trờng đại học vinh khoa công nghệ thông tin - - Nguyễn thị thìn Một vài phơng pháp hỗ trợ việc rèn luyện kỹ thực hành pascal dạy chơng kiểu liệu có cấu trúc Khóa luận tốt nghiệp đại học Chuyên ngành: phơng pháp giảng dạy tin học KHểA LUN TT NGHIP TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH Vinh - 2011 SV: NGUYỄN THỊ THèN LP 48A - CNTT trờng đại học vinh khoa c«ng nghƯ th«ng tin - - Một vài phơng pháp hỗ trợ việc rèn luyện kỹ thực hành pascal dạy chơng kiểu liệu có cấu trúc Khóa luận tốt nghiệp đại học Chuyên ngành: phơng pháp giảng dạy tin học Giáo viên hớng dẫn: ThS Hồ thị huyền thơng Sinh viên thực hiện: nguyễn thị thìn Lớp: 48A - CNTT KHểA LUẬN TỐT NGHIỆP TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH Vinh - 2011 SV: NGUYỄN THỊ THÌN LỚP 48A - CNTT LỜI CẢM ƠN Để hồn thành khố luận này, ngồi nỗ lực cố gắng thân, nhận giúp đỡ nhiệt tình thầy giáo, giáo, gia đình bạn bè Tơi xin bày tỏ lời cảm ơn sâu sắc tới ThS Hồ Thị Huyền Thương - người tận tình hướng dẫn, giúp đỡ bảo suốt trình thực đề tài Tôi xin chân thành cảm ơn thầy cô giáo tổ môn Phương pháp giảng dạy Khoa CNTT Trường Đại học Vinh Tôi xin chân thành cảm ơn tất thầy giáo, cô giáo tổ môn Tin trường THPT Quỳnh Lưu I - Nghệ An tạo điều kiện giúp đỡ đóng góp ý kiến để tơi thực đề tài Tôi xin chân thành cảm ơn bạn lớp động viên, đoàn kết, thương yêu giúp đỡ suốt thời gian học Cuối cùng, tơi xin bày tỏ lịng biết ơn gia đình động viên, giúp đỡ tơi hồn thành luận văn Mặc dù cố gắng tiếp thu ý kiến thầy cô giáo hướng dẫn nỗ lực nghiên cứu, song khoá luận chắn khơng thể tránh khỏi sai sót Vì vậy, mong góp ý thầy giáo bạn để tơi có nhìn sâu sắc vấn đề nghiên cứu, hồn thiện đề tài, đạt chất lượng cao Tôi xin chân thành cảm ơn ! Vinh, tháng năm 2011 Tác giả Nguyễn Thị Thìn MỤC LỤC Trang PHẦN MỞ ĐẦU Lý chọn đề tài .9 Mục đích nghiên cứu .11 Giả thuyết khoa học .11 Khách thể đối tượng nghiên cứu .11 Phạm vi nghiên cứu 11 Nhiệm vụ nghiên cứu 12 Phương pháp nghiên cứu .12 Những đóng góp đề tài 13 Cấu trúc khoá luận 13 PHẦN NỘI DUNG 14 Chương I CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC VIỆC RÈN LUYỆN KỸ NĂNG THỰC HÀNH PASCAL 14 Cơ sở lí luận việc rèn luyện kỹ thực hành 14 1.1 Khái niệm kỹ thực hành .14 1.2 Vai trò kỹ thực hành dạy học Tin học .14 2.2 Đặc điểm lực nhận thức lực thực hành học sinh THPT 17 2.3 Thực trạng việc rèn luyện kỹ thực hành Tin học trường THPT.18 Định hướng đổi phương pháp dạy học 19 Vai trò CNTT việc rèn luyện kỹ thực hành cho học sinh .20 KẾT LUẬN CHƯƠNG I 21 Chương II XÂY DỰNG HỆ THỐNG CÁC BÀI TẬP VÀ THỰC HÀNH HỖ TRỢ VIỆC RÈN LUYỆN KỸ NĂNG THỰC HÀNH PASCAL KHI DẠY CHƯƠNG “KIỂU DỮ LIỆU CÓ CẤU TRÚC” 22 Những nội dung chủ yếu chương “Kiểu liệu có cấu trúc” 22 Nội dung tập thực hành chương “Kiểu liệu có cấu trúc” 24 2.1 Nội dung .24 2.2 Yêu cầu .29 Quy trình rèn luyện kỹ 30 3.1 Tìm hiểu nội dung tốn 30 3.2 Xây dựng thuật giải 30 3.3 Thực xây dựng chương trình 31 3.4 Thực chương trình (chạy chương trình) .32 Các bước thực hành 32 Yêu cầu thực hành .33 KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH Xây dựng hệ thống tập thực hành hỗ trợ rèn luyện kỹ thực hành cho học sinh qua phát triển tư thuật giải 33 KẾT LUẬN CHƯƠNG II 52 Chương III TÌM HIỂU VỀ MÃ NGUỒN MỞ JOOMLA ĐỂ THIẾT KẾ WEBSITE HỖ TRỢ VIỆC RÈN LUYỆN KỸ NĂNG THỰC HÀNH PASCAL KHI DẠY CHƯƠNG “KIỂU DỮ LIỆU CÓ CẤU TRÚC” .53 Giới thiệu Joomla 53 Thiết kế web Joomla – cài đặt Joomla 54 Một số hình giao diện Website 64 3.1 Màn hình trang home 64 3.2 Màn hình tìm kiếm tài liệu 64 3.3 Màn hình đăng nhập quản trị 65 3.4 Màn hình trang quản trị 65 3.5 Màn hình tạo nội dung viết 66 3.6 Màn hình thiết lập ngơn ngữ tiếng Việt 66 3.7 Màn hình xem vị trí Module 67 KẾT LUẬN CHƯƠNG III 67 Chương IV THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM 68 Mục đích thực nghiệm 68 Đối tượng thực nghiệm 68 Nội dung thực nghiệm 68 Phương pháp thực nghiệm .68 Xử lí phân tích kết thực nghiệm 70 KẾT LUẬN CHƯƠNG IV 73 PHẦN KẾT LUẬN 74 PHỤ LỤC 75 TÀI LIỆU THAM KHẢO 77 SV: NGUYỄN THỊ THÌN LỚP 48A - CNTT MỘT SỐ TỪ VIẾT TẮT CNTT: Công nghệ thông tin ĐC: Đối chứng HĐH: Hệ điều hành MTĐT: Máy tính điện tử SGK: Sách giáo khoa TN: Thực nghiệm KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH PHẦN MỞ ĐẦU Lý chọn đề tài Trong thời đại nay, phát triển vũ bão công nghệ thông tin ảnh hưởng tới mặt đời sống xã hội Trong giáo dục chịu ảnh hưởng mạnh mẽ công nghệ thông tin Sự phát triển công nghệ thông tin làm cho lượng tri thức nhân loại tăng lên nhiều, mà phương pháp "phấn trắng, bảng đen" bị hạn chế khả truyền tải nội dung kiến thức Nó mở nhiều phương pháp cách thức dạy học Vì mà việc nghiên cứu đổi phương pháp giảng dạy việc sử dụng ứng dụng công nghệ thông tin nhu cầu cấp bách phạm vi toàn giới Trong bối cảnh muốn giáo dục nước nhà phát triển, bắt kịp đáp ứng công cơng nghiệp hóa, đại hóa đất nước giáo dục nước ta cần đổi phương pháp giảng dạy học Theo hướng vận dụng công nghệ thông tin thiết bị dạy học, phần mềm dạy học, Website dạy học, phát huy mạnh mẽ tư sáng tạo, kỹ thực hành hứng thú học tập học sinh, để nâng cao chất lượng dạy học Việc ứng dụng công nghệ thông tin vào nước ta có nội dung chủ yếu là: Ứng dụng công nghệ thông tin phục vụ cho công tác quản lý ứng dụng công nghệ cho việc dạy học, đổi phương pháp giáo dục làm tăng chất lượng giáo dục Hiện có nhiều phần mềm hỗ trợ dạy học đời ngày ứng dụng cho công tác giáo dục, mang lại hiệu dạy học Ở Việt Nam, thành công nghiệp đổi hai thập niên qua tạo tiền đề cho việc ứng dụng thành tựu CNTT vào nhà trường Trong nghiệp cơng nghiệp hố, đại hóa đất nước nhằm đưa nước ta theo kịp nhịp độ phát triển giới xu hướng hội nhập với kinh tế tồn cầu địi hỏi hệ trẻ phải sử dụng thành thạo ứng dụng CNTT SV: NGUYỄN THỊ THÌN LỚP 48A - CNTT KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH vào lĩnh vực cơng tác tương lai Nhiều quan niệm cho “Không biết Tin học coi bị mù chữ lần thứ hai” Việc dạy Tin học quan trọng việc xoá mù chữ” Tin học môn khoa học công cụ, tri thức kỹ Tin học áp dụng rộng rãi, hỗ trợ đắc lực cho nhiều ngành khoa học khác hầu hết lĩnh vực đời sống, thành phần khơng thể thiếu trình độ văn hố phổ thơng người thời đại Bởi vậy, dạy Tin học cho học sinh không truyền thụ nội dung đơn giản, mà phải hướng cho học sinh nhận thức, hiểu biết ngang tầm thời đại, phải luyện cho học sinh ln tự tìm tòi, khám phá lĩnh vực nhân loại, góp phần phát triển tư nhận thức học sinh; rèn luyện cho học sinh khả vận dụng kiến thức Tin học vào thực tiễn Từ đó, giáo dục kỹ thuật tổng hợp hướng nghiệp cho học sinh Hiện môn Tin học trở thành môn học bắt buộc nhà trường phổ thơng có tăng thêm thời lượng Đây thuận lợi lớn cho việc tiến hành giảng dạy Học sinh nghiêm túc hứng thú có trách nhiệm học mơn học Nhà trường có sở pháp lí để đầu tư trang thiết bị, phòng máy, triển khai hoạt động ngoại khoá liên quan Tuy nhiên, đa số trang thiết bị dạy học phòng máy hầu hết sở đào tạo chưa đáp ứng nhu cầu triển khai chương trình dạy Tin học Do việc giảng dạy thực hành, đổi phương pháp dạy học cịn nhiều khó khăn Mặt khác có tiến hành buổi thực hành phịng máy chất lượng chưa cao Giáo viên chưa quan tâm đến học sinh đạt kỹ qua buổi thực hành Vì đa số học sinh lớp 11 THPT non kỹ lập trình Giáo viên biết trọng đến việc dạy lý thuyết mà quên việc rèn luyện kỹ thực hành quan trọng mơn Tin Học Q trình dạy học khơng trang bị cho học sinh vốn kiến thức để hình thành giới quan mà cịn rèn luyện cho em lực nhận thức lực hành động, biết vận dụng lí thuyết để giải tốn cụ thể Bởi SV: NGUYỄN THỊ THÌN 10 LỚP 48A - CNTT KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH Trong trang mới, bên trái trang, điền thông tin sau Title: Tiêu đề, dùng hiển thị trang, Show Title No tiêu đề khơng hiển thị Show Title: cho phép hay không cho phép tiêu đề module hiển thị trang Enabled:Cho phép sử dụng module Position: Vị trí cần đặt trang Order: thứ tự vị trí Order: thứ tự vị trí Access Level: mức độ sử dụng Public: người xem, Registerd: đăng ký thành viên thấy Special: thành viên quản trị thấy Viết nội dung cho module Bạn tạo nội dung cho module chèn hình, viết thơng báo, … soạn thảo có sẵn trang web Trên hướng dẫn bước để xây dựng website mã nguồn mở Joomla Việc xây dựng Website hoàn chỉnh đẹp mắt cần phải có q trình nghiên cứu, mày mị học hỏi lâu dài Do khơng có điều kiện nên tơi trình bày sơ thao tác để thiết kế Website SV: NGUYỄN THỊ THÌN 63 LỚP 48A - CNTT KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH Một số hình giao diện Website 3.1 Màn hình trang home 3.2 Màn hình tìm kiếm tài liệu SV: NGUYỄN THỊ THÌN 64 LỚP 48A - CNTT KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH 3.3 Màn hình đăng nhập quản trị 3.4 Màn hình trang quản trị SV: NGUYỄN THỊ THÌN 65 LỚP 48A - CNTT KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH 3.5 Màn hình tạo nội dung viết 3.6 Màn hình thiết lập ngơn ngữ tiếng Việt SV: NGUYỄN THỊ THÌN 66 LỚP 48A - CNTT KHĨA LUẬN TỐT NGHIỆP TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH 3.7 Màn hình xem vị trí Module KẾT LUẬN CHƯƠNG III Từ thực trạng dạy học thực hành trường THPT thiết phải rèn luyện kỹ thực hành cho học sinh Dựa quy trình rèn luyện kỹ thực hành, khố luận tìm hiểu cách thiết kế Website mã nguồn mở Joomla để sử dụng để giảng dạy buổi thực hành, tiết tập, tập nhà cho học sinh, tư liệu để học sinh tham khảo lập trình Pascal dạy chương “Kiểu liệu có cấu trúc” nói riêng Tin học 11 nói chung nhằm giúp học sinh đạt số kỹ thực hành qua phát triển tư thuật giải cho học sinh, tạo tảng cho học sinh học ngôn ngữ lập trình khác sau SV: NGUYỄN THỊ THÌN 67 LỚP 48A - CNTT KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH Chương IV THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM Mục đích thực nghiệm Mục đích thực nghiệm là: Nhằm kiểm tra tính đắn giả thuyết khoa học Đánh giá tính khả thi đề tài việc rèn luyện kỹ thực hành cho học sinh theo quy trình đề Đối tượng thực nghiệm Thực nghiệm sư phạm tiến hành đối tượng học sinh lớp 11 trường THPT Quỳnh Lưu I – Quỳnh Lưu – Nghệ An Nội dung thực nghiệm - Xác định hiệu quy trình rèn luyện kỹ xây dựng - Sử dụng thực hành để rèn luyện kỹ thực hành cho học sinh lớp 11 - Tiến hành xây dựng hệ thống tập thực hành Pascal tìm hiểu cách thiết kế Website mã nguồn mở Joomla hỗ trợ việc dạy học ngôn ngữ lập trình Pascal - Vận dụng phương pháp dạy học thực hành để áp dụng dạy thực hành có hiệu Phương pháp thực nghiệm Thực nghiệm sư phạm tiến hành vào thời gian từ 28/ 02/ 2011 đến 12/ 04/ 2011 đợt thực tập sư phạm Tôi tiến hành lớp thực nghiệm lớp đối chứng trường THPT Quỳnh Lưu I - Các lớp lựa chọn làm thực nghiệm có trình độ nhận thức ngang SV: NGUYỄN THỊ THÌN 68 LỚP 48A - CNTT KHĨA LUẬN TỐT NGHIỆP TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH + Lớp TN: Dạy theo phương pháp (xây dựng hệ thống tập thực hành , Website hỗ trợ) xây dựng theo quy trình rèn luyện kỹ thực hành khoá luận + Lớp ĐC: Tổ chức dạy học thực hành khơng theo quy trình rèn luyện kỹ trình bày khố luận Chọn lớp ĐC TN theo nguyên tắc: đồng sĩ số, trình độ nhận thức, tỷ lệ giới tính điều kiện học tập khác Sau lựa chọn lớp ĐC lớp TN chúng tơi có kết sau: Phương án Lớp Sĩ số Nam Nữ ĐC TN 11A2 11A3 47 47 20 25 27 22 Học lực Khá - Giỏi TB 36 35 Yếu - Kết thúc thực hành tiến hành kiểm tra lớp ĐC TN, nội dung kiểm tra nhau, hình thức kiểm tra viết, thời gian 15 phút/bài - Kết kiểm tra xử lí phương pháp thống kê tốn học + Bảng thống kê số điểm + Bảng tần suất số % học sinh (HS) đạt điểm xi + Bảng tần số % HS đạt điểm xi trở xuống + Vẽ đường cong tần suất luỹ tích + Tính thơng số thống kê theo cơng thức: Điểm trung bình: X = Phương sai: σ = S2 = n ∑n X i ∑n ( X i i i − X) n −1 Độ lệnh chuẩn: S = Hệ số biến thiên: CV = S2 σ X 100% Trong đó: - Xi điểm số học sinh; n số học sinh tham gia làm kiểm tra - Điểm trung bình X đặc trưng cho tập trung số liệu, nhằm so sánh mức học trung bình học sinh nhóm lớp TN ĐC SV: NGUYỄN THỊ THÌN 69 LỚP 48A - CNTT KHĨA LUẬN TỐT NGHIỆP TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH - Độ lệch chuẩn (S): Tham số đo mức độ phân tán kết qua học tập quanh giá trị X - Hệ số biến thiên (CV): Tham số so sánh mức độ phân tán số liệu CV nhỏ số liệu tập trung ngược lại X Độ tin cậy: TD = TN − X DC 2 S TN S DC + n1 n2 Xử lí phân tích kết thực nghiệm Kết thực nghiệm Ở lớp TN ĐC tiến hành lần kiểm tra Kết sau: a) Kiểm tra lần * Kết Bảng 3.1: Bảng phân phối số học sinh đạt điểm Xi PHƯƠNG SỐ ÁN HS ĐC TN 47 47 ĐIỂM 1 3 4 14 15 7 10 2.1 6.4 10 0.0 2.1 Bảng 3.2: Bảng tần suất số % học sinh đạt điểm Xi PHƯƠNG SỐ ÁN HS ĐC TN 47 47 ĐIỂM 2.1 0.0 6.4 2.1 14.9 10.6 29.8 10.6 14.9 8.5 19.1 31.9 14.9 10.6 8.5 4.3 Bảng 3.3: Bảng tần số % học sinh đạt điểm Xi trở xuống PHƯƠNG SỐ ÁN HS ĐC TN 47 47 ĐIỂM 2.1 0.0 8.5 2.1 10 23.4 34.0 63.8 74.5 89.4 97.9 100.0 100.0 10.6 29.8 61.7 76.6 87.2 91.5 97.9 100.0 Bảng 3.4: Các tham số thống kê SV: NGUYỄN THỊ THÌN 70 LỚP 48A - CNTT ... VÀ THỰC HÀNH HỖ TRỢ VIỆC RÈN LUYỆN KỸ NĂNG THỰC HÀNH PASCAL KHI DẠY CHƯƠNG “KIỂU DỮ LIỆU CÓ CẤU TRÚC” 22 Những nội dung chủ yếu chương ? ?Kiểu liệu có cấu trúc? ?? 22 Nội dung tập thực hành. .. dung Chương I: Cơ sở lí luận thực tiễn việc rèn luyện kỹ thực hành Pascal Chương II: Xây dựng hệ thống tập thực hành hỗ trợ việc rèn luyện kỹ thực hành Pascal dạy chương ? ?Kiểu liệu có cấu trúc? ?? Chương. .. TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH Chương II XÂY DỰNG HỆ THỐNG CÁC BÀI TẬP VÀ THỰC HÀNH HỖ TRỢ VIỆC RÈN LUYỆN KỸ NĂNG THỰC HÀNH PASCAL KHI DẠY CHƯƠNG “KIỂU DỮ LIỆU CÓ CẤU TRÚC” Những nội dung chủ yếu chương “Kiểu