Lịch sử tính tích cực giao tiếp
Hiện nay, vấn đề tính tích cực giao tiếp, đặc biệt là ở trẻ em mẫu giáo 5-6 tuổi, vẫn chưa được nghiên cứu một cách toàn diện Các công trình hiện có mới chỉ tập trung vào một số yếu tố tâm lý liên quan như nhu cầu giao tiếp và tính chủ động giao tiếp, mà chưa khai thác sâu hơn về các thành tố tâm lý này.
- Một là: nêu lên thực trạng từng thành tố tâm lý, ít vạch ra các con đường biện pháp phát triển chúng.
- Hai là: khách thể nghiên cứu chủ yếu trên lứa tuổi trẻ mẫu giáo bé,nhỡ It đề cập đến mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi.
- Ba là: chú ý nhiều đến quan hệ trẻ - người lớn.Ít nghiên cứu trẻ với bạn bè cùng tuổi.
Các công trình nghiên cứu tâm lý học liên quan đến tính tích cực giao tiếp thường đi theo 3 hướng chính sau:
+ Một là: nghiên cứu độc lập từng thành tố tâm lý biểu hiện của tính tích cực giao tiếp.
+ Hai là: nghiên cứu các phương pháp đo lường tính tích cực giao tiếp.
Bài viết nghiên cứu mối quan hệ giữa các yếu tố tâm lý thể hiện tính tích cực trong giao tiếp và các chức năng tâm lý khác như ngôn ngữ và trí tuệ Các nhà tâm lý học như M.I Lixina, Côn, I.A L Kolominxki, Bianka Zazzo và Gertrude Đricole đã đóng góp vào việc hiểu rõ hơn về sự tương tác này.
Tại Việt Nam, nhiều cơ quan nghiên cứu đã thực hiện các nghiên cứu thực tiễn về giao tiếp của trẻ em mẫu giáo, bao gồm Trung tâm Nghiên cứu Giáo dục Mầm non thuộc Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam, Trung tâm Nghiên cứu Tâm lý Trẻ em, và Khoa Giáo dục Mầm non của Đại học Sư phạm – ĐHQG Hà Nội Ngoài ra, các nhà tâm lý học như Nguyễn Ánh Tuyết cũng đóng góp vào lĩnh vực này.
Thạc, Bùi Văn Huệ, Trần Trọng Thủy, Nguyễn Quang Uẩn, Ngô Công Hoàn, Lê Xuân Hồng, …v.v…
Mặc dù đã có nhiều nghiên cứu lý luận và thực tiễn ở Việt Nam và trên thế giới, nhưng hầu hết chỉ đề cập đến các yếu tố liên quan mà chưa đi sâu vào việc nghiên cứu đầy đủ về tính tích cực giao tiếp của trẻ mẫu giáo Điều này tạo ra một "Điểm trống" trong vấn đề này, cần thiết phải được nghiên cứu thêm.
Tính tích cực và tính tích cực giao tiếp của trẻ mẫu giáo
Vấn đề tính tích cực
Tính tích cực là một vấn đề quan trọng trong triết học, đặc biệt được các triết gia duy vật đồng thuận rằng tính tích cực của vật chất thể hiện qua một số điểm cơ bản.
Tính tích cực là thuộc tính chung của vật chất, phản ánh khả năng tự vận động của nó Điều này được thể hiện qua sự tác động của vật chất, làm thay đổi các khách thể xung quanh.
+ Tính tích cực là sự phát triển, biến đổi các trạng thái bên trong dưới ảnh hưởng của các tác động vật chất bên ngoài.
Tính tích cực trong tâm lí học
Dựa trên triết học và phân tích các xu hướng cơ bản trong tâm lý học, khái niệm “tính tích cực” được thể hiện qua những dấu hiệu cụ thể.
+ Tính sẵn sàng hoạt động, nhu cầu hoạt động.
+ Tính chủ động trong hoạt động.
+ Tính hiệu quả của tính tích cực hoạt động.
Tính tích cực giao tiếp
Tính tích cực giao tiếp là một phẩm chất tâm lý quan trọng trong hoạt động giao tiếp, bao gồm ba thành tố chính: nhu cầu giao tiếp, tính chủ động trong giao tiếp và khả năng hòa nhập vào các mối quan hệ giao tiếp của con người.
Lịch sử của trò chơi đóng vai theo chủ đề
Trò chơi đóng vai theo chủ đề có vai trò quan trọng trong sự phát triển của trẻ mẫu giáo và đã thu hút sự quan tâm nghiên cứu từ nhiều lĩnh vực như sinh học, xã hội học, tâm lý học và giáo dục học Từ cuối thế kỷ XIX đến đầu thế kỷ XX, nhiều học thuyết về trò chơi xuất hiện, nhấn mạnh rằng trẻ em có nhu cầu chơi để hiểu biết về cuộc sống xung quanh và thích bắt chước người lớn Các nhà tâm lý học Xô Viết như L Vưgôtski và A N Lêónchiép cho rằng trò chơi theo chủ đề là sản phẩm sáng tạo của trẻ, phản ánh sự phát triển của xã hội và vị trí của trẻ trong các mối quan hệ xã hội Nghiên cứu của Henri Wallon cũng chỉ ra rằng trò chơi đóng vai theo chủ đề mang tính xã hội rõ rệt và giúp trẻ phát triển năng lực vận động, cảm giác, trí tuệ, cũng như các mối quan hệ xã hội.
* Các nghiên cứu về trò chơi đóng vai theo chủ đề ở Việt Nam:
Trò chơi đóng vai theo chủ đề ở tuổi mẫu giáo đã thu hút sự quan tâm từ nhiều nghiên cứu của các nhà tâm lý học, trong đó có các công trình của PGS-TS Nguyễn Ánh Tuyết và những báo cáo của cố GS-TS Nguyễn Khắc Viện Những nghiên cứu này đã chỉ ra tầm quan trọng của trò chơi đóng vai theo chủ đề trong việc phát triển kỹ năng xã hội và nhận thức cho trẻ Đồng thời, các nhà khoa học cũng đã phân tích cấu trúc và phương pháp phát triển loại hình trò chơi này, giúp trẻ em phát huy khả năng sáng tạo và giao tiếp.
Để hiểu rõ về tính tích cực giao tiếp của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi, cần xác định các khái niệm cơ bản liên quan Tính tích cực giao tiếp là yếu tố quan trọng trong hoạt động giao tiếp cá nhân, thể hiện qua khả năng huy động và phối hợp nhiều khía cạnh để thực hiện các nhiệm vụ và vai chơi Trẻ em trong độ tuổi này có cơ hội phát triển tính tích cực giao tiếp mạnh mẽ thông qua hoạt động vui chơi, đặc biệt là trong trò chơi đóng vai theo chủ đề, nơi trẻ thể hiện khả năng bàn bạc, trao đổi và sử dụng ngôn ngữ để thể hiện vai chơi của mình.
Khái niệm giao tiếp
Giao tiếp là quá trình tương tác giữa con người, thể hiện sự tiếp xúc tâm lý và cho phép trao đổi thông tin cũng như cảm xúc Qua đó, con người có thể tác động và ảnh hưởng lẫn nhau trong mối quan hệ xã hội.
Tính tích cực và tính tích cực giao tiếp
Khái niệm về tính tích cực
- Tính tích cực để chỉ tính chủ động, hành động 1 cách có ý thức, theo chủ ý của mình đối lập với sự bị động, thụ động.
Khái niệm tính tích cực giao tiếp
Tính tích cực giao tiếp là một phẩm chất tâm lý quan trọng, thể hiện nhu cầu giao tiếp, sự chủ động trong việc giao tiếp và khả năng hòa nhập vào các mối quan hệ con người.
- Như vậy tính tích cực giao tiếp được thể hiện và đánh giá qua các hoạt động giao tiếp giữa người – người, bao gồm hai mặt:
+ Mặt bên trong của tính tích cực giao tiếp: nhu cầu giao tiếp.
+ Mặt bên ngoài: sự chủ động giao tiếp và thích ứng, hòa nhập, của chủ thể vào trong các quan hệ đó.
- Đánh giá tính tích cực giao tiếp thông qua ba chỉ số (dấu hiệu) cơ bản sau:
+ Tính chủ động trong quan hệ giao tiếp.
+ Sự thích ứng hay hòa nhập được vào các quan hệ, nhóm giao tiếp.
Nhu cầu giao tiếp
Nhu cầu phản ánh mối quan hệ tích cực của con người với môi trường xung quanh, đồng thời là yếu tố thiết yếu mà mỗi cá nhân cần thỏa mãn để duy trì sự sống và phát triển bền vững.
Nhu cầu giao tiếp là yếu tố thiết yếu trong cuộc sống của con người, giúp con người kết nối và tương tác với nhau Điều này không chỉ đảm bảo sự tồn tại mà còn thúc đẩy sự phát triển của mỗi cá nhân như một nhân cách độc đáo.
Nhu cầu giao tiếp là yếu tố cốt lõi thúc đẩy tính tích cực giao tiếp ở trẻ em Thiếu nhu cầu này có thể dẫn đến các hậu quả nghiêm trọng như chậm phát triển ngôn ngữ, trí tuệ kém, và khả năng sáng tạo thấp Hơn nữa, trẻ em sẽ gặp khó khăn trong việc thiết lập mối quan hệ hợp tác với người lớn và bạn bè, biểu hiện qua cảm xúc yếu và nghèo nàn Do đó, việc phát triển nhu cầu giao tiếp và đáp ứng nhu cầu này là rất quan trọng để nâng cao tính tích cực giao tiếp ở trẻ.
- Nhu cầu giao tiếp có 4 đặc điểm sau:
Sự chú ý đến người khác bao gồm việc quan sát một cách chăm chú, lắng nghe giọng nói và hướng sự chú ý về phía người đang giao tiếp Đồng thời, phản ứng xúc cảm đối với sự hiện diện của người khác cũng là một phần quan trọng trong việc tạo dựng mối quan hệ giao tiếp hiệu quả.
+ Mong muốn của trẻ em hướng sự chú ý của người khác tới mình và thể hiện mình với người khác.
+ Trẻ em cố gắng để người khác biểu hiện quan hệ với nó với cái mà nó làm.
Tính chủ động giao tiếp
Tính chủ động trong giao tiếp là phẩm chất tâm lý quan trọng, thể hiện khả năng làm chủ trong các hoạt động giao tiếp giữa cá nhân với nhau.
Tính chủ động giao tiếp đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển tâm lý trẻ em, vì tâm lý con người mang bản chất hoạt động, thể hiện qua các thao tác tương tác với bản thân và thế giới xung quanh Sự chủ động của trẻ em không chỉ thúc đẩy sự phát triển tâm lý mà còn góp phần vào quá trình hình thành và phát triển nhân cách, giúp trẻ chiếm lĩnh vốn kinh nghiệm lịch sử xã hội của loài người trong thế giới con người.
Sự hòa nhập trong giao tiếp bạn bè
Trong nghiên cứu về giao tiếp của trẻ mẫu giáo, "sự hòa nhập" được định nghĩa là hiệu quả của việc tích cực giao tiếp Thuật ngữ này không chỉ ám chỉ việc tham gia vào nhóm giao tiếp mà còn thể hiện khả năng thích ứng với các mối quan hệ trong nhóm Do đó, hòa nhập cũng có nghĩa là trẻ có thể chơi cùng bạn bè, không bị cô lập hay cô đơn, và hòa mình vào tập thể.
- Sự hòa nhập của trẻ em vào nhóm bạn bè là mặt biểu hiện bên ngoài của tính tích cực giao tiếp.
Tính tích cực giao tiếp ở trẻ mẫu giáo bao gồm ba yếu tố tâm lý cơ bản: nhu cầu giao tiếp, tính chủ động giao tiếp và sự hòa nhập trong giao tiếp Ba yếu tố này có mối quan hệ chặt chẽ và bổ sung cho nhau, tạo thành những chỉ số quan trọng để đánh giá khả năng giao tiếp của trẻ trong nghiên cứu này.
Đặc điểm giao tiếp của trẻ 5 – 6 tuổi
- Bước sang giai đoạn mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi, ở trẻ xuất hiện dạng giao tiếp mới, đó là giao tiếp nhân cách ngoài tình huống.
Giao tiếp nhân cách của trẻ không chỉ liên quan đến tình huống mà còn giúp trẻ hiểu rõ hơn về hệ thống mối quan hệ giữa con người Trẻ thường giao tiếp với người lớn về các sự kiện diễn ra trong cuộc sống, từ những câu chuyện cá nhân, bạn bè, đến các thành viên trong gia đình Bên cạnh đó, trẻ cũng thích nghe về quá khứ, hiện tại và tương lai của chính mình cũng như của người lớn, đặc biệt là những kỷ niệm thời niên thiếu của họ, tạo nên sự kết nối sâu sắc giữa các thế hệ.
Trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi phát triển nhiều loại động cơ giao tiếp, bao gồm khả năng hợp tác với người lớn và bạn bè, cũng như giao tiếp độc lập Động cơ giao tiếp này không chỉ dựa vào việc sử dụng ngôn ngữ mà còn thông qua hành động, giúp trẻ khám phá các mối quan hệ mới Bên cạnh đó, động cơ giao tiếp vì sở thích cá nhân xuất hiện độc lập với hoàn cảnh, tình huống, thể hiện sự sáng tạo và nhu cầu giao tiếp của trẻ.
Giao tiếp của trẻ mẫu giáo rất đa dạng và phong phú, cho thấy tầm quan trọng sống còn của nó đối với sự phát triển tâm lý, sinh lý và xã hội của trẻ Việc tạo điều kiện cho trẻ em giao tiếp là cần thiết, đặc biệt trong các hoạt động giáo dục tại trường mầm non, nhằm phát huy và hoàn thiện các hình thức giao tiếp Điều này giúp trẻ có khả năng thích ứng và hòa nhập tốt khi bước vào cấp học phổ thông sau này.
Trò chơi đóng vai theo chủ đề
Ý nghĩ trò chơi đóng vai theo chủ đề
Trò chơi đóng vai theo chủ đề là hoạt động quan trọng đối với trẻ mẫu giáo, giúp trẻ phát triển cảm xúc và kỹ năng xã hội Qua việc tham gia trò chơi, trẻ không chỉ làm quen với xã hội người lớn mà còn học cách giao tiếp và ứng xử Trẻ cũng phát triển tình bạn, tinh thần trách nhiệm và khả năng hy sinh vì lợi ích chung của nhóm Thông qua trò chơi, trẻ hình thành nhân cách và kỹ năng lao động cơ bản, từ đó tăng cường sự kính trọng đối với người lao động Như vậy, trò chơi đóng vai theo chủ đề là nền tảng quan trọng giúp trẻ chuẩn bị cho cuộc sống lao động sau này.
Phương pháp tổ chức 12 Chương 2:thực trạng và biện pháp phát huy tính tích cực giao tiếp của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi trong trò chơi đóng vai theo chủ đề.2.1 Khái quát về quá trình điều tra thực
- Trước hết phải tạo môi trường chơi đa dạng, phong phú,hấp dẫn và an toàn cho trẻ.
Cho phép trẻ tự chọn đồ chơi và nhóm chơi theo sở thích của mình giúp trẻ thể hiện và phát triển tính tự lập trong quá trình chơi.
Để trẻ chơi vui theo chủ đề phong phú, cô giáo cần cung cấp biểu tượng về cuộc sống xung quanh, giúp trẻ có vốn sống để tái tạo trong trò chơi Cần gây hứng thú cho trẻ và duy trì sự hứng thú đó bằng cách tạo ra hoàn cảnh và tình huống chơi có vấn đề để trẻ giải quyết Ngoài ra, việc sưu tầm và tìm kiếm vật liệu chơi, làm đồ chơi phù hợp với sở thích của trẻ và đưa chúng đúng lúc cũng rất quan trọng.
Trong quá trình trẻ chơi, cô cần chú ý đến nội dung chơi của trẻ, hướng dẫn trẻ mô phỏng các hiện tượng và mối quan hệ lành mạnh trong xã hội Đồng thời, cô cũng cần kịp thời uốn nắn những lệch lạc khi trẻ tiếp xúc với nội dung tiêu cực Việc làm giàu nội dung chơi, thiết lập mối quan hệ giữa các vai trong nhóm và mở rộng kết nối với các nhóm chơi khác theo chủ đề chung là rất quan trọng, có thể thực hiện bằng cách gợi ý và đề nghị với trẻ.
- Quan tâm đến việc rèn luyện và phát triển kỹ năng đóng vai cho trẻ dưới nhiều hình thức khác nhau.
Để làm cho mối quan hệ trở nên linh hoạt và phong phú, giáo viên cần hỗ trợ trẻ lập kế hoạch chơi một cách đơn giản nhưng có trình tự Việc này giúp phát triển khả năng phối hợp hành động của trẻ.
Sự hướng dẫn của giáo viên cần phải chân thành và khéo léo, giúp trẻ cảm nhận được sự tự chủ trong cuộc chơi mà không bị áp lực hay áp đặt từ người khác.
Khi tổ chức trò chơi cho lớp ghép với các độ tuổi khác nhau, giáo viên cần chú ý đến khả năng chơi của từng trẻ Việc khuyến khích trẻ lớn phát huy tính tự quản và hỗ trợ trẻ nhỏ là rất quan trọng Giáo viên nên tạo điều kiện cho trẻ lớn hướng dẫn trẻ nhỏ cách chơi, đồng thời thường xuyên động viên trẻ nhỏ khi chúng cố gắng bắt chước và theo kịp các anh chị lớn.
Chương 2 THỰC TRẠNG VÀ BIỆN PHÁP PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC GIAO TIẾP CỦA TRẺ MẪU GIÁO 5-6 TUỔI TRONG TRÒ CHƠI ĐÓNG VAI
2.1 Khái quát về quá trình điều tra thực trạng phát huy tính tích cực giao tiếp trong trò chơi đóng vai theo chủ đề của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi
2.1.1 Mục đích điều tra: Nhằm tìm hiểu.
Trình độ hiểu biết của giáo viên mầm non về sự giao tiếp tích cực của trẻ trong giờ hoạt động ngoài trời rất quan trọng, vì nó ảnh hưởng đến khả năng phát triển kỹ năng xã hội của trẻ Những biểu hiện của tính tích cực giao tiếp có thể thấy rõ trong các trò chơi đóng vai theo chủ đề, nơi trẻ thể hiện sự sáng tạo, hợp tác và khả năng tương tác với bạn bè Việc giáo viên nắm vững kiến thức về giao tiếp tích cực sẽ giúp họ hướng dẫn trẻ một cách hiệu quả, từ đó tạo ra môi trường học tập năng động và thú vị cho trẻ nhỏ.
Giáo viên mẫu giáo 5-6 tuổi đang áp dụng nhiều biện pháp nhằm phát huy tính tích cực giao tiếp của trẻ trong trò chơi đóng vai theo chủ đề Các hoạt động như khuyến khích trẻ đặt câu hỏi, tạo tình huống giao tiếp phong phú và sử dụng đồ chơi mô phỏng giúp trẻ tự tin hơn khi thể hiện ý tưởng Bên cạnh đó, giáo viên cũng hướng dẫn trẻ cách lắng nghe và tương tác với bạn bè, từ đó nâng cao kỹ năng giao tiếp và khả năng hợp tác trong nhóm Những biện pháp này không chỉ giúp trẻ phát triển ngôn ngữ mà còn kích thích sự sáng tạo và tư duy phản biện.
- Để áp dụng những biện pháp đó, giáo viên đã gặp những khó khăn gì?
- Giáo viên dạy lớp mẫu giáo 5-6 tuổi tại các trường mẫu giáo, mầm non trong TP Thủ Dầu Một – Bình Dương (10 giáo viên đang đứng lớp).
- Các cán bộ quản lý chuyên môn tại phòng mầm non, ban giám hiệu các trường mầm non tại thị xã và các huyện của tỉnh Bình Dương.
Tại TP Thủ Dầu Một, Bình Dương, các giờ trò chơi đóng vai theo chủ đề được quan sát tại lớp mẫu giáo 5-6 tuổi của các trường mầm non Đoàn Thị Liên, Tuổi Ngọc, Hoa Phượng và Vành Khuyên Những hoạt động này không chỉ giúp trẻ phát triển kỹ năng xã hội mà còn khuyến khích sự sáng tạo và tư duy của các em.
2.1.3 Thời gian tiến hành điều tra
Từ tháng 12 năm 2014 đến tháng 3 năm 2015.
- Phiếu trưng cầu ý kiến các giáo viên dạy lớp mẫu giáo 5-6 tuổi tại TP Thủ Dầu Một - Bình Dương.
- Trao đổi, đàm thoại cùng các cán bộ quản lý chuyên môn về tính tích cực giao tiếp trong trò chơi đóng vai theo chủ đề.
- Quan sát , ghi chép nhanh các buổi trò chơi đóng vai theo chủ đề
- Dự giờ hoạt động trò chơi đóng vai theo chủ đề.
- Phân tích kế hoạch thực hiện trò chơi đóng vai theo chủ đề.
- Xử lý số liệu bằng phương pháp thống kê toán học (tỷ lệ %).
Thực trạng về sự biểu hiện tính tích cực giao tiếp của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi
Chúng tôi muốn khám phá quan niệm của giáo viên mầm non, đặc biệt là giáo viên lớp mẫu giáo 5-6 tuổi, về tính tích cực giao tiếp của trẻ trong trò chơi đóng vai theo chủ đề Bài viết sẽ tập trung vào các dấu hiệu mà các cô giáo sử dụng để đánh giá mức độ giao tiếp tích cực của trẻ trong các hoạt động này.
2.2.1.Thực trạng nhận thức của giáo viên về tính tích cực giao tiếp của trẻ.
Trên cơ sở phiếu điều tra với câu hỏi mở, chúng tôi tổng hợp được một số ý kiến sau ( bảng 1).
1 Khi tổ chức trò chơi đóng vai theo chủ đề cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi các cô thường chú ý đến việc phát huy tính tích cực nhận thức và tích cực vận động hơn tính tích cực giao tiếp Tuy nhiên,các cô đều rất đồng tình khi cả 3 nội dung điều tra này được chú ý đến khi tổ chức trò chơi đóng vai theo chủ đề có 8/10 phiếu, chiếm 80% đồng tình.
Trong quá trình phỏng vấn cán bộ quản lý trường mầm non, chúng tôi nhận thấy rằng các cô giáo chủ yếu chú trọng vào việc phát huy tính tích cực trong giao tiếp, với 90% đồng tình về nội dung này Tuy nhiên, theo lý thuyết, khi tổ chức trò chơi đóng vai theo chủ đề, các cô cần tạo điều kiện cho trẻ thoải mái nhập vai và lựa chọn vai mà mình yêu thích, không chỉ tập trung vào giao tiếp Thực tế cho thấy, nhiều cô giáo vẫn chưa chú ý đến việc phân vai và nhập vai cho trẻ, cũng như chưa cung cấp trang phục và đồ chơi phù hợp, điều này có thể ảnh hưởng đến hứng thú trong trò chơi và hạn chế giao tiếp giữa trẻ em.
Tổ chức trò chơi đóng vai theo chủ đề có vai trò quan trọng trong việc phát huy khả năng giao tiếp tích cực cho trẻ mẫu giáo 5 tuổi Những hoạt động này không chỉ giúp trẻ phát triển kỹ năng ngôn ngữ mà còn khuyến khích sự sáng tạo và khả năng hợp tác trong nhóm Việc tham gia vào các trò chơi này sẽ tạo ra môi trường học tập thú vị, nơi trẻ em có thể tự do thể hiện bản thân và tương tác với bạn bè.
1 Kể đến, chúng tôi muốn xác định xem các cô đã dựa vào những dấu hiệu nào để đánh giá tính tích cực giao tiếp của trẻ Kết quả điều tra cho thấy giáo viên mẫu giáo 5-
Nghiên cứu cho thấy trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi có sự nhận thức tương đối rõ ràng về tính tích cực giao tiếp, với hơn 50% phiếu chọn tập trung vào khả năng hòa nhập vào nhóm bạn bè Cụ thể, trong số 10 phiếu, tính chủ động chỉ chiếm 30%, khả năng hòa nhập 60%, và nhu cầu giao tiếp 10% Điều này cho thấy các cô giáo chủ yếu chú trọng vào những biểu hiện bên ngoài như khả năng hòa nhập để đánh giá tính tích cực giao tiếp của trẻ Vậy các cô đã nhận định các biểu hiện của ba tiêu chí này như thế nào?
1 Những biểu hiện cụ thể của tính tích cực giao tiếp ở trẻ mẫu giáo ( bảng 3).
Chúng tôi đã phân tích phiếu ghi nhận các biểu hiện giao tiếp của trẻ và nhận thấy rằng hầu hết các biểu hiện tích cực được ghi nhận là: trẻ đối đáp nhanh và chính xác chiếm 50% (5/10 phiếu), trẻ diễn đạt tốt lời thoại trong khi chơi chiếm 40% (4/10 phiếu), trẻ sáng tạo lời thoại trong khi chơi cũng chiếm 40% (4/10 phiếu), trẻ chủ động thảo luận phân vai chơi chiếm 30% (3/10 phiếu), và cuối cùng, trẻ tham gia nhận xét, góp ý kiến, củng cố cùng bạn chỉ chiếm 10% (1/10 phiếu).
Biểu hiện tích cực trong giao tiếp của trẻ thể hiện qua khả năng đối đáp nhanh, chính xác và rõ ràng khi tham gia trò chơi đóng vai theo chủ đề được giáo viên đồng thuận Tuy nhiên, các biểu hiện khác vẫn chưa được các cô chú ý nhiều.
Bảng 1: Đánh giá về tầm quan trọng tính tích cực giao tiếp của trẻ trong trò chơi đóng vai theo chủ đề.
Nội dung được chú ý khi tổ chức trò chơi ĐVTCĐ
1 Tính tích cực giao tiếp 3 30%
2 Tính tích cực nhận thức 1 10%
3 Phát triển đạo đức tình cảm xã hội 1 10%
Tổng số phiếu điều tra là 10, nhằm khảo sát về giáo dục và phát triển đạo đức trong xã hội Nghiên cứu này tập trung vào việc phát triển nhận thức và cảm xúc trong cộng đồng, góp phần vào sự phát triển bền vững của xã hội.
50% biểu đồ thể hiện tầm quan trọng tính tích cực giao tiếp của trẻ trong trò chơi đống vai theo chủ đề
Bảng 2: chị hiểu như thế nào về tính tích cực giao tiếp của trẻ 5-6 tuổi
Nội dung Số lượng Tỷ lệ%
1 Có nhu cầu giao tiếp 2 20%
3 Dễ thích ứng và hòa nhập vào nhóm giao tiếp bạn bè 2 20%
Tổng số phiếu điều tra: 10
Có n hu cầ u gi ao t ếp
Ch ủ độ ng gi ao t ếp
Dễ th ích ứ ng và hò a nh ập và o nh óm gi ao t ếp b ạn b è
Hứ ng th ú gi ao t ếp
10% biểu đồ thể hiện về tính tích cực giao tiếp của trẻ 5-6 tuổi
2.2.2 Thực trạng về sự biểu hiện tính tích cực giao tiếp của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi.
Trẻ em thể hiện sự tích cực trong giao tiếp rõ rệt khi tham gia vào các hoạt động nhập vai, nhưng trong các phần khác, trẻ thường chỉ làm theo hướng dẫn của cô giáo Việc thường xuyên nhắc nhở trẻ giữ im lặng, chú ý và trả lời câu hỏi của cô đã hạn chế khả năng biểu đạt giao tiếp của trẻ.
Chúng tôi đã thiết kế một mẫu phiếu điều tra nhằm đánh giá tính tích cực giao tiếp của trẻ, bao gồm các tiêu chí như tính chủ động, nhu cầu giao tiếp và khả năng hòa nhập Phiếu này không chỉ phục vụ cho việc đánh giá trước khi thực nghiệm mà còn để đo lường kết quả sau khi thực nghiệm Nội dung của phiếu trắc nghiệm được trình bày cụ thể trong bảng 3.
Chúng tôi tiến hành chấm điểm cho mỗi cháu theo các tiêu chí với thang điểm.
1 Đợi bạn tìm đến Lúc chủ động, lúc không
Chủ động tìm đến bạn
2 Sử dụn phi ngôn ngữ
Dùng ngôn ngữ Dùng ngôn ngữ kết hợp phi ngôn ngữ
3 Đối đáp chậm, lúng túng Đối đáp nhanh, không rõ ràng Đối đáp nhanh, chính xác rõ ràng
4 Không chú ý Chú ý từng phần Duy trì chú ý liên tục
5 Không có nhu cầu thắc mắc, bàn bạc
Thỉnh thoảng Có nhu cầu thắc mắc, bàn bạc với cô với bạn
6 Không biểu hiện cảm xúc Ít biểu lộ cảm xúc Hứng thú vui vẻ
7 Thái độ thờ ơ hay gây gỗ Ít quan tâm, nhường nhịn
Biết quan tâm nhường nhịn bạn
8 Không được bạn yêu mến Ít được bạn yêu mến Được nhiều bạn yêu mến
9 Chơi một mình Có khi chơi một mình, có khi chơi với bạn
Cho điểm từng cá nhân theo 3 mức độ cộng trên 9 tiêu chí trên chúng tôi có thang điểm đánh giá như sau:
Nghiên cứu cho thấy khả năng giao tiếp của trẻ trong trò chơi đóng vai theo chủ đề ở cả hai lớp đối chứng và lớp thực nghiệm còn yếu, với đa số trẻ chỉ đạt mức giao tiếp trung bình và kém Các tiêu chí cần đạt được đều ở mức độ rất thấp, như đã phân tích trong phần thực nghiệm.
Nguyên nhân của thực trạng này đã được trình bày ở phần trên:
+ Do nhận thức của giáo viên chưa thấy tầm quan trọng của việc phát huy tính tích cực giao tiếp trong trò chơi đóng vai theo chủ đề.
Quan niệm sai lầm về vai trò của giáo viên đã hạn chế sự phát triển tính tích cực và chủ động của trẻ, khi vẫn còn tồn tại cách nhìn cổ điển rằng "trẻ ngồi im là ngoan" Việc khuyến khích trẻ tham gia hoạt động và thể hiện bản thân là cần thiết để phát triển toàn diện.
+ Giáo viên chưa có những biện pháp hữu hiệu để tác động đến trẻ giúp trẻ tích cực giao tiếp.
Để đánh giá chính xác và toàn diện về cá tính và cách giáo dục ở gia đình trẻ, giáo viên cần kết hợp các biểu hiện của tính tích cực giao tiếp, thay vì tách rời từng biểu hiện riêng lẻ Việc này sẽ giúp có cái nhìn khách quan hơn trong quá trình áp dụng thang đánh giá.
1 Trẻ chủ động tìm đến bạn, với mọi người, thích nói chuyện.
2 Trẻ thường giao tiếp bằng ngôn ngữ và phi ngôn ngữ.
3 Trẻ đối đáp nhanh, chính xác, rõ ràng.
4 Khi giao tiếp trẻ lắng nghe và đối đáp.
5 Trẻ có nhu cầu khám phá, tìm tòi hay thắc mắc.
6 Trong khi chơi trẻ thích bàn bạc, thảo luận.
7 Trẻ rất hứng thú khi được giao tiếp.
8 Trẻ thích chơi với bạn và quan tâm nhường nhịn.
9 Trẻ được nhiều bạn yêu mến.
Giáo viên mầm non đã áp dụng nhiều biện pháp nhằm phát huy tính tích cực giao tiếp của trẻ 5-6 tuổi trong trò chơi đóng vai theo chủ đề Những biện pháp này bao gồm việc tạo ra môi trường giao tiếp thân thiện, khuyến khích trẻ tham gia vào các hoạt động nhóm, sử dụng các trò chơi tương tác và hướng dẫn trẻ cách thể hiện ý tưởng và cảm xúc của mình Qua đó, trẻ không chỉ phát triển khả năng giao tiếp mà còn nâng cao kỹ năng xã hội và sự tự tin trong việc biểu đạt bản thân.
1.3 Thực trạng về các biện pháp sử dụng phát huy tính tích cực giao tiếp cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi trong trò chơi đóng vai theo chủ đề.
Cấu trúc của buổi trò chơi đóng vai theo chủ đề
Phương pháp tổ chức trò chơi đóng vai theo chủ đề.
Tổ chức cho trẻ hoạt động (đóng vai). Đối với trẻ thụ động cô giúp đỡ, gợi ý về nội dung cho trẻ chơi.
Trong khi chơi cô chỉ cần bao quát để nhắc nhở, giải đáp thắc mắc, tận dụng mọi tình huống để giáo dục và trả lời.
2.3.1.Thực trạng về các biện pháp phát huy tính tích cực giao tiếp của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi trong trò chơi đóng vai theo chủ đề.
Bảng 3 Chị đã áp dụng những biện pháp nào sau đây để phát huy tính tích cực giao tiếp
Số TT Biểu hiện Số lượng
2 Cho trẻ thường xuyên tiếp xúc, nói chuyện với mọi người.
3 Quan tâm đến trẻ nhút nhát, có nhược điểm về ngôn ngữ 7 10,95
4 Sẵn sàng trả lời những thắc mắc của trẻ 6 9,37%
5 Khuyến khích trẻ tiếp xúc với những trẻ không độ tuổi 6 9,37%
6 Tạo không khí vui vẻ, thoải mái 6 9,37%
7 Thường xuyên kể chuyện đọc truyện, cung cấp vốn từ cho trẻ.
8 Sử dụng các đồ chơi đóng vai: trang phục, đồ dùng minh họa cho vai chơi.
9 Cho trẻ xem phim để trẻ học cách hóa thân vào nhân vật 4 6,25%
10 Bố trí thêm đồ chơi, gợi ý trẻ tìm ra cốt truyện 6 9,37%
11 Cho trẻ tiếp xúc với những nhân vật thật: chú công an, cô y tá…
%Tổng số phiếu điều tra: 64
10.95% biểu đồ thể hiện những biện pháp phát huy tính tích cực giao tiếp cho trẻ 5-6 tuổi
2.3.2 Nhóm các biện pháp tạo điều kiện giao tiếp.
1 Biện pháp 1: Đàm thoại tạo điều kiện cho trẻ được bàn bạc thảo luận. Đàm thoại là hình thức đối thoại giữa cô và trẻ Ưu điểm của biện pháp này là kích thích trẻ suy nghĩ, trả lời phát triển nhận thức, phát triển ngôn ngữ giao tiếp nhận thức của trẻ Trẻ được tham gia tích cực trong quá trình hỏi đáp dưới sự hướng dẫn khéo léo của cô giáo.
Khi trẻ em tham gia trả lời tự do hoặc tranh luận, giáo viên thường ngăn cấm để giữ trật tự, dẫn đến việc thiếu sự sáng tạo Hơn nữa, giáo viên hiếm khi sử dụng vật thật trong quá trình giảng dạy, khiến trẻ chỉ có thể xem tranh vẽ hoặc tham gia vào các cuộc đàm thoại tưởng tượng, điều này dễ làm trẻ phân tâm, thụ động và không hứng thú với các chủ đề như quan sát công nhân xây dựng.
2 Biện pháp 2 Tạo không khí vui vẻ, thoải mái, sẵn sàng trả lời các câu hỏi những thắc mắc của trẻ. Để tạo không khí vui vẻ, thoải mái tạo điều kiện giao tiếp các cô thường dùng các bài hát minh họa cho chủ đề hoặc sử dụng các trò chơi ngắn ví dụ: tôi cần hay gieo hạt, lắng nghe, cho trẻ đọc một số câu ca dao , đồng dao, tục ngữ, thơ chuyển tiếp giữa các nội dung Trẻ rất hứng thú khi giáo viên sử dụng các biện pháp này Tuy nhiên, khi hỏi trực tiếp các cô sử dụng những biện pháp này các cô chỉ nghĩ đây là cách thích hợp trong buổi trò chơi đóng vai theo chủ đề chứ không phải nghĩ đây là biện pháp tạo điều kiện cho trẻ được giao tiếp Một số cô cho rằng không la rầy, nhắc nhở quá nhiều, cô vui vẻ với cháu, đó là cách tạo không khí vui vẻ với cháu, đó là cách tạo không khí vui vẻ, thoái mái… Theo tôi tạo không khí vui vẻ, thoải mái cho trẻ còn là việc cô phải gần gũi tiếp xúc thường xuyên, trẻ hiểu cô và cô hiểu trẻ như một người bạn, trẻ có thể tin tưởng, biết cô là người sẵn sàng trả lời những câu hỏi thắc mắc của trẻ.
Giáo viên đều đồng ý rằng việc sẵn sàng trả lời thắc mắc của trẻ và tận dụng các tình huống trong cuộc sống để khuyến khích giao tiếp là biện pháp hiệu quả Tuy nhiên, thực tế cho thấy rất ít trẻ đặt câu hỏi, và khi có, chúng thường bị la rầy Số lượng trẻ trong lớp quá đông (trên 40 trẻ) khiến giáo viên bận rộn, không có thời gian tiếp cận từng trẻ Nỗi lo trẻ bắt chước nhau và hỏi dồn dập gây ồn ào làm cho giáo viên ngại giao tiếp Ngoài ra, một số giáo viên không linh hoạt trong việc phát triển nhận thức và giao tiếp cho trẻ khi trả lời câu hỏi.
Biện pháp 3 Cho trẻ thường xuyên tiếp xúc trò chuyện với mọi người.
Việc cho trẻ thường xuyên giao tiếp với mọi người giúp trẻ trở nên mạnh dạn và mở rộng khả năng giao tiếp Biện pháp này không chỉ phát huy tính tích cực trong giao tiếp của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi mà còn đáp ứng nhu cầu giao tiếp tự nhiên của trẻ Các cô giáo đều đồng tình rằng đây là một phương pháp có tác dụng tích cực, tuy nhiên, vẫn tồn tại một số hạn chế cần lưu ý.
Trong môi trường gia đình, trẻ em có cơ hội giao tiếp với nhiều đối tượng như cha mẹ, ông bà và khách của cha mẹ, điều này giúp trẻ phát triển kỹ năng giao tiếp Tại trường mầm non, trẻ cũng được tiếp xúc với giáo viên, ban giám hiệu, nhân viên cấp dưỡng, lao công và bảo vệ, tạo ra một môi trường học tập phong phú Tuy nhiên, theo ý kiến của đa số giáo viên mẫu giáo, việc mời các đối tượng bên ngoài tham gia cũng cần có sự hỗ trợ tài chính để đảm bảo chất lượng giao tiếp và hoạt động.
- Nếu có mời cần phải tìm được người yêu thích trẻ, biết nói chuyện với trẻ thì nội dung cuộc trò chuyện mới đạt hiệu quả.
Mặc dù biện pháp phát huy tính tích cực giao tiếp của trẻ trong trò chơi đóng vai theo chủ đề là hiệu quả, nhưng số giáo viên áp dụng còn hạn chế Để cải thiện tình hình, giáo viên chủ nhiệm nên mời phụ huynh và đặc biệt là ông bà của trẻ, những người đã về hưu, tham gia vào hoạt động này, bởi họ có nhiều thời gian, kinh nghiệm và tình yêu dành cho trẻ con.
4 Biện pháp 4 Khuyến khích trẻ tiếp xúc với những trẻ không cùng độ tuổi.
Trẻ em không chỉ cần giao tiếp với bạn bè cùng độ tuổi mà còn cần tương tác với trẻ em khác tuổi Việc này giúp trẻ phát triển kỹ năng giao tiếp và ứng xử đúng mực Cô giáo có thể đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ và khuyến khích trẻ học hỏi từ các anh chị lớn Kết quả là trẻ trở nên chủ động và tích cực hơn trong các mối quan hệ giao tiếp.
Trò chơi đóng vai theo chủ đề tại các lớp mẫu giáo và nhà trẻ thường diễn ra vào buổi sáng, khiến việc khuyến khích trẻ tiếp xúc với bạn bè không cùng độ tuổi trở nên khó khăn Kết quả khảo sát cho thấy đây là một biện pháp ít được các giáo viên xem xét và áp dụng, cho thấy sự thiếu hụt trong việc nghĩ đến các phương pháp mới mẻ trong giáo dục trẻ nhỏ.
Hiện nay, tại các trường mầm non ở Thành phố Thủ Dầu Một, số lượng trẻ trong lớp quá đông (40-45 trẻ) đã gây khó khăn trong việc tổ chức các trò chơi đóng vai theo chủ đề Việc cho trẻ tiếp xúc với nhau, đặc biệt là giữa các độ tuổi khác nhau, hầu như không được chú trọng, dẫn đến thiệt thòi cho trẻ Khi trẻ chơi cùng nhau, đặc biệt là với các anh chị lớn hơn, chúng có cơ hội học hỏi giao tiếp phong phú và phát triển ngôn ngữ Biện pháp này không chỉ giúp giáo viên giảm thiểu sự nhàm chán trong giáo dục mà còn khuyến khích trẻ tự lập và thiết lập mối quan hệ giao tiếp hiệu quả hơn.
Việc khuyến khích trẻ tiếp xúc với bạn bè không cùng độ tuổi là rất quan trọng Các trường mầm non nên tổ chức các buổi trò chơi đóng vai theo chủ đề, giúp trẻ giao lưu và chơi cùng nhau Bằng cách sắp xếp thời gian hợp lý, các lớp lớn và lớp bé có thể được kết hợp, tạo điều kiện cho trẻ phát triển kỹ năng giao tiếp tích cực Điều này cần được khuyến khích để nâng cao sự tương tác xã hội của trẻ.
5 Biện pháp 5: tạo tình huống có vấn đề.
Tình huống có vấn đề là những mâu thuẫn và vấn đề mới phát sinh, yêu cầu giải quyết để đạt mục đích chung trong quá trình trẻ khám phá và chơi cùng nhau Để khuyến khích trẻ giao tiếp tích cực và phát triển tư duy trong trò chơi đóng vai, giáo viên có thể sử dụng các tình huống có vấn đề, chẳng hạn như việc thiếu dụng cụ.
Quá trình giải quyết tình huống mang đến cơ hội cho trẻ em tranh luận và bày tỏ ý kiến với nhau cũng như với giáo viên, từ đó khuyến khích sự sáng tạo và tính độc đáo Hơn nữa, những tình huống có vấn đề còn tạo điều kiện cho trẻ giao tiếp tích cực và xây dựng mối quan hệ với bạn bè.
Biện pháp này yêu cầu giáo viên phải có sự sáng tạo và khéo léo, cùng với khả năng phán đoán và ước lượng kết quả trong những tình huống bất ngờ Mục tiêu của phương pháp này là đạt được kết quả mong muốn, vì vậy nó được xem là một giải pháp thông minh nhưng cũng đầy thách thức đối với những giáo viên thiếu chủ động.
2.3.3 Nhóm các biện pháp tạo môi trường giao tiếp.
1 Biện pháp 6: Cho trẻ tiếp xúc với những nhân vật thật ( chú bộ đội, bác sĩ,bác nông dân,…)
Mục đích của việc tổ chức trò chơi đóng vai theo chủ đề là giúp trẻ không chỉ thoải mái chọn và nhập vai mà còn được trải nghiệm hóa thân thành các nhân vật thực tế.
nghiệm biện pháp phát huy tính tích cực giao tiếp cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi trong trò chơi đóng vai theo chủ đề 3.1 Khái quát về quá trình thực nghiệm
Mục đích thực nghiệm
Dựa trên nghiên cứu lý luận và thực tiễn, chúng tôi đã xác định hai nhóm biện pháp nhằm phát huy tính tích cực giao tiếp cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi thông qua trò chơi đóng vai theo chủ đề Tuy nhiên, do hạn chế về điều kiện và thời gian, chúng tôi chỉ thực hiện thí nghiệm một phần trong nghiên cứu này.
5 biện pháp trong 2 nhóm biện pháp trên Đó là:
1 Biện pháp đàm thoại (tạo điều kiện cho trẻ được bàn bạc, thảo luận).
2 Biện pháp tạo điều kiện cho trẻ được tiếp xúc với người lớn.
3 Biện pháp cho trẻ tiếp xúc với trẻ không cùng độ tuổi.
4 Biện pháp sử dụng các nguyên vật liệu thiên nhiên.
5 Biện pháp tạo tình huống có vấn đề. Đây là những biện pháp trong trường mầm non còn gặp nhiều khó khăn lúng túng trong quá trình tiến hành trò chơi đóng vai theo chủ đề, chưa phát huy tối ưu hiệu quả của nó để kích thích tính tích cực giao tiếp của trẻ.
Nghiên cứu này nhằm đánh giá hiệu quả của các biện pháp trong trò chơi đóng vai theo chủ đề, từ đó cung cấp cơ sở khoa học vững chắc để phát triển kỹ năng cho giáo viên mầm non trong thực tiễn công tác của họ.
Đối tượng thực nghiệm
Trường mẫu giáo Vành Khuyên:
Trường Mầm non Tuổi Ngọc:
Trường Mầm non Hoa Phượng:
Trường Mầm non Đoàn Thị Liên.
Điều kiện thực nghiệm
- Việc thực nghiệm được tiến hành trong điều kiện bình thường.
- Trình độ giáo viên ở cả 2 lớp đều tốt nghiệp hệ cao đẳng sư phạm mầm non
- Tuổi nghề: các cô đã trực tiếp dạy lớp mẫu giáo từ 7 đến 8 năm.
Trẻ em tại hai trường đều được giáo dục theo phương pháp đổi mới, dưới sự hướng dẫn của ngành học mầm non, giúp phát triển một cách toàn diện và đồng đều.
Điều kiện gia đình của trẻ thường liên quan đến việc phần lớn phụ huynh là cán bộ công nhân viên chức nhà nước, họ thể hiện sự quan tâm đúng mực đến việc học tập và sinh hoạt của con em tại trường.
- Giáo viên thực hiện trò chơi đóng vai theo chủ đề:
Lớp đối chứng: giáo viên tự soạn bài và tổ chức hoạt động.
Trong lớp thực nghiệm, giáo viên soạn bài theo hướng dẫn của chúng tôi, tập trung vào việc phát huy tính tích cực giao tiếp cho trẻ thông qua trò chơi đóng vai theo chủ đề Các biện pháp được sắp xếp và chuẩn bị kỹ càng, mặc dù phong cách giảng dạy của mỗi giáo viên có thể khác nhau, nhưng khi so sánh hai giáo viên cùng một đề tài, không có sự khác biệt đáng kể nào.
Thời gian thực nghiệm
Từ tháng 12 năm 2015 đến tháng 2 năm 2015.
Nội dung thực nghiệm
Trong quá trình thực nghiệm chúng tôi chia làm 3 giai đoạn:
Trong giai đoạn 1, chúng tôi tiến hành cho cả lớp đối chứng và lớp thực nghiệm tham gia trò chơi đóng vai theo chủ đề để đánh giá tình hình ban đầu và tìm hiểu thực trạng tích cực giao tiếp Mỗi lớp sẽ thực hiện 3 buổi trò chơi đóng vai khác nhau, có ghi chép và đánh giá kết quả trước khi thực nghiệm, nhằm phát hiện những điểm yếu của nhóm giáo viên thực nghiệm và từ đó định hướng bồi dưỡng thích hợp.
Trong giai đoạn 2, chúng tôi tập trung vào việc bồi dưỡng lý luận và phương pháp thực hiện các biện pháp giáo dục Giáo viên sẽ xây dựng các hoạt động theo hướng lý thuyết đã trình bày, nhằm khuyến khích trẻ tích cực giao tiếp trong trò chơi đóng vai theo chủ đề Ngoài ra, chúng tôi kết hợp các biện pháp khác như trò chuyện, kể chuyện và tổ chức các buổi hoạt động để giúp trẻ mở rộng vốn từ vựng và rèn luyện kỹ năng giao tiếp.
Giai đoạn 3 bao gồm việc xây dựng và tổ chức buổi hoạt động mẫu, trong đó tiến hành thu thập và xử lý số liệu Các hoạt động quan sát và ghi chép sẽ được thực hiện để đánh giá kết quả thực nghiệm một cách chính xác.
Chúng tôi khuyến khích giáo viên lựa chọn những đề tài khó dạy và khó áp dụng các biện pháp kích thích giao tiếp ở trẻ Dựa trên những đề tài này, chúng tôi sẽ phối hợp với giáo viên tổ chức các buổi hoạt động nhằm đề xuất các biện pháp hiệu quả để tăng cường tính tích cực giao tiếp của trẻ.
Dựa trên số liệu thống kê và biểu đồ, kết quả cho thấy tính tích cực trong giao tiếp đã mang lại hiệu quả rõ rệt Sau khi thực nghiệm, tỷ lệ trẻ đạt mức độ tốt và khá đã chiếm trên 50%, trong khi số trẻ ở mức trung bình và kém đã giảm đáng kể Điều này chứng tỏ tính khả thi và hiệu quả của các biện pháp đã được triển khai.
Từ những kết quả thực nghiệm cho thấy:
Việc áp dụng các biện pháp nhằm phát huy tính tích cực trong giao tiếp cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi đã cho thấy kết quả khả quan, với nhóm thực nghiệm đạt hiệu quả cao hơn so với nhóm đối chứng.
Giáo viên nhóm thực nghiệm đã chủ động xây dựng môi trường giao tiếp tích cực, tạo điều kiện thuận lợi cho sự tương tác Họ sử dụng các biện pháp như tạo tình huống kích thích giao tiếp và khơi gợi trẻ thảo luận, điều mà giáo viên ở lớp đối chứng chưa chú trọng.
Qua thực nghiệm, chúng tôi nhận thấy rằng việc khuyến khích trẻ giao tiếp tích cực trong trò chơi đóng vai theo chủ đề không chỉ nâng cao khả năng giao tiếp mà còn thúc đẩy sự phát triển nhận thức của trẻ Điều này có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ sự phát triển toàn diện của trẻ.
Chương 4 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1 Vấn đề giao tiếp được rất nhiều các nhà nghiên cứu tâm lí-giáo dục xem xét dưới nhiều khía cạnh khác nhau.Điểm qua lịch sử về giao tiếp,dưạ trên các quan điểm khoa học đúng đắn thống nhất giữa ý thức nhân cách và hoạt động cho phép luận văn xác định giao tiếp là 1 quá trình,trong đó con người trao đổi với nhau các ý tưởng,cảm xúc và thông tin xác lập và vận hành các mối quan hệ giữa người với người trong xã hội vì những mục đích khác nhau.
2 Tính tích cự giao tiếp biểu hiện cụ thể ở nhu cầu được giao tiếp,chủ động giao tiếp và khả năng hòa nhập giao tiếp.Tính tích cực giao tiếp của con người góp phần thúc đẩy sự hình thành và phát triển nhân cách con người đặc biệt là lứa tuổi mầm non.Trong đó trẻ lứa tuổi từ 5-6 tuổi là giai đọa chuẩn bị bước sang giai đoạn mới ở lứa tuổi phổ thông, đòi hỏi trẻ được trang bị những kĩ năng cần thiết đặc biệt là kĩ năng giao tiếp.Trẻ tích cực giao tiếp tạo tiền đề cho trẻ hình thành những nét tính cách cần thiết như :tự tin,mạnh dạn ,hòa nhập,vui vẻ, cần thiết để thích ứng với xã hội Vì vậy ,thông qua các hoạt động giáo dục ở trường mầm non, giáo viên tác động giúp trẻ phát huy tính tích cực giao tiếp song song, với sự phát triển các mặt khác
3 Trò chơi đóng vai theo chủ đề là một trò chơi rất bổ ích và lý thú đối với trẻ Khi chơi trẻ được tự do chọn vai chơi và thể hiện vai mà mình đã chọn, được tích cực nhận thức, khám phá và cũng điều kiện thuận lợi để phát huy tính tích cực giao tiếp cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi trong trò chơi đóng vai theo chủ đề chưa được chú ý đến Thực trạng biểu hiện giao tiếp của trẻ mẫu 5-6 tuổi chỉ ở mức độ trung bình và thấp Cần được chú ý nhiều hơn trong các hoạt động giáo dục.
4 Tính tích cực giao tiếp của trẻ mẫu giáo chịu ảnh hưởng các yếu tố: môi trường vật chất và môi trường tinh thần Trong đó, điều kiện quan trọng nhất là tạo môi trường giao tiếp thoải mái, lành mạnh, tự nhiên, kết hợp các biện pháp tổ chức linh hoạt, khéo léo kích thích trẻ tích cực giao tiếp với nhau và với người lớn
5 Giáo viên mẫu giáo chưa xác định rõ ý nghĩa của việc tổ chức trò chơi đóng vai theo chủ đề, các bước trong nội dung tổ chức trò chơi đóng vai theo chủ đề chưa được đầu tư kỹ điều này làm hạn chế tác dụng của việc tổ chức trò chơi đóng vai theo chủ đề cho trẻ
6 Qua quá trình thực nghiệm, cho thấy tính khả thi của một số biên pháp phát huy tính tích cưc giao tiếp trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi trong trò chơi đóng vai theo chủ đề.
Trường mầm non đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển nhân cách của trẻ thông qua giao tiếp tích cực Việc tận dụng các tình huống trong trò chơi đóng vai theo chủ đề sẽ giúp trẻ chủ động giao tiếp và phát triển kỹ năng xã hội.