PHÂN TÍCH NHIỆM VỤ VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
Phân tích nhiệm vụ 1
1 Tên nhiệm vụ: Tìm hiểu đặc điểm tâm – sinh lý và các tố chất vận động ban đầu của học sinh trường THPT
2 Tìm hiểu đặc điểm tâm – sinh lý của học sinh THPT lứa tuổi (16 – 17)
2.1 Đặc điểm tâm lý của học sinh THPT
Lứa tuổi thanh niên mới lớn thường mang hình dáng của người lớn nhưng vẫn chưa hoàn toàn trưởng thành Trong giai đoạn này, học sinh vẫn phụ thuộc nhiều vào gia đình, và các bậc phụ huynh thường quyết định nội dung cũng như xu hướng chính trong các hoạt động của các em.
- Đặc điểm của hoạt động học tập
Hoạt động học tập của thanh niên học sinh có sự khác biệt rõ rệt so với thiếu niên, với thái độ lựa chọn môn học ngày càng rõ ràng hơn Các em đã phát triển hứng thú học tập gắn liền với định hướng nghề nghiệp của bản thân.
Ở lứa tuổi này, sự phát triển trí tuệ đạt đến mức cao với tri giác có mục đích, quan sát trở nên hệ thống và toàn diện hơn Quá trình quan sát được điều khiển bởi hệ thống tín hiệu thứ hai, gắn liền với tư duy ngôn ngữ Tuy nhiên, hiệu quả quan sát của học sinh vẫn cần sự chỉ đạo từ giáo viên Trong giai đoạn này, hưng phấn vượt trội hơn ức chế, giúp các em tiếp thu cái mới nhanh chóng, nhưng cũng dễ dẫn đến sự nhàm chán, chóng quên và dễ bị tác động bởi môi trường xung quanh.
Khi đạt được thành công, thanh niên thường có xu hướng tự kiêu và tự mãn, nhưng khi đối mặt với thất bại, họ dễ trở nên rụt rè, nản chí và tự trách bản thân Ở độ tuổi này, quá trình tự ý thức diễn ra mạnh mẽ và đặc thù, khiến họ có nhu cầu tìm hiểu và đánh giá các đặc điểm tâm lý của chính mình dựa trên mục đích sống và hoài bão cá nhân.
Thanh niên mới lớn không chỉ có nhu cầu đánh giá mà còn thể hiện khả năng đánh giá sâu sắc hơn so với thiếu niên về các phẩm chất và khía cạnh khác nhau.
Thanh niên mới lớn thường có xu hướng cường điệu trong việc tự đánh giá bản thân, có thể đánh giá thấp những điểm mạnh hoặc đánh giá quá cao năng lực của mình Việc nhận diện những điểm mạnh và điểm yếu của bản thân và những người xung quanh là rất quan trọng để phát triển cá nhân.
Sự phát triển tâm lý của thanh niên học sinh gắn liền với các hoạt động thực tiễn trong cuộc sống, và chủ yếu phụ thuộc vào một loại hình hoạt động chủ đạo.
Khi thực hiện giáo dục thể chất cho học sinh THPT, giáo viên cần định hướng và nhắc nhở các em một cách đúng đắn Việc động viên và khen thưởng khi các em hoàn thành tốt nhiệm vụ, đồng thời phê bình khi cần thiết, sẽ giúp khuyến khích tinh thần học tập và rèn luyện thể chất của các em.
Để đạt hiệu quả cao trong giáo dục thể chất tại trường phổ thông, giáo viên cần hiểu rõ đặc điểm tâm lý của học sinh ở lứa tuổi này Việc áp dụng các phương pháp, biện pháp và bài tập phù hợp sẽ giúp nâng cao kết quả học tập của các em.
2.2 Đặc điểm giải phẩu sinh lý của học sinh THPT
Lứa tuổi học sinh THPT là giai đoạn phát triển mạnh mẽ của cơ thể, trong đó nhiều bộ phận đã đạt đến mức phát triển tương đương người lớn.
Bộ xương ở lứa tuổi này phát triển nhanh chóng về chiều dài và bề dày, với hàm lượng phốt pho và canxi tăng cao, làm cho xương trở nên cứng cáp hơn Sự cốt hóa bắt đầu xuất hiện ở các bộ phận như xương mặt và xương sống, trong khi các tổ chức sụn được thay thế bằng mô xương, đồng thời chiều dài của xương cột sống cũng gia tăng.
15 năng biến đổi của cột sống không giảm mà lại tăng lên Có xu hướng cong vẹo nếu tư thế ngồi sai, hoạt động vận động không đúng
Ở lứa tuổi này, hệ cơ đã phát triển nhưng tốc độ phát triển chậm hơn so với hệ xương, dẫn đến khối lượng cơ tăng nhanh Các cơ chủ yếu phát triển về chiều dài, nên chúng thường dài và nhỏ Do đó, khi hoạt động, cơ bắp dễ bị mệt mỏi vì chưa phát triển về bề dày Vì vậy, giáo viên cần chú ý giáo dục đúng cách để phát triển cân đối cơ bắp cho học sinh.
Hệ hô hấp ở lứa tuổi học sinh phổ thông đang trong quá trình phát triển mạnh mẽ nhưng không đồng đều, dẫn đến lồng ngực còn hẹp Nhịp thở nhanh và sự chưa ổn định của dung tích sống, thông khí phổi và nhu mô phổi là nguyên nhân chính khiến tần số hô hấp của các em tăng cao khi hoạt động Điều này dẫn đến hiện tượng mệt mỏi do thiếu ôxy trong quá trình vận động.
Hệ tuần hoàn ở lứa tuổi THPT phát triển mạnh nhưng thiếu sự cân đối, dẫn đến mất thăng bằng trong cơ thể Dung tích sống tăng gấp đôi so với tuổi thiếu niên, trong khi tính đàn hồi của mạch máu chỉ tăng 1,5 lần Sự rối loạn tạm thời của hệ tuần hoàn có thể gây thiếu máu não do thiếu ôxy, làm huyết áp tăng cao đột ngột và khiến học sinh dễ mệt mỏi khi hoạt động Do đó, trong quá trình tập luyện, cần áp dụng nguyên tắc “Từ nhẹ đến nặng” để đảm bảo sức khỏe.
Để tránh tình trạng tăng khối lượng vận động cực đại gây rối loạn hệ tuần hoàn và ảnh hưởng đến sự phát triển cơ thể của học sinh, việc lựa chọn các bài tập từ dễ đến khó là rất quan trọng.
Phân tích nhiệm vụ 2
1 Tên nhiệm vụ: Nghiên cứu và lựa chọn một số bài tập bổ trợ cho kỹ thuật nhảy xa “kiểu ưỡn thân” Áp dụng vào thực tiễn đối tượng nam học sinh khối 11 trường THPT Phan Đình Phùng – Thị xã Hà Tĩnh Từ đó rút ra kết luận
Nghiên cứu về đặc điểm tâm – sinh lý và tố chất vận động của nam học sinh trường THPT Phan Đình Phùng – Thị xã Hà Tĩnh cho thấy sự phát triển khá đồng đều Tuy nhiên, việc ứng dụng các bài tập bổ trợ và phương pháp dạy học mới tại trường vẫn còn hạn chế, chủ yếu dựa vào các phương pháp truyền thống mà thiếu sự sáng tạo Đặc biệt, kỹ thuật nhảy xa “Kiểu ưỡn thân” hiện chưa có sự đổi mới trong các bài tập bổ trợ, với học sinh khối 11 chủ yếu tập theo sách giáo khoa Giáo viên chưa áp dụng các bài tập và phương pháp hiệu quả hơn để thay thế Để cải thiện phương pháp dạy học tại trường, nghiên cứu này đề xuất lựa chọn và áp dụng một số bài tập bổ trợ phù hợp với trình độ, lứa tuổi và đặc điểm tâm – sinh lý của học sinh, nhằm nâng cao hiệu quả và chất lượng học tập môn nhảy xa “Kiểu ưỡn thân” cho nam học sinh khối 11.
Việc đưa các bài tập bổ trợ vào chương trình học chính khóa là cần thiết để nâng cao tính tự giác và tích cực của học sinh Những bài tập này được thực hiện ở phần cơ bản của giờ dạy, giúp học sinh phát huy tối đa khả năng của mình Sau 8 tuần tập luyện, nhờ vào hiệu quả của các bài tập bổ trợ, thành tích nhảy xa "Kiểu ưỡn thân" của nam học sinh đã có sự cải thiện rõ rệt.
27 ường THPT Phan Đình Phùng đã tăng lên rõ rệt Ngoài những bài tập thông thường chúng tôi lựa chọn thêm một số bài sau:
HỆ THỐNG CÁC BÀI TẬP BỔ TRỢ ĐƢỢC LỰA CHỌN :
TT Tên bài tập Định lượng Phương pháp chỉ dẫn
2-3 tổ, chạy đạp sau khoảng 30m , (nghỉ giữa 1 phút)
- Thực hiện theo hiệu lệnh
- Đạp sau chân thẳng không hất gót
- Chạy đà tốc độ tăng dần, giậm nhảy, bước bộ qua xà ngang rơi vào hố cát ( chân lăng rơi xuống trước)
4-5 lần liên tục theo dòng nước chảy
- Giai đoạn bước bộ ghìm chân giậm lại
- Khi rơi xuống bằng chân lăng
- Chạy đà tốc độ tăng dần, giậm nhảy tay chạm vật chuẩn
4-5 lần liên tục theo dòng nước chảy
- Giậm nhảy chính xác, chân giậm thẳng, đùi chân lăng nâng lên vuông góc với thân người, (rơi xuống bằng chân giậm)
- Tại chỗ thực hiện động tác miết đùi- đẩy hông – gập thân
7-8 lần thực hiện liên tục ( theo nhịp 1,2,3)
- Đùi chân lăng nâng vuông góc, duỗi thẳng chân lăng miết từ trước ra sau
- Thực hiện theo nhịp hô
- Chạy 3 bước đà giậm nhảy ép đùi – miết chân lăng – ưỡn thân, rơi xuống bằng 2 chân (liên tục)
3 tổ, mỗi tổ thực hiện 4-5 lần
- Thực hiện theo nhịp hô
- Ghìm chân giậm, miết chân lăng, căng thân
- Đứng trên ghế băng chạy 3 bước, giậm nhảy- ép đùi – miết chân lăng – ưỡn thân, rơi xuống hố cát bằng 2 chân
7-8 lần, thực hiện liên tục theo dòng nước chảy
- Ghìm chân giậm, miết chân lăng kết hợp ưỡn căng thân
- Yêu cầu người tập thực hiện đúng kỹ thuật
2 Mục đích - yêu cầu các kỹ thuật của các bài tập
2.1 Bài tập 1: Chạy đạp sau, chạy tốc độ cao 20m
+ Mục đích: Là phát triển các nhóm cơ chân, bổ trợ cho chạy đà, giậm nhảy và giai đoạn trên không
- Tư thế chuẩn bị: Đứng chân trước, chân sau, chân nọ tay kia, người hơi ngả về trước
- Cách thực hiện: ( Chạy đạp sau) Khi chạy thực hiện động tác lăng trước, đùi nâng cao, cổ chân thả lỏng, góc độ giữa đùi và cẳng chân khoảng
Khi thực hiện động tác, bắt đầu bằng cách kết thúc lăng trước và chuyển sang chống trước bằng 1/2 bàn chân, sau đó nhanh chóng miết về sau Tiếp theo, đạp sau mạnh mẽ, duỗi hết các khớp từ hông đến cổ chân Khi hoàn thành giai đoạn đạp sau, chân cần được duỗi thẳng và nhanh chóng co khớp gối để đưa chân ra trước mà không hất gót Đồng thời, thân trên nghiêng về phía trước với góc 75-80 độ.
2.2 Bài tập 2: Chạy đà tốc độ tăng dần, giậm nhảy- bước bộ qua xà ngang, rơi vào hố cát
Mục đích của kỹ thuật nhảy xa "Kiểu ưỡn thân" là hỗ trợ giai đoạn chạy đà và giậm nhảy, đồng thời đảm bảo góc độ bay hợp lý trong giai đoạn trên không.
- Tư thế chuẩn bị: Đứng chân trước chân sau, chân nọ tay kia, người hơi ngã về trước
Để thực hiện kỹ thuật nhảy cao, người tập cần đo đà chuẩn và tăng dần tốc độ khi chạy đà Khi đến điểm kết thúc, người tập phải giậm nhảy chính xác vào ván giậm để nâng cơ thể bay lên vượt qua xà ngang cao 50cm Trong giai đoạn bay qua xà, đùi chân lăng cần nâng lên vuông góc với thân, trong khi cẳng chân thả lỏng Chân giậm phải thẳng và giữ vị trí, tay bên chân lăng đánh ngang, tay bên chân giậm đánh lên trên, và thân trên hơi ngã về phía trước Cuối cùng, người tập cần hạ cánh xuống hố cát bằng chân lăng.
2.3 Bài tập 3: Chạy tốc độ tăng dần giậm nhảy tay chạm vật chuẩn
+ Mục đích: Bổ trợ cho chạy đà, giậm nhảy và xây dựng cảm giác trên không
- Tư thế chuẩn bị: Đứng chân trước chân sau, chân nọ tay kia, người hơi ngả về trước
Để thực hiện kỹ thuật giậm nhảy, bạn cần chạy đà với tốc độ tăng dần và thực hiện giậm nhảy chính xác vào ván giậm hoặc bục gỗ Khi nhảy, hãy nâng cơ thể lên cao và tiến về phía trước, giữ chân giậm thẳng và ghìm lại, đồng thời co chân kia vuông góc với thân người Cẳng chân nên thả lỏng để tạo thành tư thế bước bộ tự nhiên Tay bên chân giậm cần vươn lên cao để chạm vào vật chuẩn, trong khi tay kia đánh tự nhiên Vật chuẩn nên được treo cách mặt đất một khoảng nhất định.
2,20m đến 2,25m, khoảng cách từ điểm rơi của vật chuẩn xuống hố cát đến ván giậm từ 1 – 1,2m) Kết thúc động tác rơi xuống hố cát bằng chân giậm
2.4 Bài tập 4: Tại chỗ thực hiện động tác miết đùi - đẩy hông – gập thân
+ Mục đích: Bổ trợ cho giai đoạn trên không và giai đoạn tiếp đất của kỹ thuật nhảy xa “Kiểu ưỡn thân”
- Tư thế chuẩn bị: Đứng chân trước, chân sau Chân giậm nhảy để trước, thân người hơi ngã về trước
Nhịp 1 : Đưa chân lăng ra trước và nâng đùi chân lăng lên vuông góc với thân nguời, cẳng chân thả lỏng, tay bên chân lăng đánh sang ngang còn tay bên chân giậm đánh lên trên
Nhịp 2 : Từ từ duỗi thẳng chân lăng và miết chân lăng từ trước ra sau, thân trên căng, chân giậm thẳng Lúc này cơ thể giống hình cánh cung,
Nhịp 3 : Nhanh chóng thu chân lăng về trước kết hợp với gập thân về trước, 2 tay đánh ra sau
2.5 Bài tập 5: Chạy 3 bước, giậm nhảy ép đùi – miết chân lăng – - ưỡn thân, rơi xuồng bằng 2 chân (liên tục)
+ Mục đích: Bổ trợ cho giai đoạn trên không và tiếp đất
- Tư thế chuẩn bị: Đứng chân trước chân sau, chân giậm để sau, chân nọ tay kia người hơi ngả về trước
Để thực hiện kỹ thuật nhảy đúng cách, khi có hiệu lệnh chạy đà ba bước, bạn cần giậm nhảy, nâng đùi chân lăng lên vuông góc với thân người, và thả lỏng cẳng chân Sau đó, nhanh chóng duỗi thẳng chân lăng và miết từ trước ra sau, kết hợp với việc đánh tay và ưỡn căng thân, giữ chân giậm thẳng Khi tiếp đất, hãy thu hai gối về trước ngực và gập thân ra trước, tiếp đất bằng hai chân để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
2.6 Bài tập 6: Đứng trên ghế băng (đặt dọc trong hố nhảy) chạy nhẹ
3 bước giậm nhảy ép đùi – miết chân lăng – ưỡn thân, rơi xuống hố cát bằng 2 chân
+ Mục đích: Bổ trợ giai đoạn trên không và giai đoạn tiếp đất
- Tư thế chuẩn bị: Đứng trên ghế băng tư thế chân giậm để sau,người hơi ngã về trước, chân nọ tay kia
Để thực hiện bài tập chạy nhẹ, người tập cần thực hiện 3 bước đến cuối ghế băng, sau đó nhảy lên thành tư thế bước bộ trên không Tiếp theo, nhanh chóng duỗi thẳng chân lăng và miết từ trước ra sau, giữ chân giậm thẳng và ưỡn căng thân, đồng thời nâng cao 2 tay Khi tiếp đất, thu 2 chân về phía trước và gập người về trước, hạ xuống bằng 2 chân Trong quá trình tập luyện, người tham gia xếp thành hàng dọc trước ghế băng, người đứng đầu thực hiện xong sẽ quay về cuối hàng để người tiếp theo lên, tạo thành một dòng chảy liên tục trong bài tập.
Sau khi nghiên cứu, lựa chọn các bài tập bổ trợ trên Tiến hành áp dụng vào đối tượng nam học sinh khối 11 trường THPT Phan Đình
Phùng – Thị xã Hà Tĩnh
Chúng tôi đã chọn 20 nam học sinh lớp 11B làm nhóm thực nghiệm và 20 nam học sinh lớp 11A làm nhóm đối chiếu Trước khi tiến hành thực nghiệm, hai nhóm này được đảm bảo đồng đều về sức khỏe, thành tích ban đầu, số buổi tập, thời gian và điều kiện tập luyện Tất cả học sinh đều ở độ tuổi 16-17 và sinh sống tại Thị xã Hà Tĩnh.
Nhóm đối chiếu: Tập các bài tập bổ trợ cho kỹ thuật nhảy xa “Kiểu - ưỡn thân” thông thường theo chương trình sách giáo khoa
Nhóm thực nghiệm: Tập các bài tập bổ trợ cho kỹ thuật nhảy xa
“Kiểu ưỡn thân” đã được lựa chọn riêng
Mỗi tuần tập 2 buổi vào giờ chính khoá thứ 2 và thứ 6 hàng tuần Mỗi giờ thực hiện các bài tập từ 10-15 phút Thời gian thực nghiệm 8 tuần
(2 tháng) từ ngày 17/02 đến ngày 12/04/ 2003 Tại trường THPT Phan Đình Phùng – Thị xã Hà Tĩnh
Bài tập Số buổi Tuần
Sau 8 tuần thực nghiệm Tuần thứ 8 tiến hành kiểm tra cùng đợt kiểm tra học kỳ môn nhảy xa “Kiểu ưỡn thân” khối 11 trường THPT Phan Đình Phùng – Thị xã Hà Tĩnh Kết quả thu được ở bảng sau:
KẾT QUẢ KIỂM TRA KỸ THUẬT NHẢY XA
Nhóm đối chiếu Nhóm thực nghiệm n 20 20
BIỂU THỊ THÀNH TÍCH NHẢY XA “KIỂU ƢỠN THÂN”
Sau thực nghiệm tiến hành kiểm tra kỹ thuật nhảy xa “ Kiểu ưỡn thân ” kết quả thu được ở bảng 9 biểu đồ 5 cho thấy:
Sau 8 tuần thực nghiệm thành tích của nhóm đối chiếu là: X 4,65m Thành tích của nhóm thực nghiệm là : X = 4,95m Khi đem so
:Nhóm thực nghiệm :Nhóm đối chiếu
35 sánh thành tích sau thực nghiệm của 2 nhóm với nhau thì toán thống kê tìm ra được khác biệt có ý nghĩa
Trong một nghiên cứu so sánh giữa hai lớp 11B và 11A với cùng thời gian, lứa tuổi tâm sinh lý và sức khỏe, lớp 11B đã áp dụng các bài tập bổ trợ mới và đạt thành tích tốt hơn Cụ thể, thành tích nhảy xa "Kiểu ưỡn thân" của nam sinh lớp 11B cao hơn lớp 11A với khoảng cách là 4,95m so với 4,65m, chênh lệch lên tới 30cm.
Sự gia tăng thành tích nhảy xa "Kiểu ưỡn thân" của nam học sinh lớp 11B (nhóm thực nghiệm) đã chứng minh rằng việc áp dụng các bài tập bổ trợ có hiệu quả trong việc nâng cao chất lượng học tập môn nhảy xa tại trường THPT Phan Đình Phùng – Thị xã Hà Tĩnh Kết quả nghiên cứu cho thấy những bài tập này không chỉ mang lại kết quả khả quan mà còn có thể áp dụng cho các đối tượng khác nhau trong cùng lứa tuổi.
