TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN HÓA HÀ NỘI KHOA QUẢN LÝ VĂN HÓA – NGHỆ THUẬT VĂN HÓA GIAO TIẾP - ỨNG XỬ CỦA GIỚI TRẺ VỚI MỘT SỐ DI TÍCH LỊCH SỬ VĂN HÓA TRÊN ĐỊA BÀN HÀ NỘI KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP CHUYÊN NGÀNH QUẢN LÝ VĂN HÓA – NGHỆ THUẬT Giảng viên hướng dẫn: Sinh viên thực : Phạm Xuân Trường Hà Nội – 2010 MỤC LỤC LỜI NÓI ĐẦU Lý lựa chọn đề tài: Đối tượng nghiên cứu: Mục đích nghiên cứu: Phạm vi nghiên cứu: 5 Phương pháp nghiên cứu: 6 Cấu trúc khóa luận: Chương 1: VAI TRỊ CỦA VĂN HĨA GIAO TIẾP ỨNG XỬ TRONG ĐỜI SỐNG XÃ HỘI 1.1 Khái niệm chung 1.2.Văn hóa ứng xử giao tiếp người Việt 11 1.3 Quan điểm Đảng Nhà nước phát triển văn hóa 16 Chương : VĂN HÓA ỨNG XỬ CỦA GIỚI TRẺ ĐỐI VỚI DI TÍCH LỊCH SỬ - VĂN HÓA 24 2.1 Khái quát số Di tích Lịch sử - Văn hóa địa bàn Hà Nội 24 2.1.1 Văn Miếu – Quốc Tử Giám 24 2.1.2 Đền Quán Thánh – Chùa Trấn Quốc 28 2.1.3 Quần thể di tích xung quanh khu vực Hồ Gươm 32 2.2 Những giá trị văn hóa Di tích lịch sử 36 2.3 Văn hóa ứng xử giới trẻ di tích lịch sử 42 2.3.1 Những nét đẹp văn hóa 42 2.3.2 Những hành động xây dựng văn hóa ứng xử 44 2.3.3 Thực trạng văn hóa ứng xử giới trẻ với số Di tích Lịch sử - Văn hóa địa bàn Hà Nội 47 Chương : ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM BẢO TỒN DI TÍCH LỊCH SỬ VĂN HĨA TRƯỚC NHỮNG HÀNH VI THIẾU Ý THỨC CỦA GIỚI TRẺ 56 3.1 Định hướng Đảng công tác niên 56 3.2 Một số biện pháp xây dựng văn hóa giao tiếp - ứng xử cho niên Hà Nội 60 3.2.1 Xây dựng nếp sống văn hóa 60 3.2.2 Giáo dục định hướng cho niên tham gia giữ gìn phát triển văn hóa dân tộc 63 3.2.3 Một số biện pháp nhằm xây dựng văn hóa giao tiếp cho giới trẻ Hà Nội điều kiện nay: 65 KẾT LUẬN 69 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 71 LỜI NÓI ĐẦU Lý lựa chọn đề tài: Hà Nội- mảnh đất nghìn năm văn hiến, niềm tự hào dân tộc Việt Nam Hà Nội tập trung tinh hoa dân tộc nét đẹp truyền thống Một nét đẹp văn hóa Hà Nội nét đẹp văn hóa giao tiếp, ứng xử Người Hà Nộ vốn tài hoa, hào hoa, sáng tạo lịch từ ngàn xưa Trong trình phát triển nay, nét phong mỹ tục lưu giữ Giao tiếp - ứng xử chiều hoạt động người đời sống xã hội Giao tiếp để làm gì? Giao tiếp với ai? Và giao tiếp - ứng xử quan tâm nhiều hệ từ xưa đến nay, từ lời ăn tiếng nói gia đình đến hành vi ứng xử ngồi xã hội Vì giao tiếp văn hóa giao tiếp - ứng xử trở thành yếu tố quan trọng đời sống văn hóa Cuộc sống ngày đại, xã hội ngày lên vấn đề thuộc giao tiếp ứng xử đáng quan tâm Giới trẻ nói chung giới trẻ Hà Nội nói riêng thích ứng nhanh với sống đại, từ cách giao tiếp ứng xử, lối sống họ môi trường xã hội bộc lộ nhân cách thân Văn hóa giao tiếp - ứng xử giới trẻ Hà Nội mà cụ thể thái độ cử chỉ, cách giao tiếp gia đình, ngồi xã hội với cảnh quan tự nhiên, di tích lịch sử văn hóa truyền thống cha ơng để lại vấn đề đáng quan tâm Bên cạnh nét đẹp truyền thống lưu giữ sinh hoạt văn hóa ứng xử giới trẻ Hà Nội cịn có nhiếu mặt hạn chế thể giao tiếp, hành động làm nét đẹp phong mỹ tục người Hà Nội Giao tiếp văn hóa giao tiếp - ứng xử vấn đề lớn vừa có tính lý luận vừa có ý nghĩa thực tiễn q trình xây dựng lối sống nhằm xây dựng, hình thành phát triển hoàn thiện nhân cách thành viên cộng đồng, làm sở ổn định mối quan hệ xã hội truyền vào hệ trẻ giá trị truyền thống bảo lưu, kế thừa, đóng góp phần xây dựng chuẩn mực lối sống Xã hội Chủ nghĩa Đã có nhiều nghiên cứu, viết vấn đề văn hóa giao tiếp - ứng xử, phạm vi tài liệu vấn đề học tập, nghiên cứu mạnh dạn chọn đề tài “Văn hóa giao tiếp - ứng xử giới trẻ với số di tích lịch sử văn hóa địa bàn Hà Nội” để phân tích, tìm hiểu vấn đề văn hóa giao tiếp - ứng xử giới trẻ Hà Nội mặt tích cực mặt hạn chế, đưa số giải pháp để phát huy mặt tích cực văn hóa giao tiếp giới trẻ bảo tồn Di tích Lịch sử - Văn hóa cha ơng ta để lại Đối tượng nghiên cứu: Những hành xử giao tiếp - ứng xử giới trẻ Hà Nội xã hội với số Di tích Lịch sử - Văn hóa Mục đích nghiên cứu: Làm sáng tỏ thực trạng văn hóa giao tiếp giới trẻ lên tiếng đả kích hành vi thiếu ý thức niên di tích lịch sử văn hóa nhằm phát huy bảo tồn di sản văn hóa chào mừng Đại lễ kỷ niệm nghìn năm Thăng Long – Đông Đô – Hà Nội Phạm vi nghiên cứu: Bàn cách hành xử giới trẻ số Di tích lịch sử văn hóa địa bàn Hà Nội 5 Phương pháp nghiên cứu: Dựa quan điểm, đường lối sách Đảng – Nhà nước bảo vệ di sản văn hóa dân tộc, kết hợp với phương pháp quan sát, vấn, đọc tài liệu để thực nhiệm vụ nghiên cứu đề tài Cấu trúc khóa luận: Ngồi phần mở đầu kết luận khịa luận bố cục ba chương: Chương 1: Vai trò văn hóa giao tiếp ứng xử đời sống xã hội Chương 2: Văn hóa ứng xử giới trẻ Di tích Lịch sử - Văn hóa Chương 3: Ý kiến đề xuất số giải pháp người viết trước hành vi thiếu ý thức giới trẻ Chương VAI TRÒ CỦA VĂN HÓA GIAO TIẾP ỨNG XỬ TRONG ĐỜI SỐNG XÃ HỘI 1.1 Khái niệm chung Văn hóa tượng phong phúc phức tạp Để rõ khái niệm văn hóa cần ý: - Nhận thức văn hóa ln chịu tác động ảnh hưởng tiến khoa học tiến xã hội - Vì tính đa dạng phức tạp văn hóa nên cần có nhiều phương pháp tiếp cận khác Mỗi phương pháp có ưu điểm, đồng thời có hạn chế Có lẽ cách tiếp cận hệ thống mở triển vọng để hiểu sâu hơn, văn hóa - Dù có điểm khác chí trái ngược hầu hết nhà khoa học cơng trình nghiên cứu coi hệ giá trị điểm quy chiếu nói lên chất văn hóa Với khái quát xuất phát từ mục đích nhiệm vụ khóa luận, người viết tiếp cận với văn hóa sở định nghĩa sau: “Văn hóa q trình phát triển quan hệ nhân tính xã hội, người, cộng đồng khẳng định thành hệ giá trị hướng tới Chân – Thiện – Mỹ” (Dẫn: Luận án tiến sĩ khoa học triết học Cù Huy Chử; HN 1995) Hệ giá trị văn hóa tồn ba dạng: + Dạng vật thể, chủ yếu sản phẩm văn hóa, cơng nghệ văn hóa + Dạng phi vật thể, chúng tồn biểu trưng, ngôn ngữ hành vi ứng xử Ở là: nghệ thuật, tín ngưỡng, lý tưởng niềm tin… giữ vị trí quan trọng Tóm lại “nói tới văn hóa nói tới người, nói tới việc phát huy lực chất người nhằm hoàn thiện người, hoàn thiện xã hội Do đó, khái niệm văn hóa chứa đựng tính chất nhân văn Cơ sở hoạt động văn hóa khát vọng hướng tới Chân – Thiện – Mỹ Có thể nói ba trụ cột vĩnh phát triển văn hóa nhân loại” (Dẫn luận án Tiến sĩ khoa học triết học Cù Huy Chử - HN 1995) Ngoài ra, theo UNESCO, thuật ngữ văn hóa sử dụng “Culture” làm định nghĩa theo nhiều cách theo số ý nghĩa có liên quan đến - Thứ nhất: văn hóa biểu khác sáng tạo trí tuệ nghệ thuật với cá nhân, thiết chế chịu trách nhiệm q trình thơng tin, giáo dục, truyền đạt đổi chúng tạo nên mà gọi chung “lĩnh vực văn hóa” sách riêng biệt liên quan chủ yếu đến nghệ sĩ loại hình nghệ thuật - Thứ hai: theo UNESCO văn hóa liên quan đến biểu sáng tạo khát vọng người côn cụ để bổ sung giá trị vào lĩnh vực khác vấn đề việc làm đoàn kết xã hội - Thứ ba: văn hóa khởi nguồn mà từ cá nhân cộng đồng tìm thấy nguồn cảm hứng định hướng Cuối cùng, theo quan điểm ủy ban Thế giới văn hóa phát triển nhìn nhận văn hóa “các cách sống với nhau” giá trị, nguồn gốc bên động cá nhân, xã hội lực người Văn hóa động lực sáng tạo giúp người phát triển giúp xã hội thay đổi, hiểu biết gắn với khái niệm “vốn xã hội” “vốn văn hóa” lập luận lý thuyết hai khái niệm dễ thể thực tế Tuy nhiên, hai có tính ứng dụng quan trọng phát triển, bền vững đánh giá đầu tư (Dương Tự Đạm – Văn hóa với niên niên với văn hóa dân tộc NXB Thanh Niên 2001) Với tư cách hoạt động người, giao tiếp - ứng xử trải qua nhiều thời đoạn mà tính chất mức độ thời đoạn khác quy định phong cách giao tiếp Hay nói cách khác trình độ giao tiếp giai đoạn khác phụ thuộc vào cá thể sống nhiều điều kiện khác giai đoạn Trong quan hệ cộng đồng (làng, xã, phường) xuất hương ước, phong tục (địa phương) Ở cấp quốc gia thời quân chủ phong kiến có hệ thống thể chế giao tiếp, ứng xử thức tồn diện với nội dung mối phức tạp Đi đơi với hệ thống ứng xử giao tiếp mà trật tự “tam cương, ngũ thường” quan niệm bậc trí giả Phật, Lão, Nho… Nhân – Nghĩa – Lễ - Trí – Tín – Dũng tiểu nhân, quân tử làm đại diện… dịng văn hóa, nghệ thuật cung đình bình dân Mặc dù cịn nhiều điểm hạn chế lịch sử, bổ sung hay loại bỏ ứng xử, giao tiếp kiểu phong kiến vừa nên hẳn có hạt nhân tiến bộ, nếp trật tự kỉ cương, tính tự giác hoạt động giao tiếp chuẩn mực, theo tiêu chuẩn định Không phải ngẫu nhiên mà quan niệm lề thói xưa cịn in đậm tận bây giờ, đặc biệt làng xã hay vùng sâu, vùng xa… Như vậy, thành phần giao tiếp khơng đơn Nó màng lưới đan xen cũ mới, truyền thống cải cách dân tộc, vùng, nhóm người, chí thể, nhân cách Cũng giao tiếp có văn hóa khn nội hàm hẹp hơn, khơng phải tồn hành động giao tiếp mà loại giao tiếp ứng xử mang tính đại diện, tính biểu trưng, tính biểu tượng, gương soi cho nhiều hệ mang thuộc tính, tiêu chuẩn có tính văn hóa, đạo đức thẩm mĩ phù hợp với cảm quan trí tuệ, tâm thức dân tộc Hơn nữa, cốt lõi hình thành cách ứng xử, giao tiếp đẹp đẽ, lành mạnh đạt độ biểu tượng cao, hình thành lối sống đa dạng mặt nội dung sở định chuẩn Chân – Thiện – Mỹ Giao tiếp hành vi diễn hàng ngày, song ý với tính chất phận vụn vặt thể dạng “bán tiêu chuẩn”, “lời khun” theo kiểu “tin tin, khơng tin thơi” Giao tiếp có văn hóa Nó khơng chịu biến động đến chóng mặt khơng đời sống kinh tế mà cịn đời sống tâm linh khơng khía cạnh vật chất mà cịn khía cạnh tinh thần lý tưởng điều kiện đất nước ta bước nhanh chóng khỏi khủng hoảng, đẩy mạnh cơng nghiệp hóa – đại hóa hịa nhập mạnh mẽ với quốc tế Hầu có đối mặt lý tưởng thực đời sống vấn đề giao tiếp có văn hóa Và thực tế chứng minh quan hệ cổ truyền có khả bị lãng quên, chuẩn mực đạo đức thẩm mĩ khơng có ý thức giữ gìn bị đảo lộn Thế hệ tìm “chuẩn” cho đời sống sinh hoạt giao tiếp họ chăng? Giao tiếp văn hóa giao tiếp ứng xử toàn giao tiếp tất lĩnh vực khác xã hội đạt đến trình độ định đẹp, tốt, thật phù hợp với tiêu chuẩn đinh hướng văn hóa Nó mang tính chất văn hóa, có giá trị coi đại diện hay biểu tượng cho loại thể phong cách giao tiếp Từ tạo cho người có tri thức 10 Q trình xã hội hóa diễn thời đại kinh tế tri thức tác động kinh thi trường, ảnh hưởng kinh tế thị trường, ảnh hưởng xã hội thong tin bùng nổ nhân tố khơng kiểm sốt từ bên tác động đến niên làm cho phận thường nhìn đổi xã hội người cuộc, chưa xác định rõ địa vị, vai trị xã hội mình, phát triển tâm lý văn hóa tiêu cực tuyệt đối hóa nhu cầu sở thích cá nhân, thích ứng nhanh với lối sống văn hóa ngoại lai, đam mê sung bái văn háo thứ cấp Do vậy, dễ có hành vi ứng xử sai phạm giá trị chuẩn mực giá trị xã hội Đối với niên Hà Nội nay, có điều kiện sống mơi trường ưu việt thủ đơ, có giao thoa nhiều nguồn văn hóa, nắm bắt nhanh nhạy kịp thời thông tin kinh tế, văn hóa, xã hội phát triển Giới trẻ Hà Nội người nhạy bén, thong minh, dễ tiếp cận vấn đề, ưa thích hoạt động sang tạo, hoạt động tạp thể môi trường giáo dục xã hội phát triển Ý thức vị trí, vai trị giao tiếp với mối quan hệ xung quanh Họ ln làm trịn trách nhiệm tỏ xuất sắc thể – sắc thái lịng tự trọng, họ ln cảm thấy tự hào người Hà Nội Tuy nhiên, bên cạnh tình trạng phận niên suy thoái đạo đức, lối sống, hành vi, tệ nạn xã hội… Xuất phát từ thực trạng đó, khóa luận xin trình bày định hướng Đảng, Nhà nước, Đoàn Thanh niên Cộng sản sở nêu số biệ pháp nhằm xây dựng văn hóa giao tiếp, nếp sống văn hóa cho giới trẻ Hà Nội tình trạng Phương hướng lớn sách niên: 58 - Đào tạo, giáo dục, bồi dưỡng tạo điều kiện cho niên phấn đấu để hoàn thành hệ người có lý tưởng cao đẹp, có ý thức trách nhiệm cơng dân, có tri thức, có sức khỏe lao động giỏi, sống có văn hóa tình nghĩa, giàu long u nước tinh thần quốc tế chân Cổ vũ niên Việt Nam ni dường hồi bão lớn, tự cường dân tộc, động, sáng tạo làm chủ khoa học công nghệ mới, vươn lên ngang tầm thời đại, sánh vai nước Thế giới Hình thành lớp niên nam nữ ưu tú, vững vàng trị, kiên định đường XHCN, tiêu biểu cho hệ trẻ trở thành nhà quản lý kinh doanh giỏi, trí thức uyên bác, nghệ sĩ có tài năng, người lao động có tay nghề cao - Phát huy lực lượng tiềm hệ trẻ + Giải việc làm tăng thu nhập cải thiện đời sống cho niên ưu tiên hang đầu Đảng Nhà nước Khuyến khích niên hăng say lập nghiệp, tự tạo việc làm Nhà nước tổ chức huy động niên tham gia xây dựng cơng trình lĩnh vực, vùng kinh tế quan trọng, đầu tư ngân sách thích đáng cho gia đinh vay vốn để sản xuất kinh doanh + Đáp ứng thiết thức yêu cầu học tập, lao động, sinh hoạt văn hóa, du lịch, thể dục – thể thao, xây dựng hạnh phúc gia đinh cho niên + Bồi dưỡng tài trẻ, giao việc cho niên; sử dụng đề bạt cán trẻ vào vị trí xứng đáng với đức – tài họ; nâng cao tỷ lệ cán trẻ quan lãnh đạo, quản lý cấp, ngành + Tổ chức tốt việc phục hồi chức năng, chăm lo dạy nghề, dạy văn hóa, bố trí việc làm thích hợp cho thương binh, niên, thiếu niên tàn tật 59 + Có chủ trương, biện pháp cụ thể, thích hợp hoạt động nien dân tộc - Xây dựng Đồn TNCS Hồ Chí Minh vững mạnh trị, tư tưởng tổ chức, thực đội dự bị Đảng Củng cố tổ chức đổi phương thức hoạt động Đoàn, đoàn sở Đào tạo, bồi dưỡng cán Đoàn, cán Đoàn sở Doàn kết, tập hợp rộng rãi tầng lớp niên tổ chức Hội Liên hiệp niên Việt Nam đồn TNCS Hồ Chí Minh làm nịng cốt Chăm lo xây dựng Đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh hình thức tập hợp, giáo dục nhi đồng - Xây dựng môi trường xã hội lành mạnh điều kiện phát triển hệ trẻ nhiệm vụ niên Tập trung giải vấn đề cấp bách, lập lại trật tự kỷ cương xã hội, xây dựng nếp sống làm việc theo Pháp luật, học tập làm việc theo gương đạo đức Hồ Chí Minh Bài trừ văn hóa độc hại, đồi trụy, mê tín, dị đoan, chống nạn ma túy, mại dâm cờ bạc…bảo đảm an ninh trật tự an toàn xã hội - Xây dựng thực qui ước nếp sống văn minh địa bàn dân cư, trụ sở, trường học, nơi công cộng - Xây dựng gia đình văn hóa, tăng cường trách nhiệm gia đình việc giáo dục chăm sóc thiếu niên 3.2 Một số biện pháp xây dựng văn hóa giao tiếp - ứng xử cho niên Hà Nội 3.2.1 Xây dựng nếp sống văn hóa 60 Để có nhận thức khoa học thực trạng nếp sống niên Hà Nội có biện pháp hữu hiệu nhằm xây dựng nếp sống vừa tiên tiến, vừa đậm đà sắc dân tộc Đòi hỏi niên xây dựng nếp sống đạo đức, nếp sống văn minh – lịch, phải kết hợp chống suy thoái đạo đức, nếp sống dẩy lùi phản giá trị “Xây tốt” phải gắn liền với “chống xấu”, “xây tốt” chủ yếu Việc xây dựng nếp sống nghiệp tồn dân khơng có tham gia tích cực sáng tạo tất tầng lớp nhân dân Hà Nội khơng thể xây dựng nếp sống Hà Nội mong muốn Vì vậy, việc phải dựa vào Đảng, vào dân, vào cán bộ, đảng viên, vào đội ngũ người làm cơng tác văn hóa, đặc biệt tầng lớp niên Những cá nhân cộng đồng chủ đề xây dựng phát triển nếp sống Xây dựng nếp sống phải hướng đến thống đa dạng phong cách khuôn mẫu ứng xử Phong cách sống hình thức biểu tác phong, nhịp sống, cách thức giao tiếp ứng xử hoạt động xã hội sinh hoạt cá nhân nhóm xã hội Nếp sống giới trẻ Hà Nội hôm phải tổng hịa dạng hoạt động sống điển hình ổn định Những dạng hoạt động sống phải biểu nhiều phong cách sống khuôn mẫu ứng xử khác phù hợp với nghề nghiệp, học vấn, tuổi tác, mức sống vị trí xã hội (hay uy tín xã hội) nội thành hay ngoại thành… Sự đa dạng phong cách sống khuôn mãu ứng xử thể phải sở cho sức sống, sức phát triển nếp sống giới trẻ Hà Nội thời kỳ CNH – HĐH đất nước Và phải dựa giá trị xã hội – văn hóa tảng yêu nước, yêu CNXH, lao động cần cù sáng tạo… Đó 61 giá trị làm nên thống phong cách sống khn mẫu ứng xử đa dạng Vì vậy, giáo dục nếp sống cho niên cần phải tập trung vào số khuyến nghị quan trọng sau đây: - Giáo dục lẽ sống: đặt trọng tâm vào tinh thần yêu nước, lý tưởng độc lập dân tộc gắn liền với CNXH, hoài bão lập thân lập nghiệp nhằm đưa đất nước thoát khỏi nghèo nàn, lạc hậu bồi dưỡng lẽ sống “mình người, người mình” - Giáo dục lịng nhân tình cảm cộng đồng dân tộc để phát huy truyền thống dân tộc giúp người sống cân điều kiện CNH – HĐH theo chế thị trường mở cửa - Giáo dục tình cảm cần cù sáng tạo lao động học tập để có thu nhập đáng có nghề nghiệp chun mơn kỹ thuật cao Trong bảng giá trị phải đặt lao động học tập lên vị trí hàng đầu trọng tâm mơ hình nhân cách Việt Nam - Giáo dục tinh thần dân chủ công xã hội Đây hạt nhân cảu định hướng XHCN đạo đức, nếp sống văn minh lịch Dân chủ quyền tham gia người vào định chung có lien quan đến họ, sở Cơng định hướng XHCN thực nguyên tắc phân phối theo lao động, bảo đảm xã hội việc làm, thu nhập tối thieru, chữa bệnh, học tập hưởng thụ giá trị văn hóa cho người nghèo vùng nghèo - Giáo dục quan hệ khn mẫu ứng xử cho thích hợp với lứa tuổi, với vai trò gia đình xã hội sở tiêu chí, quy ước văn hóa cơng cộng, phường xã… 62 - Giáo dục giá trị truyền thống cách mạng phải tiến hành thường xuyên nhằm bồi dưỡng cho niên Hà Nội có lĩnh niềm tin Mặt khác thong qua việc giáo dục giá trị truyền thống cách mạng khắc phục mặt tiêu cực di sản thái độ độc đoán, gia trưởng, tác phong lề mề, chậm chạp… 3.2.2 Giáo dục định hướng cho niên tham gia giữ gìn phát triển văn hóa dân tộc Trước hết cần giáo dục niên phát huy sắc văn hóa dân tộc, văn hóa niên tiến khắc phục mặt lệch lạc văn hóa phản động, lạc hậu Thanh niên lớp người đầu công đổi đất nước, văn minh xã hội phần tùy thuộc vào diện mạo văn hóa phát triển, trưởng thành niên; vấn đề nâng cao trí thức, phát triển KHCN tăng trưởng kinh tế tạo điều kiện để xóa đói giảm nghèo, cải thiện đời sống văn hóa tinh thần dân tộc, điều tùy thuộc vào độ nhạy cảm trưởng thành niên Bởi tuổi trẻ thời ký phát triển nhu cầu, trí tuệ, lý tưởng, hướng sống giá trị định hướng văn hóa tốt đẹp Trong hoàn cảnh ấy, niên vừa mục tiêu, vừa động lực phát triển xã hội; đủ thời gian, điều kiện kinh tế, học thức, thay nghề nhân tố KHCN người xã hội tương lai thỏa mãn với đời sống văn hóa tinh thần mà trước mơ tưởng Sự phát triển đậm đàg sắc văn hóa dân tộc có kết tinh tính đại tiến mơ hình văn hóa “lễ sinh nhật” lúc khơng có ý nghĩa tạo liên kết tình cảm cá nhân cộng đồng mà bao hàm ý nghĩa khẳng định trưởng thành thành viên xã hội; thi dành cho niên khơng trọng yếu tố vẻ đẹp, hình thức bên ngồi mà cịn đặc biệt quan tâm đức tài, lẽ sống trí tuệ Các yếu tố giáo dục khoa học có mặt 63 nội dung thi trở thành phương thức tích cực để phát triển văn hóa Bởi thử thách trí tuệ yêu cầu nhằm nâng cao tầm độ văn hóa câu hỏi đặt hướng vào yếu tố trí tuệ, giáo dục cách ứng xử văn minh Thứ hai cần đầu tư xã hội, nhà nước chương trình, sở vật chất cho phát triển văn hóa thiếu niên Đầu tư phát triển văn hóa nói chung văn hóa giáo dục thiếu niên nói riêng vấn đề quan tâm cấp ủy, quyền xã hội Bởi vấn đề thiếu niên trách nhiệm trọng tâm quốc gia nhu cầu hưởng thụ văn hóa tuổi trẻ yêu cầu lớn nhất, dạng tất hệ cần quan tâm đáp ứng để tạo động lực cho phát triển kinh tế xã hội Vì phát triển văn hóa giáo dục xã hội cần có dự án quốc gia đầu tư sở vật chất xây dựng trung tâm văn hóa giáo dục cho niên để tổ chức hội thi, hội diễn, hội thảo trình diễn văn hóa… Thứ ba tổ chức điều tra xã hội học nghiên cứu dự báo học văn hóa niên nghiên cứu điều tra dự báo yêu cầu cấp bách để giúp Đảng Nhà nước đồn thể có chủ trương định hướng phát triển văn hóa cho niên Ngày sức ép tăng trưởng kinh tế, thong tin bùng nổ giao lưu hội nhập đưa đến đổi tâm lý niên việc hưởng thụ văn hóa Khơng loại trừ khả xuất văn hóa lai căng, khơng phù hợp từ phương Tây tràn ngập vào Cần lưu ý nhấn mạnh tầm quan trọng tuyên bố toàn cầu UNESCO đa dạng văn hóa 64 sở nhu cầu có biện pháp nhằm bảo vệ giá trị sắc dân tộc Việt Nam, khó có bước phát triển văn hóa lành mạnh tự nhiên Thứ tư, coi trọng lực lượng học sinh, sinh viên làm nòng cốt lấy trường học làm trung tâm văn hóa giáo dục đào tạo hệ trẻ Chủ thể niên tâm lý lứa tuổi có khó khăn việc xác định chuẩn giá trị văn hóa nhân cách đắn Gia đình, nhà trường đồn thể vai trị Đồn TNCS HCM, có vai trị trách nhiệm giúp Đảng tham gia định hướng điều chỉnh hành vi văn hóa cho hệ trẻ Tuy nhiên vấn đề phát triển nhân cách cho đối tượng học sinh, sinh viên ln coi trọng lực lượng nịng cốt sinh viên lực lượng tri thức trẻ ưu tú quốc gia “Nòng cốt nghiệp xây dựng văn hóa tiên tiến, đậm đà sắc dân tộc” Nghị 05 – Khóa VIII TW Đảng xác định Và vậy, nhà trường trường đại học cao đẳng phải thực trung tâm văn hóa giáo dục niên Thứ năm, đa dạng hóa phương thức mơ hình hành động văn hóa giáo dục thiếu niên Trong phương thức hoạt động nhằm phát triển văn hóa phương thức liên kết, giao lưu phương thức có từ truyền thống ngày thời đại kinh tế tri thức, phương thức vừa tôn trọng giá trị nhân văn, nhân bản, nhân ái, coi trọng giá trị tự do, bình đẳng người có hội phát huy hiệu thiết thực Những phương thức sinh hoạt CLB văn hóa: hoạt động ban nhạc trẻ, tổ chức triển lãm hoạt động tham quan du lịch, đặc biệt hoạt động hội nhập giao lưu quốc tế mà Đồn TNCS Hồ Chí Minh khởi sướng thực năm gần mơ hình có giá trị giáo dục văn hóa tốt niên đánh giá cao 3.2.3 Một số biện pháp nhằm xây dựng văn hóa giao tiếp cho giới trẻ Hà Nội điều kiện nay: 65 Giới trẻ ngày lớp trí thức lực lượng lao động chủ chốt đời sống xã hội cần hết đời sống tinh thần phong phú Tổ chức tốt đời sống văn hóa cho niên quan trọng, góp phần nâng cao hiệu lao động học tập, mở rộng tầm hiểu biết, tạo nếp sống vui tươi lành mạnh qua chống lại xâm nhập văn hóa độc hại Muốn thực mục tiêu cần phải có hệ thống biện pháp tổ chức hoạt động phù hợp với đặc điểm điều kiện niên Đây hoạt động quan trọng nhằm tạo mơi trường văn hóa lành mạnh tự nhiên sở quan điểm Đảng, Đồn, xây dựng nếp sống văn hóa, lối sống văn minh, lịch Người viết khóa luận xin đưa số biện pháp xây dựng văn hóa giao tiếp mặt sau:  Xây dựng chương trình văn hóa giao tiếp phương tiện thông tin đại chúng: Cần tăng cường số lượng, chất lượng viết, buổi phát thanh, phát hình xung quanh vấn đề Mở đối thoại hệ, nói chuyện chuyên đề buổi phát truyền hình Gặp gỡ nhà lãnh đạo, nhà khoa học, nhà giáo dục, nghệ nhân, nghệ sỹ, nhà văn, nhà thơ với đối tượng niên Ví dụ: Talkshow Kết nối trẻ, Khi người ta trẻ trình chiếu VTV6 - Đài truyền hình Việt Nam Tăng cường chuyên mục nêu gương người tốt việc tốt, đặc biệt người có hồn cảnh khó khăn vượt qua số phận vươn lên sống 66 Bên cạnh chuyên mục trên, nên mở thêm chuyên mục Văn hóa giao tiếp báo hình báo chữ Đặc biệt Đài truyền hình nên mở chuyên mục giới thiệu danh thắng Hà Nội nhẵng ứng xử nơi công cộng…cho niên đối tượng khác Ngoài nên giới thiệu hay, đẹp người xưa, đồng thời phê phán tượng tiêu cực làm nét đẹp văn hóa giao tiếp truyền thống  Tổ chức hoạt động nghệ thuật cho niên Tổ chức hội thi hát, sáng tác, tổ chức nói chuyện tọa đàm, biện đề tài: văn hóa ứng xử người Hà Nội, giới trẻ với chủ đề: gia đình, xã hội, Di tích Lịch sử Văn hóa… Tổ chức CLB ứng xử, CLB xung phong tình nguyện, liên hoan, hội thi, hội diễn văn háo giao tiếp… Tổ chức thi tìm hiểu văn hóa giao tiếp - ứng xử từ phường, quận đến Thành phố  Tổ chức hoạt động vui chơi giải trí Các hoạt động bao gồm: Những sinh hoạt nghệ thuật chuyên đề, liên hoan ca nhạc chuyên đề, đêm thơ chuyên đề, liên hoan sân khấu chuyên đề, triển lãm trưng bày nghệ thuật theo chuyên đề… Các hình thức hội niên Các hình thức hội thi nghệ thuật lồng ghép với yêu cầu văn hóa giao tiếp 67 Những hoạt động cần thiết kế nội dung văn hóa giao tiếp cách tinh tế, vừa có tác dụng giáo dục vừa có tác dụng thẩm mỹ để định hướng văn hóa giao tiếp niên – giới trẻ Hà Nội 68 KẾT LUẬN Hà Nội – mảnh đất nghìn năm văn hiến, hàm chứa truyền thống, giá trị, tinh hoa người Việt Nam Một nét đẹp văn hóa giao tiếp Việc bảo lưu hệ giá trị phát huy đời sống có tầm quan trọng lớn tạo nên nét đẹp sắc người Hà Nội Xây dựng chuẩn mực văn hóa giao tiếp - ứng xử giới trẻ Hà Nội thời đại Cơng nghiệp hóa – Hiện đại hóa địi hỏi phải có chiến lược giáo dục từ gia đình, nhà trường ngồi xã hội Hơn nữa, Hà Nội khí tưng bừng đón chào Đại lễ kỷ niệm 1000 năm Thăng Long, hệ trẻ phải biết trân trọng gìn giữ giá trị ngàn năm mà di tích lịch sử văn hóa để lại Thanh niên hệ làm chủ tương lai đất nước Họ sống có khát vọng, có hồi bão lý tưởng mong muốn lập thân, lập nghiệp lập trí để đóng góp khẳng định vị trí đời sống xã hội Nghị TW (khóa VIII) nhấn mạnh: “… Bảo tồn phát huy di sản văn hóa tốt đẹp dân tộc, sáng tạo nên giá trị văn hóa XHCN, làm cho giá trị thấm sâu vào người trở thành tâm lý tập quán tiến bộ, văn minh q trình cách mạng khó khăn, phức tạp…” Trên thực tế năm gần địa bàn thành phố Hà Nội, phận niên biểu mặt tiêu cực hành vi ứng xử họ nơi công cộng, đặc biệt khu di tích lịch sử văn hóa Các quan chức cần có biện pháp kịp thời để ngăn chặn hết phải đề cao ý thức tự giác người Giữ gìn phát huy sắc văn hóa dân tộc lối sống, nếp sống trở thành “thuần phong mỹ tục” hệ trước, đồng thời xây 69 dựng tập tục Xã hội Chủ nghĩa nhằm tạo dựng phong cách truyền thống mà đại đời sống cộng đồng Đăc biệt văn hóa giao tiếp ứng xử hệ trẻ nói chung niên Hà Nội nói riêng việc làm cần thiết tình hình 70 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Băng Sơn – Giao tiếp đời thường NXB TN – 1999 Bùi Đình Châu – Văn hóa gia đình NXB VHTT – 2002 Cù Huy Chử - Kế thừa giá trị truyền thống văn hóa dân tộc việc xây dựng VHNT VN – Luận án tiến sĩ triết học / Mã số 05.01.05.1995 Dương Tự Đạm – Văn hóa niên niên với văn hóa dân tộc NXB TN 2001 PGS.TS Lê Như Hoa – Văn hóa ứng xử dân tộc Việt Nam NXB VHTT – 2002 Nguyễn Cừ - Nguyễn Thị Huế - Trần Thị An: tuyển tập tục ngữ ca dao Việt Nam NXB VH 2002 TS Nguyễn Văn Chức – Văn hóa ứng xử người Hà Nội với môi trường thiên nhiên – Viện VH & NXB VHTT – 2002 TS Nguyễn Văn Chức – Nếp sống người Hà Nội – Viện VH & NXB VHTT – 2002 Nguyễn Tiến Thông – Một số vấn đề giao tiếp NXB Chính trị quốc gia 2000 TS Phạm Đính Nghiệp – Giáo dục tư tưởng Cách mạng cho hẹ trẻ VN tình hình NXB TN - 2000 10 Phạm Vũ Dũng – Văn hóa giao tiếp NXB VHTT – 1996 11 Thanh Lê – Văn hóa lối sống – NXB TN – 2000 12 Nhập môn khoa học giao tiếp NXB LĐ&XH – 2001 13 NQ ĐH Đoàn thành phố HN lần thứ XII NXB HN 2003 14 Văn kiện hội nghị TW lần thứ năm Khóa VIII Đảng NXB Chính trị quốc gia – 1998 15 http://vi.wikipedia.org/wiki/Văn_Miếu_-_Quốc_Tử_Giám/ 71 16 http://VnExpress.net/ 17 http://www.diendan.nguoihanoi.net/viewtopic.php?t=8000 18 http://hanoi.org.vn/wiki/index.php/Văn_Miếu_-_Quốc_Tử_Giám/ 19.http://thethaovanhoa.vn/133N20081112112647585T0/thap-hoa-phongcung-bi-ve-ban!.htm 20.http://vietbao.vn/The-gioi-tre/Phan-no-gioi-tre-Ha-Thanh-viet-bay-lenthap-co/75230397/275/ 21.http://daitangkinhvietnam.org/nghien-cuu-phathoc/httpdaitangkinhvietnamorgnghien-cuu-phat-hoc125-chan-hung-phatgiaohtml/1208-khi-nguoi-tre-di-le-chua-.html 22 http://vietbao.vn/Trang-ban-doc/Van-hoa-mac-thoi-nay-nhin-thay-mabuon/65180495/478/ 23 http://www.giacngo.vn/mobile/default.aspx?CategoryID=180&ContentID= 527650 24 http://www.daidoanket.vn/PrintPreview.aspx?ID=9023 25 http://www.tienphong.vn/Tuong-Tac/Ban-Doc/186632/Vo-tu-so-daurua-tai-Van-Mieu -Quoc-Tu-Giam.html 26.http://vietbao.vn/The-gioi-giai-tri/Dua-nhau-so-dau-rua/50784224/407/ 72 ... Đảng Nhà nước phát triển văn hóa 16 Chương : VĂN HÓA ỨNG XỬ CỦA GIỚI TRẺ ĐỐI VỚI DI TÍCH LỊCH SỬ - VĂN HÓA 24 2.1 Khái quát số Di tích Lịch sử - Văn hóa địa bàn Hà Nội 24 2.1.1 Văn Miếu... văn hóa giao tiếp giới trẻ bảo tồn Di tích Lịch sử - Văn hóa cha ông ta để lại Đối tượng nghiên cứu: Những hành xử giao tiếp - ứng xử giới trẻ Hà Nội xã hội với số Di tích Lịch sử - Văn hóa Mục... với số di tích lịch sử văn hóa địa bàn Hà Nội? ?? để phân tích, tìm hiểu vấn đề văn hóa giao tiếp - ứng xử giới trẻ Hà Nội mặt tích cực mặt hạn chế, đưa số giải pháp để phát huy mặt tích cực văn hóa