CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN
2.1.1 Khái quát về tổ chức công tác kế toán
Hiện nay, sự đổi mới cơ chế quản lý kinh tế cần thiết để cải cách toàn diện nền tài chính quốc gia, nhằm đảm bảo sự ổn định cho môi trường kinh tế Điều này bao gồm việc hoàn thiện hệ thống pháp luật tài chính kế toán và cải thiện mối quan hệ cũng như các hoạt động tài chính.
Tổ chức công tác kế toán là hệ thống phương pháp và kỹ thuật phối hợp sử dụng nguồn lực của bộ máy kế toán, nhằm thực hiện các chức năng như phản ánh, đo lường, giám sát và cung cấp thông tin số liệu một cách trung thực, chính xác và kịp thời Điều này giúp kế toán liên kết chặt chẽ với các lĩnh vực quản lý khác.
Tổ chức công tác kế toán là quá trình thiết lập hệ thống thông tin bằng cách ghi chép trên chứng từ, sổ sách và báo cáo kế toán, nhằm phục vụ cho công tác quản lý hiệu quả.
Tổ chức hạch toán kế toán là việc sắp xếp công tác kế toán và nhân sự kế toán dựa trên chế độ kế toán phù hợp với từng đơn vị Mục tiêu là tạo ra một hệ thống gọn nhẹ, hoạt động hiệu quả, đồng thời cung cấp thông tin hữu ích cho công tác quản lý.
Trong bối cảnh Việt Nam hội nhập kinh tế toàn cầu, cạnh tranh ngày càng gia tăng, chất lượng thông tin kế toán trở thành yếu tố then chốt cho quyết định kinh doanh Thông tin từ kế toán tài chính và kế toán quản trị tạo thành hệ thống thông tin thiết yếu cho nhà quản lý Để tổ chức công tác kế toán hiệu quả, doanh nghiệp cần xem xét quy mô, đặc điểm ngành nghề, tổ chức sản xuất và các chính sách nhà nước Việc tổ chức kế toán phù hợp không chỉ giúp tiết kiệm chi phí mà còn đảm bảo cung cấp thông tin kịp thời và đầy đủ.
3 đủ, có chất lượng phù hợp với các yêu cầu quản lý khác nhau.
2.1.2 Yêu cầu tổ chức công tác kế toán
Việc tổ chức công tác kế toán trong một doanh nghiệp phải đảm bảo những yêu cầu sau:
Tổ chức công tác kế toán cần tuân thủ các quy định trong điều lệ tổ chức kế toán Nhà nước và các chế độ thể lệ do Nhà nước ban hành, đồng thời phù hợp với các chính sách quản lý kinh tế tài chính của Nhà nước trong từng giai đoạn.
Các quy định kế toán được áp dụng thống nhất trong toàn bộ nền kinh tế quốc dân, cho phép các doanh nghiệp tổ chức công tác kế toán phù hợp với đặc điểm kinh doanh của mình Điều này giúp đảm bảo tuân thủ các nguyên tắc và chế độ của Nhà Nước, đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý kinh tế tài chính và thực hiện kiểm tra, kiểm soát của Nhà Nước đối với doanh nghiệp.
Tổ chức công tác kế toán cần phù hợp với đặc điểm sản xuất kinh doanh và cấu trúc quản lý của từng doanh nghiệp Mỗi doanh nghiệp có những đặc thù và nguồn lực riêng, do đó không có mô hình kế toán chung cho tất cả Để tổ chức công tác kế toán hiệu quả, doanh nghiệp cần xem xét quy mô, tình hình tài sản, tính chất hoạt động, trình độ thiết bị và nhân viên kế toán, cũng như sự phân cấp quản lý, đồng thời tuân thủ chế độ kế toán hiện hành.
Tổ chức công tác kế toán trong doanh nghiệp cần tuân thủ nguyên tắc tiết kiệm và hiệu quả, đây là yếu tố cốt lõi để đảm bảo hoạt động hiệu quả Việc tiết kiệm chi phí trong khi vẫn duy trì chất lượng công việc kế toán ở mức cao nhất là điều cần thiết Để thực hiện tốt nguyên tắc này, cần có một tổ chức công tác kế toán khoa học và hợp lý, tối ưu hóa các chức năng và nhiệm vụ kế toán Hơn nữa, việc kết hợp hiệu quả giữa kế toán tài chính và kế toán quản trị là yếu tố quan trọng để nâng cao chất lượng công tác kế toán với chi phí thấp nhất.
Kế toán tài chính và kế toán quản trị có sự khác biệt rõ rệt về đối tượng sử dụng, đặc điểm và phạm vi thông tin, nhưng cả hai đều dựa trên cùng một cơ sở hạch toán và thu thập, xử lý thông tin kinh tế của doanh nghiệp Do đó, việc kết hợp hai loại kế toán này là cần thiết để tối ưu hóa hiệu quả công tác kế toán trong tổ chức.
2.1.3 Nội dung cơ bản của tổ chức công tác kế toán
2.1.3.1 Xác định mô hình tổ chức công tác kế toán
Doanh nghiệp cần chọn hình thức tổ chức công tác kế toán phù hợp với đặc điểm hoạt động, quy mô đầu tư và địa bàn sản xuất, kinh doanh, đồng thời cân nhắc mức độ phân cấp quản lý kinh tế, tài chính, biên chế bộ máy kế toán, trình độ nghề nghiệp của cán bộ, khả năng thuê dịch vụ kế toán, và trang bị kỹ thuật Việc lựa chọn tổ chức công tác kế toán khoa học và hợp lý không chỉ giảm khối lượng công việc mà còn tiết kiệm chi phí và nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh Điều này có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao chất lượng công tác kế toán, giúp thực hiện đầy đủ chức năng nhiệm vụ và phát huy vai trò của kế toán trong quản lý kinh tế tài chính tại doanh nghiệp.
+ Các hình thức tổ chức công tác kế toán
Hình thức tổ chức công tác kế toán tập trung là mô hình mà toàn doanh nghiệp chỉ có một phòng kế toán trung tâm, trong khi các đơn vị phụ thuộc không có tổ chức kế toán riêng Phòng kế toán trung tâm chịu trách nhiệm lưu trữ và bảo quản toàn bộ hồ sơ, tài liệu kế toán của doanh nghiệp Mô hình này thường phù hợp với các đơn vị kế toán có quy mô vừa và nhỏ, hoạt động trong địa bàn hẹp, nhưng không thích hợp cho các đơn vị lớn có hoạt động sản xuất kinh doanh trải rộng ở nhiều địa phương Trong tổ chức theo hình thức này, bộ máy kế toán có thể được chia thành nhiều bộ phận khác nhau.
Bộ phận tài chính kế toán vốn bằng tiền, vay và thanh toán đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ kế toán trưởng xây dựng và quản lý kế hoạch tài chính của doanh nghiệp.
Theo dõi tình hình biến động của vốn bằng tiền và các khoản nợ phải thu, phải trả là rất quan trọng Việc lập báo cáo lưu chuyển tiền tệ cùng với các báo cáo nội bộ khác giúp doanh nghiệp nắm bắt được tình hình tài chính một cách chính xác.
+ Bộ phận kế toán tài sản cố định và hàng tồn kho.
+ Bộ phận kế toán chi phí nhân công và bảo hiểm xã hội
+ Bộ phận tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành
+ Bộ phận kế toán tiêu thụ và xác định kết quả kinh doanh
Bộ phận kế toán tổng hợp và kiểm tra mang lại nhiều ưu điểm, bao gồm khả năng chỉ đạo kịp thời công tác kế toán, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý Hình thức này cũng dễ dàng tích hợp công nghệ thông tin, góp phần hiện đại hóa quy trình kế toán.
Nhược điểm: Công tác kế toán không gắn liền với sản xuất kinh doanh ở cơ sở, không nâng cao hiệu lực quản lý ở cấp cơ sở.
2.1.3.2 Tổ chức thực hiện chế độ chứng từ kế toán
Hệ thống chứng từ kế toán, công tác hạch toán ban đầu, cách luân chuyển và xử lý chứng từ một cách khoa học và hợp lý.
+ Tổ chức thực hiện các quy định pháp luật về chứng từ kế toán như
Kinh nghiệm về tổ chức công tác kế toán của các công ty sản xuất kinh
2.2.1 Công ty cổ phần thời trang quốc tế Thuận Thành
Dựa trên thông tin phỏng vấn trực tiếp Giám đốc và dữ liệu từ Báo cáo tài chính 2018 của Công ty cổ phần thời trang quốc tế Thuận Thành, chúng tôi đã thu thập những điểm nổi bật về tình hình tài chính và chiến lược phát triển của công ty.
18 chỉ tại: Xã Xuân Lâm, Huyện Thuận Thành, Tỉnh Bắc Ninh; Mã số thuế:
Công ty cổ phần thời trang quốc tế Thuận Thành là một doanh nghiệp nhỏ và vừa với dưới 400 lao động, có dây chuyền sản xuất và kho tàng tập trung Sản phẩm của công ty đơn giản, ít mẫu mã và không có đơn vị phụ thuộc Tổ chức công tác kế toán tại công ty được thực hiện tương đối hoàn thiện và đạt hiệu quả cao, phù hợp với các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Việt Nam hiện nay.
Công ty đã quyết định áp dụng mô hình bộ máy kế toán tập trung, điều này phù hợp với đặc điểm kinh doanh của mình do không có các đơn vị cơ sở và hoạt động tại một địa chỉ duy nhất, cùng với quy trình sản xuất đơn giản.
Công ty tổ chức đã áp dụng hệ thống chứng từ kế toán theo đúng quy định của Bộ Tài chính, đồng thời mở rộng thêm nhiều chứng từ phục vụ cho kế toán quản trị Các tài khoản chi tiết như 64221 (chi phí tiền lương nhân viên quản lý), 64222 (chi phí phân bổ khấu hao), 64223 (chi phí công tác phí), 64224 (chi phí đồ dùng quản lý), 64225 (chi phí điện thoại), 64226 (chi phí xăng dầu) và 64228 (chi phí khác trong quản lý) đã được mở thêm Điều này cung cấp thông tin chi tiết cần thiết cho kế toán quản trị, giúp lập báo cáo quản trị hiệu quả, từ đó hỗ trợ lãnh đạo Công ty May Thuận Thành trong việc tiết kiệm chi phí và nâng cao hiệu quả kinh doanh.
Công ty Ba là có đội ngũ chuyên trách lập và nộp báo cáo tài chính đúng hạn, không để xảy ra sai phạm, từ đó ngăn ngừa rủi ro về thuế từ cơ quan thuế Việc này không chỉ giúp công ty xây dựng niềm tin và sự an tâm cho khách hàng mà còn nâng cao uy tín trong các hồ sơ thầu với Nhà Nước, góp phần vào hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh.
Công ty cổ phần thời trang quốc tế Thuận Thành đang triển khai công tác kế toán một cách hợp lý, mang lại hiệu quả cao trong kinh doanh Mô hình này là một ví dụ điển hình để các đơn vị kinh doanh mặt hàng may mặc có thể học hỏi và áp dụng.
2.2.2 Công ty Cổ phần May Thành Đạt
Tác giả đã thực hiện phỏng vấn Giám đốc và Kế toán trưởng, đồng thời tiến hành quan sát và tìm hiểu về tổ chức công tác kế toán cũng như báo cáo tài chính của Công ty Cổ phần May Thành Đạt, có trụ sở tại Chúc Sơn, Chương Mỹ, Hà Nội.
Công ty 0107583146 hoạt động trong lĩnh vực may mặc với dây chuyền sản xuất đơn giản và khu vực sản xuất tập trung Tác giả nhận thấy mô hình tổ chức công tác kế toán của công ty này có nhiều ưu điểm, từ đó rút ra bài học quý giá cho đề tài nghiên cứu hiện tại.
Công ty áp dụng mô hình bộ máy kế toán tập trung, phù hợp với quy mô sản xuất kinh doanh nhỏ lẻ và địa điểm kinh doanh không rộng Mô hình này giúp tiết kiệm chi phí quản lý, từ đó nâng cao hiệu quả kinh doanh cho công ty.
Tổ chức kiểm tra kế toán tại công ty diễn ra thường xuyên và được lên kế hoạch cụ thể hàng tuần, với sự chủ trì của kế toán trưởng Việc phối hợp giữa các phòng ban và nhân viên kế toán nhằm thực hiện kiểm tra toàn diện giúp hạn chế tối đa rủi ro phát sinh, ngăn chặn kịp thời và giảm thiểu tổn thất tài sản Điều này không chỉ đảm bảo tính minh bạch cho công ty mà còn góp phần nâng cao hiệu quả kinh doanh.
Công ty cổ phần May Bắc Ninh là một trong những đơn vị có tổ chức công tác kế toán hoàn thiện và hiệu quả, từ đó rút ra bài học quý giá cho việc hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại doanh nghiệp này.
2.2.3 Tổng hợp bài học kinh nghiệm cho Công ty Cổ phần May Bắc Ninh
Công ty cổ phần May Bắc Ninh cần nghiên cứu và áp dụng mô hình tổ chức công tác kế toán hiệu quả, dựa trên tổng quan các chính sách kế toán cho doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Việt Nam, cũng như rút ra bài học từ Công ty thời trang quốc tế Thuận Thành và Công ty Cổ phần May Thành Đạt.
Với đặc điểm sản xuất kinh doanh đơn giản và số lượng sản phẩm hạn chế, doanh nghiệp nên áp dụng mô hình tổ chức bộ máy kế toán tập trung Điều này cho phép bố trí nhân viên chuyên trách thu thập số liệu kế toán ban đầu, lập báo cáo và chuyển dữ liệu về kế toán công ty để xử lý hiệu quả Mô hình này giúp tiết kiệm thời gian và nâng cao tính chính xác trong công tác kế toán.
20 kiệm được chi phí, cơ cấu tổ chức đảm bảo gọn nhẹ mà vẫn đáp ứng được yêu cầu quản lý, góp phần nâng cao hiệu quả trong SXKD.
Mở thêm các tài khoản chi tiết cho tài khoản 6421 và 6422 sẽ giúp ghi nhận cụ thể từng khoản mục chi phí phát sinh trong công ty Điều này không chỉ cung cấp thông tin hữu ích cho kế toán quản trị mà còn hỗ trợ tổng hợp báo cáo quản trị, từ đó giúp nhà lãnh đạo có đầy đủ thông tin để ra quyết định kinh doanh hiệu quả.
Để đảm bảo lập và nộp báo cáo tài chính đúng hạn, cần phân công người chuyên trách thực hiện nhiệm vụ này Việc này không chỉ giảm thiểu rủi ro với cơ quan thuế mà còn nâng cao uy tín doanh nghiệp, từ đó thúc đẩy hiệu quả hoạt động của công ty.
Các công trình nghiên cứu liên quan
Trong quá trình học tập, nghiên cứu, và xây dựng luận văn tôi đã nghiên cứu các tài liệu sau:
Đỗ Văn Lập (2014) trong luận văn thạc sĩ của mình đã phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại Công ty TNHH một thành viên cơ khí chuyên dụng Bắc Bộ Trường Hải Nghiên cứu này cung cấp cái nhìn sâu sắc về những thách thức hiện tại và các biện pháp cải tiến cần thiết để nâng cao hiệu quả công tác kế toán trong doanh nghiệp.
- Nghiêm Thị Minh Tâm (2013),Luận văn tốt nghiệp, Thực trạng công tác kế toán tại công ty cổ phần May Bắc Ninh
Nguyễn Thị Vân Anh (2016), Luận văn thạc sĩ, Tổ chức công tác kế toán tại công ty TNHH MTV thủy lợi sông Tích