Nội dung và phương pháp nghiên cứu
Địa điểm nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu được thực hiện trên hai dự án tiêu biểu tại huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh, với thời gian thực hiện ngắn và gần gũi với thời điểm nghiên cứu.
Dự án 1 liên quan đến việc xây dựng Trụ sở làm việc của Chi cục thuế huyện Tiên Du, với tổng diện tích thu hồi đất lên tới 4.811,6 m² và ảnh hưởng đến 30 hộ dân phải thu hồi đất.
- Dự án 2: Xây dựng nâng cấp, cải tạo đường TL295B địa phận huyện Tiên
Du (Thị trấn Lim) giai đoạn 2 với tổng diện tích thu hồi là 22.004,3 m 2 ; tổng số hộ bị thu hồi đất là 273 hộ.
Thời gian nghiên cứu
- Thời gian thực hiện đề tài luận văn: Từ tháng 5/2018 đến tháng 10/2019.
- Phạm vi thời gian: số liệu thống kê được thu thập từ năm 2014 đến năm
2018 Số liệu điều tra sơ cấp thu thập trong năm 2018.
Đối tượng nghiên cứu
Chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất cho các dự án đầu tư xây dựng tại huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo quyền lợi của người dân bị ảnh hưởng Việc thực hiện chính sách này không chỉ giúp ổn định đời sống cho các hộ gia đình mà còn góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương Chính quyền địa phương cần thực hiện quy trình minh bạch, công bằng và kịp thời để người dân có thể nhận được sự hỗ trợ cần thiết trong quá trình tái định cư.
- Đối tượng bị ảnh hưởng bởi chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư (người có đất bị thu hồi).
- Đối tượng thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư (cán bộ liên quan đến thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư).
Nội dung nghiên cứu
3.4.1 Đặc điểm điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội của huyện Tiên Du
- Thực trạng phát triển kinh tế - xã hội.
3.4.2 Tình hình quản lý và sử dụng đất đai của huyện Tiên Du
- Công tác quản lý đất đai;
- Tình hình sử dụng đất đai.
3.4.3 Khái quát công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư tại huyện Tiên Du
- Trình tự thực hiện bồi thường, hỗ trợ , tái định cư.
- Thực trạng công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất huyện Tiên Du.
3.4.4 Đánh giá công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất tại 2 dự án nghiên cứu
- Kết quả bồi thường, hỗ trợ, tái định cư tại 2 dự án nghiên cứu;
- Đánh giá chung về công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư tại 2 dự án nghiên cứu.
3.4.5 Đề xuất một số giải pháp đẩy mạnh công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư tại huyện Tiên Du
3.5.1 Phương pháp điều tra, thu thập số liệu thứ cấp
Dữ liệu được thu thập từ Uỷ ban nhân dân, Phòng Tài nguyên và Môi trường, Hội đồng bồi thường hỗ trợ, tái định cư, và Ban quản lý các dự án xây dựng huyện Tiên Du.
+ Điều kiện tự nhiên: vị trí địa lý, địa hình, khí hậu, chế độ thuỷ văn, tài nguyên thiên nhiên;
+ Điều kiện kinh tế - xã hội: dân số, lao động, tình hình sản xuất của các ngành;
+ Các thông tin liên quan đến tình hình bồi thường, hỗ trợ , tái định cư của huyện giai đoạn 2014-2018;
Các tài liệu liên quan đến dự án bao gồm bản đồ quy hoạch, bản đồ thu hồi đất, và các văn bản pháp luật, chính sách liên quan đến bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, cùng với hồ sơ thu hồi đất liên quan đến các dự án nghiên cứu.
+ Tài liệu, số liệu, báo cáo chuyên ngành, kết quả thống kê kiểm kê.
3.5.2 Phương pháp chọn điểm nghiên cứu
Trong những năm qua, huyện đã triển khai nhiều dự án nhằm chỉnh trang đô thị và phát triển kinh tế xã hội Nghiên cứu này tập trung vào việc đánh giá tình hình thực hiện công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư, nhằm so sánh chính sách bồi thường và hỗ trợ giữa hai dự án trong cùng một địa phương Mục tiêu là tìm hiểu sự khác biệt trong việc thực hiện chính sách và áp dụng hợp lý nhằm đạt hiệu quả cao trong thu hồi đất, đáp ứng nguyện vọng của người dân có đất bị thu hồi trong hai dự án nghiên cứu.
- Dự án 1: Xây dựng Trụ sở làm việc Chi cục thuế huyện Tiên Du tỉnh Bắc Ninh;
- Dự án 2: Xây dựng nâng cấp, cải tạo đường TL295B địa phận huyện Tiên
Du (Thị trấn Lim) giai đoạn 2.
Hình 3.1 Vị trí của 2 dự án nghiên cứu trên địa bàn huyện Tiên Du
Lý do lựa chọn hai dự án nghiên cứu là vì chúng đều liên quan đến việc thu hồi đất của hộ gia đình, cá nhân nhằm phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia và cộng đồng Dự án đầu tiên là nơi đặt trụ sở Chi cục thuế huyện Tiên Du, trong khi dự án thứ hai (TL295B) có tính chất thu hồi đất phức tạp Cả hai dự án này đều là những ví dụ điển hình trong công tác bồi thường và hỗ trợ khi thu hồi đất tại huyện Tiên Du, đồng thời là những dự án mới thực hiện bồi thường, hỗ trợ thu hồi đất Do đó, tôi chọn nghiên cứu này để so sánh và đánh giá công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất.
3.5.3 Phương pháp điều tra, thu thập số liệu sơ cấp Để thu thập các thông tin liên quan đến tình hình bồi thường, hỗ trợ và sử dụng tiền bồi thường sau thu hồi đất bằng phiếu điều tra bằng bộ câu hỏi in sẵn thể hiện các thông tin chung và tiêu chí đánh giá của người dân về công việc bồi thường, hỗ trợ , tái định cư của 02 dự án nghiên cứu.
- Thông tin mẫu phiếu điều tra:
+ Thông tin về tổ chức, hộ gia đình, cá nhân;
Tình hình bồi thường và hỗ trợ hiện nay bao gồm tổng diện tích đất đủ tiêu chuẩn bồi thường, giá trị bồi thường cho đất và tài sản trên đất, cùng với số tiền cụ thể được bồi thường cho các bên liên quan.
+ Tìm ra những ưu điểm và nhược điểm của công tác bồi thường, hỗ trợ , tái định cư;
+ Đánh giá của các hộ gia đình, cá nhân đối với công tác bồi thường, hỗ trợ
Nguyện vọng của những người được bồi thường, hỗ trợ và tái định cư là rất quan trọng, đặc biệt khi xem xét mức độ ảnh hưởng của dự án đến đời sống, việc làm và thu nhập của những người bị thu hồi đất cùng với cộng đồng dân cư trong khu vực dự án.
- Phỏng vấn trực tiếp cán bộ làm công tác bồi thường, hỗ trợ , tái định cư để tìm ra thuận lợi, khó khăn trong tổ chức thực hiện;
Trên cơ sở số lượng dự án và hộ dân liên quan đến công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư tại huyện Tiên Du trong giai đoạn 2014-2018, tôi đã sử dụng phương pháp tính cỡ mẫu từ Trung tâm Thông tin và phân tích số liệu Việt Nam Cách tính cỡ mẫu được thực hiện như sau:
(Lê Huy Bá và cs., 2006) Trong đó: n - Số lượng phiếu điều tra;
N - Tổng số các hộ bị ảnh hưởng; e - Sai số cho phép (10%).
- Dự án 1: số hộ bị thu hồi đất là 30 hộ, số phiếu điều tra là 30 phiếu;
- Dự án 2: số hộ bị thu hồi đất là 273 hộ, số phiếu điều tra là 73 phiếu.
+ Số hộ tái định cư được điều tra: 10 phiếu
+ Số hộ có đất bị thu hồi được điều tra: 63 phiếu.
Đề tài sẽ tiến hành điều tra trực tiếp và ngẫu nhiên đối với các hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi đất, với tổng số phiếu điều tra là 103 phiếu.
Nhóm hộ dân sẽ thực hiện phỏng vấn trực tiếp và thăm dò ý kiến các hộ gia đình, cá nhân có đất bị thu hồi thông qua phiếu điều tra Mục tiêu của việc này là sử dụng bảng hỏi để tìm hiểu về tình hình đời sống, lao động, việc làm và thu nhập của người dân trước và sau khi bị thu hồi đất trong khu vực nghiên cứu.
Nhóm cán bộ đã tiến hành điều tra và phỏng vấn trực tiếp các lãnh đạo Ban bồi thường giải phóng mặt bằng huyện, cũng như Chủ tịch UBND và cán bộ địa chính thị trấn Lim trong khu vực nghiên cứu Mục đích của việc này là thu thập thông tin liên quan đến bồi thường và hỗ trợ cho người dân có đất bị thu hồi Tổng số phiếu điều tra thu thập được là 10 phiếu.
Cán bộ Phòng Tài nguyên và Môi trường, có nhiệm vụ thẩm định hồ sơ và tham gia công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư tại huyện, đã nhận được 5 phiếu.
+ Cán bộ Ban quản lý các dự án xây dựng huyện (Cơ quan tham gia công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư): 3 phiếu.
+ Lãnh đạo và cán bộ địa chính cấp xã nơi có đất bị thu hồi: 02 phiếu.
3.5.4 Phương pháp thống kê, tổng hợp
Thống kê và tổng hợp tài liệu thứ cấp liên quan đến điều kiện tự nhiên và kinh tế xã hội, cũng như phân tích tình hình quản lý và sử dụng đất trong khu vực nghiên cứu.
Dự án đã tiến hành điều tra sơ cấp để thu thập số liệu về công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư Thông tin được tổng hợp từ các phiếu điều tra của hộ gia đình và cá nhân, phản ánh tình hình thực hiện công tác này một cách chi tiết và chính xác.
3.5.5 Phương pháp đánh giá công tác bồi thường, hỗ trợ , tái định cư
Các tiêu chí đánh giá theo:
- Tình hình thực hiện công tác bồi thường;
- Tình hình thực hiện công tác hỗ trợ;
- Tình hình thực hiện công tác tái định cư;
Mỗi tiêu chí sẽ được đánh giá thông qua việc so sánh thực tế quá trình thực hiện với các quy định pháp lý hiện hành Đánh giá này sẽ diễn ra trên nhiều khía cạnh khác nhau.
(1) Xác định đối tượng được bồi thường, hỗ trợ , tái định cư;
