Bộ giáo dục và đào tạo trờng đại học vinh Lê thị hoài nam Một số giải pháp xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên trờng cao đẳng nghề công nghệ hà tĩnh Giai đoạn 2009 - 2015 Chuyên ngành: quản lý giáo dục Mã số: 60.14.05 luận văn thạc sĩ khoa học giáo dục ngời hớng dẫn khoa học: pgs.ts. hà văn hùng Vinh - 2009 1 Mục lục Trang Mục lục .1 Các ký hiệu viết tắt 4 Mở ĐầU .5 1. Lý do chọn đề tài 5 2. Mục đích nghiên cứu 8 3. Giả thuyết khoa học 8 4. Nhiệm vụ nghiên cứu .8 5. Đối tợng và phạm vi nghiên cứu 8 6. Phơng pháp nghiên cứu khoa học .9 7. Những đóng góp của đề tài .9 8. Cấu trúc luận văn: .10 NộI DUNG 11 Chơng 1. Cơ sở lý luận về xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên trờng Cao đẳng nghề .11 1.1. Một số khái niệm cơ bản liên quan đến đề tài 11 1.1.1. Khái niệm về xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên .11 1.1.2. Khái niệm về giáo viên, đội ngũ giáo viên .12 1.1.3. Khái niệm về chất lợng, chất lợng đội ngũ giáo viên, nâng cao chất lợng đội ngũ giáo viên dạy nghề 13 1.1.4. Khái niệm về quản lý, quản lý ĐNGV .17 1.2. Tiêu chuẩn về đội ngũ giáo viên dạy nghề hiện nay, những chủ trơng chính sách của Đảng, Nhà nớc về phát triển chất lợng đội ngũ .19 1.2.1 Tiêu chuẩn đội ngũ giáo viên dạy nghề hiện nay 19 1.2.2. Những chủ trơng chính sách của Đảng, Nhà nớc về xây dựng và phát triển chất lợng đội ngũ giáo viên dạy nghề .23 1.2.3. Mục tiêu xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên Trờng Cao đẳng nghề Công nghệ Hà Tĩnh 25 2 1.3. Cơ sở lý luận của việc xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên ở Trờng Cao đẳng nghề .26 1.3.1. Vị trí, vai trò của nguồn nhân lực đối với sự phát triển KT - XH 26 1.3.2. Giáo dục - Đào tạo với sự phát triển Kinh tế - Xã hội .28 1.3.3. Những yếu tố ảnh hởng đến chất lợng đào tạo ở các trờng dạy nghề .31 Chơng 2. Thực trạng về đội ngũ giáo viên dạy nghề ở Trờng Cao đẳng nghề công nghệ Hà Tĩnh .35 2.1. Quá trình hình thành và phát triển của Trờng Cao đẳng nghề công nghệ Hà Tĩnh 35 2.1.1. Tình hình kinh tế - xã hội tỉnh Hà Tĩnh .35 2.1.2. Thực trạng, nhu cầu nguồn nhân lực của thị trờng lao động Hà Tĩnh .37 2.1.3. Khái quát về công tác đào tạo nghề tại tỉnh Hà Tĩnh .42 2.1.4. Quá trình hình thành và phát triển của Trờng Cao đẳng nghề Công nghệ Hà Tĩnh 43 2.2. Chức năng, nhiệm vụ và tổ chức bộ máy của Trờng Cao đẳng nghề công nghệ Hà Tĩnh .43 2.2.1. Chức năng nhiệm vụ .43 2.2.2. Tổ chức bộ máy của Trờng Cao đẳng nghề Công nghệ Hà Tĩnh .45 2.2.3. Cơ sở vật chất phục vụ đào tạo .49 2.2.4. Chơng trình đào tạo .49 2.2.5. Kết quả đào tạo từ 2006 - 2008 và 4 tháng đầu năm 2009 50 2.3. Thực trạng đội ngũ giáo viên Trờng Cao đẳng nghề công nghệ Hà Tĩnh .51 2.3.1. Về số lợng 51 2.3.2. Cơ cấu đội ngũ giáo viên 51 2.3.3. Phẩm chất đội ngũ giáo viên 52 2.3.4. Trình độ đội ngũ giáo viên .53 2.3.5. Năng lực đội ngũ giáo viên 55 2.3.6. Ưu điểm và những hạn chế của đội ngũ giáo viên .58 3 2.4. Thực trạng công tác đào tạo, xây dựng, phát triển Đội ngũ giáo viên Trờng Cao đẳng nghề Công nghệ Hà Tĩnh .60 2.4.1. Phát triển về số lợng .60 2.4.2. Bồi dỡng nâng cao chất lợng đội ngũ giáo viên .60 2.4.3. Những thuận lợi, khó khăn ảnh hởng đến việc xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên 63 2.5. Đánh giá chung về thực trạng đội ngũ giáo viên trờng Cao đẳng nghề Công nghệ Hà Tĩnh 64 Chơng 3. Một số giải pháp xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên Trờng Cao đẳng nghề Công nghệ Hà Tĩnh giai đoạn 2009 - 2015 66 3.1. Định hớng và quan điểm của việc xây dựng các giải pháp .66 3.1.1. Định hớng của giải pháp 66 3.1.2. Quan điểm của việc xây dựng các giải pháp 67 3.2. Một số giải pháp xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên .68 3.2.1. Giải pháp Quy hoạch đội ngũ giáo viên .68 3.2.2. Giải pháp có cơ chế thu hút, tuyển chọn bổ sung giáo viên 71 3.2.3. Giải pháp rèn luyện và sử dụng hợp lý ĐNGV hiện có .75 3.2.4. Giải pháp đào tạo bồi dỡng cán bộ, giáo dục chính trị t tởng và nâng cao nhận thức về trách nhiệm tự bồi dỡng 77 3.2.5. Giải pháp tăng cờng công tác kiểm tra và đánh giá .85 3.2.6. Giải pháp chăm lo đời sống vật chất, tinh thần và có chế tài phù hợp để động viên khen thởng và xử lý đối với cán bộ giáo viên .88 3.3. Khảo nghiệm tính cấp thiết và khả thi của các giải pháp 91 Kết luận và kiến nghị 94 1. Kết luận 94 2. Kiến nghị 95 TàI LIệU THAM KHảO .97 Phụ lục 4 CáC Ký HIệU VIếT TắT ĐCSVN : Đảng Cộng Sản Việt Nam CBCNV : Cán bộ công nhân viên CĐ- ĐH : Cao đẳng - Đại học CHXHCN : Cộng hoà xã hội chủ nghĩa CNH - HĐH : Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá CNKT : Công nhân kỹ thuật GD - ĐT : Giáo dục - Đào tạo GD KTNN : Giáo dục kỹ thuật nghề nghiệp GVDN : Giáo viên dạy nghề HS SV : Học sinh - Sinh viên KHCN : Khoa học - Công nghệ KTV : Kỹ thuật viên KT-XH : Kinh tế - Xã hội LĐTB & XH : Lao động - Thơng binh và Xã hội NCKH : Nghiên cứu khoa học QLGD : Quản lý giáo dục SPKT : S phạm kỹ thuật TCDN : Tổng cục dạy nghề 5 Mở ĐầU 1. Lý do chọn đề tài Đất nớc ta cùng với cộng đồng nhân loại đang sống trong thời đại của cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật mà những thành tựu của nó có tác động nhanh chóng và sâu sắc đến mọi mặt của đời sống kinh tế. Vai trò quyết định của khoa học - công nghệ cao trong thế giới hiện đại dẫn đến việc coi trọng nguồn nhân lực. Việc chuẩn bị và đầu t vào con ngời để phát triển kinh tế - xã hội đang là vấn đề sống còn của các quốc gia. Trong thời đại ngày nay, không một dân tộc nào có thể đứng vững đợc ở vị trí tiên tiến mà thiếu sự học tập tích cực. Sự phồn thịnh của một quốc gia trong thế kỷ XXI sẽ phụ thuộc vào khả năng học tập của dân chúng. Hiện nay không chỉ ở Việt Nam mà còn nhiều nớc trên thế giới đã đặt giáo dục vào vị trí hàng đầu. Giáo dục đang trở thành một bộ phận đặc biệt của cấu trúc hạ tầng xã hội, là tiền đề quan trọng cho sự phát triển của các lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hoá, quốc phòng và an ninh. Bởi thế giáo dục là một bộ phận hữu cơ quan trọng nhất trong chiến lợc, quy hoạch, kế hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, trong đó mục tiêu giáo dục đợc coi là một trong những mục tiêu quan trọng nhất của sự phát triển. Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VIII của Đảng Cộng sản Việt Nam đã mở ra cho nớc ta một bớc ngoặt lịch sử, đa nớc ta sang thời kỳ đổi mới, thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nớc nhằm mục tiêu dân giàu nớc mạnh, xã hội công bằng văn minh, vững bớc đi lên CNXH. Yếu tố cơ bản đảm bảo cho sự phát triển nhanh và bền vững sự nghiệp CNH - HĐH là phát triển mạnh sự nghiệp Giáo dục và Đào tạo, phát triển nguồn nhân lực. Trong quá trình phát triển sự nghiệp giáo dục - đào tạo, chất lợng đội ngũ giáo viên có vai trò quyết định đến chất lợng giáo dục - đào tạo. Vai trò của 6 Thầy giáo trong sự nghiệp phát triển giáo dục đợc khẳng định trong Nghị quyết Hội nghị lần thứ 2 Ban Chấp hành TW Đảng khóa VIII: Giáo viên là nhân tố quyết định chất lợng giáo dục và đợc xã hội tôn vinh. Và: Khâu then chốt để thực hiện chiến lợc phát triển giáo dục là phải đặc biệt chăm lo xây dựng, bồi dỡng và tiêu chuẩn hóa đội ngũ giáo viên cũng nh cán bộ quản lý giáo dục cả về chính trị t tởng, đạo đức và năng lực chuyên môn nghiệp vụ. Chỉ thị 40/CT-TW của Ban Bí th Trung ơng Đảng khóa IX ngày 15/06/2004 về việc xây dựng, nâng cao chất lợng đội ngũ nhà giáo và quản lý giáo dục đã chỉ đạo: Xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục một cách toàn diện. Đây là nhiệm vụ vừa đáp ứng yêu cầu trớc mắt vừa mang tính chiến lợc lâu dài, nhằm thực hiện thành công chiến lợc phát triển giáo dục giai đoạn 2001 - 2010 và chấn hng đất nớc. Mục tiêu là xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục đợc chuẩn hóa, đảm bảo chất lợng đủ về số lợng, đồng bộ về cơ cấu . [11; 57]. Trờng Cao đẳng nghề Công nghệ Hà Tĩnh tiền thân là trung tâm xúc tiến việc làm thuộc Liên đoàn Lao động tỉnh Hà Tĩnh đợc thành lập ngày 31/3/1995 với chức năng t vấn, ngời lao động. Ngày 22/9/2005 Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam có quyết định số 2006/QĐ - TLĐ về việc thành lập Trờng Dạy nghề số 5 thuộc Tổng Liên đoàn Lao Động Việt Nam tại Hà Tĩnh, ngày 8/11/2006 Đoàn Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam có quyết định số 1687/QĐ về việc chuyển Trờng Dạy nghề số 5 thành Trờng Trung cấp Nghề số 5 thuộc Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam. Ngày 14/7/2009 Trờng lại một lần nữa đ- ợc nâng cấp thành Trờng Cao đẳng nghề Công Nghệ Hà Tĩnh theo quyết định số 899/ QĐ - BLĐTBH. Trờng có chức năng tuyển sinh, đào tạo nghề và giới thiệu việc làm cung ứng nguồn nhân lực phục vụ sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá, đặc biệt cung cấp nguồn lao động có tay nghề cho các doanh 7 nghiệp trong các khu công nghiệp trong và ngoài tỉnh. Từ tháng 9 năm 2009 tr- ờng chính thức đào tạo nghề cả 3 cấp trình độ: Cao đẳng nghề, trung cấp nghề và sơ cấp nghề đúng nh quy định tại Luật Giáo dục và Luật Dạy nghề. Trong những năm qua, với những cố gắng trong hoạt động của mình, nhà trờng đợc đánh giá là đơn vị mạnh trong các trờng dạy nghề thuộc hệ thống Công đoàn cả nớc. Qua tổng kết hàng năm đợc các ngành, các cấp trong Tỉnh và các bộ, ngành Trung ơng ghi nhận là đơn vị hoạt động xuất sắc, đợc Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, UBND tỉnh, LĐLĐ Tỉnh tặng nhiều Bằng khen. Tuy nhiên so với yêu cầu nhiệm vụ CNH - HĐH trong giai đoạn hiện nay của Tỉnh, do trờng mới đợc nâng cấp lên trờng Cao đẳng nghề (tháng 8/2009) với yêu cầu chuẩn hóa đội ngũ giáo viên và yêu cầu đào tạo, nghiên cứu khoa học, trờng còn một số vấn đề cần giải quyết sau đây: - Đội ngũ giáo viên còn thiếu nhiều so với yêu cầu nhiệm vụ. - Cơ cấu đội ngũ giáo viên về chuyên môn, về trình độ cha đáp ứng đủ cho các nghề và các cấp độ đào tạo. Thiếu giáo viên có trình độ cao và chuyên sâu. - Thực hiện kế hoạch, nội dung chơng trình đào tạo bồi dỡng nâng cao năng lực chuyên môn và s phạm gặp khó khăn do thiếu giáo viên đứng lớp. - Tổ chức biên chế đội ngũ giáo viên cơ hữu cha phù hợp so với chuẩn của trờng Cao đẳng nghề. Vì vậy công tác xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên đủ về số lợng, đảm bảo cơ cấu, chuẩn hóa về trình độ, đạt yêu cầu về chất lợng chuyên môn của Trờng Cao đẳng Nghề Công nghệ Hà Tĩnh trở nên vô cùng cấp bách mới có thể đáp ứng yêu cầu đào tạo nhân lực kỹ thuật và nghiên cứu khoa học trong giai đoạn hiện nay. Là một ngời tham gia quản công tác quản lý trong nhà trờng, với mong muốn ứng dụng kiến thức đã đợc học góp phần xây dựng nhà trờng phát triển vững mạnh hoàn thành tốt nhiệm vụ, tôi chọn đề tài nghiên cứu: "Một số giải pháp xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên Trờng Cao đẳng nghề Công 8 nghệ Hà Tĩnh giai đoạn 2009 - 2015" làm đề tài Luận văn Thạc sĩ, chuyên ngành Quản lý Giáo dục. Tôi hy vọng góp phần đề xuất một số giải pháp thiết thực có tính khả thi nhằm xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên Trờng Cao đẳng nghề Công nghệ Hà Tĩnh giai đoạn 2009 - 2015. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu về mặt lý luận và thực trạng về đội ngũ giáo viên dạy nghề ở Trờng Cao đẳng nghề Công nghệ Hà Tĩnh và yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phơng, nghiên cứu đề xuất một số giải pháp xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên Trờng Cao đẳng nghề Công nghệ Hà Tĩnh nhằm đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của Nhà trờng từ nay đến năm 2015. 3. Giả thuyết khoa học Bằng những giải pháp xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên hợp lý, khoa học và có tính khả thi cao thì sẽ góp phần nâng cao chất lợng đội ngũ giáo viên, đáp ứng tốt nhiệm vụ đào tạo của Trờng Cao đẳng nghề Công nghệ Hà Tĩnh. 4. Nhiệm vụ nghiên cứu 4.1. Nghiên cứu và hệ thống hóa cơ sở lý luận của đề tài nghiên cứu. 4.2. Phân tích và đánh giá thực trạng đội ngũ giáo viên của Trờng Cao đẳng nghề Công nghệ Hà Tĩnh. 4.3. Đề xuất một số giải pháp xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên Tr- ờng Cao đẳng nghề Công nghệ Hà Tĩnh giai đoạn 2009 - 2015. 5. Đối tợng và phạm vi nghiên cứu 5.1. Đối tợng nghiên cứu: Một số giải pháp xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên Trờng Cao đẳng nghề Công nghệ Hà Tĩnh giai đoạn 2009 - 2015. 5.2. Phạm vi nghiên cứu: Khảo sát thực trạng đội ngũ giáo viên dạy nghề ở Trờng Cao đẳng nghề Công nghệ Hà Tĩnh từ năm 2006 - 2009. 9 Đề xuất một số giải pháp có tính khả thi xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên ở Trờng Cao đẳng nghề Công nghệ Hà Tĩnh. 6. Phơng pháp nghiên cứu khoa học 6.1. Phơng pháp nghiên cứu lý luận: Nghiên cứu các văn kiện, nghị quyết của Đảng, Nhà nớc, các chuyên đề đã đợc học và các tài liệu khoa học có liên quan làm cơ sở lý luận cho đề tài nghiên cứu. 6.2. Nhóm phơng pháp thực tiễn: Khảo sát, phân tích các số liệu thống kê; tổng kết phân tích tình hình thực tiễn; phỏng vấn, tọa đàm, điều tra bằng phiếu hỏi. 6.3. Nhóm các phơng pháp bổ trợ. 7. Những đóng góp của đề tài 7.1. Góp phần cung cấp một số luận cứ khoa học cho các cơ quan của Đảng và Nhà nớc ở địa phơng trong việc hoạch định chiến lợc phát triển giáo dục đào tạo, xây dựng đội ngũ giáo viên dạy nghề trong giai đoạn 2009 - 2015. 7.2. Thông qua việc nghiên cứu, thực hiện đề tài góp phần làm cho đội ngũ cán bộ quản lý sâu sát hơn với thực tiễn, đánh giá đúng thực tiễn, có phơng pháp đánh giá, nhận xét và bồi dỡng đội ngũ giáo viên đạt chất lợng tốt hơn, khách quan hơn. Giúp họ có cách nhìn tổng thể, khách quan phấn đấu vì sự nghiệp chung, vì chất lợng giáo dục, vì tơng lai của thế hệ trẻ. 7.3. Đề tài còn có ý nghĩa giúp các cơ quan có thẩm quyền xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dỡng giáo viên cũng nh sắp xếp bố trí giáo viên một cách thích hợp. Đảm bảo đợc sự cân đối giữa đào tạo và sử dụng, đảm bảo tính đồng bộ tránh đợc cả hai thái cực thừa hoặc thiếu, tránh sự lãng phí trong đào tạo. 8. Cấu trúc luận văn Ngoài phần Mở đầu, Kết luận và kiến nghị, Tài liệu tham khảo, luận văn đ- ợc chia thành 3 chơng 10 . trạng đội ngũ giáo viên Trờng Cao đẳng nghề Công nghệ Hà Tĩnh. Chơng 3. Một số giải pháp xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên Trờng Cao đẳng nghề Công nghệ. và đánh giá thực trạng đội ngũ giáo viên của Trờng Cao đẳng nghề Công nghệ Hà Tĩnh. 4.3. Đề xuất một số giải pháp xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên