BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH VÕ THỊ VÂN CÁCH SỬ DỤNG THÀNH NGỮ TRONG TÁC PHẨM CỦA VŨ BẰNG LUẬN VĂN THẠC SĨ NGỮ VĂN NGHỆ AN - 2012 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO  BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH VÕ THỊ VÂN CÁCH SỬ DỤNG THÀNH NGỮ TRONG TÁC PHẨM CỦA VŨ BẰNG   LUẬN VĂN THẠC SĨ NGỮ VĂN  !"#$: GS.TS ĐỖ THỊ KIM LIÊN NGHỆ AN - 2012 LỜI CẢM ƠN %&!'(')*+,-,./('“Cách sử dụng thành ngữ trong tác phẩm của Vũ Bằng”012(3(45(6)718(9:3*:;$(< %=<>?@ABC.D(EF$(8G(+(HIG.J(4(E!,K$$* $LG(' )K* ,' G9 GMGB $N*)*+,-.O$(P( %Q(R*".3S0(45(6)718(9$M$(TSM!0$4M!.DIG.J EL(/*(E!R*M(EH)'@)*+,-'S *P$U0(45$3('$2@91V1W,'(3.D.X ,B(4(E!:*P(R*M(EHB$N*,'(F$K./(')*+,-$Y" @H A*+,-$;$$; 4(&(EM 6ZV$8,'(8*:[(0 ,H,+SEL(@!.O$:F[G\$3('$Y"R*\(TS$4,'$M$1V] Vinh, tháng 10 năm 2012 Tác giả Võ Thị Vân MỤC LỤC Trang MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài ^^_`abc^d^ef^dgh)'@X(',-5*L(:;$0$[Z.[ [G$!,-#$_K("@".!V(E$,':"*^dij<E!:FKG:M (V!K(*+($Y"@H04.O$$M$,-K:k.9(@8Gl$, @X(,P 8(N$:3*EX!V(.X:4m(EB/*)k,F$1M! $n0>$(*+(0B$N*,-$90:M(V!,-$90o,/*(& )!V(E*SK0 \0(VG,-0op)k,F$'!4$`.&)VL*L)'@X($3S 1I((E'.TSK(*S8(,/0,,-#$0,-["3(X$[(&[0 R*"Z(E",8(.TS:M(V!$Y"@H0_`ab.D(&K.O$R*" K@:P0R*".&@K(*+(.TS:M(V!(E!,K$:ql4(r0 53SF3,+(0(H*P0$P((E*SK0oab71I(:;$1s,'((80 _`ab.D1M@:M(.:P0U)P,8(T`,)-(8[$Y" 330.t$1K()':ql('Z@X($M$ M*T*Su0.t$:;$ %/*'S.D(V!.O$K*R*2$"!03S.O$L(O$2@5I$(v@@k .#$0[GGT)'@$!(8_K(G!GI0'*.wGn,H,+S0 _`ab)*4)'.P(O.O$$M$'B$N*,'1V.#$R*"(3@ ^<E!,-12K(*+(0/*',-.D:ql('$4 /*.9,>4Z0(E!.[$[('Z(E!(M$Gv@$Y"@Hx*" $M$('Z.[0$I("$[(&+E".t$.&@G!$M$',-(E! ,K$(&K(n$M$3,+(0(&K!'$20@4(E:P08G k0$M$(*S$Y"3,+(0,',,P('Z.[0$I("&*.O$ (E(N$0 K@:P$Y"',-M$',-@'(B*1&*)'_`ab .D,+lEL()!V(0G!GI,'."V,P('Z,'!(E! :M(V!K(*+($Y"@Hb@(&KR*".&@:M(M$0R*"K@ ,/$!0(E8()n3:0.Q((&K.O$L*L$M3EL( EB$Y"@H_K$.:3*B$N*$M$:ql('Z(E!(M$ Gv@$Y"_`ab)'@X(,K$)'@$T(8(0$[M(E>1m:*)n(*S8(,/  ('Z(E!'$N$[$*,'2VSGT('Z(E!' (E[EBn,H,+S0$I(4)F"$#./('Cách sử dụng thành ngữ trong tác phẩm của Vũ Bằng. 2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu 2.1. Lịch sử nghiên cứu thành ngữ <r(E$.8"S0,L./('Z.D.O$$M$'B$N*R*" (3@EL(/*T*8(0$M$$4(EHB$N*./*."E"Z+5s( 5*R*"$M$,L./,/('Z(EB$M$G9K$L*(EI$0Z k"0(GMG0(E+ <E$8(0$4(EH$Y"*Su_-<*c^dgh0Từ vựng học tiếng Việt hiện đại$!EbyNhững thành ngữ là từ tố cố định mà các từ trong đó đã mất tính độc lập đến một trình độ cao, kết hợp làm thành một khối vững chắc, hoàn chỉnh. Nghĩa của chúng không phải do nghĩa của từng thành tố (từ) tạo ra. Những thành ngữ này cũng có tính hình tượng hoặc cũng có thể không có. Nghĩa của chúng đã khác nghĩa của những từ nhưng cũng có thể cắt nghĩa nguyên do như từ nguyên họcz{ji0^i| t( M$04$`$!(LS('Z(E!(8_K(GT))' Z$3*EI(#<'Z$[(&(EU,Z(l$Z!t$$})'@X( 1XG+$Y"(l$Z-$N,'! 8($L*ZGMG$Y"$I04$")'@ ")!V$3*.92,'$3*GN$(VG{ji0^j^C^j| %M~*3c^digh0 Hoạt động của từ tiếng Việt .D.:3*Z .&@m1+($Y"('Z"h_/\k"\k"$Y"('Z( 4(&2(n$.O$(EB$9:•ZS8*(P(V!('<'Z)*4 ;)/,./* K)>$:q$Y"@X(5DX0@X((+G.!'L(.> _/H(N$04$"E""[@('Z(€!R*"K$IGMGR*"K .P5N,'G.P5NaB$V.[0(M$2.D$[:FG31K( MEV$E7 ('Z,'(l$ZyKhác với tục ngữ có chức năng thông báo ấy, thành ngữ chỉ là tên gọi của sự vật, trạng thái hay hành động, đúng hơn là tên gọi của những khái niệm này…z{j0^e| i *SuAF$fA9_-%"c^ddeh0Thành ngữ tiếng Việt.DG3 1K((l$Z,'('ZEL(E•E'01B$V.[$7$}E"@P)BKZ" ")!VH'S$YS8*)'5s(,/@t(k"0@t(+(N$$Y"$! "(M$2.DG31K(yNội dung của thành ngữ là những khái niệm, nội dung của tục ngữ là những phán đoán. Quan hệ giữa thành ngữ và tục ngữ là quan hệ giữa các hình thức khái niệm và phán đoán. Tục ngữ là một hiện tượng ý thức xã hội, phản ánh lối sống của thời đại, lối nghĩ của nhân dân, lối nói của dân tộc. Thành ngữ thuộc hiện tượng ngôn ngữ, là công cụ giao tiếp chung của cộng đồng dân tộc. Chính trong lối nghĩ, lối nói của nhân dân thường không thể nào tách rời hình thức biểu đạt của nóz{eg0^C| <M$2!'_-'ch(E!Kể chuyện thành ngữ, tục ngữ .D '‚@X($*SB)*+1',/.t$.&@$L*(V!CZk"$Y"('Z <M$2 4.:3*B$N*(l$Z@'(l$Z$}.O$:!:M, ('Z.&)'@m1+(Zs(.t$(UEB$Y"('Z <M$2%=<>?@ABch0Tục ngữ Việt Nam dưới góc nhìn ngữ nghĩa- ngữ dụng$`.DG31K((l$Z,'('ZF"(EB$M$ (B*$nH(N$0$L*(EI$0$N$-0\k"0(M$.X@X($M$EL(E• E'{ei0dCe|o %t$1K(0!'_-'c^h(E!$*PTuyển tập ngôn ngữ học0 (H@&*,/$L*(V!('Z04$"('Z)'@")!V<' Z:!:M,'('Zvl!M"*.[04$7."E"Z+.> ,/('ZyMột là, nếu thừa nhận rằng đặc trưng bản chất của thành ngữ là những tổ hợp từ bền vững, có nghĩa bóng bẩy, thì sự phân loại và miêu tả thành ngữ dựa vào phương thức chuyển nghĩa của chúng là sự phân loại và miêu tả hợp lí. Hai là, mọi sự khó khăn và phức tạp trong sự nhận diện các đơn vị được gọi là thành ngữ, có thể có là do tính chất trung gian hay tính chất chuyển tiếp của chúng. Bởi lẽ thành ngữ là những đơn vị thuộc ngôn ngữ. Không phải vô cớ mà các nhà ngôn ngữ học coi thành ngữ là những đơn vị từ vựng hoá tức là những đơn vị vốn là những tổ hợp từ tự do trong lời nói đã g được cố định hoá và đi vào vốn từ vựng như những đơn vị ổn định. Và cũng không phải là không có lí khi các nhà nghiên cứu Văn học dân gian xếp thành ngữ vào cái vốn của vốn văn hoá dân gian, bên cạnh tục ngữ, ngạn ngữ và ca dao v.v…z{0| !'E"0$I("$7G2 &.8$M$$4(EH0$M$1'1M! M$ *Su_-Kc^dih0yVề ranh giới giữa thành ngữ và tục ngữz0 (VG$nNgôn ngữ0:Pe U%H<Ic^dieh0yGóp ý kiến về phân biệt thành ngữ với tục ngữ”0 (VG$nNgôn ngữ0:P^ ƒ"_-x*8c^ddjh0yGóp phần tìm hiểu và sử dụng đúng thành ngữ trong giao tiếp và trong văn chương”0<VG$nVăn học0cih !'„ ceh0 “Về cách sử dụng thành ngữ- tục ngữ trên báo chí”0 <VG$nNgôn ngữ & Đời sống0:P^ !.8"S0,L./B$N*,/$M$:ql('Z(E!(M$ Gv@,-$9.O$EL(/*R*"(3@0$I\<B*1&*9$2)' $M$1',8(*Su<M!'0ytìm hiểu cách dùng thành ngữ, tục ngữ trong các bài nói bài viết của Hồ Chủ Tịch”…*Su%N$†30yNgữ nghĩa thành ngữ và tục ngữ, sự vận dụng”…%t<"!'0yThành ngữ và tục ngữ trong thơ nôm Hồ Xuân Hương”…oX(:P)*+,-(V$:k$`.D "(M$ .8,L./'SAB<><I„0yCách sử dụng thành ngữ trong truyện Kiều của Nguyễn Du”…*Su<><*\!'0yCách sử dụng thành ngữ trong các bài nói bài viết của Chủ tịch Hồ Chí Minh”o ,+S0$[(&+(LS0Z(M$2(EB.D.,'!(H@&*:F '$N$$Y"('Z$"$[./(''!B$N*$M$:ql ('Z(E!(M$Gv@$Y"_`ab 2.2. Lịch sử nghiên cứu tác phẩm của Vũ Bằng _`ab.O$B$N*GB1H(H@&*(EBEL(/*G9 K%M$I\)'$M$1'1M!0$M$$4(EHB$N*(B*1&* d _`#$ƒ"cgh0(E!Vũ Ngọc Phan tuyển tậpc(+Gh0.D+ 5s(,/KG,-$Y"_`abyTiểu thuyết của Vũ Bằng rất gần với tiểu thuyết của Nguyễn Công Hoan về lối tả cảnh và nhân vật, dù là họ ở vào hoàn cảnh nghèo khổ hay cảnh giàu sang, bao giờ Vũ Bằng cũng tả bằng ngọn bút dí dỏm, nhạo đời hơi đá hoạt kê một chút; còn về hoàn cảnh, ông chỉ tả sơ sơ; ông chú trọng cả vào hành vi của các nhân vật, vì những hành vi ấy là động tác của cuốn tiểu thuyết và gây nên những cảnh riêng biệt cho nhân vật…z{d0 e| <E!:P(E$(M$$Y"_`ab0Thương nhớ mười hai)'(M$Gv@(B* 1&*$!(3@(,'G!$M$,8($Y"4<E!)(K*Thương nhớ mười hai0M!:!'".D ‚.>:N$LG$Y"(M$Gv@ yDù phải thích nghi với hoàn cảnh chính trị như thế nào đấy, cuốn sách vẫn bày tỏ rất rõ tâm sự của một người con miền Bắc nhớ da diết quê hương bên kia giới tuyến. Chính tấm lòng ấy cùng với ngòi bút tài hoa của Vũ Bằng làm nên giá trị văn chương của tác phẩm này. Nó hấp dẫn chúng ta từng dòng từng trang”. Đồng thời ông nhấn mạnh, tác phẩm này có ý nghĩa “như một nhịp cầu giao lưu văn hoá” vì nó đã giới thiệu “Những sản vật từng tháng ở miền Bắc nước ta” góp phần “làm cho bạn bè năm châu hiểu biết thêm một khía cạnh đặc sắc của nước mình” và “làm cho mỗi chúng ta có ý thức trân trọng hơn đối với những giá trị của văn chươngz{_‡‡0| ?+5s(,/)P,-G!_`ab0*Su_ˆ$`$[$M HEL(((8yAnh có lối tả chân thật đặc biệt và trào phúng chuyên môn, có khi nhẹ nhàng, khả ái như Alphonse Daudet, có khi câu kì lí thú như Courteline. Tôi không nói Vũ Bằng là một văn hào, nhưng chắc chắn anh là một nhà văn Việt Nam độc đáo trên lĩnh vực tả chân trào phúng, trước đây và bây giờz{^0g^| aB$V.[0$I("$`$7G2 &.8@X(:PA*+,-<V$:k ,/(M$Gv@$Y"_`abQuan niệm của Vũ Bằng về tiểu thuyếtc%V #$_h…8<>ABˆch0Văn xuôi viết về ẩm thực qua sáng tác của ^ . 9 Thành ngữ trong tác phẩm của Vũ Bằng xét về cấu tạo, nguồn gốc và chức năng ngữ pháp 9e Thành ngữ trong tác phẩm của Vũ Bằng xét về ngữ nghĩa. HỌC VINH VÕ THỊ VÂN CÁCH SỬ DỤNG THÀNH NGỮ TRONG TÁC PHẨM CỦA VŨ BẰNG   LUẬN VĂN THẠC SĨ NGỮ VĂN 