1 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH Nguyễn Thị Thanh Hoa BÁO NGHỆ AN VỚI CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG MỸ, CỨU NƯỚC Ở MIỀN NAM TRONG NHỮNG NĂM 1965 – 1968 LUẬN VĂN KHOA HỌC THẠC SĨ LỊCH SỬ Chuyên ngành: Lịch sử Việt Nam Mã số: 60.22.54 Người hướng dẫn: TS Trần Văn Thức VINH – 2012 LỜI CẢM ƠN LỜI CẢM ƠN Để hồn thành luận văn em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới Thầy giáo TS Trần Văn Thức - Chủ nhiệm Khoa Lịch sử Trường Đại học Vinh tận tình hướng dẫn, bảo tơi suốt q trình học tập, triển khai hồn thành luận văn Em xin gửi lời cảm ơn chân thành tới tập thể thầy, cô giáo công tác Khoa Lịch sử Trường Đại học Vinh góp ý chân thành cung cấp số tài liệu khoa học để tơi hồn thành cơng trình nghiên cứu thân Tôi xin gửi lời cảm ơn tới tập thể cán bộ, nhân viên Thư viện Nghệ An, Thư viện Quốc gia Việt Nam tạo điều kiện cho tiếp tận, thu thập, sử dụng tài liệu trình viết luận văn Thành phố Vinh, 10 - 2012 Nguyễn Thị Thanh Hoa MỤC LỤC Trang Lời cảm ơn Mục lục Mục lục phụ lục tranh ảnh MỞ ĐẦU ……………………………………………………… Lý chọn đề tài ……………………………………………………… Lịch sử nghiên cứu vấn đề……………………………………………… Mục đích nhiệm vụ nghiên cứu Đối tượng phạm vi nghiên cứu……………………………………… Cơ sở lý luận, nguồn tài liệu phương pháp nghiên cứu……………… Đóng góp khoa học luận văn Bố cục luận văn Chương HỒN CẢNH LỊCH SỬ VÀ TÌNH HÌNH BÁO NGHỆ AN 1 6 NHỮNG NĂM 1965 – 1968 …………………………………………… 1.1.Hoàn cảnh lịch sử ………………………………………………… 1.1.1 Hoàn cảnh quốc tế ………………………………………………………… 1.1.2 Hồn cảnh nước …………………………………………………… 1.2.Tình hình báo Nghệ An……………………………………………… Tiểu kết chương 8 16 26 30 ………………………………………………………………… Chương 2: CUỘC KHÁNG CHIẾN CỦA QUÂN DÂN MIỀN NAM NHỮNG NĂM CHỐNG CHIẾN LƯỢC “CHIẾN TRANH CỤC BỘ” QUA BÁO NGHỆ AN ……………………… ………………………… 2.1 Phản ánh tội ác đế quốc Mĩ, đồng minh tay sai gây 31 miền Nam ……………………………………………………………… 31 2.2 Phản ánh đường lối Đảng đối phó với chiến lược “Chiến tranh cục 36 bộ” miền Nam …………………………………………………………… 2.2.1 Đường lối Trung ương Đảng chống “Chiến tranh cục bộ”…… 36 2.2.2 Phản ánh đường lối kháng chiến chống Mỹ, cứu 39 nước……………… 2.3 Phản ánh thắng lợi nhân dân miền Nam kháng chiến chống chiến lược “Chiến tranh cục bộ” ………………………………… 2.3.1 Trên mặt trận quân …………………………………………………… 2.3.2 Trên mặt trận trị …………………………………………………… 2.3.3 Trên mặt trận ngoại giao ………………………………………………… 2.3.4 Công tác binh 43 44 51 57 59 vận………………………………………………………… 2.4 Phản ánh giúp đỡ ủng hộ bạn bè, lực lương u chuộng hịa bình quốc tế kháng chiến nghĩa nhân dân ta … 63 2.4.1.Chủ trương tranh thủ ủng hộ, giúp đỡ bạn bè quốc tế…… 63 2.4.2 Báo Nghệ An với việc phản ánh giúp đỡ, ủng hộ giới kháng chiến nghĩa nhân dân ta ………………………… 65 Tiểu kết chương ………………………………………………………… 83 Chương3: MỘT SỐ NHẬN XÉT, ĐÁNH GIÁ VÀ KINH NGHIỆM LỊCH SỬ ………………………………………………………………… 85 3.1 Một số nhận xét, đánh giá …………………………………………… 85 3.1.1 Trong năm 1965 – 1968 báo Nghệ An tập trung tuyên truyền, cổ động kháng chiến chống Mỹ, cứu nước quân dân ta miền Nam 85 ……………………………………………………………… 3.1.2 Báo Nghệ An phản ánh kịp thời, đầy đủ thực tiễn phong trào cách mạng miền Nam ………………………………………………………………… 90 3.1.3 Báo Nghệ An góp phần giữ vững ý chí chiến đấu, nêu cao tâm đánh Mỹ, thắng Mỹ………………………………………………………… 3.2 Một số kinh nghiệm chủ yếu……………………………………………… 3.2.1 Luôn quán triệt đầy đủ đường lối Đảng Nhà nước, tập trung 92 nhiệm vụ tuyên truyền, cổ động nhiệm vụ trị cụ thể ………… 94 3.2.2.Thường xuyên sâu vào thực sống thực tiễn cách mạng toàn Đảng, toàn dân để khai thác đề tài, phát sáng tạo quần chúng, phản ánh thật khách quan………………………… 96 3.2.3 Nâng cao tính chiến đấu báo, xung kích mặt trận tư tưởng, báo chí đảm bảo tính Đảng, tính nhân dân, tính chân thật ………………… Tiểu kết chương ………………………………………………………… KẾT LUẬN ……………………………………………………………… Danh mục cơng trình khoa học tác giả liên quan đến luận án ………… Tài liệu tham khảo ………………………………………………………… Phụ lục …………………………………………………………………… 98 101 103 105 106 111 MỤC LỤC PHỤ LỤC TRANH, ẢNH Phụ lục Phụ lục 1: Tin tức thắng lợi mặt trận quân qua Báo Nghệ An số 325…………………………………………………………………… Phụ lục 2: Tin tức thắng lợi mặt trận quân qua Báo Nghệ An số Trang 111 112 356 ……………………………………………………………………… Phụ lục 3: Tin tức thắng lợi mặt trận quân sự, trị qua Báo Nghệ An số 359 ………………………………………………………… Phụ lục 4: Tin tức thắng lợi mặt trận quân qua Báo Nghệ An số 403 ……………………………………………………………………… 113 114 Phụ lục 5: Tin tức thắng lợi mặt trận quân qua Báo Nghệ An số 432 ……………………………………………… Phụ lục 6: Tin tức thắng lợi mặt trận quân qua Báo Nghệ An số 439 ……………………………………………………………………… Phụ lục 7: Tin tức thắng lợi mặt trận quân qua Báo Nghệ An số 482 ……………………………………………………………………… Phụ lục 8: Tin tức thành tích chiến đấu miền Nam qua Báo Nghệ An số 518 ……………………………………………………………… Phụ lục 9: Tin tức thắng lợi mặt trận quân qua Báo Nghệ An số 543 ……………………………………………………………………… Phụ lục 10: Tin tức thắng lợi mặt trận quân trị qua Báo Nghệ An số 473……………………………………………… Phụ lục 11: Tin tức phong trào đấu tranh trị qua Báo Nghệ An số 349 ……………………………………………………………………… Phụ lục 12: Tin tức đấu tranh trị qua Báo Nghệ An số 505 ……… Phụ lục 13: Tin tức phong trào đấu tranh trị qua Báo Nghệ An số 512 …………………………………………………………………… 115 116 117 118 119 120 121 122 123 Phụ lục 14: Về ủng hộ số nước kháng chiến chống Mỹ qua Báo Nghệ An số 544 …………………………………… Phụ lục 15: Về ủng hộ số nước kháng chiến chống Mỹ qua Báo Nghệ An số 552 …………………………………… Phụ lục 16: Về ủng hộ số nước kháng chiến chống Mỹ qua Báo Nghệ An số 561 …………………………………… 124 125 126 MỞ ĐẦU Lý chọn đề tài Cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước hào hùng dân tộc Việt Nam năm 1954 - 1975 biểu tình đồn kết cao độ, tinh thần u nước nồng nàn biểu sáng ngời ý chí tâm “Khơng có q độc lập tự do” nhân dân nước Là quan ngôn luận Đảng Đảng Lao động Việt Nam tỉnh Nghệ An - tờ báo Nghệ An năm 1965 – 1968 phản ánh sinh động toàn diện vấn đề lịch sử Nghệ An nói riêng nước nói chung Đặc biệt kháng chiến chống Mỹ, cứu nước nhân dân miền Nam số báo phản ánh kịp thời đầy đủ, qua góp phần khơi dậy, phát huy mạnh mẽ khối đồn kết tồn dân, gắn bó mật thiết tình cảm hậu phương tiền tuyến miền Nam Trong phong trào kết nghĩa Bắc – Nam, Nghệ An tỉnh kết nghĩa với Quảng Ngãi, qua phong trào động viên quân dân miền Bắc thi đua lao động sản xuất chiến đấu bảo vệ miền Bắc, chi viện miền Nam theo tinh thần “Thóc khơng thiếu cân, qn khơng thiếu người” Vì vậy, diễn biến quan trọng chiến đấu đồng bào miền Nam, đặc biệt tỉnh Quảng Ngãi phản ánh sinh động, kịp thời qua báo Nghệ An giai đoạn Trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước giai đoạn 1965 – 1968, Quảng Ngãi địa phương diễn trận đọ sức liệt quân dân ta với bọn xâm lược “Chiến tranh cục bộ” Bởi địa phương mà đế quốc Mỹ đồng minh tiến hành thí điểm hành qn “tìm diệt” hòng đè bẹp sức chiến đấu quân dân ta Nhưng, từ hành quân âm mưu, thủ đoạn chúng bị thất bại Báo Nghệ An kịp thời phản ánh cỗ vũ cho thắng lợi to lớn quân dân miền Nam tất mặt trận Báo Nghệ An giai đoạn 1965-1968 gương phản ánh sinh động lịch sử phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc miền Nam Qua đó, làm cho hệ ngày hiểu rõ truyền thống cách mạng quật cường tinh thần qủa cảm đồng bào miền Nam chiến tranh giải phóng dân tộc, thống Tổ quốc Góp phần giáo dục truyền thống yêu nước cho hệ trẻ hôm Bởi vậy, định chọn vấn đề “Báo Nghệ An với kháng chiến chống Mỹ, cứu nước miền Nam năm 1965 – 1968” làm đề tài luận văn thạc sĩ Lịch sử nghiên cứu vấn đề Cho đến có khơng cơng trình nghiên cứu, đề cập đề tài báo Nghệ An, cơng trình chia thành nhóm chủ yếu: lịch sử báo chí nói chung, báo Nghệ An nói riêng; lịch sử Đảng Nghệ An Những cơng trình nhiều đề cập đến số vấn đề báo Nghệ An khía cạnh định Trước hết, nhóm cơng trình nghiên cứu lịch sử báo chí nói chung bật có: Năm 1985, nhà nghiên cứu Hồng Chương hồn thành cơng trình Báo chí Việt Nam Cơng trình cung cấp cho tranh tổng thể xuất báo chí Việt Nam từ năm 1865 đến năm 1985, chia thành hai thời kỳ phát triển từ năm 1865 đến 1925 từ năm 1925 đến năm 1985 Qua việc trình bày lịch sử báo chí Việt Nam thời kỳ 1925 – 1985 tác giả nhắc đến tờ báo Nghệ An, khơng sâu tìm hiểu nội dung báo qua thời kỳ Năm 1998, tập thể Hội đồng khoa học PGS PTS Tơ Huy Rứa chủ biên cơng bố cơng trình Thư tịch báo chí Việt Nam Cơng trình giới thiệu báo chí nước ta như: tên tờ báo, tờ tạp chí xếp theo thứ tự chữ A, B, C, D, Đ, E, F… năm đời, kích thước, tịa soạn, tên người chủ nhiệm, số lượng phát hành.v.v từ xuất đến năm 1996 Bao gồm tờ báo, tạp chí người Việt xuất chữ Quốc ngữ chữ nước ngồi, khơng thiết tờ báo, tạp chí xuất Việt Nam Riêng báo Nghệ An cơng trình giới thiệu năm đời năm 1961 năm sáp nhập thành báo Hà Tĩnh thành báo Nghệ Tĩnh năm 1975 Cịn nội dung báo chí giai đoạn cơng trình khơng đề cập Năm 2000, Ban Tư tưởng – Văn hóa Trung ương phát hành sách Lịch sử báo Đảng tỉnh thành phố (Sơ thảo) Cơng trình thống kê tờ báo cách mạng địa phương có báo Nghệ An Qua cơng trình này, người đọc biết tờ báo Nghệ An mặt: năm đời, số lượng phát hành, năm đổi tên báo sáp nhập với báo Hà Tĩnh… nội dung báo Nghệ An nói chung, báo Nghệ An phản ánh kháng chiến chống Mỹ nói riêng, cơng trình chưa đề cập đến Năm 2004, cơng trình Lịch sử báo Nghệ An tác giả Văn Hiền xuất Cơng trình trình bày bước phát triển báo Nghệ An trình lịch sử lại chưa đề cập đến nội dung cụ thể mà báo Nghệ An phản ánh kháng chiến chống Mỹ, cứu nước đồng bào miền Nam Những diễn biến quan trọng, thắng lợi quân dân ta mặt trận, trị, quân sự, binh vận…chưa làm rõ Năm 2010, tập thể nhà nghiên cứu Đào Duy Quát, Đỗ Quang Hưng, Vũ Duy Thông (Đồng chủ biên) xuất cơng trình Tổng quan lịch sử báo chí cách mạng Việt Nam (1925 – 2010) Cơng trình cung cấp cho người đọc tổng thể tranh báo chí cách mạng nước ta, có nhắc đến tên tờ báo Nghệ An góc độ - Cơ quan ngôn luận Đảng tỉnh Nghệ An Năm 2011, cơng trình Lịch sử báo Nghệ An (1961-2011) xuất Cơng trình giới thiệu đời phát triển báo Nghệ An 10 từ ngày thành lập đến năm 2011 Cơng trình giới thiệu nội dung mà báo Nghệ An phản ánh mặt kinh tế, trị, văn hóa, xã hội an ninh – quốc phịng địa phương nói chung Nếu sâu tìm hiểu kháng chiến miền Nam năm 1965 – 1968 báo Nghệ An phản ánh, cơng trình chưa làm rõ Thứ hai, cơng trình Lịch sử Đảng địa phương xuất năm gần đây: Năm 1995, cơng trình Những kiện Lịch sử Đảng Nghệ An, tập (1954 – 1975) hoàn thành Ngoài việc trình bày kiện lớn Đảng tỉnh Nghệ An lãnh đạo xây đựng chủ nghĩa xã hội, đánh bại chiến tranh phá hoại đế quốc Mỹ Cơng trình giới thiệu năm đời báo Nghệ An, quan ngôn luận Đảng tỉnh Nghệ An Nội dung phản ánh cụ thể báo cơng trình chưa vào trình bày Năm 1999, cơng trình Lịch sử Đảng Nghệ An tập (1954 – 1975) xuất Trong chương IV sách đề cập đến thành tựu đạt công thực kế hoạch nhà nước năm lần thứ nhất, giai đoạn (1961-1964) tạo nên sở vật chất cần thiết, làm tiền đề cho Nghệ An bước vào thời kỳ nước tâm đánh thắng chiến tranh phá hoại lần thứ đế quốc Mỹ, sức chi viện cho cách mạng miền Nam Đảng nhân dân Nghệ An nhanh chóng chuyển hoạt động sang thời chiến, tăng cường lực lượng quốc phòng với tinh thần sẵn sàng chiến đấu chiến thắng lực lượng không quân, hải quân giặc Mỹ (1965); tiếp tục kết hợp sản xuất với chiến đấu, xây dựng bảo vệ hậu phương, tích cực chi viện chiến trường miền Nam giai đoạn (19663/1968); đảm bảo giao thông vận tải tình huống, đánh bại thủ đoạn ném bom hạn chế đế quốc Mỹ từ tháng đến tháng 11/1968 Đồng thời giới thiệu tờ báo Nghệ An với tư cách quan ngôn luận Đảng tỉnh Nhưng cơng trình khơng sâu vào khai thác nội dung báo Nghệ An giai đoạn ... truyền thống yêu nước cho hệ trẻ hôm Bởi vậy, định chọn vấn đề ? ?Báo Nghệ An với kháng chiến chống Mỹ, cứu nước miền Nam năm 1965 – 1968? ?? làm đề tài luận văn thạc sĩ Lịch sử nghiên cứu vấn đề Cho... phần diện mạo báo Nghệ An năm 1965 - 1968 Nhưng chưa có cơng trình nghiên cứu mang tính tổng hợp vấn đề báo Nghệ An với kháng chiến chống Mỹ, cứu nước miền Nam từ năm 1965 đến 1968 Tổng hợp từ... chế báo Nghệ An việc phản ánh kháng chiến chống Mỹ, cứu nước miền Nam năm 1965 – 1968 Đối tượng phạm vi nghiên cứu 4.1 Đối tượng nghiên cứu - Những viết đề tài kháng chiến chống Mỹ, cứu nước quân