BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT TRƢỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP - LÊ THUẬN THÀNH NGHIÊN CỨU ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC QUẢN LÝ LỬA RỪNG CHO HUYỆN TUN HĨA, TỈNH QUẢNG BÌNH LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC LÂM NGHIỆP Hà Nội - 2017 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT TRƢỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP - LÊ THUẬN THÀNH NGHIÊN CỨU ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC QUẢN LÝ LỬA RỪNG CHO HUYỆN TUN HĨA, TỈNH QUẢNG BÌNH Chun ngành: Quản lý tài nguyên rừng Mã số: 60.62.02.11 LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC LÂM NGHIỆP NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS BẾ MINH CHÂU Hà Nội - 2017 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam o n r ng l ng tr nh nghi n k t Nội ung nghi n u v ph n t h qu t i n v ph h p h trung th v i th t u ủ ri ng t i l otit h t m hi u ng cơng trình Hà Nội, tháng 10 năm 2017 Tác giả Lê Thuận Thành ii Đ LỜI CẢM ƠN c s trí Ban Giám hiệu phịng Đ o tạo s u ại học Khoa Qu n lý tài nguyên rừng v m i tr ờng - Tr ờng Đại học Lâm nghiệp, t i ã th c luận văn t t nghiệp v i tài “Nghiên cứu đề xuất giải pháp nâng cao hiệu cơng tác quản lý lửa rừng cho huyện Tun Hóa, tỉnh Quảng Bình” Luận văn ho n th nh theo h ơng tr nh o tạo Cao học khóa 23, tr ờng Đại học Lâm nghiệp T i xin giúp ỡ v h n th nh m ơn B n Gi m hiệu thầ ộng viên hồn thành Luận văn n lịng bi t ơn s u sắc t i PGS.TS B ã gi o ã Đặc biệt xin bày tỏ Minh Châu - ng ời h ng dẫn khoa học, tận t nh h ng dẫn có dẫn khoa học quý báu su t trình tri n khai nghiên c u hoàn thành luận văn Xin h n th nh m ơn B n lãnh ộng phòng cháy chữa cháy rừng s ạo cán Đội Ki m lâm 2, Hạt Ki m lâm huyện Tuyên Hóa, B n lãnh ạo Chi cục Ki m lâm tỉnh Qu ng B nh ã tạo i u kiện thuận l i v giúp ỡ trình thu thập xử lý s liệu ngoại nghiệp Tôi xin bày tỏ gửi lời c m ơn ng ời th n gi nh ã ộng vi n giúp n bạn è ồng nghiệp ỡ tơi thời gian học tập hồn thành cơng trình nghiên c u Mặc dù b n th n ã c gắng nh ng hắc chắn b n luận văn kh ng tránh khỏi thi u sót óng góp q ịnh, tơi mong nhận u từ nhà khoa họ v c ý ki n ồng nghiệp./ Tôi xin chân thành c m ơn! Hà Nội, tháng 10 năm 2017 Tác giả Lê Thuận Thành iii MỤC LỤC Trang TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN i LỜI CẢM ƠN ii MỤC LỤC iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT vi DANH MỤC BẢNG vii DANH MỤC HÌNH viii ĐẶT VẤN ĐỀ Chƣơng 1: TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 1.1 Th gi i 1.1.1 Nghiên cứu chất cháy rừng 1.1.2 Nghiên cứu phương pháp dự báo nguy cháy rừng 1.1.3 Nghiên cứu cơng trình phịng cháy, chữa cháy rừng 1.1.4 Nghiên cứu biện pháp phòng cháy, chữa cháy rừng 1.1.5 Nghiên cứu phương tiện phòng cháy, chữa cháy rừng .5 1.1.6 Nghiên cứu quản lý lửa rừng sở tham gia cộng đồng .6 1.2 Việt Nam 1.2.1.Hệ thống văn pháp quy liên quan tới PCCCR 1.2.2 Nghiên cứu dự báo cháy rừng phân vùng trọng điểm cháy .9 1.2.3 Nghiên cứu cơng trình phương tiện phịng cháy, chữa cháy rừng 11 1.2.4 Nghiên cứu tham gia cộng đồng công tác quản lý tài nguyên rừng quản lý lửa rừng 12 1.3 Nghiên c u v PCCCR huyện Tuyên Hóa, tỉnh Qu ng Bình 13 Chƣơng 2: MỤC TIÊU, ĐỐI TƢỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 15 2.1 Mục tiêu nghiên c u 15 iv 2.2 Đ i t ng phạm vi nghiên c u 15 2.2.1 Đối tượng nghiên cứu 15 2.2.2 Phạm vi nghiên cứu 15 2.3 Nội dung nghiên c u 15 2.4 Ph ơng ph p nghi n u 16 2.4.1 Phương pháp thu thập số liệu 16 2.4.2 Phương pháp xử lý số liệu 19 Chƣơng 3: ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ, XÃ HỘI KHU VỰC NGHIÊN CỨU 21 3.1 Đi u kiện t nhiên 21 3.1.1 Vị trí địa lý 21 3.1.2 Địa hình đất đai 21 3.1.3 Khí hậu 23 3.1.4 Tài nguyên thiên nhiên 24 3.2 Đi u kiện n kinh t - xã hội tài nguyên du lị h nh n văn 24 3.2.1 Tình hình dân số lao động 24 3.2.2 Tình hình sở hạ tầng huyện 25 3.2.3 Tình hình sản xuất kinh doanh huyện 27 3.3 Nhận xét v i u kiện t nhiên, kinh t - xã hội có nh h ởng n cơng tác PCCCR huyện Tuyên Hóa 29 3.3.1 Thuận lợi: 29 3.3.2 Khó khăn: 29 Chƣơng 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 31 4.1 Đặ i m tài nguyên rừng tình hình cháy rừng huyện Tun Hóa, tỉnh Qu ng Bình 31 4.1.1 Đặc điểm tài nguyên rừng 31 4.1.2 Tình hình cháy rừng năm vừa qua huyện Tuyên Hóa35 v 4.2 Nghiên c u s yut nh h ởng n ngu h rừng huyện Tuyên Hóa, tỉnh Qu ng Bình 39 4.2.1 Ảnh hưởng yếu tố tự nhiên đến nguy cháy rừng 39 4.2.2 Ảnh hưởng yếu tố xã hội đến nguy cháy rừng 45 4.3 Th c trạng công tác qu n lý lửa rừng huyện Tun Hóa 47 4.3.1 Cơng tác lãnh đạo, đạo điều hành thực nhiệm vụ PCCCR 47 4.3.2 Công tác tuyên truyền PCCCR địa bàn huyện Tuyên Hóa 48 4.3.3 Công tác dự báo cháy rừng phân vùng trọng điểm cháy 49 4.3.4 Các cơng trình PCCCR dụng cụ, phương tiện có 50 4.3.5 Đánh giá chung cơng tác PCCCR huyện Tun Hóa 54 4.4 Đ xuất gi i pháp nâng cao hiệu qu cơng tác PCCCR cho huyện Tun Hóa 56 4.4.1 Công tác tuyên truyền PCCCR 56 4.4.2 Tổ chức lực lượng PCCCR 57 4.4.3 Giải pháp kỹ thuật 58 4.4.4 Giải pháp thể chế, sách 67 4.4.5 Giải pháp kinh tế, xã hội 67 4.4.6 Thiết lập mô hình quản lý cháy rừng sở cộng đồng .68 4.4.7 Đề xuất kế hoạch cho hoạt động PCCCR huyện Tuyên Hóa 70 KẾT LUẬN - TỒN TẠI - KIẾN NGHỊ 73 K t luận 73 Tồn 74 Ki n nghị 74 TÀI LIỆU THAM KHẢO 75 PHỤ LỤC vi Từ viết tắt BCH BVR D1.3 DCP Dt Hcbtt Hdc Hvn KCDKDC KL Mvlc ODB OTC PCCCR QLLR QLTNR T1,T2 TDC Phụ lục 02 BỘ CÂU HỎI PHỎNG VẤN CÁN BỘ KIỂM LÂM Họ tên: Tuổi: .Trình độ: Nam/Nữ: Dân tộc: Địa chỉ: Anh/chị cho bi t gần tr n ịa bàn có x y cháy rừng hay không? Nguyên nhân thiệt hại vụ cháy (n u có)? TL: Anh/chị cho bi t h ng năm Ki m Lâm l c l ng liên quan ã làm tổ ch c tri n khai công tác PCCCR ịa bàn? - Công tác tuyên truy n v PCCCR: TL: - Công tác tổ ch c l c l ng PCCCR: TL: - Công tác d báo cháy rừng: TL: Anh/chị cho bi t tr n ịa bàn có cơng trình PCCCR? Hiệu qu chất l ng chúng? TL: Anh, chị cho bi t thuận l i khó khăn PCCCR - Thuận l i: TL: - Khó khăn: TL: Phụ lục 03 Diện tích rừng đất lâm nghiệp huyện Tun Hóa Loại Diện tích t A I Rừng t II Rừng trồng Rừng trồng ch Rừng trồng B Đất 1.Trạng thái Ia, Ib Trạng thái Ic Đất khác lâm nghiệp Phụ lục 04 Số vụ cháy rừng theo tháng huyện Tuyên Hóa Th S v Phụ lục 05 Số vụ diện tích cháy trạng thái rừng huyện Tuyên Hóa (2008-2016) TT Tổng Phụ lục 06 Nguyên nhân gây cháy rừng huyện Tuyên Hóa TT Tổng Phụ lục 07 Khoảng cách từ khu dân cƣ đến trạng thái rừng TT Phụ lục 08 Thống kê nhân tố ảnh hƣởng đến cháy rừng huyện Tun Hóa Trạng thái rừng Thông cấp tuổi Keo cấp tuổi Bạ h n cấp tuổi Cao su cấp tuổi IA IB IIA IIB Phụ lục 09 Kết lƣợng hóa số Fij trạng thái rừng Trạng thái Hdc rừng (m) Thông 0,09340828 cấp tuổi Keo cấp 0,57250894 tuổi Bạ h n cấp tuổi Cao su cấp tuổi IA IB IIA IIB 0,6259581 1 0,28686765 0,22994379 Phụ lục 10 Quy trình tính trọng số cho tiêu chí lựa chọn SPSS Analyze/ Data Reduction/ Factor Trong hộp thoại F tor An l sis chọn Extraction Trong hộp thoại Extraction chọn Number factor ghi (Thành phần th nhất) Trong hộp thoại Rotaton chọn Varinax V i Scores ta chọn Save as Variabls Displ OK F tor S o Phụ lục 12 Bảng tính điểm trọng số tiêu Ect Trạng thái Hdc rừng (m) Thông cấp tuổi 0,004763822 Keo cấp tuổi 0,029197956 Bạch n cấp tuổi Cao su cấp tuổi 0,031923863 IA 0,051 IB 0,051 IIA 0,01463025 IIB 0,011727133 Phụ lục 16 MỘT SỐ HÌNH ẢNH TRONG Q TRÌNH LÀM LUẬN VĂN Rừng Thơng nhựa cấp tuổi Rừng Keo tai tƣợng cấp tuổi Rừng Cao su cấp tuổi Xử lý thực bì dƣới rừng Cao su Đốt sau khai thác Keo Chăn thả gia súc vùng sau khai thác Chòi canh lửa Biển báo hiệu cấp dự báo cháy rừng ... THUẬN THÀNH NGHIÊN CỨU ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC QUẢN LÝ LỬA RỪNG CHO HUYỆN TUN HĨA, TỈNH QUẢNG BÌNH Chun ngành: Quản lý tài nguyên rừng Mã số: 60.62.02.11 LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA... văn t t nghiệp v i tài ? ?Nghiên cứu đề xuất giải pháp nâng cao hiệu cơng tác quản lý lửa rừng cho huyện Tun Hóa, tỉnh Quảng Bình” Luận văn ho n th nh theo h ơng tr nh o tạo Cao học khóa 23, tr ờng... m lâm huyện Tuyên Hóa [8], năm gần (2008-2016) tr n tổn thất to l n v tài nguyên kinh t th m sở khoa họ qu n lý lửa rừng cứu đề xuất giải pháp nâng cao hiệu công tác quản lý lửa rừng cho huyện