1 TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH KHOA NÔNG LÂM NGƯ - - QUY TRÌNH NHÂN NI BỌ XÍT NÂU VIỀN TRẮNG ANDRALLUS SPINIDENS F VÀ THỬ NGHIỆM PHÒNG TRỪ SÂU XANH BƯỚM TRẮNG HẠI RAU THẬP TỰ KHĨA LUẬN TỐT NGHIỆP KĨ SƯ NGÀNH NƠNG HỌC Người thực hiện: Hồ Đình Thắng Lớp: 45K2 KS Nơng học Người hướng dẫn: Ths Nguyễn Thị Thanh VINH- 1.2009 LỜI CAM ĐOAN Đề tài tốt nghiệp sản phẩm q trình lao động khoa học khơng mệt mỏi Tôi xin cam đoan cơng trình tơi thực hướng dẫn Th.s Nguyễn Thị Thanh Những kết đạt đảm báo tính xác trung thực khoa học Nếu sai xin chịu trách nhiệm trước Tổ môn, Khoa Nhà trường Vinh, tháng 12 năm 2008 SINH VIÊN HỒ ĐÌNH THẮNG LỜI CẢM ƠN Trong suốt trình thực đề tài” “Quy trình nhân ni bọ xít nâu viền trắng (Andrallus spinidens F) thử nghiệm phòng trừ sâu xanh bướm trắng hại rau thập tự” nhận giúp đỡ quý báu Khoa Nông Lâm Ngư, Trường Đại học Vinh, nhà khoa học, thầy giáo, quyền địa phương nơi thu mẫu bè bạn gần xa Nhân dịp cho phép tơi bày tỏ lịng biết ơn tới Ban chủ nhiệm khoa Nông Lâm Ngư, Trường Đại học Vinh, tập thể cán tổ Nông học tạo điều kiện giúp đỡ thời gian sở vật chất thiết bị thí nghiệm cho tiến hành nghiên cứu đề tài Tôi xin bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc tới cơ, thầy kính quý Ths Nguyễn Thị Thanh, Ths Trương Xuân Sinh dìu dắt tơi bước đến với nghiên cứu khoa học Đồng thời nhiệt tình hướng dẫn tơi suốt q trình thực đề tài Xin chân thành cảm ơn ban lãnh đạo trại thực nghiệm Nông học khoa Nông Lâm Ngư, Trường Đại học Vinh, quyền địa phương xã Nghi Phong, Hưng Đông, tạo điều kiện cho tiến hành nghiên cứu địa bàn Xin cảm ơn gia đình, người thân, bè bạn gần xa động viên giúp đỡ tơi hồn thành khố luận Vinh, tháng 12 năm 2008 Tác giả Hồ Đình Thắng MỤC LỤC Trang MỞ ĐẦU 1 Tầm quan trọng ý nghĩa việc nghiên cứu đề tài Mục đích nghiên cứu 3 Đối tượng nghiên cứu Ý nghĩa khoa học thực tiễn đề tài CHƯƠNG I TỔNG QUAN TÀI LIỆU Tình hình nghiên cứu nhóm bọ xít bắt mồi giới Việt Nam 1.1.1 Tình hình nghiên cứu giới 1.1.2 Những nghiên cứu Việt Nam 1.2 Những vấn đề tồn cần nghiên cứu vấn đề luận văn tập trung nghiên cứu 1.3 Điều kiện tự nhiên kinh tế - xã hội khu vực nghiên cứu 1.3.1 Điều kiện tự nhiên tỉnh Nghên An 1.3.2 Đặc điểm kinh tế - xã hội 1.1 CHƯƠNG II VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1 10 Cơ sở khoa học thực tiễn đề tài 10 Cơ sở khoa học đề tài 10 2.1.1.1 Hệ sinh thái nông nghiệp dịch hại trồng 10 2.1.1.2 Cấu trúc tính ổn định quần xã sinh vật 11 2.1.1.3 Quan hệ dinh dưỡng 11 Cơ sở thực tiễn đề tài 14 2.2 Giả thuyết khoa học 15 2.3 Đối tượng, vật liệu, địa điểm thời gian nghiên cứu 15 2.4 Phương pháp nghiên cứu 16 2.1.1 2.1.2 2.4.1 Thí nghiệm ngồi đồng ruộng 16 2.4.2 Thí nghiệm phịng 16 2.4.3 Xử lý bảo quản vật mẫu 17 2.4.4 Các tiêu theo dõi 17 2.4.5 Phương pháp xử lý số liệu 18 2.4.6 Hóa chất, thiết bị, dụng cụ 18 CHƯƠNG III KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 3.1 3.2 3.3 o o Kết lưu trứng BXNVT (Andrallus spiniden F.) 11 C 14 C Quy trình nhân ni BXNVT (Andrallus spinidens F.) điều kiện phịng thí nghiệm Thử nghiệm sử dụng BXNVT A spinidens F phòng trừ sâu xanh bướm trắng hại rau thập tự KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 19 19 28 32 36 Kết luận 36 Kiến nghị 36 DANH MỤC CÁC CƠNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ 38 TÀI LIỆU THAM KHẢO 39 PHỤ LỤC CÁC CHỮ CÁI VIẾT TẮT TRONG BÁO CÁO BXNVT PTN Bọ xít nâu viền trắng Andrallus spinidens Fabricius (Bọ xít nâu viền trắng) Phịng thí nghiệm SXBT Sâu xanh bướm trắng IPM LSD0,05 Quản lý dịch hại tổng hợp (Integrated Pest Management) Sai khác nhỏ có ý nghĩa 5% CT Cơng thức thí nghiệm A spinidens Fabr DANH MỤC CÁC BẢNG SỐ LIỆU Bảng 1.1 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8 3.9 3.10 3.11 Nội dung Trang Tổng nhiệt hữu hiệu nhiệt độ thềm sinh học giai đoạn vịng đời bọ xít nâu viền trắng A Spinidens F Kết lưu trứng bọ xít nâu viền trắng 11oC 19 Ảnh hưởng thời gian lưu đến tỉ lệ nở trứng BXNVT 21 Ảnh hưởng thời gian lưu đến thời gian phát dục trứng 21 BXNVT Ảnh hưởng nhiệt độ ấp tới tỉ lệ nở trứng BXNVT Ảnh hưởng nhiệt độ ấp đến thời gian phát dục trứng 22 22 BXNVT Kết lưu trứng bọ xít nâu viền trắng 14oC, 45%RH Ảnh hưởng thời gian lưu đến tỉ lệ nở trứng BXNVT Ảnh hưởng thời gian lưu đến thời gian phát dục 23 24 25 trứngBXNVT Ảnh hưởng nhiệt độ ấp đến tỉ lệ nở trứng BXNVT Ảnh hưởng nhiệt độ ấp đến thời gian phát dục trứng 26 27 BXNVT Kết thử nghiệm trừ SXBT mật độ 40con/m2 34 BXNVT DANH MỤC CÁC HÌNH ẢNH VÀ ĐỒ THỊ Hình Hình 3.1 Hình 3.2 Hình 3.3 Hình 3.4 Hình 3.5 Hình 3.6 Hình 3.7 Đồ thị 3.1 Đồ thị 3.2 Đồ thị 3.3 Nội dung Vật liệu nhân nuôi thức ăn BXNVT BXNVT trưởng thành Trứng bọ xít nâu viền trắng Ấu trùng BXNVT tuổi 1, 2, Bọ xít nâu viền trắng tuổi 4, Nhân ni trưởng thành BXNVT Thí nghiệm phịng trừ SXBT trại thí nghiệm Nông học – Đại học Vinh Ảnh hưởng thời gian lưu đến tỉ lệ nở (11oC) Ảnh hưởng thời gian lưu đến tỉ lệ nở (14oC) Khả tiêu diệt sâu hại BXNVT Trang 29 29 30 31 32 32 33 20 24 34 MỞ ĐẦU Tầm quan trọng ý nghĩa việc nghiên cứu đề tài Đã qua thời gian dài, suất coi tiêu chủ yếu để đánh giá kết sản xuất loại nông sản Vấn đề chất lượng quan tâm, chẳng hạn như: Đặc tính thơm dẻo hạt gạo, dư lượng thuốc bảo vệ thực vật rau họ hoa thập tự, Trong xu hội nhập nay, đặc biệt Việt Nam thành viên (WTO) suất chưa đủ để giải vấn đề hiệu kinh tế, người tiêu dùng quan tâm nhiều đến vấn đề chất lượng lương thực, thực phẩm Và nói đến vấn đề sản xuất hàng hóa xuất chất lượng phải đặc biệt quan tâm Rau loại thực phẩm đóng vai trị quan trọng bữa ăn hàng ngày người dân Trong loài rau trồng Việt Nam rau họ hoa thập tự nhóm rau có giá trị dinh dưỡng đem lại giá trị kinh tế cao Chính rau họ hoa thập tự nhiều người ưa thích chúng trồng rộng rãi khắp nước Tuy nhiên phong phú chủng loại, tăng diện tích mở rộng vùng chuyên canh nhằm đáp ứng nhu cầu thị trường, rau chịu phá hại nhiều loại sâu bệnh (Viện khoa học Nông nghiệp miền nam,1997)[34] Các loài dịch hại mối đe dọa sản xuất nơng nghiệp nói chung sản xuất rau nói riêng Trong số dịch hại rau họ hoa thập tự sâu xanh bướm trắng loài gây hại chủ yếu thường gặp vùng trồng rau Nghệ An nói riêng nước nói chung Ở Việt Nam theo ước tính hàng năm có tới 20% sản lượng nơng sản trồng bị thiệt hại sâu bệnh gây nên (Nguyễn Công Thuật, 1996)(Dẫn theo Phan Thị Thu Hiền, 2008)[25] Những năm trước sản xuất nông nghiệp tập trung phịng trừ sâu hại biện pháp hố học Sau thời gian thuốc hoá học biểu mặt trái phòng trừ dịch hại đồng thời kéo theo hậu không mong muốn Ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ người, gây ô nhiễm môi trường, tăng 10 tính chống thuốc dịch hại, tiêu diệt thiên địch, phá vỡ cân sinh học gây nhiều vụ “bùng nổ” sâu hại (Phạm Bình Quyền, 1994)(Dẫn theo Phan Thị Thu hiền 2008)[25] Ngày chiến lược bảo vệ trồng xác định lợi ích kinh tế trước mắt mà cịn an tồn sinh thái học, mơi trường sức khoẻ người, gia súc Đẩy mạnh việc bảo vệ lồi thiên địch, trì đa dạng chúng hệ sinh thái nông nghiệp, tăng cường nâng cao hiểu biết đa dạng sinh học mối quan hệ loài thiên địch với dịch hại địa việc làm cần thiết Do phát triển thực biện pháp quản lý dịch hại tổng hợp (IPM) mối quan tâm nhiều nước giới có Việt Nam Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm vấn đề xúc nay, năm gần nhà khoa học bảo vệ thực vật (BVTV) tập trung nghiên cứu biện pháp sinh học coi biện pháp biện pháp cốt lõi hệ thống quản lý dịch hại tổng hợp Trong chương trình IPM việc nhập nội, trì lồi trùng bắt mồi ln vai trị quan trọng Ở Việt Nam có số tác giả nghiên cứu nhân thả thiên địch bắt mồi như: Hà Quang Hùng, Nguyễn Thị Thu Cúc, Tuy nhiên bọ xít nâu viền trắng (BXNVT) - Andrallus spinidens F bước đầu số tác giả quan tâm như: Trương Xuân Lam (2000, 2004), Phan Thị Thu Hiền (2008), nhiên nghiên cứu dừng lại đặc điểm sinh học, sinh thái đánh giá vai trò BXNVT phòng trừ sâu hại trồng nông nghiệp Song nghiên cứu quy trình kỹ thuật nhân ni lồi trùng thiên địch quan trọng hồn tồn chưa quan tâm Từ sở chúng tơi tiến hành nghiên cứu đề tài “Quy trình nhân ni bọ xít nâu viền trắng (Andrallus spinidens F.) thử nghiệm phòng trừ sâu xanh bướm trắng hại rau thập tự” với mong muốn trì lợi dụng chúng điều hòa số lượng sâu hại đồng ruộng, giảm tới mức thấp việc sử dụng thuốc hóa học - vấn đề bách xã hội ... cứu Xây dựng quy trình nhân ni Bọ xít nâu viền trắng (A spinidens F.) bước đầu thử nghiệm phòng trừ sâu xanh bướm trắng hại rau thập tự, nhằm bảo vệ sử dụng chúng để phòng trừ sâu hại trồng tỉnh... quy trình lưu giữ trứng Bọ xít nâu viền trắng A spinidens F để chủ động nguồn thiên địch phòng trừ sâu hại (3) Thử nghiệm sử dụng Bọ xít nâu viền trắng A spinidens F phòng trừ sâu xanh bướm trắng. .. 2.4.1 Thí nghiệm ngồi đồng ruộng * Thí nghiệm sử dụng BXNVT phòng trừ sâu xanh bướm trắng Bước đầu thử nghiệm bọ xít nâu viền trắng phịng trừ sâu xanh bướm trắng hại họ hoa thập tự Thí nghiệm bố