Giáo trình Mạch điện chiếu sáng cơ bản (Nghề: Điện dân dụng) cung cấp cho người học những kiến thức như: Nối dây đơn và làm đầu cốt (lõi một sợi); Đấu nối dây đơn và làm đầu cốt (lõi nhiều sợi); Đấu nối dây cáp và làm đầu cốt; Lắp đặt bảng điện nổi; Lắp đặt bảng điện ngầm;...Mời các bạn cùng tham khảo!
NỐI DÂY ĐƠN VÀ LÀM ĐẦU CỐT (LÕI MỘT SỢI)
Qui trình nối dây
- Trình bày được quy trình kỹ thuật nối thẳng và nối phân nhánh dây đơn lõi một sợi
- Thể hiện thái độ nghiêm túc và hăng hái trong giờ học
1.1 Quy trình nối thẳng dây đơn lõi một sợi
Qui trình nối được thực hiện theo các bước sau:
Bước 1: Cắt bỏ lớp vỏ cách điện
Khi bóc lớp vỏ cách điện của dây điện, không nên cắt thẳng góc quanh sợi dây vì điều này dễ làm gãy dây khi có lực tác động Thay vào đó, nên sử dụng dao gọt với góc nghiêng 30 độ Đối với dây có tiết diện nhỏ hơn 2,5 mm², có thể dùng kìm để tuốt dây.
Hình 1.1: Bóc vỏ cách điện
Bước 2: Làm sạch ruột dây dẫn
Làm sạch ruột dây dẫn bằng vải sợi thuỷ tinh hoặc giấy, lau nhẹ cho đến khi thấy ánh kim
Hình 1.2: Làm sạch đầu nối
Uốn đầu lõi một góc 90 độ với khoảng cách từ 8 đến 10 lần đường kính lõi tại chỗ cắt lớp cách điện, sau đó đặt chúng vào nhau Sử dụng hai kìm điện để quấn dây này lên dây kia khoảng 5 đến 7 vòng, và tiếp tục quấn thêm 5 đến 7 vòng bằng kìm vạn năng, siết chặt theo chiều ngược nhau Cuối cùng, cần bóp chắc các đầu dây để đảm bảo độ bền và an toàn.
Đối với việc nối thẳng dây đơn có tiết diện nhỏ hơn 2,5 mm², quy trình thực hiện bao gồm các bước chuẩn bị như sau: đầu tiên, bóc lớp cách điện bên ngoài bằng kìm hoặc dao cắt điện chuyên dụng Sau đó, làm sạch lõi dây bằng vải sợi thủy tinh Tiếp theo, chuẩn bị một sợi dây dẫn cùng loại với vật liệu làm dây dẫn, có đường kính nhỏ hơn lõi dây từ 2 đến 4 lần và chiều dài đủ để xoắn từ 20 đến 30 vòng Cuối cùng, thực hiện ghép nối hai phần dây dẫn theo hướng dẫn minh họa.
Hình 1.4: Nối thẳng dây đơn (S> 2,5 mm 2 )
1.2 Quy trình nối phân nhánh dây đơn lõi một sợi
Phương pháp này được ứng dụng tại những nơi cần rẽ nhánh trên đường dây chính
Đối với dây có tiết diện nhỏ hơn 2,5 mm², có hai phương pháp nối như hình vẽ 1.5 để đảm bảo độ vững chắc và bền cơ Quy trình thực hiện tương tự như nối thẳng: đầu tiên, bóc lớp cách điện bên ngoài với khoảng cách đủ để quấn từ 10 đến 15 vòng xoắn quanh lõi phân nhánh Tiếp theo, cắt bỏ vỏ đoạn phân nhánh dài từ 15 đến 20 lần đường kính dây, sau đó làm sạch lớp cách điện bằng vải sợi thủy tinh hoặc giấy ráp cho đến khi thấy ánh kim.
Xoắn từ 10 đến 15 vòng lõi của sợi dây phân nhánh quanh sợi dây chính, sau đó sử dụng kìm điện để bóp chặt và siết chắc các vòng xoắn Để đảm bảo độ bền, hãy dùng hai kìm điện chuyển động ngược chiều nhau và bóp chặt các đầu dây.
Hình 1.5: Nối phân nhánh dây đơn (S< 2,5 mm 2 ) Đối với trường hợp tiết diện dây lớn hơn 2,5 mm 2 qui trình nối được thực hiện theo các bước tương tự
Khâu chuẩn bị bao gồm:
- Bóc vỏ lớp cách điện bên ngoài bằng kìm hay dao cắt điện chuyên dụng
- Làm sạch lõi dây dẫn bằng vải sợi thuỷ thinh,
Chuẩn bị một sợi dây dẫn cùng loại với vật liệu của dây dẫn hiện tại, có đường kính nhỏ hơn từ 2 đến 4 lần so với lõi dây dẫn Chiều dài của sợi dây này cần đủ để thực hiện từ 20 đến 30 vòng xoắn.
- Thực hiện ghép nối hai phần dây dẫn
Hình 1.6: nối phân nhánh dây đơn (S> 2,5 mm 2 )
Nối thẳng dây đơn lõi một sợi
- Nối thẳng dây đơn lõi một sợi đúng tiêu chuẩn kỹ thuật
- Thực hiện tốt các quy tắc an toàn trong công việc
- Thể hiện được tác phong công nghiệp và thái độ nghiêm túc, cẩn thận, tích cực trong rèn luyện kỹ năng
2.1 Công tác chuẩn bị Để phục vụ tốt cho quá trình thực hành, ta cần chuẩn bị một số dụng cụ và thiết bị vật tư Dưới dây là số lượng dụng cụ và thiết bị vật tư chuẩn bị cho 1 nhóm 2 sinh viên bao gồm: a) Dụng cụ
STT Tên dụng cụ Số lượng Ghi chú
5 Dao cắt vỏ cách điện 01 b) Thiết bị vật tư
STT Tên thiết bị, vật tư Số lượng Ghi chú
1 Dây dẫn đơn lõi một sợi 1,0 mm 2 1m
2 Dây dẫn đơn lõi một sợi 1,5 mm 2 1m
3 Dây dẫn đơn lõi một sợi 2,5 mm 2 1m
2.2 Thực hành nối thẳng dây đơn
Thao tác mẫu là một phần quan trọng trong giờ thực hành, giúp sinh viên nắm vững kiến thức và rèn luyện kỹ năng hiệu quả Giáo viên sẽ thực hiện các bước thao tác mẫu để sinh viên quan sát, kết hợp thuyết trình và đối chiếu với bảng quy trình kỹ thuật, từ đó giúp sinh viên hiểu rõ hơn về từng bước thực hiện công việc.
Trong quá trình thao tác mẫu, nếu thấy sinh viên chưa hiểu hoặc chưa rõ bước nào thì giáo viên sẽ thao tác lại bước đó
2.2.2 Chia nhóm Để giờ thực hành đạt hiệu quả cao, ta cần chia lớp thành nhiều nhóm, cụ thể như sau: Mỗi ca thực hành có sĩ số tối đa là 24 sinh viên, chia thành 12 nhóm, mỗi nhóm 2 sinh viên
- Các nhóm tiến hành thực hiện
Mỗi sinh viên trong nhóm sẽ luân phiên thực hiện các công việc khác nhau để rèn luyện kỹ năng Trong lần đầu tiên, sinh viên 1 sẽ thực hiện các công việc phụ như cắt bỏ lớp vỏ cách điện và làm sạch ruột dây dẫn, trong khi sinh viên 2 sẽ thực hiện nối dây Ở lần thứ hai, hai sinh viên sẽ hoán đổi công việc cho nhau Quá trình này sẽ được lặp lại nhiều lần trong các nhóm để đảm bảo các sinh viên hình thành kỹ năng nối dây đúng tiêu chuẩn kỹ thuật.
Trong quá trình thực hành, giáo viên cần liên tục quan sát và điều chỉnh các thao tác của sinh viên, nhằm cải thiện kỹ năng và đảm bảo các em thực hiện đúng cách.
Sau khi kết thúc giờ thực hành, giáo viên sẽ sử dụng các tiêu chí đánh giá để đánh giá kết quả của từng nhóm Đối với kỹ năng nối thẳng dây dẫn đơn lõi một sợi, mối nối cần phải đáp ứng các tiêu chí cụ thể để đảm bảo chất lượng.
- Mối nối chắc chắn, gọn, sáng và xoắn đều
- Mối nối không dài quá cũng không ngắn quá, cụ thể đối với dây tiết diện
2,5mm 2 chiều dài mối nối khoảng từ 3-5cm
- Vỏ cách điện không bị trầy xước, dập nát
Dựa trên kết quả bài thực hành của các nhóm, chúng ta cần nhận xét tổng quát về thành tích của cả lớp Điều này giúp nhấn mạnh những kiến thức và kỹ năng quan trọng mà các bạn cần lưu ý để cải thiện trong các bài thực hành tiếp theo.
Nối phân nhánh dây đơn
- Nối phân nhánh dây đơn lõi một sợi đúng tiêu chuẩn kỹ thuật
- Thực hiện được các quy tắc an toàn trong công việc
- Thể hiện được tác phong công nghiệp và thái độ nghiêm túc, cẩn thận, tích cực trong rèn luyện kỹ năng
3.1 Công tác chuẩn bị Đối với bài thực hành nối phân nhánh dây đơn, số lượng dụng cụ và thiết bị vật tư chuẩn bị cho 1 nhóm 2 sinh viên bao gồm: a) Dụng cụ
STT Tên dụng cụ Số lượng Ghi chú
5 Dao cắt vỏ cách điện 01 b) Thiết bị vật tư
STT Tên thiết bị, vật tư Số lượng Ghi chú
1 Dây dẫn đơn lõi một sợi 1,0 mm 2 1m
2 Dây dẫn đơn lõi một sợi 1,5 mm 2 1m
3 Dây dẫn đơn lõi một sợi 2,5 mm 2 1m
3.2 Thực hành nối phân nhánh dây đơn
Thao tác mẫu đóng vai trò quan trọng trong giờ thực hành, giúp sinh viên nắm vững kiến thức và rèn luyện kỹ năng hiệu quả Giáo viên sẽ thực hiện thao tác mẫu một lần, kết hợp thuyết trình và đối chiếu với bảng quy trình kỹ thuật, để sinh viên có thể quan sát và hiểu rõ từng bước thực hiện công việc.
Trong quá trình thao tác mẫu, nếu thấy sinh viên chưa hiểu hoặc chưa rõ bước nào thì giáo viên sẽ thao tác lại bước đó
3.2.2 Chia nhóm Để giờ thực hành đạt hiệu quả cao, ta cần chia lớp thành nhiều nhóm, cụ thể như sau: Mỗi ca thực hành có sĩ số tối đa là 24 sinh viên, chia thành 12 nhóm, mỗi nhóm 2 sinh viên
- Chia nhóm và phân bổ các nhóm vào vị trí thực hành
- Các nhóm tiến hành thực hiện công việc
Mỗi sinh viên trong nhóm sẽ luân phiên thực hiện các công việc khác nhau, giúp hình thành kỹ năng nối dây đúng tiêu chuẩn kỹ thuật Ví dụ, trong lần đầu tiên, sinh viên 1 sẽ thực hiện các công việc phụ như cắt bỏ lớp vỏ cách điện và làm sạch ruột dây dẫn bằng giấy ráp, trong khi sinh viên 2 sẽ thực hiện việc nối dây Ở lần thứ hai, hai sinh viên sẽ thay đổi công việc cho nhau, và các nhóm sẽ tiếp tục luân phiên thực hiện các thao tác này nhiều lần.
Trong quá trình thực hành của sinh viên, giáo viên cần liên tục quan sát và điều chỉnh các thao tác chưa chính xác, nhằm hoàn thiện kỹ năng cho sinh viên.
Sau khi kết thúc giờ thực hành, giáo viên sẽ đánh giá kết quả của từng nhóm dựa trên các tiêu chí đánh giá của bài thực hành Đối với kỹ năng nối phân nhánh dây đơn lõi một sợi, mối nối cần phải đáp ứng các tiêu chuẩn nhất định.
- Mối nối chắc chắn, sạch, sáng và xoắn đều
- Mối nối không dài quá cũng không ngắn quá
- Phần vỏ cách điện gần mối nối không bị dập nát, trầy xước
Dựa trên kết quả bài thực hành của các nhóm, chúng ta cần tổng hợp và nhận xét kết quả chung của cả lớp Đồng thời, cần nhắc nhở và nhấn mạnh những kiến thức cùng các thao tác quan trọng mà các bạn cần lưu ý trong bài học này.
Bấm cốt đầu dây
- Bấm cốt đầu dây đúng tiêu chuẩn kỹ thuật
- Thực hiện được các quy tắc an toàn trong công việc
- Thể hiện được tác phong công nghiệp và thái độ nghiêm túc, cẩn thận, tích cực trong rèn luyện kỹ năng
4.1 Quy trình thực hiện Đầu cốt được dùng để bắt chắc chắn dây dẫn điện với các cầu đấu nguồn hoặc phụ tải, các dầu dây dẫn điện với nhau tạo thành những chỗ tiếp xúc điện vững chắc, thường được sử dụng ở các hộp nối, các cầu đấu trung gian
Qui trình bấm đầu cốt từ khâu chuẩn bị đến khâu hoàn thành được thực hiện như sau:
Bước 1: Bóc lớp vỏ cách điện
Khoảng cách lớp vỏ cần bóc thường là 5 cm cho dây dẫn có tiết diện S < 2,5 mm² Đối với dây có tiết diện S > 2,5 mm², khoảng cách bóc vỏ sẽ phụ thuộc vào loại đầu cốt Sử dụng kìm tuốt dây hoặc dao chuyên dụng để cắt lớp cách điện bên ngoài, sau đó dùng vải sợi thủy tinh hoặc giấy để làm sạch phần lõi dây.
Để kết nối dây dẫn với đầu cốt, đầu tiên, luồn phần lõi dây vào đầu cốt, sau đó sử dụng kìm ép cốt để bóp chặt phần tiếp xúc giữa đầu cốt và dây dẫn Đối với dây dẫn và đầu cốt lớn, cần sử dụng kìm cộng lực để đảm bảo độ chặt của đầu cốt Cuối cùng, phần kết nối này nên được bọc bằng vỏ nhựa cách điện hoặc băng cách điện để đảm bảo an toàn.
Để nối nhiều đầu dây lại với nhau, trước tiên cần bóc lớp vỏ cách điện và làm sạch các đầu dây Sau đó, sử dụng kìm để xoắn chặt các đầu dây lại với nhau Tiếp theo, luồn đầu cốt vào và thực hiện thao tác bấm Cuối cùng, tiến hành bọc cách điện để đảm bảo an toàn cho mối nối.
Hình 1.9: Bấm đầu cốt cho nhiều dây
4.2 Thực hành bấm cốt đầu dây
4.2.1 Công tác chuẩn bị Ở thao tác này cần chuẩn bị một số dụng cụ và vật tư thiết bị sau: a) Dụng cụ
STT Tên dụng cụ Số lượng Ghi chú
5 Dao cắt vỏ dây 01 b) Thiết bị vật tư
STT Tên thiết bị, vật tư Số lượng Ghi chú
1 Dây dẫn đơn lõi một sợi 1,0 mm 2 1 m
2 Dây dẫn đơn lõi một sợi 1,5 mm 2 1 m
3 Dây dẫn đơn lõi một sợi 2,5 mm 2 1 m
4 Đầu cốt cho dây 1,0 mm 2 20 cái
5 Đầu cốt cho dây 1,5 mm 2 20 cái
6 Đầu cốt cho dây 2,5 mm 2 20 cái
Trước khi sinh viên thực hành, giáo viên sẽ trình bày mẫu các bước thực hiện công việc để sinh viên quan sát Trong quá trình thao tác, giáo viên kết hợp thuyết trình và đối chiếu với bảng quy trình kỹ thuật, giúp sinh viên nắm rõ các bước thực hiện.
Trong quá trình thao tác mẫu, nếu thấy sinh viên chưa hiểu hoặc chưa rõ bước nào thì giáo viên sẽ thao tác lại bước đó
- Chia nhóm và phân bổ các nhóm vào vị trí thực hành
- Các nhóm tiến hành thực hiện công việc
Trong quá trình thực hành, giáo viên cần thường xuyên theo dõi và điều chỉnh các thao tác của sinh viên, nhằm giúp các em hoàn thiện kỹ năng một cách hiệu quả.
Sau khi kết thúc giờ thực hành, giáo viên sẽ sử dụng các tiêu chí đánh giá để đánh giá kết quả của từng nhóm Đối với kỹ năng bấm cốt đầu dây, sản phẩm cuối cùng cần đáp ứng các tiêu chí đã đề ra.
- Đầu cốt phải có kích thước phù hợp với dây dẫn
- Đầu cốt được bóp phải chắc chắn, không bị vỡ phần chụp cách điện
- Không để hở phần lõi dây dẫn ra ngoài, không để thừa đầu dây dẫn quá 0,5mm
Dựa trên kết quả bài thực hành của các nhóm, chúng ta cần tổng hợp và nhận xét về kết quả chung của cả lớp Đồng thời, hãy nhấn mạnh những kiến thức quan trọng và các thao tác cần lưu ý trong quá trình thực hiện bài.
Tạo khuyên đầu dây
- Tạo khuyên đầu dây đúng tiêu chuẩn kỹ thuật
- Thực hiện được các quy tắc an toàn trong công việc
- Thể hiện được tác phong công nghiệp và thái độ nghiêm túc, cẩn thận, tích cực trong rèn luyện kỹ năng
Khi kết nối dây dẫn vào các cầu đấu điện, cần phải đánh khuyên cho đầu dây để đảm bảo tiếp xúc điện chắc chắn và đúng kỹ thuật Lưu ý rằng khuyên nối phải được đặt đúng chiều, vì khi siết chặt các đai ốc hoặc vít, dây dẫn sẽ ôm chặt vào thân bu-lông.
Để bắt đầu, cắt bỏ lớp vỏ cách điện của dây điện Đối với dây đơn cứng, đo đường kính của vít và xác định chiều dài lõi dây cần thiết để uốn thành khuyên tròn Sử dụng kìm tuốt dây hoặc dao chuyên dụng để cắt lớp cách điện từ đầu nối lõi dây đến khoảng cách cần thiết, nên để dư ra 2-3 mm Đối với dây đơn mềm, cần để dư thêm đoạn dây khoảng 5-7 vòng để quấn lên lõi dây.
Bước 2: Làm sạch lõi dây
Làm sạch phần lõi dây trần bằng vãi sợi hay giấy ráp cho đến khi thấy ánh kim loại (hình 1.2)
Bước 3: Uốn đầu lõi dây Đối với dây đơn cứng, sử dụng kìm điện để bẻ vuông góc phần lõi đã được chuẩn bị và hơi uốn cong đầu dây Tiếp theo, dùng kìm mỏ nhọn để uốn cong dần cho đến khi đầu dây khép kín, sau đó sử dụng kìm tròn để nắn lại cho đầu dây được tròn đều.
Để tạo khuyên cho dây đơn lõi cứng, trước tiên, bạn cần chuẩn bị dây đơn mềm Sử dụng kìm tròn, uốn dây từ từ cho đến khi tạo thành hình tròn, sau đó xoắn chặt phần lõi dây thừa vào thân dây.
Hình 1.11: Tạo khuyên cho dây đơn lõi mềm
5.2 Thực hành tạo khuyên đầu dây
5.2.1 Công tác chuẩn bị Để rèn luyện kỹ năng tạo khuyên đầu dây cần chuẩn bị một số dụng cụ và vật tư thiết bị sau: a) Dụng cụ
STT Tên dụng cụ Số lượng Ghi chú
5 Dao cắt vỏ dây 01 b) Thiết bị vật tư
STT Tên thiết bị, vật tư Số lượng Ghi chú
1 Dây dẫn đơn lõi một sợi 1,0 mm 2 1 m
2 Dây dẫn đơn lõi một sợi 1,5 mm 2 1 m
3 Dây dẫn đơn lõi một sợi 2,5 mm 2 1 m
Kỹ năng tạo khuyên đầu dây là một nhiệm vụ không quá phức tạp, nhưng đòi hỏi sự khéo léo để đảm bảo sản phẩm vừa tròn đẹp vừa đúng kỹ thuật Trong quá trình học, giáo viên sẽ thực hiện mẫu một lần để sinh viên có thể quan sát cách thao tác Đồng thời, giáo viên sẽ kết hợp thuyết trình và đối chiếu với bảng quy trình kỹ thuật, giúp sinh viên nắm rõ từng bước thực hiện.
Trong quá trình thao tác mẫu, nếu thấy sinh viên chưa hiểu hoặc chưa rõ bước nào thì giáo viên sẽ thao tác lại bước đó
- Chia nhóm và phân bổ các nhóm vào vị trí thực hành
- Các nhóm tiến hành thực hiện công việc
Trong quá trình thực hành của sinh viên, giáo viên cần liên tục theo dõi và điều chỉnh các thao tác chưa chính xác để giúp các em hoàn thiện kỹ năng.
Sau khi kết thúc giờ thực hành, giáo viên sẽ đánh giá kết quả của từng nhóm dựa trên các tiêu chí đã được quy định cho bài thực hành Đối với kỹ năng tạo khuyên đầu dây, sản phẩm cuối cùng cần phải đáp ứng các tiêu chí nhất định.
- Khuyên tròn đều, không gẫy khúc và có kích thước phù hợp với bu-lông hoặc vít cầu đấu
- Không để hở quá nhiều phần lõi dây dẫn ra ngoài, thông thường vỏ cách điện cách khuyên khoảng 3mm
- Không để vỏ cách điện trầy xước hoặc dập nát
Dựa trên kết quả bài thực hành của các nhóm, chúng ta sẽ tổng hợp và nhận xét về kết quả chung của cả lớp Cần nhấn mạnh những kiến thức quan trọng cũng như các thao tác cần lưu ý trong bài để đảm bảo hiệu quả học tập tốt nhất.
6 Hàn và băng cách điện mối nối
- Hàn và băng cách điện mối nối đúng tiêu chuẩn kỹ thuật
- Thực hiện được các quy tắc an toàn trong công việc
- Thể hiện được tác phong công nghiệp và thái độ nghiêm túc, cẩn thận, tích cực trong rèn luyện kỹ năng
Sau khi nối dây, cần hàn và băng cách điện mối nối để đảm bảo độ chắc chắn và tăng tính dẫn điện Hàn giúp thiếc tràn vào các khoảng hẹp, bao phủ mối nối và ngăn ngừa oxy hóa Băng cách điện có tác dụng cách ly mối nối với các vật dẫn khác và bảo vệ an toàn cho con người khỏi nguồn điện Quá trình hàn và băng cách điện cần được thực hiện cẩn thận để đảm bảo hiệu quả.
Để hàn mối nối dây, cần chuẩn bị mỏ hàn, thiếc hàn và nhựa thông Trước tiên, bôi một lớp nhựa thông lên mối nối để quá trình hàn diễn ra thuận lợi và tạo độ bóng cho mối hàn Sau đó, đặt mũi hàn lên mối nối để làm nóng, khi đạt đủ nhiệt độ, cho dây thiếc tiếp xúc với mũi hàn và mối nối để thiếc chảy ra Di chuyển mũi hàn và dây thiếc dọc theo mối nối để thiếc lấp đầy các khe hẹp Lưu ý không để mũi hàn tiếp xúc quá lâu với mối nối để tránh làm cháy phần cách điện của dây dẫn.
Bước 2: Băng cách điện mối nối
Để cách điện bằng băng dính cách điện, hãy đảm bảo rằng các lớp băng dính kề nhau và phủ lên lớp cách điện của dây từ 2 đến 3 lớp Ngoài ra, nên phủ một ít vecni chống ẩm lên chỗ nối để tăng cường hiệu quả cách điện.
6.2 Thực hành hàn và băng cách điện mối nối
Thao tác hàn và băng cách điện là bước cuối cùng trong quá trình nối dây dẫn đơn lõi một sợi Để thực hiện thao tác này, cần chuẩn bị một số dụng cụ và vật tư thiết bị cần thiết.
STT Tên dụng cụ Số lượng Ghi chú
1 Mỏ hàn, thiếc, nhựa thông 1 bộ
4 Dao cắt vỏ cách điện 01 b) Thiết bị vật tư
STT Tên thiết bị, vật tư Số lượng Ghi chú
1 Mối nối thẳng và phân nhánh dây dẫn đơn lõi một sợi, tiết diện
2 Mối nối thẳng và phân nhánh dây dẫn đơn lõi một sợi, tiết diện
3 Mối nối thẳng và phân nhánh dây dẫn đơn lõi một sợi, tiết diện
6.2.2 Thao tác mẫu Đối với kỹ năng hàn và băng cách điện khi thao tác mẫu giáo viên cần lưu ý những thao tác quan trọng Cụ thể, kỹ năng hàn phải đảm bảo đúng kỹ thuật, tính mỹ thuật và đặc biệt không làm vỏ cách điện của dây dẫn bị cháy Quá trình thao tác mẫu kết hợp thuyết trình và đối chiếu với bảng quy trình kỹ thuật để sinh viên nắm rõ được các bước thực hiện
Trong quá trình thao tác mẫu, nếu thấy sinh viên chưa hiểu hoặc chưa rõ bước nào thì giáo viên sẽ thao tác lại bước đó
- Chia nhóm và phân bổ các nhóm vào vị trí thực hành
- Các nhóm tiến hành thực hiện công việc
Trong quá trình thực hành, giáo viên cần liên tục theo dõi và điều chỉnh các thao tác của sinh viên để cải thiện kỹ năng của họ Việc uốn nắn và sửa chữa những sai sót là rất quan trọng nhằm giúp sinh viên hoàn thiện khả năng thực hành của mình.
Sau khi kết thúc giờ thực hành, giáo viên sẽ sử dụng các tiêu chí đánh giá để đánh giá kết quả của từng nhóm Đối với kỹ năng hàn và băng cách điện, sản phẩm cần phải đáp ứng các tiêu chuẩn cụ thể.
- Thiếc hàn phải lấp đầy các khe hở của mối nối, mặt mối hàn phải nhẵn và sáng bóng
- Phần vỏ cách điện gần mối hàn không bị cháy, không trầy xước
- Băng cách điện đủ dầy, không hở lõi dây dẫn ra ngoài
Băng cách điện mối nối
Dây dẫn điện lõi nhiều sợi đóng vai trò quan trọng trong ngành điện, đặc biệt là trong hệ thống điện dân dụng Việc đấu nối loại dây này thường xuyên xảy ra trong quá trình thi công và sửa chữa điện chiếu sáng, do đó, rèn luyện kỹ năng đấu nối là rất cần thiết cho sinh viên ngành điện dân dụng Bài học này sẽ hướng dẫn quy trình nối, các kiểu nối dây đơn, cũng như cách làm khuyên đầu dây và đầu cốt cho dây có lõi nhiều sợi.
- Nối dây đơn lõi nhiều sợi đúng tiêu chuẩn kỹ thuật theo các kiểu: kiểu nối thẳng, kiểu nối phân nhánh
- Bấm cốt và tạo khuyên đầu dây theo đúng tiêu chuẩn kỹ thuật
- Băng cách điện mối nối đúng quy cách
- Nghiêm túc, cẩn thận, tỉ mỉ, tích cực và trách nhiệm
- Trình bày được quy trình kỹ thuật nối thẳng và nối phân nhánh dây đơn lõi nhiều sợi
- Thể hiện thái độ nghiêm túc và hăng hái trong giờ học
1.1 Quy trình nối thẳng dây đơn lõi nhiều sợi
Trong quá trình lắp đặt hệ thống điện và chiếu sáng công nghiệp, việc nối dây cần tuân thủ nghiêm ngặt các yêu cầu kỹ thuật để đảm bảo an toàn Mối nối phải được thực hiện tại các hộp nối và tủ phân phối, vì nếu không đạt tiêu chuẩn sẽ dẫn đến sự cố đứt mạch hoặc hiện tượng phóng hồ quang điện, gây cháy nổ Một mối nối chất lượng cần có bề mặt tiếp xúc lớn hơn tiết diện dây dẫn, độ bền cơ cao, khả năng chịu lực kéo, rung chuyển và va chạm, đồng thời phải được cách điện tốt để ngăn rò điện và có tính thẩm mỹ Quy trình nối thẳng dây đơn cần được thực hiện theo các bước cụ thể để đảm bảo hiệu quả và an toàn.
Bước 1: Cắt bỏ lớp vỏ cách điện
Khi bóc lớp vỏ cách điện, không nên cắt thẳng góc quanh lõi dây dẫn để tránh làm gãy dây khi có lực tác động Thay vào đó, hãy sử dụng dao gọt nghiêng một góc 30 độ Đối với dây có tiết diện nhỏ dưới 2,5 mm², có thể sử dụng kìm để tuốt dây.
ĐẤU NỐI DÂY ĐƠN VÀ LÀM ĐẦU CỐT (LÕI NHIỀU SỢI)
Nối thẳng dây đơn lõi nhiều sợi
- Nối thẳng dây đơn lõi nhiều sợi đúng tiêu chuẩn kỹ thuật
- Thực hiện được các quy tắc an toàn trong công việc
- Thể hiện được tác phong công nghiệp và thái độ nghiêm túc, cẩn thận, tích cực trong rèn luyện kỹ năng
2.1 Công tác chuẩn bị Để phục vụ tốt cho quá trình thực hành, ta cần chuẩn bị một số dụng cụ và thiết bị vật tư Dưới dây là số lượng dụng cụ và thiết bị vật tư chuẩn bị cho 1 nhóm 2 sinh viên bao gồm: a) Dụng cụ
STT Tên dụng cụ Số lượng Ghi chú
5 Dao cắt vỏ cách điện 01 b) Thiết bị vật tư
STT Tên thiết bị, vật tư Số lượng Ghi chú
1 Dây dẫn đơn lõi nhiều sợi 1,0 mm 2 1m
2 Dây dẫn đơn lõi nhiều sợi 1,5 mm 2 1m
3 Dây dẫn đơn lõi nhiều sợi 2,5 mm 2 1m
2.2 Thực hành nối thẳng dây đơn
Giáo viên sẽ thực hiện thao tác nối thẳng dây đơn lõi một sợi mẫu một lần để sinh viên quan sát Trong quá trình thao tác, giáo viên kết hợp thuyết trình và đối chiếu với bảng quy trình kỹ thuật, giúp sinh viên hiểu rõ các bước thực hiện.
Trong quá trình thao tác mẫu, nếu thấy sinh viên chưa hiểu hoặc chưa rõ bước nào thì giáo viên sẽ thao tác lại bước đó
2.2.2 Chia nhóm Để giờ thực hành đạt hiệu quả cao, ta cần chia lớp thành nhiều nhóm, cụ thể như sau: Mỗi ca thực hành có sĩ số tối đa là 24 sinh viên, chia thành 12 nhóm, mỗi nhóm 2 sinh viên
- Chia nhóm và phân bổ các nhóm vào vị trí thực hành
- Các nhóm tiến hành thực hiện công việc
Mỗi sinh viên trong nhóm sẽ luân phiên thực hiện các công việc khác nhau để rèn luyện kỹ năng nối dây đúng tiêu chuẩn kỹ thuật Trong lần đầu, sinh viên 1 sẽ thực hiện các công việc phụ như cắt bỏ lớp vỏ cách điện và làm sạch ruột dây dẫn, trong khi sinh viên 2 sẽ thực hiện nối dây Ở lần thứ hai, hai sinh viên sẽ thay đổi công việc cho nhau, và các nhóm sẽ tiếp tục luân phiên thực hiện các thao tác này nhiều lần.
Trong quá trình thực hành của sinh viên, giáo viên cần phải liên tục theo dõi và điều chỉnh các thao tác chưa chính xác để giúp sinh viên hoàn thiện kỹ năng của mình.
Sau khi kết thúc giờ thực hành, giáo viên sẽ sử dụng các tiêu chí đánh giá để xem xét kết quả của từng nhóm Đối với kỹ năng nối thẳng dây dẫn đơn lõi nhiều sợi, sản phẩm cuối cùng cần phải đáp ứng những tiêu chí nhất định.
- Mối nối chắc chắn, gọn, sáng và xoắn đều
- Mối nối không dài quá cũng không ngắn quá, cụ thể đối với dây tiết diện
2,5mm 2 chiều dài mối nối khoảng từ 3-5cm
- Phần vỏ cách điện không bị dập nát
Dựa trên kết quả bài thực hành của các nhóm, chúng ta cần đánh giá và nhận xét kết quả chung của cả lớp Điều này giúp nhấn mạnh những kiến thức quan trọng và các thao tác cần lưu ý trong quá trình thực hiện bài.
Nối phân nhánh dây đơn lõi nhiều sợi
- Nối phân nhánh dây đơn lõi một sợi đúng tiêu chuẩn kỹ thuật
- Thực hiện được các quy tắc an toàn trong công việc
- Thể hiện được tác phong công nghiệp và thái độ nghiêm túc, cẩn thận, tích cực trong rèn luyện kỹ năng
3.1 Công tác chuẩn bị Đối với bài thực hành nối phân nhánh dây đơn lõi nhiều sợi, số lượng dụng cụ và thiết bị vật tư chuẩn bị cho 1 nhóm 2 sinh viên bao gồm: a) Dụng cụ
STT Tên dụng cụ Số lượng Ghi chú
5 Dao cắt vỏ cách điện 01 b) Thiết bị vật tư
STT Tên thiết bị, vật tư Số lượng Ghi chú
1 Dây dẫn đơn lõi nhiều sợi 1,0 mm 2 1m
2 Dây dẫn đơn lõi nhiều sợi 1,5 mm 2 1m
3 Dây dẫn đơn lõi nhiều sợi 2,5 mm 2 1m
3.2 Thực hành nối phân nhánh dây đơn
Giáo viên sẽ trình bày mẫu thao tác nối phân nhánh dây đơn lõi một sợi để sinh viên quan sát Trong quá trình thao tác, giáo viên sẽ kết hợp thuyết trình và đối chiếu với bảng quy trình kỹ thuật, giúp sinh viên hiểu rõ các bước thực hiện.
Trong quá trình thao tác mẫu, nếu thấy sinh viên chưa hiểu hoặc chưa rõ bước nào thì giáo viên sẽ thao tác lại bước đó
3.2.2 Chia nhóm Để giờ thực hành đạt hiệu quả cao, ta cần chia lớp thành nhiều nhóm, cụ thể như sau: Mỗi ca thực hành có sĩ số tối đa là 24 sinh viên, chia thành 12 nhóm, mỗi nhóm 2 sinh viên
- Phân bố và chia các nhóm vào vị trí thực hành
- Các nhóm tiến hành rèn luyện
Trong quá trình học, mỗi sinh viên trong nhóm sẽ luân phiên thực hiện các công việc khác nhau để rèn luyện kỹ năng Cụ thể, sinh viên 1 sẽ thực hiện các công việc phụ như cắt bỏ lớp vỏ cách điện và làm sạch ruột dây dẫn bằng giấy ráp, trong khi sinh viên 2 sẽ thực hiện nối dây Ở lần thực hiện tiếp theo, hai sinh viên sẽ đổi công việc cho nhau Các nhóm sẽ tiếp tục luân phiên thực hiện các thao tác này nhiều lần nhằm hình thành kỹ năng nối dây đúng tiêu chuẩn kỹ thuật.
Trong quá trình thực hành của sinh viên, giáo viên cần liên tục theo dõi và điều chỉnh các thao tác chưa chính xác để giúp các em hoàn thiện kỹ năng.
Sau khi kết thúc giờ thực hành, giáo viên sẽ sử dụng các tiêu chí đánh giá để đánh giá kết quả của từng nhóm Đối với kỹ năng nối phân nhánh dây dẫn đơn lõi nhiều sợi, sản phẩm cuối cùng cần phải đáp ứng các tiêu chí cụ thể đã được đề ra.
- Mối nối chắc chắn, sạch, sáng và xoắn đều
- Mối nối không dài quá cũng không ngắn quá
- Phần vỏ cách điện gần mối nối không bị dập nát, trầy xước
Dựa trên kết quả bài thực hành của các nhóm, chúng ta sẽ cùng nhau nhận xét về kết quả chung của cả lớp Cần nhắc nhở và nhấn mạnh những kiến thức cũng như các thao tác quan trọng mà các bạn cần lưu ý trong bài học này.
- Trình bày được quy trình kỹ thuật các bước bấm cốt đầu dây
- Bấm cốt đầu dây đúng quy trình kỹ thuật
- Thể hiện thái độ nghiêm túc, tích cực và tác phong công nghiệp trong rèn luyện kỹ năng
Quy trình được thực hiện theo các bước sau:
Bước đầu tiên trong quy trình bấm đầu cốt là cắt bỏ lớp vỏ cách điện Để thực hiện điều này, bạn cần đo chiều dài đầu cốt và xác định chiều dài cần thiết để bấm Sau đó, sử dụng kìm hoặc dao thợ điện để cắt lớp cách điện bên ngoài theo khoảng cách đã đo.
Bước 2: Làm sạch ruột dây
Làm sạch ruột dây dẫn bằng vãi sợi thuỷ tinh hoạt giấy, lau nhệ cho đến khi thấy ánh kim (hình 2.2)
Bước 3: Thực hiện thao tác bấm cốt
Sử dụng kìm vạn năng để xoắn chặt các dây dẫn, sau đó đưa đầu dây đã chuẩn bị vào đầu cốt phù hợp với kích thước dây Tiếp theo, đặt kìm ép cốt đúng vị trí ở đầu cốt và bấm chặt cho đến khi kìm tự động bung ra.
Hình 2.6: Bấm đầu cốt dây đơn nhiều sợi
Bước 4: Cách điện chỗ bấm đầu cốt
Để cách điện bằng băng dính cách điện, hãy đảm bảo các lớp băng dính kề nhau, phủ lên lớp cách điện của dây từ 2 đến 3 lớp Cuối cùng, bọc đầu cốt bằng một ít vecni chống ẩm hoặc sử dụng bọc nhựa để tăng cường bảo vệ.
5.2 Thực hành bấm đầu cốt đầu dây
5.2.1 Công tác chuẩn bị Ở thao tác này cần chuẩn bị một số dụng cụ và vật tư thiết bị sau: a) Dụng cụ
STT Tên dụng cụ Số lượng Ghi chú
5 Dao cắt vỏ dây 01 b) Thiết bị vật tư
STT Tên thiết bị, vật tư Số lượng Ghi chú
1 Dây dẫn đơn lõi một sợi 1,0 mm 2 1 m
2 Dây dẫn đơn lõi một sợi 1,5 mm 2 1 m
3 Dây dẫn đơn lõi một sợi 2,5 mm 2 1 m
4 Đầu cốt cho dây 1,0 mm 2 20 cái
5 Đầu cốt cho dây 1,5 mm 2 20 cái
6 Đầu cốt cho dây 2,5 mm 2 20 cái
Giáo viên sẽ thực hiện mẫu một lần các bước để sinh viên quan sát, tương tự như các giờ thực hành khác Đối với kỹ năng bấm cốt đầu dây, giáo viên cần chú ý không để lộ phần lõi dây dẫn ra ngoài và cũng không được thiếu lõi dây dẫn trong cốt.
Giáo viên cần hướng dẫn sinh viên các kỹ năng quan trọng như chọn kích thước cốt phù hợp với dây dẫn, lựa chọn cỡ ép trên kìm ép cốt tương ứng với đầu cốt, và thực hiện thao tác bấm cốt đúng kỹ thuật Trong khi thao tác, giáo viên cần thuyết trình và đối chiếu với bảng quy trình kỹ thuật để sinh viên nắm vững từng bước thực hiện Nếu trong quá trình này, giáo viên nhận thấy sinh viên chưa hiểu rõ về một bước nào đó, họ sẽ lặp lại thao tác để đảm bảo sinh viên nắm bắt được kiến thức.
- Chia nhóm và phân bổ các nhóm vào vị trí thực hành
- Các nhóm tiến hành thực hiện công việc
Trong quá trình thực hành, giáo viên cần liên tục theo dõi và điều chỉnh các thao tác chưa chính xác của sinh viên để giúp các em hoàn thiện kỹ năng.
Sau khi kết thúc giờ thực hành, giáo viên sẽ sử dụng các tiêu chí đánh giá để xem xét kết quả của từng nhóm Đối với kỹ năng bấm cốt đầu dây dẫn lõi nhiều sợi, sản phẩm cuối cùng cần phải đáp ứng những tiêu chí cụ thể.
- Đầu cốt phải có kích thước phù hợp với dây dẫn
- Đầu cốt bấm phải chắc chắn, không bị vỡ phần chụp cách điện
- Không để hở phần lõi dây dẫn ra ngoài, không để thừa đầu dây dẫn quá 0,5mm
Dựa trên kết quả bài thực hành của các nhóm, chúng ta sẽ nhận xét về kết quả chung của cả lớp Cần nhắc nhở và nhấn mạnh những kiến thức cũng như các thao tác quan trọng mà các em cần lưu ý trong bài học này.
6 Hàn và băng cách điện mối nối
- Hàn và băng cách điện mối nối đúng tiêu chuẩn kỹ thuật
- Thực hiện được các quy tắc an toàn trong công việc
- Thể hiện được tác phong công nghiệp và thái độ nghiêm túc, cẩn thận, tích cực trong rèn luyện kỹ năng
Quá trình hàn và băng cách điện thực hiện tương tự như mối nối dùng dây đơn lõi một sợi đã trình bày ở bài 1
Hàn và băng cách điện mối nối
Trong ngành điện, đặc biệt là điện công nghiệp, cáp điện đóng vai trò quan trọng Để đảm bảo cung cấp điện đủ công suất cho phụ tải, việc làm đầu cốt dây cáp là cần thiết trong quá trình thi công hệ thống điện Bài viết này sẽ hướng dẫn các kỹ năng nối và làm đầu cốt dây cáp điện, bao gồm cả nối thẳng và nối phân nhánh.
- Chọn và phân biệt được các loại ống nối dây cáp và đầu cốt dây cáp
- Nối dây cáp đúng qui trình và đúng kỹ thuật
- Làm đầu cốt đúng qui trình và đúng kỹ thuật bằng kìm bấm chuyên dùng
- Nghiêm túc, cẩn thận, tỉ mỉ, tích cực và cầu tiến
1 Các loại ống nối và đầu cốt
- Trình bày được chức năng và ứng dụng của các loại ống nối và đầu cốt dây cáp trong công nghiệp
- Nhận biết và phân loại được các loại được các loại ống nối và đầu cốt dây cáp
1.1 Giới thiệu các loại ống nối và đầu cốt
Cáp điện thường có hai loại chính là cáp đồng và cáp nhôm Để ngăn ngừa hiện tượng ăn mòn điện hóa tại các mối tiếp xúc, đầu nối và đầu cốt dây cáp được chế tạo thành hai loại tương ứng: loại đồng cho cáp đồng và loại nhôm cho cáp nhôm Một trong những thiết bị quan trọng là ống nối dây cáp, có hình dạng ống trụ rỗng, dùng để nối thẳng hai đầu dây cáp bằng cách ép chặt, đảm bảo tiếp xúc điện chắc chắn Ống nối dây cáp cũng được phân loại thành ống đồng cho cáp đồng và ống nhôm cho cáp nhôm.
Các ống nối dây cáp được phân loại theo kích thước, cụ thể là tiết diện tròn của ống nối Để đảm bảo mối nối cáp chắc chắn, người nối cần lựa chọn kích thước ống nối phù hợp với tiết diện lõi cáp Nếu ống nối quá lớn so với lõi cáp, mối nối sẽ lỏng lẻo và dễ bị ăn mòn, trong khi nếu ống nối quá nhỏ, việc nối sẽ không thể thực hiện được Do đó, việc chọn kích thước ống nối đúng với từng loại cáp và kích thước cáp là điều cực kỳ quan trọng mà người nối cáp cần ghi nhớ.
1.1.2 Các loại đầu cốt dây cáp
Hình 3.1: Ống nối thẳng dây cáp
ĐẤU NỐI DÂY CÁP VÀ LÀM ĐẦU CỐT
Các loại ống nối và đầu cốt
- Trình bày được chức năng và ứng dụng của các loại ống nối và đầu cốt dây cáp trong công nghiệp
- Nhận biết và phân loại được các loại được các loại ống nối và đầu cốt dây cáp
1.1 Giới thiệu các loại ống nối và đầu cốt
Cáp điện chủ yếu có hai loại là cáp đồng và cáp nhôm, và để ngăn ngừa hiện tượng ăn mòn điện hóa tại các mối tiếp xúc, người ta sản xuất đầu nối và đầu cốt dây cáp tương ứng với từng loại cáp Các ống nối dây cáp, hình trụ rỗng, được sử dụng để nối thẳng hai đầu dây cáp bằng cách ép chặt, đảm bảo tiếp xúc điện chắc chắn Có hai loại ống nối: ống đồng cho cáp đồng và ống nhôm cho cáp nhôm.
Các ống nối dây cáp được phân loại theo kích thước, cụ thể là tiết diện tròn của ống Để đảm bảo mối nối chắc chắn, người nối cần lựa chọn kích thước ống nối phù hợp với tiết diện lõi cáp Nếu ống nối lớn hơn nhiều so với lõi cáp, mối nối sẽ lỏng lẻo và dễ bị ăn mòn, dẫn đến hỏng hóc nhanh chóng Ngược lại, nếu ống nối nhỏ hơn lõi cáp, việc nối sẽ không thể thực hiện được Do đó, việc chọn kích thước ống nối phù hợp với từng loại và kích thước cáp là điều cực kỳ quan trọng mà người nối cáp cần ghi nhớ.
1.1.2 Các loại đầu cốt dây cáp
Ống nối thẳng dây cáp có nhiều loại đầu cốt khác nhau tùy thuộc vào chức năng sử dụng Đặc biệt, đầu cốt ép được thiết kế để kết nối các đầu dây cáp điện, giúp cố định chắc chắn vào cầu đấu nguồn hoặc cầu đấu tải.
3.2 là đầu cốt ép cáp nhôm, sử dụng để ép các đầu cáp nhôm Đầu cốt chữ T dùng để phân nhánh cáp điện có cấu tạo như hình vẽ 3.3
1.2 Nhận biết và phân biệt các loại ống nối và đầu cốt dây cáp
Mỗi loại đầu cốt và ống nối có chức năng và hình dạng riêng biệt, cho phép phân loại dựa trên hình dáng bên ngoài Đầu tiên, cần phân biệt vật liệu, như đồng và nhôm; có loại thân bằng nhôm nhưng đầu bắt bu-lông bằng đồng, thường dùng để ép cáp nhôm vào thanh cái đồng Cấu tạo của đầu cốt cũng giúp nhận diện chức năng, chẳng hạn như đầu cốt ép, đầu cốt bắt bu-lông, cốt nối thẳng, cốt nối phân nhánh kiểu chữ T, và cốt nối phân nhánh kiểu song song.
Phương pháp nối và gắn đầu cốt dây cáp
- Trình bày được các bước thực hiện quy trình kỹ thuật nối và làm đầu cốt dây cáp
- Thể hiện thái độ nghiêm túc và tích cực trong lớp học
2.1 Phương pháp nối dây cáp
Trong quá trình thi công công trình, việc nối và phân nhánh cáp điện là cần thiết Để đảm bảo mối nối dây cáp đạt tiêu chuẩn kỹ thuật, cần lựa chọn phương pháp nối phù hợp, tùy thuộc vào kích thước và lực kéo của cáp Đối với cáp nhỏ không chịu lực kéo lớn, có thể sử dụng ống nối trực tiếp và ép bằng kìm ép cốt thủy lực Ngược lại, với cáp lớn phải chịu lực kéo lớn, cần sử dụng đầu cốt nối bằng bu lông Dưới đây là hướng dẫn phương pháp nối dây cáp bằng ống nối.
Bước 1: Lựa chọn ống nối phù hợp
Hình 3.2: Đầu cốt ép cáp nhôm Đây là bước quan trọng quyết định mối nối có đảm bảo chắc chắn và tiếp xúc tốt hay không
- Chọn loại ống nối: Tùy vào loại cáp đồng hay nhôm mà lựa chọn ống nối bằng đồng hay nhôm để chống ăn mòn điện hóa do tiếp xúc
Khi chọn kích thước ống nối, cần dựa vào kích thước thực tế của dây cáp để lựa chọn ống nối phù hợp Tránh chọn ống nối lớn hơn quá nhiều so với lõi dây cáp, vì điều này có thể làm mối nối không chắc chắn Đồng thời, cũng không nên chọn ống nối nhỏ hơn lõi cáp, vì sẽ gây khó khăn trong quá trình nối cáp.
Bước 2: Bóc vỏ dây cáp
Sử dụng dao để bóc vỏ cáp, đảm bảo phần lõi cáp lộ ra có chiều dài bằng một nửa chiều dài của ống nối Lưu ý không làm đứt hoặc tổn thương lõi cáp trong quá trình bóc vỏ, nhằm bảo vệ độ bền cơ của cáp.
Bước 3: Làm sạch lõi dây cáp
Tách lõi dây cáp sau đó dùng giấy nhám mịn làm sạch lõi cáp cho tới khi lõi cáp sáng bóng
Để thực hiện bước 4, hãy sử dụng kìm ép thủy lực để ép mối nối Đưa hai đầu cáp vào ống nối sao cho chúng chạm nhau, đảm bảo chiều dài phần âm trong ống nối là bằng nhau.
Dùng kìm ép cốt thủy lực ép dọc theo thân ống nối
2.2 Phương pháp gắn đầu cốt dây cáp
Khi đấu cáp nguồn hoặc cáp phụ tải, việc sử dụng đầu cốt là cần thiết để đảm bảo mối tiếp xúc giữa các dây cáp và cầu đấu đáp ứng yêu cầu kỹ thuật Quy trình gắn đầu cốt dây cáp được thực hiện theo các bước cụ thể.
Bước 1: Lựa chọn đầu cốt phù hợp
Tương tự như nối cáp bằng ống nối, gắn đầu cốt cũng phải lựa chọn đầu cốt phù hợp để đảm bảo các yêu cầu kỹ thuật
Khi lựa chọn loại cốt cho hệ thống điện, cần sử dụng cốt đồng hoặc nhôm tương ứng với cáp đồng hoặc nhôm Đặc biệt, khi dây nhôm được kết nối với thanh cái đồng, nên chọn cốt có thân nhôm nhưng đầu bắt bu-lông bằng đồng để đảm bảo hiệu suất và độ bền của mối nối.
- Chọn kích thước cốt: Lựa chọn đầu cốt có kích thước phù hợp với lõi cáp để mối tiếp xúc chắc chắn nhất
Bước 2: Bóc vỏ dây cáp
Sử dụng dao để bóc vỏ cáp, đảm bảo phần lõi cáp lộ ra có chiều dài bằng với chiều dài thân đầu cốt Cần lưu ý không làm đứt hoặc tổn thương đến lõi cáp trong quá trình bóc vỏ, nhằm tránh làm giảm độ bền cơ của cáp.
Bước 3: Làm sạch lõi dây cáp
Tách lõi dây cáp sau đó dùng giấy nhám mịn làm sạch lõi cáp cho tới khi lõi cáp sáng bóng
Bước 4: Ép đầu cốt bằng kìm ép thủy lực Đưa lõi cáp vào hết đầu cốt rồi dùng kìm ép thủy lực ép chặt.
Nối và gắn đầu cốt dây cáp bằng kìm bấm chuyên dùng
- Nối và gắn đầu cốt dây cáp đúng trình tự theo đúng quy trình kỹ thuật
- Thể hiện được tác phong công nghiệp
- Nghiêm túc, cẩn thận, tỉ mỉ, tích cực và trách nhiệm
3.1 Thực hành nối dây cáp
3.1.1 Công tác chuẩn bị Để giờ thực hành nối dây cáp đạt kết quả cao ta cần chuẩn bị những dụng cụ và vật tư thiết bị sau: a) Dụng cụ
STT Tên dụng cụ Số lượng Ghi chú
1 Kìm ép cốt thủy lực 01
3 Kìm cắt cáp 01 b) Thiết bị vật tư
STT Tên thiết bị, vật tư Số lượng Ghi chú
5 Ống nối đồng 16, 10, 6 mm 2 6 cái Mỗi loại 2 cái
6 Ống nối nhôm 16, 10, 6 mm 2 6 cái Mỗi loại 2 cái
Thao tác mẫu kỹ năng nối dây cáp một lần giúp sinh viên hiểu rõ quy trình kỹ thuật Để đảm bảo mối nối chắc chắn và đáp ứng yêu cầu kỹ thuật, cần thực hiện từng bước một cách cẩn thận và chính xác Việc kết hợp thao tác với thuyết trình và đối chiếu quy trình sẽ giúp sinh viên nắm vững từng bước thực hiện.
- Chia nhóm và phân bổ các nhóm vào vị trí thực hành
- Các nhóm tiến hành thực hiện công việc
Trong quá trình thực hành của sinh viên, giáo viên cần liên tục quan sát và điều chỉnh những thao tác chưa chính xác để giúp sinh viên hoàn thiện kỹ năng của mình.
Sau khi hoàn thành giờ thực hành, các nhóm sẽ được đánh giá dựa trên các tiêu chí đã được xác định cho bài thực hành Đối với kỹ năng nối cáp bằng ống nối, sản phẩm cuối cùng cần đáp ứng các tiêu chí cụ thể đã đề ra.
- Mối nối chắc chắn, không gẫy gập, ống nối được ép chặt dọc thân ống
- Phần lõi cáp không thừa quá 5mm
- Vỏ cách điện không bị dập nát
Dựa trên kết quả bài thực hành của các nhóm, cần tổng hợp và nhận xét kết quả chung của cả lớp Đồng thời, nhắc nhở và nhấn mạnh những kiến thức cũng như thao tác quan trọng mà học sinh cần lưu ý trong bài học Trong phần 3.2, thực hành gắn đầu cốt dây cáp là một kỹ năng thiết yếu mà các học viên cần nắm vững.
Thực hành gắn đầu cốt dây cáp cần chuẩn bị những dụng cụ và vật tư thiết bị sau: a) Dụng cụ
STT Tên dụng cụ Số lượng Ghi chú
1 Kìm ép cốt thủy lực 01
3 Kìm cắt cáp 01 b) Thiết bị vật tư
STT Tên thiết bị, vật tư Số lượng Ghi chú
5 Đầu cốt đồng 16, 10, 6 mm 2 6 cái Mỗi loại 2 cái
6 Đầu cốt nhôm 16, 10, 6 mm 2 6 cái Mỗi loại 2 cái
Thao tác mẫu kỹ năng gắn đầu cốt dây cáp một lần giúp sinh viên hiểu rõ quy trình kỹ thuật Để đảm bảo đầu cốt chắc chắn và đạt yêu cầu kỹ thuật, cần thực hiện cẩn thận và chính xác từng bước Trong quá trình thao tác, giảng viên nên thuyết trình và đối chiếu với quy trình để sinh viên nắm vững Nếu sinh viên gặp khó khăn ở bước nào, cần thực hiện lại để đảm bảo hiểu biết rõ ràng.
- Chia nhóm và phân bổ các nhóm vào vị trí thực hành
- Các nhóm tiến hành thực hiện công việc
Trong quá trình thực hành của sinh viên, giáo viên cần liên tục quan sát và điều chỉnh các thao tác chưa chính xác để giúp sinh viên hoàn thiện kỹ năng của mình.
Sau khi kết thúc giờ thực hành, các nhóm sẽ được đánh giá dựa trên các tiêu chí đã đề ra cho bài thực hành Đối với kỹ năng nối cáp bằng ống nối, sản phẩm cuối cùng cần phải đáp ứng những tiêu chí cụ thể để đảm bảo chất lượng và hiệu quả.
- Đầu cốt chắc chắn, không gẫy gập, không bị vỡ đầu cốt
- Phần lõi cáp phải đặt hết trong cốt, không thừa ra ngoài quá 5mm
- Vỏ cách điện không bị dập nát
Dựa trên kết quả bài thực hành của các nhóm, chúng ta cần đánh giá chung về thành tích của cả lớp Đồng thời, cần nhấn mạnh những kiến thức và thao tác quan trọng mà các bạn cần lưu ý trong quá trình thực hiện bài.
4 Hàn và băng cách điện mối nối, đầu cốt
- Trình bày được quy trình kỹ thuật kỹ năng hàn và băng cách điện mối nối, đầu cốt dây cáp
- Thực hiện thành thạo kỹ năng hàn và băng cách điện mối nối và đầu cốt dây cáp
- Thể hiện được tác phong công nghiệp
- Thể hiện được tính cẩn thận, tỉ mỉ và trách nhiệm trong công việc
Tương tự như hàn và băng cách điện mối nối dây dẫn, đối với mối nối và đầu cốt dây cáp ta thực hiện theo các bước sau:
Để hàn mối nối dây, cần chuẩn bị mỏ hàn, thiếc hàn và nhựa thông Đầu tiên, tra một lớp nhựa thông lên mối nối để giúp quá trình hàn dễ dàng và tạo ra mối nối bóng đẹp Sau đó, đặt mũi hàn vào đầu ống nối để làm nóng, và khi đạt đủ nhiệt độ, cho dây thiếc tiếp xúc với mũi hàn và mối nối để thiếc chảy vào trong ống nối Giữ mũi hàn và thiếc một lúc để thiếc lấp đầy khoảng trống Lưu ý không để mũi hàn tiếp xúc quá lâu với mối nối để tránh cháy phần cách điện của dây dẫn.
Để cách điện bằng băng dính cách điện hiệu quả, bạn cần đảm bảo các lớp băng dính kề nhau và phủ lên lớp cách điện của dây từ 2 đến 3 lớp Ngoài ra, nên phủ một ít vecni chống ẩm lên chỗ nối Đối với đầu cốt dây cáp, băng dính cần trùm kín phần thân của cốt và kéo dài ra ngoài vỏ cáp khoảng 2-3 cm để đảm bảo an toàn.
4.2 Thực hành hàn và băng cách điện mối nối, đầu cốt
Thực hành hàn và băng cách điện mối nối, đầu cốt dây cáp cần chuẩn bị những dụng cụ và vật tư thiết bị sau: a) Dụng cụ
STT Tên dụng cụ Số lượng Ghi chú
1 Mỏ hàn, thiếc, nhựa thông 1 bộ
3 Dao 01 b) Thiết bị vật tư
STT Tên thiết bị, vật tư Số lượng Ghi chú
1 Mối nối cáp Đồng 10 mm 2 01
2 Mối nối cáp Đồng 16 mm 2 01
3 Mối nối cáp Nhôm 10 mm 2 01
4 Mối nối cáp Nhôm 16 mm 2 01
5 Băng dính cách điện 1 cuộn
Thao tác mẫu kỹ năng hàn và băng cách điện mối nối, đầu cốt dây cáp giúp sinh viên hình dung rõ ràng các bước thực hiện quy trình kỹ thuật Để đảm bảo mối nối chắc chắn, bền và an toàn, cần thao tác cẩn thận và chính xác từng bước Đồng thời, giảng viên nên thuyết trình và đối chiếu với quy trình kỹ thuật để sinh viên nắm vững từng bước Nếu trong quá trình thao tác mẫu, sinh viên chưa hiểu rõ bước nào, giảng viên cần thực hiện lại bước đó để đảm bảo sự hiểu biết đầy đủ.
- Chia nhóm và phân bổ các nhóm vào vị trí thực hành
- Các nhóm tiến hành thực hiện công việc
Trong quá trình thực hành của sinh viên, giáo viên cần thường xuyên theo dõi và điều chỉnh những thao tác chưa chính xác để giúp các em hoàn thiện kỹ năng.
Sau khi kết thúc giờ thực hành, cần đánh giá kết quả của từng nhóm dựa trên các tiêu chí đã đề ra Đối với kỹ năng hàn và băng cách điện mối nối, đầu cốt, sản phẩm cuối cùng phải đáp ứng các tiêu chí chất lượng cụ thể.
- Các khe hở trong mối nối, đầu cốt phải được lấp đầy bằng thiếc hàn
- Vỏ cách điện của cáp không bị cháy, không trầy xước hoặc dập nát
- Khi băng cách điện không để hở phần lõi cáp ra ngoài, các lớp băng dính phải gối đều lên nhau
Dựa trên kết quả bài thực hành của các nhóm, chúng ta cần nhận xét kết quả chung của cả lớp Đồng thời, hãy nhắc nhở và nhấn mạnh những kiến thức cũng như thao tác quan trọng mà các em cần lưu ý trong bài học này.
1 Trình bày quy trình kỹ thuật các bước nối dây cáp điện
2 Trình bày quy trình kỹ thuật các bước hàn và băng cách điện mối nối