Cơ sở lý luận và thực tiễn quản lý nhà nước về vệ sinh an toàn thực phẩm
Cơ sở lý luận quản lý nhà nước về vệ sinh an toàn thực phẩm
2.1.1 Các khái niệm cơ bản
2.1.1.1 Quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm
Quản lý là chủ đề nghiên cứu quan trọng trong nhiều lĩnh vực khoa học, bao gồm cả khoa học tự nhiên và khoa học xã hội Mỗi ngành khoa học tiếp cận quản lý từ những khía cạnh khác nhau và đưa ra những định nghĩa riêng biệt về khái niệm này.
Với khái niệm trên, quản lý bao gồm: Chủ thể quản lý, đối tượng quản lý và khách thể quản lý
Chủ thể quản lý, bao gồm con người hoặc tổ chức, là tác nhân tạo ra các tác động quản lý thông qua các công cụ và phương pháp phù hợp theo nguyên tắc nhất định Đối tượng quản lý là những thực thể tiếp nhận trực tiếp sự tác động từ chủ thể quản lý, và tùy thuộc vào từng loại đối tượng, có thể phân chia thành các dạng quản lý khác nhau.
Khách thể quản lý đề cập đến sự tác động và điều chỉnh từ chủ thể quản lý đối với hành vi của con người và các quá trình xã hội.
Quản lý được hình thành nhằm nâng cao năng suất và hiệu quả công việc, tập trung vào việc phát huy tối đa khả năng con người và ổn định xã hội Mục tiêu của quản lý là định hướng đã được xác định trước, từ đó giúp người quản lý lựa chọn phương pháp và biện pháp tác động phù hợp với quy luật phát triển xã hội.
Quản lý nhà nước là hoạt động của Nhà nước trong các lĩnh vực lập pháp, hành pháp và tư pháp, nhằm thực hiện các nhiệm vụ và chức năng của mình (Trần Ngọc Đường, 2015).
Quản lý nhà nước là sự tác động của các chủ thể có quyền lực nhà nước thông qua pháp luật đối với các đối tượng quản lý, nhằm thực hiện các chức năng nội bộ và ngoại giao của Nhà nước Tất cả các cơ quan nhà nước đều thực hiện vai trò quản lý nhà nước này.
Theo G.V.Atamantrruc, quản lý nhà nước được hiểu là sự tác động tổ chức và điều chỉnh của nhà nước thông qua các cơ cấu của mình lên đời sống xã hội, cá nhân và tổ chức Mục tiêu của quản lý nhà nước là chấn chỉnh và duy trì trật tự xã hội, hoặc cải tạo nó, dựa trên quyền lực của nhà nước.
Quản lý nhà nước có vị trí đặc biệt trong các loại hình quản lý, bao gồm quản lý địa phương, quản trị và các tổ chức xã hội Điều này xuất phát từ ảnh hưởng quyết định của nhà nước lên các tác động định hướng mục tiêu, tổ chức và điều chỉnh Mặc dù có nhiều cách luận giải về nhà nước và sự đa dạng trong biểu hiện của nó, hầu hết mọi người đều đồng thuận về sức mạnh quyền lực lớn lao mà nhà nước nắm giữ.
Nhà nước khác biệt với các cơ cấu xã hội khác ở chỗ quyền lực nhà nước được tập trung và thực hiện trong xã hội, tạo ra mối quan hệ với con người Quyền lực là một mối tương giao, trong đó diễn ra các tương tác và ảnh hưởng lẫn nhau do nhiều nguyên nhân khác nhau.
Con người, thông qua sự tự nguyện hoặc bị ép buộc, thừa nhận quyền lực của người khác và các quy định xã hội về giá trị và mục tiêu Quyền lực này tồn tại trong gia đình, nhóm và cộng đồng, được duy trì qua truyền thống và đạo đức Tuy nhiên, quyền lực nhà nước, với tính chế định pháp luật và sức mạnh cưỡng chế từ bộ máy nhà nước, vượt trội hơn hẳn so với các hình thức quyền lực khác.
Quản lý nhà nước có đặc điểm nổi bật là tính phổ biến trong toàn xã hội, thậm chí mở rộng ra các cộng đồng khác, dưới sự tác động của các chính sách quốc tế mà nhà nước thực hiện.
Nhà nước là một hiện tượng xã hội phức tạp và đa diện, đồng thời đóng vai trò chủ thể trong quản lý, tạo nên tính hệ thống cho quản lý nhà nước Tính chất hệ thống là nguyên tắc quan trọng, đảm bảo sự hòa hợp, phối hợp và trực thuộc cần thiết trong quản lý nhà nước, từ đó nâng cao tính mục tiêu, hợp lý và hiệu quả.
Trong xã hội, có nhiều chủ thể tham gia vào quản lý xã hội, bao gồm Đảng, Nhà nước, các tổ chức chính trị - xã hội và các đoàn thể nhân dân Quản lý nhà nước có những đặc điểm riêng biệt, khác với các hình thức quản lý khác trong xã hội.
Chủ thể quản lý nhà nước bao gồm các cơ quan trong bộ máy nhà nước thực hiện chức năng lập pháp, hành pháp và tư pháp Đối tượng mà quản lý nhà nước hướng tới là toàn bộ nhân dân sống và làm việc trong phạm vi lãnh thổ quốc gia.
Quản lý nhà nước bao trùm mọi lĩnh vực của đời sống xã hội như chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh quốc phòng và ngoại giao, với mục tiêu đáp ứng nhu cầu hợp pháp của người dân.