ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Đối tượng
Đàn lợn nái ngoại sinh sản giống lợn Duroc và Yorkshire.
Địa điểm và thời gian thực hiện
- Địa điểm: Trang trại Nguyễn Văn Khanh, huyện Thanh Hà, tỉnh Hải Dương
- Thời gian tiến hành: từ ngày 18/05/2018 đến ngày 25/11/2018.
Nội dung thực hiện
- Đánh giá tình hình chăn nuôi tại trại lợn Nguyễn Văn Khanh, huyện Thanh
- Thực hiện quy trình chăm sóc, nuôi dưỡng cho đàn lợn nái và lợn con tại trại
- Thực hiện quy trình chẩn đoán, phòng và trị bệnh cho lợn nái và lợn con tại trại
- Tham gia các công tác khác tại trại.
Các chỉ tiêu và phương pháp thực hiện
3.4.1 Các chỉ tiêu thực hiện
- Tình hình chăn nuôi lợn tại trang trại
- Kết quả thực hiện công việc chăm sóc, nuôi dưỡng đàn lợn nái và lợn con
- Theo dõi tình hình sinh sản của đàn lợn nái
- Kết quả thực hiện công tác vệ sinh phòng bệnh cho đàn lợn tại trại
- Kết quả thực hiện chẩn đoán và điều trị bệnh cho đàn lợn tại trại
- Kết quả thực hiện các công tác khác
3.4.2.1 Phương pháp đánh giá tình hình chăn nuôi tại trại lợn Nguyễn Văn Khanh, huyện Thanh Hà, tỉnh Hải Dương
Để đánh giá tình hình chăn nuôi tại trại, tôi đã thu thập thông tin từ kỹ sư trại và kết hợp với kết quả theo dõi thực tế tại trang trại.
3.4.2.2 Quy trình chăm sóc nuôi dưỡng cho đàn lợn nuôi tại cơ sở
* Quy trình chăm sóc nái đẻ (nái nuôi con)
Trước khi chuyển nái sang chuồng đẻ vệ sinh sát trùng chuồng đẻ sạch sẽ, khô ráo
Tắm nái sạch bằng xà phòng và chuyển nái qua chuồng đẻ trong khoảng 7 -
Trước khi lợn con ra đời, cần chuẩn bị đầy đủ dụng cụ như khăn lau, bột xoa, cồn iod, cân, tải nilong, dầu bôi trơn, panh, kim tiêm, kìm cắt đuôi, máy mài nanh, bấm tai, sổ ghi chép, thuốc oxytoxin, kháng sinh, úm, bóng úm và thảm lót để đảm bảo quá trình sinh sản diễn ra thuận lợi và an toàn.
* Khẩu phần ăn cho nái đẻ và nuôi con
Trước ngày dự kiến đẻ 3 ngày, lợn nái mang thai cần được giảm lượng thức ăn từ 0,5kg mỗi ngày Sau khi lợn nái đẻ được 2 ngày, cần tăng dần lượng thức ăn từ 0,5kg đến 1kg mỗi ngày cho đến ngày thứ.
5 Đối với nái nuôi con quá gầy hoặc nuôi nhiều con có thể cho ăn tăng lượng thức ăn lên
Bảng 3.1 Khẩu phần ăn cho đàn lợn tại trại Đối tượng Giai đoạn Chế độ ăn/ngày (kg)
Chửa kỳ 1 (từ 1-84 ngày) 2,3 – 2,6 Chửa kỳ 2 (từ 85-111 ngày) 3,0 – 3,5
Lợn con theo mẹ Tập ăn từ 3 ngày tuổi Tự do
- Lợn nái trước và sau đẻ một tuần trộn thức ăn, kháng sinh, canxi, orga breed, trộn theo bữa (30 g/bữa)
- Sau đẻ 7 ngày trộn giải độc gan 3 ngày liên tục (sobitol)
- Sau đẻ 17 ngày trộn ADE đến lúc cai sữa
- Lợn mẹ đẻ xong tiêm 20 ml kháng sinh (gentamox), 2 ml oxytoxin Ngày thứ 2 tiêm 4 ml oxytoxin, ngày 3 giống ngày 1
* Quy trình đỡ đẻ cho lợn nái
- Biểu hiện bên ngoài: bồn chồn, đứng ngồi không yên, chân cào xuống nền chuồng, ỉa, đái vặt, trước đẻ 1 giờ bắt đầu tiết sữa
- Người đỡ: cắt móng tay, rửa tay sạch
- Một tay cầm chắc lợn con, một tay dùng khăn khô lau sạch dịch nhờn ở mồm, mũi và toàn thân cho lợn để lợn hô hấp thuận lợi
Cắt rốn là quá trình thắt dây rốn cách cuống rốn 3 cm, sau đó dùng kéo cắt phần bên ngoài nút thắt khoảng 1,5 cm Để đảm bảo vệ sinh, cần sát trùng dây rốn và vùng cuống rốn bằng cồn iod.
- Cho lợn con vào lồng úm tº = 33 - 35ºC
- Trước khi cho lợn con ra bú cần lau sạch vú lợn mẹ, trải thảm lót cho lợn con ra bú
- Phải trực liên tục cho đến khi lợn nái đẻ xong hoàn toàn, nhau ra hết, lợn nái trở về trạng thái yên tĩnh và cho con bú
Không can thiệp khi quá trình đẻ của lợn nái diễn ra bình thường, chỉ can thiệp khi lợn mẹ rặn đẻ lâu và khó khăn
* Kĩ thuật can thiệp lợn đẻ khó
Một số biểu hiện lợn đẻ khó:
+ Khi lợn đã vỡ nước ối mà lợn mẹ lại không có biểu hiện rặn đẻ
Lợn rặn đẻ liên tục với bụng căng lên và đuôi cong, cho thấy lợn con đã đến cổ tử cung nhưng không thể ra ngoài do trọng lượng quá lớn hoặc phôi thai bị ngược.
+ Mắt của lợn mẹ trở nên rất đỏ do quá trình rặn đẻ liên tục
+ Lợn mẹ kiệt sức: thở nhanh, yếu ớt do quá trình rặn đẻ nhiều khiến lợn kiệt sức
Cách can thiệp lợn đẻ khó:
+ Dùng nước sát trùng vệ sinh âm hộ và mông lợn Sát trùng tay, bôi gen bôi trơn
+ Đưa tay vào trong tử cung, nắm lấy lợn con, đưa lợn con ra ngoài
- Sử dụng thuốc cho lợn trong trường hợp khó đẻ, sát nhau:
+ Sử dụng oxytoxin, sau khi đẻ xong điều trị 3 ngày liên tục 3 - 5 ml/con hoặc trường hợp khó đẻ can thiệp ngay 2 ml/con
+ Kháng sinh gentamox, sau khi đẻ xong điều trị 3 ngày lên tục 20 ml/con
* Quy trình chăm sóc lợn con tại cơ sở:
- 1 ngày sau khi đẻ cho uống kháng sinh colamox ap, mài nanh, cắt đuôi, buổi chiều cho uống booststart
- 2 ngày sáng uống kháng sinh, chiều uống booststart
- 3 ngày cho uống cầu trùng, tiêm sắt
- 4 ngày lắp máng tập ăn trộn ecopiglet
- 5 ngày thiến, khi thiến tiêm kháng sinh, sát trùng vị trí thiến
- 7 đến 10 ngày làm vắc xin suyễn
- 14 đến 16 ngày vắc xin circo
Các thao tác mài nanh, bấm đuôi:
+ Chuẩn bị: máy mài nanh, kìm cắt đuôi, cồn sát trùng, thuốc kháng sinh
+ Lợn con sau khi đẻ khoảng nửa ngày hoặc một ngày thì được mài nanh, bấm đuôi và nhỏ colamox
Để mài nanh cho lợn con, trước tiên cần kẹp lợn vào đùi và mở miệng để mài phẳng từng bên Sau khi hoàn tất việc mài, túm hai chân sau và sử dụng kìm để bấm 2/3 đuôi phía ngoài Cuối cùng, cần sát trùng vị trí vừa bấm bằng cồn để đảm bảo vệ sinh.
Lợn con 3 ngày tuổi cần được tiêm chế phẩm Fe - Dextran với liều lượng 2 ml/con để bổ sung sắt, đồng thời cũng được nhỏ cầu trùng bằng Baycox 5% nhằm bảo vệ sức khỏe và ngăn ngừa bệnh tật.
* Bấm tai, thiến: khi lợn con được 5 ngày tuổi thì tiến hành bấm tai đối với lợn cái và thiến đối với lợn đực
- Bấm tai: lợn con được bấm tai theo quy định riêng của trại
Chuẩn bị dụng cụ thiến đầy đủ gồm: dao thiến, cồn sát trùng, panh kẹp, bông, xi - lanh tiêm và thuốc kháng sinh, ghế ngồi
Quá trình thiến lợn con được thực hiện bằng cách người thiến ngồi trên ghế cao, kẹp lợn con giữa hai đùi với đầu hướng xuống dưới Một tay nặn để làm nổi rõ dịch hoàn, tay còn lại sử dụng dao để rạch hai vết ở giữa mỗi bên dịch hoàn Sau đó, dịch hoàn được nặn ra ngoài, dùng panh kẹp để xoắn và cắt đứt dịch hoàn, tiếp theo là bôi cồn vào vị trí thiến Cuối cùng, tiêm 0,5 ml gentamox để ngăn ngừa viêm nhiễm.
* Tập ăn sớm lúc 4 - 6 ngày tuổi
Để tập cho lợn con ăn sớm, trước tiên hãy cho một ít thức ăn vào máng ăn trong ô chuồng để lợn con làm quen Khi lợn con đã quen và bắt đầu ăn, từ từ tăng lượng thức ăn và trộn thêm ecopiglet Trang trại sử dụng thức ăn hỗn hợp dạng viên 550S (HI-GRO) của công ty C.P Việt Nam cho lợn con từ 7 ngày tuổi đến 12 kg Đồng thời, hàng ngày cần điều trị cho những lợn con mắc hội chứng tiêu chảy và các bệnh khác khi phát hiện.
Cai sữa cho lợn con được thực hiện khi lợn đạt 21 ngày tuổi, đặc biệt đối với những đàn có trọng lượng từ 5,5 kg đến 7 kg, đảm bảo không mắc bệnh và có sức khỏe tốt.
3.4.2.3 Quy trình phòng bệnh tại cơ sở
Để ngăn ngừa dịch bệnh và nâng cao năng suất trong chăn nuôi, em đã tham gia tích cực vào công tác vệ sinh hàng ngày tại trại Việc thực hiện vệ sinh đúng quy định không chỉ giúp kiểm soát dịch bệnh mà còn đảm bảo hiệu quả trong quá trình thực tập và làm việc.
- Trước khi vào chuồng làm việc tất cả đều phải mặc quần áo bảo hộ, đi ủng, đi qua chậu vôi sát trùng
- Đập lợn mẹ dậy ỉa, dọn phân tránh lợn mẹ nằm đè phân
- Rắc vôi, quét dọn lối đi
- Lau bầu vú cho nái nuôi con, lau mông, lau sàn bằng nước sát trùng
- Vệ sinh máng ăn sạch sẽ (máng tập ăn, uống lợn con)
- 2 ngày tiến hành xịt gầm, xả rãnh
- 2 ngày tiến hành phun thuốc sát trùng 1 lần, quét vôi, quét mạng nhện trong chuồng và rắc vôi bột ở cửa ra vào chuồng
Do trại thường xuyên có xe chở lợn, xe chở cám, khách ra vào trại nên việc thực hiện phun thuốc sát trùng quanh chuồng được tăng cường
Sau mỗi buổi làm trước khi ra khỏi chuồng thu dọn, sắp xếp dụng cụ, quét lối đi giữa các chuồng
Bảng 3.2 Lịch sát trùng chuồng trại
Ngoài chuồng Chuồng bầu Chuồng đẻ Chuồng cách ly
Thứ 2 Quét hoặc rắc vôi hành lang
Phun sát trùng + rắc vôi Phun sát trùng Phun sát trùng toàn bộ khu vực
Thứ 3 Phun sát trùng Quét hành lang +
Quét hoặc rắc vôi đường đi Phun sát trùng
Thứ 4 Xả vôi xút gầm Phun sát trùng Rắc vôi
Thứ 5 Phun ghẻ Phun sát trùng + xả vôi xút gầm Phun ghẻ Quét vôi đường liên chuồng
Thứ 6 Phun sát trùng Phun sát trùng + rắc vôi Phun sát trùng Phun sát trùng
Thứ 7 Vệ sinh tổng chuồng
Chủ nhật Phun sát trùng Phun sát trùng Phun sát trùng
Phòng bệnh bằng vắc xin
Bảng 3.3 Lịch tiêm phòng vắc xin tại cơ sở
Loại lợn Tuổi Phòng bệnh Đường đưa thuốc
25 tuần tuổi Khô thai Tiêm bắp 2
26 tuần tuổi Dịch tả Tiêm bắp 2
27 tuần tuổi LMLM Tiêm bắp 2
28 tuần tuổi Giả dại Tiêm bắp 2
29 tuần tuổi Khô thai Tiêm bắp 2
Tuần 10 Dịch tả Tiêm bắp 2
Sau đẻ 15 ngày Khô thai Tiêm bắp 2
4 tuần tuổi Dịch tả Tiêm bắp 2
6 tuần tuổi Circo Tiêm bắp 1
8 tuần tuổi LMLM Tiêm bắp 2
10 tuần tuổi Dịch tả Tiêm bắp 2
(Nguồn kĩ sư trại cung cấp) Đối với lợn đực:
Lợn đực cần được tiêm phòng vắc xin dịch tả Coglapest vào tháng 5 và tháng 11 Ngoài ra, vào tháng 4, 8 và 12, cần tiêm vắc xin lở mồm long móng Aftopor và vắc xin giả dại Begonia để đảm bảo sức khỏe cho đàn lợn.
3.4.3 Chẩn đoán và điều trị bệnh tại cơ sở
Trong thời gian thực tập tại trại, em đã áp dụng kiến thức học được để chẩn đoán bệnh cho đàn lợn, nhờ sự hỗ trợ của kỹ thuật và công nhân trong trại Em thực hiện các phương pháp lâm sàng, theo dõi triệu chứng và tiến hành xét nghiệm để chẩn đoán và điều trị một số bệnh xảy ra tại trại.
- Triệu chứng: lợn đẻ 2 - 3 ngày, sốt nhẹ, giảm ăn hay bỏ ăn, có dịch nhầy chảy ra từ âm hộ, màu trắng đục hoặc màu phớt vàng
- Chẩn đoán: bệnh viêm tử cung ở lợn nái
- Điều trị: dùng các loại thuốc sau để điều trị
+ Thụt rửa 2 lần/ngày, 2 ngày liên tục
Tiêm bắp, điều trị trong 3 ngày liên tục
- Triệu chứng: vú có màu hồng, sưng đỏ, sờ vào thấy hơi nóng, hơi cứng, ấn vào lợn nái có phản ứng đau
Lợn nái giảm ăn, hoặc bỏ ăn, nằm một chỗ, sốt cao 40,5 o C - 42 o C Sản lượng sữa giảm, lợn nái thường nằm úp đầu vú xuống sàn, ít cho con bú
Vắt sữa từ những vú bị viêm thường cho ra sữa loãng, có cặn hoặc cục sữa vón lại, kèm theo các cục casein màu vàng Lợn con thiếu sữa sẽ kêu la, có dấu hiệu tiêu chảy và lông xù.
- Chẩn đoán: lợn nái mắc bệnh viêm vú
- Điều trị: dùng các thuốc sau để điều trị
Để giảm đau và sưng ở bầu vú, bạn có thể áp dụng phương pháp chườm nước đá lạnh Hãy thực hiện việc này hàng ngày và vắt cạn vú bị viêm 4-5 lần để ngăn ngừa tình trạng lây lan sang vú khác.
Tiêm gentamox: 1 ml/10 kg TT
Tiêm analgin: 1 ml/10 kg TT
Tiêm oxytoxin: 2 ml/con Điều trị liên tục trong 3 - 5 ngày
- Triệu chứng: con vật đứng nằm không yên, nhiệt độ hơi tăng, thích uống nước, sản dịch chảy ra màu nâu
- Chẩn đoán: lợn nái mắc bệnh sát nhau
+ Gentamox: 1 ml/10 kg TT Điều trị 2 - 3 ngày, kết hợp thụt rửa bằng nước muối sinh lý
* Bệnh viêm da tiết dịch
