng ưu đãi đối với các đối tượng chính sách như hộ nghèo thiếu vốn sản xuất, học sinh sinh viên gia đình có hoàn cảnh khó khăn, giải quyết việc làm, chương trình cho vay xây dựng nhà ở theo cụm tuyến dân cư, cho vay xuất khẩu động, cho vay sản xuất kinh doanh và các đối tượng chính sách khác. Thực hiện các dịch vụ thanh toán và ngân quỹ. Tiếp nhận, quản lý, sử dụng và bảo toàn nguồn vốn của Chính phủ và Tổng Liên đoàn Lao động Tỉnh, Uỷ ban Nhân dân Tỉnh dành cho chương trình tín dụng xóa đói giảm nghèo. 3.1.2. Lịch sử hình thành và quá trình phát triển của Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang Ngân hàng Chính sách Xã hội Tỉnh Kiên Giang được thành lập theo Quyết định số 77/QĐ-HĐQT ngày 14/07/2003 của Hội đồng quản trị NHCSXH Việt Nam được tổ chức và củng cố lại trên cơ sở Ngân hàng phục vụ người nghèo của Tỉnh Kiên Giang. Ngân hàng Chính sách Xã hội Tỉnh Kiên Giang là chi nhánh cấp một trong hệ thống của Ngân hàng Chính sách Xã hội Việt Nam. Các phòng giao dịch cấp Huyện, Thị xã, Thành phố trực thuộc Tỉnh được thành lập một cách khẩn trương để nhận bàn giao cho vay của Kho bạc Nhà nước chi nhánh Tỉnh và các tổ chức khác được ủy thác làm đại lý cho vay như Ngân hàng Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn, Ngân hàng Công thương, Ngân hàng Phát triển Việt Nam. 11 Qua gần 11 năm hoạt động là bước đầu của một quá trình khởi nghiệp của một tổ chức tài chính nhà nước thực hiện chính sách tín dụng ưu đãi, góp phần mục tiêu xóa đói giảm nghèo và tạo việc làm, nâng cao thu nhập, cải thiện cuộc sống của người dân để đáp ứng mục tiêu của Tỉnh. Với hoạt đong gần 11 năm, Ngân hàng Chính sách Xã hội Tỉnh Kiên Giang đã đạt được những kết quả đáng kể tạo đà hội nhập và phát triển kinh tế một cách sâu rộng trong những năm tới. Về mạng lưới và tổ chức cán bộ, hiện nay Ngân hàng Chính sách Xã hội Tỉnh Kiên Giang có 1 Hội sở và 5 phòng ban, nghiệp vụ, 14 phòng giao dịch cấp Huyện, Thị xã và địa bàn Thành phố Rạch Giá do Hội sở đảm nhiệm và 145 điểm giao dich tại các xã, phường, thị trấn. Về công tác cán bộ, tổng số cán bộ, công nhân viên là 118 người tính đến tháng 5 năm 2013, trong đó đại học chiếm 77,12%, cao đẳng chiếm 2,54%, trung cấp là 11,02%, đang học đại học là 2,54%. Hội sở Ngân hàng Chính sách Xã hội Tỉnh Kiên Giang đặt tại số 80, Đường Ngô Quyền, Phường Vĩnh Bảo, Thành phố Rạch Giá, Tỉnh Kiên Giang. 3.2. MÔ HÌNH TỔ CHỨC BỘ MÁY, ĐỐI TƢỢNG PHỤC VỤ VÀ CƠ CHẾ HOẠT ĐỘNG CỦA NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI TỈNH KIÊN GIANG 3.2.1. Mô hình tổ chức và bộ máy hoạt động 3.2.1.1. Nhiệm vụ, quyền hạn của Giám đốc Điều hành mọi hoạt động của đơn vị theo chức năng, nhiệm vụ và phạm vi hoạt động của đơn vị. Phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng bộ phận và nhận thông tin phản hồi từ các phòng ban. Có quyền quyết định tổ chức bổ nhiệm, miễn nhiệm, khen thưởng, kỷ luật hoặc nâng lương cho các cán bộ công nhân viên trong đơn vị 3.2.1.2. Nhiệm vụ, quyền hạn của Phó Giám đốc Giúp Giám đốc điều hành hoạt động công tác tín dụng, nguồn vốn cho vay, và hoạt động của phòng giao dịch Huyện, Thị xã, Thành phố trực thuộc Tỉnh theo phân công của Giám đốc Chi nhánh. Ngoài ra, Phó Giám đốc còn chỉ đạo điều hành công tác chung của toàn chi nhánh khi Giám đốc đi vắng. 12 Giúp Giám đốc điều hành công tác kế toán ngân quỹ, ký các chứng từ kế toán, trừ các chứng từ kế toán đã ủy quyền và phân công cho phòng kế toán ngân quỹ. 3.2.1.3. Nhiệm vụ, quyền hạn của Phòng Kế toán - Ngân quỹ Trực tiếp thực hiện kế toán và các nghiệp vụ kinh tế phát sinh đúng nhiệm vụ và chức năng của Ngân hàng Chính sách Xã hội Việt Nam quy định, theo dõi các tài khoản giao dịch với khách hàng, kiểm tra chứng từ giao dịch phát sinh, có trách nhiệm, thông báo thu nợ và trả lãi cho khách hàng. Thu thập số liệu để lập bảng cân đối kế toán, cân đối tiền tệ hàng ngày, bảng báo cáo lưu chuyển tiền tệ hàng tháng, hàng quý, báo cáo quyết toán năm, tham mưu cho Giám đốc điều hành kế hoạch tài chính, kiểm soát chi tiêu, quản lý tái sản. Có trách nhiệm kiểm soát chất lượng tiền mặt trong kho hằng ngày, trực tiếp thu chi tiền khi có phát sinh, lập bảng lương, thanh toán tiền lương cho cán bộ công nhân viên, người lao động khi đến kỳ thanh toán. 3.2.1.4. Nhiệm vụ, quyền hạn của Phòng Kiểm tra - Kiểm toán nội bộ Kiểm soát viên: Kiểm tra việc giám sát chấp hành các chủ chương chính sách, pháp luật của Nhà nước và điều lệ hoạt động của Ngân hàng Chính sách Xã hộị Việt Nam, về cho vay và tài chính để đảm bảo an toàn tài sản của Ngân hàng. Theo dõi việc chấp hành các trình tự thủ tục và việc thực hiện các quy định nghiệp vụ. Kiểm tra công tác kế toán, kiểm tra nội bộ, đảm bảo hoạt động của Ngân hàng đúng trình tự. Kiểm tra công tác quản lý, điều hành của Ngân hàng. 3.2.1.5. Nhiệm vụ của Phòng Hành chính Tổ chức Thực hiện chức năng quản lý về mặt tổ chức công tác cán bộ, quản trị hành chính văn phòng theo phạm vi nhiệm vụ mà ban Giám đốc phân công, chăm lo đời sống vật chất tinh thần cho cán bộ công nhân viên. Lập các thủ tục cần thiết trình lên Giám đốc ra quyết định nâng lương, thi hành kỷ luật. Có trách nhiệm giám sát và bảo quản toàn bộ tài sản trong đơn vị Tiếp nhận các thông tin liên quan, báo cáo lên Giám đốc. 13 Thực hiện chức năng kiểm tra việc thực hiện chính sách, chế độ của Nhà nước, quy chế sử dụng quỹ. 3.2.1.6. Nhiệm vụ, quyền hạn của Phòng Kế hoạch – Nghiệp vụ tín dụng Phòng Kế hoạch – Nghiệp vụ tín dụng là bộ phận chịu trách nhiệm chính về việc thẩm định và trình Giám đốc quyết định cấp tín dụng cho tổ chức, cá nhân bằng đồng Việt Nam dưới các hình thức cho vay, bảo lãnh…, phù hợp với quy định của Ngân hàng Chính sách Xã hộị Việt Nam, thực hiện đầy đủ chức năng kiểm tra, giám sát trước khi, trong khi và sau khi cấp tín dụng, bảo đảm thu hồi nợ gốc và lãi đúng hạn. 3.2.1.7. Nhiệm vụ, quyền hạn của Phòng Tin học Phòng Tin học là bộ phận chuyên trách, xữ lý các thông tin, dữ liệu, xữ lý các số liệu có liên quan, bảo mật các chương trình của Ngân hàng. Cải cách công nghệ thông tin theo quy định của Ngân hàng Chính sách Xã hộị Việt Nam. 3.2.2. Đối tƣợng phục vụ của Ngân hàng Chính sách Xã hội Ngân hàng Chính sách Xã hội Việt Nam nói chung và Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang nói riêng đã và đang thực hiện chính sách tín dụng ưu đãi đối với hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác bao gồm: - Hộ nghèo. - Hộ cận nghèo các đối tượng có nguy cơ tái nghèo. - Học sinh, sinh viên đang theo học tại các trường đại học, cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp, trung cấp nghề, trường dạy nghề mà gia đình có hoàn cảnh khó khăn, mô côi cha hoặc mẹ, hoặc cả cha lẫn mẹ. - Các đối tượng cần vay vốn để giải quyết việc làm theo Nghị quyết 120/HĐBT ngày 11/04/1992 của Hội đồng Bộ trưởng (nay là Chính phủ). - Các tổ chức kinh tế và hộ sản xuất, kinh doanh thuộc hải đảo, thuộc khu vực II và khu vực III miền núi và thuộc Chương trình phát triển kinh tế - xã hội tại các xã đặt biệt khó khăn, miền núi, vùng sâu, vùng xa. 3.2.3. Cơ chế tài chính của Ngân hàng Chính sách Xã hội Ngân hàng Chính sách Xã hội Việt Nam là một tổ chức tín dụng Nhà nước, hoạt động không vì mục tiêu lợi nhuận, song mỗi chi nhánh phấn đấu khai thác tối đa nguồn thu lãi cho vay để đảm bảo cân đối các khoản chi cần 14 thiết cho hoạt động theo quy chế tài chính được Chính phủ và Ngân hàng Chính sách Xã hội Ngân hàng Chính sách Xã hội Ngân hàng Chính sách Xã hội Việt Nam quy định. Công tác quản lý tài chính tại đơn vị trong những năm qua ngày càng được tăng cường và đạt hiệu quả thiết thực, kế hoạch tài chính đã được giao khoán đến từng đơn vị, đã kích thích tính năng động sang tạo, tự chịu trách nhiệm về cân đối tài chính, từ đó việc xữ lý nợ đến hạn, nợ tồn đọng là nhiệm vụ được đặt lên hàng đầutrong quá trình hoạt động. Cùng với việc khai thác tối đa nguồn thu, chi nhánh luôn chấp nhận mức chi phí hợp lý do ngành quy định, thực hiện tiết kiệm triệt để những khoản chi trong hoạt động, nhằm đảm bảo thu nhập ổn định cho người lao động. Tuy nhiên bên cạnh một số đạt được vẫn có một số khó khăn, hạn chế. Cơ chế tài chính hiện nay chưa cho phép Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang chi trả một phần kinh phí cho những cán bộ thuộc cơ quan pháp luật, chính quyền địa phương các cấp khi tham gia vào công tác thu hồi nợ khó đòi nên việc thu hồi nợ còn hạn chế. Chi phí quản lý hằng năm bị ảnh hưởng bởi chỉ số giá tiêu dùng, chi phí quản lý càng cao nên cần có kế hoạch giao khoán phí quản lý ổn định từ 3 năm tới 5 năm dể Ngân hàng Chính sách Xã hội các cấp chủ động trong kế hoạch tài chính của đơn vị. 3.3. CHƢƠNG TRÌNH CHO VAY TẠI NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI CHI NHÁNH TỈNH KIÊN GIANG 3.3.1. Nguyên tắc tín dụng Người vay phải sử dụng vốn đúng mục đích xin vay mà bên vay và bên cho vay đã ký kết trong hợp đồng tín dụng. Người vay phải có nghĩa vụ hoàn trả đúng hạn nợ gốc và nợ lãi, các nghĩa vụ khác mà bên vay và bên cho vay đã ký kết trong hợp đồng tín dụng. 3.3.2. Điều kiện để đƣợc vay vốn Hộ nghèo phải có địa chỉ cư trú hợp pháp tại địa phương, được Ủy ban Nhân dân Xã, Phường, Thị trấn xác nhận theo mẫu số 03/TD, mẫu theo quy định của Ngân hàng Chính sách Xã hội Việt Nam. Có tên trong danh sách hộ nghèo của Ủy ban Nhân dân Xã, Phường, Thị trấn công bố theo từng thời kỳ dựa trên chuẩn nghèo của Bộ Lao động Thương binh & Xã hội. 15 Chủ hộ hoặc người thừa kế theo Luật Dân sự 2005 được ủy quyền giao dịch với Ngân hàng là người đại diện hộ gia đình chịu trách nhiệm trong mối quan hệ với Ngân hàng Chính sách Xã hội, là người ký các thủ tục và khế ước nhận nợ, có trách nhiệm hoàn trả nợ lãi và gốc đúng hạn, đứng ra trả nợ thay khi người vay vốn qua đời, mất sức lao động, mất năng lực hành vi dân sự. Hộ nghèo phải tham gia Tổ tiết kiệm vay vốn trên địa bàn Tổ nhân dân tự quản, khu phố, ấp thuộc các tổ chức đoàn thể chính trị xã hội của địa phương, nơi mình đăng ký thường trú, tạm trú lâu dài. Ngoài ra cũng có một số đối tượng tuy là hộ nghèo nhưng không được xét duyệt để cấp tín dụng: Những hộ gia đình già cả, neo đơn không còn sức lao động vì đã có nguồn trợ cấp của Chính phủ, Ủy ban Nhân dân Tỉnh, Bộ Lao động Thương binh & Xã hội, các tổ chức chính trị đoàn thể. Hộ gia đình có người thân đang trong thời gian thi hành án hình sự. Những hộ nghèo bị chính quyền địa phương loại ra khỏi danh sách vay vốn vì mắc các tệ nạn xã hội như: cờ bạc, nghiện hút, trộm cắp, lười biếng, không chịu lao động. 3.3.3. Mục đích sử dụng vốn và mức cho vay 3.3.3.1. Mục đích sử dụng vốn vay Đầu tư mua sắm vật tư, các yếu tố đầu vào như vật tư nông nghiệp, con giống, máy móc, nhiên liệu, phân bón, công cụ lao động, thanh toán chi phí thuê nhân công, chi phí bảo quản, canh tác trong sản xuất. Góp vốn tham gia các dự án kinh doanh do cộng đồng dân cư, những người cùng nghề sáng lập và chính quyền địa phương cho phép hoạt động và thực hiện. Cho phép giải quyết một phần nhu cầu thiết yếu về nhà ở, nước sạch và chi phí học tập. Ngân hàng Chính sách Xã hội cho vay vốn hỗ trợ một phần chi phí học tập cho những con em đang theo học phổ thông và các Trường Trung cấp, Trường Dạy nghề, Trường Cao đẳng, Trường Đại học để trang trải chi phí học tập và chi phí sinh hoạt. Căn cứ vào nguồn vốn tại Ngân hàng mà Giám đốc quyết định cho vay theo ưu tiên chương trình tín dụng học sinh sinh viên, hộ nghèo, hộ cận nghèo. 3.3.3.2. Mức cho vay 16 Mức cho vay quy định cụ thể đối với từng mục đích sử dung vốn như sau: Cho vay sản xuất, kinh doanh, cung ứng dịch vụ, mức cho vay tối đa là 30 triệu đồng/hộ. Cho vay giải quyết một phần nhu cầu thiết yếu về nhà ở, mức cho vay tối đa là 3 triệu đồng/hộ. Cho vay thắp sáng, mức cho vay tối đa là 1,5 triệu đồng/hộ. Cho vay nước sạch, mức cho vay tối đa là 4 triệu đồng/hộ. Cho vay học sinh sinh viên, mức cho vay tối đa là 10 triệu đồng/học sinh sinh viên/năm. Riêng từ 01/08/2013 theo quyết định 1196/QĐ-TTg ngày 19/07/2013 của Thủ tướng Chính phủ mức cho vay mới đối với học sinh sinh viên là 11 triệu/ học sinh sinh viên/năm. 3.3.4. Lãi suất cho vay và thời hạn cho vay 3.3.4.1. Lãi suất cho vay và thời hạn cho vay Xem phụ lục trang 80 3.3.4.2. Thời hạn cho vay Cho vay ngắn hạn đến dưới 12 tháng. Cho vay trung hạn từ 12 tháng đến dưới 36 tháng. Cho vay dài hạn: trên 36 tháng. Ngân hàng Chính sách Xã hội và hộ gia đình vay vốn thỏa thuận về thời gian vay căn cứ vào: - Mục đích sử dụng vốn vay của hộ gia đình vay vốn. - Thời hạn thu hồi vốn của dự án sản xuất kinh doanh. - Khả năng trả nợ của người vay. - Nguồn vốn cho vay của Ngân hàng Chính sách Xã hội. 3.3.5. Quy trình thẩm định cho vay, định kỳ trả nợ lãi, nợ gốc 3.3.5.1. Quy trình thẩm định cho vay Bước 1: Khi có nhu cầu vay vốn, người vay viết giấy đề nghị vay vốn (mẫu số 01/TD), gởi cho Tổ tiết kiệm & Vay vốn. Bước 2: Tổ tiết kiệm & Vay vốn cùng các tổ chức chính trị - xã hội họp bình xét những hộ nghèo đủ điều kiện vay vốn, lập danh sách mẫu 03/TD, mẫu theo quy định của Ngân hàng Chính sách Xã hội Việt Nam, trình Ủy ban Nhân 17 dân cấp Xã, Phường, Thị Trấn xác nhận là hộ nghèo đủ tiêu chuẩn vay vốn và cư trú hợp pháp tại Xã, Phường, Thị Trấn. Bước 3: Tổ tiết kiệm & Vay vốn gởi hồ sơ đề nghị vay vốn tới ngân hàng. Bước 4: Ngân hàng phê duyệt cho vay và thông báo tới Ủy ban Nhân dân cấp Xã, Phường, Thị Trấn theo mẫu số 04/TD. Bước 5: Ủy ban Nhân dân cấp Xã, Phường, Thị Trấn thông báo cho các tổ chức chính trị xã hội cấp Xã, Phường, Thị Trấn. Bước 6: Tổ chức chính trị xã hội cấp Xã, Phường, Thị Trấn thông báo cho Tổ tiết kiệm & Vay vốn. Bước 7: Tổ tiết kiệm & Vay vốn thông báo cho tổ viên, hộ gia đình vay vốn biết danh sách được vay, thời gian, địa điểm nhận tiền vay. Bước 8: Ngân hàng tiến hành phát tiền vay trực tiếp cho người vay. Cũng giống như các chương trình cho vay đối với các đối tượng chính sách khác, quy trình nghiệp vụ cho vay hộ nghèo có những điểm cơ bản sau: Đối với người vay: Tự nguyện gia nhập tổ tiết kiêm và vay vốn. Khi có nhu cầu vay vốn thì viết giấy đề nghị vay vốn (mẫu 01/TD) gởi tổ tiết kiệm và vay vốn. Khi giao dịch với Ngân hàng Chính sách Xã hội, người vay hoặc người thừa kế hợp pháp phải có giấy chứng minh nhân dân, hoặc hộ chiếu, trường hợp không có giấy chứng minh nhân dân, thì phải có giấy xác nhận của Ủy ban Nhân dân Xã, Phường, Thị Trấn kèm với hộ khẩu bản chính. Riêng trường hợp người đứng tên vay không thể đi nhận tiền vay được, thì có thể ký giấy ủy quyền cho người khác nhận thay, người ủy quyền phải ký đúng chữ ký đúng với chữ ký trên hồ sơ đăng ký vay vốn, kèm sổ hộ khẩu của người ủy quyền. Đối với tổ tiết kiệm và vay vốn: Nhận giấy đề nghị vay vốn của tổ viên khi hồ sơ hợp lệ (mẫu 01/TD). Tổ trưởng tổ tiết kiệm và vay vốn tổ chức họp và bình xét những hộ đủ diều kiện vay vốn, lập danh sách những hộ nghèo đủ điều kiện vay vốn theo mẫu 03/TD kèm giấy đề nghị vây vốn hợp lệ (mẫu 01/TD) của tổ viên trình Ủy ban Nhân dân Xã, phường , thị trấn phê duyệt. Sau khi Ủy ban Nhân dân Xã, Phường, Thị trấn phê duyệt, tổ tiết kiệm và vay vốn có trách nhiệm gởi kèm danh sách, giấy đề nghị vay vốn hợp lệ gởi 18 Ngân hàng Chính sách Xã hội thực hiện khâu kiểm tra, đối chiếu phê duyệt cho vay. Sau khi hồ sơ vay vốn được Giám đốc, Phó Giám đốc hoặc người được Giám đốc ủy quyền phê duyệt cho vay, Ngân hàng Chính sách Xã hội tiến hành thông báo kết quả phê duyệt cho vay (mẫu 04/TD) gởi Ủy ban Nhân dân Xã, Phường, Thị trấn; Ủy ban Nhân dân Xã, Phường, Thị trấn thông báo cho hội đoaàn thể cấp Xã, Phường, Thị trấn để hội thông báo đến các tổ tiết kiệm và vay vốn và thông báo cho người vay đến nhận tiền vay. Đối với Ngân hàng Chính sách Xã hội: Cán bộ tín dụng của Phòng Kế hoạch Nghiệp vụ Tín dụng sau khi nhận đầy đủ hồ sơ hợp lệ từ các Ủy ban Nhân dân Xã, Phường, Thị trấn do tổ tiết kiệm và vay vốn gởi lên, kiểm tra tính hợp lệ, hợp pháp của bộ hồ sơ vay vốn để trình Giám đốc hoặc Phó Giám đốc hoặc người được Giám đốc ủy quyền xem xét, phê duyệt cho vay hoặc trả lời từ chối cho vay (mẫu 04/TD) Ngân hàng Chính sách Xã hội gởi thông báo phê duyệt cho vay cho Ủy ban Nhân dân Xã, Phường, Thị trấn (mẫu 04/TD). Ngân hàng Chính sách Xã hội tổ chức phát tiền vay cho hộ vay tại địa điểm giao dich các Ủy ban Nhân dân Xã, Phường, Thị trấn, căn cứ vào hồ sơ được Giám đốc hoặc Phó Giám đốc hoặc người được Giám đốc ủy quyền phê duyệt, Phòng kế toán Ngân quỹ chuẩn bị đầy đủ hồ sơ chứng rừ cho tổ giao dịch lưu động theo đúng quy định và lịch đã thông báo cho Ủy ban Nhân dân Xã, Phường, Thị trấn, Hội Đoàn thể cấp Xã, Phường, Thị trấn, Tổ Tiết kiệm và vay vốn. Tại địa điểm giải ngân phải có đủ 3 thành phần: Ngân hàng: Trực tiếp phát tiền vay cho hộ vay đúng theo danh sách đã được phê duyệt. Sau khi hoàn thành công việc giải ngân phải hoàn tạm ứng trong ngày cho bộ phận kế toán tại Ngân hàng. Các hộ vay: Phải có mặt nhận tiền và ký vào chứng từ vay tiền hoặc trực tiếp nộp tiền trả nợ, trả lãi cho ngân hàng theo thông báo. Đại diện lãnh đạo tổ chức hội đoàn thể cấp xã và tổ trưởng tổ tiết kiệm và vay vốn có mặt để chứng kiến, giám sát việc giải ngân. Hội đoàn thể cấp xã phối hợp tổ tiết kiệm và vay vốn tổ chức kiểm tra việc sử dụng vốn vay của từng hộ vay trong phạm vi 30 ngày kể từ ngày nhận tiền vay và kiểm tra định kỳ hoặc đột xuất, đồng thời xử lý đối với các trường hợp phát sinh về nợ quá hạn, nợ tồn đọng khó đòi và xử lý rủi ro nguyên nhân bất khả kháng (nếu có). 19 3.3.5.2. Định kỳ trả nợ, thu nợ, thu lãi a. Thu nợ gốc Ngân hàng Chính sách Xã hội tổ chức việc thu nợ gốc trực tiếp tới từng hộ vay tại điểm giao dịch tại Ủy ban Nhân dân Xã, Phường, Thị trấn theo qui định hoặc hộ vay trực tiếp lên Ngân hàng trả nợ nếu hộ vay không đi trả nợ được vào ngày giao dịch tại Ủy ban Nhân dân Xã, Phường, Thị trấn. Món vay ngắn hạn: thu nợ gốc một lần khi đến hạn. Món vay trung hạn: phân kỳ trả nợ nhiều lần: 06 tháng hoặc 01 năm trả một lần do Ngân hàng Chính sách Xã hội và hộ vay thỏa thuận. Hộ vay được quyền trả nợ trước hạn mà không bị áp dụng lãi phạt, các khoản chi phí do trả nợ trước hạn như Ngân hàng thương mại, Ngân hàng Chính sách Xã hội luôn có chủ trương khuyến khích trả nợ vay trước hạn nếu hộ gia đình đã thoát nghèo và dùng nguuòn vốn để cho vay cac hộ nghèo khác. b. Thu lãi Ngân hàng Chính sách Xã hội tổ chức việc thu nợ lãi trực tiếp tới từng hộ vay tại điểm giao dịch tại Ủy ban Nhân dân Xã, Phường, Thị trấn theo qui định hoặc Tổ trưởng Tổ tiết kiệm và vay vốn trực tiếp đến từng hộ gia đình thu lãi và đến điểm giao dịch tại Ủy ban Nhân dân Xã, Phường, Thị trấn báo cáo tình hình thu nợ cho cán bộ tín dụng, báo cáo số tiền đã thu được cho kế toán, kế toán in chứng từ thu lãi, chi hoa hồng cho tổ trưởng, nộp phần tiền đã thu được cho thủ quỹ. 3.3.5.3. Xử lí nợ đến hạn a. Cho vay lƣu vụ Trường hợp áp dụng cho vay lưu vụ: Các khoản vay ngắn hạn và trung hạn. Các khoản vay đầu tư ngành nghề sản xuất, kinh doanh có chu kỳ kế tiếp như chu kỳ sản xuất, kinh doanh trước. Điều kiện cho vay lưu vụ: Khoản vay đã đến hạn nhưng hộ vay vẫn còn nhu cầu vay vốn cho chu kỳ sản xuất, kinh doanh kế tiếp. Phương án sản xuất, kinh doanh đang có hiệu quả. Hộ vay đã trả đủ số lãi còn nợ của khoản vay trước và chưa thoát nghèo. 20 Mức cho vay lưu vụ tối đa không quá số dư nợ còn lại của hộ vay vốn đến ngày cho vay lưu vụ. Thời gian cho vay lưu vụ là thời gian của chu kỳ sản xuất kinh doanh kế tiếp nhưng không quá thời hạn đã cho vay. Lãi suất cho vay lưu vụ được áp dụng theo lãi suất hiện hành tại thời điểm cho vay lưu vụ. Thủ tục vay lưu vụ: Trước 5 ngày đến hạn trả nợ cuối cùng, hộ vay làm giấy đề nghị vay lưu vụ (mẫu 07/TD) gửi đến Ngân hàng Chính sách Xã hội. Các thủ tục khác không phải lập lại. Ngân hàng Chính sách Xã hội không thực hiện việc hạch toán giả cho vay, giả thu nợ (đảo hồ sơ, khế ước nhận nợ). b. Điều chỉnh kỳ hạn nợ Trường hợp hộ vay có khó khăn, chưa trả được nợ gốc đúng kỳ hạn đã thỏa thuận do nguyên nhân: Chưa kết thúc chu kỳ sản xuất, kinh doanh. Chưa tiêu thụ được sản phẩm hoặc hộ vay gặp khó khăn tạm thời về tài chính. Khoản nợ của kỳ hạn đó được theo dõi vào kỳ hạn trả nợ tiếp theo (không chuyển nợ quá hạn của từng kỳ hạn và người vay không phải làm thủ tục điều chỉnh kỳ hạn nợ). c. Gia hạn nợ Trường hợp hộ vay không trả nợ đúng hạn do thiên tai, dịch bệnh và các nguyên nhân khách quan khác đã được Ngân hàng Chính sách Xã hội kiểm tra xác nhận và có giấy đề nghị gia hạn nợ (mẫu 09/TD), thì Ngân hàng Chính sách Xã hội xem xét cho gia hạn nợ. Thời gian cho gia hạn nợ: Ngân hàng Chính sách Xã hội có thể thực hiện việc gia hạn nợ một hay nhiều lần đối với một khoản vay nhưng tổng số thời gian cho gia hạn nợ không quá 12 tháng đối với món vay ngắn hạn và không quá 1/2 thời gian cho vay đối với món vay trung hạn. Lãi suất gia hạn bằng lãi suất cho vay lúc đầu. d. Chuyển nợ quá hạn Các trường hợp chuyển nợ quá hạn: 21 Hộ vay sử dụng vốn vay sai mục đích. Có khả năng trả nợ đến hạn nhưng không trả hoặc đến kỳ hạn trả nợ cuối cùng, hộ vay không được gia hạn nợ thì Ngân hàng Chính sách Xã hội chuyển toàn bộ số dư nợ sang nợ quá hạn. Sau khi chuyển nợ quá hạn, Ngân hàng Chính sách Xã hội phối hợp với chính quyền sở tại, các tổ chức chính trị - xã hội có biện pháp tích cực thu hồi nợ 3.3.5.4. Xử lí nợ rủi ro Các trường hợp hộ vay bị rủi ro do nguyên nhân khách quan được xử lý rủi ro theo Quyết định số 15/NHCS-HĐQT ngày 24/02/2006 của Chủ Tịch Hội đồng Quản trị Ngân hàng Chính sách Xã hội. 3.3.5.5. Kiểm tra sử dụng vốn vay Trước khi phát tiền vay cho người vay, Ngân hàng Chính sách Xã hội phải kiểm tra: Người vay phải là thành viên của Tổ tiết kiệm và vay vốn do tổ chức chính trị - xã hội thành lập theo văn bản hướng dẫn của Ngân hàng Chính sách Xã hội. Người vay có tên trong Danh sách hộ gia đình đề nghị vay vốn Ngân hàng Chính sách Xã hội (mẫu 03/TD) do Tổ tiết kiệm và vay vốn bình xét, lập danh sách và được Ủy ban Nhân dân cấp Xã, Phường, Thị trấn xác nhận. Ngân hàng Chính sách Xã hội ủy thác cho tổ chức chính trị - xã hội, Tổ tiết kiệm và vay vốn kiểm tra việc sử dụng vốn vay của từng người vay trong phạm vi 30 ngày (kể từ ngày nhận tiền vay) và kiểm tra định kỳ hoặc đột xuất (theo mẫu 06/TD). Ngân hàng Chính sách Xã hội phối hợp với các tổ chức chính trị - xã hội kiểm tra việc sử dụng vốn vay và chấp hành qui định cho vay của hộ vay khi cần thiết. Kết quả kiểm tra của tổ chức chính trị - xã hội, Tổ tiết kiệm và vay vốn được gửi đến Ngân hàng Chính sách Xã hội sau khi hoàn thành việc kiểm tra. Ngân hàng Chính sách Xã hội ủy thác cho tổ chức chính trị - xã hội thực hiện đối chiếu nợ vay công khai ít nhất một năm một lần theo mẫu số 15/TD và gửi kết quả đối chiếu cho Ngân hàng Chính sách Xã hội. 3.4. KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI VIỆT NAM, CHI NHÁNH TỈNH KIÊN GIANG 3.4.1. Chỉ tiêu về doanh thu 22 Thu nhập của Ngân hàng Chính sách Xã hội Tỉnh Kiên Giang là toàn bộ các khoản thực thu phát sinh trong hoạt động nghiệp vụ và hoạt động khác. Nhìn chung thu nhập qua 3 năm của Ngân hàng không ngừng tăng, cụ thể năm 2010 thu nhập đạt 64.173 triệu đồng, đến năm 2011 thu nhập đạt 87.618 triệu đồng, tăng 23.445 triệu đồng so với năm 2010 tương đương tăng 36,53%. Đến năm 2012 thu nhập đạt 103.601 triệu đồng tăng 15.983 triệu đồng so với năm 2011 tương đương tăng 18,24%. Đến sáu tháng đầu năm 2013, tổng doanh thu là 60.053 triệu đồng, so với cùng kỳ của năm 2012 là 55.682 triệu đồng, tăng tương đương 7,85% so với sáu tháng đầu năm 2012. Thu nhập của Ngân hàng qua 3 năm và sáu tháng đầu năm 2013 tăng chủ yếu là do tăng thu từ lãi cho vay. Nguyên nhân nguồn thu này tăng là do quy mô hoạt động tín dụng của Ngân hàng ngày càng mở rộng, dư nợ ngày càng tăng nên số lãi thu được cũng tăng theo. Đồng thời Ngân hàng đã kí kết với các sở Ban ngành, các hội đoàn thể nhận ủy thác trong việc đôn đốc, vận động người vay trả nợ, trả lãi đúng hạn. Bên cạnh đó cán bộ tín dụng cũng rất tích cực xuống các địa điểm, các cơ sở để thu lãi, điều này đã góp phần nào tiết kiệm được thời gian và chi phí cho người dân. 3.4.2. Chỉ tiêu về chi phí Chi phí của Ngân hàng trong 3 năm qua cũng tăng liên tục, cụ thể năm 2010 chi phí là 38.722 triệu đồng, năm 2011 chi phí tăng lên 46.876 triệu đồng, tăng 8.154 triệu đồng tương đương tăng 21,06% so với năm 2010. Sang năm 2012 tổng chi phí của Ngân hàng là 52.189 triệu đồng, tăng 5.313 triệu đồng tương đương tăng 11,33% so với năm 2011. Sáu tháng đầu năm 2013 chi phí của Ngân hàng là 21.572 triệu đồng, so với sáu tháng đầu năm 2012, chi phí giảm 6.593 triệu đồng, giảm tương đương với 23,41% so với cùng kỳ. Các khoản chi chủ yếu của Ngân hàng bao gồm: chi hoạt động quản lý (giấy in, máy móc, thiết bị,…), chi trả tiền lương, tiền thưởng cho cán bộ công nhân viên, chi cho cán bộ khi họ giao dịch lưu động tại các xã. Đặc biệt do đặc thù của là hầu hết các chương trình cho vay được thực hiện ủy thác thông qua 23 Bảng 3.3: Kết quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng Chính sách Xã hội Tỉnh Kiên Giang từ năm 2010 đến sáu tháng đầu năm 2013 Đơn vị tính: Triệu đồng Chỉ tiêu 2010 2011 2012 6T/2012 6T/2013 2011/2010 2012/2011 6T2013/6T2012 +/% +/% +/% Doanh thu 64.173 87.618 103.601 55.682 60.053 23.445 36,53 15.983 18,24 4.731 7,85 Chi phí 38.722 46.876 52.819 28.165 21.572 8.154 21,06 5.313 11,33 - 6.593 -23,41 Lợi nhuận 25.451 40.472 51.412 27.517 38.841 15.291 60,08 10.670 26,19 10.964 39,84 Nguồn: Phòng kế hoạch nghiệp vụ tín dụng – Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang Doanh thu Chi phí Lợi nhuận 120000 103601 Triệu đồng 100000 87618 80000 64173 60000 40000 38722 60053 52819 55682 51412 38841 28165 27517 21572 46876 40472 25451 20000 0 2010 2011 2012 6T/2012 6T/2013 Năm Nguồn: Phòng kế hoạch nghiệp vụ tín dụng – Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang Hình 3.1: Kết quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng Chính sách Xã hội Tỉnh Kiên Giang từ năm 2010 đến sáu tháng đầu năm 2013 24 các Hội đoàn thể và tổ trưởng tổ tiết kiệm và vay vốn, do đó phải chi hoa hồng phí cho các Tổ trưởng tổ tiết kiệm và vay vốn và Hội đoàn thể để khuyến khích hoạt động, khoản chi này chiếm khoảng 1/4 từ tiền lãi thu được. Trong các khoản chi của Ngân hàng thì chi trả tiền lương chiếm tỷ trọng cao nhất, kế đó là chi trả phí ủy thác và hoa hồng phí (phần này nằm trong khoản mục chi phí hoạt động dịch vụ) cũng chiếm tỷ trọng cao do tiền lãi thu được tăng thì chi phí này cũng tăng, và đây là khoản chi gần như là chi phí cố định mà Ngân hàng không thể tiết kiệm được. Còn chi trả lãi tiền gửi chiếm tỷ trọng thấp do đặc thù của Ngân hàng Chính sách Xã hội Tỉnh Kiên Giang là vốn huy động chiếm tỷ lệ thấp trong cơ cấu nguồn vốn, còn phần tiền huy động từ hộ vay được trả lãi không kỳ hạn theo biểu lãi suất của Ngân hàng Nhà nước và Hội đồng Quản trị hằng năm không giao chỉ tiêu huy động vốn tiền 3.4.3. Chỉ tiêu về lợi nhuận Do thu nhập và chi phí đều tăng qua 3 năm nhưng tốc độ tăng của thu nhập cao hơn tốc độ tăng của chi phí nên lợi nhuận có sự gia tăng. Năm 2011 lợi nhuận đạt 40.742 triệu đồng tăng 15.291 triệu đồng tăng 60,08% so với năm 2010, đến năm 2012 đạt 54.412 triệu đồng tăng 10.670 triệu đồng tăng 26,19% so với năm 2011. Sáu tháng đầu năm 2013 lợi nhuận đạt 38.481 triệu đồng so với cùng kỳ là 27.517 triệu đồng, tăng tương ứng với 39,84%. Kết quả đó đã thể hiện sự tăng trưởng của Ngân hàng năm sau cao hơn năm trước, đồng thời thể hiện sự cố gắng không ngừng của cán bộ, nhân viên trong việc tăng thu, tiết kiệm tối đa chi phí theo tiêu chí của ngành và Tỉnh giao, góp phần giảm cấp bù của Ngân sách Nhà nước. Từ năm 2010 đến sáu tháng đầu năm 2013 qua cho thấy tình hình hoạt động của Ngân hàng luôn phát triển rất tốt. Tổng thu luôn lớn hơn tổng chi nên chênh lệch thu chi luôn thặng dư tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững và lâu dài của Ngân hàng trong thời gian sắp tới. 3.5. NHỮNG THUẬN LỢI VÀ KHÓ KHĂN TRONG HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI VIỆT NAM, CHI NHÁNH TỈNH KIÊN GIANG 3.5.1. Thuận lợi Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang nằm tại trung tâm thành phố Rạch Giá nên có vị trí thuận lợi. Được sự lãnh đạo đúng đắn của Ban Giám đốc cùng với sự phấn đấu của đội ngũ cán bộ công nhân viên nhiệt tình, đoàn kết và có nhiều kinh nghiệm, nắm vững điều lệ tín dụng trong quá trình cho vay và quy trình nghiệp vụ 25 được vận hành khá chặt chẽ đã góp phần quan trọng trong việc hoàn thành nhiệm vụ và các chỉ tiêu được giao. Hầu hết các địa phương đều đã xây dựng được các mô hình kinh tế có hiệu quả để sử dụng nguồn vốn ưu đãi, tạo điều kiện để người nghèo, nhất là nông dân được tiếp cận khoa học kỹ thuật, giải quyết việc làm tại chỗ, từng bước vươn lên thoát nghèo bền vững. Cơ chế cho vay đối với hộ nghèo đang được hoàn thiện phù hợp với điều kiện thực tế địa bàn nông thôn, làm cho hoạt động của Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang được thuận lợi mang lại hiệu quả kinh tế xã hội cao hơn. 3.5.2. Khó khăn Công tác thu hồi nợ vay từ các chương trình nhận bàn giao gặp nhiều khó khăn do hộ vay vốn bỏ địa phương đi lâu năm và hộ làm ăn xa thường xuyên vắng nhà, các hộ vay vốn kinh doanh không hiệu quả nên không có khả năng trả nợ, học sinh sinh viên ra trường chưa có việc làm cũng chưa thể trả nợ. Công tác huy động vốn còn yếu do yếu tố cạnh tranh từ các Ngân hàng thương mại. Lãi suất cho vay quá ưu đãi tạo sự ỷ lại của một bộ phận hộ vay vốn. Một số người còn tự ty mặc cảm không chịu khó vươn lên theo kịp cộng đồng; Năng lực sản xuất, việc tiếp thu khoa học kỹ thuật áp dụng vào sản xuất, chăn nuôi còn nhiều hạn chế. Điều này làm trở ngại lớn trong việc cho vay đối với hộ nghèo và nó cũng làm hạn chế hiệu quả đầu tư vốn tài trợ cho người nghèo. 3.6. MỤC TIÊU VÀ PHƢƠNG HƢỚNG HOẠT ĐỘNG TRONG THỜI GIAN TỚI Tập trung giải ngân cho các chương trình còn nguồn vốn cho vay trên địa bàn huyện Tỉnh cho các đối tượng là hộ nghèo, sinh viên, các hộ vay nước sạch và vệ sinh môi trường, vay nhà ở 167. Tập trung thu hồi nợ quá hạn, nợ của những hộ vay có khả năng trả nợ nhưng không trả, tập hợp xử lý theo quy định. Luôn sẵn sàng nguồn vốn để chuẩn bị cho các chương trình vay sắp tới mà trung ương giao xuống. Tăng cường tổ chức tập huấn cho cán bộ xóa đói giảm nghèo, cán bộ Hội đoàn thể và Tổ tiết kiệm và vay vốn. 26 Nâng cao chất lượng hoạt động của các điểm Giao dịch, đảm bảo Giao dịch đúng giờ như đã niêm yết, công khai kịp thời đầy đủ các thông tin chủ trương, chính sách pháp luật của Nhà nước. Tiếp tục triển khai thực hiện các Nghị quyết của Hội đồng quản trị Tỉnh, Huyện, tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát 100% các xã, phường, thị trấn, nhằm kịp thời phát hiện và chỉnh sửa những sai sót, khuyết điểm trong quá trình hoạt động từ cơ sở. Phối hợp với Ban xóa giảm nghèo và Hội đoàn thể nhận ủy thác cấp xã thực hiện củng cố Tổ tiết kiệm và vay vốn nhằm nâng cao chất lượng hoạt động của Tổ, kiểm tra, đối chiếu, xử lý nợ xấu. 27 CHƢƠNG 4 THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI CHI NHÁNH TỈNH KIÊN GIANG 4.1. TỔNG NGUỒN VỐN Trong quá trình hoạt động của Ngân hàng thì nguồn vốn đóng vai trò hết sức quan trọng nó quyết định đến khả năng hoạt động của Ngân hàng. Ngân hàng muốn hoạt động tốt trước tiên phải có nguồn vốn phù hợp. Được sự quan tâm của Chính phủ, các Ban ngành, đoàn thể, đặc biệt là sự quan tâm giúp đỡ của hệ thống các Ngân hàng thương mại quốc doanh mà nguồn vốn của Ngân hàng trong ba năm qua tăng trưởng nhanh chóng, tạo điều kiện giúp đỡ các tầng lớp dân cư nghèo khổ, đáp ứng kịp thời các nhu cầu vay vốn của họ có thể tự vươn lên để thoát nghèo, từ đó góp phần làm cho xã hội ngày càng tốt đẹp hơn, con người ngày càng hoàn thiện hơn. Tình hình nguồn vốn của Ngân hàng qua 3 nãm nhý sau Từ bảng số liệu trên trên ta thấy nguồn vốn của Ngân hàng không ngừng tăng trưởng năm sau cao hơn năm trước. Năm 2010 tổng nguồn vốn của Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang là 1.321.535 triệu đồng, năm 2011 là 1.532.928 triệu đồng, tăng 211.393 triệu đồng, tốc độ tăng là 16% so với năm 2010. Năm 2012 tổng nguồn là 1.730.623 triệu đồng, tăng thêm 197.695 triệu đồng, tương ứng tăng 12,9% so với 2011. Sáu tháng đầu năm 2013 tổng nguồn vốn tăng lên 1.923.070 triệu đồng, tăng thêm 243.849 triệu đồng, tốc độ tăng là 14,52% so với cùng kỳ sáu tháng đầu năm 2012. Nguyên nhân tổng nguồn vốn cho vay năm sau cao hơn năm trước do Chính phủ phối hợp cùng một số Bộ, ngành là thành viên trong Hội đồng quản trị thống nhất mở rộng một số chương trình cho vay, điển hình như nâng mức cho vay học sinh sinh viên lên 1.100.000 đồng/tháng/học sinh – sinh viên. 4.1.1. Nguồn vốn trung ƣơng Hằng năm, căn cứ vào nhu cầu thực tế của toàn tỉnh, đề nghị của các phòng giao dich trong tỉnh, Ngân hàng sẽ chủ động lập kế hoạch xin nguồn vốn cho vay và sẽ được Ngân hàng Chính sách Xã hội Việt Nam cân đối và phân bổ. Nhìn chung, nguồn vốn Trung ương phân bổ cho Ngân hàng đều tăng 28 Bảng 4.1: Nguồn vốn cho vay từ năm 2010 đến sáu tháng đầu năm 2013 của Ngân hàng Chính sách Xã hội Tỉnh Kiên Giang. Chỉ tiêu Vốn trung ƣơng Vốn huy động Vốn ủy thác Tổng cộng Đơn vị tính: Triệu đồng, %. 2010 2011 2012 6T/2012 6T/2013 2011/2010 2012/2011 6T/2012/6T/2013 +/% +/% +/% 1.280.483 1.479.258 1.657.242 1.598.632 1.842.359 198.775 15,52 177.984 12,03 243.997 15,27 8.506 21.336 44.926 50.697 55.357 12.830 150,83 23.590 110,56 4.390 8,61 32.546 32.334 28.455 29.892 25.354 - 212 - 0,66 - 3.879 - 12,0 -4.538 -15,18 1.321.535 1.532.928 1.730.623 1.679.221 1.923.070 211.393 16,0 197.695 12,9 243.849 14,52 Nguồn: Phòng kế hoạch nghiệp vụ tín dụng – Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang. 2000000 1842359 Triệu đồng 1800000 1600000 1657242 1598632 1479258 1400000 1280483 Vốn trung ương 1200000 1000000 Vốn huy động Vốn ủy thác 800000 600000 400000 200000 32546 8506 32334 21336 0 2010 2011 44926 28455 2012 50697 29892 6T/2012 55357 25354 6T/2013 Năm Nguồn: Phòng kế hoạch nghiệp vụ tín dụng – Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang. Hình 4.1: Nguồn vốn cho vay từ năm 2010 đến sáu tháng đầu năm 2013 của Ngân hàng Chính sách Xã hội Tỉnh Kiên Giang. 29 trưởng qua 3 năm và luôn chiếm tỉ trọng cao nhất, bình quân chiếm 96,37% trên tổng nguồn vốn qua các năm. Cụ thể, năm 2010 là 1.280.483 triệu đồng, năm 2011 là 1.479.258 triệu đồng tăng 198.775 triệu đồng, tăng 15,52% so với năm 2010, đến năm 2012, nguồn vốn Trung ương chuyển về là 1.657.242 triệu đồng, tăng 177.984 triệu đồng, tương đương tăng 12,03% so với năm 2011. Riêng sáu tháng đầu năm 2013 nguồn vốn trung ương là 1.842.359 triệu đồng, tăng thêm 243.849 triệu đồng, tương đương với 14,52% so với cùng kỳ. Nguyên nhân nguồn vốn Trung ương tăng cao qua các năm và chiếm tỉ trọng lớn nhất trong tổng nguồn vốn qua các năm là do đặc thù của Ngân hàng Chính sách Xã hội Việt Nam là sử dụng nguồn vốn chủ yếu từ ngân sách được Bộ Tài chính cấp hằng năm để hoạt động theo quy mô và mở rộng các chương trình cho vay theo Chỉ định của Chính phủ, hằng năm Chính phủ thường xem xét tăng mức cho vay tùy theo chương trình, nâng mức cho vay điều chỉnh theo lạm phát hàng năm. Riêng sáu tháng đầu năm 2013 so với sáu tháng đầu năm 2012, nguồn vốn tăng đột biến là do Chính phủ yêu cầu Ngân hàng Chính sách Xã hội mở rộng chương trình cho vay. 4.1.2. Nguồn vốn huy động từ Hội Đoàn thể và dân cƣ Nguồn vốn huy động được hình thành do Ngân hàng nhận tiền gửi có trả lãi của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước, huy động tiền tiết kiệm của người nghèo. Ngân hàng Chính sách Xã hội cũng là một Ngân hàng được thành lập và hoạt động theo Luật các tổ chức tín dụng 2005, cũng có đầy đủ các chức năng hoạt động của một ngân hàng, do đó phải có khâu huy động vốn từ dân cư - huy động tiền gởi có kỳ hạn, do đặc thù riêng của Ngân hàng Chính sách Xã hội Việt Nam, lãi suất huy động cao hơn lãi suất cho vay, phần bù lãi phải trả cho phần vốn huy động được Bộ Tài chính cấp bù. Do nguyên tắc hoạt động của Ngân hàng Chính sách Xã hội Việt Nam hoạt động không vì mục đích lợi nhuận nên lãi suất cho vay đối với hộ nghèo rất thấp, dao động từ 0,1%/tháng đến 0,65%/ tháng, riêng lãi cho vay mua nhà trả chậm ở cụm tuyến dân cư và cho vay hộ nghèo về nhà ở theo Quyết định 167/2007/QĐ-TTg là 0,25%/tháng. Trong khi đó để nhận được tiền gửi của các khách hàng thì Ngân hàng phải đưa ra mức lãi suất phù hợp, bằng lãi suất của huy động của Ngân hàng thương mại cổ phần, việc huy động vốn phải tương ứng với khả năng bù đắp chênh lệch lãi suất của Ngân hàng Nhà nước và Bộ Tài chính nên huy động vốn phải thực hiện theo đúng chỉ tiêu, kế hoạch phân công của Ngân hàng Chính sách Xã hội Việt Nam, Bộ Tài chính nếu huy động cao hơn hoặc thấp hơn chỉ tiêu điều ảnh hưởng đến kế hoạch của toàn hệ thống. 30 Năm 2011, huy động vốn tăng từ 8.506 triệu đồng lên 21.336 triệu đồng, tăng 12.830 triệu đồng, tốc độ tăng 150,83%, tỷ trọng trong tổng cơ cấu nguồn vốn tăng từ 0,64% lên 1,39%. Đến năm 2012, huy động vốn tăng lên 44.926 triệu đồng, tăng 23.590 triệu đồng, tương đương 110,56% so với năm 2011, tỷ trọng đạt 2,6%. Từ năm 2010 đến 2012 Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang áp dụng thí điểm mô hình huy động vốn từ hộ vay để trả nợ gốc và lãi khi đến hạn bằng phương pháp chuyển khoản. Do áp dụng ban đầu nên có những thành công vượt bậc, đó cũng là cách ngân hàng thu nợ trả dần của các hộ vay, để tránh được các trường hợp nợ quá hạn, nợ . Sáu tháng đầu năm nguồn vốn huy đông tăng lên 55.357 triệu đồng tương ứng với tăng 8,61% so với cùng kỳ, sáu tháng đầu năm 2012 vốn huy động là 50.967 triệu đồng, nguyên nhân nguồn vốn huy động sáu tháng đầu năm tăng thấp là do tình hình biến động của giá cả sản phảm nông nghiệp theo chiều hướng giảm, do đó ảnh hưởng đến thu nhập của người dân, dẫn đến phần nào ảnh hưởng đến kế hoạch trả nợ, mà phần huy động tiết kiệm đó được trả lãi không kỳ hạn, để chuyển khoản trả lãi hoặc nợ gốc khi đến hạn mà hộ vay không thể trả một lần, không tạo áp lực trả nợ cho hộ vay (tiền lãi được thu hàng tháng tại Ủy ban Nhân dân Xã, Phường, Thị trấn). Việc thu tiền gốc một lần khi đến hạn là điều khó khăn đối với Ngân hàng và hộ vay do hộ vay bị áp lực trả nợ một lần là một gánh nặng. Do đó Ngân hàng Chính sách Xã hội Việt Nam áp dụng phương pháp tiền gởi tiết kiệm. Nguồn vốn huy động tại địa phương tăng nhanh trong năm 2010, 2011, 2012 là do Ngân hàng Chính sách xã hội áp dụng chương trình tiết kiệm để trả nợ gốc hoặc lãi khi đến hạn và sự quan tâm, tìm hiểu tình hình và vận động hộ vay trả nợ dần của cán bộ tín dụng. Sở dĩ nguồn vốn huy động tiền gởi trả lãi cuối kỳ tại địa phương không đáng kể là do, mặc dù chi nhánh Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang đã có nhiều cố gắng thực hiện các công tác là do: - Sự cạnh tranh của các ngân hàng thương mại trên địa bàn Tỉnh Kiên Giang về lãi suất, khuyến mãi và đa dạng hình thức trong huy động vốn, các chương trình an sinh, phúc lợi dành cho các đối tương có thu nhập cao và các dịch vụ hậu mãi khác trên địa bàn. - Cơ sở hạ tầng, chương trình chăm sóc khách hàng không được đầu tư như các Ngân hàng thương mại trên địa bàn. 31 4.1.3. Nguồn vốn ủy thác từ Ngân sách Ủy ban Nhân dân Tỉnh, Ủy ban Nhân dân Huyện, thị xã, thành phố và các tổ chức xã hội Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang nhận vốn ủy thác cho vay ưu đãi của chính quyền địa phương, các tổ chức kinh tế, tổ chức tài chính – xã hội, các Hiệp hội, các Hội, các tổ chức phi Chính phủ trong và ngoài nước để cho vay đối với các hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác theo quy định của pháp luật nhằm thực hiện chương trình mục tiêu xá đói giảm nghèo và tạo việc làm tại địa phương góp phần phát triển sản xuất, kinh doanh, từng bước nâng cao thu nhập, ổn định đời sống trên địa bàn Tỉnh. Qua bảng số liệu có thể thấy nguồn vốn ủy thác giảm dần qua các năm. Năm 2010 là 32.546 triệu đồng, chiếm 2,46% trên tổng nguồn vốn, năm 2011 là 32.334 triệu đồng, tỷ trọng đạt 2,12%. So với năm 2011, nguồn vốn này giảm 212 triệu đồng, tỷ lệ giảm là 0,65%. Đến năm 2012, vốn ủy thác tiếp tục giảm xuống còn 28.455 triệu đồng và chiếm tỷ trọng thấp nhất là 1,64% trên tổng nguồn vốn, giảm 3.879 triệu đồng, tương đương giảm 11,99% so với năm 2011. Đến sáu tháng đầu năm 2013 tổng nguồn vốn ủy thác lũy kế là 25.354 triệu đồng, chiếm 1,32% tổng nguồn vốn, nhưng xét về giá trị so với cùng kỳ năm 2012 là tổng nguồn vốn giảm 4.538 triệu đồng, tương ứng với 15,18% so với cùng kỳ năm 2012. Từ việc phân tích trên có thể thấy nguồn vốn ủy thác của Ngân hàng chiếm tỷ trọng thấp trong cơ cấu tổng nguồn vốn,nguyên nhân là do nguồn vốn này chủ yếu nhận ủy thác từ ngân sách Tỉnh với số vốn ủy thác hằng năm thường được ấn định trước và tùy thuộc vào Ngân sách Tỉnh. Mặc khác do nguồn vốn Trung ương tăng cao nên tỷ trọng nguồn vốn nhận ủy thác bị giảm. Phần vốn ủy thác phụ thuộc vào Ngân sách Tỉnh, nhưng trong ba năm và sáu tháng đầu năm, tình hình khó khăn chung của nền kinh tế, điều đó ảnh hưởng đến thu ngân sách, do đó tác động phần nào đến nguồn vốn ủy thác và trong ba năm từ 2010, 2011, 2012, ngân sách của tỉnh luôn trong tình trạng bội chi. 4.2. THỰC TRẠNG TÍN DỤNG ĐỐI VỚI HỘ NGHÈO CỦA NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI CHI NHÁNH TỈNH KIÊN GIANG TỪ 2010 TỚI SÁU THÁNG ĐẦU NĂM 2013 4.2.1. Tình hình cho vay từ năm 2010 tới sáu tháng đầu năm 2013 4.2.1.1. Doanh số cho vay Doanh số cho vay đối với hộ nghèo của Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang tăng giảm không đều qua các năm. Năm 2010 là 32 183.347 triệu đồng; đến năm 2011 là 225.510, tăng 42.163 triệu đồng tương đương tăng 23% so với năm 2010. Sang năm 2012 cho vay đối với hộ nghèo giảm xuống còn 141.644 triệu đồng, giảm 83.866 triệu đồng tương đương giảm 37,19% so với năm 2011. Sáu tháng đầu năm 2013 doanh số cho vay đạt 163.259 triệu đồng, tăng về giá trị tuyệt đối là 7.786 triệu đồng, tăng tương ứng với tỷ lệ 5,01%. Nguyên nhân dẫn đến sự tăng giảm qua các năm có thể được chia thành 3 giai đoạn. Trong năm 2011: Đây là giai đoạn doanh số cho vay đối với hộ nghèo tăng, mức tăng tương đối cao tương đương 23%. Điều này được giải thích là do các hộ nghèo vay vốn để sản xuất kinh doanh ở các năm trước đã tới ngày trả nợ gốc và lãi, sau khi thanh toán hết các khoản lãi và gốc của năm cũ họ tiếp tục xin vay thêm ở năm mới để phục vụ cho chu kỳ sản xuất tiếp theo hoặc mở rộng thêm quy mô sản xuất kinh doanh đang trên đà làm ăn có lời. Ngoài ra, một số hộ vay mới được thêm vào danh sách được vay vốn dành cho hộ nghèo cũng làm do doanh số cho vay tăng lên tuy nhiên mức tăng này là không đáng kể. Trong năm 2012: Đây là giai đoạn doanh số cho vay đối với hộ nghèo giảm, tỷ lệ giảm cao tương đương với 37,19%. Điều này được giải thích là do, 33 Bảng 4.2: Tình hình tín dụng từ năm 2010 đến sáu tháng đầu năm 2013 của Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang Đơn vị tính: Triệu đồng Chỉ tiêu DS cho vay DS thu nợ Dư nợ Nợ quá hạn 2010 2011 2012 6T/2012 6T/2013 2011/2010 +/% 183.347 225.510 141.644 155.473 163.259 42.163 23 156.669 224.284 139.485 183.774 109.187 67.615 43,16 413.246 414.472 416.631 418.240 470.703 1.226 0,3 23.921 23.197 21.368 20.455 22.479 -724 -3,03 2012/2011 +/% 83.866 37,19 -84.799 37,81 2.159 0,52 -1.829 -7,89 6T2012/6T2013 +/% 7.786 5,01 -74.587 -40,59 52.463 12,54 2.024 9,89 Triệu đồng Nguồn: Phòng kế hoạch nghiệp vụ tín dụng – Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang 500.000 450.000 400.000 350.000 300.000 250.000 200.000 150.000 100.000 50.000 0 DS cho vay DS thu nợ Dư nợ Nợ quá hạn 2010 2011 2012 6T/2012 6T/2013 Năm Nguồn: Phòng kế hoạch nghiệp vụ tín dụng – Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang Hình 4.2: Tình hình tín dụng từ năm 2010 đến sáu tháng đầu năm 2013 của Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang 34 trong năm 2011 số hộ nghèo vay vốn chủ yếu là vay trung hạn nên thời gian để được tiếp tục vay vốn tối thiểu là sau 2 năm nữa, khiến cho số hộ nghèo cũ được vay vốn ở năm 2012 bị giảm xuống rất nhiều lần, đa phần trong các hộ này là những hộ vay chương trình ngắn hạn, một số khác kết thúc chương trình vay trung hạn ở những năm trước. Một số khác là những hộ tái nghèo được bổ sung lại trong danh sách. Nguyên nhân khiến các hộ nghèo vay lại một phần do họ muốn phục vụ tiếp chu kỳ sản xuất kinh doanh tiếp theo, những hộ sau khi được vay vốn làm ăn có lãi nhưng vẫn chưa thật sự thoát nghèo nên cần nguồn vốn hỗ trợ để tiếp tục công việc sản xuất kinh doanh đang thuận lợi. Ngoài ra, còn do có những hộ đã thoát nghèo không có nhu cầu hoặc không đủ điều kiện vay thêm nữa nhưng do trong những năm tiếp theo việc làm ăn thua lỗ, quá trình sản xuất gặp phải khó khăn khiến họ tiếp tục trở lại cảnh nghèo nên phải làm thủ tục xin vay lại. Sáu tháng đầu năm 2013, doanh số cho vay đạt 163.259, tăng 5,01%, đạt giá trị 7.786 triệu đồng so với cùng kỳ năm 2012, nguyên nhân là do Chính phủ điều chỉnh cho vay đối với hộ nghèo nếu có con, em là học sinh sinh viên gia đình có hoàn cảnh khó khăn từ mức 1.000.000 đồng/tháng/sinh viên lên mức mới là 1.100.000 đồng/tháng/ sinh viên. Nhìn chung, doanh số cho vay tăng qua các năm (riêng năm 2012 có sự sụt giảm mạnh) đều đó thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Nhà nước về vấn đề nghèo đói và tình hình kinh tế trên địa bàn Tỉnh. Doanh số cho vay tăng cao cũng kéo theo nợ quá hạn tăng nhưng Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang luôn cố găng duy trì ở mức dưới 5%, riêng sáu tháng đầu năm 2013, nợ quá hạn tăng cao lên mức 9,89% là do Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang tiến hành phân loại nợ theo Thông tư 02/2012/TT-NHNN của Ngân hàng Nhà nước. 4.2.1.2. Doanh số cho vay thông qua Hội đoàn thể Để tập hợp các hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác có nhu cầu vay vốn của Ngân hàng Chính sách Xã hội để sản xuất kinh doanh, cải thiện đời sống, cùng tương trợ giúp đỡ lẫn nhau trong sản xuất và đời sống; cùng liên đới chịu trách nhiệm trong việc vay vốn và trả nợ Ngân hàng, thì việc thành lập Tổ tiết kiệm và vay vốn là yêu cầu cần thiết nhằm thực hiện dân chủ công khai công tác tín dụng của Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang. 35 Bảng 4.3: Doanh số cho vay thông qua Hội Đoàn thể năm từ 2010 tới sáu tháng đầu năm 2013 Đơn vị tính: Triệu đồng Hội đoàn thể Hội phụ nữ Hội nông dân Hội cựu chiến binh Đoàn thanh niên Tổng Doanh số cho vay 2010 55.730 61.525 43.174 22.918 2011 77.090 66.635 53.315 28.470 2012 47.511 44.824 33.510 15.799 6T2012 6T2013 56.102 44.254 37.472 17.645 53.814 47.147 40.582 21.716 2011/2010 +/% 21.360 38,33 5.110 8,31 10.141 23,49 5552 24,23 183.347 225.510 141.644 155.473 163.259 42.163 23,0 2012/2011 +/-29.579 -21.811 -19.805 -12.671 % -38,37 -32,73 -37,15 -44,51 +/-2.288 2.893 3.110 4.071 % -4,08 6,54 8,30 23,07 -83.866 -37,19 7.786 5,01 Nguồn: Phòng Kế hoạch Nghiệp vụ tín dụng – Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang. 36 6T2013/6T2012 Trong những năm qua Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang phối hợp cùng với Hội Nông dân, Hội Liên hiệp phụ nữ, Hội Cựu chiến binh, Tỉnh đoàn thực hiện công tác ủy thác cho vay hộ nghèo thông qua các 4.613 Tổ tiết kiệm và vay vốn do các Hội đoàn thể quản lý. Hiện tại, toàn Tỉnh đã thành lập 1.840 tổ do Hội Nông dân quản lý, Hội phụ nữ 1.844 tổ, Hội Cựu chiến binh 679 tổ, Đoàn thanh niên 250 tổ. Các chỉ tiêu dưới đây sẽ thể hiện hoạt động tín dụng của Ngân hàng qua các Hội đoàn thể. 90000 77090 66635 80000 Triệu đồng 70000 60000 50000 61525 55730 53315 43174 40000 56102 44254 37472 53814 47147 40582 28470 22918 30000 47511 44824 33510 21716 17645 15799 20000 10000 0 2010 2011 2012 6T2012 6T2013 Năm Hội phụ nữ Hội nông dân Hội cựu chiến binh Đoàn thanh niên Nguồn: Phòng Kế hoạch Nghiệp vụ tín dụng – Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang. Hình 4.3: Doanh số cho vay thông qua Hội Đoàn thể năm từ 2010 tới sáu tháng đầu năm 2013 Từ bảng số liệu, ta thấy doanh số cho vay đối với hộ nghèo thông qua Hội phụ nữ và Hội Nông dân là cao nhất qua các năm, tỷ trọng bình quân qua 3 năm và sáu tháng đầu năm so với tổng doanh số cho vay trung bình thông qua Hội Phụ nữ chiếm 32,77%, thông qua Hội Nông dân chiếm gần 31%,Hội Cựu chiến binh chiếm gần 24% và Đoàn Thanh niên với tỷ trọng thấp nhất là 12,25%. Sự phân bổ nguồn vốn đến các hộ nghèo thể hiện qua doanh số này sở dĩ có sự chênh lệch lớn giữa các Hội đoàn ủy thác là do số lượng Tổ Tiết kiệm và vay vốn được thành lập ở mỗi hội đoàn có sự chênh lệch đáng kể, mức chệnh lệch được xem là tương ứng với tỷ lệ Tổ Tiết kiệm và vay vốn được thành lập ở mỗi Hội đoàn thể. Hội phụ nữ và Hội Nông dân được Ngân hàng ủy thác cho vay với doanh số cao vì đây là hai hội có liên hệ mật thiết đến tình hình kinh tế chủ yếu của tỉnh, gắn kết chặt chẽ với chính sách kinh tế xã hội ở các đối tượng mà Nhà nước đặt biệt quan tâm và tạo điều kiện phát triển. 37 Hội phụ nữ, qua hơn 10 năm thực hiện việc ủy thác tín dụng đối với hộ nghèo từ Ngân hàng Chính sách Xă hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang, Hội đã phối hợp chặt chẽ với Ngân hàng, cố gắng nổ lực trong chỉ đạo và tổ chức thực hiện, cung cấp một khối lượng vốn lớn tới phụ nữ nghèo, tạo điều kiện cho hộ vay đầu tư phát triển sản xuất nâng cao thu nhập, góp phần giảm tỷ lệ nghèo trong toàn tỉnh. Riêng với Hội Nông dân, việc ủy thác cho vay đối với hộ nghèo qua Hội là phù hợp với tình hình kinh tế nông nghiệp của tỉnh, số hộ nghèo vay vốn Ngân hàng chủ yếu để phục vụ nhu cầu chăn nuôi, trồng trọt (chủ yếu là trồng lúa), nuôi trồng thủy sản nên đa số họ là những người nông dân. Vậy nên sự gắn kết và hỗ trợ của Hội với những người này là rất lớn. Với tầm quan trọng vừa nêu việc ủy thác qua hội đã tạo ra nhiều thành tích đáng biểu dương trong công tác nâng cao đời sống người dân nghèo từ những năm qua. Cụ thể về sự biến động tăng giảm của doanh số cho vay thông qua 4 Hội đoàn thể được thể hiện như sau: Doanh số cho vay đối với hộ nghèo thông qua Hội phụ nữ năm 2010 đạt 55.730 triệu đồng, chiếm 30,4% tổng doanh số cho vay thông qua hội đoàn thể, đến năm 2011 doanh số cho vay thông qua Hội đoàn thể tăng lên đến 77.090 triệu đồng, tăng 21.360 triệu đồng tương đương tăng 38,33% so với năm 2010 và chiếm 34,185% doanh số cho vay năm 2011. Năm 2012 doanh số cho vay giảm xuống còn 47.511 triệu đồng, chiếm 33,54% tổng doanh số cho vay năm 2012, giảm 29.579 triệu đồng, tỷ lệ giảm là 38,37% so với năm 2011. Sáu tháng đầu năm 2013, doanh số cho vay thông qua Hội Phụ nữ là 53.814 triệu đồng, chiếm 32,96% doanh số cho vay năm 2013, giảm tương ứng với 4,08% về tỷ lệ còn 56.102 triệu đồng về giá trị so với cùng kỳ năm 2012. Doanh số cho vay qua Hội Nông dân năm 2010 đạt 61.525 triệu đồng chiếm 33,56% doanh số cho vay năm 2010, năm 2011 doanh số cho vay thông qua Hội Nông dân đạt 66.635 triệu đồng, chiếm 29,55% tổng doanh số cho vay thông qua Hội đoàn thể, tăng 5.110 triệu đồng, tăng tương ứng là 8,31% so với 2010. So với năm 2011, đến năm 2012, doanh số cho vay thông qua Hội nông dân giảm xuống còn 47.511 triệu đồng, chiếm 31,65% doanh số cho vay thông qua Hội đoàn thể, giảm 21.811 triệu đồng tương đương giảm 32,73% so với năm 2011. Đến sáu tháng đầu năm 2013, doanh số cho vay thông qua Hội Nông dân là 47.147 triệu đồng, chiếm 28,88% doanh số cho vay, tăng 2.893 triệu đồng, tăng tương ứng với 6,54% so với cùng kỳ năm 2012. 38 Doanh số cho vay thông qua Hội Cựu chiến binh doanh số cho vay đạt 43.174 triệu đồng, chiếm 23,55% doanh số cho vay năm 2010, năm 2011 doanh số cho vay đạt 53.315 triệu đồng chiếm 23,64% doanh số cho vay năm 2011, tăng 10.141 triệu đồng tăng tương đương 23,85% so với năm 2010. Năm 2012, doanh số cho vay giảm xuống còn 33.510 triệu đồng, giảm 19.805 triệu đồng, tỷ lệ giảm là 37,15% so với năm 2011. Sáu tháng đầu năm 2013, doanh số cho vay đạt 40.582 triệu đồng, tăng 3.110 triệu đồng, tăng tương đương 8,3% so với cùng kỳ năm 2012. Doanh số cho vay thông qua Đoàn thanh niên năm 2010 là 22.918 triệu đồng, năm 2011 là 28.470 triệu đồng, tăng 24,23% về tỷ lệ, về giá trị tăng thêm 5.552 triệu đồng, năm 2012, doanh số cho vay đạt 15.799 triệu đồng, giảm 44,51% về tỷ lệ, giảm tương đương 12.671 triệu đồng. Sáu tháng đầu năm 2013, doanh số cho vay đạt 21.716 triệu đồng, tăng 23,07% về tỷ lệ, tăng tương đương là 4.701 triệu đồng. 4.2.1.3. Doanh số cho vay theo ngành nghề trong giai đoạn năm 2010 đến sáu tháng đầu năm 2013 Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang cho vay hộ nghèo với rất nhiều mục đích xin vay vốn khác nhau, tuy nhiên tất cả các khoản vay sau khi phân loại theo ngành nghề đã được phân thành bốn nhóm ngành chính: Nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản, tiểu thủ công nghiệp và kinh doanh. Cụ thể: - Ngành nông nghiệp: bao gồm cho vay trồng trọt mà chủ yếu là trồng lúa, trồng rau màu và cây ăn trái, cho vay chăn nuôi gia súc gia cầm. 39 Bảng 4.4: Doanh số cho vay theo ngành nghề từ năm 2010 tới sáu tháng đầu năm 2013 của Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang Đơn vị tính: Triệu đồng 2011/2010 2012/2011 6T2013/6T2012 Ngành nghề 2010 2011 2012 6T2012 6T2013 +/% +/+/% % 83.727 101.104 64.758 68.052 73.157 17.377 20,75 -36.346 -35,95 5.105 7,5 Nông nghiệp 39.144 47.282 30.049 51.703 57.304 8.168 20,88 -17.233 -36,45 5.601 10,83 NTTS 27.502 37.209 21.246 23.651 18.646 9.707 35,29 -15.963 -42,9 -5.005 -21,16 TTCN 33.004 39.915 25.591 12.067 14.152 6.911 20,94 -14.324 -35,88 2.085 17,28 Kinh doanh TỔNG DSCV 183.347 225.510 141.644 155.473 163.259 42.163 23,00 -83.866 -37,19 7.786 5,01 Nguồn: Phòng Kế hoạch – Nghiệp vụ tín dụng Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang. 120000 Triệu đồng 100000 101104 83727 80000 60000 40000 47282 39144 33004 27502 64758 39915 37209 68052 51703 30049 25591 21246 20000 23651 12067 73157 57304 18646 14152 0 2010 2011 2012 6T2012 6T2013 Năm Nông nghiệp NTTS TTCN Kinh doanh Nguồn: Phòng Kế hoạch – Nghiệp vụ tín dụng Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang. Hình 4.4: Doanh số cho vay theo ngành nghề từ năm 2010 tới sáu tháng đầu năm 2013 của Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang 40 - Ngành nuôi trồng thủy sản: bao gồm cho vay để nuôi tôm, nuôi cá nước ngọt, nuôi cá lồng bè trên biển. - Ngành tiểu thủ công nghiệp: cho vay để sản xuất các mặt hàng thủ công mỹ nghệ đồ lưu niệm tập trung tại các khu du lịch, cho vay sản xuất kinh doanh các mặt hàng thuộc các làng nghề truyền thống có thế mạnh cạnh tranh với các sản phẩm khác trong và ngoài tỉnh. - Ngành kinh doanh: hộ nghèo vay vốn để kinh doanh mua bán rất đa dạng: buôn bán tạp hóa, kinh doanh hộ gia đình, cung cấp dịch vụ cơ bản, đơn giản. Qua 3 năm doanh số cho vay đối với hộ nghèo thuộc ngành nông nghiệp chiếm tỷ trọng bình quân cao nhất: 45,34%. Xếp thứ hai là ngành nuôi trồng thủy sản: 21,16%. ngành tiểu thủ công nghiệp và kinh doanh chiếm tỷ trọng bình quân gần bằng nhau, tương ứng: 15,61% và 17,89%. Do Kiên Giang là một tỉnh có diện tích đất sản xuất nông nghiệp đứng đầu cả nước, người dân nghèo chủ yếu vay vốn để phục vụ việc trồng trọt, đa số là trồng lúa và chăn nuôi gia súc gia cầm nên tỷ trọng doanh số cho vay đối với ngành này chiếm tỷ trọng rất cao. Bên cạnh đó, với địa hình giáp biển nên ngoài đánh bắt thủy sản trong những năm gần đây những hộ dân nghèo còn mạnh dạn vay vốn để thực hiện mô hình nuôi cá trên biển với sự hướng dẫn và hỗ trợ từ phía trung tâm khuyến nông - khuyến ngư, Sở Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn Tỉnh. Mô hình nuôi trồng này đang mang lại hiệu quả cao, giúp cho nhiều người dân đặc biệt là người dân nghèo từng bước nâng cao đời sống, phấn đấu vươn lên làm giàu. Sự biến động tăng giảm về doanh số cho vay đối với hộ nghèo theo ngành nghề qua 3 năm cụ thể như sau: - Ngành nông nghiệp: Năm 2010 hộ nghèo vay vốn sử dụng cho mục đích chăn nuôi và trồng trọt đạt 83.727 triệu đồng, năm 2011 con số này tăng lên 101.104 triệu đồng tăng 17.377 triệu đồng tăng tương đương 20,75% so với năm 2010. Đến năm 2012, doanh số cho vay giảm xuống còn 64.758 triệu đồng tỷ lệ giảm là 35,95% tương đương 36.346 triệu đồng so với năm 2011. Sáu tháng đầu năm 2013 doanh số cho vay ngành nông nghiệp đạt 73.157 triệu đồng, tăng 5.105 triệu đồng so với cùng kỳ, tăng tương đương 7,5%. - Ngành nuôi trồng thủy sản: Năm 2010 doanh số cho vay đạt 39.144 triệu đồng, năm 2011 đạt 47.282 triệu đồng. So với năm 2010, doanh số cho vay năm 2011 tăng 8.168 triệu đồng tăng tương đương 20,88%. Đến năm 2012, doanh số cho vay giảm xuống còn 30.049 triệu đồng, tỷ lệ giảm là 41 36,45% tương đương 17.233 triệu đồng so với năm 2011. Sáu tháng đầu năm 2012, doanh số cho vay đạt 51.703 triệu đồng, sáu tháng đầu năm 2013, doanh số cho vay đạt 57.304 triệu đồng, tăng 5.601 triệu đồng, tăng với ty lệ 10,83% so với cùng kỳ. Ngành tiểu thủ công nghiệp: Năm 2010 doanh số cho vay đạt 27.502 triệu đồng, năm 2011, doanh số cho vay đạt 37.209 triệu đồng, tăng 9.707 triệu đồng tương đương 35,29% so với năm 2010. Sang năm 2012, doanh số cho vay giảm xuống còn 21.246 triệu đồng, giảm 15.963 triệu đồng tương 42,9% so với năm 2011. Sáu tháng đầu năm 2012, doanh số cho vay đạt 23.651 triệu đồng, đến sáu tháng đầu năm 2013, doanh số cho vay giảm xuống còn 18.646 triệu đồng, giảm 21,16%, tương đương giảm 5.005 triệu đồng. Nguyên nhân có sự sụt giảm doanh số cho vay ngành tiểu thủ công nghiệp là do tình hình xuất khẩu các mặt hàng thủ công mỹ nghệ đang gặp khó khăn do chậm đổi mới về mẫu mã, hình dáng, vốn đầu tư ban đầu tương đối lớn nhưng không sản xuất hoặc sản xuất cầm chừng sinh ra lỗ, không thu hồi đực vốn vay ban đâu, phát sinh nợ quá hạn, do đó một số tổ trưởng tổ tiết kiệm và vay vốn, hội đoàn thể không vận động nợ vay trả nợ được đúng hạn do đó ngại xét duyệt cho vay do sợ khó đòi, nợ quá hạn. Ngành Kinh doanh: Năm 2010 doanh số cho vay đạt 33.004 triệu đồng, năm 2011 doanh số cho vay đạt 39.915 triệu đồng, tăng 6.911 triệu đồng tỷ lệ tăng là 20,94% so với năm 2010. Sang năm 2012, doanh số cho vay giảm xuống 14.324 triệu đồng giảm tương đương 35,88% so với năm 2011, còn 25.591 triệu đồng. Sáu tháng đầu năm 2012, doanh số cho vay ngành kinh doanh đạt 12.067 triệu đồng, sáu tháng đầu năm 2013, doanh số cho vay đạt 14.152 triệu đồng, tăng 2.085 triệu đồng, tăng với tỷ lệ 17,28%. Nguyên nhân doanh số cho vay nhành kinh doanh giảm do tình hình khó khăn chung của nền kinh tế như lạm phát, hàng tồn kho ở mức cao dẫn đến tình hình mua bán hàng hóa khó khăn, không thu hồi được nợ cũ để tiến hành vay vòng vốn và nguồn ngân sách dành để cho vay theo nhóm ngành chưa được bổ sung kịp thời. Trong giai đoạn từ năm 2010 đến năm 2011, cả 4 ngành đều có doanh số cho vay tăng, mức tăng trưởng tương đối cao và đa phần không chệnh lệch nhiều so với doanh số chung (23%). Riêng chỉ có doanh số của ngành tiểu thủ công nghiệp có sự chênh lệch về tỷ lệ giao tăng nhiều nhất, đây cũng là ngành có mức tăng trưởng cao nhất so với 3 ngành còn lại: tăng 35,29%, cao hơn 12,29% so với mức tăng chung. Nguyên nhân chủ yếu là do trong một vài năm trở lại đây một số ngành tiểu thủ công nghiệp sau một thời gian dài bị mai một đang dần được phục hồi, bên cạnh đó các hộ vay được hướng dẫn các kỹ thuật, mô hình sản xuất kinh doanh mà cần số vốn đầu tư tương đối lớn so với khả 42 năng của người dân. Từ chỗ được hướng dẫn và tay nghề được nâng cao, nhiều hộ nghèo đã làm đơn xin vay vốn để mua nguyên liệu sản xuất sản phẩm để xuất bán ở những công ty xí nghiệp uy tín mà trung tâm hướng dẫn dạy nghề đã giới thiệu. Trong giai đoạn năm 2012 và sáu tháng đầu năm 2013, doanh số cho vay đối với hộ nghèo ở 4 ngành đều giảm, tỷ lệ giảm tuy có phần chênh lệch so với tỷ lệ giảm chung (37,2%) nhưng mức chênh lệch là không qua lớn. Nguyên nhân có việc sụt giảm doanh số đa phần do các khoản vay của các hộ ở năm 2011 là vay trung hạn để mua máy móc phục vụ sản xuất, hoặc chu kỳ sản xuất kéo dài, các hộ vay đầu tư mua máy móc, trang thiết bị để đầu tư sản xuất chưa thu hồi đủ vốn hoặc chưa hết khấu hao, hoặc chưa thu hồi tiền bán hàng và các dịch vụ đã cung cấp. 4.2.2. Tình hình thu nợ trong thời gian từ năm 2010 đến sáu tháng đầu năm 2013 4.2.2.1. Doanh số thu nợ từ năm 2010 đến sáu tháng đầu năm 2013 Để tạo điều kiện cho người nghèo trả nợ, đồng thời để cán bộ tín dụng thường xuyên tiếp xúc với khách hàng. Ngân hàng Chính sách Xã hội Tỉnh Kiên Giang tổ chức giao dịch lưu động xuống từng Xã, Phường, Thị trấn kết hợp với Tổ trưởng tổ tiết kiệm và vay vốn, hội đoàn thể, chính quyền địa phương lên lịch thu vào một ngày nhất định. Doanh số thu nợ tỷ lệ nghịch với nợ , doanh số thu nợ cao thì nợ sẽ thấp và ngược lại. Qua đó phản ánh việc tín dụng của Ngân hàng và khả năng sử dụng vốn của hộ vay có hiệu quả không, doanh số thu nợ càng nhiều sẽ giúp cho Ngân hàng có thể tự chủ trong nguồn vốn, vòng quay vốn tín dụng của Ngân hàng tăng nhanh. Doanh số thu nợ năm 2010 là 156.669 triệu đồng, sang năm 2011 doanh số này tăng lên 224.284 triệu đồng, tăng 67.615 triệu đồng tương đương tăng 43,16% so với năm 2010. Doanh số thu nợ 2012 là 139.485 triệu đồng, giảm 84.799 triệu đồng giảm 37,81% so với năm 2011. Sáu tháng đầu năm 2012, doanh số thu nợ đạt 183.774 triệu đồng, sáu tháng đầu năm 2013, doanh số thu nợ là 109.187 triệu đồng, giảm 74.587 triệu đồng, giảm với tỷ lệ 40,59%. Doanh số thu nợ đối với hộ nghèo tăng giảm qua các năm cũng được lý giải từ nhiều nguyên nhân: Trong năm 2011, doanh số thu nợ đối với hộ nghèo tăng rất cao so với năm trước đó tương đương với 43,16%. Tỷ lệ tăng này là do các hộ nghèo vay vốn ở các năm trước thanh toán các khoản nợ gốc lãi đến kỳ hạn trả, cán bộ tín dụng cùng các Hội đoàn thể, chính quyền địa phương vận động người vay trả các khoản nợ gốc, lãi quá hạn, nợ và các khoản cho vay hộ nghèo trong năm 43 Bảng 4.5: Tình hình tín dụng từ năm 2010 đến sáu tháng đầu năm 2013 của Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang Đơn vị tính: Triệu đồng 2011/2010 2012/2011 6T2012/6T2013 Chỉ tiêu 2010 2011 2012 6T/2012 6T/2013 +/% +/% +/% 183.347 225.510 141.644 155.473 163.259 42.163 23 83.866 37,19 7.786 5,01 DS cho vay 156.669 224.284 139.485 183.774 109.187 67.615 43,16 -84.799 37,81 -74.587 -40,59 DS thu nợ 413.246 414.472 416.631 418.240 470.703 1.226 0,3 2.159 0,52 52.463 12,54 Dƣ nợ 23.197 21.368 20.455 22.479 -724 -3,03 -1.829 -7,89 2.024 9,89 Nợ quá hạn 23.921 Triệu đồng Nguồn: Phòng kế hoạch nghiệp vụ tín dụng – Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang 470703 500000 418240 450000 416631 414472 413246 400000 350000 300000 224284 250000 183347 225510 183774 141644 200000 156669 163259 155473 139485 150000 109187 100000 23921 23197 21368 22479 20455 50000 0 2010 2011 2012 6T/2012 6T/2013 DS cho vay DS thu nợ Dư nợ Nợ quá hạn Năm Nguồn: Phòng kế hoạch nghiệp vụ tín dụng – Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang Hình 4.5: Tình hình tín dụng từ năm 2010 đến sáu tháng đầu năm 2013 của Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang 44 2010 đa số là ngắn hạn nên hộ vay sẽ thanh toán cả vốn gốc ở năm tiếp theo; các khoản nợ trung hạn ở năm 2008, 2009 đến kỳ thanh toán lãi và số gốc cuối cùng. Ngoài ra còn phải tính đến các khoản nợ quá hạn được thu hồi, các khoản nợ từ cho vay lưu vụ hoặc gia hạn nợ ở những năm trở về trước mà các hộ vay thanh toán cho Ngân hàng. Sang đến năm 2012 và sáu tháng đầu năm 2013, doanh số thu nợ đối với hộ nghèo lại giảm xuống với mức độ giảm cao so với năm 2011 tương ứng 37,81% và 21,72% so với 2012. Nguyên nhân của việc sụt giảm này xuất phát từ nhu cầu vay vốn trung hạn của các hộ nghèo chiếm tỷ trọng cao trong tổng số vốn cho vay đối với hộ nghèo của Ngân hàng. Do thời gian vay dài nên số tiền gốc được trả thành nhiều đợt (đa số món vay trung hạn ở hộ nghèo là 24 tháng, nên được chia làm 2 đợt trả), vì vậy trong năm 2012 và sáu tháng đầu năm 2013, Ngân hàng đa phần chỉ thu lại được phần nợ lãi phát sinh do đã giải ngân dư nợ gốc, bên cạnh đó do Ngân hàng Chính sách Xã hội Tỉnh Kiên Giang là Ngân hàng hoạt động không vì mục đích lợi nhuận, mang tính xã hội cao nên phần lãi thu về là rất thấp, lãi suất từ 0,1%/tháng đến 0,65%/tháng, mức lãi suất cho vay thấp hơn Ngân hàng thương mại gấp 2 đến 3 lần so với cung thời điểm, điều nay cũng làm doanh số thu nợ thấp hơn gấp nhiều lần. Ảnh hưởng tiếp theo không thể không kể đến đó là việc vay lưu vụ, gia hạn nợ từ những hộ dân có chu kỳ sản xuất kinh doanh liền kế tiếp theo, phương án sản xuất đang mang lại hiệu quả; những hộ xin điều chỉnh kỳ hạn nợ, xin gia hạn nợ do chưa kết thúc chu kỳ sản xuất kinh doanh, gặp khó khăn về tài chính, hàng hóa chưa tiêu thụ được, hoặc những điều kiện khách quan như thiên tai, lũ lụt, dịch bệnh, hộ vay có người thân bị bệnh tật, ốm đau khiến việc trả nợ bị trì hoãn. Những ảnh hưởng không mong muốn này tuy không đóng vai trò chủ yếu trong việc là giảm doanh số thu nợ trong năm nhưng lại là vấn đề đáng quan tâm trong công tác thu hồi nợ cũng như xét duyệt cho vay từ Ngân hàng. 4.2.2.2. Doanh số thu nợ thông qua Hội đoàn thể từ năm 2010 đến sáu tháng đầu năm 2013 Doanh số thu nợ qua Hội Phụ nữ năm 2010 đạt 53.533 triệu đồng, chiếm 34,17% tổng doanh số thu nợ của năm, sang năm 2011 doanh số thu nợ đạt 88.480 triệu đồng, tăng 34.947 triệu đồng tương đương tăng 65,28% so với năm 2010. Đến năm 2012 doanh số thu nợ đã giảm xuống còn 46.840 triệu đồng, giảm 41.640 triệu đồng tỷ lệ giảm là 56,5% so với năm 2011. Đến sáu tháng đầu năm 2013, doanh số thu nợ đạt 38.490 triệu đồng, bằng 68,43% năm 2012, tương đương giảm 17.758 triệu đồng so với cung kỳ. 45 Bảng 4.6: DSTN thông qua Hội đoàn thể của Ngân hàng Chính sách Xã hội Tỉnh Kiên Giang từ năm 2010 đến sáu tháng đầu năm 2013 Đơn vị tính: Triệu đồng 2010 2011 2012 6T2012 6T2013 2010/2011 2012/2011 6T2013/6T2012 Hội Đoàn thể +/% +/% +/% 53.533 88.480 46.480 56.248 38.490 34.947 65,28 -41.640 -56,5 -17.758 -31,57 Hội Phụ nữ 48.128 69.236 39.545 45.504 27.908 21.108 43,86 -29.691 -42,88 -17.596 -38,67 Hội Nông dân 21,61 -11.672 -25,98 -16.176 -39,43 Hội cựu chiến binh 36.943 44.925 33.253 41.025 24.849 7.982 18.065 21.643 19.847 20.783 17.940 3.578 19,81 -1.796 -8,3 -2.843 -13,68 Đoàn thanh niên Tổng DSTN 156.669 224.284 139.845 183.774 109.187 67.615 43,16 -84.799 -37,81 -74.587 -40,59 Nguồn: Phòng kế hoạch nghiệp vụ tín dụng – Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang Triệu đồng 100000 90000 80000 70000 60000 50000 40000 30000 20000 10000 0 88480 69236 53533 48128 36943 18065 2010 56248 44925 46480 39545 33253 21643 2011 19847 2012 Hội Phụ nữ 45504 41025 38490 27908 24849 20783 17940 6T2012 Hội Nông dân Hội cựu chiến binh Đoàn thanh niên 6T2013 Năm Nguồn: Phòng kế hoạch nghiệp vụ tín dụng – Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang Hình 4.6: DSTN thông qua Hội đoàn thể của Ngân hàng Chính sách Xã hội Tỉnh Kiên Giang từ năm 2010 đến sáu tháng đầu năm 2013 46 Doanh số thu nợ qua Hội Nông dân đạt 48.128 triệu đồng vào năm 2010 và đạt 69.236 triệu đồng vào năm 2011, so với năm 2010 doanh số thu nợ của năm 2011 tăng 21.108 triệu đồng, tỷ lệ tăng là 43,86%. Đến năm 2012, doanh số thu nợ đã giảm xuống còn 39.545 triệu đồng, giảm 29.691 triệu đồng tương đương giảm 42,88% so với năm 2011. Sang sáu tháng đầu năm 2013, doanh số thu nợ giảm xuống còn 27.908 triệu đồng, bằng 61,33% so với cùng kỳ, giảm tương đương với 17.596 triệu đồng. Hội Cựu chiến binh, doanh số thu nợ năm 2010 đạt 36.943 triệu đồng, chiếm 23,58% tổng doanh số thu nợ, sang năm 2011, doanh số thu nợ đạt 44.925 triệu đồng, chiếm 20,03% tổng doanh số thu nợ trong năm, tương đương tăng 21,61% so với năm 2010 tương đương tăng thêm 7.982 triệu đồng. Đến năm 2012, doanh số thu nợ giảm xuống còn 33.253 triệu đồng, giảm 11.672 triệu đồng, tỷ lệ giảm là 25,98% so với năm 2011. Qua sáu tháng đầu năm 2013, doanh số thu nợ đạt 24.849 triệu đồng, giảm 16.176 triệu đông, tương đương với 39,43% so với cùng kỳ. Đoàn thanh niên qua năm 2010, 2011, 2012 doanh số thu nợ lần lượt là 18.065, 21.643, 19.847 triệu đồng, doanh số thu nợ năm 2011 tăng 3.578 triệu đồng, tăng 19,81% so với 2010, sang 2012 doanh số thu nợ giảm 1.796 triệu đồng, giảm 8,3% so với 2011, đến sáu tháng đầu năm 2013, doanh số thu nợ thông qua đoàn thanh niên giảm 2.843 triệu đồng, giảm 13,68% so với cùng kỳ còn 17.940 triệu đồng . Doanh số thu nợ đối với hộ nghèo qua bốn Hội đoàn thể nhìn chung ở cả hai 2 giai đoạn: 2010 - 2011, 2012 – sáu tháng đầu năm 2013 đều có mức tăng giảm gần bằng với tổng doanh số thu nợ đối với hộ nghèo, sự chênh lệch đa phần không đáng kể. Riêng chỉ có Hội Phụ nữ và Hội Nông dân là những hai hội có sự biến động nhiều về tốc độ tăng trưởng trong giai đoạn 2010 -2011 so với mặt bằng chung. Qua Hội phụ nữ, doanh số thu nợ tăng đến 65,28% so với năm 2010, cao hơn con số tăng trưởng chung của bốn hội đoàn thể là 43,16%. Sự tăng trưởng vượt bậc này là một thành quả đáng mừng đối với công tác tín dụng nói chung và công tác thu hồi nợ nói riêng của Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang. Ngoài ra, vai trò của Hội phụ nữ cần được nhìn nhận là rất lớn trong công tác xóa đói giảm nghèo, chung tay góp sức xây dựng mô hình kinh tế mới phù hợp với tiến trình phát triển của xã hội. Trong quá trình thực hiện việc ủy thác cho vay, Hội đã thường xuyên nắm bắt, thống kê, phân loại hộ nghèo do phụ nữ làm chủ, tìm hiểu nguyên nhân nghèo đói của từng hộ, từ đó xây dựng kế hoạch phân công các tổ phụ nữ có biện pháp giúp đỡ phù hợp, ưu tiên những hộ nghèo do phụ nữ làm chủ hộ. 47 Cách làm này vừa đảm bảo vốn đến đúng đối tượng, vừa đảm bảo tính công khai minh bạch, dân chủ bàn bạc, góp phần tạo sự đoàn kết, thống nhất trong Tổ tiết kiêm và vay vốn, tăng cường sự cam kết của người vay vốn với các thành viên trong tổ. Chính sự quan tâm và hướng dẫn dúng cách này này, sau khi được sự hỗ trợ vốn làm ăn các hộ nghèo đã thu được lợi nhuận sau một chu kỳ sản xuất kinh doanh, không những hoàn trả được những khoản nợ cho Ngân hàng mà các hộ còn vượt lên được cảnh nghèo đói. Tỷ lệ doanh số thu nợ gần bằng tỷ lệ doanh số cho vay trong năm của Hội Đoàn thể qua các năm không có sự chênh lệch đáng kể là do số lượng tổ tiết kiệm và vay vốn gần như không thay đổi trong các năm qua, doanh số cho vay, doanh số thu nợ phân bổ gần như đều nhau cho các đối tượng chính sách. 4.2.2.3. Doanh số thu nợ trong thời gian từ năm 2010 đến 2012 theo ngành nghề Năm 2010, tổng doanh số thu nợ đối với hộ nghèo là 156.669 triệu đồng, trong đó doanh số thu nợ của các ngành nông nghiệp là 68.569 triệu đồng, nuôi trồng thủy là 31.856 triệu đồng sản, tiểu thủ công nghiệp là 23.500 triệu đồng, kinh doanh là 32.744 triệu đồng. Năm 2011 doanh số thu nợ tăng khá cao, đạt 224.284 triệu đồng tăng 67.615 triệu đồng so với năm 2010. Cụ thể tình hình thu nợ của các ngành trong năm như sau: - Ngành nông nghiệp đạt 100.157 triệu đồng, tăng 31.588 triệu đồng tỷ lệ tăng là 46,08% so với năm 2010. - Ngành nuôi trồng thủy sản đạt 53.589 triệu đồng, tăng 21.733 triệu đồng tương đương 68,22% so với năm 2010. - Ngành tiểu thủ công nghiệp: đạt 33.643 triệu đồng, tăng 10.143 triệu đồng tăng tương đương 43,16% so với năm 2010. - Ngành kinh doanh: đạt 36.895 triệu đồng, tăng 5.151 triệu đồng tỷ lệ tăng là 12,68% so với năm 2010. Nhìn chung trong năm 2011, doanh số thu nợ của tất cả các ngành nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản, tiểu thủ công nghiệp, kinh doanh điều có biến động theo chiều hướng gia tăng, nguyên nhân là do giá cả, nhất là giá lúa tăng cao do thị trường xuất khẩu lúa gạo tăng mạnh, nhu cầu gạo trên thị trường thế giới, đặt biệt là các nước xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới như Thái Lan, Ấn Độ mất mùa, Philippin bị mưa bảo ảnh hưởng đến nguồn cung trong nước. Do các điều kiện thuận lợi đó đã thúc đẩy người dân phấn khởi mở rộng sản xuất, thâm canh tăng vụ dẫn đến sản lượng lúa cao, nâng cao thu nhập, và có tích 48 Bảng 4.7: DSTN theo ngành nghề của NHCSXH Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang từ năm 2010 tới sáu tháng đầu năm 2013 Đơn vị tính: Triệu đồng Ngành nghề 2010 2011 2012 6T2012 6T2013 2011/2010 2012/2011 6T2013/6T2012 +/% +/% +/% Nông nghiệp 68.569 100.157 41.481 77.240 35.241 31.588 46,08 -58.676 -58,58 -41.999 -54,37 NTTS 31.856 53.589 38.972 46.522 33.579 21.733 68,22 -14.617 -27,28 -12.943 -27,82 TTCN 23.500 33.643 25.197 40.470 25.774 10.143 43,16 -8.446 -25,1 -14.696 -36,31 Kinh doanh 32.744 36.895 33.835 19.542 14.593 5.151 12,68 -3.060 -8,29 -4.949 -25,32 Tổng DSTN 156.669 224.284 139.485 183.374 109.187 67.615 43,16 -84.799 -37,81 -74.587 -40,59 Nguồn: Phòng kế hoạch nghiệp vụ tín dụng – Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang 120000 Triệu đồng 100000 Nông nghiệp NTTS TTCN 80000 60000 40000 Kinh doanh 20000 0 2010 2011 2012 6T2012 6T2013 Năm Nguồn: Phòng kế hoạch nghiệp vụ tín dụng – Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang Hình 4.7: DSTN theo ngành nghề của NHCSXH Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang từ năm 2010 tới sáu tháng đầu năm 2013 49 lũy để trả nợ ngân hàng. Nuôi trồng thủy sản phát triển mạnh, tổng diện tích nuôi trồng thủy sản tăng cao, sản lương khai thác tăng 15,85% so với năm 2010, là do tình hình xuất khẩu các mặt hàng thủy sản tăng mạnh, các công ty xuất nhập khẩu tìm được các thị trường tiềm năng như Châu Âu, Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc. Đến năm 2012, doanh số thu nợ có xu hương giảm xuống còn 139.485 triệu đồng, giảm 84.799 triệu đồng so với năm 2011, trong đó: - Ngành nông nghiệp: doanh số thu nợ đạt 41.481 triệu đồng, giảm 58.676 triệu đồng giảm tương đương 58,58% so với năm 2011. - Ngành nuôi trồng thủy sản: doanh số thu nợ đạt 38.972 triệu đồng, giảm 14.617 triệu đồng giảm tương đương 27,28% so với năm 2011. - Ngành tiểu thủ công nghiệp: doanh số thu nợ đạt 25.197 triệu đồng, giảm 8.446 triệu đồng giảm tương đương 25,1% so với năm 2011. - Ngành kinh doanh: doanh số thu nợ đạt 33.835 triệu đồng, giảm 3.060 triệu đồng tỷ lệ giảm là 8,29% so với năm 2011. Sáu tháng đầu năm 2013, doanh số thu nợ ở tất cả các ngành đều giảm, nguyên nhân giảm là do tình hình biến động của giá cả hàng hóa nông sản trên thị trường, các mặt hàng sản phẩm chủ lực trong Tỉnh đều bị ảnh hưởng. Tình hình thu nợ cụ thể sau: - Ngành nông nghiệp: doanh số thu nợ đạt 35.241 triệu đồng, giảm 41.999 triệu đồng giảm tương đương 54,37% so với cùng kỳ năm 2012. - Ngành kinh doanh: doanh số thu nợ đạt 14.593 triệu đồng, giảm 4.949 triệu đồng , bằng 74,68 % so với cùng kỳ năm 2012. Năm 2012 và sáu tháng đầu năm 2013 doanh số thu nợ của các ngành đều giảm đặc biệt lả ngành nông nghiệp và nuôi trồng thủy sản, ngành tiểu thủ công nghiệp và kinh doanh cũng có xu hướng giảm nhưng với tỷ lệ thấp hơn. Nguyên nhân làm cho doanh số thu nợ của các ngành trên giảm đa phần là do thời hạn cho vay ở năm 2011, cho vay ngắn hạn, dưới 12 tháng và các phần nợ gốc, lãi phải thu ðã thu hết trong năm 2011, còn năm 2012 là các khoản vay có thời hạn 24 tháng chưa đến hạn thu nợ gốc, chỉ thu lãi. Ngoài ra còn xuất phát từ những nguyên nhân khác trong năm 2012, chăn nuôi gặp nhiều khó khăn, dịch bệnh và giá giảm liên tục, trong khi chi phí đầu vào cao nên bị thua lỗ và ảnh hưởng đến phát triển chăn nuôi. Ngoài ra còn do xảy ra dịch bệnh trong nuôi trông thủy sản, mặt hàng nông sản và thủy sản xuất khẩu chịu áp lực cạnh tranh về giá bán với các nước có xuất khẩu trong khu vực do Ấn Độ, Thái Lan 50 khôi phục được sản lượng, Philippin khắc phục được hậu quả thiên tai, bị Mỹ kiện về việc bán phá giá và áp đặt thuế chống bán phá giá mặt hàng thủy sản xuất khẩu, các đơn đặt hàng lúa gạo chủ yếu xuất khẩu qua Châu Phi nên giá thấp, ảnh hưởng đến thu nhập của người dân các doanh nghiệp thủy sản từng lúc bị thiếu hụt nguyên liệu, tình hình tiêu thụ lại gặp phải nhiều khó khăn. Một số địa bàn giao thông đi lại khó khăn làm cho hàng hóa nông sản của người dân làm ra khó bán được giá cao. Các chương trình khuyến lâm, khuyến ngư, chuyển giao khoa học công nghệ hỗ trợ cho người nông dân mới phát triển ở các địa bàn thuận tiện, còn các địa bàn khó khăn chưa được tiếp cận nhiều. 4.2.3. Tổng dƣ nợ trong thời gian từ năm 2010 đến sáu tháng đầu năm 2013 4.2.3.1. Tổng dƣ nợ chung trong thời gian từ năm 2010 đến sáu tháng đầu năm 2013 Từ bảng số liệu có thể thấy: dư nợ của Ngân hàng tăng đều qua các năm mặc dù tỷ lệ tăng là không đáng kể. Năm 2010 dư nợ là 413.246 triệu đồng; năm 2011 tăng lên 414.472 triệu đồng, tăng 1.226 triệu đồng, tương đương tăng 0,3% so với năm 2010. Đến năm 2012 dư nợ tăng thêm 2.159 triệu đồng đạt 416.631 triệu đồng, tăng 0,52% so với năm 2011. Sáu tháng đầu năm 2013 dư nợ là 470.703 triệu đồng, tăng 52.463 triệu đồng, tăng tương ứng với 12,54% so với cùng kỳ năm 2012. Trong ba năm, từ 2010, 2011, 2012 dư nợ tăng tương đối đều qua các năm, mức tăng không đáng kể, do phần lớn là nợ quá hạn, nợ có nguy cơ mất vốn được nhận bàn giao từ Ngân hàng Nông nghiệp & phát triển nông thôn, Ngân hàng Công thương, Kho bạc Nhà nước Tỉnh làm đại lý cho vay không thu hồi được do các hộ vay đã bỏ đi khỏi địa phương, không có người nhận nợ, hoặc người vay đã chết. Tất cả những trường hợp trên chưa có cơ chế hay chưa đủ thời hạn trả nợ. Còn phần cho vay của Ngân hàng Chính sách tiến hành giải ngân phần lớn thu hồi được do cán bộ tín dụng thường trực tiếp xuống địa bàn, tìm hiểu tình hình của từng hộ vay. Sáu tháng đầu năm 2013, dư nợ có phần tăng nhanh, tăng với tỷ lệ 12,54%, tăng thêm về giá trị là 52.463 triệu đồng do Chính phủ mở rộng chương trình cho vay, nâng mức cho vay học sinh sinh viên thuộc các gia đình nghèo có hoàn cảnh khó khăn. Nguyên nhân của sự tăng trưởng dư nợ là do nhu cầu tăng trưởng tín dụng của Ngân hàng theo chỉ tiêu của Ngân hàng Chính sách Xã hội Việt Nam đề ra, các Quyết định, Nghị định của Chính phủ trong việc tăng hạn mức 51 cho vay, nới lỏng điều kiện cho vay, mở rộng các chương trình cho vay, các khoản nợ chưa thu hồi từ cho vay trung hạn còn tồn lại, những khoản nợ mới được cho vay trong năm. Trên lý thuyết: Dư nợ phản ánh thực trạng hoạt động tín dụng, dư nợ càng cao chứng tỏ Ngân hàng cho vay nhiều và nguồn vốn của Ngân hàng dồi dào, vai trò cung cấp tín dụng hiệu quả. Nhưng một Ngân hàng có dư nợ cao chưa chắc hoạt động tốt mà phải còn xem xét đến tỷ lệ nợ . Chính vì vậy chưa thể xác định cụ thể được mức độ hiệu quả trong công tác cho vay hộ nghèo của Ngân hàng trong giai đoạn này nếu chỉ thông qua dư nợ, doanh số thu nợ, doanh số cho vay mà cần phải xét thêm về tình trạng nợ còn tồn đọng của Ngân hàng qua 3 năm. Một khía cạnh khác cần phải nhắc đến là mục đích tín dụng của Ngân hàng, khác với những Ngân hàng thương mại, Ngân hàng Chính sách Xã hội hoạt động không vì mục đích lợi nhuận mà chủ yếu là để phục vụ người nghèo và các đối tượng chính sách. Do bản chất khoản tín dụng là cho vay hộ nghèo nên ngoài việc cho vay với mức lãi suất rất thấp, hộ nghèo không cần cấm cố thế chấp tài sản (do không cầm cố thế chấp tài sản nên một số hộ dân đã không có ý thức trả nợ, ỷ lại đây là khoản tiền hỗ trợ của nhà nước nên không cần có trách nhiệm) vì vậy đã tạo nên nhiều khoản nợ tồn đọng khó có khả năng thu hồi, đều này đã góp phần vào việc gia tăng tổng dư nợ bên cạnh tính chất thời gian của các khoản vay. Bên cạnh đó khâu xét duyệt hồ sơ có nhiều phức tạp, nhiều thủ tục chưa thật sự hợp lý, do đó một số đối tượng lợi dụng các ưu đãi chính sách của Nhà nước để trục lợi, điển hình như không thuộc đối tượng vay vốn nhưng vẫn làm hồ sơ vay vốn, và nhờ vào mối quen biết, quan hệ nhân thân với tổ trưởng để lập hồ sơ vay vốn, Ngân hàng, và địa phương thiếu kiểm tra trong việc thẩm đinh hồ sơ dẫn đến cho vay sai đối tượng, sử dụng vốn sai mục đích. 4.2.3.2. Tổng dƣ nợ trong thời gian từ năm 2010 đến sáu tháng đầu năm 2013 thông qua Hội đoàn thể Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang cho vay đối tượng chính là hộ nghèo dù mục đích sử dụng vốn đa dạng, nhiều ngành nghề sản xuất kinh doanh nhưng ngân hàng thông qua Hội Phụ nữ, Hội Nông dân, Hội Cựu chiến binh, Đoàn thanh niên quản lý, kiểm tra việc sử dụng vốn vay. Qua Hội phụ nữ, dư nợ đạt 139.434 triệu đồng vào năm 2010, 139.851 triệu đồng vào năm 2011. Như vậy, so với năm 2010, dư nợ tăng thêm 417 triệu đồng tương đương tăng 0,30%. Đến năm 2012, dư nợ tiếp tục tăng thêm 441 triệu đồng, tỷ lệ tăng là 0,32% so với năm 2011, đạt 140.292 triệu đồng. Sáu tháng đầu năm 20013, dư nợ thông qua Hội Phụ nữ tăng lên 198.657 triệu 52 Bảng 4.8: Tổng dư nợ thông qua Hội Đoàn thể của NHCSXH Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang từ năm 2010 tới sáu tháng đầu năm 2013 Đơn vị tính: Triệu đồng Hội đoàn thể 2010 2011 2012 6T2012 6T2013 2011/2010 2012/2011 6T2013/6T2012 +/% +/% +/% Hội Phụ nữ 139.434 139.851 140.292 141.265 198.657 417 0,30 441 0,32 57.392 40,63 Hội Nông dân 132.089 132.469 134.759 133.642 169.676 380 0,29 1.461 1,10 36.034 26,96 Hội cựu chiến binh 95.672 95.333 94.179 96.147 71.261 -339 -0,36 -1.154 -1,21 -24.886 -25,88 Đoàn thanh niên 46.672 46.819 47.401 47.186 31.109 147 0,31 582 1,24 -16.077 -34,07 Tổng dư nợ 413.246 414.472 416.631 418.240 470.703 1.226 0,30 1.330 0,32 52.463 12,54 Nguồn: Phòng kế hoạch nghiệp vụ tín dụng – Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang 250000 Triệu đồng 200000 Hội Phụ nữ 150000 Hội Nông dân 100000 Hội cựu chiến binh Đoàn thanh niên 50000 0 2010 2011 2012 6T2012 6T2013 Năm Nguồn: Phòng kế hoạch nghiệp vụ tín dụng – Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang Hình 4.8: Tổng dư nợ thông qua Hội Đoàn thể của NHCSXH Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang từ năm 2010 tới sáu tháng đầu năm 2013 53 đồng, tăng thêm 57.392 triệu đồng, tăng tương đương 40,63% so với cùng kỳ năm 2012. Qua Hội nông dân, dư nợ năm 2010 đạt 132.089 triệu đồng, đến năm 2011 đạt 132.469 triệu đồng tăng 380 triệu đồng tương đương tăng 0,29% so với năm 2010. Năm 2012, dư nợ tiếp tục tăng thêm 1.461 triệu đồng, tỷ lệ tăng 1,1% so với năm 2011, đạt 133.930 triệu đồng. Sáu tháng đầu năm 2013 dư nợ đạt 169.676 triệu đồng, tăng thêm 36.034 triệu đồng, tăng thêm 26,96% so với cùng kỳ, sáu tháng đầu năm 2012 dư nợ đạt 133.642 triệu đồng. Năm 2011 dư nợ qua Hội Cựu chiến binh đạt 95.333 triệu đồng, tăng 339 triệu đồng tương đương tăng 0,36% so với năm 2010, dư nợ năm 2010 là 95.672 triệu đồng. Đến năm 2012, dư nợ đạt 94.179 triệu đồng giảm 1.154 triệu đồng tương đương giảm 1,21% so với năm 2011. Sáu tháng đầu năm 2013, dư nợ đạt 71.261 tiệu đồng, giảm 24.886 triệu đồng, bằng 74,12% so với cùng kỳ năm 2012, sáu tháng năm 2012 dư nợ do Hội cựu chiến binh quản lý là 96.147 triệu đồng. Dư nợ năm 2010 qua Đoàn thanh niên đạt 46.672 triệu đồng, đến năm 2011 dư nợ tăng lên 46.819 triệu đồng tăng 147 triệu đồng tỷ lệ tăng là 0,31% so với năm 2010. Sang năm 2012, dư nợ tiếp tục tăng lên 47.401 triệu đồng, tăng 582 triệu đồng tương đương tăng 1,24% so với năm 2011. Sáu tháng đầu năm 2013, dư nợ đạt 31.109 triệu đồng, giảm 16.077 triệu đồng, giảm với tỷ lệ 34,07% so với cùng kỳ năm 2012. Dư nợ cho vay đối với hộ nghèo qua các Hội đoàn thể trong giai đoạn 2010 – 2011 tăng rất thấp, không có sự chênh lệch đáng kể so với tổng dư nợ chung 0,3%. Sang giai đoạn 2011 – 2012: Dư nợ tuy có sự biến động không quá lớn so với dư nợ chung nhưng lại có sự sụt giảm dư nợ ở Hội Cựu chiến binh và Đòan thanh niên, ðiều này ngýợc lại với sự tãng trýởng của các Hội Ðoàn thể khác cũng nhý mặt bằng chung trong giai ðoạn. Còn dư nợ sáu tháng đầu năm 2013 của Đoàn Thanh niên và Hội cựu chiến binnh là các khoản vay ngắn hạn trong năm 2013 đến sáu tháng đầu năm đã được thu hồi. Cụ thể, dư nợ ở hội này giảm 1,21% tương đương giảm 1.154 triệu đồng và giảm 16.592 triệu đồng, giảm với tỷ lệ 34,79%. Nguyên nhân được xác định là do các khoản vay thông qua Hội đoàn thể từ cho vay ngắn hạn đã đến hạn thu hồi và được thu hồi. Quan trọng hơn là những khoản nợ tồn đọng, nợ quá hạn cũng đã được xử lý nên khiến cho dư nợ giảm, dư nợ tiếp tục tăng thêm 1.461 triệu đồng , tỷ lệ tăng 1,1% so với năm 2011, đạt 133.930 triệu đồng và dư nợ sáu tháng đầu năm 2013 thông qua Đoàn thanh niên là 31.109 triệu đồng và cựu chiến binh là 71.261 triệu đồng. 54 Nguyên nhân tỷ lệ dư nợ thông qua Hội đoàn thể qua các năm đều không có chênh lệch đấng kể là do cán bộ Ngân hàng thương xuyên tiếp xúc với các hộ dân vay vốn, tổ trưởng tổ tiết kiệm và vay vốn, hội đôàn thể, chính quyền địa phương vận động hộ vay và thong qua các tổ chức chính trị xã hội vận động hộ vay trả nợ lãi hàng tháng, nếu có điều kiện trả gốc theo hình thức vốn góp, tùy theo năng lực tài chính của mỗi hộ gia đình, Ngân hàng luôn chiết khấu lãi suất và khuyến khích cho các hộ vay trả nợ trước hạn, không áp các loại lãi phạt, phí trả nợ trước hạn như các Ngân hàng thương mại vẫn thường áp dụng, đây là điểm khác biệt rất lớn của Ngân hàng Chính sách xã hội. Nguyên nhân tiếp theo là tổng dư nợ, cũng như doanh số cho vay, doanh số thu nợ không có sự chênh lệch đáng kể là do số lượng tổ tiết kiệm gần như thông thay đổi trong hơn ba năm qua và các đối tượng chính sách để đủ điều kiện phân bố đều trông toàn tỉnh và các đối tượng nay gần như tham gia sinh hoạt chính trị hàng tháng. Đàng và Nhà nước luôn khuyến khích nhân dan tham gia sinh hoạt cơ sở thông qua đó có thể phổ biến các chính sách một cách nhanh chóng. Với tất cả nguyên nhân trên làm cho doanh số cho vay, daonh số thu nợ, dư nợ không có chênh lệch đáng kể trong hơn ba năm qua. 4.2.3.3. Dƣ nợ trong thời gian từ 2010 đến sáu tháng đầu năm 2013 theo ngành nghề Ngành nông nghiệp dư nợ năm 2010 đạt 254.842 triệu đồng, năm 2011 đạt 251.406 triệu đồng. So với năm 2010, tình hình hình dư nợ của năm 2011 giảm xuống 3.382 triệu đồng, tỷ lệ giảm là 1,33%. Đến năm 2012, dư nợ tăng lên 255.670 triệu đồng, tăng 4.210 triệu đồng tương đương 1,67% so với năm 2011. Sáu tháng đầu năm 2013, dư nợ ngành nông nghiệp đạt 293.415 triệu đồng, tăng thêm 32.326 triệu đồng, bằng 112,38% so với cùng kỳ năm 2012, dư nợ sáu tháng đầu năm 2012 đạt 261.089 triệu đồng. Ngành nuôi trồng thủy sản dư nợ năm 2011 đạt 121.563 triệu đồng, giảm 1.686 triệu đồng giảm tương đương 1,37% so với năm 2010, năm 2010 dư nợ ngành nuôi trồng thủy sản đạt 123.249 triệu đồng. Sang năm 2012, dư nợ lại tiếp tục giảm còn 116.013 triệu đồng, giảm 5.550 triệu đồng tương đương 4,57% so với năm 2011. Sáu tháng đầu năm 2013 dư nợ đạt 125.542 triệu đồng, tăng thêm 12.048 triệu đồng, dư nợ sáu tháng đầu năm 2012 là 113.494 triệu đồng, bằng 110,62% so với cùng kỳ năm 2012. Ngành tiểu thủ công nghiệp năm 2010 dư nợ đạt 23.314 triệu đồng, năm 2011 đạt 26.880 triệu đồng. So với năm 2010 dư nợ năm 2011 tăng 3.566 triệu đồng tăng tương đương 15,35%. Đến năm 2012, dư nợ lại tiếp tục tăng thêm 1.288 triệu đồng, tỷ lệ tăng là 4,79% so với năm 2011, đạt 28.168 triệu đồng. 55 Bảng 4.9: DSTN theo ngành nghề của NHCSXH Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang từ năm 2010 tới sáu tháng đầu năm 2013 Đơn vị tính: Triệu đồng Ngành nghề 2010 2011 2012 6T2012 6T2013 2011/2010 2012/2011 6T2013/6T2012 +/% +/% +/% Nông nghiệp 254.843 251.460 255.670 261.089 293.415 -3.383 -1,33 4.210 1,67 32.326 12,38 NTTS 123.249 121.563 116.013 113.494 125.542 -1.686 -1,37 -5.550 -4,57 12.048 10,62 TTCN 23.314 26.882 28.168 30.085 32.406 3.568 15,3 1.286 4,79 2.321 7,71 Kinh doanh 11.840 14.567 16.780 13.572 19.340 2.727 23,03 2.213 8,67 5.768 42,50 Tổng dƣ nợ 413.246 414.472 416.631 418.240 470.703 1.226 0,30 2.159 0,52 52.463 12,54 Nguồn: Phòng kế hoạch nghiệp vụ tín dụng – Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang 350000 Triệu đồng 300000 293415 254843 261089 255670 251460 250000 Nông nghiệp 200000 NTTS 150000 123249 121563 113494 125542 TTCN Kinh doanh 100000 50000 116013 23314 11840 26882 14567 28168 16780 30085 13572 32406 19340 0 2010 2011 2012 6T2012 6T2013 Năm Nguồn: Phòng kế hoạch nghiệp vụ tín dụng – Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang Hình 4.9: DSTN theo ngành nghề của NHCSXH Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang từ năm 2010 tới sáu tháng đầu năm 2013 56 Sáu tháng đầu năm 2012, dư nợ ngành tiểu thủ công nghiệp đạt 30.085 triệu đồng, dư nớ sáu tháng đầu năm 2013 đạt 32.406 triệu đồng, tăng thêm 2.321 triệu đồng, tăng 7,71% so với cùng kỳ. Ngành kinh doanh năm 2010 dư nợ đạt 11.840 triệu đồng, dư nợ năm 2011 đạt 14.567 triệu đồng, tăng 2.727 triệu đồng tương đương 23,03% so với năm 2010. Sang năm 2012, dư nợ tiếp tục tăng đạt 15.951 triệu đồng, tăng 8,67% tương đương 1.384 triệu đồng so với năm 2011. Sáu tháng đầu năm 2012 dư nợ đạt 13.572 triệu đồng, sáu tháng đầu năm 2013 dư nợ đạt 19.340 triệu đồng, tăng thêm 5.768 triệu đồng, tăng với tốc độ 42,50% so với cùng kỳ. Từ năm 2010 đến năm 2011: dư nợ đối với hộ nghèo theo ngành nghề có những biến động rất lớn so với tổng dư nợ đối với hộ nghèo. Ngành nông nghiệp và nuôi trồng thủy sản có dư nợ giảm, tuy mức giảm không đáng kể, lần lượt là 1,33% và 1,37%, nhưng đã biến động ngược lại với tình hình tăng trưởng của dư nợ chung, tăng 0,3%. Trong khi đó, dư nợ ở hai ngành tiểu thủ công nghiệp và kinh doanh đạt được sự tăng trưởng trong giai đoạn, mức tăng lần lượt là: 15,3% và 23,03%; tăng cao hơn nhiều so với mức tăng trưởng chung là 0,3%. Từ năm 2012 đến sáu tháng đầu năm 2013, dư nợ đối với hộ nghèo ở các ngành cũng có sự biến động tăng giảm, chênh lệch so với dư nợ chung là tương đối lớn. Dư nợ thuộc ngành kinh doanh tăng cao nhất: 8,67%. Tiếp theo là ngành nuôi trồng thủy sản: 4,79%. Mức tăng trưởng 1,67% thuộc về dư nợ ở ngành nông nghiệp. Dư nợ ở 3 ngành này đều tăng trong khi đó dư nợ thuộc ngành nuôi trồng thủy sản lại giảm: giảm 4,57% , tỷ lệ giảm là không lớn, một phần là do sau khi kết thúc chu kì nuôi trồng có hiệu quả, người dân có khả năng thanh toàn khoản nợ trong hạn và cả những khoản nợ gia hạn, quá hạn trước kia. 4.2.4. Nợ quá hạn từ năm 2010 đến sáu tháng đầu năm 2013 của Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang 4.2.4.1. Nợ quá hạn của Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang đối với hộ nghèo từ năm 2010 đến sáu tháng đầu năm 2013 Mặc dù có sự biến động tăng giảm qua các năm ở chỉ tiêu doanh số cho vay, doanh số thu nợ nhưng sự suy giảm về nợ quá hạn của Ngân hàng trong giai đoạn này đã phần nào thể hiện tính khả quan trong công tác tín dụng đối với hộ nghèo của Ngân hàng, cụ thể: năm 2010 nợ quá hạn là 23.921 triệu đồng, năm 2011 nợ quá hạn là 23.197 triệu đồng; giảm 724 triệu đồng, tỷ lệ 57 giảm là 3,03% so với 2010. Năm 2012 nợ quá hạn tiếp tục giảm xuống còn 21.368 triệu đồng, giảm 1.829 triệu đồng tương đương giảm 7,88% so với năm 2011. Sáu tháng đầu năm 2013, nợ quá hạn là 22.479 triệu đồng, tăng 2.024 triệu đồng so với cùng kỳ 2012, tăng với tỷ lệ là 9,89%. Nguyên nhân của sự sụt giảm khoản nợ này một phần là do sau ảnh hưởng của dịch bệnh và mất mùa vào năm 2009, người dân đã dần dần khôi phục sản xuất, trồng trọt chăn nuôi có hiệu quả hơn nên đã có tiền trả nợ Ngân hàng. Ngoài ra, còn phải kể đến vai trò của các cán bộ tín dụng trong việc phối hợp cùng các Hội đoàn ủy thác thực hiện công tác xử lý và thu hồi các khoản nợ tồn đọng với tinh thần trách nhiệm cao, ý thức trách nhiệm của các hộ vay đối với khoản vay của mình ngày càng được nâng cao. Riêng sáu tháng đầu năm 2013, Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang tiến hành phân loại nợ theo năm nhóm theo Thông tư 02/2012/TT-NHNN của Ngân hàng Nhà nước, do đó cũng là nguyên nhân đẩy nợ quá hạn tăng cao, và một phần do ý thức trả nợ của các hộ vay chưa cao. Trong những năm qua, Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang đã thực hiện các biện pháp xử lý giảm tỷ lệ nợ quá hạn đồng thời tỷ lệ nợ quá hạn qua các năm cũng đang theo chiều hướng giảm tuy khả quan nhưng một thực tế không thể phủ nhận là mức giảm rất thấp và số tiền còn tương đối lớn; khó khăn nhất hiện nay là đối với những món nợ nhận bàn giao trước đây do Ngân hàng Công thương, Ngân hàng Nông nghiệp cho vay trước 2005 không khả năng thu hồi, nhiều hộ vay bỏ địa phương lâu năm chưa có cơ chế xử lý, hộ bỏ đi làm ăn xa không liên lạc được để thu nợ, người lao động thuộc hộ nghèo vay vốn do chương trình xuất khẩu lao động không đáp ứng được tác phong, lối sống công nghiệp, vi phạm pháp luật nước tiếp nhận và trục xuất về nước trước hạn nhưng gia đình thuộc hoàn cảnh khó khăn không có thu nhập ổn định trả nợ, bên cạnh đó nhiều hộ vay quá nghèo không có đất sản xuất, chủ yếu làm thuê sinh sống, không có phương án làm ăn để tạo thu nhập trả nợ và một số hộ người đứng tên vay đang thụ lý án hình sự, người thừa kế không có khả năng lao động, mắc bệnh hiểm nghèo, hoặc không có người thừa kế để trả nợ. 4.2.4.2. Nợ quá hạn của Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang thông qua Hội đoàn thể từ năm 2010 đến sáu tháng đầu năm 2013 Nguyên nhân dẫn đến nợ quá hạn là do thiên tai, dịch bệnh, thất nghiệp, làm ăn thua lỗ đẫn đến không có khả năng trả nợ Ngân hàng. Ngoài ra còn các nguyên nhân khác như người dân sử dụng sai mục đích, không có ý thức trả 58 Bảng 4.10: Nợ quá hạn thông qua Hội Đoàn thể của NHCSXH Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang từ năm 2010 tới sáu tháng đầu năm 2013 Đơn vị tính: Triệu đồng 2011/2010 2012/2011 6T2013/6T2012 Hội đoàn thể 2010 2011 2012 6T2012 6T2013 +/% +/% +/% Hội Phụ nữ 8.133 7.887 7.193 6.253 7.547 -246 -3,03 -694 -8,79 1.294 20,69 Hội Nông dân 7.774 7.191 6.835 6.925 7.345 -583 -7,50 -356 -4,95 420 6,06 Hội cựu chiến binh 5.861 5.335 4.915 4.635 5.268 -525 -8,96 -420 -7,87 633 13,66 Đoàn thanh niên 2.153 2.784 2.425 2.642 2.319 -631 29,30 -359 -12,9 -323 12,23 Tổng nợ quá hạn 23.921 23.197 21.368 20.455 22.479 -724 -3,03 -1.829 -7,88 2.024 9,89 Triệu đồng Nguồn: Phòng kế hoạch nghiệp vụ tín dụng – Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang 9000 8000 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 Hội Phụ nữ Hội Nông dân Hội cựu chiến binh Đoàn thanh niên 2010 2011 2012 6T2012 6T2013 Năm Nguồn: Phòng kế hoạch nghiệp vụ tín dụng – Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang Hình 4.10: Nợ quá hạn thông qua Hội Đoàn thể của NHCSXH Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang từ năm 2010 tới sáu tháng đầu năm 2013 59 nợ, trốn nợ, chết, mất tích, bỏ địa phương đi nơi khác, bệnh tật, hoàn cảnh gia đình khó khăn không còn khả năng trả nợ. Tình hình nợ quá hạn đối với hộ nghèo qua 4 Hội đoàn thể giai đoạn 2010 -2012 và sáu tháng đầu năm 2013 cụ thể như sau: - Nợ quá hạn thông qua Hội Phụ nữ năm 2010 là 8.133 triệu đồng, đến năm 2011 nợ quá hạn giảm xuống còn 7887 triệu đồng giảm 246 triệu đồng tương đương 3,03% so với năm 2010. Sang năm 2012 nợ quá hạn tiếp tục giảm 694 triệu đồng tương đương 7,88% so với năm 2011, chỉ còn 7.193 triệu đồng. Sáu tháng đầu năm 2013, nợ quá hạn tăng thêm 20,69% từ 6.253 triệu đồng lên 7.547 triệu đồng, tăng thêm 1.294 triệu đồng so với cùng kỳ năm 2012. - Nợ quá hạn thông qua Hội nông dân năm 2010 là 7.774 triệu đồng, đến năm 2011 quá hạn giảm xuống còn 7.191 triệu đồng, giảm 583 triệu đồng tương đương 7,50% so với năm 2010. Sang năm 2012 nợ quá hạn tiếp tục giảm 356 triệu đồng tương đương 4,95% so với năm 2011, chỉ còn 6.835 triệu đồng. Sáu tháng đầu năm 2013, nợ quá hạn tăng thêm 6,06% từ 6.925 triệu đồng lên 7.345 triệu đồng, tăng thêm 420 triệu đồng so với cùng kỳ năm 2012. - Qua Hội Cựu chiến binh năm 2010 nợ quá hạn là 5.861 triệu đồng, đến năm 2011 nợ quá hạn giảm 525 triệu đồng tương đương 8,96% so với năm 2010, còn lại 5.335 triệu đồng. Năm 2012 nợ quá hạn giảm xuống chỉ còn 4.915 triệu đồng giảm 420 triệu đồng tương đương 7,87% so với năm 2011. Sáu tháng đầu năm 2013, nợ quá hạn còn 5.268 triệu đồng, tăng thêm 633 triệu đồng. tăng với tỷ lệ 13,66% so với cùng kỳ năm 2012. - Qua Đoàn thanh niên nợ quá hạn năm 2011 là 2.784 triệu đồng, tăng 631 triệu đồng tương đương 29,3% so với năm 2010, nợ quá hạn năm 2010 là 2.153 triệu đồng. Đến năm 2012, nợ quá hạn giảm xuống 359 triệu đồng tương đương 12,9% so với năm 2011, còn lại 2.425 triệu đồng. Sáu tháng đầu năm 2013, nợ quá hạn còn 2.319 triệu đồng, giảm 323 triệu đồng, giảm 12,23% so với cùng kỳ năm 2012. Từ năm 2010 đến năm 2011, nợ quá hạn qua các Hội Đoàn thể có sự biến động lớn so với tình hình nợ quá hạn chung. Qua Hội Nông dân và Hội Cựu chiến binh nợ quá hạn giảm nhiều hơn so với tỷ lệ giảm chung (3,03%), tương ứng: giảm 7,5% và 8,96%. Riêng chỉ có Hội Nông dân tỷ lệ giảm nợ quá hạn là bằng với tỷ lệ giảm của tổng nợ quá hạn. Ngược với tình hình chung và tình hình cụ thể ở 3 hội còn lại, Đoàn thanh niên lại có sự gia tăng về nợ quá hạn, mức tăng trưởng lại tương đối cao: 29% . Tuy nhiên, do số nợ quá 60 hạn qua Hội là thấp nhất trong số 4 Hội đoàn thể được ủy thác nên tình trạng chuyển biến này nhìn chung không ảnh hưởng nhiều đến an toàn vốn của Ngân hàng. Từ năm 2012 đến sáu tháng đầu năm 2013, nợ quá hạn qua các hội đều giảm, mức giảm tuy có sự chênh lệch so với mức giảm chung không đáng kể. Trong đó tỷ lệ giảm thấp nhất thuộc về các hộ nghèo thuộc sự quản lý của Hội Nông dân: giảm 4,95%. Tỷ lệ giảm cao nhất thuộc về sự quản lý của Đoàn thanh niên: 12,9%. Sáu tháng đầu năm 2013, nợ quá hạn thông qua Hội đoàn thể là 22.479 triệu đồng, tăng thêm 2.024 triệu đồng so với cùng kỳ năm 2012, tăng với tỷ lệ là 9,89 %. Nhận thấy tình hình nợ quá hạn thuộc sự quản lý của Đoàn trong giai đoạn trước tăng cao, tập thể cán bộ nhận công các ủy thác từ Ngân hàng thuộc Đoàn ở các địa bàn xã phường trong toàn tỉnh đã cố gắng vận động tuyên truyền đến hộ vay về ý thức trách nhiệm đối với các khoản vay của mình, tham gia nhiệt tình hơn trong công tác thu hồi và xử lý nợ cùng với cán bộ tín dụng đồng thời có các biện pháp hỗ trợ, giúp đỡ và tạo điều kiện cho các hộ nghèo có khả năng trả nợ. Từ sự tận tâm tận lực đó ý thức trả nợ của hộ vay được nâng lên, họ cố gắng phấn đấu làm ăn đồng thời trả được nợ cho Ngân hàng. Tóm lại, tình nợ quá hạn thông qua các Hội đoàn thể nhận ủy thác đã có những chuyển biến tích cực, không chỉ cho thấy hiệu quả trong công tác tín dụng đối với hộ nghèo của Ngân hàng ngày càng được nâng cao mà đây còn là động lực giúp cho cán bộ tín dụng cũng như cán bộ nhận ủy thác phấn khởi nhiệt tình hơn trong công tác hỗ trợ người nghèo vươn lên trong cuộc sống – một công tác mang ý nghĩa xã hội cao và rất đáng biểu dương. 4.2.4.3. Nợ quá hạn của Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang theo ngành nghề từ năm 2010 đến sáu tháng đầu năm 2013 Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang tiến hành cho vay theo ngành nghề, qua các ngành nghề cũng tồn tại nợ quá hạn do nhiều nguyên nhân khác nhau. Ngành nông nghiệp: Nợ quá hạn năm 2010 đạt 10.976 triệu đồng, sang năm 2011 nợ quá hạn đạt 10.593 triệu đồng, giảm 383 triệu đồng giảm tương đương 3,49% so với năm 2010. Đến năm 2012, quá hạn tiếp tục giảm xuống còn 9.466 triệu đồng, giảm 1.127 triệu đồng tương đương 10,64% so với năm 2011. Sáu tháng đầu năm 2013, nợ quá hạn là 8.958 triệu đồng, giảm 487 triệu đồng, giảm với tỷ lệ 5,16% so với cùng kỳ. Ngành nuôi trồng thủy sản: Năm 2010 nợ quá hạn đạt 5.183 triệu đồng, sang năm 2011 là 4.949 triệu đồng giảm 234 triệu đồng giảm tương đương 61 Bảng 4.11: Nợ quá hạn theo ngành nghề của NHCSXH Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang từ năm 2010 tới sáu tháng đầu năm 2013 Đơn vị tính: Triệu đồng 2011/2010 2012/2011 6T2013/6T2012 Ngành nghề 2010 2011 2012 6T2012 6T2013 +/% +/% +/% Nông nghiệp 10.976 10.593 9.446 9.445 8.958 -383 -3,49 -1.127 -10,64 -487 -5,16 NTTS 5.183 4.949 4.815 4.363 5.185 -234 -4,51 -134 -2,71 422 18,84 TTCN 3.588 3.943 3.163 3.195 4.262 355 9,89 -780 -19,78 1.067 33,40 Kinh doanh 4.174 3.712 3.924 3.452 4.074 -462 -11,07 212 5,71 622 18,02 Tổng NQH 23.921 23.197 21.368 20.455 22.479 -724 -3,03 -1.829 -7,88 2.024 9,89 Nguồn: Phòng kế hoạch nghiệp vụ tín dụng – Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang 12000 10976 10593 9446 Triệu đồng 10000 9445 8958 8000 6000 4000 Nông nghiệp 5183 4174 3588 4949 3943 3712 4815 3924 3163 4363 3452 3195 5185 4262 4074 NTTS TTCN Kinh doanh 2000 0 2010 2011 2012 6T2012 6T2013 Năm Nguồn: Phòng kế hoạch nghiệp vụ tín dụng – Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang Hình 4.11: Nợ quá hạn theo ngành nghề của NHCSXH Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang từ năm 2010 tới sáu tháng đầu năm 2013 62 4,51% so với năm 2011. Năm 2012, nợ quá hạn tiếp tục giảm xuống còn 4.815 triệu đồng, giảm 134 triệu đồng tỷ lệ giảm là 2,71% so với năm 2011. Sáu tháng đầu năm 2013, nợ quá hạn là 5.185 triệu đồng, tăng 822 triệu đồng, tăng với tỷ lệ 18,84 % so với cùng kỳ. Ngành tiểu thủ công nghiệp: Năm 2010 nợ quá hạn đạt 3.588 triệu đồng, sang năm 2011 là 3.943 triệu đồng tăng 355 triệu đồng, tăng tương đương 9,89% so với năm 2010. Năm 2012, nợ quá hạn tiếp tục giảm xuống còn 3.163 triệu đồng, giảm 780 triệu đồng, tỷ lệ giảm là 19,78% so với năm 2011. Sáu tháng đầu năm 2013, nợ quá hạn là 4.262 triệu đồng, tăng 1.067 triệu đồng, bằng 133,4% so với cùng kỳ năm 2012. Ngành kinh doanh: Năm 2010 nợ quá hạn là 4.174 triệu đồng, năm 2011 là 3.712 triệu đồng giảm 462 triệu đồng tương đương giảm 11,07% so với năm 2011. Đến năm 2012, nợ quá hạn của ngành là 3.924 triệu đồng, tăng 5,71%, tương đương tăng 212 triệu đồng so với năm 2011. Sáu tháng đầu năm 2013, nợ quá hạn là 4.074 triệu đồng, tăng 622 triệu đồng, tăng với tỷ lệ 18,02 % so với cùng kỳ năm 2012. Giai đoạn 2010 -2011, nợ quá hạn đối với hộ nghèo thuộc ba ngành nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản có xu hướng giảm, riêng chỉ có ngành kinh doanh tỷ lệ giảm có sự chênh lệch nhiều so với mức giảm chung, hai ngành còn lại tỷ lệ giảm thấp tương đối với con số 3,03%. Trong khi đó, nợ quá hạn thuộc ngành tiểu thủ công nghiệp lại có chiều hướng tăng, tỷ lệ tăng là 9,89%. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do một số công ty xí nghiệp thu mua các mặt hàng gia công, các loại sản phẩm làm thủ công từ những hộ nghèo đang sản xuất các lại sản phẩm này gặp phải khó khăn trong vấn đề xuất khẩu mặt hàng sang các nước khác, tình trạng cạnh tranh giá cả, …khiến cho các sản phẩm của các hộ chưa thể tiêu thụ được, sau thời gian gia hạn nợ các khoản nợ vẫn không thể hoàn trả được nên bước đầu đã chuyển sang nợ quá hạn. Giai đoạn 2011 và sáu tháng đầu năm 2013, tình hình nợ quá hạn lại có những chuyển biến mới, trong đó chỉ có nợ quá hạn thuộc ngành kinh doanh tăng lên, tăng 5,71%, ba ngành còn lại là tiểu thủ công nghiệp, nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản giảm với tỷ lệ lần lượt là: 19,8%; 10,6% và 2,7%. Ở ngành kinh doanh nợ quá hạn lại có chiều hướng tăng là do các hộ vay vốn để kinh doanh buôn bán bị ảnh hưởng bởi giá cả nguyên liệu ngày một tăng, tình trạng cạnh tranh trong kinh doanh; một số hộ kinh doanh không đúng hướng, sử dụng nguồn vốn không đúng cách dẫn đến thua lỗ, vừa không khôi phục được cơ sở kinh doanh vừa không có khả năng trả nợ cho Ngân hàng. Còn đối với 63 ngành tiểu thủ công nghiệp, mặc dù có sự gia tăng nợ quá hạn ở giai đoạn trước nhưng trong giai đoạn này nợ quá hạn đã được giảm xuống với mức độ giảm cao nhất trong bốn ngành. Đạt được bước tiến này là do tình trạng tiêu thụ sản phẩm của những hộ dân đã ổn định trở lại, người dân nhận được tiền nên hoàn trả được các khoản nợ quá hạn lúc trước. 4.2.5. Đánh giá tình hình tín dụng của Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang từ năm 2010 đến sáu tháng đầu năm 2013 dựa trên các chỉ số tài chính Nhìn chung, hệ số thu nợ của Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang luôn ở mức cao, trên 95% luôn đạt yêu cầu cũng như kế hoạch đề ra, riêng sáu tháng đầu năm 2013, hệ số thu nợ là 66,88%, nguyên nhân là do các hộ vay sản xuất thuộc lĩnh vực nông nghiệp chưa thu hoặc hoạch nông sản, hoặc không phải là vụ sản xuất chính nên chưa có thu nhập trả nợ. Nợ quá hạn trên tổng dư nợ của Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang năm 2010, 2011, 2012 và sáu tháng đầu năm 2013 Nợ quá hạn trên tổng dư nợ không đều qua các năm, cụ thể năm 2010 chiếm 5,79% tổng dư nợ. Năm 2010, 2011, 2012 nợ không có biến động lớn là do doanh số cho vay, doanh số thu nợ luôn có tỷ lệ gần bằng nhau về giá trị tuyệt đối và giá trị tương đối. Phần nợ luôn gần như thuộc về nợ nhận bàn giao từ Ngân hàng Công thương, Ngân hàng Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn làm đại lý cho vay với nguồn vốn giải ngân từ ngân sách Chính phủ, các hộ vay hiện đã không còn cư trú tại địa phương, hoặc không có người thừa kế để trả nợ thay, phần nợ kéo dài nhiều năm đó hiện chưa có cơ chế xóa nợ và luôn phản ánh vào tỷ lệ nợ trong các bảng đánh giá, tổng kết cuối năm của Ngân hàng. Riêng sáu tháng đầu năm 2013 nợ có phần giảm mạnh hơn, nguyên nhân chính do Chính phủ điều chỉnh cho vay đối với hộ nghèo nếu có con, em là học sinh sinh viên gia đình có hoàn cảnh khó khăn từ mức 1.000.000 đồng/tháng/sinh viên lên mức mới là 1.100.000 đồng/tháng/ sinh viên. Phần cho vay này chưa tiến hành thu nợ gốc, mà chỉ thu lãi theo tháng. Mở rộng chương trình cho vay là nguyên nhân chính làm pha loãng tỷ lệ nợ . Nhưng xét về giá trị tuyệt đối nợ tăng từ 21.368 triệu đồng năm 2012 lên 22.479 triệu đồng sáu tháng đầu năm 2013, tăng với tỷ lệ 5,2 % là do Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang tiến hành phân loại nợ theo năm nhóm theo Thông tư 02/2012/TT-NHNN của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. 64 Bảng 4.12: Các chỉ số tài chính đánh giá hoạt động tín dụng của Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang Chỉ số tài chính Doanh số cho vay Doanh số thu nợ Dƣ nợ Nợ quá hạn Tổng nguồn vốn Hệ số thu nợ Nợ quá hạn trên tổng dƣ nợ Số vòng quay vốn tín dụng Đơn vị tính Triệu đồng Triệu đồng Triệu đồng Triệu đồng Triệu đồng % % Vòng 2010 183.347 156.669 413.246 23.921 1.321.535 85,45 5,79 0,38 2011 225.510 224.284 414.472 23.197 1.532.928 99,46 5,6 0,54 2012 141.644 139.485 416.631 21.368 1.730.623 98,48 5,13 0,33 6T2012 155.473 183.774 418.240 20.455 1.679.221 118 4,89 0,44 6T2013 163.259 109.187 470.703 22.479 1.923.070 66,88 4,78 0,23 Nguồn: Phòng kế hoạch nghiệp vụ tín dụng – Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang 65 Số vòng quay vốn tín dụng của Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang năm 2010, 2011, 2012 và sáu tháng đầu năm 2013 Nhìn chung, số vòng quay vốn tín dụng không ổn định qua các năm, cụ thể là năm 2010 là 0,38 vòng, năm 2011 là 0,54 vòng, năm 2012 là 0,33 vòng, sáu tháng đầu năm 2013 là 0,23 vòng, sáu tháng đầu năm 2012 là 0,44 vòng, năm 2011 doanh số thu nợ tăng đột biến nguyên nhân là do Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang đào tạo, nâng cao kỹ năng đòi nợ cho cán bộ tín dụng và tổ trưởng tổ tiết kiệm và vay vốn, và mức chi thù lao cho tổ trưởng tổ tiết kiệm vay vốn cao hơn nên cũng khuyến khích họ tham gia cộng tác với Ngân hàng nhiều hơn. Bên cạnh đó năm 2011 là năm được mùa và trúng giá, giá nông sản thế giới tăng cao, trong đó có mặt hàng thủy sản đánh bắt, lúa gạo mà tỉnh Kiên Giang là tỉnh có thế mạnh về hai mặt hàng trên, do đó nâng cao thu nhập của hộ vay và hộ vay có điều kiện trả nợ. Năm 2012, tình hình xuất khẩu gạo và mặt hàng thủy sản đánh bắt khó khăn do khó khăn chung của kinh tế thế giới và tình hình mất mùa ở một số huyện trong địa bàn tỉnh, do đó cũng ảnh hưởng phần nào đến khả năng trả nợ. Sáu tháng đầu năm 2013, số vòng quay vốn tín dụng giảm một cách đột biến là do Chính phủ điều chỉnh mức cho vay học sinh, sinh viên từ 1.00.000đồng/sinh viên/tháng lên 1.100.000đồng/sinh viên/tháng, chương trình cho vay học sinh sinh viên thời hạn đến 48 tháng và 12 tháng ân hạn cho sinh viên ra trường tìm việc làm. Với mức lãi suất thấp và thời hạn vay quá dài, trong thời hạn vay không tiến hành thu nợ gốc mà chỉ thu lãi, và dư nợ học sinh sinh viên gia đình có hoàn cảnh khó khăn chiếm đến 29,079% tổng dư nợ toàn Tỉnh (dư nợ 528.377 triệu đồng trên 1.817.018 triệu đồng tổng dư nợ) cũng ảnh hưởng đến doanh số thu nợ và cuối cùng như hưởng đến vòng quay vốn tín dụng. 66 CHƢƠNG 5 THÀNH TỰU VÀ TỒN TẠI NGUYÊN NHÂN CỦA NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI CHI NHÁNH TỈNH KIÊN GIANG 5.1. THÀNH TỰU VÀ MỘT SỐ TỒN TẠI NGUYÊN NHÂN 5.1.1. Thành tựu Từ năm đầu mới thành lập, tổng nguồn vốn nhận bàn giao từ Ngân hàng Nông nghiệp & Phát triển nông thôn Tỉnh, Ngân hàng Công Thương và Kho bạc Nhà nước tỉnh là 90.905 triệu đồng. Đến 31/12/2012, tổng nguồn vốn đạt 1.730.624 triệu đồng, tăng 1.639.708 triệu đồng, gấp 18 lần so với thời điểm mới thành lập; mức tăng trưởng bình quân hàng năm là 36%. Cơ cấu nguồn vốn được phân chia như sau: Nguồn vốn cấn đối từ Trung ương đạt 1.657.242 triệu đồng, tăng 1.574.182 triệu đồng, gấp 18,9 lần so với thời điểm mới thành lập; mức tăng trưởng bình quân hàng năm 36% và chiếm tỷ trọng 95,76% so tổng nguồn vốn. Nguồn vốn Ngân sách tỉnh đạt 28.456 triệu đồng, tăng 20.600 triệu đồng, gấp 2,6 lần so với thời điểm mới thành lập và chiếm tỷ trọng 1,64% so tổng nguồn vốn. Nguồn vốn này thực hiện lồng ghép theo cơ chế cho vay Hộ nghèo; cho vay xuất khẩu lao động; cho vay mua trả chậm nhà ở vùng ngập lũ. Nguồn vốn huy động tại địa phương được Trung ương cấp bù lãi suất đạt 44.926 triệu đồng, chiếm tỷ trọng 2,6% so tổng nguồn vốn; trong đó: Huy động tiền gửi từ tổ chức, cá nhân 17.343 triệu đồng; huy động thông qua tổ tiết kiệm và vay vốn 27.583 triệu đồng với 69% số tổ tiết kiệm và vay vốn (3.159 tổ/4.592 tổ), 32% số hộ tham gia gửi tiết kiệm (49.446 hộ/152.796 hộ). Đến sáu tháng đầu năm 2013, tổng nguồn vốn của Ngân hàng Chính sách Xã hội là 1.923.070 triệu đồng, trong đó vốn trung ương chiếm 1.842.359 triệu đồng, vốn huy động chiếm 55.357 triệu đồng, vốn ủy thác 25.354 triệu đồng. Doanh số cho vay đạt 163.259 triệu đồng, doanh số thu nợ đạt 109.187 triệu đồng, dư nợ đạt 470.703 triệu đồng, nợ quá hạn chiếm khoảng 5% tổn dư nợ. Ngân hàng Chính sách Xã hội Tỉnh Kiên Giang phục vụ 186.383 khách hàng, góp phần không nhỏ vào chiến lược xóa đói giảm nghèo, tạo việc làm nâng cao thu nhập của hộ nghèo. 5.1.2. Một số tồn tại nguyên nhân Tỉnh Kiên Giang là tỉnh thuộc vùng Tây Nam bộ, kinh tế xã hội chịu nhiều ảnh hưởng đặc điểm, điều kiện tự nhiên; còn nhiều xã thuộc vùng khó 67 khăn, xã đặc biệt khó khăn và nhiều xã đang triển khai chương trình xây dựng nông thôn mới; nhu cầu về vốn tín dụng chính sách để đầu tư phát triển sản xuất kinh doanh còn rất lớn. Khó khăn nhất hiện nay ảnh hưởng đến chất lượng hoạt động của Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang là các khoản nợ không có khả năng thu hồi; trong đó phần nợ thuộc các chương trình nhận bàn giao, những trường hợp hộ vay bỏ địa phương lâu năm, lao động về nước trước hạn gia đình không có khả năng trả nợ; nợ bị chiếm dụng nhận bàn giao, nay người chiếm dụng bỏ trốn khỏi địa phương, đi tù, hoặc quá nghèo không trả được nợ. Điều này khiến cho nợ trên tổng dư nợ qua các năm vẫn còn nhiều, tỷ lệ sụt giảm nợ quá hạn còn thấp. Chính quyền cấp xã một số nơi chưa quan tâm đúng mức đến việc rà soát bổ sung kịp thời hộ nghèo vào danh sách để vay vốn Ngân hàng Chính sách Xã hội, một số nơi công tác xử lý nợ chưa thường xuyên, liên tục, các Tổ đôn đốc xử lý nợ cấp xã một số nơi chưa phát huy vai trò và hiệu quả hoạt động. Một bộ phận người vay chỉ quan tâm đến việc vay vốn, chưa quan tâm đến nghĩa vụ cộng đồng tổ nhóm; bên cạnh đó, do đặc tính vùng miền; một bộ phận hộ vay chưa biết tính toán sử dụng vốn vay hiệu quả và hạn chế trong việc tích luỹ tiết kiệm trả nợ vay, thiếu ý chí tự lực vươn lên thoát nghèo, còn tư tưởng trông chờ vào chính sách hỗ trợ của Nhà nước. Một khó khăn khác thuộc về khách quan, đó là: trong khoảng 4 năm trở lại đây thường xảy ra dịch bệnh, làm cho người dân trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng gặp nhiều khó khăn, ảnh hưởng đến thu nhập, cuối cùng ảnh hưởng đến kế hoạch trả nợ. Đồng thời tình hình lạm phát tăng cao khiến cho đời sống của người dân ngày càng khó khăn, ảnh hưởng đến hoạt động tín dụng của Ngân hàng. Nhận thức của người dân nhất là hộ nghèo còn nhiều bất cập, phần lớn ở nông thôn, vùng sâu, vùng xa nên chỉ đầu tư thuần vào chăn nuôi, trồng trọt là ngành chính, hiện nay ngành trồng trọt, chăn nuôi là ngành có lợi nhuận thấp, rủi ro cao nên sử dụng vốn vay kém hiệu quả. Tuy nhiên cũng có trường hợp làm ăn có hiệu quả, có khả năng trả nợ nhưng cố tình không trả, chưa được chính quyền địa phương xử lý kịp thời. Chính quyền, Hội đoàn thể cấp xã và Tổ tiết kiệm và vay vốn một số nơi chưa quan tâm trong xét duyệt cho vay hộ nghèo do ngại không thu được nợ. Một số người dân còn mang tâm lý ỷ lại, trông chờ vào trợ cấp của Nhà nước. Những hộ nghèo lẽ ra vay vốn để đầu tư vào chăn nuôi, sản xuất, trồng trọt hay mua bán nhỏ thì lại mang nguồn vốn đó để mua sắm hay trả các khoản nợ khác. Việc hướng dẫn người dân sử dụng vốn đúng mục đích và đem lại 68 hiệu quả là một điều hết sức khó khăn. Một số đối tượng khác thì do vay vốn không cần thế chấp tài sản nên vì thế ỷ lại, dây dưa trong việc trả nợ gốc và lãi cho ngân hàng. 5.2. GIẢI PHÁP TRONG THỜI GIAN TỚI ĐỂ NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI CHI NHÁNH TỈNH KIÊN GIANG 5.2.1. Tăng cƣờng huy động tiền gửi tiết kiệm trong dân cƣ và trong cộng đồng ngƣời nghèo để chuyển khoản khi đến hạn trả nợ gốc hoặc lãi Ngân hàng Chính sách Xã hội phải mở rộng hình thức thu nhận tiền gửi của các tầng lớp dân cư, trong cộng đồng người nghèo để tạo lập nguồn vốn của mình phục vụ nhu cầu vay vốn của các đối tượng chính sách. Nguồn vốn huy động hiện nay vẫn còn rất thấp, bình quân chỉ chiếm khoảng 1,54% trong cơ cấu nguồn vốn. Để mở rộng cũng như gia tăng nguồn vốn huy động này trước mắt cần thực hiện tốt chỉ tiêu kế hoạch huy động tiết kiệm hàng năm, giao chỉ tiêu cho chính quyền, Hội nhận uỷ thác cấp xã để tuyên truyền vận động các tổ chức tổ chức, cá nhân, dân cư trên địa bàn tham gia gửi tiền tiết kiệm, đồng thời giao chỉ tiêu huy động tiết kiệm thông qua Tổ phấn đấu trên 90% tổ; 90% tổ viên tham gia gửi tiết kiệm. 5.2.2. Khắc phục tình trạng nợ quá hạn tồn đọng ở những năm trƣớc Đối với những khoản nợ không có khả năng thu hồi ở ngững năm trước còn tồn đọng đến thời điểm hiện tại, trong đó bao gồm: phần nợ thuộc các chương trình nhận bàn giao, những trường hợp hộ vay bỏ địa phương lâu năm, nợ bị chiếm dụng nhận bàn giao, nay người chiếm dụng bỏ trốn khỏi địa phương, đi tù, hoặc quá nghèo không trả được nợ,….cần có sự ban hành cơ chế xử lý kịp thời từ Ngân hàng Chính sách Xã hội Việt Nam để có thể giảm đi những khoản nợ quá hạn gây ảnh hưởng đến tỷ lệ nợ, cơ cấu nợ của Ngân hàng Chính sách Xã hội Tỉnh trong giai đoạn sắp tới. Bên cạnh việc khắc phục tình trạng nợ quá hạn không có khả năng thu hồi, để tránh tình trạng tạo thêm nhiều khoản nợ quá hạn như trước đây đòi hỏi Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang cần tăng cường nâng cao công tác xử lý nợ bằng việc: thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn nâng cao nghiệp vụ tín dụng đặc biệt tập trung vào việc phòng ngừa và xử lý rủi ro cho vay đến các cán bộ ngân hàng. Ngoài ra, các tổ trưởng Tổ tiết kiệm và vay vốn và các Hội đoàn thể nhận ủy thác cũng cần được sự quan tâm nhiều hơn trong công tác nghiệp vụ tín dụng đối với hộ nghèo từ ngân hàng; 69 phối hợp chặt chẽ và đồng bộ giữa cán bộ tín dụng với các tổ trưởng Tổ tiết kiệm và vay vốn, Hội đoàn thể trong công tác xét duyệt, kiểm tra, kiểm soát việc cho với hộ nghèo. 5.2.3. Tăng cƣờng công tác kiểm tra kiểm soát việc sử dụng vốn vay, có sự quan tâm kịp thời đến tình hình vay vốn của các hộ nghèo. Trước tình hình tình nợ quá hạn, nợ quá hạn trong tổng dư nợ còn tương đối cao; công tác kiểm ta kiểm soát việc sử dụng vốn vay là rất cần thiết đối với những món vay hiện tại cũng như trong thời gian sắp tới. Việc kiểm soát chặt chẽ tình hình vay vốn mà cụ thể là thường xuyên quan tâm đến hoạt động sử dụng nguồn vốn để làm ăn của các hộ vay, có các biện pháp đôn đốc nhắc nhỡ và xử lý đối với những trường hợp không hoàn thành nghĩa vụ trả nợ về lãi hàng tháng và gốc theo định kỳ. Công tác này cần phải được thực hiện trong suốt quá trình vay vốn của hộ nghèo để tránh tình trạng đến khi nợ không trả quá nhiều, quá thời hạn phải chuyển sang nợ quá hạn và hộ vay không còn khả năng trả. Để thực hiện tốt việc kiểm tra kiểm soát việc sử dụng vốn cần có sự phối hợp đồng bộ giữa các bộ tín dụng Ngân hàng với các Hội đoàn thể nhận ủy thác, các tổ trưởng Tổ tiết kiệm và vay vốn cùng sự quan tâm của chính quyền địa phương. Trước hết cán bộ tín dụng cần thường xuyên trao đổi với đại điện các Hội đoàn thể nhận ủy thác cũng như các tổ trưởng Tổ tiết kiệm và vay vốn về tình hình sản xuất kinh doanh, hoàn cảnh sinh sống của các hộ vay trên địa bàn mình quản lý trong thời gian vay vốn. Từ đó có thể nhìn nhận rõ hơn thực trạng hộ nghèo ở địa phương để có sự can thiệp kịp thời trong những trường hợp gặp phải khó khăn cần giải quyết. Công tác nhắc nhở, đôn đốc việc trả nợ không chỉ thuộc về trách nhiệm của các Hội đoàn thể nhận ủy thác, tổ trưởng Tổ tiết kiệm và vay vốn mà còn là một phần trách nhiệm của cán bộ tín dụng. Trong các ngày giao dịch định kỳ hàng tháng ở các phường xã khi giải ngân và thu lãi, gốc là dịp để các bộ tín dụng trực tiếp tiếp xúc, hướng dẫn, thăm hỏi cụ thể về mục đích, tình hình sử dụng vốn vay của hộ vay. Đối với các Hội đoàn thể nhận ủy thác, tổ trưởng Tổ tiết kiệm và vay vốn: đây là những người có sự gắn kết mật thiết với tình hình địa phương cũng như giữ vai trò quan trọng trong việc giám sát tình hình sử dụng vốn của các hộ vay. Cần có sự phối hợp chặt chẽ và thường xuyên giữa Hội và các tổ trưởng với nhau để kịp thời nắm tình hình của các hộ vay nhằm báo cáo kịp thời với cán bộ tín dụng để tránh tình trạng tồn tại những khoản nợ tồn đọng như trước kia. 70 Chính quyền địa phương cũng là những người có trách nhiệm trong việc vay vốn của các hộ nghèo trên địa bàn. Khi đã phê duyệt danh sách hộ nghèo cho các tổ tiết kiệm và vay vốn trình lên, chính quyền cần có một phần trách nhiệm và nghĩa vụ đối với các hộ nghèo, cụ thể: có hướng giải quyết kịp thời đối với những trường hợp hộ nghèo vay vốn lâm vào hoàn cảnh quá khó khăn cần sự giúp đỡ của chính quyền địa phương. Kết hợp với các cơ quan chuyên trách thực hiện các chương trình có ý nghĩa thiết thực nhằm tạo điều kiện cho hộ nghèo được tiếp cận với những tiến bộ kỹ thuật trong sản xuất, hướng dẫn các mô hình trồng trọt chăn nuôi đang mang lại hiệu quả cao…để họ có hướng đi đúng đắn trong sản xuất kinh doanh, vươn lên thoát nghèo và làm giàu chính đáng. 5.2.4. Chính quyền địa phƣơng nên mở rộng chƣơng trình tập huấn kỹ thuật nông nghiệp, thủ công nghiệp và dạy nghề cho ngƣời nghèo Một trong những rủi ro khi cho vay là do trình độ hiểu biết của người nghèo có hạn nên đồng vốn vay thường được sử dụng kém hiệu quả. Người nghèo không chỉ thiếu vốn mà còn thiếu kiến thức về tổ chức quản lý sản xuất, về khoa học công nghệ, cả về thị trường... Chính vì lẽ đó, Chính quyền địa phương cần phải giúp đỡ cho họ khắc phục những yếu kém nói trên thì mới có thể nâng cao năng suất trong trồng trọt và chăn nuôi để có thể trả nợ và thoát khỏi cảnh nghèo. Việc kết hợp cho vay vốn với những chương trình khuyến nông, khuyến lâm, khuyến ngư sẽ hạn chế rủi ro trong việc đầu tư, giúp người nghèo sử dụng vốn có hiệu quả, nâng cao đời sống và trả nợ ngân hàng đúng hạn. Hướng làm này đã và đang được thực hiện tại các địa phương trong tỉnh, tuy nhiên không được phủ rộng ở tất cả các địa bàn. Một số nơi do điều kiện đi lại còn khó khăn, còn nhiều hạn chế trong việc tiếp thu các chính sách, phương án khoa học kỹ thuật nên việc kết hợp cung ứng vốn tín dụng với công tác nông nghiệp, thủ công nghiệp và dạy nghề cho người nghèo còn chưa được đáp ứng. Trong thời gian tới, cần có sự quan tâm kịp thời hơn của chính quyền địa phương cũng như các bộ phận chuyên trách trong việc mở rộng phương thức này người nghèo ở tất cả các địa phương. 71 CHƢƠNG 6 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 6.1. KẾT LUẬN Với phương châm Hoạt động không vì lợi nhuận, hoạt động tín dụng của Ngân hàng Chính sách Xã hội Việt Nam nói chung và Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang nói riêng đã góp phần không nhỏ vào việc xóa đói giảm nghèo, tạo điều kiện cho những hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác có cơ hội tiếp cận với những nguồn vốn rẻ, từng bước có thu nhập, cải thiện mức sống của mình, nâng cao dân trí, góp phần không nhỏ vào việc thực hiện mục tiêu chung của cả nước: “Dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”. Qua hơn 10 năm hoạt động, công tác tín dụng của ngân hàng đã dần được hoàn thiện và đạt được những chuyển biến tích cực. Sự phối hợp giữa cán bộ ngân hàng với các Hội đoàn thể nhận ủy thác, các Tổ tiết kiệm và vay vốn giữ vai trò quan trọng trong tiến trình giữ vững và nâng cao hiệu quả công tác tín dụng hộ nghèo của Ngân hàng Chính sách Xã hội. Trong giai đoạn 2010 – 2012, hoạt động tín dụng đối với hộ nghèo của Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh được xem là khả quan và đạt được tính hiệu quả. Các chỉ tiêu về doanh số cho vay, doanh số thu nợ, dư nợ, nợ quá hạn có sự biến động tăng giảm qua các năm. Số lượng hộ nghèo được vay vốn, dư nợ bình quân 1 hộ vay ngày càng tăng, điều này cho thấy nhu cầu vốn tín dụng của người dân đã dần được đáp ứng. Ngoài ra, số hộ thoát khỏi nghèo đói qua các năm tăng lên rõ rệt, đây là tín hiệu đáng mừng và là động lực thức đẩy hoạt động tín dụng hộ nghèo của ngân hàng. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại những hạn chế cần có hướng xử lý kịp thời: nợ quá hạn trong tổng dư nợ vẫn còn nhiều, tỷ lệ giảm qua các năm vẫn chưa cao; chênh lệch tăng dư nợ chưa được đáng kể,…Cần có những giải pháp kịp thời và sát thực nhằm khắc phục được tình trạng này, có như vậy thì hoạt động tín dụng đối với hộ nghèo của ngân hàng mới nâng cao và ngày càng hoàn thiện hơn. 6.2. KIẾN NGHỊ 6.2.1. Kiến nghị với Chính quyền địa phƣơng Đề nghị Uỷ ban Nhân dân Tỉnh tiếp tục kiến nghị với Hội đồng Tỉnh hàng năm trích một phần kinh phí từ ngân sách để bổ sung nguồn vốn cho vay đối với hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác. 72 Đề nghị Ủy ban Nhân dân, Ban đại diện Hội đồng quản trị cấp Huyện tăng cường công tác kiểm tra, giám sát đối với hoạt động của Ban giảm nghèo xã, Điểm giao dịch xã, Tổ Tiết kiệm và vay vốn. Chỉ đạo Uỷ ban nhân dân cấp Xã phối hợp với Hội đoàn thể cấp xã, Phòng giao dịch cấp huyện thực hiện và quản lý nguồn vốn có hiệu quả; kiên quyết xử lý thu hồi những trường hợp xâm tiêu chiếm dụng vốn, nợ chây ỳ đảm bảo an toàn và hiệu quả sử dụng vốn của Nhà nước. Chính quyền địa phương cấp xã rà soát bổ sung kịp thời danh sách hộ nghèo, cận nghèo tại địa phương, tạo điều kiện để hộ vay vốn Ngân hàng Chính sách Xã hội. Bộ máy chuyên trách Ban giảm nghèo giám sát chặt chẽ việc bình xét và xác nhận đối tượng vay vốn; đồng thời tăng cường tham gia đôn đốc xử lý nợ quá hạn trên địa bàn. 6.2.2. Kiến nghị với Ngân hàng Chính sách Xã hội Việt Nam Kiên Giang là một trong những tỉnh thuộc vùng Tây Nam bộ có mức dư nợ thấp, đề nghị Ngân hàng Chính sách Xã hội Việt Nam quan tâm tăng trưởng kế hoạch vốn cho chi nhánh theo kế hoạch tín dụng hàng năm, đáp ứng nhu cầu vốn vay các chương trình tại địa phương. Đề nghị Ngân hàng Chính sách Xã hội Việt Nam xem xét ban hành cơ chế huy động vốn theo hướng linh hoạt về lãi suất, hình thức huy động đa dạng. Đề nghị Ngân hàng Chính sách Xã hội Việt Nam kiến nghị với Chính phủ sớm có cơ chế xử lý đối với hộ vay vốn đã bỏ địa phương; người chiếm dụng vốn bỏ trốn khỏi địa phương, chết hoặc quá nghèo không còn tài sản để thu nợ; trường hợp người lao động về nước trước hạn, hoàn cảnh gia đình khó khăn chưa trả được nợ. Đề nghị có chế độ phụ cấp đối với cán bộ viên chức công tác tại các huyện thuộc vùng biên giới, hải đảo, vùng khó khăn nhằm động viên khích lệ tinh thần phục vụ gắn bó lâu dài của cán bộ đối với Ngân hàng. 6.2.3. Kiến nghị với Chính phủ Cần quan tâm, hỗ trợ Ngân hàng Chính sách xã hội nói chung và Ngân hàng Chính sách xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang nói riêng trong công tác xữ lý nợ tồn đọng, nợ quá hạn. Ban hành các văn bản cụ thể hướng dẫn xữ lý rủi ro để kịp thời xữ lý, giảm bớt khó khăn cho Ngân hàng cũng như cho người vay. 73 Đề nghị Bộ Tài chính xem xét trình Thủ tướng chính phủ, bổ sung cơ chế quản lý tài chính, cho phép Ngân hàng Chính sách xã hội được thực hiện khoản mục chi phí thu hồi nợ khó đòi. Cần có một môi trường sản xuất kinh doanh thuận lợi: Nhà nước luôn có một chính sách tạo điều kiện cho ngành nông nghiệp phát triển, có như vậy mới tạo cơ sở cho vốn tín dụng bền vững như: có chính sách và giao cho Bộ Nông nghiệp và Nông thôn làm đầu mối phối hợp với các bộ ngành liên quan tăng cường công tác khuyến nông, lâm, ngư ; thúc đẩy tiêu thụ và chế biến sản phẩm nông nghiệp; chính sách tiếp thị, hướng dẫn sản xuất và chính sách bảo hộ xuất khẩu. Khu vực nông thôn cần được chú trọng đầu tư cơ sở hạ tầng, tạo điều kiện thuận phát triển cho người dân nông thôn. 74 TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Ngân hàng Chính sách Xã hội Việt Nam, 2003 2. Trần Ái Kết, 2008. Giáo trình Tài chính – Tiền tệ. Thành phố Hồ Chí Minh: Nhà xuất bản Giáo dục. 3. Tổng cục thống kê, 2010. Niên giám thống kê 2010. Hà Nội: Nhà xuất bản Thống kê. 4. UNDP, 2009. Những ảnh hưởng kinh tế- xã hội của HIV/AIDs đối với những hộ gia đình dễ bị tổn thương và tình trạng đói nghèo tại Việt nam. Hà Nội: Nhà xuất bản Văn hóa Thông tin. 5. Mai Văn Nam, 2008. Giáo trình Nguyên lý Thống kê Kinh tế. Thành phố Hồ Chí Minh: Nhà Xuất bản Văn hóa Thông tin. 6. Lê Khương Ninh, 2008. Kinh tế vi mô. Cần Thơ: Nhà xuất bản Giáo dục. 7. Ngân hàng Thế giới, 2013. Việt Nam tham gia nhóm sản xuất – Con đường thoát nghèo. Tạp chí thường kỳ Ngân hàng Thế giới, số ra ngày 12 tháng 11 năm 2013. 75 PHỤ LỤC 1. Phụ lục 1 a. Lãi suất huy động (áp dụng từ ngày 09/10/2013) Bảng 1: Mức lãi suất huy động STT Kỳ hạn Lãi suất VNĐ (%/năm) 1 Không kỳ hạn 1,2 % 2 Kỳ hạn 01 tháng 7% 3 Kỳ hạn 02 tháng 7% 4 Kỳ hạn 03 tháng 7% 5 Kỳ hạn 04 tháng 7% 6 Kỳ hạn 05 tháng 7% 7 Kỳ hạn 06 tháng 7,5 % 8 Kỳ hạn 09 tháng 7,5 % 9 Kỳ hạn 12 tháng 8% Nguồn: Phòng Kế hoạch Nghiệp vụ tín dụng – Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang b. Lãi suất cho vay (áp dụng từ ngày 09/10/2013 Bảng 2: mức lãi suất cho vay STT Chƣơng trình cho vay Vốn TW Vốn NS (%/tháng) Tỉnh (%/tháng) Cho vay hộ nghèo 0,65 % 0,65 % 1 Cho vay hộ cận nghèo 0,78 % 2 Cho vay giải quyết việc làm 0,65 % 3 Cho vay HSSV có hoàn cảnh khó khăn 0,65 % 4 Cho vay đối tượng chính sách đi lao động nước 0,65 % 0,65 % 5 ngoài Cho vay sản xuất kinh doanh vùng khó khăn 0,8 % 6 Cho vay nước sạch vệ sinh môi trường nông 0,8 % 7 thôn Cho vay thương nhân vùng khó khăn 0,8 % 8 Cho vay mua nhà trả chậm cụm tuyến dân cư 0,25 % 0,65 % 9 Cho vay hộ nghèo về nhà ở theo Quyết định 0,25% 10 167/2007/QĐ-TTg Cho vay hộ đồng bào dân tộc thiểu số ĐBKK 0,1% 11 theo Quyết định 54/2012/QĐ-TTg Cho vay hộ đồng bào dân tộc thiểu số nghèo 0,1% 12 ĐB SCL theo Quyết định 29/2012/QĐ-TTg 76 Bảng 3: Mức lãi suất áp dụng đối với các đối tượng chính sách áp dụng từ ngày 01/06/2001 đến 31/12/2013. Từ 01/06/2001 Từ 01/01/2007 Từ 01/07/2007 Đối tƣợng đến 31/12/2005 đến 30/06/2007 đến nay Các xã vùng III, xã đặt biệt khó 0,45%/tháng 0,6%/tháng 0,65%/tháng khăn Các xã còn lại 0,5%/tháng 0,65%/tháng 0,65%/tháng Nguồn: Phòng Kế hoạch Nghiệp vụ tín dụng – Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang. 77 [...]... nghèo tại Ngân hàng Chính sách Xã hội Việt Nam, Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang Đánh giá chung hoạt động tín dụng hộ nghèo tại Ngân hàng Chính sách Xã hội Việt Nam, Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang trong giai đoạn từ năm 2010 đến sáu tháng đầu năm 2013 thông qua các chỉ tiêu tài chính, tín dụng chuyên ngành ngân hàng Đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao hoạt động tín dụng đối với hộ nghèo tại Ngân hàng Chính sách. .. khắc phục 9 CHƢƠNG 3 GIỚI THIỆU CHUNG VỀ NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI CHI NHÁNH TỈNH KIÊN GIANG 3.1 GIỚI THIỆU VỀ HOẠT ĐỘNG CỦA NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI TỈNH KIÊN GIANG TRONG THỜI GIAN QUA 3.1.1 Lịch sử hình thành và quá trình phát triển của Ngân hàng Chính sách Xã hội Việt Nam Ngân hàng Chính sách Xã hội là một định chế tài chính Nhà nước được Thủ tướng Chính phủ ký Quyết định thành lập số 131/2002... sung phù hợp với yêu cầu hoạt động của từng thời kỳ Đến ngày 31/12/2010, vốn điều lệ của Ngân hàng Chính sách Xã hội là 10.000 tỷ đồng, thời hạn hoạt động của Ngân hàng Chính sách Xã hội là 99 năm Ngân hàng Chính sách Xã hội được huy động vốn của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước, tiếp nhận nguồn vốn của Chính phủ, Bộ Tài chính, Bộ Lao động Thương binh & Xã hội, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam,... mẫu 06/TD) Ngân hàng Chính sách Xã hội phối hợp với các tổ chức chính trị - xã hội kiểm tra việc sử dụng vốn vay và chấp hành qui định cho vay của hộ vay khi cần thiết Kết quả kiểm tra của tổ chức chính trị - xã hội, Tổ tiết kiệm và vay vốn được gửi đến Ngân hàng Chính sách Xã hội sau khi hoàn thành việc kiểm tra Ngân hàng Chính sách Xã hội ủy thác cho tổ chức chính trị - xã hội thực hiện đối chiếu... số 15/TD và gửi kết quả đối chiếu cho Ngân hàng Chính sách Xã hội 3.4 KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI VIỆT NAM, CHI NHÁNH TỈNH KIÊN GIANG 3.4.1 Chỉ tiêu về doanh thu 22 Thu nhập của Ngân hàng Chính sách Xã hội Tỉnh Kiên Giang là toàn bộ các khoản thực thu phát sinh trong hoạt động nghiệp vụ và hoạt động khác Nhìn chung thu nhập qua 3 năm của Ngân hàng không ngừng tăng, cụ... Ngân hàng Chính sách Xã hội Việt Nam là một tổ chức tín dụng Nhà nước, hoạt động không vì mục tiêu lợi nhuận, song mỗi chi nhánh phấn đấu khai thác tối đa nguồn thu lãi cho vay để đảm bảo cân đối các khoản chi cần 14 thiết cho hoạt động theo quy chế tài chính được Chính phủ và Ngân hàng Chính sách Xã hội Ngân hàng Chính sách Xã hội Ngân hàng Chính sách Xã hội Việt Nam quy định Công tác quản lý tài chính. .. đang học đại học là 2,54% Hội sở Ngân hàng Chính sách Xã hội Tỉnh Kiên Giang đặt tại số 80, Đường Ngô Quyền, Phường Vĩnh Bảo, Thành phố Rạch Giá, Tỉnh Kiên Giang 3.2 MÔ HÌNH TỔ CHỨC BỘ MÁY, ĐỐI TƢỢNG PHỤC VỤ VÀ CƠ CHẾ HOẠT ĐỘNG CỦA NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI TỈNH KIÊN GIANG 3.2.1 Mô hình tổ chức và bộ máy hoạt động 3.2.1.1 Nhiệm vụ, quyền hạn của Giám đốc Điều hành mọi hoạt động của đơn vị theo chức năng,... Tiếp nhận, quản lý, sử dụng và bảo toàn nguồn vốn của Chính phủ và Tổng Liên đoàn Lao động Tỉnh, Uỷ ban Nhân dân Tỉnh dành cho chương trình tín dụng xóa đói giảm nghèo 3.1.2 Lịch sử hình thành và quá trình phát triển của Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Tỉnh Kiên Giang Ngân hàng Chính sách Xã hội Tỉnh Kiên Giang được thành lập theo Quyết định số 77/QĐ-HĐQT ngày 14/07/2003 của Hội đồng quản trị NHCSXH... nhập cộng đồng Tín dụng hộ nghèo có những mục tiêu, nguyên tắc hoạt động, điều kiện riêng, khác với loại hình tín dụng của Ngân hàng thương mại 2.1.5 Vai trò của tín dụng đối với hộ nghèo và vấn đề xóa đói giảm nghèo Người nghèo và hộ gia đình nghèo là các đối tượng dễ bị tổn thương nhất trong các chuyển biến của kinh tế - xã hội, là hiện tượng tự nhiên của các hình thái kinh tế xã hội, Việt Nam cũng... văn bản hướng dẫn của Ngân hàng Chính sách Xã hội Người vay có tên trong Danh sách hộ gia đình đề nghị vay vốn Ngân hàng Chính sách Xã hội (mẫu 03/TD) do Tổ tiết kiệm và vay vốn bình xét, lập danh sách và được Ủy ban Nhân dân cấp Xã, Phường, Thị trấn xác nhận Ngân hàng Chính sách Xã hội ủy thác cho tổ chức chính trị - xã hội, Tổ tiết kiệm và vay vốn kiểm tra việc sử dụng vốn vay của từng người vay