Sử dụng Flash thiết kế bài giảng hỗ trợ dạy học chơng I, III Tin học 10 Lời nói đầu Trong những năm gần đây, tin học đã thực sự xâm nhập vào mọi lĩnh vực của đời sống kinh tế và xã hội. Điện tử và tin học đã làm biến đổi sâu sắc đến lối sống và phong cách của con ngời. Cuộc cách mạng khoa học công nghệ đang tiếp tục phát triển với những bớc nhảy vọt lớn, đã đa lịch sử phát triển của xã hội loài ngời lên nền văn minh thứ ba nền văn minh thông tin. Sự bùng nổ Công nghệ thông tin đã sinh ra một khối lợng kiến thức khổng lồ và làm cho khối lợng tri thức của nhân loại tăng lên một cách đột biến. ở các nớc phát triển, chơng trình tin học hoá trong nhà trờng đang đợc thực hiện và phát huy mạnh. Họ đã nhanh chóng ứng dụng các thành tựu của khoa học công nghệ trong việc hiện đại hoá quá trình giáo dục đào tạo. Do có sự phát triển mạnh mẽ về khoa học công nghệ nên phơng pháp dạy học truyền thống bảng đen, phấn trắng không đáp ứng đợc. Do vậy việc nghiên cứu đổi mới phơng pháp dạy học là một việc làm cần thiết. Đảng và nhà nớc ta cũng đã xác định: Cần phải có sự đổi mới về nội dung, phơng pháp, hình thức đào tạo theo các phơng tiện dạy học hiện đại để nâng cao chất lợng đào tạo, bồi dỡng cho học sinh năng lực t duy sáng tạo, năng lực giải quyết vấn đề, tạo điều kiện cho học sinh làm quen với phơng thức dạy học hiện đại. Ngoài việc đa tin học vào nhà trờng nh một môn học độc lập bên cạnh các môn học truyền thống khác, thì việc ứng dụng Công nghệ thông tin vào giảng dạy, bớc đầu đã mang lại nhiều hiệu quả khả quan. ở các trờng học trong nớc ta, đã đang và tiếp tục sử dụng và phát huy u thế của bài giảng điện tử, kết hợp với phơng pháp dạy học truyền thống. Ưu điểm lớn nhất của mỗi tiết học sử dụng bài giảng điện tử là truyền tải đuợc một khối l- ợng kiến thức lớn, các hình ảnh trực quan, sinh động, đem đến cho học sinh nhiều thông tin đa dạng và phong phú. Giúp cho tiết học trở nên hấp dẫn hơn, học sinh dễ dàng tiếp thu kiến thức, hạn chế việc giáo viên bị cháy giáo án vì thời gian đã đợc kiểm soát bằng máy tính. Nguyễn Thị Hồng Linh - 47A- CNTT 1 Sử dụng Flash thiết kế bài giảng hỗ trợ dạy học chơng I, III Tin học 10 Công nghệ thông tin đã cung cấp cho chúng ta nhiều phơng tiện, công cụ để chúng ta có thể tạo ra các bài giảng, giáo án phục vụ cho việc giảng dạy. Flash là công cụ để phát triển các ứng dụng nh thiết kế các phần mềm mô phỏng, có thể nhúng các file âm thanh, hình ảnh động. Flash cho phép ngời thiết kế và lập trình khả năng truyền tải những nội dung đa phơng tiện qua tất cả các trình duyệt, tạo các hiệu ứng, sự tơng tác và những trải nghiệm bằng hình ảnh ấn tợng. Sử dụng ngôn ngữ lập trình ActionScript để tạo các tơng tác, hoạt cảnh trong thiết kế. Từ những nhận thức về các ứng dụng của Flash và tầm quan trọng cũng nh những u điểm của bài giảng điện tử, nên tôi đã tìm hiểu và nghiên cứu, sử dụng công cụ Flash và ngôn ngữ Action Script để thiết kế bài giảng Tin học lớp 10. Đề tài của tôi đã đợc đa vào giảng dạy trong quá trình thực tập s phạm tại lớp 10H, 10C trờng THPT Ngô Thì Nhậm với các bài 16, bài 17, bài 18 chơng III. Với việc sử dụng Flash, tiết học đã trở nên trực quan, sinh động và giúp học sinh tiếp thu kiến thức nhanh hơn, đợc làm quen với Microsoft Word bằng các hình ảnh thật thông qua bài giảng. Luận văn ngoài lời nói đầu, kết luận và tài liệu tham khảo đợc xây dựng gồm hai chơng: Chơng I. Tìm hiểu Flash. Chơng II. Sử dụng Flash thiết kế bài giảng hỗ trợ dạy học chơng I, III Tin học 10. Luận văn đợc hoàn thành vào tháng 5 năm 2010, dới sự hớng dẫn nhiệt tình của giảng viên TS. Phan Lê Na. Nhân dịp này tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đến cô giáo hớng dẫn, các thầy cô đã giúp đỡ và chỉ bảo tận tình trong quá trình học tập rèn luyện. Xin cảm ơn ngời thân và bạn bè đã giúp đỡ tạo điều kiện cho tôi nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Tuy nhiên do thời gian có hạn và năng lực còn hạn chế nên khoá luận không tránh khỏi những sai sót. Rất mong sự góp ý quý báu từ phía các thầy cô và các bạn sinh viên. Nguyễn Thị Hồng Linh - 47A- CNTT 2 Sử dụng Flash thiết kế bài giảng hỗ trợ dạy học chơng I, III Tin học 10 Chng I. Tỡm hiu Flash Hiện nay có rất nhiều phần mềm có thể dùng để xây dựng bài giảng điện tử nh LectureMaker, Microsoft PowerPoint, Aldus Persuation, Lotus Freelance, Alpha Software Bravo, Flash, Violet, EXE Phần mềm LectureMaker 2.0 của hãng Daulsoft Hàn Quốc là phần mềm tạo bài giảng điện tử trực quan, thân thiện, dễ dùng. Phần mềm có các chức năng nh: cho phép đa vào file Flash, PDF, PowerPoint, website, , xuất ra nhiều định dạng EXE, SCORM, web, tạo trắc nghiệm Phần mềm Microsoft PowerPoint là một chơng trình ứng dụng thuộc bộ sản phẩm Microsoft Office của Microsoft. Đây là phần mềm trình diễn đợc sử dụng rất nhiều trong việc tạo các báo cáo, các mẫu biểu dùng trong việc giảng dạy, báo cáo khoa học, thuyết trình. Violet (Visual & Online Lesson Editor for Teachers) là công cụ soạn thảo bài giảng trực tuyến dành cho giáo viên, là phần mềm giúp cho giáo viên có thể tự thiết kế bài giảng có giao diện thuần Việt. EXE (Elearning XHTML Editor) là phần mềm giúp đỡ giáo viên tạo các nội dung bài giảng, câu hỏi trắc nghiệm với nhiều định dạng khác nhau, xuất ra các trang Web độc lập hay các chuẩn Elearning. Với các chơng trình phần mềm này, chúng ta có thể xây dựng các bài giảng điiện tử dới các hình thức nh: trạm học tập tơng tác, lớp học ảo, mô phỏng các thí nghiệm ảo, phòng thực hành ảo trên máy tính phục vụ học tập. Tạo ra giáo trình, sách tham khảo hớng dẫn phục vụ giảng dạy, học tập trong nhà trờng, thiết kế và tạo nội dung dạy - học đa lên trang Web, Internet. Hầu hết các phần mềm đều có các yếu tố clips sound, video hoặc xây dựng phim hoạt hình ngay trong khi trình bày bài giảng một cách dễ dàng. Mỗi phần mềm đều có những u điểm riêng, trong rất nhiều phần mềm nêu trên, tôi đã chọn và sử dụng phần mềm Flash kết hợp với ngôn ngữ lập trình Action Script để xây dựng bài giảng Tin học 10. Flash là một phần mềm đợc dùng để chỉ chơng trình sáng tạo đa phơng tiện (multimedia) lẫn phần mềm dùng để hiển thị chúng Macromedia Flash Player. Tôi Nguyễn Thị Hồng Linh - 47A- CNTT 3 Sử dụng Flash thiết kế bài giảng hỗ trợ dạy học chơng I, III Tin học 10 chọn phần mềm Flash để thiết kế, xây dựng bài giảng của mình vì Flash mang những đặc điểm và u điểm nổi trội hơn rất nhiều so với các phần mềm khác: - Flash dùng kĩ thuật đồ hoạ vector và đồ hoạ điểm. Đây là phần mềm vẽ hình cho phép tạo hình ảnh động, có các hiệu ứng chuyển động và biến đổi, lập trình để tạo ra các hoạt động mô phỏng và tơng tác một cách sinh động, hấp dẫn. Ngời học có thể tơng tác với các đối tợng trong các file Flash, mô phỏng và tạo ra các hoạt hình trong khi thiết kế các minh hoạ cho bài học. - Flash là công cụ để phát triển các ứng dụng nh thiết kế các phần mềm mô phỏng. Ngoài ra Flash còn có một ngôn ngữ văn lệnh riêng gọi là Action Script để tạo các tơng tác, các hoạt cảnh trong phim. Điểm mạnh của Flash là có thể nhúng các file âm thanh, hình ảnh động. - Flash bao gồm các công cụ đơn nhất cho việc thiết kế các hiệu ứng đồ hoạ, text, video cho phép thiết kế hấp dẫn và thuyết phục hơn với việc điều khiển hoàn toàn các điểm ảnh và sự chính xác tuyệt vời. Công cụ tuỳ biến mới cho phép điều khiển tỉ mỉ trên hoạt cảnh. - Flash cũng bao gồm các công cụ lõi để hỗ trợ thiết kế, cung cấp các điều khiển thiết kế đầy đủ để đa tới sự sáng tạo tối đa, kết quả có thể xuất ra nhiều định dạng khác nhau nh các file kiểu html, exe, jpg, Các tập tin flash thờng mang phần mở rộng là .swf. Với kích thớc tơng tự, một tập tin flash có thể chứa nhiều thông tin hơn là một tập tin hình dạng GIF hay dạng JPEG. - Ưu điểm lớn nhất của Flash với đồ hoạ dạng vector là kích thớc file rất nhỏ, thuận tiện cho việc truyền tải dữ liệu qua Internet. Phn mm n y hiện nay đã trở nên phổ biến, giao diện thân thiên và dễ sử dụng hơn một số phần mềm khác. Trong Flash ta có thể dễ dàng phối màu sắc giữa các hình ảnh, tự thiết kế ra các đoạn phim nhỏ mà trong quá trình dạy học yêu cầu nh: các đoạn phim về mô phỏng thuật toán, minh hoạ, thí nghiệm ảo Với những u điểm nổi trội nh trên, tôi đã nghiên cứu, sử dụng phần mềm Flash và ngôn ngữ Action Script để thiết kế bài giảng Tin học lớp 10. Nguyễn Thị Hồng Linh - 47A- CNTT 4 Sử dụng Flash thiết kế bài giảng hỗ trợ dạy học chơng I, III Tin học 10 1.1. Khái niệm và chức năng của Flash 1.1.1. Khái niệm Flash Flash là một phần mềm đợc dùng để chỉ chơng trình sáng tạo đa phơng tiện (multimedia) lẫn phần mềm để hiển thị chúng Macromedia Flash Player. Flash là công cụ để phát triển các ứng dụng nh thiết kế các phần mềm mô phỏng. Sử dụng ngôn ngữ lập trình ActionScript để tạo các tơng tác, các hoạt cảnh trong phim. Điểm mạnh của Flash là có thể nhúng các file âm thanh, hình ảnh động. Ngời lập trình có thể chủ động điều hớng cho chơng trình. Macromedia Flash đợc dùng để chỉ chơng trình tạo ra các tập tin Flash, Flash Player dùng để chỉ ứng dụng có nhiệm vụ thi hành hay hiển thị các tập tin Flash đó. Flash đợc dùng để chỉ cả hai chơng trình nói trên. Trong rất nhiều phiên bản của Flash, tôi lựa chọn phiên bản Macromedia Flash MX 2004. Ngoài các chức năng vốn có trong các phiên bản trớc đó, Flash MX 2004 có thể tạo bài trắc nghiệm bằng một số nút: Radio Button và PushButton mà một số phiên bản khác không có. Macromedia Flash MX là phần mềm đợc phát triển bởi công ty Macromedia. Flash cho phép tạo ra những ứng dụng đồ hoạ mạnh mẽ một cách nhanh chóng và dễ dàng. Nguyễn Thị Hồng Linh - 47A- CNTT 5 Sử dụng Flash thiết kế bài giảng hỗ trợ dạy học chơng I, III Tin học 10 Không gian làm việc của Flash: Bảng tiến trình Lớp Frame Một số bảng kiểm soát Tools (Thanh công cụ) Bảng kiểm soát Properties Nguyễn Thị Hồng Linh - 47A- CNTT 6 Vùng làm việc Sử dụng Flash thiết kế bài giảng hỗ trợ dạy học chơng I, III Tin học 10 1.1.2. Chức năng của Flash a) Thiết kế đồ hoạ Một File Flash không nhất thiết phải có các đối tợng đồ hoạ, hoạt hình. Nhng nếu không có đồ hoạ thì sẽ thiếu đi tính trực quan của nó. Các công cụ vẽ có sẵn và khả năng đa vào một số File media khác nhau sẽ làm cho File Flash trở nên hấp dẫn và hiệu quả hơn. - Hình ảnh véctơ: Là các hình vẽ mà ta tạo ra trong Flash khi sử dụng các công cụ vẽ có sẵn. Kích thớc của hình ảnh véctơ thờng nhỏ gọn. Khi co giãn, các tính toán sẽ đợc thực hiện và các vectơ sẽ đợc tái tạo lại, do vậy chất lợng hình ảnh không bị thay đổi. - Hình ảnh bitmap: Các file ảnh .jpg, .pgn khi chèn vào Flash. Khi một hình ảnh bitmap bị thay đổi kích thớc thì các điểm ảnh cũng bị thay đổi kích thớc nên hình ảnh sẽ bị thay đổi và biến dạng. Sử dụng các công cụ vẽ có sẵn ta có thể tạo ra các hình ảnh theo ý muốn. b) Tạo hoạt hình - Biến hình chuyển động: Là dạng biến hình thờng đợc dùng nhất. Chỉ có thể áp dụng với các dạng đối tợng xác định: Các đối tợng đợc gom nhóm. Các phiên bản biểu tợng. Các hình ảnh bitmap. Sử dụng biến hình chuyển động thực hiện các việc sau: Thay đổi vị trí của đối tợng. Thay đổi kích thớc của đối tợng. Xô nghiêng đối tợng. Thay đổi màu sắc. Thay đổi độ trong suốt. Nguyễn Thị Hồng Linh - 47A- CNTT 7 Sử dụng Flash thiết kế bài giảng hỗ trợ dạy học chơng I, III Tin học 10 Ví dụ: MovieClip làm quay hình tròn màu hồng là biến hình chuyển động. Hình tròn này đã đợc Group. Bảng Timeline: - Biến hình hình dạng: Làm thay đổi hình dạng của đối tợng. Do đó, đối tợng càng đơn giản càng tốt, hình quá nhiều chi tiết sẽ rất rắc rối. Chỉ áp dụng với các đối tợng không gom nhóm (ngợc với biến hình chuyển động). áp dụng biến hình hình dạng với ảnh bitmap hoặc khối văn bản, trớc hết phải phân tách chúng sau đó mới thực hiện biến hình. Cách phân tách: Chọn đối tợng rồi nhấn Ctrl + B, đối với khối văn bản nhấn hai lần. Ví dụ: Biến từ hình dấu sao ra dòng chữ: là biến hình hình dạng với bảng Timeline nh sau: - Hoạt hình theo từng khung hình: Là loại hoạt hình tốn nhiều thời gian vì ta phải tạo ra từng khung hình một cách thủ công. Tuy nhiên nó cho ta kiểm soát nhiều hơn để tạo ra các hiệu ứng hấp dẫn hơn. Thích hợp cho một chuỗi các hoạt hình phức tạp, khi mà các hình ảnh đòi hỏi phải khác nhau cho mỗi khung hình. Đối với việc thiết kế bài giảng, đây là một loại hoạt hình thích hợp, vì tại mỗi khung hình ta tạo ra những nội dung khác nhau. Nguyễn Thị Hồng Linh - 47A- CNTT 8 Sử dụng Flash thiết kế bài giảng hỗ trợ dạy học chơng I, III Tin học 10 Ví dụ: Khi thiết kế bài giảng mỗi khung hình có một nội dung khác nhau. Khung hình đầu tiên là giao diện của chơng I, khung hình thứ hai là nội dung chính của bài 1, khung hình thứ 3 lại chứa nội dung khác đó là mục 1 trong bài, các khung hình tiếp theo mỗi khung hình chứa một nội dung. Bảng Timeline có dạng: - Hoạt hình theo đờng dẫn: Khi tạo một biến hình chuyển động, đối tợng sẽ chuyển động theo đờng thẳng. Tuy nhiên trong thực tế, các đối tợng thờng chuyển động theo đờng cong. Vì thế sử dụng hoạt hình theo đờng dẫn, giúp đối t- ợng sẽ chuyển động theo đờng dẫn mà ta tạo ra. Đờng dẫn không có mặt trong đoạn phim khi chạy. Các bớc tạo hoạt hình theo đờng dẫn: Tạo đờng dẫn chuyển động. Tạo lớp dẫn. Gắn đối tợng với đờng dẫn. - Hoạt hình theo mặt nạ: Chúng ta chỉ có thể nhìn thấy các đối tợng trong phạm vi của mặt nạ. Mặt nạ không có mặt trong đoạn phim và chỉ ảnh hởng đến những lớp nằm dới nó. c) Tạo các biểu tợng Biểu tợng thực chất là các đối tợng mà chúng ta tạo ra để sử dụng. Có ba loại biểu tợng: MovieClip, Button, Graphic. Ta có thể tạo mới một biểu tợng hoặc chuyển từ một đối tợng nào đó thành biểu tợng. Nguyễn Thị Hồng Linh - 47A- CNTT 9 Sử dụng Flash thiết kế bài giảng hỗ trợ dạy học chơng I, III Tin học 10 1.2. Các biểu tợng chính và một số công cụ thờng sử dụng trong Flash 1.2.1. Các biểu tợng chính (Symbol) Biểu tợng (Symbol) là các đối tợng mà chúng ta tạo ra để sử dụng trong Flash. Các biểu tợng có thể là tĩnh, động, tơng tác hay là một ứng dụng con độc lập. Tuy nhiên, biểu tợng có một số điểm khác so với đối tợng: 1 Các biểu tợng có thể đợc sử dụng lại. 2 Chỉ có một phiên bản duy nhất của biểu tợng đợc chứa trong tập tin xuất bản. Nhờ đó mà kích thớc của tập tin xuất bản đợc thu gọn lại. 3 Các thay đổi trên các phiên bản của biểu tợng cũng làm thay đổi tơng tự trên tất cả các phiên bản còn lại. 4 Các biểu tợng đợc lu trong th viện có thể đợc chia sẻ với các phim Flash khác. Biểu tợng gồm ba loại: MovieClip (Đoạn phim) Button (Nút nhấn) Graphic (Đồ hoạ) Có thể chuyển đổi giữa các biểu tợng bằng cách mở th viện rồi thực hiện: Nguyễn Thị Hồng Linh - 47A- CNTT 10 . Script để thiết kế bài giảng Tin học lớp 10. Nguyễn Thị Hồng Linh - 47A- CNTT 4 Sử dụng Flash thiết kế bài giảng hỗ trợ dạy học chơng I, III Tin học 10 1.1 việc Sử dụng Flash thiết kế bài giảng hỗ trợ dạy học chơng I, III Tin học 10 1.1.2. Chức năng của Flash a) Thiết kế đồ hoạ Một File Flash không nhất thiết