Sự cần thiết của đề tài
Quản lý sử dụng vốn ngân sách nhà nước (NSNN) là một vấn đề quan trọng thu hút sự quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu, cả trong và ngoài ngành Điều này phản ánh tầm quan trọng của NSNN đối với sự phát triển kinh tế-xã hội, nhằm đạt được mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước Nhiều nội dung quản lý NSNN đã được hình thành, bao gồm việc ban hành pháp luật, xây dựng và thực hiện cơ chế chính sách quản lý, cũng như quy trình kiểm soát thanh toán.
Chi ngân sách nhà nước (NSNN) đã được hoàn thiện theo hướng phân bổ hợp lý và hiệu quả các nguồn lực nhằm đạt được các mục tiêu phát triển kinh tế xã hội Trong đó, chi thường xuyên chiếm tỷ trọng cao nhất và phải tuân thủ nguyên tắc kiểm tra, kiểm soát trong quá trình chi trả Tất cả các khoản chi từ nguồn thường xuyên cần phải có trong dự toán NSNN được giao, đúng chế độ, tiêu chuẩn và định mức do cơ quan có thẩm quyền quy định, đồng thời phải được phê duyệt bởi thủ trưởng đơn vị sử dụng ngân sách hoặc người được ủy quyền.
Việc sử dụng ngân sách nhà nước (NSNN) hiện vẫn chưa đạt hiệu quả cao, với tình trạng tham nhũng, lãng phí và chi sai chế độ còn tồn tại Hơn nữa, công tác kiểm soát chi của cơ quan Kho bạc gặp nhiều bất cập, bao gồm việc thiếu quy trình kiểm soát chi thường xuyên cho từng lĩnh vực và nội dung chi, cũng như sự phức tạp do nhiều văn bản pháp luật và hướng dẫn khác nhau điều chỉnh Bên cạnh đó, trình độ chuyên môn của nhân viên trong lĩnh vực này còn hạn chế.
Trước tình hình quản lý và sử dụng ngân sách địa phương còn nhiều bất hợp lý, dẫn đến lãng phí, việc tăng cường kiểm soát chi thường xuyên để tiết kiệm và chống lãng phí trở nên cần thiết Do đó, tác giả đã chọn đề tài “Kiểm soát chi ngân sách thường xuyên qua Kho bạc Nhà nước Huyện Tân Trụ Tỉnh Long An” để thực hiện luận văn Thạc sĩ kinh tế.
Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu tổng quát
Nghiên cứu thực trạng kiểm soát chi ngân sách thường xuyên tại KBNN Huyện Tân Trụ, Tỉnh Long An nhằm đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả kiểm soát chi ngân sách Mục tiêu là đảm bảo việc quản lý và sử dụng ngân sách nhà nước (NSNN) đúng quy định, đúng chế độ, đồng thời thực hiện tiết kiệm và ngăn chặn tham ô, lãng phí tài sản công.
Mục tiêu cụ thể
- Cơ sở lý luận về quản lý và kiểm soát chi thường xuyên NSNN qua KBNN.
Trong bài viết này, chúng tôi phân tích thực trạng kiểm soát chi thường xuyên tại Kho bạc Nhà nước (KBNN) Huyện Tân Trụ trong thời gian qua Qua đó, chúng tôi chỉ ra những kết quả đạt được, như việc nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách và đảm bảo tính minh bạch trong chi tiêu Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu, vẫn tồn tại một số hạn chế như quy trình kiểm soát chưa hoàn thiện và thiếu nguồn lực cho công tác kiểm tra Nguyên nhân chủ yếu của những hạn chế này là do sự bất cập trong quy định pháp lý và sự thiếu hụt về nhân lực có chuyên môn.
- Đề xuất các giải pháp tăng cường kiểm soát chi thường xuyên NSNN qua KBNN Huyện Tân Trụ trong những năm tới.
Câu hỏi nghiên cứu
- Thực trạng kiểm soát chi thường xuyên NSNN qua Kho bạc Nhà nước Huyện Tân Trụ như thế nào?
- Cần có giải pháp gì để tăng cường kiểm soát chi ngân sách thường xuyên qua Kho bạc Nhà nước Huyện Tân Trụ Tỉnh Long An?
Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu định tính: Thống kê phân tích, phân loại số liệu thực tế, từ đó đưa ra các giải pháp hoàn thiện hữu ích.
Những đóng góp mới của luận văn
7.1 Đóng góp về phương diện khoa học: Luận văn góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận về kiểm soát chi thường xuyên NSNN qua KBNN Huyện.
Đóng góp thực tiễn của nghiên cứu này là phân tích và đánh giá thực trạng kiểm soát chi thường xuyên ngân sách nhà nước (NSNN) qua Kho bạc Nhà nước (KBNN) Huyện Tân Trụ Bài viết cũng đề xuất các giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả kiểm soát chi thường xuyên NSNN tại KBNN Huyện Tân Trụ trong thời gian tới.
Tổng quan các công trình nghiên cứu
Luận văn Thạc sỹ kinh tế của Dương Thị Kiều Loan (2014) tập trung vào việc kiểm soát chi ngân sách nhà nước (NSNN) qua Kho bạc Nhà nước (KBNN) tại Vĩnh Phúc Tác giả đề xuất các phương hướng và giải pháp nhằm hoàn thiện quy trình kiểm soát chi NSNN, bao gồm việc cải tiến chức năng và nhiệm vụ của KBNN, nâng cao các phương pháp nghiệp vụ kiểm soát chi, cũng như đổi mới cơ chế quản lý NSNN và tài chính của các đơn vị sử dụng NSNN.
Luận văn Thạc sĩ kinh tế của Hà Trung Hải (2014) tại Đại học Bách Khoa Hà Nội nghiên cứu "Hiệu quả kiểm soát chi thường xuyên NSNN qua KBNN Huyện Lâm Thao Tỉnh Phú Thọ" Tác giả đã phân tích sâu sắc các yếu tố tác động đến kiểm soát chi thường xuyên của chính quyền địa phương, đồng thời đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả công tác này.
Luận văn Thạc sĩ kinh tế của Nguyễn Thanh Phong, năm 2023, tập trung vào việc "Kiểm soát chi thường xuyên ngân sách nhà nước tại KBNN Huyện Tịnh Biên, Tỉnh An Giang" Nghiên cứu này phân tích các phương pháp và biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách, đồng thời đề xuất giải pháp cải thiện quy trình kiểm soát chi tiêu Mục tiêu chính là đảm bảo sự minh bạch và hiệu quả trong việc sử dụng ngân sách nhà nước tại địa phương.
Năm 2018, tại trường Đại học Tài chính Ngân hàng Hà Nội, tác giả đã trình bày các quy trình kiểm soát chi thường xuyên ngân sách nhà nước (NSNN) và đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cường kiểm soát chi NSNN thông qua Kho bạc Nhà nước (KBNN).
Qua nghiên cứu ba luận văn, tác giả đã kế thừa cơ sở lý luận và tham khảo thực trạng cùng giải pháp hiện có Tác giả đề xuất các giải pháp phù hợp nhằm tăng cường kiểm soát chi thường xuyên tại KBNN Huyện Tân Trụ Sự khác biệt của nghiên cứu này nằm ở không gian và thời gian, bởi lẽ mặc dù đã có nhiều đề tài nghiên cứu về lĩnh vực này, nhưng chưa có ai nghiên cứu kiểm soát chi ngân sách nhà nước thường xuyên qua KBNN tại Huyện Tân Trụ Do đó, đề tài của tác giả là độc đáo và không trùng lặp với các nghiên cứu trước đây.
Kết cấu luận văn
Ngoài phần mở đầu và kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn được kết cấu thành 3 chương:
Chương I: Một số vấn đề cơ bản về kiểm soát chi ngân sách thường xuyên qua Kho bạc Nhà nước.
Chương II: Thực trạng kiểm soát chi ngân sách thường xuyên qua Kho bạc Nhà nước huyện Tân Trụ Tỉnh Long An.
Chương III: Giải pháp tăng cường kiềm soát chi ngân sách thường xuyên quaKho bạc Nhà nước huyện Tân Trụ Tỉnh Long An.
MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ KIỂM SOÁT CHI NGÂN SÁCH THƯỜNG XUYÊN QUA KHO BẠC NHÀ NƯỚC
Khái quát về ngân sách nhà nước và chi thường xuyên ngân sách nhà nước 5
1.1.1 Khái quát về ngân sách nhà nước
Ngân sách Nhà nước (NSNN) là hệ thống quan hệ kinh tế giữa Nhà nước và xã hội, phản ánh quá trình huy động và sử dụng nguồn tài chính NSNN đảm bảo thực hiện các chức năng quản lý và điều hành nền kinh tế xã hội, đồng thời thực hiện việc cân đối các khoản thu chi để đáp ứng nhu cầu phát triển.
Ngân sách Nhà nước (NSNN) hình thành và phát triển song hành với sự ra đời của Nhà nước, đồng thời gắn liền với sự phát triển của nền kinh tế hàng hóa tiền tệ NSNN giữ vai trò chủ đạo, đóng góp quan trọng trong việc duy trì hoạt động của bộ máy quyền lực của Nhà nước.
Theo Luật Ngân sách Nhà nước được Quốc hội khoá XIII thông qua ngày 25/6/2015, ngân sách nhà nước bao gồm toàn bộ các khoản thu và chi của Nhà nước, được dự toán và thực hiện trong một khoảng thời gian xác định Điều này được quyết định bởi cơ quan nhà nước có thẩm quyền nhằm đảm bảo thực hiện các chức năng và nhiệm vụ của Nhà nước.
NSNN có hai chức năng chính: phân phối và giám đốc Chức năng phân phối liên quan đến việc phân bổ thu nhập và các yếu tố đầu vào của sản xuất, đặc biệt là nguồn lực tài chính Trong khi đó, chức năng giám đốc thể hiện qua việc giám sát, đôn đốc, thanh tra và kiểm tra quy trình thu chi của NSNN.
Ngân sách nhà nước (NSNN) có tính niên hạn, thường kéo dài một năm tài khóa, bắt đầu từ ngày 1 tháng 1 và kết thúc vào ngày 31 tháng 12 NSNN được quản lý theo nguyên tắc tập trung dân chủ, công khai và minh bạch, với sự phân công và phân cấp quản lý rõ ràng, gắn quyền hạn với trách nhiệm Quốc hội là cơ quan có thẩm quyền cao nhất trong việc quyết định dự toán và phê chuẩn quyết toán NSNN.
1.1.2 Nội dung, vai trò của chi thường xuyên ngân sách nhà nước
1.1.2.1 Khái niệm, đặc điểm và vai trò của chi thường xuyên ngân sách nhà nước
Chi thường xuyên NSNN bao gồm các khoản chi thiết yếu để duy trì hoạt động của nhà nước, chủ yếu là chi tiền lương, tiền công, chi mua sắm hàng hóa, dịch vụ và chi chuyển giao thường xuyên.
Chi thường xuyên NSNN là quá trình phân phối lại nguồn vốn từ quỹ tiền tệ của Nhà nước, nhằm duy trì hoạt động bình thường của bộ máy nhà nước và thực hiện các chức năng, nhiệm vụ mà Nhà nước đảm nhận.
Chi thường xuyên của Ngân sách Nhà nước (NSNN) có những đặc điểm nổi bật giúp phân biệt với chi đầu tư phát triển Những đặc điểm này bao gồm tính chất chi tiêu cho các hoạt động duy trì, phục vụ cho chức năng của bộ máy Nhà nước và cung cấp dịch vụ công Chi thường xuyên thường bao gồm các khoản chi cho lương, phụ cấp, chi phí hoạt động, và các khoản chi khác liên quan đến duy trì hoạt động hàng ngày của các cơ quan Nhà nước.
Đại bộ phận các khoản chi thường xuyên từ ngân sách nhà nước có tính ổn định và diễn ra theo chu kỳ trong các khoảng thời gian như hàng tháng, hàng quý và hàng năm.
Các khoản chi thường xuyên chủ yếu phục vụ cho mục đích tiêu dùng, bao gồm việc chi trả cho các nhu cầu quản lý hành chính, hoạt động sự nghiệp, an ninh quốc phòng, trật tự an toàn xã hội, và các hoạt động xã hội khác do Nhà nước tổ chức.
Chi thường xuyên của ngân sách nhà nước (NSNN) liên quan chặt chẽ đến cơ cấu tổ chức bộ máy nhà nước và việc thực hiện các chính sách kinh tế, chính trị, xã hội trong từng thời kỳ Các khoản chi này chủ yếu nhằm duy trì hoạt động hiệu quả của bộ máy quản lý nhà nước Đồng thời, các quan điểm và chính sách phát triển kinh tế - xã hội cũng tác động trực tiếp đến định hướng và mức độ chi thường xuyên của NSNN.
Chi thường xuyên NSNN có vai trò rất quan trọng Vai trò đó thể hiện trên các mặt cụ thể như sau:
Chi thường xuyên đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện các chức năng quản lý kinh tế và xã hội của Nhà nước, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng và hiệu quả hoạt động của bộ máy quản lý nhà nước.
Chi thường xuyên là công cụ quan trọng giúp Nhà nước ổn định và điều chỉnh thu nhập, hỗ trợ người nghèo và gia đình chính sách, đồng thời thực hiện các chính sách xã hội, góp phần đạt được mục tiêu công bằng xã hội.
Chi thường xuyên là công cụ quan trọng giúp Nhà nước điều tiết và điều chỉnh thị trường nhằm đạt được các mục tiêu phát triển kinh tế Thông qua chi thường xuyên, Nhà nước có thể kích thích sự phát triển và quản lý vĩ mô nền kinh tế hiệu quả.
Chi thường xuyên đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì ổn định chính trị, xã hội, quốc phòng và an ninh Qua đó, Nhà nước thực hiện các chính sách xã hội nhằm đảm bảo an toàn và ổn định cho cộng đồng.
1.1.2.2 Nội dung chi thường xuyên ngân sách nhà nước
Nội dung chi thường xuyên NSNN được phân biệt theo lĩnh vực chi, đối tượng chi và tính chất chi cụ thể như sau :
Thứ nhất, theo lĩnh vực chi trả, chi thường xuyên NSNN bao gồm 12 nội dung chi theo luật định, cụ thể như sau :
Kiểm soát chi ngân sách thường xuyên qua Kho bạc nhà nước
1.2.1 Khái niệm và đặc điểm của kiểm soát chi thường xuyên ngân sách nhà nước qua Kho bạc nhà nước
Kiểm soát chi thường xuyên ngân sách nhà nước (NSNN) qua Kho bạc Nhà nước (KBNN) là quá trình kiểm tra và đảm bảo tuân thủ các quy định về chi tiêu, bao gồm các định mức, chính sách, quy trình và thủ tục cần thiết Điều này đảm bảo rằng các khoản chi luôn nằm trong khuôn khổ dự toán được phê duyệt hàng năm và đáp ứng các tiêu chuẩn chi theo quy định của Nhà nước, nhằm thực hiện quản lý tài chính hiệu quả và minh bạch.
Kiểm soát chi thường xuyên ngân sách nhà nước (NSNN) được thực hiện thông qua hồ sơ chứng từ và dự toán Các quy định liên quan như mục lục NSNN, chế độ của Nhà nước và quy chế chi tiêu nội bộ của đơn vị sử dụng ngân sách sẽ được áp dụng để đảm bảo tính hợp pháp và hiệu quả trong quản lý chi tiêu.
1.2.1.2 Đặc điểm kiểm soát chi thường xuyên Ngân sách Nhà nước
Kiểm soát chi thường xuyên NSNN có một số đặc điểm như sau:
Kiểm soát chi thường xuyên là một phần quan trọng trong quản lý tài chính, diễn ra liên tục trong suốt năm với các khoản chi định kỳ Hầu hết các hoạt động kiểm soát chi này không mang tính thời vụ, ngoại trừ những khoản chi lớn như mua sắm tài sản hoặc sửa chữa tài sản cố định.
Kiểm soát chi thường xuyên là một hoạt động quan trọng diễn ra trên nhiều lĩnh vực, với nội dung đa dạng và phức tạp Các quy định liên quan đến kiểm soát chi thường xuyên cũng rất phong phú, bao gồm những quy định riêng cho từng lĩnh vực chi, nội dung cụ thể và tính chất của nguồn kinh phí, mỗi loại đều có tiêu chuẩn và định mức riêng.
Ba là, kiểm soát chi thường xuyên phải đối mặt với áp lực thời gian lớn do các khoản chi cấp thiết như lương, học bổng của cán bộ, công chức, học sinh và sinh viên Những chi phí này không chỉ liên quan đến cuộc sống hàng ngày mà còn đảm bảo hoạt động liên tục của bộ máy Nhà nước, do đó cần được xử lý nhanh chóng Hơn nữa, các đơn vị thụ hưởng ngân sách nhà nước thường muốn giải quyết kinh phí ngay trong những ngày đầu tháng, khiến cơ quan kiểm soát chi là KBNN luôn chịu áp lực về thời gian trong giai đoạn này.
Việc kiểm soát chi thường xuyên gặp khó khăn do phải quản lý các khoản chi nhỏ, trong khi hóa đơn và chứng từ chứng minh cho các nghiệp vụ kinh tế thường không đầy đủ, không rõ ràng và thiếu tính pháp lý Điều này gây trở ngại cho cán bộ kiểm soát chi và làm cho việc xây dựng các quy định bao quát cho các khoản chi trở nên khó khăn.
1.2.2 Nội dung và quy trình kiểm soát chi thường xuyên ngân sách nhà nước qua Kho bạc nhà nước
1.2.2.1 Nội dung kiểm soát chi thường xuyên ngân sách nhà nước qua Kho bạc nhà nước
Nội dung kiểm soát chi thường xuyên ngân sách nhà nước (NSNN) qua Kho bạc Nhà nước (KBNN) là quá trình KBNN thực hiện việc kiểm tra các điều kiện chi tiêu Quá trình này đảm bảo rằng các khoản chi thường xuyên được thực hiện đúng quy định và có tính hợp pháp.
Kiểm tra các khoản chi trong dự toán ngân sách nhà nước (NSNN) là bước đầu tiên trong quá trình chi tiêu Những khoản chi thường xuyên đã được phê duyệt sẽ trở thành chỉ tiêu pháp lệnh, đảm bảo sự cân đối giữa nguồn thu và nhiệm vụ chi cho từng lĩnh vực, bộ, ngành, và địa phương Dự toán được xây dựng dựa trên nhiệm vụ được giao cho các đơn vị sử dụng ngân sách, cùng với định mức và tiêu chuẩn của các cơ quan có thẩm quyền Vì vậy, Kho bạc Nhà nước (KBNN) kiểm tra các khoản chi trong dự toán để đảm bảo tính hợp pháp và đúng mục đích, tránh tình trạng chi vượt khả năng của NSNN.
Kiểm soát các khoản chi theo chế độ, tiêu chuẩn, định mức do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy định là rất quan trọng Các chế độ, tiêu chuẩn và định mức này xác định điều kiện, nguyên tắc, đối tượng và giới hạn chi tiêu cho các mục đích cụ thể của đơn vị sử dụng ngân sách nhà nước Chúng là cơ sở quan trọng để lập dự toán chi ngân sách hàng năm và là căn cứ cho kiểm soát ngân sách nhà nước của Kho bạc Nhà nước Hiện có hai loại chế độ, tiêu chuẩn và định mức cần được chú ý.
Chế độ, tiêu chuẩn và định mức sử dụng chung được ban hành bởi cơ quan chức năng có thẩm quyền, áp dụng đồng nhất cho tất cả các tỉnh, thành phố trên toàn quốc.
Chế độ, tiêu chuẩn và định mức sử dụng trong ngành và địa phương, khi được chính phủ cho phép hoặc có sự thỏa thuận của Bộ chức năng, sẽ được cơ quan có thẩm quyền ban hành Điều này nhằm đảm bảo tính phù hợp với đặc thù của từng ngành kinh tế hoặc địa phương.
Khi cấp phát thanh toán cho đơn vị SDNS, Kho bạc Nhà nước (KBNN) sẽ căn cứ vào các chế độ, tiêu chuẩn, định mức đã được quy định để kiểm soát các khoản chi Đối với những khoản chi chưa có chế độ, tiêu chuẩn, định mức, KBNN sẽ dựa vào dự toán được cơ quan cấp trên phê duyệt để thực hiện kiểm soát Điều này là rất quan trọng trong công tác kiểm soát ngân sách nhà nước (KSC NSNN), nhằm đảm bảo các khoản chi phải đáp ứng yêu cầu đúng mục đích, tiết kiệm và hiệu quả Nếu trong quá trình kiểm soát, KBNN phát hiện vi phạm các chính sách tài chính, KBNN có quyền từ chối thanh toán, dựa trên các quy định của Nhà nước và thông qua việc xem xét hồ sơ, tài liệu chi tiêu của đơn vị.
Khi kiểm tra các khoản chi, KBNN cần xác minh quyết định chi của thủ trưởng đơn vị SDNS hoặc người được ủy quyền, gọi chung là chủ tài khoản Việc kiểm tra này bao gồm xác nhận lệnh chuẩn chi, đảm bảo rằng các khoản chi đã được phê duyệt bởi cơ quan nhà nước có thẩm quyền Lệnh chuẩn chi được thể hiện qua chữ ký và con dấu của đơn vị trên tài liệu Đối với các khoản chi cấp phát theo dự toán kinh phí, lệnh chuẩn chi được xác định bằng “Giấy rút dự toán kinh phí ngân sách” hoặc “Ủy nhiệm chi” của đơn vị SDNS.
Chủ tài khoản các đơn vị SDNS phải tổ chức sử dụng kinh phí NSNN theo đúng chế độ, tiêu chuẩn và định mức, đảm bảo tiết kiệm và hiệu quả, trong khi KBNN chỉ kiểm soát các khoản chi trước khi thanh toán Mọi khoản chi sai quy định sẽ khiến chủ tài khoản phải chịu trách nhiệm pháp lý Việc KBNN kiểm tra lệnh chuẩn chi nhằm đảm bảo tính pháp lý và gắn trách nhiệm cho chủ tài khoản Tất cả chủ tài khoản cần đăng ký chữ ký tay, mẫu dấu và các văn bản pháp lý chứng minh quyền lực với KBNN nơi giao dịch Đối với các khoản chi do cơ quan Tài chính cấp trực tiếp, cơ quan này có trách nhiệm kiểm tra và kiểm soát nội dung để đảm bảo các điều kiện cấp phát NSNN KBNN sẽ thanh toán cho đơn vị SDNS theo nội dung trong “Lệnh chi tiền” của cơ quan Tài chính.
Kiểm tra tính hợp pháp, hợp lệ và đầy đủ của hồ sơ, chứng từ thanh toán là yêu cầu bắt buộc theo quy định Hồ sơ mà các đơn vị gửi đến KBNN là cơ sở pháp lý để kiểm soát các khoản chi từ ngân sách nhà nước (NSNN) Mỗi khoản chi cần được lập theo mẫu chứng từ quy định, và hồ sơ kèm theo phải đảm bảo tính hợp pháp và đầy đủ KBNN có trách nhiệm xác minh các yếu tố này trước khi thực hiện thanh toán hoặc chi trả kinh phí NSNN cho các đơn vị sử dụng ngân sách.
Tăng cường kiểm soát chi ngân sách thườngxuyên
Tăng cường là làm cho một công việc hay một nhiệm vụ thực hiện được mạnh và hoàn thiện thêm.
1.3.2 Ý nghĩa của việc tăng cường kiểm soát chi thường xuyên ngân sách nhà nước qua Kho bạc nhà nước
Tăng cường kiểm soát chi NSNN thường xuyên là cần thiết để đảm bảo tuân thủ các quy định pháp luật hiện hành, đặc biệt là Luật NSNN sửa đổi năm 2015, có hiệu lực từ 2017 Nhiều văn bản hướng dẫn mới đã được ban hành nhằm cải thiện hoạt động NSNN, bao gồm cả kiểm soát chi Đây là cơ sở pháp lý quan trọng cho việc thực hiện kiểm soát chi NSNN, do đó, Kho bạc Nhà nước cần đổi mới cơ chế kiểm soát chi để phù hợp với Luật NSNN sửa đổi và các văn bản pháp luật liên quan.
Các khoản chi ngân sách nhà nước cần đảm bảo đúng mục đích, tiêu chuẩn và định mức, đồng thời phải tiết kiệm và hiệu quả Việc tăng cường kiểm soát chi tiêu sẽ đóng vai trò quan trọng trong thực hành tiết kiệm, ngăn chặn lãng phí, và tập trung nguồn lực tài chính cho phát triển kinh tế - xã hội Điều này cũng góp phần kiềm chế lạm phát, ổn định tiền tệ và cải thiện tình hình tài chính quốc gia.
Tăng cường kiểm soát ngân sách nhà nước (KSC) qua Kho bạc Nhà nước (KBNN) là cần thiết để phát hiện và ngăn chặn kịp thời những tiêu cực từ các đơn vị sử dụng ngân sách Đồng thời, việc này cũng giúp nhận diện những kẽ hở trong quản lý, từ đó có những kiến nghị sửa đổi và bổ sung kịp thời, nhằm làm cho cơ chế quản lý và kiểm soát chi ngân sách nhà nước trở nên chặt chẽ hơn.
Tình trạng lãng phí và vi phạm chế độ chi tiêu ngân sách nhà nước (NSNN) vẫn diễn ra phổ biến, với nhiều đơn vị thụ hưởng có xu hướng lập dự toán chi cao hơn nhu cầu thực tế Trong quá trình thực hiện dự toán, các đơn vị thường tìm cách sử dụng hết kinh phí đã cấp mà không chú trọng đến việc tiết kiệm và hiệu quả, dẫn đến nhiều khoản chi sai chế độ, không đúng đối tượng, và vượt tiêu chuẩn Thậm chí, một số đơn vị còn làm giả chứng từ để hợp thức hóa các khoản chi sai Do đó, Kho bạc Nhà nước (KBNN) cần có giải pháp tăng cường kiểm soát các khoản chi NSNN, nhằm phát hiện và ngăn chặn kịp thời các vi phạm, đồng thời nâng cao ý thức trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị liên quan đến quản lý và sử dụng ngân sách.
Một số kinh nghiệm về kiểm soát chi ngân sách thường xuyên qua Kho bạc nhà nước ở một số địa phương và những bài học rút ra
1.4.1 Kiểm soát chi thường xuyên ngân sách nhà nước ở một số địa phương
1.4.1.1 Kinh nghiệm về kiểm soát chi thường xuyên ngân sách nhà nước qua Kho bạc nhà nước Vĩnh Long
KBNN Vĩnh Long được thành lập và hoạt động từ ngày 01/04/1990, luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ quản lý quỹ NSNN và kiểm soát chi thường xuyên Là một trong những tỉnh có nguồn thu NSNN lớn tại Đồng bằng sông Cửu Long, KBNN Vĩnh Long thực hiện tốt công tác cấp phát và kiểm soát chi NSNN, đảm bảo các khoản chi đúng dự toán, đối tượng và tiêu chuẩn quy định Qua đó, KBNN Vĩnh Long đã nâng cao hiệu quả sử dụng vốn NSNN, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí và phòng chống tham nhũng Đặc biệt, trong năm 2017, KBNN Vĩnh Long đã từ chối thanh toán 293 món với tổng số tiền 851 triệu đồng, nhờ vào việc tập trung vào các công tác quản lý hiệu quả.
Để nâng cao hiểu biết về pháp luật quản lý ngân sách nhà nước (NSNN) và quy định trong công tác kiểm soát chi NSNN, KBNN Vĩnh Long đã tổ chức triển khai các chế độ quản lý chi ngay khi Luật NSNN có hiệu lực Kho bạc cũng đã phối hợp với cơ quan tài chính để tham mưu cho UBND và HĐND tỉnh ban hành các chế độ chi NSĐP, đồng thời tổ chức triển khai Luật NSNN và các văn bản liên quan đến các đơn vị sử dụng ngân sách trên địa bàn.
Nghiên cứu ứng dụng tin học vào công tác chi và KSC thường xuyên.
Công tác tin học tại KBNN Vĩnh Long đã được phát triển từ sớm, hỗ trợ hiệu quả cho việc chi ngân sách và kiểm soát chi thường xuyên NSNN Toàn bộ hệ thống KBNN, bao gồm cả Kho bạc tỉnh và các KBNN huyện, đều được trang bị mạng nội bộ kết nối với KBNN tỉnh Các chương trình ứng dụng như TCS, TTĐT, TTSP, KQKB, TTVĐT, và Tabmis đã được triển khai để phục vụ cho kế toán và kiểm soát chi Đặc biệt, chương trình TTVĐT hỗ trợ kiểm soát chi vốn sự nghiệp kinh tế và chương trình mục tiêu quốc gia Việc áp dụng thanh toán điện tử và thanh toán song phương đã cải thiện đáng kể quy trình thanh toán, rút ngắn thời gian từ vài ngày xuống chỉ còn vài phút.
KBNN Vĩnh Long coi trọng công tác tổ chức cán bộ, xem con người là yếu tố then chốt quyết định thành công của đơn vị Đơn vị đã thực hiện việc chọn lọc và quy hoạch đội ngũ cán bộ công chức, đảm bảo họ được bố trí vào những vị trí phù hợp nhất.
Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ đội ngũ cán bộ công chức với nhiều hình thức khá nhau.
1.4.1.2 Kiểm soát chi thường xuyên ngân sách nhà nước qua Kho bạc nhà nước tại Kho bạc nhà nước Huyện Thủ Thừa Tỉnh Long An
Tại KBNN Thủ Thừa, mọi văn bản và chế độ mới liên quan đến quản lý chi đều được triển khai kịp thời đến toàn thể cán bộ công chức KBNN Thủ Thừa cũng phối hợp với cơ quan tài chính để tư vấn cho UBND và HĐND huyện trong việc ban hành các chế độ chi ngân sách địa phương, đồng thời tổ chức triển khai thông tư và các văn bản liên quan đến các đơn vị sử dụng ngân sách nhà nước trên địa bàn.
Công tác tin học tại KBNN Thủ Thừa đã được phát triển sớm, đóng vai trò quan trọng trong việc chi ngân sách và kiểm soát chi thường xuyên NSNN Các chương trình ứng dụng, đặc biệt là chương trình thanh toán điện tử, đã cải thiện đáng kể quy trình thanh toán trong hệ thống KBNN Trước đây, các khoản thanh toán thực hiện bằng phương pháp thủ công tốn nhiều thời gian, nhưng hiện nay chỉ cần vài phút nhờ vào sự hỗ trợ của công nghệ thanh toán điện tử.
KBNN Thủ Thừa coi cán bộ là yếu tố then chốt trong việc đạt được thành công lớn của đơn vị Đơn vị đã tiến hành lựa chọn và quy hoạch đội ngũ cán bộ công chức vào những vị trí phù hợp, đồng thời tổ chức đào tạo và bồi dưỡng để nâng cao trình độ chuyên môn cho đội ngũ này.
1.4.2 Một số bài học rút ra về kiểm soát chi thường xuyên ngân sách nhà nước
Dựa trên kinh nghiệm kiểm soát ngân sách nhà nước tại các Kho bạc Nhà nước ở các địa phương, có thể rút ra một số bài học quý giá cho Kho bạc Nhà nước Huyện Tân Trụ Những bài học này sẽ giúp nâng cao hiệu quả quản lý tài chính và đảm bảo sử dụng ngân sách một cách hợp lý, đồng thời tăng cường tính minh bạch và trách nhiệm trong việc kiểm soát chi tiêu công.
Công tác kiểm soát chi ngân sách nhà nước không chỉ là nhiệm vụ của Kho bạc Nhà nước (KBNN) mà còn liên quan đến nhiều cấp, ngành và cơ quan khác nhau Để thực hiện hiệu quả kiểm soát chi thường xuyên, KBNN cần phối hợp chặt chẽ với các đơn vị trên địa bàn, nhận được sự hỗ trợ từ cấp ủy và chính quyền địa phương, đồng thời chủ động tham mưu cho UBND và HĐND các cấp trong việc ban hành nhanh chóng các văn bản liên quan đến ngân sách, tạo cơ sở pháp lý cho việc kiểm soát các khoản chi ngân sách do địa phương quản lý.
Đẩy mạnh cải cách hành chính trong lĩnh vực kiểm soát chi thường xuyên là cần thiết Cần nghiên cứu và áp dụng các phương pháp khoa học để đảm bảo quy trình giao dịch diễn ra một cách hiệu quả và phù hợp.
Mô hình "một cửa" trong kiểm soát chi giúp tối ưu hóa quy trình, vừa tạo điều kiện thuận lợi cho khách hàng, vừa nâng cao hiệu quả công tác kiểm soát chi.
Ba là, tăng cường ứng dụng công nghệ tin học vào các hoạt động nghiệp vụ
KBNN, đặc biệt là công tác quản lý và kiểm soát chi NSNN.
Để nâng cao hiệu quả công tác kiểm soát chi thường xuyên NSNN qua KBNN, cần nhận thức rõ tầm quan trọng của yếu tố con người Đội ngũ cán bộ công chức KBNN, đặc biệt là cán bộ kiểm soát chi, cần được hoàn thiện qua việc tăng cường công tác cán bộ từ tuyển dụng đến đào tạo Việc bố trí cán bộ không chỉ dựa vào chuyên môn mà còn cần chú trọng đến đạo đức, liêm khiết và công minh của họ.
Chương 1 đã làm rõ những vấn đề lý luận chung về NSNN, sự cần thiết phải kiểm soát chi NSNN qua KBNN Việc kiểm soát chi NSNN xuất phát từ mục tiêu quản lý quỹ NSNN là quá trình các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền thực hiện,thẩm định, kiểm tra, kiểm soát các khoản chi theo chính sách, chế độ, định mức, tiêu chuẩn chi tiêu do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền ban hành, dựa trên cơ sở những nguyên tắc, hình thức và phương pháp quản lý tài chính trong từng niên độ ngân sách, góp phần quan trọng vào quá trình đổi mới quản lý hành chính Nhà nước trong lĩnh vực tài chính công, đưa Luật NSNN vào thực tế một cách linh hoạt, nâng cao hiệu quả của chi tiêu NSNN, tránh thất thoát, lãng phí, tham ô, tham nhũng, góp phần ổn định lưu thông tiền tệ và phát triển kinh tế xã hội.