Tính cấp thiết của đề tài
Trong những năm qua, kinh tế Việt Nam đã có những chuyển biến sâu sắc, từ một nước nghèo nàn, lạc hậu, đến nay đã phát triển vững chắc Để đạt được mục tiêu công nghiệp hóa – hiện đại hóa vào năm 2020, cả nước cần nỗ lực hơn nữa, đặc biệt trong việc đầu tư vào cơ sở hạ tầng, máy móc và xây dựng khu công nghiệp Tuy nhiên, việc thiếu hụt vốn từ các thành phần kinh tế trong nước là một trở ngại lớn Các dự án đầu tư đòi hỏi vốn lớn và thời gian hoàn vốn lâu, vì vậy sự hỗ trợ từ hệ thống ngân hàng là điều kiện quan trọng cho sự thành công của các dự án này.
Ngân hàng hoạt động với mục tiêu lợi nhuận, tập trung vào hiệu quả kinh tế và giảm thiểu rủi ro Trước khi đầu tư vào một dự án, ngân hàng cần thẩm định tính khả thi của dự án, khả năng hoàn vốn, thu lợi nhuận và khả năng trả nợ gốc cùng lãi suất.
Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (Agribank) là ngân hàng thương mại hàng đầu, đóng vai trò chủ đạo trong phát triển kinh tế Việt Nam, đặc biệt là trong lĩnh vực nông nghiệp và nông thôn Agribank không ngừng đổi mới cơ chế và chính sách nhằm huy động nguồn lực, phát triển kinh tế nông thôn và nâng cao đời sống cho nông dân Tính đến tháng 9/2011, Agribank là ngân hàng lớn nhất Việt Nam về vốn, tài sản, đội ngũ nhân viên, mạng lưới hoạt động và số lượng khách hàng với 10 triệu hộ sản xuất và 30.000 doanh nghiệp Thành công này có được nhờ vào việc chú trọng công tác thẩm định dự án đầu tư.
Với nhiệt huyết của tuổi trẻ và là sinh viên chuyên ngành đầu tư, tôi mong muốn tìm hiểu và đóng góp cho nền kinh tế, đặc biệt là hệ thống ngân hàng Nhận thức được tầm quan trọng của công tác thẩm định dự án đầu tư, tôi đã nhận thấy những tồn tại và hạn chế trong quy trình thẩm định tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chi nhánh huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh Vì vậy, tôi đã chọn đề tài “Đánh giá công tác thẩm định dự án đầu tư tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn – Agribank - chi nhánh huyện Vân Đồn – tỉnh Quảng Ninh” làm khóa luận tốt nghiệp của mình.
Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu chính của bài viết là đánh giá thực trạng công tác thẩm định dự án đầu tư tại Ngân hàng No&PTNT huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh Từ đó, bài viết sẽ đề xuất các giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng thẩm định dự án đầu tư tại ngân hàng này.
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận về dự án đầu tư và công tác thẩm định dự án đầu tư
Trong những năm gần đây, công tác thẩm định dự án đầu tư tại Ngân hàng No&PTNN chi nhánh huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh đã có những bước phát triển đáng kể Đánh giá thực trạng cho thấy quy trình thẩm định ngày càng được cải thiện, giúp nâng cao chất lượng các dự án được phê duyệt Tuy nhiên, vẫn còn một số thách thức cần khắc phục để đảm bảo tính hiệu quả và bền vững của các khoản đầu tư Việc áp dụng các tiêu chí thẩm định chặt chẽ hơn sẽ góp phần nâng cao tính minh bạch và giảm thiểu rủi ro trong hoạt động đầu tư của ngân hàng.
Để nâng cao chất lượng công tác thẩm định dự án đầu tư tại Ngân hàng No&PTNN chi nhánh huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh, cần thực hiện một số giải pháp như cải tiến quy trình thẩm định, tăng cường đào tạo chuyên môn cho nhân viên, áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý dữ liệu dự án và thiết lập hệ thống đánh giá hiệu quả đầu tư Đồng thời, việc tăng cường giao tiếp với khách hàng và các bên liên quan cũng sẽ góp phần nâng cao độ tin cậy và hiệu quả của công tác thẩm định.
Kết cấu của khóa luận
Ngoài phần mở đầu, phần kết luận và phần phụ lục, khóa luận được chia thành
Chương 1 của bài viết trình bày những vấn đề chung liên quan đến dự án đầu tư và quy trình thẩm định dự án đầu tư Trong Chương 2, bài viết cung cấp cái nhìn tổng quan về Ngân hàng No&PTNN chi nhánh huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh, cùng với phương pháp nghiên cứu được áp dụng để phân tích và đánh giá hiệu quả của các dự án đầu tư tại đây.
Chương 3: Đánh giá thực trạng công tác thẩm định dự án đầu tư tại Ngân hàng No&PTNN chi nhánh huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh và đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thẩm định, đảm bảo tính chính xác và minh bạch trong quy trình xét duyệt dự án, từ đó thúc đẩy sự phát triển kinh tế địa phương.
NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VÀ
THẨM ĐỊNH DỰ ÁN ĐẦU TƯ
1.1 Khái quát chung về Ngân hàng thương mại
1.1.1 Khái niệm về Ngân hàng thương mại
Ngân hàng thương mại (NHTM) đã tồn tại và phát triển hàng trăm năm, gắn liền với sự tiến bộ của kinh tế hàng hoá Sự phát triển của hệ thống NHTM đã ảnh hưởng mạnh mẽ đến nền kinh tế hàng hoá, và khi kinh tế hàng hoá đạt đến giai đoạn phát triển cao nhất - nền kinh tế thị trường - NHTM cũng ngày càng hoàn thiện, trở thành những định chế tài chính thiết yếu Hiện nay, có nhiều khái niệm liên quan đến NHTM.
Ở Mỹ: NHTM là công ty kinh doanh tiền tệ, chuyên cung cấp dịch vụ tài chính và hoạt động trong ngành công nghiệp dịch vụ tài chính
Theo Đạo luật ngân hàng năm 1941 tại Pháp, ngân hàng thương mại (NHTM) được định nghĩa là các xí nghiệp hoặc cơ sở có nhiệm vụ thường xuyên nhận tiền từ công chúng dưới dạng ký thác hoặc các hình thức khác NHTM sử dụng nguồn tài chính này cho các hoạt động như chiết khấu, tín dụng và tài chính.
Theo Pháp lệnh ngân hàng ngày 23-5-1990 của Hội Đồng Nhà nước, ngân hàng thương mại (NHTM) tại Việt Nam được định nghĩa là tổ chức kinh doanh tiền tệ chủ yếu hoạt động bằng cách nhận tiền gửi từ khách hàng, với trách nhiệm hoàn trả số tiền đó NHTM cũng sử dụng số tiền này để cho vay, thực hiện nghiệp vụ chiết khấu và đóng vai trò là phương tiện thanh toán.
Luật các tổ chức tín dụng (sửa đổi và bổ sung năm 2004) tại Điều 20, Khoản 2 quy định rằng ngân hàng là tổ chức tín dụng thực hiện toàn bộ hoạt động ngân hàng cùng các hoạt động kinh doanh liên quan Các loại hình ngân hàng bao gồm ngân hàng thương mại, ngân hàng phát triển, ngân hàng đầu tư, ngân hàng chính sách, ngân hàng hợp tác và các loại hình ngân hàng khác, phản ánh tính chất và mục tiêu hoạt động đa dạng của ngành ngân hàng.
Ngân hàng thương mại đóng vai trò quan trọng như một định chế tài chính trung gian hàng đầu trong nền kinh tế thị trường Hệ thống này giúp huy động các nguồn tiền vốn nhàn rỗi, từ đó tạo ra một nguồn vốn tín dụng lớn để phục vụ cho các nhu cầu tài chính khác nhau.
Từ đó có thể nói bản chất của ngân hàng thương mại được thể hiện qua các điểm sau:
- Ngân hàng thương mại là một tổ chức kinh tế
- Ngân hàng thương mại hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực tiền tệ tín dụng và dịch vụ ngân hàng
1.1.2 Chức năng của Ngân hàng thương mại
1.1.2.1 Chức năng trung gian tín dụng
Chức năng trung gian tín dụng là một trong những vai trò quan trọng nhất của ngân hàng thương mại, giúp kết nối người thừa vốn với người có nhu cầu vốn Ngân hàng thương mại không chỉ là người cho vay mà còn là người đi vay, thu lợi từ chênh lệch lãi suất giữa khoản tiền gửi và khoản vay Chức năng này tạo ra lợi ích cho cả người gửi tiền và người vay, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế.
Ngân hàng thương mại (NHTM) đóng vai trò trung gian thanh toán, thực hiện các giao dịch tài chính cho doanh nghiệp và cá nhân bằng cách trích tiền từ tài khoản gửi để thanh toán hàng hóa, dịch vụ NHTM cung cấp nhiều phương tiện thanh toán tiện lợi như séc, ủy nhiệm chi, thẻ rút tiền và thẻ tín dụng, giúp khách hàng chọn phương thức phù hợp với nhu cầu Điều này giúp các chủ thể kinh tế không cần mang theo tiền mặt, tiết kiệm chi phí và thời gian, đồng thời đảm bảo an toàn trong thanh toán Chức năng này thúc đẩy lưu thông hàng hóa và tăng tốc độ thanh toán, góp phần vào sự phát triển kinh tế.
Chức năng tạo tiền là một yếu tố quan trọng, phản ánh bản chất của ngân hàng thương mại (NHTM), nhằm tìm kiếm lợi nhuận cho sự tồn tại và phát triển Các NHTM thực hiện chức năng này thông qua hai hoạt động chính: tín dụng và thanh toán Bằng cách cho vay từ nguồn vốn huy động, ngân hàng giúp khách hàng sử dụng tiền vay để mua sắm và thanh toán dịch vụ, trong khi số dư tài khoản tiền gửi vẫn được coi là một phần của tiền giao dịch Nhờ vậy, hệ thống NHTM đã gia tăng tổng phương tiện thanh toán trong nền kinh tế, đáp ứng nhu cầu chi trả của xã hội.
1.1.3 Các hoạt đông cơ bản của Ngân hàng thương mại
1.1.3.1 Hoạt động huy động vốn
NHTM được huy động vốn dưới các hình thức sau:
Nhận tiền gửi từ tổ chức, cá nhân và các tổ chức tín dụng khác dưới hình thức tiền gửi không kỳ hạn, tiền gửi có kỳ hạn và các loại tiền gửi đa dạng khác.
- Phát hành chứng chỉ tiền gửi, trái phiếu và giấy tờ có giá khác để huy động vốn của tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước
- Vay vốn của các tổ chức tín dụng khác hoạt động tại Việt Nam và của các tổ chức tín dụng nước ngoài
- Vay vốn ngắn hạn của NHNN
1.1.3.2 Hoạt động cấp tín dụng
Ngân hàng thương mại (NHTM) cung cấp tín dụng cho tổ chức và cá nhân thông qua nhiều hình thức như cho vay, chiết khấu thương phiếu, bảo lãnh, cho thuê tài chính và các hình thức khác theo quy định của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Trong đó, hoạt động cho vay đóng vai trò quan trọng và chiếm tỷ trọng lớn nhất trong các hoạt động cấp tín dụng.
NHTM được cho các tổ chức, cá nhân vay vốn dưới các hình thức sau:
- Cho vay ngắn hạn nhằm đáp ứng nhu cầu vốn cho sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và đời sống
-Cho vay trung hạn, dài hạn để thực hiện các dự án đầu tư phát triển sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và đời sống b) Bảo lãnh
Ngân hàng thương mại (NHTM) cung cấp các dịch vụ bảo lãnh vay, bảo lãnh thanh toán và bảo lãnh thực hiện hợp đồng, thể hiện năng lực tài chính của mình đối với người nhận bảo lãnh Mức bảo lãnh dành cho một khách hàng và tổng mức bảo lãnh của NHTM không được vượt quá tỷ lệ quy định so với vốn tự có của ngân hàng.
Ngân hàng thương mại (NHTM) thực hiện việc chiết khấu thương phiếu và các giấy tờ có giá ngắn hạn khác cho tổ chức và cá nhân Đồng thời, NHTM cũng có khả năng tái chiết khấu các thương phiếu và giấy tờ có giá ngắn hạn với các tổ chức tín dụng khác Ngoài ra, NHTM còn cung cấp dịch vụ cho thuê tài chính.
Ngân hàng thương mại (NHTM) có thể tham gia hoạt động cho thuê tài chính, nhưng cần thành lập một công ty cho thuê tài chính độc lập Quy trình thành lập, tổ chức và hoạt động của công ty này phải tuân theo Nghị định của Chính phủ về quản lý và hoạt động của các công ty cho thuê tài chính.