TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ KHOA KINH TẾ & QTKD      LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP Đề tài: PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY CƠ KHÍ ĐIỆN MÁY CẦN THƠ Giáo viên hướng dẫn: Sinh viên thực hiện: LÊ TÍN HUỲNH THỊ BÍCH TUYỀN MSSV: 4043184 Lớp: Kế Toán 01 Khóa 30 Cần Thơ – 2008 Luận văn tốt nghiệp Phân tích tình hình tài chính GVHD: Lê Tín Trang 1 SVTH: Huỳnh Thị Bích Tuyền CHƯƠNG 1 GIỚI THIỆU 1.1. ĐẶT VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU Hiện nay, đất nước ta đang trong quá trình hội nhập, mở cửa và là một trong những quốc gia có tốc độ phát triển nhanh nhất, tạo ra nhiều cơ hội mới cho các doanh nghiệp. Song các doanh nghiệp vẫn còn gặp nhiều trở ngại trên con đường phát triển mà vấn đề đặt ra trước mắt của mỗi doanh nghiệp là sức cạnh tranh với các doanh nghiệp khác trong và ngoài nước. Để tồn tại trong thị trường cạnh tranh đầy khốc liệt thì mỗi doanh nghiệp cần phải quan tâm nhiều vấn đề, mà trước hết là mỗi doanh nghiệp nên hiểu rõ đối thủ cạnh tranh cũng như biết rõ sức mạnh và điểm yếu của mình để có thể khắc phục nhanh chóng những tình huống, những nhân tố gây bất lợi. Trong giai đoạn hiện nay để hòa nhập vào sự phát triển chung của khu vực và trên thế giớ i mà động lực để thực hiện nó là điều cốt yếu phải chú trọng phát triển công nghiệp, coi công nghiệp là đòn bẩy là cơ hội để thúc đẩy đất nước đi lên. Để làm được điều này phải có sự đóng góp của các doanh nghiệp, các doanh nghiệp muốn giải quyết được vấn đề này thì phải kinh doanh có hiệu quả xem lợi nhuận là mục tiêu hàng đầu với lợi ích th ứ nhất là góp chung phần nâng cao hiệu quả kinh tế cho đất nước, thứ hai làm tăng lợi nhuận cho doanh nghiệp. Công ty Cổ phần Cơ khí Điện máy Cần Thơ hoạt động trong lĩnh vực sản xuất, thương mại, dịch vụ. Trong đó ngành cơ khí không còn độc quyền như trước nữa nên vấn đề đặt ra trước mắt cho doanh nghiệp hiện nay là tìm ra giải pháp, hướng đi đúng để tạo vị thế vững chắc và phương thức quản lý phù hợp. Xác định mục tiêu cần phải đạt rõ ràng cho riêng từng lĩnh vực hoạt động trong điều kiện cạnh tranh nhiều áp lực như hiện nay. Năm 2006, công ty chính thức trở thành công ty cổ phần nên đã không ngừng đổi mới chiến lược kinh doanh, nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ, nâng cao trình độ cho nhân viên đồng thời cầ n tăng cường công tác quản lý, hoàn thiện công cụ quản lý tài chính trong hoạt động kinh tế. Để thực hiện được vấn đề này doanh nghiệp cần phải hoạt động kinh doanh có hiệu quả và với tình hình tài chính phải lành mạnh. Vì vậy, để đánh giá tình hình tài chính có lành mạnh hay không thông qua việc đánh giá Luận văn tốt nghiệp Phân tích tình hình tài chính GVHD: Lê Tín Trang 2 SVTH: Huỳnh Thị Bích Tuyền và phân tích tình hình tài chính là việc làm rất cần thiết để từ đó thấy mình đã đạt những gì và chưa đạt những gì để hướng hoạt động cụ thể cho doanh nghiệp theo kế hoạch đã dựng sẵn. Nhìn chung, việc phân tích tình hình tài chính là công cụ cung cấp thông tin cho các nhà quản trị, nhà đầu tư, nhà cho vay,…Do đó các doanh nghiệp cần phải nắm bắt những thông tin, số liệu cần thiết, chính xác từ bộ phận kế toán để kịp thời đáp ứng yêu cầu cho nhà quản lý và các đối tượng quan tâm đến tài chính của doanh nghiệp. Trong suốt thời gian thực tập, em đã tiếp thu với kiến thức thực tế cũng như kết hợp với việc học lí thuyết trên lớp đã giúp em quyết định chọn đề tài “Phân tích tình hình tài chính tại Công ty Cổ phần Cơ khí Điện máy Cần Thơ” để làm đề tài tốt nghiệp của mình. 1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 1.2.1. Mục tiêu chung Luận văn nhằm đạt các mục tiêu sau: Phân tích tình hình tài chính của Công ty Cổ phần Cơ khí Điện máy Cần Thơ qua các năm 2005, 2006, 2007. Tìm hiểu và đánh giá tình hình tài chính của công ty, từ đó đưa ra các giải pháp phù hợp với tình hình của công ty hiện nay. 1.2.2. Mục tiêu cụ thể - Phân tích tình hình tài chính của công ty qua 3 năm 2005, 2006, 2007. - Đánh giá tình hình tài chính của công ty qua 3 năm 2005, 2006, 2007. - Đưa ra một số giải pháp nh ằm giúp công ty tăng trưởng bền vững. 1.3. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU. - Tình hình tài sản biến động qua các năm như thế nào? - Tình hình nguồn vốn biến động qua các năm như thế nào? - Tình hình tài chính biến động qua các năm như thế nào? - Các nhân tố ảnh hưởng đến tình hình tài chính như thế nào? - Doanh nghiệp cần có những biện pháp gì để cải thiện nền tài chính của mình ngày càng bền vững? Luận văn tốt nghiệp Phân tích tình hình tài chính GVHD: Lê Tín Trang 3 SVTH: Huỳnh Thị Bích Tuyền 1.4. PHẠM VI NGHIÊN CỨU 1.4.1. Không gian Luận văn được thực hiện trong phạm vi Công ty Cổ phần Cơ khí Điện máy Cần Thơ. 1.4.2. Thời gian Thời gian thực hiện đề tài từ ngày 11/02/2008 đến ngày 25/04/2008. Số liệu được lấy trong khoảng thời gian 3 năm 2005, 2006, 2007 tại Công ty Cổ phần Cơ khí Điện máy Cần Thơ. 1.4.3. Đối tượng nghiên cứu Do thời gian thực tập có hạn, s ố liệu có hạn nên luận văn chỉ nghiên cứu những vấn đề sau: phân tích các tỷ số tài chính, phân tích bảng cân đối kế toán, phân tích bảng báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, phân tích bảng báo cáo lưu chuyển tiền tệ. 1.5. LƯỢC KHẢO TÀI LIỆU. - Nguyễn Hữu Thành (2004), tiểu luận tốt nghiệp “Phân tích tình hình tài chính tại Công ty Cổ phần Cơ khí Điện máy Cần Thơ”. Đề tài phân tích các tỷ số tài chính, phân tích tình hình tài sản và nguồn vốn của doanh nghiệp, đánh giá tình hình hoạt động của doanh nghiệp qua 3 năm 2002, 2003, 2004. Đề tài sử dụng phương pháp so sánh, phương pháp cân đối. - Đặng Thị Mỹ Hương (2006), tiểu luận tốt nghiệp “Phân tích hiệu quả hoạt độ ng kinh doanh tại Công ty Cổ phần Cơ khí Điện máy Cần Thơ”. Đề tài phân tích tình hình doanh thu, lợi nhuận, chi phí, phân tích bảng cân đối kế toán, phân tích bảng kết quả hoạt động kinh doanh, đề ra một số giải pháp nhằm tăng doanh thu và lợi nhuận cho doanh nghiệp. Sử dụng phương pháp phân tích tỷ lệ và phương pháp so sánh. Luận văn tốt nghiệp Phân tích tình hình tài chính GVHD: Lê Tín Trang 4 SVTH: Huỳnh Thị Bích Tuyền CHƯƠNG 2 PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1. PHƯƠNG PHÁP LUẬN 2.1.1. Khái niệm và ý nghĩa về tài chính doanh nghiệp 2.1.1.1. Khái niệm về tài chính doanh nghiệp Tài chính doanh nghiệp là các mối quan hệ tiền tệ gắn liền với việc hình thành vốn, phân phối sử dụng và quản lý vốn trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh. Các mối quan hệ tài chính phát sinh trong doanh nghiệp thương mại bao gồm: - Quan hệ giữa doanh nghiệp với ngân sách nhà nước thông qua việc cấp vốn, nộp các khoản thuế. - Quan h ệ giữa doanh nghiệp với ngân hàng thông qua việc vay vốn, trả nợ vốn vay và thanh toán qua ngân hàng. - Quan hệ giữa doanh nghiệp với cơ quan chủ quản thông qua việc phân phối vốn và điều hòa vốn. - Quan hệ giữa doanh nghiệp với khách hàng thông qua việc mua bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ và thanh toán. - Quan hệ trong nội bộ doanh nghiệp. Các quan hệ trên đây phát sinh một cách thường xuyên, liên tục, xen kẽ lẫn nhau tạo nên các mối quan hệ tài chính trong doanh nghiệp. 2.1.1.2. Ý nghĩa vi ệc phân tích tài chính doanh nghiệp Phân tích tình hình tài chính của doanh nghiệp phản ánh một cách tương đối đầy đủ và tổng hợp tình hình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp trong quá khứ, hiện tại do đó cho phép dự báo phát triển trong tương lai của doanh nghiệp. Mặt khác, nếu nghiên cứu tình hình tài chính của doanh nghiệp một cách có hệ thống với phương pháp đúng đắn còn có thể phát triển các nhân tố ảnh hưởng, từ đó hoạch định đường lối, giả i pháp thích hợp để phát huy mặt tích cực cũng như khắc phục những yếu điểm còn tồn lại. Luận văn tốt nghiệp Phân tích tình hình tài chính GVHD: Lê Tín Trang 5 SVTH: Huỳnh Thị Bích Tuyền 2.1.2. Mục đích của phân tích tình hình tài chính. Khai thác tốt các nguồn lực tài chính nhằm thúc đẩy sự phát triển, tăng trưởng trong các hoạt động sản xuất kinh doanh, đạt được mục tiêu lợi nhuận. Giúp cho nhà quản trị có được những thông tin trung thực về tình hình và khả năng tài chính của doanh nghiệp cũng như tình hình và kết quả hoạt động kinh doanh. 2.1.3. Nhiệm vụ phân tích tình hình tài chính Đánh giá chính xác, toàn diện và khách quan tình hình tài chính của doanh nghiệp. Đánh giá tình hình công nợ ph ải thu, phải trả và khả năng thanh toán các khoản nợ, tình hình bảo tồn và tăng trưởng vốn kinh doanh của doanh nghiệp. Đánh giá hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh nói chung và hiệu quả sử dụng từng bộ phận vốn nói riêng. 2.1.4. Vai trò của báo cáo tài chính Báo cáo tài chính là nguồn thông tin quan trọng không chỉ đối với doanh nghiệp mà còn phục vụ chủ yếu cho các đối tượng bên ngoài doanh nghiệp, như các cơ quan quản lý nhà nước, các nhà đầu tư hiện tại và đầu tư tiềm năng, các chủ nợ, nhà quản lý, kiểm toán viên độc lập và các đối tượng khác có liên quan. Sau đây chúng ta sẽ xem xét vai trò của báo cáo tài chính thông qua một số đối tượng chủ yếu: - Đối với Nhà nước, báo cáo tài chính cung cấp thông tin cần thiết giúp cho việc thực hiện chức năng quản lý vĩ mô của Nhà nước đối với nền kinh tế, giúp cho các cơ quan tài chính Nhà nước thực hiện việc ki ểm tra định kỳ hoặc đột xuất đối với hoạt động của doanh nghiệp, đồng thời làm cơ sở cho việc tính thuế và các khoản nộp khác của doanh nghiệp đối với ngân sách Nhà nước. - Đối với các nhà quản lý doanh nghiệp: Các nhà quản lý thường cạnh tranh với nhau để tìm kiếm nguồn vốn, và cố gắng thuyết phục đối với các nhà đầu tư và các chủ nợ rằng họ sẽ đem lại mức lợi nhuận cao nhất với độ rủi ro thấp nhất. Để thực hiện được điều này, các nhà quản lý phải công bố công khai các thông tin trên báo cáo tài chính định kỳ về hoạt động của doanh nghiệp. Ngoài ra, nhà quản lý còn sử dụng báo cáo tài chính để tiến hành quản lý, điều hành hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp mình. Luận văn tốt nghiệp Phân tích tình hình tài chính GVHD: Lê Tín Trang 6 SVTH: Huỳnh Thị Bích Tuyền - Đối với các nhà đầu tư, các chủ nợ: Nhìn chung, các nhà đầu tư và các chủ nợ đòi hỏi báo cáo tài chính vì hai lí do: họ cần các thông tin tài chính để giám sát và bắt buộc các nhà quản lý phải thực hiện theo đúng hợp đồng đã ký kết, và họ cần các thông tin tài chính để thực hiện các quyết định đầu tư và cho vay của mình. - Đối với các kiểm toán viên độc lập: Các nhà đầu tư và cung cấp tín dụng có lí do để mà lo lắng r ằng các nhà quản lý có thể bóp méo các báo cáo tài chính do họ cung cấp nhằm mục đích tìm kiếm nguồn vốn hoạt động. Vì vậy, các nhà đầu tư và tín dụng đòi hỏi các nhà quản lý phải bỏ tiền ra thuê các kiểm toán viên độc lập để kiểm toán báo cáo tài chính, các nhà quản lý đương nhiên phải chấp thuận vì họ cần vốn. Như vậy báo cáo tài chính đóng vai trò như là đối tượng của kiểm toán viên độc lập. 2.1.5. Nguồn số liệ u để phân tích tình hình tài chính Các chỉ tiêu kế hoạch tài chính do doanh nghiệp xây dựng như kế hoạch huy động các nguồn vốn, kế hoạch phân phối, sử dụng vốn và các chỉ tiêu tài chính khác. Bảng cân đối kế toán là một báo cáo tài chính phản ánh tình hình tài sản và nguồn vốn của một công ty tại một thời điểm nhất định, thường là cuối quí hoặc cuối năm. Bảng cân đối kế toán được chia thành 2 phần: Tài sản và nguồ n vốn. Tài sản được trình bày phía bên trái bảng cân đối kế toán và bao gồm nhóm hai loại tài sản chính: Tài sản lưu động và tài sản cố định. Nguồn vốn bao gồm nợ và vốn chủ sở hữu, được trình bày ở phía bên phải của bảng cân đối kế toán. Về mặt nguyên tắc, giá trị tổng tài sản phải bằng giá trị tổng nguồn vốn. Bảng báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh là báo cáo phả n ánh doanh thu, chi phí và lợi nhuận của một công ty trong một giai đoạn nhất định, thường là một quý hoặc một năm. Báo cáo lưu chuyển tiền tệ là báo cáo giải thích các thay đổi về tiền tệ trong kỳ của doanh nghiệp. Báo cáo chi tiết tình hình tăng, giảm tài sản, nguồn vốn, công nợ phải thu, phải trả. Báo cáo về tình hình tài sản thừa, thiếu chờ xử lý. Các chế độ chính sách quản lý kinh tế tài chính c ủa nhà nước, của ngành và của doanh nghiệp. Luận văn tốt nghiệp Phân tích tình hình tài chính GVHD: Lê Tín Trang 7 SVTH: Huỳnh Thị Bích Tuyền 2.1.6. Nội dung phân tích. 2.1.6.1. Phân tích báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh là báo cáo tài chính tổng hợp, phản ánh tổng quát tình hình và kết quả kinh doanh trong một kì kế toán của doanh nghiệp, chi tiết theo hoạt động kinh doanh chính và các hoạt động khác. Để tiến hành phân tích các khoản mục trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, ta phải nghiên cứu từng khoản mục để theo dõi sự biến động của nó. Các khoản mục chủ yếu gồ m: - Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ: Chỉ tiêu này phản ánh tổng doanh thu bán hàng hóa, thành phẩm và cung cấp dịch vụ trong kì báo cáo của doanh nghiệp. - Các khoản giảm trừ: phản ánh tổng hợp các khoản được ghi giảm trừ vào tổng doanh thu trong kỳ, bao gồm: Các khoản chiết khấu thương mại, giảm giá hàng bán, hàng bán bị trả lại và thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế xuất khẩu, thuế giá trị gia tăng (GTGT),… - Doanh thu thuần về bán hàng và cung c ấp dịch vụ: Đó là thu nhập mà doanh nghiệp nhận được qua hoạt động sản xuất kinh doanh. Doanh thu thuần là doanh thu đã trừ các khoản giảm trừ (chiết khấu thương mại, giảm giá hàng bán, hàng bán bị trả lại,…). Đây là một trong những chỉ tiêu có ý nghĩa nhất đối với tình trạng của một doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường. - Giá vốn hàng bán: Chỉ tiêu này phản ánh tổng giá vốn của hàng hóa, giá thành sản xuất của thành phẩm đã bán, chi phí trực tiếp của các dịch vụ đã cung cấp, chi phí khác được tính vào hoặc ghi giảm giá vốn hàng bán trong kỳ báo cáo. Giá trị là yếu tố lớn quyết định khả năng cạnh tranh và mức kết quả của doanh nghiệp. Trong trường hợp doanh nghiệp có vấn đề đối với giá vốn hàng bán, thì ta phải theo dõi và phân tích từng cấu phần của nó: nhân công trực tiếp, nguyên vật liệ u trực tiếp,…. - Lợi nhuận gộp về bán hàng và cung cấp dịch vụ: Phản ánh số chênh lệch giữa doanh thu thuần về bán hàng và cung cấp dịch vụ với giá vốn hàng bán phát sinh trong kỳ báo cáo. Chỉ tiêu này tiến triển phụ thuộc vào cách biến đổi của các thành phần của nó. Nếu phân tích rõ chỉ tiêu trên, doanh nghiệp sẽ hiểu được mức độ và sự biến động của chỉ tiêu này. Luận văn tốt nghiệp Phân tích tình hình tài chính GVHD: Lê Tín Trang 8 SVTH: Huỳnh Thị Bích Tuyền - Doanh thu hoạt động tài chính: Chỉ tiêu này phản ánh doanh thu hoạt động tài chính thuần (tổng doanh thu trừ thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp (nếu có) liên quan đến hoạt động khác) phát sinh trong kỳ báo cáo của doanh nghiệp. - Chi phí tài chính: Phản ánh tổng chi phí tài chính gồm tiền lãi vay phải trả, chi phí bản quyền, chi phí hoạt động liên doanh,… - Chi phí lãi vay: Dùng để phản ánh chi phí lãi vay tính vào chi phí tài chính. - Chi phí bán hàng: Là toàn bộ chi phí phát sinh trong quá trình tiêu thụ sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ. - Chi phí quản lý doanh nghiệp: Là toàn bộ chi phí quản lý doanh nghiệp phân bổ cho s ố hàng hóa, thành phẩm, dịch vụ đã bán trong kỳ báo cáo. - Lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh: Phản ánh kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp được tính toán trên cơ sở lợi nhuận gộp về bán hàng và cung cấp dịch vụ cộng doanh thu hoạt động tài chính trừ chi phí tài chính, chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp phân bổ cho hàng hóa, thành phẩm, dịch vụ đã bán trong kỳ. - Thu nhập khác: phản ánh các khoản thu nhập khác (đã trừ thuế GTGT phải nộp tính theo phương pháp trực tiếp), phát sinh trong kỳ. - Chi phí khác: phản ánh các khoản chi phí khác. - Lợi nhuận khác: là số chênh lệch giữa thu nhập khác với chi phí khác trong kỳ báo cáo. - Thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp: Là chỉ tiêu phản ánh tổng số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp trong kỳ. - Tổng lợi nhuận trước và sau thuế: Là chỉ tiêu tổng hợp, tóm tắt bảng báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh. Đây là m ột trong những chỉ tiêu quan trọng nhất của doanh nghiệp. Vì lợi nhuận là mục đích của các doanh nghiệp trong kinh tế thị trường, nên chỉ tiêu này được dùng để đánh giá hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp, của ban lãnh đạo. 2.1.6.2. Phân tích các tỷ số tài chính Bảng cân đối kế toán và báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh cung cấp những thông tin rất hữu ích cho việc đánh giá sức mạnh tài chính, khả năng thanh khoản, rủi ro và l ợi nhuận của doanh nghiệp. Nhưng thật không dễ dàng để có thể Luận văn tốt nghiệp Phân tích tình hình tài chính GVHD: Lê Tín Trang 9 SVTH: Huỳnh Thị Bích Tuyền xác định một cách chính xác những điểm mạnh và điểm yếu của công ty mà chỉ bằng cách xem xét qua các báo cáo này. Thông qua phân tích các tỷ số tài chính của doanh nghiệp, chúng ta có thể đánh giá khá chính xác tình hình tài chính của doanh nghiệp. Đồng thời các tỷ số tài chính không chỉ cho thấy các mối quan hệ giữa các khoản mục khác nhau trong các báo cáo tài chính, mà chúng còn tạo điều kiện cho việc so sánh các khoản mục đó của doanh nghiệp qua nhiều giai đoạn và so sánh với các doanh nghiệp khác trong ngành. Vì vậ y, việc phân tích các chỉ số tài chính là kỹ thuật phân tích căn bản và quan trọng nhất của phân tích các báo cáo tài chính. Phân tích các tỷ số tài chính là việc sử dụng các tỷ số tài chính để đo lường và đánh giá tình hình tài chính, hiệu quả hoạt động kinh doanh của công ty. - Các tỷ số thanh khoản Các tỷ số thanh khoản đo lường khả năng thanh toán các khoản nợ ngắn hạn của công ty bằng các tài sản lưu động. Tỷ số thanh khoản có ý nghĩa rất quan trọng đối với các tổ chức tín dụng vì nó giúp các tổ chức này đánh giá được khả năng thanh toán các khoản tín dụng ngắn hạn của công ty. + Tỷ số thanh toán hiện thời Được xác định bằng công thức Tài sản lưu động bao gồm: tiền mặt, các khoản phải thu, đầu tư chứng khoán ngắn hạn, hàng tồn kho. Nợ ngắn h ạn bao gồm: phải trả người bán, nợ ngắn hạn ngân hàng, nợ dài hạn đến hạn trả, phải trả thuế và các khoản chi phí phải trả ngắn hạn khác. Khi giá trị các tỷ số này giảm, chứng tỏ khả năng trả nợ của doanh nghiệp đã giảm và cũng là dấu hiệu báo trước những khó khăn tiềm tàng. Khi tỷ số luân chuyển tài sản lưu động có giá trị cao cho th ấy doanh nghiệp có khả năng thanh khoản cao. Tuy nhiên tỷ số này có giá trị quá cao, thì doanh nghiệp đã đầu tư quá nhiều vào tài sản lưu động hay đơn giản là việc quản trị tài sản lưu động của doanh nghiệp không hiệu quả bởi có quá nhiều tiền mặt nhàn R 1 = Tài sản lưu động Các khoản nợ ngắn hạn