ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
Trong khoảng thời gian từ tháng 1/2016 đến tháng 6/2017, tại Trung tâm YHHN và Ung bướu – Bệnh viện Bạch Mai, đã có 95 bệnh nhân được chẩn đoán xác định mắc UTP di căn xương, với các tổn thương xương được ghi nhận trên hình ảnh X-quang Các bệnh nhân này đều đáp ứng các tiêu chuẩn lựa chọn và tiêu chuẩn loại trừ.
Bệnh nhân được chẩn đoán xác định UTP dựa vào kết quả mô bệnh học
Bệnh nhân được chụp XHX tại Trung tâm YHHN và Ung bướu – Bệnh viện Bạch Mai và có kết quả tại cơ sở dữ liệu của trung tâm
Bệnh nhân được chẩn đoán là UTP di căn xương dựa trên tổn thương trên XHX và kết hợp với CT, MRI, PET/CT, sinh thiết xương
Bệnh nhân có hồ sơ lưu trữ đầy đủ, có đầy đủ thông tin trong hồ sơ
Bệnh nhân không đáp ứng được các tiêu chuẩn lựa chọn như trên.
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Nghiên cứu mô tả cắt ngang, hồi cứu số liệu
DCPX: sử dụng 99m Tc-MDP
Thiết bị: máy chụp SPECT E.cam Signature Series của Siemens
- Chuẩn bị BN: BN được khám và giải thích về phương pháp chụp hình
- Đánh dấu MDP với 99m Tc, sau đó ủ 30-45 phút
- Tiêm thuốc phóng xạ 99m Tc-MDP với liều 15-25 mCi với người lớn
- Sau khi tiêm, BN ngồi nghỉ ở phòng chờ khoảng 2-3 tiếng, trong khi chờ
BN phải uống ít nhất khoảng 1-1,5 lít nước, đi tiểu trước khi chụp hình
- Ghi hình SPECT: BN được ghi hình sau khi tiêm 2-3 tiếng, chụp toàn thân từ đỉnh đầu đến chân, hai mặt, tốc độ camera trung bình 10 cm/phút
2.2.3 Nội dung nghiên cứu 2.2.3.1 Các nội dung nghiên cứu
Đặc điểm lâm sàng của bệnh nhân
- Thông tin hành chính: tên, tuổi, giới tính
- Thời gian phát hiện bệnh
Giai đoạn bệnh và mô bệnh học
Đặc điểm xạ hình xương
- Số ổ tổn thương trên XHX
- Tính chất tổn thương trên XHX
- Vị trí tổn thương trên XHX
- Các dạng tổn thương trên XHX
Liên quan giữa tổn thương trên xạ hình xương và biểu hiện lâm sàng
- Liên quan giữa vị trí đau và vị trí tổn thương trên XHX
- Liên quan giữa đau xương và số ổ tổn thương trên XHX
- Liên quan giữa giai đoạn bệnh và số ổ tổn thương trên XHX
2.2.3.2 Các chỉ tiêu nghiên cứu
Chỉ tiêu về đặc điểm lâm sàng của BN
- Tuổi Giới tính: nam, nữ
- Thời gian phát hiện di căn xương:
< 1 năm, 1 - < 2 năm, 2 - < 3 năm, 3 - < 4 năm, 4 - < 5 năm, ≥ 5 năm
- Triệu chứng lâm sàng + Triệu chứng hô hấp: ho khan, ho ra máu, khó thở
+ Triệu chứng do u xâm lấn, chèn ép: đau ngực, khàn tiếng, tràn dịch màng phổi, HC chèn ép tĩnh mạch chủ trên, HC Pancoat-Tobias
+ Triệu chứng di căn xương: đau xương (tính chất đau, số lượng vị trí đau, vị trí đau), gãy xương bệnh lý, chèn ép tủy
- Triệu chứng toàn thân: mệt mỏi chán ăn, gầy sút, sốt Chỉ số ECOG: 0-5
Tình trạng di căn cơ quan khác là một yếu tố quan trọng cần xem xét, bao gồm việc xác định có hay không sự xuất hiện của di căn ở các bộ phận ngoài xương Các vị trí di căn có thể bao gồm não, phổi đối bên, màng phổi và hạch bạch huyết.
Chỉ tiêu về giai đoạn bệnh và mô bệnh học
- Giai đoạn bệnh tại thời điểm trước khi phát hiện DCX: I, II, III, IV
- Mô bệnh học: UTP không tế bào nhỏ (UTBM tuyến, UTBM vảy, UTP không tế bào nhỏ khác), UTP tế bào nhỏ
Chỉ tiêu về đặc điểm xạ hình xương
- Số ổ tổn thương trên XHX: đơn ổ, đa ổ (2-5 ổ, >5 ổ)
- Tính chất tổn thương trên XHX: tăng bắt xạ, khuyết xạ, kết hợp
- Vị trí tổn thương trên XHX: xương sọ, cột sống cổ, cột sống ngực, cột sống thắt lưng, xương chậu, xương sườn, xương chi, các xương khác
- Các dạng tổn thương trên XHX: điển hình, không điển hình
2.2.3.3 Một số tiêu chí, đánh giá sử dụng trong nghiên cứu
Thời gian phát hiện DCX: xác định bằng khoảng thời gian từ khi có chẩn đoán xác định UTP đến khi chẩn đoán xác định DCX (tính theo tháng)
Chỉ số toàn trạng theo thang điểm ECOG [44]
Bảng 2.1 Đánh giá thể trạng theo ECOG
Bậc 0 Hoạt động chủ động, có khả năng thực hiện tất cả các hoạt động không hạn chế
Bậc 1 Hạn chế trong hoạt động thể lực vất vả nhưng có thể đi lại và có khả năng thực hiện các công việc nhẹ nhàng hoặc ít vận động
Bậc 2 Có khả năng đi lại và tự chăm sóc bản thân nhưng không thể thực hiện được bất kỳ công việc nào, nằm giường hoặc ghế ít hơn 50% số thời gian thức tỉnh
Bậc 3 Có khả năng tự chăm sóc hạn chế, nằm liệt giường hoặc ghế hơn 50% số thời gian thức tỉnh
Bậc 4 Hoàn toàn tàn tật, không thể thực hiện bất kỳ hoạt động tự chăm sóc nào, hoàn toàn liệt giường hoặc ghế Bậc 5 Chết
2.2.4 Phương pháp thu thập số liệu
Trong nghiên cứu này, chúng tôi đã thu thập kết quả về XHX của tất cả bệnh nhân được chẩn đoán xác định UTP, được chụp XHX tại phòng SPECT của Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu – Bệnh viện Bạch Mai Quá trình này nhằm lựa chọn ra các bệnh nhân đủ tiêu chuẩn Sau đó, chúng tôi sử dụng phần mềm để tra cứu mã hồ sơ bệnh án và thu thập thông tin cần thiết từ hồ sơ bệnh án tại phòng lưu trữ hồ sơ của Bệnh viện Bạch Mai, theo mẫu bệnh án đã được thiết kế sẵn trong phần phụ lục.
2.2.5 Phương pháp xử lý số liệu
- Số liệu được nhập, xử lý và phân tích bằng phần mềm SPSS 20.0
- So sánh, kiểm định sự khác biệt của các biến định tính giữa hai nhóm bằng test χ², các so sánh có ý nghĩa thống kê khi p