TỔNG QUAN VỀ NGHIÊN CỨU
Lý do nghiên cứu
Doanh nghiệp tại Tiền Giang đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc dân, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và tạo việc làm cho người lao động Theo số liệu điều tra doanh nghiệp ngày 01/03/2017, tỉnh Tiền Giang có 3.628 doanh nghiệp hoạt động, tăng 22,15% so với năm 2012 Kim ngạch xuất khẩu từ 2012 đến 2016 tăng trung bình 20,9% mỗi năm, cho thấy sự phát triển mạnh mẽ của khu vực kinh tế ngoài nhà nước và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài Tuy nhiên, doanh nghiệp Tiền Giang còn gặp khó khăn do chủ yếu là doanh nghiệp vừa và nhỏ với vốn thấp và công nghệ lạc hậu Chính vì vậy, nghiên cứu này nhằm phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Tiền Giang, từ đó hỗ trợ các cấp lãnh đạo trong việc xây dựng chính sách phát triển kinh tế - xã hội địa phương.
Tính cấp thiết của đề tài
Hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp vừa và nhỏ (DNVVV) tại Việt Nam ngày càng quan trọng trong phát triển kinh tế Theo Tổng cục Thống kê, từ năm 2012 đến 2017, doanh nghiệp vừa tăng 23,6%, doanh nghiệp nhỏ tăng 21,2%, và doanh nghiệp siêu nhỏ tăng 65,5%, chiếm 74% tổng số doanh nghiệp và góp phần vào tăng trưởng kinh tế Tại tỉnh Tiền Giang, số lượng DNVVV từ năm 2012 đến 2016 cũng ghi nhận sự tăng trưởng ổn định, với tỷ lệ chiếm 98% tổng số doanh nghiệp Cụ thể, năm 2012 có 2.918 doanh nghiệp, đến năm 2016 tăng lên 3.562 doanh nghiệp, trung bình tăng 4,54% mỗi năm, đóng góp quan trọng vào phát triển kinh tế, giải quyết việc làm và nâng cao đời sống người dân.
Doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Tiền Giang đang đối mặt với nhiều khó khăn trong hoạt động sản xuất kinh doanh do quy mô nhỏ, nguồn vốn và lao động hạn chế, dẫn đến năng lực cạnh tranh yếu Nguyên nhân chính là sự thiếu hụt trong hoạch định chiến lược kinh doanh, thương hiệu, vốn, marketing và kỹ năng quản trị Để nâng cao hiệu quả sản xuất, các doanh nghiệp cần tìm kiếm giải pháp hữu hiệu, xây dựng chiến lược kinh doanh linh hoạt và tự đánh giá lại hiệu quả hoạt động của mình Việc phát huy điểm mạnh và khắc phục điểm yếu sẽ giúp doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Tiền Giang đứng vững và phát triển trong môi trường cạnh tranh khốc liệt, đồng thời hỗ trợ lãnh đạo tỉnh trong việc quản lý và lập chính sách phát triển kinh tế - xã hội.
Với tầm quan trọng của doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Tiền Giang, tác giả đã chọn đề tài "Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Tiền Giang" cho luận văn thạc sĩ của mình.
Mục tiêu nghiên cứu
1.3.1.Mục tiêu nghiên cứu tổng quát
Phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Tiền Giang là rất quan trọng để hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển của họ Các nhân tố như quản lý tài chính, chiến lược marketing, và khả năng tiếp cận thị trường đều đóng vai trò quyết định trong việc nâng cao hiệu quả kinh doanh Việc đánh giá các yếu tố này giúp doanh nghiệp nhận diện được điểm mạnh và điểm yếu, từ đó đưa ra các giải pháp cải thiện phù hợp.
1.3.2.Mục tiêu nghiên cứu cụ thể
Thứ nhất, Xác định các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của các DNVVV tại Tiền Giang
Thứ hai, Phân tích thực trạng các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của các DNVVV tại Tiền Giang
Dựa trên kết quả phân tích, chúng tôi đề xuất các giải pháp và chính sách phù hợp để nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNVV) tại Tiền Giang.
Tình hình hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Tiền Giang trong thời gian qua cho thấy doanh thu, chi phí và lợi nhuận có sự biến động đáng kể Hiệu quả kinh doanh của các doanh nghiệp này cần được đánh giá kỹ lưỡng để hiểu rõ hơn về những thách thức và cơ hội mà họ đang đối mặt.
Hai là, Những nhân tố nào có ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của các DNVVV tại Tiền Giang
Ba là, Hàm ý một số chính sách nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Tiền Giang.
Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
1.4.1.Đối tƣợng nghiên cứu Đối tƣợng khảo sát: Các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Tiền Giang đã thành lập và sản xuất kinh doanh trên 1 năm tính đến thời điểm nghiên cứu Đối tƣợng nghiên cứu: Chính là hiệu quả hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp vừa và nhỏ, các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh các doanh nghiệp vừa và nhỏ
Nghiên cứu này tập trung vào tỉnh Tiền Giang, với mục tiêu khảo sát các doanh nghiệp vừa và nhỏ trong khu vực.
-Phạm vi thời gian: Thời gian thu thập dữ liệu thứ cấp từ năm 2012 - 2016
Thời gian thu thập lấy dữ liệu sơ cấp thực hiện từ tháng 7 năm 2017 đến tháng 10 năm 2017
Nghiên cứu này tập trung vào các doanh nghiệp vừa và nhỏ (DNVVN) đang hoạt động sản xuất kinh doanh tại tỉnh Tiền Giang Các DNVVV chủ yếu hoạt động ở các địa phương như thành phố Mỹ Tho, huyện Châu Thành, huyện Cái Bè, thị xã Cai Lậy, huyện Cai Lậy và huyện Tân Phước.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu được thực hiện qua hai giai đoạn chính: đầu tiên là nghiên cứu sơ bộ sử dụng phương pháp khám phá định tính, tiếp theo là nghiên cứu chính thức áp dụng phương pháp nghiên cứu định lượng.
(1)Nghiên cứu khám phá định tính
Nghiên cứu định tính được thực hiện thông qua thảo luận với 12 chuyên gia từ Ban quản lý các Khu công nghiệp, Sở Công thương, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Cục Thống kê tỉnh Tiền Giang, cùng một đại diện doanh nghiệp có hiểu biết sâu sắc về tình hình sản xuất kinh doanh và quản lý doanh nghiệp tại địa phương Mục tiêu của nghiên cứu là xác định các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Tiền Giang, từ đó cung cấp cơ sở cho nghiên cứu định lượng tiếp theo.
Nghiên cứu này được thực hiện thông qua phỏng vấn trực tiếp các nhà quản lý doanh nghiệp như Tổng Giám đốc, Giám đốc và Trưởng phòng kế toán, sử dụng phiếu khảo sát dựa trên kết quả nghiên cứu định tính Mục tiêu của nghiên cứu là xác định các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Tiền Giang Phân tích hồi quy bội được sử dụng để đánh giá mức độ ảnh hưởng của các nhân tố này đến hiệu quả hoạt động kinh doanh.
Dữ liệu trong nghiên cứu định lượng được xử lý bằng phần mềm SPSS 22.0, áp dụng các phương pháp thống kê mô tả, phân tích so sánh, tổng hợp, chuyên gia và quy nạp Luận văn cũng sử dụng dữ liệu từ Tổng điều tra kinh tế năm 2017 để đánh giá thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Tiền Giang.
1.5.2.Phương pháp thu thập số liệu
Thu thập số liệu của đề tài này đƣợc dựa trên nhiều nguồn:
Nguồn dữ liệu thứ cấp: Các thông tin đƣợc thu thập từ số liệu từ kết quả điều tra doanh nghiệp 1/3 từ năm 2013-2017
Nguồn dữ liệu sơ cấp được thu thập từ bảng câu hỏi của các doanh nghiệp được chọn mẫu trong nghiên cứu Cụ thể, cuộc khảo sát được thực hiện với những người am hiểu về hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Tiền Giang, bao gồm Tổng Giám đốc, Giám đốc và Trưởng phòng kế toán.
Tổng thể mẫu là 3.562 doanh nghiệp vừa và nhỏ trên địa bàn tỉnh Tiền Giang có đến thời điểm 31/12/2016 chiếm 98,18% tổng số doanh nghiệp toàn tỉnh
Phương pháp chọn mẫu được áp dụng nhằm tiết kiệm thời gian và chi phí, đồng thời giảm thiểu sai số trong quá trình chọn mẫu Kỹ thuật này sử dụng phương pháp chọn mẫu phân tầng kết hợp với ngẫu nhiên để thu thập số liệu sơ cấp Các thông tin điều tra bao gồm thông tin cơ bản về doanh nghiệp, ngành nghề kinh doanh, lao động, nguồn vốn, doanh thu, lợi nhuận và tình hình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
Ý nghĩa của luận văn
Luận văn nghiên cứu nhằm xây dựng mô hình các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Tiền Giang Dựa trên kết quả nghiên cứu, luận văn phân tích thực trạng và nguyên nhân hạn chế, đồng thời đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh cho các doanh nghiệp này trong thời gian tới Luận văn cũng đóng góp vào lĩnh vực khoa học với những phát hiện và giải pháp thiết thực.
1.6.1.Về phương diện học thuật
+ Luận văn đề xuất mô hình nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Tiền Giang
Luận văn đã phân tích thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Tiền Giang Cụ thể, nghiên cứu đã đánh giá 7 yếu tố quan trọng, bao gồm số lượng doanh nghiệp và các yếu tố sản xuất, nhằm cung cấp cái nhìn tổng quan về tình hình doanh nghiệp tại tỉnh Tiền Giang.
Kết quả sản xuất kinh doanh tại tỉnh Tiền Giang cho thấy lợi nhuận chưa đạt kỳ vọng, điều này ảnh hưởng đến vốn đầu tư và thu nhập của người lao động Cần tiến hành phân tích và đánh giá những yếu kém trong hoạt động của doanh nghiệp để tìm ra giải pháp cải thiện hiệu quả kinh doanh.
Để nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại tỉnh Tiền Giang, cần chủ động đầu tư vào công nghệ mới và phát triển đa dạng sản phẩm công nghiệp Doanh nghiệp không nên phụ thuộc vào sự hỗ trợ của Nhà nước mà cần tập trung vào yếu tố cạnh tranh và hiệu quả sản xuất, đặc biệt trong lĩnh vực chế biến nông thủy sản và hàng xuất khẩu Ngoài ra, việc nâng cao chuyên môn, nghiệp vụ, hiểu biết về pháp luật trong nước và quốc tế, cũng như kỹ năng quản lý kinh tế và ngoại ngữ là rất cần thiết Cuối cùng, xây dựng thương hiệu uy tín sẽ giúp doanh nghiệp tồn tại và phát triển trong thị trường cạnh tranh.
1.6.2.Về phương diện thực tiễn
Nghiên cứu đã cung cấp những kết quả và đóng góp quan trọng, hỗ trợ các nhà nghiên cứu hoạch định chính sách và các nhà quản trị doanh nghiệp hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Tiền Giang.
Luận văn này có ý nghĩa ứng dụng cao, tập trung vào việc thu thập và phân tích dữ liệu liên quan đến tình hình biến động số lượng cơ sở, lao động, vốn, doanh thu, lợi nhuận và nộp ngân sách Kết quả nghiên cứu sẽ đề xuất các giải pháp thiết thực nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại tỉnh Tiền Giang Đồng thời, nghiên cứu cũng đảm bảo cung cấp thông tin phục vụ cho công tác quản lý, xây dựng quy hoạch và kế hoạch, cũng như đánh giá tình hình thực hiện các mục tiêu của địa phương.
Kết quả phân tích hồi quy tuyến tính bội đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kiểm tra bằng chứng và cung cấp cơ sở lập luận vững chắc cho các cấp, ngành địa phương Những thông tin này đã có tác dụng tích cực trong việc hỗ trợ lãnh đạo, chỉ đạo tình hình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp tại Tiền Giang Đây là những dữ liệu thống kê thiết yếu, đáp ứng kịp thời nhu cầu thông tin cho lãnh đạo Tỉnh uỷ, HĐND, UBND tỉnh, cũng như các Sở, Ban ngành và các đối tượng liên quan.
Kết cấu của luận văn
Luận văn được bố cục theo 5 chương như sau:
Chương 1: Tổng quan về nghiên cứu
Nghiên cứu đề tài này mang lại tầm quan trọng lớn trong việc hiểu rõ và giải quyết các vấn đề hiện tại, với mục tiêu chung là nâng cao nhận thức và ứng dụng kiến thức Các mục tiêu cụ thể bao gồm phân tích sâu về các khía cạnh chính của vấn đề, từ đó đưa ra giải pháp hiệu quả Nội dung nghiên cứu sẽ tập trung vào việc thu thập dữ liệu, đánh giá thực trạng và đề xuất các biện pháp cải thiện, nhằm đáp ứng nhu cầu thực tiễn và đóng góp vào sự phát triển bền vững.
Chương 2: Cơ sở lý thuyết và mô hình nghiên cứu
Bài viết này trình bày tổng quan lý thuyết từ các nghiên cứu trước, đồng thời tổng hợp một số nghiên cứu liên quan đến đề tài và mô hình nghiên cứu Cuối cùng, chúng tôi đánh giá tổng quan các tài liệu có liên quan và đề xuất các giả thuyết quan trọng nhằm xây dựng mô hình nghiên cứu phù hợp.
Chương 3: Thiết kế nghiên cứu
Bài viết trình bày phương pháp phân tích dữ liệu và các kỹ thuật nghiên cứu định lượng phù hợp, cùng với quy trình nghiên cứu Nó đề cập đến các khái niệm liên quan đến vấn đề nghiên cứu và các phương pháp phân tích nhằm đạt được các mục tiêu đề tài Mô hình nghiên cứu được xây dựng rõ ràng, xác định các biến trong mô hình Quy trình thực hiện nghiên cứu định lượng được trình bày chi tiết, bao gồm các kỹ thuật như phương pháp chọn mẫu, phân tích tương quan và phân tích hồi quy.
Chương 4: Kết quả nghiên cứu
Bài viết trình bày kết quả nghiên cứu về hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp vừa và nhỏ (DNVVN) tại Tiền Giang, dựa trên phân tích số liệu thứ cấp và số liệu sơ cấp thu thập qua khảo sát trực tiếp Kết quả bao gồm thống kê mô tả, hệ số tương quan và các phân tích sâu hơn, từ đó đánh giá các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động của DNVVN Đồng thời, bài viết cũng đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh cho các doanh nghiệp này tại Tiền Giang.
Chương 5: Kết luận và kiến nghị
Trình bày kết luận và kiến nghị một số giải pháp thực hiện nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của các DNVVN tại Tiền Giang.
CỞ SỞ LÝ THUYẾT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU
Cơ sở lý thuyết
2.1.1.Khái niệm và cơ sở phân loại doanh nghiệp vừa và nhỏ
2.1.1.1.Khái niệm và phân loại doanh nghiệp vừa và nhỏ (DNVVN) của một số nước và ở Việt Nam
Theo quy định của từng quốc gia, định nghĩa về doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) khác nhau tùy theo từng nơi, dựa vào quy mô doanh nghiệp Các tiêu chí thường được xem xét bao gồm số lao động, vốn đăng ký kinh doanh và doanh thu Tuy nhiên, những tiêu chí này có sự khác biệt giữa các quốc gia, dẫn đến việc chưa có sự thống nhất toàn cầu về định nghĩa doanh nghiệp vừa và nhỏ.
2.1.1.2 Tiêu chí xác định doanh nghiệp vừa và nhỏ ở một số nước
Bảng 2.1: Tiêu chí xác định doanh nghiệp vừa và nhỏ ở một số nước
Các tiêu chí áp dụng
Doanh thu trong năm Úc
Doanh nghiệp vừa < 499 Từ 1 – 100 triệu Mác
Các tiêu chí áp dụng
Doanh nghiệp vừa 20 - 29 Đài Loan DNVVN Không quy định
Singapore DNVVN Không quy định
Thái Lan DNVVN < 50 50 + 8.p, trong đó p là số biến độc lập trong mô hình Với mô hình nghiên cứu có 7 biến độc lập, ta có n > 50 + 8.7.
Để đảm bảo số lượng quan sát đại diện cho tổng thể nghiên cứu, cỡ mẫu dự kiến là 350 Phương pháp chọn mẫu sẽ áp dụng xác suất, kết hợp giữa chọn mẫu phân tầng và chọn mẫu ngẫu nhiên đơn giản Tiêu chí phân tầng sẽ dựa trên các lĩnh vực hoạt động như Nông - lâm - ngư nghiệp, Công nghiệp - xây dựng và Dịch vụ.
Phương pháp phân tích dữ liệu
Phân tích thống kê trong đề tài này bao gồm các phương pháp như phân tích tần số và thống kê mô tả Các chỉ tiêu được sử dụng bao gồm tần suất, tỷ lệ, trung bình và độ lệch chuẩn, kết hợp với phân tích bảng chéo và các công cụ kiểm định để đưa ra những kết luận chính xác.
Phương pháp phân tích thống kê mô tả, theo Mai Văn Nam (2008), liên quan đến việc thu thập, tóm tắt và trình bày số liệu để phản ánh tổng quát đối tượng nghiên cứu Các đại lượng thường được sử dụng bao gồm: (1) Đại lượng mô tả mức độ tập trung như trung bình (mean), số xuất hiện nhiều nhất (mode) và trung vị (median); (2) Đại lượng mô tả mức độ phân tán như phương sai, độ lệch chuẩn và khoảng biến thiên.
Phân tích hồi quy bội là phương pháp phân tích nhằm khám phá mối quan hệ tuyến tính giữa nhiều biến độc lập và một biến phụ thuộc Mục tiêu của phương pháp này là mô hình hóa các mối quan hệ từ dữ liệu mẫu thu thập được thông qua một mô hình toán học, từ đó giúp ước lượng, dự đoán và đề xuất các giải pháp hiệu quả.
Căn cứ vào các mục tiêu và phương pháp nghiên cứu của luận văn Quy trình nghiên cứu đƣợc trình bày nhƣ sau:
