Cơ sở lý luận và thực tiễn về giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ khuyến nông
Cơ sở lý luận về giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ khuyến nông
2.1.1 Một số khái niệm cơ bản
Cán bộ là công dân Việt Nam được bầu, phê chuẩn, hoặc bổ nhiệm vào các chức vụ trong cơ quan Đảng Cộng sản, Nhà nước và tổ chức chính trị - xã hội, bao gồm cả cấp tỉnh và cấp huyện Họ làm việc trong biên chế và nhận lương từ ngân sách nhà nước (Quốc Hội, 2008).
Cán bộ bao gồm những người làm việc tại Trung ương, tỉnh và huyện, được bầu cử, phê chuẩn hoặc bổ nhiệm Họ hoạt động trong các tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội và các cơ quan nhà nước ở các cấp Trung ương, tỉnh và huyện.
2.1.1.2 Chất lượng đội ngũ cán bộ
Chất lượng là một khái niệm phức tạp với nhiều cách tiếp cận khác nhau Theo Từ điển tiếng Việt của Viện Ngôn ngữ học, chất lượng được định nghĩa là yếu tố tạo nên phẩm chất và giá trị của con người, sự vật và sự việc Juran, một giáo sư người Mỹ, cho rằng chất lượng là sự phù hợp với nhu cầu Trong khi đó, tiêu chuẩn đo lường chất lượng Việt Nam định nghĩa chất lượng là tập hợp các đặc tính của một thực thể, giúp thực thể đó thỏa mãn những nhu cầu đã nêu ra hoặc nhu cầu tiềm ẩn.
Chất lượng là một khái niệm phổ biến, được nghiên cứu trong nhiều lĩnh vực và được xem xét từ nhiều góc độ khác nhau, tùy thuộc vào nhu cầu và cách tiếp cận Theo Hồ Chí Minh (1974), "chất lượng" được hiểu là yếu tố tạo nên phẩm chất và giá trị của con người, sự vật, và sự việc.
Chất lượng đội ngũ cán bộ là sự kết hợp của các đặc điểm và thuộc tính của từng cán bộ trong tổ chức, phù hợp với cơ cấu và đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của cơ quan Nó cũng phản ánh mối quan hệ giữa các cán bộ và sự phối hợp trong thực hiện nhiệm vụ chung, nhằm đạt được mục tiêu của địa phương trong một thời điểm nhất định.
Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh rằng chất lượng đội ngũ cán bộ cần phải hội tụ cả “Đức” và “Tài”, trong đó “Đức” là yếu tố cốt lõi Người cho rằng, nếu chỉ có đức mà không có tài thì cũng giống như ông bụt ngồi trong chùa, không thể giúp ích cho ai.
“người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi đến mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân” (Hồ Chí Minh, 1995)
Phẩm chất và năng lực của người cán bộ có mối liên hệ chặt chẽ, hỗ trợ lẫn nhau trong quá trình phát triển Phẩm chất là nền tảng cho năng lực phát triển đúng hướng, trong khi năng lực giúp củng cố và phát huy phẩm chất Kết quả thực hiện chức trách được giao là minh chứng rõ ràng cho sự kết hợp giữa phẩm chất và năng lực của người cán bộ.
Chất lượng đội ngũ cán bộ được xác định bởi sự tương tác hợp lý giữa số lượng và cơ cấu đội ngũ, cùng với chất lượng của từng cán bộ Điều này đảm bảo rằng đội ngũ có khả năng hoàn thành tốt chức năng và nhiệm vụ được giao.
2.1.1.3 Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ
Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ là việc áp dụng các giải pháp tích cực nhằm cải thiện chất lượng từng cán bộ trong các cơ quan hành chính nhà nước và đơn vị sự nghiệp công lập Điều này không chỉ ảnh hưởng đến mối quan hệ giữa các cá nhân trong tập thể mà còn thúc đẩy tinh thần phối hợp trong thực thi công vụ, từ đó giúp hoàn thành công việc chuyên môn và đạt được các mục tiêu của Ngành và địa phương.
Nội dung nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ bao gồm: nâng cao thể lực, trí lực và nâng cao tâm lực cho đội ngũ cán bộ
Khuyến nông là hoạt động hỗ trợ xây dựng và phát triển nông thôn, bao gồm việc hướng dẫn nông dân áp dụng công nghệ mới, kết nối họ để ứng phó với thiên tai và tiêu thụ sản phẩm Ngoài ra, khuyến nông còn giúp nông dân nắm vững các chính sách và pháp luật của nhà nước, phát triển khả năng tự quản lý và tổ chức các hoạt động xã hội hiệu quả hơn.
Khuyến nông, theo nghĩa hẹp, là quá trình giáo dục không chính thức dành cho nông dân, cung cấp thông tin và lời khuyên để giải quyết các vấn đề trong cuộc sống Quá trình này hỗ trợ phát triển sản xuất, nâng cao hiệu quả canh tác và cải thiện chất lượng cuộc sống cho nông dân và gia đình họ Đồng thời, khuyến nông cũng phổ biến và mở rộng các kết quả nghiên cứu khoa học thông qua các phương pháp phù hợp, giúp nông dân áp dụng để tăng sản lượng sản phẩm.
Khuyến nông là các hoạt động đào tạo và rèn luyện tay nghề cho nông dân, giúp họ nắm vững chủ trương, chính sách về nông nghiệp, kỹ thuật, kinh nghiệm quản lý và thông tin thị trường Mục tiêu của khuyến nông là trang bị cho nông dân khả năng tự giải quyết vấn đề gia đình và cộng đồng, từ đó đẩy mạnh sản xuất, cải thiện đời sống và nâng cao dân trí Đối tượng chính của khuyến nông là nông dân tại các khu vực nông thôn, và các hoạt động này được thiết kế phù hợp với điều kiện cụ thể của từng địa phương, vùng miền Khuyến nông không chỉ phục vụ cho sự phát triển nông nghiệp mà còn góp phần xây dựng và phát triển nông thôn.
Hệ thống tổ chức khuyến nông bao gồm hai nhóm chính: các tổ chức khuyến nông nhà nước và các tổ chức, cá nhân ngoài nhà nước, hay còn gọi là khuyến nông tự nguyện Các hoạt động khuyến nông được cung cấp bởi hai nhóm này nhằm hỗ trợ và phát triển nông nghiệp.
Khuyến nông nhà nước là tổ chức do nhà nước thành lập, hoạt động theo chức năng và nhiệm vụ được quy định, nhằm triển khai các chính sách lớn về phát triển nông nghiệp và nông thôn Mục tiêu của khuyến nông nhà nước là đạt được sự phát triển bền vững về kinh tế, xã hội và môi trường Vai trò của khuyến nông nhà nước rất quan trọng trong việc tổ chức và điều phối sản xuất nông nghiệp, đảm bảo sự phát triển ổn định và đúng định hướng.
Khuyến nông ngoài nhà nước, hay còn gọi là khuyến nông tự nguyện, bao gồm các tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, tổ chức khoa học, giáo dục đào tạo, hiệp hội và cả những cá nhân tham gia vào các hoạt động khuyến nông Những đối tượng này cung cấp dịch vụ khuyến nông với các mục tiêu riêng, nhưng phải tuân thủ các quy định của pháp luật.
Cơ sở thực tiễn
2.2.1 Kinh nghiện về nâng cao chất lượng đội ngũ khuyến nông của một số nước trên thế giới
Khuyến nông Trung Quốc đã có từ rất lâu Tuy nhiên đến năm 1982 Trung Quốc mới chính thức có hệ thống tổ chức khuyến nông, bao gồm:
• Cấp quốc gia: Trung tâm KHKT và dịch vụ, khuyến nông Quốc gia
• Cấp tỉnh: Trung tâm KHKT và khuyến nông tỉnh
• Cấp huyện: Trung tâm KHKT và khuyến nông quận, huyện
Trạm KHKT và khuyến nông tại cấp xã, phường, thị trấn thuộc huyện có vai trò quan trọng trong việc cung cấp dịch vụ khuyến nông, đồng thời kết nối trực tiếp để đáp ứng nhu cầu của nông dân.
Mạng lưới KHKT và khuyến nông của Trung Quốc được xây dựng tương đối hoàn thiện, với cơ chế quản lý mà trung tâm dịch vụ khuyến nông cấp trên chỉ hỗ trợ kỹ thuật cho các trung tâm cấp dưới mà không có liên kết hành chính Nhân viên khuyến nông tại các trung tâm này đều do chính quyền địa phương tuyển dụng, và các trung tâm dịch vụ duy trì mối quan hệ chặt chẽ với các tổ chức liên quan đến nông nghiệp như chính phủ, tổ chức phi chính phủ và các dịch vụ hỗ trợ khác.
Theo điều tra của Bộ Nông nghiệp, tính đến cuối năm 2007, Trung Quốc có 126.000 cơ quan KHKT và khuyến nông cấp xã, phường, thị trấn;
Tại Việt Nam, có 24.000 cơ quan cấp quận, huyện với tổng số 86.550 nhân viên làm việc trong lĩnh vực khoa học kỹ thuật và khuyến nông Trong đó, cấp huyện có 30.900 người, còn cấp xã, phường có 55.650 người.
Giống như các nước khác, khuyến nông Trung Quốc sử dụng các phương pháp cá nhân, phương pháp nhóm và phương pháp truyền thông đại chúng là chủ yếu
1) Phương pháp cá nhân: Phương pháp này được sử dụng phổ biến ở cấp Trạm khuyến khuyến nông xã, phường, đến thẳng trạng trại (cán bộ khuyến nông đến thăm cánh đồng hoặc nơi sản xuất của nông dân mà họ hướng dẫn về kỹ thuật), gọi điện thoại (nông dân gọi điện thoại đến Trạm khuyến nông để giúp đỡ về kỹ thuật) Đây là phương pháp hiệu qủa nhất Ưu thế của phương pháp này là các khuyến nông viên có thể giải quyết vấn đề của nông dân, giúp nông dân đối diện với khó khăn, chiếm được lòng tin của nông dân, nhưng chi phí cao
2) Phương pháp nhóm: Phương pháp này được sử dụng để cung cấp dịch vụ cho nhiều nông dân có liên quan đến nhau Ví dụ xây dựng nhóm nông dân bao gồm các loại hình: hộ sản xuất, hộ dịch vụ kỹ thuật, hộ dịch vụ đóng gói sản phẩm, hộ dịch vụ thương mại để hình thành một liên kết từ sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm
3) Phương pháp truyền thông đại chúng: In tài liệu là công cụ chung nhất được sử dụng trong công tác khuyến nông ở Trung Quốc Băng video và phim về sản xuất nông nghiệp được phân phối tới trạm khuyến nông xã, phường để hướng dẫn cho nông dân Trung tâm dịch vụ khuyến nông các cấp đều có quan hệ chặt chẽ với đài phát thanh để đưa tin về chương trình khuyến nông Với sự phát triển của công nghệ thông tin, ngày càng có nhiều trạm phát thanh được thành lập, có nhiều máy tính kết nối với mạng trạm để đăng tải các tiến bộ kỹ thuật mới, nghiên cứu mới, thị trường và nhiều thông tin khác
Do ngân sách hạn chế, Trung Quốc đã cho phép các Trung tâm dịch vụ khuyến nông cung cấp dịch vụ tư vấn nhằm biến dịch vụ nông nghiệp thành hàng hóa Sự đa dạng hóa hoạt động khuyến nông đã đáp ứng nhu cầu của người sản xuất, đặc biệt là những người sản xuất nhỏ, đồng thời giúp doanh nghiệp có nguồn hàng ổn định và chất lượng Mặc dù nguồn thu từ dịch vụ tư vấn giúp cải thiện điều kiện làm việc và trang thiết bị cho các cơ quan khuyến nông, nhưng vẫn còn nhiều đơn vị gặp khó khăn về cơ sở vật chất Hơn nữa, chính sách đãi ngộ chưa hợp lý đã khiến một số cán bộ khuyến nông chuyển sang công việc khác có thu nhập cao hơn.
Thế kỷ XV - XIV đánh dấu mốc quan trọng trong lịch sử phát triển khoa học Pháp, với nhiều công trình nổi bật được khởi xướng, như tác phẩm "Ngôi nhà nông thôn" của Enstinne và Liebault Nghiên cứu về kinh tế nông thôn thế giới thứ nhất (1914 - 1918) cũng bắt đầu hình thành trong giai đoạn này, cùng với việc tổ chức trung tâm nghiên cứu kỹ thuật đầu tiên nhờ sáng kiến của nông dân vùng Pari, hoạt động dựa trên nguyên tắc đổi mới và hợp tác.
+ Người nông dân có trách nhiệm và chủ động trong công việc
+ Sáng kiên từ cơ sở
Hoạt động nhóm đóng vai trò quan trọng trong nông nghiệp, cho phép nông dân tham gia tích cực vào công việc của trang trại Phương pháp này khuyến khích nông dân chủ động tìm kiếm giải pháp phù hợp, đồng thời nhận được sự hỗ trợ từ các kỹ sư nông nghiệp (Đào Thế Anh, 2012).
2.2.1.3 Thái Lan Ở Thái Lan, Cục Khuyến nông là một bộ phận quan trọng thuộc Bộ Nông nghiệp Thái Lan, được thành lập vào ngày 21/10/1967 Hệ thống khuyến nông Thái Lan gồm:
- Trung ương: Cục khuyến nông có 12 phòng ban, 6 văn phòng khuyến nông và phát triển nông nghiệp vùng
- Cấp tỉnh: có 76 văn phòng khuyến nông tỉnh
- Cấp huyện: có 879 văn phòng khuyến nông huyện
- Cấp cơ sở (xã, liên xã): có 7.105 Trung tâm chuyển giao kỹ thuật nông nghiệp
Trong giai đoạn đầu, do hạn chế về kinh phí và hệ thống chưa hoàn chỉnh, các hoạt động khuyến nông ở Thái Lan chủ yếu được thực hiện thông qua nhóm nông dân và thanh niên Các hoạt động chính bao gồm chuyển giao kiến thức thông qua trình diễn, thi đua sản xuất, triển lãm và hội chợ nông nghiệp ở các tỉnh Tỷ lệ cán bộ khuyến nông so với nông dân là 1:4.000.
Hệ thống khuyến nông Thái Lan đang phát triển mạnh mẽ cùng với nền kinh tế, tập trung vào việc nâng cao nguồn lực cho cán bộ khuyến nông và nông dân Hệ thống này được chia thành hai phần chính: hoạt động thực địa do cán bộ khuyến nông huyện và liên xã thực hiện, và hoạt động hỗ trợ từ các cán bộ khuyến nông cấp trung ương và tỉnh.
Thái Lan hiện có 7.105 Trung tâm chuyển giao kỹ thuật nông nghiệp ở cấp liên xã, đóng vai trò quan trọng trong việc tổ chức hoạt động khuyến nông và kết nối các tổ chức liên quan Mục tiêu của các trung tâm này là chuyển giao kiến thức và cung cấp dịch vụ nông nghiệp cho người dân địa phương, với sự tham gia tích cực của cộng đồng Hoạt động của Trung tâm được xây dựng dựa trên nguyên tắc lấy cộng đồng làm trung tâm, giúp nông dân tự phân tích và giải quyết các vấn đề của họ, đồng thời thiết lập mối quan hệ gần gũi với các tổ chức hành chính liên xã để nâng cao ý thức sở hữu của cộng đồng.
Văn phòng Trung tâm chuyển giao kỹ thuật nông nghiệp được đặt tại các xã với trang thiết bị hiện đại, bao gồm phòng làm việc, phòng họp, và phòng thông tin tư liệu phục vụ người dân Ban điều hành trung tâm gồm đại diện cộng đồng, chính quyền địa phương và cán bộ khuyến nông, trong đó cán bộ khuyến nông đóng vai trò thư ký, kết nối các bên để triển khai hoạt động khuyến nông Nhiệm vụ chính của cán bộ khuyến nông tại cơ sở là hỗ trợ và tư vấn cho nông dân.
Phân tích nhu cầu và vấn đề của cộng đồng nông dân là rất quan trọng, đặc biệt thông qua việc họ tham gia vào quá trình thu thập và phân tích thông tin Sự tham gia này không chỉ giúp nông dân đưa ra quyết định chính xác hơn về kế hoạch trang trại của mình mà còn đảm bảo rằng các giải pháp được đề xuất phản ánh đúng thực tiễn và nhu cầu của cộng đồng Việc lắng nghe ý kiến của nông dân sẽ tạo ra một nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững trong nông nghiệp.
- Lập kế hoạch cộng đồng đáp ứng được nhu cầu của nông dân
- Đề xuất các dự án dựa trên kế hoạch của cộng đồng để trình cấp huyện và cấp tỉnh xem xét, hỗ trợ tài chính
- Lập kế hoạch hành động, kế hoạch đào tạo, tổ chức đào tạo và tham quan, nhân rộng kết quả thành công của nông dân ra các vùng khác